Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο Πρακτικά 8 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Στατιστικής (2005) σελ.267-274 ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΦΤΩΧΕΙΑΣ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Μητράκος Μ. Θεόδωρος Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Τράπεζας Ελλάδος Tmitrakos@bakofgreece.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αντικείμενο της μελέτης είναι η καταγραφή και η εφαρμογή των τεχνικών μέτρησης των οικονομικών ανισοτήτων στην περίπτωση της Ελλάδας Ειδικότερα, παρουσιάζονται χωρίς πολλές μαθηματικές διατυπώσεις και αξιολογούνται οι εκτιμήσεις του επιπέδου ανισότητας μιας κατανομής με τη χρήση των στατιστικών δεικτών, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίδεται σε μία κριτική προσέγγιση για την επιλογή του πλέον κατάλληλου στατιστικού δείκτη μέτρησης της ανισότητας. Ιδιαίτερα χρήσιμη για τη διενέργεια στατιστικών ελέγχων υποθέσεων και τη σύγκριση των επιπέδων ανισότητας δύο κατανομών είναι η τεχνική εκτίμησης των τυπικών σφαλμάτων των χρησιμοποιούμενων στατιστικών δεικτών που παρουσιάζει η μελέτη. Τέλος, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της ανάλυσης σε σχέση με τη διαχρονική εξέλιξη της ανισότητας στην Ελλάδα κατά την τελευταία εικοσαετία.. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η έννοια της ανισότητας είναι πολυδιάστατη. Για το λόγο αυτό έχει λάβει διαχρονικά πολλές διαφορετικές ερμηνείες οι οποίες κατά κανόνα ενσωματώνουν τις ιστορικές, πολιτικές, κοινωνικές και ηθικές αξίες που επικρατούν τη στιγμή που οι ερμηνείες αυτές διατυπώνονται. Έτσι, κάθε προσπάθεια εκτίμησης της ανισότητας εμπεριέχει πολλές ενδογενείς αδυναμίες και αποτελεί αντικείμενο αμφισβητήσεων. Μία τεχνική ερμηνεία, χρήσιμη για την εμπειρική διερεύνηση του φαινομένου αυτού, είναι η θεώρηση της ανισότητας ως κάθε απομάκρυνση από την ιδεατή κατάσταση της ισότητας, όπου το κάθε μέλος ενός πληθυσμού λαμβάνει ίσα μερίδια από αυτό που πρόκειται να κατανεμηθεί (εισόδημα, πλούτος, κ.λπ.). Με την έννοια αυτή, έχουν αναπτυχθεί στη σχετική βιβλιογραφία διάφορες τεχνικές εκτίμησης του επιπέδου ανισότητας μιας κοινωνικής ομάδας. Η καταγραφή και εφαρμογή των τεχνικών αυτών στην περίπτωση της Ελλάδας είναι το αντικείμενο της παρούσας μελέτης. Ειδικότερα, στο υπόλοιπο μέρος της μελέτης παρουσιάζονται και αξιολογούνται οι ευρέως χρησιμοποιούμενες προσεγγίσεις εκτίμησης του επιπέδου ανισότητας μιας κατανομής καθώς και οι επιθυμητές ιδιότητες (αξιώματα) που, όπως γενικά γίνεται - 267 -
αποδεκτό, πρέπει να ικανοποιούν οι διάφοροι στατιστικοί δείκτες μέτρησης της ανισότητας. Στη συνέχεια εκτιμώνται οι συνήθως χρησιμοποιούμενοι δείκτες ανισότητας, με βάση τα αναλυτικά στοιχεία των τεσσάρων τελευταίων Ερευνών Οικογενειακών Προϋπολογισμών της περιόδου 982-99. Ιδιαίτερα χρήσιμη για τη μετέπειτα διενέργεια στατιστικών ελέγχων υποθέσεων και τη σύγκριση των επιπέδων ανισότητας δύο κατανομών είναι η εκτίμηση των τυπικών σφαλμάτων των δεικτών ανισότητας. Τέλος, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της ανάλυσης σε σχέση με τη διαχρονική εξέλιξη της ανισότητας στην εξεταζόμενη περίοδο. 2. ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣ Στη διεθνή βιβλιογραφία έχουν αναπτυχθεί δύο γενικές προσεγγίσεις μέτρησης του επιπέδου ανισότητας μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας [βλ. μεταξύ άλλων Se (973, 992), Champerowe (974), Kakwai (980), Kabur (984), Foster (985), Jekis (99), Lambert (993) και Cowell (995)]. Η πρώτη προσπαθεί να περιγράψει και να ενσωματώσει τα χαρακτηριστικά και τη διασπορά μιας κατανομής σε έναν απλό στατιστικό δείκτη ανισότητας. Με βάση τον ορισμό του Cowell (995), δείκτης ανισότητας είναι ένα μέτρο συνοπτικής απεικόνισης των διαφορών που παρατηρούνται στα εισοδήματα των μελών ενός πληθυσμού. Οι δείκτες αυτοί δε δίνουν πάντα την ίδια ιεράρχηση στις διάφορες κατανομές εισοδήματος από πλευράς ανισότητας. Παρόλα αυτά, τέτοιοι δείκτες χρησιμοποιούνται συχνά για τη σύγκριση διαφόρων κατανομών (συνήθως του εισοδήματος), για την απόλυτη μέτρηση του βαθμού της ανισότητας ή για τη διατύπωση γενικότερων συμπερασμάτων σχετικά με το επίπεδο της ανισότητας (υψηλό, χαμηλό, κ.λπ.) ενός πληθυσμού. Οι παραπάνω δείκτες χαρακτηρίζονται ως θετικοί (positive) αφού δεν ενσωματώνουν άμεσα το στοιχείο των κοινωνικών προτιμήσεων και της κοινωνικής ευημερίας. Σε αυτό ακριβώς το σημείο εστιάζεται και η κριτική στην προσέγγιση των δεικτών ανισότητας, η οποία διατυπώθηκε αρχικά στο πρωτοποριακό άρθρο του Dalto (920) και πολύ αργότερα από τους Atkiso (970), Betzel (970), και άλλους. Κατά τον Atkiso (970), η θετική προσέγγιση της μέτρησης της ανισότητας είναι παραπλανητική και συσκοτίζει το γεγονός ότι μία πλήρης ιεράρχηση των κατανομών δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την πλήρη εξειδίκευση της συνάρτησης κοινωνικής ευημερίας. Όμοια ο Se (973) παρατηρεί ότι η διάκριση, μεταξύ θετικών και κανονιστικών δεικτών ανισότητας, με την έννοια ότι οι δεύτεροι, αντίθετα από τους πρώτους, ενσωματώνουν τις κοινωνικές προτιμήσεις, δεν είναι σαφής. Ακόμα και τα περιγραφικά μέτρα της πρώτης προσέγγισης βασίζονται τουλάχιστον έμμεσα σε κάποια συνάρτηση κοινωνικής ευημερίας. Έτσι θεμελιώνεται ένας δεύτερος τρόπος προσέγγισης στη μέτρηση της ανισότητας, ο οποίος στηρίζεται άμεσα σε δεοντολογικές αξιολογικές κρίσεις, όπως αυτές αντανακλώνται στη συνάρτηση κοινωνικής ευημερίας. Για το λόγο αυτό, οι μετρήσεις αυτού του είδους χαρακτηρίζονται ως κανονιστικές (ormative) και ανάλογα με τη μορφή και τις ιδιότητες της επιλεγόμενης συνάρτησης κοινωνικής ευημερίας παίρνουν διαφορετικές μορφές και εκφράσεις. Μια τέτοια έκφραση είναι και η προσέγγιση των - 268 -
καμπυλών Lorez η οποία θεμελιώθηκε με το θεώρημα του Atkiso (970) κάτω από συγκεκριμένες και μάλλον περιοριστικές υποθέσεις σχετικά με τις συναρτήσεις ατομικής χρησιμότητας και κοινωνικής ευημερίας. 2. Επιθυμητές ιδιότητες δεικτών ανισότητας Η συνήθης προσέγγιση για την επιλογή ενός συγκεκριμένου δείκτη, για τη σύγκριση των επιπέδων ανισότητας διαφορετικών κατανομών, είναι αξιωματική. Δηλαδή, οι ερευνητές θεωρούν αποδεκτό ένα δείκτη ανισότητας αν αυτός ικανοποιεί ορισμένα αξιώματα. Στη βιβλιογραφία φαίνεται γενικά να υπάρχει μία σχετική συμφωνία ως προς τις επιθυμητές ιδιότητες ή αξιώματα που πρέπει να ικανοποιεί ένας τέτοιος δείκτης, ώστε να ανταποκρίνεται περισσότερο στο σκοπό του, που είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη αποτύπωση των παρατηρούμενων εισοδηματικών διαφορών μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας. Αυτό βέβαια δε σημαίνει την καθολική αποδοχή των ιδιοτήτων αυτών, όμως τέσσερις από αυτές θεωρούνται ως εντελώς απαραίτητες για να θεωρηθεί ένας δείκτης αποδεκτός. Οι ιδιότητες αυτές είναι: α) Ανεξαρτησία ως προς τα προσωπικά χαρακτηριστικά ή συμμετρία (symmetry). Το αξίωμα αυτό συνεπάγεται ότι ο δείκτης ανισότητας μένει ανεπηρέαστος από αντιμεταθέσεις εισοδημάτων μεταξύ των μελών του πληθυσμού. β) Ανεξαρτησία ως προς το μέγεθος του πληθυσμού (populatio-size idepedece). Ο δείκτης πρέπει να παραμένει αμετάβλητος, αν ο αριθμός των ατόμων σε κάθε επίπεδο εισοδήματος μεταβάλλεται κατά την ίδια αναλογία. Με άλλα λόγια ο συνδυασμός δύο ή περισσοτέρων ολόιδιων κατανομών, πρέπει να δίνει την ίδια τιμή στο δείκτη ανισότητας, όπως και στις δύο κατανομές ξεχωριστά. γ) Ανεξαρτησία ως προς τον μέσο ή τις μονάδες μέτρησης (mea or scale idepedece). Αν τα εισοδήματα όλων των μελών ενός πληθυσμού μεταβληθούν κατά την ίδια αναλογία, η τιμή του δείκτη ανισότητας δεν θα πρέπει να αλλάξει. Η ιδιότητα αυτή καθιστά δυνατή τη σύγκριση της ανισότητας μεταξύ διαφορετικών χωρών, και επιπλέον, διευκολύνει τις διαχρονικές συγκρίσεις των κατανομών, αφού δεν είναι αναγκαίο να μετατραπούν τα εισοδήματα σε σταθερές τιμές αναζητώντας τον κατάλληλο αποπληθωριστή. Ωστόσο, η ιδιότητα αυτή είναι περιοριστική και προϋποθέτει ότι η συνάρτηση κοινωνικής ευημερίας, που βρίσκεται πίσω από το δείκτη ανισότητας, είναι ομογενής πρώτου βαθμού ως προς το διάνυσμα των εισοδημάτων. δ) Συνθήκη των Pigou- Dalto ή αρχή των μεταβιβάσεων (priciple of trasfers). Σύμφωνα με τη συνθήκη αυτή, κάθε προοδευτική μεταβίβαση εισοδήματος μεταξύ δύο μελών του πληθυσμού, που δεν μεταβάλει τη σχετική τους θέση πρέπει να οδηγεί σε μείωση της τιμής του δείκτη ανισότητας. Πιο απλά, μία μεταβίβαση εισοδήματος, από ένα φτωχό άτομο σε ένα πλούσιο, θα πρέπει να αυξάνει το δείκτη ανισότητας, και αντίστροφα. 2.2 Το πρόβλημα της επιλογής των δεικτών ανισότητας Όπως προκύπτει από την προηγούμενη συζήτηση, κάθε δείκτης ανισότητας αντιστοιχεί άμεσα ή έμμεσα σε μία διαφορετική συνάρτηση κοινωνικής ευημερίας και, επομένως, είναι περισσότερο ή λιγότερο ευαίσθητος σε διαφορετικούς τύπους - 269 -
μεταβιβάσεων. Εφόσον δεν μπορεί να υπάρξει μία ομόφωνα αποδεκτή άριστη συνάρτηση κοινωνικής ευημερίας, δεν μπορεί να υπάρξει και ένας ομόφωνα αποδεκτός άριστος δείκτης ανισότητας. Η μορφή και οι ιδιότητες της κάθε φορά επιλεγόμενης συνάρτησης κοινωνικής ευημερίας είναι καθοριστικοί παράγοντες και οδηγούν στην κατασκευή διαφορετικών κανονιστικών δεικτών ανισότητας οι οποίοι δεν οδηγούν κατ' ανάγκη στο ίδιο αποτέλεσμα. Συνεπώς, κάθε προσπάθεια επιλογής ενός συγκεκριμένου δείκτη ανισότητας ενσωματώνει άμεσα ή έμμεσα υποκειμενικές αξιολογικές κρίσεις. Εφόσον δεν μπορεί να υπάρχει γενική συμφωνία ως προς την επιλογή του πλέον κατάλληλου δείκτη για τη μέτρηση και ανάλυση του μεγέθους της ανισότητας μιας κατανομής, κρίθηκε σκόπιμο για το εμπειρικό μέρος της παρούσας μελέτης, να χρησιμοποιηθούν έξι συνολικά δείκτες. Οι δείκτες αυτοί είναι: ο συντελεστής Gii (G ), η διακύμανση των λογαρίθμων (L ), ο δείκτης του Theil (T ), η μέση λογαριθμική απόκλιση (N, γνωστή και ως δεύτερος δείκτης του Theil), και ο δείκτης του Atkiso ( A ) για τιμές της παραμέτρου αποστροφής της ανισότητας ε, 0.5 και 2. Η επιλογή των δεικτών αυτών έγινε με βάση τα παρακάτω κριτήρια: Πρώτον, οι δείκτες αυτοί ικανοποιούν όλα τα αξιώματα που θεωρούνται ιδιαίτερα επιθυμητά στη σχετική βιβλιογραφία (συμμετρία, ανεξαρτησία ως προς το μέσο, ανεξαρτησία ως προς το μέγεθος του πληθυσμού και αρχή των μεταβιβάσεων). Δεύτερον, καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών μορφών ευαισθησίας ως προς τις μεταβολές της συνολικής ανισότητας. Πιο συγκεκριμένα, η διακύμανση των λογαρίθμων, η μέση λογαριθμική απόκλιση και ο δείκτης του Atkiso (ε =2), είναι σχετικά πιο ευαίσθητοι σε μεταβιβάσεις στο κάτω άκρο της κατανομής, ο δείκτης του Theil και ο δείκτης του Atkiso (ε =0.5) στο άνω άκρο και ο συντελεστής Gii γύρω από τη διάμεσο. Τρίτον, οι περισσότεροι από αυτούς έχουν ιδιαίτερα χρήσιμα χαρακτηριστικά τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν για την καλύτερη διερεύνηση των χαρακτηριστικών της ανισότητας. Οι δείκτες L, T και N επιτρέπουν τη λεπτομερή εξέταση της δομής της ανισότητας και πιο συγκεκριμένα επιτυγχάνουν τη διάσπαση της συνολικής ανισότητας σε ανισότητα μεταξύ πληθυσμιακών ομάδων και ανισότητα εντός πληθυσμιακών ομάδων. Επιπλέον ο δείκτης L ακολουθεί γνωστή κατανομή και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο της στατιστικής σημαντικότητας των αποτελεσμάτων της διάσπασης. Ο δείκτης G επιτρέπει την εκτίμηση της συνεισφοράς συγκεκριμένων πηγών εισοδήματος ή καταναλωτικών δαπανών στη διαμόρφωση της συνολικής ανισότητας και τέλος ο ευρέως χρησιμοποιούμενος δείκτης A καθιστά ολοφάνερη την επίδραση των κοινωνικών προτιμήσεων ως προς την αποστροφή της ανισότητας. Στο Παράρτημα Α, συνοψίζονται τα βασικά χαρακτηριστικά, οι ιδιότητες και η ιδιαίτερη ευαισθησία των δεικτών ανισότητας που επιλέχθηκαν από την παρούσα μελέτη. - 270 -
3 ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣ Στην ενότητα αυτή επιχειρείται η εκτίμηση των δεικτών ανισότητας, που παρουσιάσθηκαν στις προηγούμενες ενότητες. Ως μεταβλητές για τη μέτρηση της ανισότητας χρησιμοποιούνται η τρέχουσα καταναλωτική δαπάνη και το τρέχον εισόδημα των νοικοκυριών, όπως αυτές προκύπτουν από τα αναλυτικά στοιχεία των ΕΟΠ 998/99, 993/94, 987/88 και 98/82. Στον Πίνακα δίνονται οι εκτιμήσεις των επιλεγμένων δεικτών ανισότητας και των τυπικών τους σφαλμάτων (σε παρένθεση) για τις δύο κατανομές όλων των ΕΟΠ. Οι εκτιμήσεις των τυπικών σφαλμάτων έγιναν με την τεχνική των επαναληπτικών δειγμάτων (bootstrap), όπως αυτή εισήχθη από τον Efro (979) και αναπτύχθηκε από τους Efort και Tibshirai (986). Ορισμένα από τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τα στοιχεία του Πίνακα είναι ενδιαφέροντα. Κατ αρχάς, το απόλυτο επίπεδο ανισότητας εκτιμάται για το 998/99 από τους δείκτες L, G, T και N σε 0.3, 0.307, 0.63 και 0.58 (0.346, 0.322, 0.87 και 0.77), αντίστοιχα, με βάση την κατανομή της καταναλωτικής δαπάνης (εισοδήματος). Η παράμετρος ε, που εκφράζει το βαθμό αποστροφής της ανισότητας, καθορίζει ουσιαστικά και το μέγεθος του δείκτη του Atkiso. Έτσι, για ε =2 (ε =0.5) και σχετικά μεγαλύτερη ευαισθησία στο κάτω (άνω) άκρο της κατανομής, ο δείκτης Atkiso δίνει τιμή στο επίπεδο της συνολικής ανισότητας 0.269 (0.077) με βάση την δαπάνη και 0.300 (0.086) με βάση την κατανομή του εισοδήματος. Οι μεταβολές της ανισότητας που καταγράφονται από έτος σε έτος είναι πολύ μεγαλύτερες όταν χρησιμοποιούνται δείκτες που παρουσιάζουν συγκριτικά μεγαλύτερη ευαισθησία σε μεταβιβάσεις στα άκρα της κατανομής (L, T, N, A, μεταβολές έως και 3%) παρά όταν χρησιμοποιείται ο δείκτης του Gii που είναι περισσότερο ευαίσθητος σε μεταβιβάσεις γύρω από τη διάμεσο (G μεταβολές έως 4%). Αναφορικά με τις επιμέρους περιόδους, με βάση τις περισσότερες στατιστικά σημαντικές ενδείξεις η συνολική ανισότητα αυξάνει ελαφρά στην περίοδο 982-88 (ανάλογα με το δείκτη και την κατανομή από.0% έως 7.8%), μειώνεται σχετικά πιο έντονα στην περίοδο 988-94 (από.4% έως.4%) για να αυξηθεί και πάλι στην τελευταία από τις εξεταζόμενες περιόδους 994-99 (από 3.9% έως 2.6%). Από τις πλέον στατιστικά σημαντικές μεταβολές (σε επίπεδο σημαντικότητας %) είναι η μείωση της συνολικής ανισότητας στην περίοδο 988-94 και η αύξηση που ακολούθησε στην περίοδο 994-99 με βάση την κατανομή της καταναλωτικής δαπάνης. Σε όλες σχεδόν τις περιόδους η κατανομή του εισοδήματος καταγράφει λιγότερο σημαντικές μεταβολές της ανισότητας με μοναδική εξαίρεση τη στατιστικά σημαντική αύξηση της ανισότητας που η κατανομή αυτή καταγράφει για το σύνολο της περιόδου 982-99 (από 4.% έως 9.3%). Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι οι μεταβολές της συνολικής ανισότητας εξαρτώνται από την κατανομή και το δείκτη που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της ανισότητας. Στην οριακή μάλλον περίπτωση - 27 -
της συνολικής περιόδου 982-99, όχι μόνο το μέγεθος αλλά και η κατεύθυνση (αύξηση ή μείωση) της μεταβολής είναι ευαίσθητη στο χρησιμοποιούμενο δείκτη. ABSTRACT The study presets ad applies the techiques for measurig ecoomic iequalities i the case of Greece. More specifically, the level of iequality i the distributio of cosumptio ad icome is estimated with the use of specific statistical idices (Gii, Theil, Atkiso etc) while all the methodological ad statistical problems are discussed. Moreover, particular iterest is give i a critical approach for the choice of the most suitable statistical idicators for measurig iequality ad i the estimatio of its stadard errors useful i statistical comparisos. Fially, the iter-temporal treds of iequality i Greece durig the period 982 99 usig the data of the HBSs are ivestigated. These results show that i the period uder examiatio iequality remais more or less uchaged. ΑΝΑΦΟΡΕΣ Atkiso, A. (970). O the measuremet of iequality, Joural of Ecoomic Theory 2, σελ. 244-263. Betzel, R. (970). The social sigificace of icome distributio statistics Review of Icome ad Wealth 6, pp. 253-264. Champerowe, D. (974). A compariso of Measures of Iequality of Icome Distributio The Ecoomic Joural 84 787-86. Cowell, F. (995). Measurig iequality, (2d ed.), Pretice Hall / Harvester Wheatsheaf. Dalto, H. (920). The measuremet of iequality of icomes, Ecoomic Joural 30, pp. 348-36. Foster, J. (985). Iequality measuremet, στο H. P. Youg (επιμ.) Fair allocatio, America Mathematical Society, Proceedigs of Symposia i Applied Mathematics 33. Efro, B. (979). Bootstrap methods: aother look at the jackkife, Aals of Statistics 7, pp. -26. Efro, B. ad R., Tibshirai (986). Bootstrap methods for stadard errors, cofidece itervals, ad other measures of statistical accuracy, Statistical Sciece, pp. 54-77. Jekis, S. (99). Icome iequality ad livig stadards: Chages i the 970s ad 980s, Fiscal Studies 5, pp. -28. Kakwai, N. (980). Icome iequality ad poverty, Oxford Uiversity Press, New York etc. Lambert, P. (993). The distributio ad redistributio of icome: A mathematical aalysis, 2d editio, Machester Uiversity Press, Machester. Se, A. (973). O ecoomic iequality, Claredo Press, Oxford. Se, A. (992). Iequality reexamied, Claredo Press, Oxford. - 272 -
Πίνακας Εκτιμήσεις των δεικτών ανισότητας και τυπικών τους σφαλμάτων (σε παρένθεση) Δείκτες Ανισότητας Συντελεστής Gii ( G ) Κατανομή ισοδύναμης Κατανομή ισοδύναμου εισοδήματος καταναλωτικής δαπάνης 982 988 994 999 982 988 994 999 0.305 0.308 0.295 0.307 0.309 0.34 0.30 0.322 (.0030) (.0033) (.003) (.0035) (.0047) (.0043) (.0040) (.0040) Διακύμανση λογαρίθμων ( L ) 0.34 0.330 0.292 0.3 0.34 0.339 0.322 0.346 (.0065) (.0075) (.006) (.0066) (.0073) (.0089) (.0068) (.009) Δείκτης Theil (T ) 0.53 0.58 0.45 0.63 0.70 0.76 0.70 0.87 (.0034) (.0037) (.0035) (.0039) (.009) (.007) (.0070) (.0088) Μέση λογ/θμική απόκλιση ( N ) 0.55 0.6 0.45 0.58 0.6 0.70 0.63 0.77 (.003) (.0035) (.003) (.0034) (.0052) (.0049) (.0044) (.0050) Δείκτης Atkiso 0.074 0.076 0.070 0.077 0.079 0.082 0.079 0.086 ( A, ε =0.5) Δείκτης Atkiso ( A, ε =2.0) (.005) (.007) (.005) (.007) (.0030) (.0026) (.0025) (.0032) 0.27 0.282 0.255 0.269 0.274 0.295 0.279 0.300 (.0049) (.0054) (.0048) (.0050) (.0059) (.007) (.0054) (.0075) - 273 -
Παράρτημα: Ιδιότητες, όρια τιμών και σχετική ευαισθησία των δεικτών ανισότητας Δείκτης ανισότητας Συντελεστής Gii (G ) Διακύμανση των λογαρίθμων ( L ) Δείκτης Theil (T ) 2 μ Μαθηματικός Ι δ ι ό τ η τ ε ς Όρια τιμών Σχετική Ανεξαρτησία Αρχή των Ανεξαρτησία Συμμετρία τύπος ως προς το Pigou- μεγέθους mi - max ευαισθησία μέσο Dalto δείγματος 2 i = j = i = (log y i y i y j ισχύει ισχύει ασθενής ισχύει 0 έως log μ * ) 2 ισχύει ισχύει y i y log μ i i= μ δεν ισχύει σπάνια () γύρω από τη διάμεσο ισχύει 0 έως άπειρο στο κατώτερο άκρο ισχύει ισχύει ισχυρή ισχύει 0 έως log στο άνω άκρο Μέση λογαριθμική Απόκλιση ( N ) Δείκτης Atkiso ( A, ε, ε > 0 ) μ log i= yi μ ε ε y i i = ισχύει ισχύει ισχυρή ισχύει 0 έως άπειρο στο κάτω άκρο ισχύει ισχύει ασθενής ισχύει 0 έως ε ε (2) στο κάτω άκρο (καθώς αυξάνει η παράμετρος αποστροφής, ε ) () Παραβιάζει την αρχή της μεταβίβασης μόνο για τα πολύ υψηλά εισοδηματικά κλιμάκια και συγκεκριμένα για εισοδήματα μεγαλύτερα από * * μ e, όπου μ ο γεωμετρικός μέσος και e η βάση των φυσικών λογαρίθμων. (2) Η μέγιστη αυτή τιμή για μη συνεχή κατανομή ισχύει μόνο για ε. Για ε =, η μέγιστη δυνατή τιμή είναι μονάδα.