ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ Αργύρης Θεοδοσίου
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ Κάθε συστηματική σωματική άσκηση, που πραγματοποιείται αυτόβουλα και εκούσια στη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου για την ανανέωση των δυνάμεων (που καταναλώθηκαν στην εργασία), τη διατήρηση και ανάπτυξη της σωματικής και ψυχικής κατάστασης, τη στερέωση της υγείας καθώς και την ευχάριστη και πληρέστερη κάλυψη του ελεύθερου χρόνου του ανθρώπου.
Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται καλύτερα μετά την άσκηση! Ωστόσο τα αίτια αυτής της αλλαγής μπορεί να οφείλονται στην άσκηση καθαυτού (βιοχημικούς παράγοντες) ή σε άλλους παράγοντες όπως: Η ευκαιρία να ξεφύγουν από τις καθημερινές τους ασχολίες Η επαφή με την φύση Η συναναστροφή τους με άλλα άτομα
Οι συμμετέχοντες μπορεί: Να ανήκουν σε μεγάλο εύρος ηλικίας Να προέρχονται από διαφορετικό περιβάλλον Να είναι διαφορετικού φύλου Να έχουν διαφορετικά κίνητρα
ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ Υπάρχουν αρκετά αθλήματα που εξασφαλίζουν εξαιρετικά οφέλη για την υγεία και μπορούν να παρέχουν διανοητική και συναισθηματική ανάπτυξη. Ωστόσο, σε κανένα άλλο άθλημα δεν έχουν δοθεί τόσα εύσημα από όλα τα επιστημονικά πεδία εξαιτίας των ωφελειών που παρέχει στο φυσιολογικό, το διανοητικό και τον συναισθηματικό τομέα.
Οποιαδήποτε στιγμή, μπορεί κάποιος να αρχίσει να παίζει τένις και να κερδίσει αυτά τα οφέλη για όλη του τη ζωή. Το τένις, είναι ένα άθλημα για μια ζωή!
ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ (Wischman,, 1977) 35-45 χρ. 45-60 χρ. <60 χρ. Άτομα που αθλούνται τακτικά κατάλληλο κατάλληλο Άτομα που ξανάρχισαν να αθλούνται μετά από διακοπή αρκετών ετών Άτομα που δεν είχαν καμία επαφή με την άθληση κατάλληλο Άσκηση με προϋποθέσεις (τροποποίηση κανονισμών) Άσκηση με προϋποθέσεις (τροποποίηση κανονισμών) Άσκηση με προϋποθέσεις (τροποποίηση κανονισμών) Με ιδιαίτερη προσοχή! Άσκηση με προϋποθέσεις (τροποποίηση κανονισμών) Άσκηση με προϋποθέσεις (τροποποίηση κανονισμών) Με ιδιαίτερη προσοχή! -
ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ Ένα πρόγραμμα τένις 90 min υψηλής έντασης σε συνδυασμό με αερόβια άσκηση,, 2 φορές την εβδομάδα μπορεί να προκαλέσει αργή και σταθερή μείωση του βάρους έως 8 kgr χωρίς αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες (Cardio-Tennis programme U.S.T.A.) (Marks, 2006)
ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΙΚΟΥ ΛΙΠΟΥΣ Οι βετεράνοι παίκτες του τένις έχουν χαμηλότερα ποσοστά σωματικού λίπους σε σχέση με συνομήλικα άτομα που δεν γυμνάζονται (βετεράνοι παίκτες τένις: : 60-70% πάνω από το Μ.Ο. Αγύμναστοι: : 30-50% κάτω από το Μ.Ο.).) Κορυφαίοι βετεράνοι παίκτες έχουν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά σωματικού λίπους σε σχέση και με συνομήλικα άτομα που γυμνάζονται (Ferrauti, Weber, & Struder, 1997; Marks, 2006)
ΥΝΑΜΗ Οι παίκτες του τένις ανεξαρτήτου ηλικίας έχουν αυξημένη δύναμη στους μύες που είναι υπεύθυνοι για την έκταση και κάμψη του γονάτου και αυξημένη δύναμη λαβής... που είναι ιδιαίτερης σημασίας για την ολοκλήρωση καθημερινών δραστηριοτήτων ιδιαίτερα σε μεγάλες ηλικίες (βάδισμα, λαβή και ανέβασμα σκάλας, ανόρθωση από καρέκλα, άνοιγμα δοχείων κλπ) (Marks, 2006)
ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Οι παίκτες του τένις ανεξαρτήτου ηλικίας έχουν σημαντικά μικρότερους χρόνους αντίδρασης σε σχέση με μη ασκούμενους συνομήλικους τους Οι κινητικές δεξιότητες του τένις αυξάνουν την λειτουργία του εγκεφαλικού φλοιού και την γνωστική ετοιμότητα του ατόμου.ιδιαίτερης σημασίας για την αποφυγή πτώσεων σε ηλικιωμένα άτομα διατήρηση της ισορροπίας οδήγηση αυτοκινήτου κλπ (Marks, 2006)
ΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΥΟ VO 2 max ΦΥΛΑ Οι γυναίκες έχουν σημαντικά χαμηλότερη VO 2 max από τους άνδρες. Όταν εξισώνεται η προπονητική κατάσταση οι διαφορές ανδρών γυναικών στην VO 2 max περιορίζονται. Οι γυναίκες προπονημένες και απροπόνητες, είχαν κατά 5% μεγαλύτερο ενεργειακό κόστος από τους άνδρες (Bransford & Howley,, 1977). Το ποσοστό του σωματικού λίπους συνέβαλε κατά 75% στις διαφορές των δύο φύλων στην απόδοση και τη VO 2 max κατά το τρέξιμο διάρκειας 12 λεπτών (Sparling & Cureton,, 1983).
ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΗΣ ΚΑΡ ΙΑΣ Το μέγεθος της καρδιάς των γυναικών είναι σημαντικό μικρότερο. Η αναλογία του όγκου της καρδιάς με τη σωματική μάζα είναι κατά 10% - 15% μικρότερη στις γυναίκες απ ότι στους άνδρες Επομένως είναι ΥΝΑΜΗ (Wells, 1991). είναι μικρότερος και ο όγκος καρδιακού παλμού. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνδρες υπερέχουν σημαντικά από τις γυναίκες στην απόλυτη τιμή της δύναμη των άνω άκρων μικρότερες στην απόλυτη τιμή της δύναμης των κάτω άκρων. Όταν η δύναμη εκφράζεται σε σχέση με την σωματική ή την άλιπη σωματική μάζα, οι διαφορές μεταξύ των δύο φύλων περιορίζονται κατά πολύ.
ΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΗΛΙΚΙΑΚΕΣ ΟΜΑ ΕΣ VO 2 ιαφορές έχουν παρατηρηθεί στη μέση τιμή της Κ.Σ. κατά τη διάρκεια και στο τέλος του αγώνα. Νεότεροι παίκτες Σταθερή Κ.Σ. κατά τη διάρκεια του αγώνα (mean: 157 b/min, end: 156 b/m) Βετεράνοι Προοδευτική αύξηση της Κ.Σ. κατά την εξέλιξη του αγώνα (mean: 151 b/min, end: 161 b/min) Για ίδιας μορφής επιβάρυνση οι βετεράνοι παίκτες επειδή έχουν χαμηλότερες τιμές μέγιστης Κ.Σ.. & χαμηλότερα επίπεδα αερόβιας ικανότητας έχουν μεγαλύτερο ενεργειακό κόστος και καταβάλουν μεγαλύτερη προσπάθεια απ ότι οι νεότεροι παίκτες (Marks, 2006)
ΕΝΥ ΑΤΩΣΗ Μείωση στην ποσότητα του πλάσματος του αίματος έχει παρατηρηθεί στους βετεράνους παίκτες του τένις σε ίδιας μορφής επιβάρυνση στις ίδιες περιβαλλοντικές συνθήκες και με την ίδια πρόσληψη υγρών. (Therminarias, Dansou, Chirpaz-Oddou Gharib,, & Ouirion,, 1991) Οι βετεράνοι παίκτες πρέπει να προσλαμβάνουν 200 400 ml ισοτονικών ποτών κάθε 15-20 min είτε υπάρχει αίσθημα δίψας είτε όχι (Marks, 2006)
ΣΤΟΧΟΙ - ΠΡΟ ΟΣΚΙΕΣ Αμέσως μετά την άσκηση οι περισσότεροι άνθρωποι αλλά όχι όλοι αισθάνονται καλύτερα από πριν. Ωστόσο η αλλαγή της διάθεσης μπορεί να γίνει σε αντίθετη κατεύθυνση αν για παράδειγμα το άτομο ασκηθεί με πολύ υψηλές προσδοκίες η σε πολύ μεγάλη διάρκεια. ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ Να διατηρείται μια ισορροπία που θα ανταποκρίνεται στα οφέλη της άσκησης
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Η αξιολόγηση πριν από την άσκηση και η καταγραφή της κατάστασης της υγείας των αθλουμένων δίνουν σημαντικές πληροφορίες. Μία σύντομη ατομική συνέντευξη μπορεί να δώσει πληροφορίες, για τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα, τα πιθανά προβλήματα υγείας αλλά και τον διαθέσιμο χρόνο των αθλουμένων.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ!!! Η αξιολόγηση μπορεί να μας προφυλάξει από δυσάρεστες συνέπειες Παράδειγμα: Επειδή έχει παρατηρηθεί ότι κατά τη διάρκεια ενός αγώνα τένις η τιμή της καρδιακής συχνότητας σε παίκτες μέσης ηλικίας μπορεί να φθάσει το 60 70% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας, άτομα με καρδιακά προβλήματα δεν πρέπει να αγωνίζονται σε μονά παιχνίδια τένις. Η συμμετοχή τους σε διπλά παιχνίδια θεωρείται καταλληλότερη. (Freidman, Ramo,, & Gray, 1984)
ΜΕΣΑ & ΚΑΝΟΝΕΣ Ασκήσεις, παιχνίδια και αγώνες με σταθερούς ή όχι κανονισμούς. Ανάλογα με την περίπτωση και τις συνθήκες, ομάδες με διαφορετική ηλικία, φύλο και ικανότητες. Προσαρμογή στις υπάρχουσες συνθήκες άθλησης.
ΜΟΡΦΕΣ ΟΜΑ ΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ίδια δραστηριότητα για όλους τους μαθητές (π.χ. όλοι οι αθλούμενοι χτυπούν με την ρακέτα τη μπάλα προς τα κάτω ή εκτελούν κάθετες αναπηδήσεις στη ρακέτα)
Ίδια δραστηριότητα για ομάδες μαθητών (π.χ. δυο ομάδες εκτελούν μια άσκηση footwork ή ποια ομάδα θα εκτελέσει περισσότερα έγκυρα σερβίς)
ιαφορετικές δραστηριότητες για ομάδες μαθητών (π.χ. εξάσκηση σε σε σταθμούς κυκλική προπόνηση)
Εξάσκηση σε ζευγάρια (π.χ. ένας αθλούμενος τροφοδοτεί και ο άλλος εκτελεί)
ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΖΕΥΓΑΡΙΑ Παίκτες ίδιου επιπέδου Όταν ο στόχος είναι η εξάσκηση σε ειδικά σημεία του παιχνιδιού ή της τεχνικής Παίκτες διαφορετικού επιπέδου Όταν ο στόχος είναι να βοηθηθούν οι λιγότερο ικανοί παίκτες.!!!! ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ!!!! Συχνές αλλαγές συμπαικτών για ανάπτυξη της κοινωνικότητας γνωριμία μεταξύ των μαθητών. Χρησιμοποιήστε εναλλακτικές μεθόδους (π.χ. παίκτες με ίδιο νούμερο παπούτσι, ίδιο μήνα γέννησης, ίδιο χρώμα μάτια, κλπ).
!!!! ΣΥΝΕΠΩΣ!!!! Τοποθέτηση των αθλουμένων σε όσο το δυνατόν πιο ομοιογενείς ομάδες. Σε μικτές ομάδες λάβετε υπόψη την προπονητική εμπειρία των αθλουμένων. Περισσότερα διαλλείματα ξεκούρασης στις ομάδες γυναικών κατάλληλη επιλογή των ασκήσεων. Μικρότερες προσδοκίες στη δύναμη των χτυπημάτων από τις γυναίκες αν μικτά ζευγάρια να λαμβάνεται υπόψη η αθλητική εμπειρία στην επιλογή συμπαίκτη.
Τις θερμές ημέρες οι μεγάλης ηλικίας αθλούμενοι να έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό ή να έχουν μαζί τους ισοτονικά ποτά. Συχνότερα και μεγαλύτερης διάρκειας διαλλείματα αποκατάστασης για ίδιας μορφής επιβάρυνση όταν πρόκειται για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Κατάλληλη επιλογή ασκήσεων τροποποίηση των κανονισμών για αποφυγή τραυματισμών και διατήρηση του ενδιαφέροντος όταν πρόκειται για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ή αγύμναστα άτομα.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ Βιβλιογραφία Ferrauti, A., Weber, K., & Struder, H. K. (1997). Effects of tennis training on lipid metabolism and lipoproteins in recreational players. Br. J. Sports Med., 31, 322-327. Friedman, D. B., Ramo, B. W., & Gray, G. J. (1984). Tennis and cardiovascular fitness of middle-aged men. The physician and sportsmedicine, 12, 87-91. Marks, B. L. (2006). Health benefits for veteran (senior) players. Br. J. Sports Med., 40, 469-476. Therminarias,, A., Dansou,, P., Chirpaz-Oddou,M Oddou,M-F., Gharib,, C., & Ouirion,, A. (1991). Hormonal and metabolic changes during a strenuous tennis match. Effect of ageing. Int. J. Sports Med., 12, 10-16. 16.