Le en is-soçjetà MuΩikali. San Lawrenz. Belt Vittoriosa A.D. 1883

Le en is-soçjetà MuΩikali San Lawrenz A.D. 1883 Óar a Nru 103 Jannar - Frar 2018

Bdejna sena o ra li fiha hemm im ejji programm ta idma kbira u çelebrazzjonijiet speçjali li jfakkru l-135 sena mit-twaqqif tal-banda ewlenija tal-. Wa da mill-ewwel attivitajiet sejra tkun meta fit-13 ta Jannar il-banda Vittoriosana San Lawrenz flimkien mal-membri tal-kumitat u partitarji tal-banda g all- ames darba fl-istorja glorjuωa tag ha ser tmur barra minn xtutna biex tie u sehem fil-festa ta San Mauro f Viagrande fi Sqallija. Hawn min isaqsi kif l-ewwel banda fil-birgu twaqqfet fl-1883 u mhux qabel? Meta fil-bidu tas-snin sebg in ridna li nistabbilixxu s-sena uffiçjali li twaqqfet il-banda kien deçiz li g andha ti i kkonsidrata l-kontinwita tal-banda u kien g alhekk li g azilna dik is-sena g aliex kien hemm il-kontinwita sal- urnata tal-lum. Imma altru li fil-birgu kien hemm banda qabel din id-data li ma komplitx min abba ra unjiet ta emigrazzjoni u epidemji.fil- rajjiet tal-banda Vittoriosana San Lawrenz li s-soçjeta pubblikat fl-okkaωjoni tal-125 sena tal-banda, l-awtur ta din il-pubblikazzjoni s-sur Anton Attard isemmi afna okkaωjonijiet li ew irrapportati fejn qabel l-1883 kienet teωisti banda fil-birgu. L-attivitajiet Soçjali li ew organizzati fil- ranet tal-milied kienu suççess b attendenza sodisfaçenti g alkemm nixtieq li nara aktar sehem minn dawk li jiffrekwentaw il-kaωin kull jum. B sodisfazzjon ng id li rnexxielna nibnu grupp ta nies li jattendu g al kull attivita li norganizzaw. Dan g aliex il-kummissjoni attivita soçjali flimkien mal-membri talkumitat jaraw li f kull attivita dawk li jattendu jo orgu sodisfatti. Issena li g addiet bdejna norganizzaw attivitajiet fejn l-ikel ji i ppreparat mill-membri tal-kumitat u helpers bl-ghajnuna ta nies esperti f dan ilqasam. Dan ie milqug tajjeb afna g aliex filwaqt li Ωammejna l-istess prezzijiet il-kwalita tjiebet afna. G alhekk iddeçidejna li ninvestu f apparat biex tkompli tissa ah din l-inizjattiva. Kif g idt drabi o ra dawn l-attivitajiet huma ta importanza g alina g aliex minnhom ni bru fondi li g andna ferm bωonn biex inkomplu bix-xog ol u l-attivitajiet li qeg din nag mlu. Issa l-ikla li jmiss fil-kaωin hija skedata g al nhar is-sibt 10 ta Frar. Il-miΩata ta 10 li kull membru j allas ta kull sena hija ta g ajnuna Soçjetà MuΩikali San Lawrenz Il-Kelma tal-president Lawrence V. Farrugia biex intaffu ftit mill- afna spejjeω li g andu l-kaωin talbanda. Din issena g amilna tesseri odda li ting ata lil kull membru li j allas il-menswalita li sservi b ala identifikazzjoni u riçevuta. Jing ata wkoll desk diary li jiswa aktar minn 6 u grazzi g al dawk li jirreklamaw biex in allsu parti millispejjeω tieg u. Nappella biex kull membru j allas il-miωata fl-ewwel xhur tas-sena biex innaqsu x-xog ol amministrattiv li huwa kbir u l- ela ta Ωmien infakkru lil dawk il-ftit li ta kull sena j allu g all-a ar. Kif aççennajt fil-bidu din is-sena sejra tkun wa da impenjattiva g all-membri tal-kumitat u Kummissjonijiet. BiΩΩejjed insemmu l-banda li s issa sejra tag mel 29 servizz li fosthom hemm il-kunçert MuΩikali tas-7 t Awwissu u l-programm Annwali. Dan minbarra recordings u Ω-Ωieda fis-servizzi barra l-lokal. Imbag ad hemm ittlett pro etti kbar li qeg din na dmu biex jitlestew qabel il-festa ta San Lawrenz. Dawn je tie u kordinament kontinwu g aliex afna mix-xog ol qed isir minn ftit membri tal-kumitat u hemm xog ol ie or li jrid isir minn kuntratturi. Imbag ad hemm itt abbil tal-mo g all- finanzjament ta dan ix-xoghol. Dan minbarra l-attivitajiet li l-kaωin jorganizza ta kull sena kif ukoll il-manutenzjoni kontinwa biex jinωamm il-palazz tag na fl-a jar stat. F dan iω-ωmien tal-milied u l-a ar tas-sena in ares b sodisfazzjon g al dak li rnexxielna nag mlu tul din is-sena. Kuntent li dan il-patrimonju li writna ming and missirijietna se n alluh afna a jar milli sibnieh u determinati li nkomplu nseb uh u nibωg u g ali. Na dmu wkoll biex nibqg u nωommu l-banda tag na flg ola livell u stima. Filwaqt li nirringrazzja lil s abi membri tal-kumitat u tal- Kummissjonijiet fi dan is-soçjeta tag na g ax-xog ol bla waqfien tag om, nawgura lilkom u lil g eωieω tag kom il-milied it-tajjeb u sena dida mimlija hena u barka tal- Mulej. Werrej Il-Kelma tal-president.3 Mill-Birgu tal-img oddi...5 Il-Ma fra...6 Servizzi 2018...6 135 Sena Banda...7 Programm Festi 135 Sena Banda...8 Attivitajiet bir-ritratti...9 G alina n-nisa...10 Alfredo Catalani...11 Wiçç imb wiçç mal-arçipriet...12/13 Attivitajiet Jannar/Frar 2018...14 Editur Simon Farrugia Riklami John Attard Simon Farrugia Lawrence V. Farrugia Proof Reading Bjorn Callus Ritratti Melvin Degiorgio Noel Gauci Lawrence Parascandolo Elton J. Randich Andre Xuereb Marco Avellino Ritratt Faççata San Lawrenz, Missier il-vittoriosani u Patrun tal-belt Rebbie a quddiem Palazzo Huesca, sede tas-soçjeta MuΩikali San Lawrenz www.stlawrencebandclub.com Stampat 36, Triq San Pawl, Valletta Tel: 2122 4607 Mob: 9987 0603 E-mail: emibonnici@gmail.com #ilbandatalbirgu JANNAR - FRAR 2018 Óar a Nru. 103 3

Mill-Birgu tal-img oddi Il-Birgu f U ud mill-kotba ta Awtur Vittoriosan minn Anton Attard Wie ed mill-a jar kittieba ta dawn il-gωejjer huwa l-vittoriosan Joseph Attard. Sakemm kien g adu joqg od hawn, aktar kien mag ruf b ala ÌuΩi ta Peressu. Huwa awtur ta 15-il ktieb, kemm bil-malti u afna aktar bl-ingliω. U ud minn dawn tal-a ar ew ippublikati minn Djar tal-pubblikazzjoni IngliΩi mag rufa. Fil- amsinijiet tas-seklu li g adda, kien attiv afna f din il-belt, speçjalment fiç-çirkolu tal-azzjoni Kattolika, kemm meta dan kien fi Triq Desain u kemm meta kien fil-bidu ta Triq La Valette. Fiç-Çirkolu, Joseph kien waqqaf Ferg a Drammatika mag mula minn membri adulti u kull sena kienu jtellg u xi dramm teatrali jew tnejn, miktubin minnu stess, fis-sala tat-teatrin li kienet twaqqfet fiω-ωew Çirkoli msemmija. Xi w ud mill-atturi, sfortunatament, allewna. Wa diet, li llum de lin jew a da lu fit-80 sena, fosthom is-sottoskritt, g adhom mag na. Tnejn mill-a jar kotba li kiteb huma The Battle of Malta u The Ghosts of Malta. Dan tal-a ar kitbu bil-malti wkoll. Fit-tnejn li huma jsemmi avvenimenti, imkejjen u karattri, u ud b laqamhom, li afna minnhom, nies tal-eta` tieg i g adhom jiftakruhom Ωgur. F The Battle of Malta, fost o rajn, jag ti deskrizzjoni dettaljata ta dak li ara fil-birgu fl-ewwel jum wara li Mussolini ddikjara gwerra kontra l-ingilterra u mag ha a na wkoll. Dakinhar, meta are fit-tieqa filg odu osserva speçi ta normalita`, bl-ir iel sejrin, b as-soltu, g ax-xog ol fit-tarzna u n-nisa jg a lu lejn il-knisja g all-quddies. IΩda ftit in wara, meta mar il-pjazza lemah ir iel, nisa u tfal i orru xkejjer u xi sorra mimlijin wejje u ti ijiet o ra ta kuljum, sejrin lejn il-venda tal-karozzi tal-linja, biex imorru joqog du f xi ra al bog od mit-tarzna u mill-periklu li din kienet ser i ib mag ha. Meta tela fuq il-bejt kiteb li seta josserva s-skiet li kien hemm kullimkien. La qniepen ma nstemg u, la l-g ajjat tal-bejjieg a la l- sejjes tal-magni fit-tarzna, li soltu tant kienu jinstemg u kmieni filg odu, ma kinux jinstemg u. IΩda sama l-pandimonju tan-nies meta daqq l-ewwel bit mill-ajru fis-sebg a ta filg odu. Kul add ji ri l barra minn daru jfittex kenn flimkien ma o rajn, aktarx g all-wens, fil-knejjes, fil-kaωini u l- wienet li baqg u bi bwiebhom miftu a. Osserva wkoll is-skiet li waqa, meta kul add sab postu. U t-toroq sfaw ba. Fl-istess ktieb, Joseph Attard jag ti wa da mill-aktar deskrizzjonijiet dettaljati li qatt inkitbu dwar l-attakki fuq l-erkraftkarjer Illustrious u l-konsegwenzi tag hom fit-tlett Ibliet, speçjalment fil-birgu. IΩda, minbarra l-orrur ta dawk il-jumejn, jag mel referenza g al xi karattri mill-birgu li tul il-gwerra addmu mo hom u minkejja Ω-Ωminijiet koroh u l-g aks, raw kif g amlu u a uha mhux aωin. Isemmi lil çertu Fredu Schembri li kellu anut tal-groser il-birgu. Wara li l- anut fil-birgu safa m arraf waqt errejd, minkejja l-g aks li kien waqa, xorta wa da qala x jiekol, jekk mhux ukoll iffanga. Wara li kien jisma n-nies igergru li biex imorru jfittxu jixtru xi bωonnijiet mill-foss fejn kellhom ix-xelter, kien ikollhom imorru jfittxuhom, ieli g alxejn, il-birgu jew Bormla, bil-periklu li jinqabdu b xi errejd, ra li kien jaqbillu jarma speçi ta anut dejn ix-xelter tieg u. Hekk g amel u ming ajr add ma kien jaf kif, bi prezz minfuh mhux aωin, kien jakkwistalek dak li kellek bωonn, minkejja li kien ikun skars u mhux g alkemm takkwistah minn bnadi o ra. Ma dan Fredu, l-awtur isemmi wkoll lil Belin li, fi kmajra ta t il-posta ta Franza, qrib il-bieb Ewlieni tal-birgu, feta anut tal-inbid, li probabbilment kien jag mlu hu, u kellu klijentiela tajba mill-pulizija u n-nies tal-a.r.p., stazzjonati fejn sa ftit ilu kien hemm il- Kunsill Lokali. Ma dawk it-tnejn, Joseph Attard isemmi lil Pawlu BaΩari. Nies tal-eta` tieg i ma jistg ux ma jiftakrux lil Pawlu, sajjied u bejjieg il- ut, li kont issibu, kwaωi f kull in, it-toqba l-qadima. Waqt li jistrie minn xi biçça xog ol li jkun qed jag mel fuq ilfrejgatina li kellu billi jie u xi te` mill-gabbana ta; Ìanni l-bajωu. Le nu kien jinstama minn qabel tibda nieωel it-tara g al dejn il-ba ar. Fil-gwerra, dan ma ççaqlaqx mill-birgu u tista tg id, anqas mit-toqba l-qadima. BaΩari, wara xi attakk mill-ajru fuq il-port il-kbir, kont tarah idur bil-frejgatina ji bor il- ut li jkun safa vittma ta xi majn jew bomba li tkun splodiet fil-ba ar. Wara xi bit mill-ajru, in-nies kienet tfittxu u hu, sakemm il-fortuna kienet titbissimlu, ma kienx jibqa lura milli jaqdik, sintendi, bi las, b xi xilpa jew sparlu li jkunu sfaw vittma ta xi bomba li tkun splodiet fil-ba ar li jkun abar wara r-ronda li jkun g amel tul il- bajjiet tal- port, mir- Rinella sa Ras HanΩir. Fil-ktieb l-ie or The Ghosts of Malta Joseph Attard sab spazju g all-birgu wkoll. Jirrakkonta kif turist IngliΩ, waqt Ωjara fil-palazz tal-inkwiωitur, niωel imwerwer g ax qal li ra ra el g addej minn ol- ajt biex da al minn sala g al o ra. Storja o ra li jirrakkonta hija dwar dak li raw Sunta Alison u Maria Darmanin fi triqithom lejn id-dar wara nofs il-lejl ta lejl mill-isba, meta waslu qrib iç-çimiterju ta Santu Rokku, fejn minfloku llum hemm l-iskola primarja. Maria tefg et arsitha lejn id-da la taç-çimiterju u ssummat meta, bla ma qalet xejn lil habibitha, sotniet li rat er in g add ta fratelli libsin kunfratija bajda, b al f purçissjoni, b wiççhom img otti f barnuωa. Ma kinux qed jimxu imma maqtug in ftit mill-art. Bdew jisparixxu, wie ed wara l-ie or, meta bdew jaslu wara si ra b zokk o xon li kien hemm fil-qrib. Biex ma twerwirx lil abibitha, dak il- in ma tkellmet xejn, iωda meta waslu l Birgu u tkellmet mag ha, Sunta qaltilha li kienet rathom ukoll, g alkemm dak il- in ma kienet qaltilha xejn. L-g ada filg odu, Joseph Attard kiteb, li Maria u Sunta malajr ne ew il- sieb li kienet imma inazzjoni tag hom. Fil-pjazza, gajtiet ta nisa kienu qed jg idu li lil wa da mill- irien, aduha l-isptar g ax assa aωin bl-ikreh bil-biωg a, wara li qalet li rat purçissjoni ta fratelli spirti telg in tul Triq San Filippu. Fl-istess ktieb, Joseph ma baqax lura li ma jsemmix diversi episodji ta dehriet li martu u wliedhom g addew u kienu xhieda tag hom meta kienu joqog du l-birgu. G al aktar dwar dawn il- rajjiet ta i irsa u erwie, ag mlu b ali u aqraw il-ktieb li kitbu kemm bl-ingliω u kemm bil-malti. #ilbandatalbirgu JANNAR - FRAR 2018 Óar a Nru. 103 5

Il-Ma fra minn Fr Martin Mamo OFMCap. Sabi kieku fil- ajja kollox ward u Ωahar! Sabi kieku fil- ajja lkoll qatt ma nwe g u lil xulxin! Kieku ara f liema dinja qeg din ng ixu! Imma rridu nkunu saqajna mal-art. Qeg din fid-dinja, u lil xulxin xi darba se nwe g u Ωgur. F konflitt dejjem hemm opportunità sabi a: Il-kapaçità tal-ma fra u r-rikonçiljazzjoni. Din mhix priedka. Lanqas paroli fil-vojt. Din realtà! Fil- ajja m hemm xejn isba mill-ma fra. L-ewwel li jgawdi mill-ma fra huwa min ji i mwe g a. G ax m hemmx ag ar milli ng ix bir-rabja u mill-g atx klubi g all-vendetta. Billi ng id: Issa npattihielu! Jew Ara kif a npattihielha! M hu a nie u xejn. Anzi, is-sodisfazzjon ta ftit minuti se jitfag ni f infern kbir g al ajti kollha. U r-ra uni hija wa da: nammetti u ma nammettix jiena wkoll inwe a lil addie or. G alhekk jiena wkoll g andi bωonn min ja firli, min jifta li g ajnejja, min jag tini kelma li g all-ewwel theωωiωni imma mbag ad nara l-effetti poωittivi tag ha. Ilkoll kemm a na g adna qeg din nitg allmu, u nibqg u hekk sal-mewt. Dak hu l-bniedem: dejjem jiskopri orizzonti odda, dejjem jitbieg ed minn dak li jag millu l- sara u jag mel sara wkoll lil g ajru u jimxi lejn il-fejqan veru. Fil- ajja hemm differenza kbira ta kif narawha; Jew ng idu li ma niωbaljaw qatt u ma nibqg ux la bnedmin u lanqas Insara jew inkella nkunu realistiçi u ng idu: Isma! Jien g andi bωonn infieq mit-tali u t-tali a a. G andi bωonn in alli dan il-mod ta m ieba u ninbidel! Il- ajja hija ajja g ax hemm din il-possibiltà mill-isba ta fejqan. Fejqan veru! Fejqan li jibda mill-mod kif na sibha. Il-mod ta kif çertu affarijiet, dejjem bit-talb li nitlob lill-mulej g ax hu aqwa minni, ma n allihomx jid lu f mo i biex imbg ad ini suli l qalbi. Fejqan li jidher kif in ib ru i. Issa dan jitlob ajja s i a. U ieli ajja f din id-dinja ma tkunx biωωejjed biex u ud minna nissaffew mill- aωen. Ikollna bωonn il-purgatorju wkoll. Il-kultura tal-ma fra u r-rikonçiljazzjoni tissawwar fina b Ωew modi. L-ewwel nett, importanti afna li jkollna l- sibijiet usti dwarha; ji ifieri dawk il- sibijiet li jg inuna u j e una a ng oωωu aktar dan il-valur daqshekk importanti f ajjitna. G ax b hekk biss inkunu nistg u ng ixu ajja tassew ta a wa bejnietna. L-aqwa kelma fil-ma fra u r-rikonçiljazzjoni tibqa dik ta Ìesù Kristu, Dak li qatt ma Ωbalja. Qatt ma dineb. Jekk uk jaqa f xi dnub, mur sibu wa du u widdbu. Jekk jisma minnek, tkun irba t lura lil uk (Mt 18:15). Xi miel! Il-Mulej Ìesù qieg ed jag tina ç-çans, lili u lilek, li b korrezzjoni a na nirb u lil utna li Ωbaljaw. B alma meta niωbalja jien u addie or jifta li g ajnejja lili jkun reba ni lura g all-mulej! Tajjeb g alhekk li nin arbu lkoll ma dik il-mejda alli nikkore u u nfejqu lil xulxin. Imbg ad hemm prinçipju ie or li rridu nωommu lkoll quddiem g ajnejna: quddiem il-mulej ilkoll kemm a na tal-istess pezza! Midinbin! Ilkoll, iva, aqqna l-infern. Imma l-mulej, fil- niena tieg u, afrilna; u jibqa ja frilna, Imma b kundizzjoni wa da: li na fru lil min iwe ag na. Din kelmtu! Ûgur mhux tieg i! G ax jekk intom ta fru lill-bnedmin il- tijiet tag hom, Missierkom li hu fis-smewwiet ja fer lilkom ukoll. Imma jekk intom ma ta frux lill-bnedmin il- tijiet tag hom, lanqas Missierkom ma ja fer lilkom il- tijiet tag kom (Mt 6 :14-15). Bil-ma fra nsibu l-paçi. Il-ma fra hija rigal mill-mulej li rridu nitolbulu kuljum. U rridu wkoll inxammru jdejna g alih. Li nitlob g al min iwe ag ni huwa fejqan kbir. L-ewwel nett, g alija, g ax ng ix fil-paçi u t-tben ila tal-azzjoni li nkun irçevejt tibda tinωel bil-mod il-mod. It-tieni, fuq il-persuna li tkun we g etni, g ax fuq din il-persuna nkun qed ni bor il- amar qawwi tal-im abba ta Kristu li tpatti bil- id g all-offiωi li tirçievi. Huwa biss dan it-tip ta m abba li tg inna ng ixu fil-paçi f din id-dinja u dda alna fl-o ra. Kura nies! Talba: Mulej kabbarni fil-ma fra u r-rikonçiljazzjoni tieg ek. Servizzi tal-banda 2018 Data Festa / OkkaΩjoni Lokalita` Il-Óadd 14 ta Jannar San Mauro Viagrande, Sqallija It-Tnejn 15 ta Jannar San Mauro Viagrande, Sqallija Is-Sibt 20 ta Jannar Ftu V18 Valletta Il-Óadd 25 ta Marzu Óadd il-palm Birgu Il-Ìimg a 30 ta Marzu Ìimg a l-kbira Birgu Il-Óadd 1 t April Óadd il-g id Birgu Il-Óadd 29 t April Pussess Arçipriet Birgu Il-Óadd 27 ta Mejju Preçett Birgu Is-Sibt 2 ta Ìunju Fanfarra Corpus Birgu L-Erbg a 6 ta Ìunju Programm Annwali Birgu Il-Ìimg a 8 ta Ìunju Qalb ta Ìesu` Birgu Is-Sibt 9 ta Ìunju Çentinarju Marija Bambina Isla Il-Ìimg a 15 ta Ìunju Qalb ta Ìesu` Tal-Óawli L-Erbg a 25 ta Lulju Madonna tal-karmnu Balluta Il-Óadd 29 ta Lulju Kristu Re Paola It-Tlieta 31 ta Lulju Mota tan-novena Birgu L-Erbg a 1 t Awwissu Quddiesa Birgu Il-Óamis 2 t Awwissu Festa Tfal Birgu It-Tlieta 7 t Awwissu Vittoriosa in Festa Birgu L-Erbg a 8 t Awwissu Antivi ilja Birgu Il-Óamis 9 t Awwissu Te Deum AM Birgu Is-Sibt 11 t Awwissu L-G ada tal-festa Birgu It-Tnejn 13 t Awwissu Santa Marija Victoria, Gozo Is-Sibt 18 t Awwissu San Leonardu Kirkop Il-Óadd 2 ta Settembru San Girgor Sliema Is-Sibt 8 ta Settembru Marija Bambina Senglea Is-Sibt 15 ta Settembru Santu Wistin Valletta Il-Óadd 23 ta Diçembru Kunçert tal-milied Birgu It-Tnejn 24 ta Diçembru Purçissjoni Lejlet il-milied Birgu 6 JANNAR - FRAR 2018 Óar a Nru. 103 #ilbandatalbirgu

G all-grazzja t Alla bdejna sena o ra, sena li fiha l-banda tal-birgu ser tkun qed tiççelebra l-135 sena anniversarju mit-twaqqif tag ha b ala l-ewwel Banda tal-. Fil-fatt fil- ranet li g addew sar il-launch tal-programm tal-festi li ser isiru g al din l-okkaωjoni flimkien mal-logo uffiçjali. Kburin li fassalna programm li jixraq lill-wa da mill-baned ewlenin ta pajjiωna. G ax a na l-anniversarji speçjali na sbulhom minn qabel u mhux fl-a ar in nippruvaw nag mlu xi a a ta orrox borrox. Fil-fatt bejn is-sibt 13 u t-tlieta 16 ta Jannar, 2018 il-banda tag na ser tkun qed tirrappreωenta lil Beltna u lil pajjiωna f Viagrande fil-festa ta San Mauro b daqq ta marçi u programm muωikali. B hekk g all- ames darba fl-istorja l-banda ser tkun qed iddoqq barra minn xtutna. Minbarra dan hemm programm vast u mimli fejn wie ed jista jkun jaf aktar dwar dan mill-website u l-pa na uffiçjali ta facebook. Il- idma fi dan is-soçjeta` tag na hija wa da kontinwa fejn b alissa g addejjin bix-xog ol fuq diversi pro etti ewlenin fost l-o rajn ir-restawr tal-intrata majestuza ta Palazzo Huesca, il-bini ta estenzjoni ta Ωew kmamar li jintuωaw g at-tag lim muωikali u l-akbar pro ett dak tal-arkivju fejn hawn qed isir restawr tal-vetrina kollha, l-bankun kif ukoll is-sala kollha. Pro ett li ser jaqbez is-somma ta 30,000. Ovvjament dawn huma l-pro etti l-kbar g aliex imbg ad hemm diversi pro etti o ra li qeg din na dmu fuqhom li jkun impossibbli li nsemmuhom kollha. Li huwa Ωgur li g andna programm impenjattiv afna li jirrekjedi afna idma u sagrifiççji. Imma jekk nibqg u mag qudin kif a na naslu Ωgur. 135 Sena Banda minn Simon Farrugia - Segretarju Óidma o ra t impenn kontinwu hija dik tal-kummissjoni Banda. Fil-fatt fis-sena 2018 il-banda ser ikollha 30 servizz. X differenza hux ma baned o ra li ming alihom g andhom biex jifta ru b xi a a iωda li l-perkussjoni tag hom tag mel xhur s a trabbi l-g anqbut. F pa na o ra ta din il-pubblikazzjoni qed nippublikaw il-lista tas-servizzi kollha. Fil-fatt fost is-servizzi odda g al din is-sena kkonkludejna Ωew servizzi fil-bliet kapitali tal-gωejjer Maltin. Wie ed fil-festa tant popolari ta Santa Marija, fir- Rabat, G awdex u l-ie or fil-festa ta Santu Wistin fil-belt Valletta. U la qed insemmu l-belt Kapitali Maltija huwa ta unur g alina li fl-20 ta Jannar ser tkun il-banda tal-birgu li tirrappreωenta lill-beltna fil-ftu tal-festi tal-valletta 18. Is-sabi tas-soçjeta` tag na huwa li ninsabu ffukkati fuq il- idma li trid issir. Programm mimli u li jil aq il-qofol fil- ranet tal-festa tal-patrun ta Beltna San Lawrenz. Óaddie or mo u biex jehda kif a jag mel il- sara u jiωra l-firda u l-mibg eda. Kif jipprova jdawwar sentenza tal-qorti fuq lieda fil-festa ta San Lawrenz li ma kellha x taqsam xejn mal-festa. U minn fuq ikun kodard u ma jiffirmax ismu ta t il-kopja li bg at lili b ala Segretarju tas-soçjeta`. Il-messa lil dan il-miskin li ming alih ma nafx min hu huwa wie ed. Kompli tqalleb g ax il- uta Ω-Ωg ira qatt ma belg et lill- uta l-kbira. HRH PC. Ikla Familjari nhar il-ìimg a 10 ta Frar, 2018 f Palazzo Huesca Prezz: 15 A sbu kmieni sabiex ma to or ux diωappuntati G al aktar dettalji g amlu kuntatt mas-sur Eugenio Pellicano fuq 7961 7288 ÓLAS TA MENSWALITA Kull membru g andu jara li j allas il-menswalita kmieni kemm jista jkun. Kull min i allas fix-xahar ta Jannar jing ata Desk Diary tas-soçjeta. Il- las huwa ta 10 fis-sena fejn fost id-diversi benefiççji apparti d-diary hemm sitt edizzjonijiet tan-newsletter u afna aktar IL-BANDA VITTORIOSANA SAN LAWRENZ GÓALL-ÓAMES DARBA BARRA MINN XTUTNA BEJN IT-13 U S-16 TA JANNAR, 2018 F VIAGRANDE, SQALLIJA SEGWI FUQ WWW.STLAWRENCEBANDCLUB.COM JEW FUQ IL-PAÌNA TAL-FACEBOOK #ilbandatalbirgu JANNAR - FRAR 2018 Óar a Nru. 103 7

Programm 135 Sena Banda Il-Banda Vittoriosana San Lawrenz fi Sqallija Skambju MuΩikali Mit-13 sas-16 ta Jannar, il-banda Vittoriosana San Lawrenz ser tkun qed issiefer g all- ames darba fl-istorja. B mawra fi Sqallija, il-banda tal-birgu ser tie u sehem fil-festa ta San Mauro, f Viagrande permezz ta marçi brjuωi u Programm MuΩikali Recording Marçi Funebri Fi Frar, il-banda Vittoriosana San Lawrenz ser tag mel recording ta Album ie or ta Marçi Funebri. Il-Óamis 22 ta Marzu issir it-tnedija tal-album tal-marçi Funebri f serata organizzata g al dan il-g an, flimkien malftu tal-wirja Getsemani fis-sular t isfel ta Palazzo Huesca Programm Allievi u Bandisti tal-post Il-Óadd 25 ta Marzu Óadd il-palm. L-allievi u l-bandisti tal-banda Vittoriosana San Lawrenz u tal-g aqda MuΩikali San ÌuΩepp tal-kalkara jtellg u programm ta marçi funebri u muωika adattata g all-ìimg a Mqaddsa ta t id-direzzjoni tal- Assistent Surmast Francois Borg u l-g alliem Andrew Zarb Pro ett Inawgurazzjoni Bandiera Ìdida Il-Óadd 1 t April, nhar l-g id il-kbir, g all- abta tal- 10.30am, hekk kif il-banda Vittoriosana San Lawrenz tasal quddiem Palazzo Huesca u wara l-ewwel irja tradizzjonali tal-irxoxt, ti i inawgurata Bandiera dida tas-soçjeta`. Wara, tkompli l-purçissjoni tradizzjonali ta Kristu Rxoxt fl-atmosfera unika li jkun hemm fil-belt Rebbie a. Recording Marçi BrijuΩi F April, il-banda Vittoriosana San Lawrenz ser tag mel recording ta Album ie or ta Marçi BrijuΩi. L-Erbg a 1 t Awwissu issir it-tnedija tal-album tal-marçi BrijuΩi f serata organizzata g al dan il-g an, flimkien m attivitajiet o ra. Programm Annwali B alma jsir kull sena l-banda Vittoriosana San Lawrenz ser tag mel il-programm Annwali tag ha fejn din id-darba ser tfakkar il-135 Sena tal-ewwel Banda tal-birgu. F dan ir-rigward huwa ppjanat li dan isir fil-forti Sant Anglu nhar il-erbg a 6 ta Ìunju, 2018. Attivitajiet tal-festa Is-Sibt 28 ta Lulju Ikla familjari tal-festa g all-membri, bandisti u partitarji. Il-Óadd 29 ta Lulju AM Is-Soçjeta` ser torganizza nofs ta nhar t g oti ta demm minn quddiem Palazzo Huesca. It-Tnejn 30 ta Lulju Red Party f Palazzo Huesca g allpartitarji PalmiΩi. Ftu u attivitajiet Festa 2018 It-Tlieta 31 ta Lulju Quddiesa u Funzjoni ta Óru minniçça tal-patrun tal- San Lawrenz u wara l-març BrijuΩ tal-mota tan-novena. L-Erbg a 1 t Awwissu Quddiesa ta ringrazzjament flewwel Jum tan-novena bis-sehem tal-banda Vittoriosana San Lawrenz. Wara l-quddies tinfeta il-wirja dwar il-135 Sena Storja tal-banda. Pro etti Inawgurazzjoni tal-intrata u s-sala tal- Arkivju L-Erbg a 1 t Awwissu Wara l-wirja ji u inawgurati ilpro etti tal-intrata ta Palazzo Huesca wara x-xog ol li sar fiha, kif ukoll is-sala tal-arkivju wara x-xog ol ta restawr fuq l-arkivju nnifsu u t-tisbie tal-istess Sala. Wara ji i mniedi l-album il- did ta Marçi BrijuΩi tas- Soçjeta` MuΩikali San Lawrenz Attivitajiet Festa 2018 Il-Óamis 2 t Awwissu Finali tal-kompetizzjoni talisnooker 135 Sena Banda. Il-Ìimg a 3 t Awwissu Riçeviment tal-festa g allbandisti, membri u benefatturi tas-soçjeta` MuΩikali San Lawrenz f Palazzo Huesca. Is-Sibt 4 t Awwissu Il-Banda Vittoriosana San Lawrenz tie u sehem fil-festa Tfal organizzata mis-sezzjoni Ûg aωag PalmiΩi. It-Tlieta 7 t Awwissu Waqt il-programm MuΩikali Vittoriosa in Festa, ser ji i Inawgurat Standard Ìdid tas- Soçjeta`. Mill-Erbg a 8 t Awwissu sas-sibt 11 t Awwissu Il-Banda Vittoriosana San Lawrenz ser tkun qed tag mel is-servizzi tas-soltu tag ha fil-jiem tal-festa tal-patrun tal-belt Vittoriosa San Lawrenz. Banda minn Sqallija fostna fi Ωmien il-festa Skambju MuΩikali Mill-Erbg a 8 t Awwissu sas-sibt 11 t Awwissu, is- Soçjeta` MuΩikali San Lawrenz ser tkun qed tospita lill- Associazione Culturale Musicale Bandistica Synphonica Citta di Viagrande. Din il-banda minn Sqallija mistennija tag mel servizzi fil- Festa ta San Lawrenz f Jum l-antivi ilja, it-8 t Awwissu, u servizz ie or nhar id-9 t Awwissu filg axija. Attivitajiet o ra matul is-sena Programm tal-milied mill-allievi u Bandisti tal-post tal- Banda Vittoriosana San Lawrenz u l-g aqda MuΩikali San ÌuΩepp tal-kalkara. Diversi Ikliet Familjari f Palazzo Huesca. Pro etti o ra relatati mat-tag lim muωikali fosthom estenzjoni u bini ta Ωew t ikmamar. Diversi Servizzi MuΩikali tal-banda. 8 JANNAR - FRAR 2018 Óar a Nru. 103 #ilbandatalbirgu

Riçeviment tal-milied Nhar il-óamis 28 ta Diçembru, 2017 il- Kummissjoni Attivitajiet Soçjali fi dan is- Soçjeta MuΩikali San Lawrenz organizzat il-party tal-milied fejn attendew numru sabi ta bandisti, membri u ammiraturi tal-banda. Fir-riçeviment li sar fis-swali Prinçipali ta Palazzo Huesca, f diskors tal-okkaωjoni l-president tas-soçjeta s-sur Lawrence V. Farrugia ta arsa lejn il- idma kbira li saret matul din is-sena 2017 filwaqt li aççenna wkoll g all-programm ta idma u diversi pro etti li g andu quddiemu l-kumitat g as-sena 2018 ewlenin fost dawn il-pro ett tal-arkivju, l-intrata u l-estenωjoni ta bini ta Ωew kmamar tattag lim muωikali. Tkellem ukoll l-arçipriet tal-parroçça Dun Karm Busuttil. Fi tmiem id-diskors ie mniedi video dwar il-festi li fis-sena 2018 sejrin ifakkru l-135 sena tas-soçjeta. Brian Cauchi jirba il-christmas Snooker Competition Nhar il-erbg a 20 ta Diçembru, 2017 saret il-finali tal-christmas Cup Competition bejn Brian Cauchi u Mark Zammit. F log ba kumbattuta kien Zammit li reba l-ewwel frame iωda Cauchi rrisponda tajjeb sabiex reba iω-ωew frames suççessivi u l-finali. Brian Cauchi kiseb ukoll l-g ola break talkompetizzjoni. Fi tmiem il-finali l-president is-sur Lawrence V. Farrugia g amel il-presentazzjoni lill-finalisti. Ikla Familjari fil-kaωin Nhar is-sibt 11 ta Novembru l-kummissjoni Attivitajiet Soçjali organizzat Ikla Familjari fis- Sala tal-kunçerti ta Palazzo Huesca. F Sala ppakjata kul add are sodisfatt kemm bl-ikel kif ukoll bl-atmosfera li kien hemm f din is-sala li matul din is-sena sar xog ol estensiv fuqha. L-attivita li jmiss hija l-ikla tal-karnival li ser issir nhar is-sibt 10 ta Frar, 2018 fl-istess Sala. #ilbandatalbirgu JANNAR - FRAR 2018 Óar a Nru. 103 9

SPARE RIBS IL-FORN Ingredjenti: Basla Ωg ira mqatta Kuççarina trab tat-tewm Ftit mel u bωar Mg arfa Ωejt taω-ωebbu a Kuççarina all Tazza ilma Mg arfa ketchup Kuççarina sweet chilli sauce 3 mg aref mustarda Il-meraq ta nofs lumija 2 racks spare ribs (kustilji tal-majjal) Soçjetà MuΩikali San Lawrenz Metodu: Qalli l-basla fiω-ωejt taω-ωebbu a, Ωid it-trab tat-tewm. X in tara li l-basla saret, Ωid l-ingredjenti l-o ra kollha minbarra l-la am. Óalli t-ta lita tifta tag li u wara baxxi n-nar sakemm tag qad xi ftit it-ta lita. Ìo dixx po i r-racks tal-ispare ribs, dejn xulxin u ferra t-ta lita li tkun g amilt fuq il-la am. Iksi d-dixx bil-foil alli l-la am ma jinxifx. Da al fil-forn b temperatura ta 200 Ç g al madwar sieg a. O ro mill-forn, dawwar ir-racks fuq in-na a l-o ra u a mi g al madwar 45 minuta o ra. Servi ma xi patata chips u axix mg olli tal-gosti tieg ek. Kosbor Coriander Tajjeb li tkun taf: G alina n-nisa minn MaryRose Gauci Il-pjanta tal-kosbor hija tipikament Mediterranja. IΩ-Ωerrieg a tag ha hija wa da mill- wawar li ilhom jintuωaw. Hija mag ufa wkoll b ala cilantro kif ukoll b ala tursin çiniω. Il-pjanta tikber madwar metru u l-weraq jixba lil dak tat-tursin. Din il-pjanta titkabbar kemm g all-weraq kif ukoll g aω-ωerrieg a tag ha li meta titnixxef tie u lewn kannella fl-isfar b ri a qawwija li toqrob xi ftit lejn dik tal-lumi. TintuΩa g al mal-minestra tal- axix, ti ie, çanga u majjal. Il-weraq tal-kosbor fihom il-vitamina A, Ç u K. G alkemm iω-ωerrieg a g andhom inqas kontenut ta vitamin, jistg u jipprovdu ammonti ta kalçju, adid, selenju, magneωju u fibra 1. Jekk tibbilançja mg arfa tal-injam fuq borma tag li bl-ilma, l-ilma meta jag li dan ma jfurx. 2. Meta jaqaghlek il-qxur tal-bajd fit-ta lita, xarrab is-swaba ta idejk bl-ilma u er a prova, ikun aktar façli li ti bor il-qxur tal-bajd. 3. Biex iωωomm il-gallettini aktar friski, erfag hom f kontenitur tal-plastik li jing alaq u mag hom Ωid felli tuffie a. Kultant zmien biddel it-tuffie a biex il-gallettini jωommu aktar fit-tul. 4. Biex ikollok cubes tas-sil trasparenti, g alli l-ilma qabel ma tiffriωahom. 5. Ne i l-weraq tal-frawli billi ddahhal straw minn ta t g al fuq tal-frawla u l-weraq ta fuq tinqala mal-istraw. 6. Meta trid isservi butir g al waqt l-ikel imma jkun iebes biex jiddellek, sa an tazza tal- ie billi tg addiha ta t ilma ja raq, imbag ad g atti l-butir b din it-tazza. Is-s ana tal-ilma ddewweb il-butir u g alhekk ikun tajjeb biex isservih. 10 JANNAR - FRAR 2018 Óar a Nru. 103 #ilbandatalbirgu

Alfredo Catalani 1854-1893 jikteb Christopher Pisani (Arkivista) Sena dida u impenji odda g as-soçjeta` tag na. Ûieda fis-servizzi, li hija konferma kemm il-banda tag na qieg da ti i mfittxija g ax g andha isem prominenti u anke livell g oli. Ûieda fl-allievi, konferma ta kemm il-banda tag na hija pijunier tat-tag lim muωikali f Beltna. U dan kollu ghax il-banda hija mportanti fl-a enda, u b ala kumitat serju, ilbanda dejjem adet il-prijorita` li jist oqqilha. Din is-sena, il-kumitat ser jorganizza festi speçjali fll-g eluq il-135 sena mit-twaqqif tas-soçjeta` g aωiωa tag na. Kif nafu, din kienet teωisti di a` qabel, fejn fost l-o rajn kellha ismijiet diversi b al L Unione, u La Palma. Din is-soçjeta` tag na rat bandisti tal-post ta livell g oli, kif ukoll surmastrijiet mill-iprem li kien hawn fi Ωmienhom. Hawn, ma nistax ma nsemmix lil Ignazio Catania, Giovanni Giumarra, Carl Maria Artz, Hector Dalli, u Paul Schembri. Ma dawn, dejjem kien hemm surmastrijiet o ra li taw il-kontribut tag hom lejn is-soçjeta`, fosthom Publio Borg, Giuseppe Frendo, u anke Salvino Fabri. Imma dawn illum il- urnata ng idu li kitbu l-istorja muωikali ta din is-soçjeta` b ittri tad-deheb. IΩda l-istorja g adha qed tinkiteb, u g ada wkoll tinkiteb b ittri dehbiena b numru ta suççessi ta t it-tmexxija ta Mro. Jonathan Abela u l-assistent Francois Borg. Mhux se nsemmi il-programm tas-7 t Awwissu, g ax issa kul add jaf u m hemmx g alfejn infakkru l-kobor tieg u, iωda nsemmi l-programm Annwali, il-programmi li l-banda tag mel f servizzi barra l-birgu, u issa, anke mistiedna barra minn xtutna biex tesegwixxi programm fost servizzi o ra ewwa Viagrande fi Sqallija. B dan quddiemna, in e i kom tkunu mag na fl-avvenimenti li ser torganizza s-soçjeta` tag na. Sadattant, ng addi biex nintroduçikom mal-kompoωitur famuω li jmiss. Meta kont Ωg ir, kont inkun afna mannannu tieg i, Giovann Pisani. Giovann kien g al Ωmien twil, arkivista u bandist tal-post mas-soçjeta` tag na. Fost il- afna ismijiet ta opri u kompoωituri (u anke jkantali xi silta minn xi opra jew sinfonija) kienet tissemma afna l-opra Dijanice u Lorelay. Fost il-kompoωituri, kien jissemma wkoll Catalani, li g an-nannu, dan kien wie ed mill-kompoωituri li kien mag ruf g all-bel canto. Kbirt, u meta fl-2009 ilhaqt jien arkivista, kien wasal iω-ωmien li issa nkun jien li ng arrex fl-arkivji (g al darb o ra biddifferenza li wa di) tas-soçjeta`. Bdejt infittex ukoll fuq l-internet u iltqajt ma Catalani permezz tas-silta mill-opra La Wally Ebben? Ne andro lontana. Din bla dubju hija l-iktar silta g all-qalbi mill-arji kollha li jeωistu g as-sopran. In e i kom li tisimg uha. Alfredo Catalani twieled fid-19 ta Ìunju 1854 ewwa Lucca, l-italja. Il-familjari tieg u kienu ejjin minn enerazzjonijiet ta muωiçisti. B hekk ma setax jonqos li Alfredo jsegwi fuq il-passi ta qrabatu u jaqbad hu ukoll it-triq muωikali. Catalani, g all-bidu beda jistudja ma missieru Eugenio kemm is-solvi u anke il-pjanu. Wara ftit, hu g adda ta t it-tutela ta Fortunato Magi, li kien ji i z-ziju ta Giacomo Puccini. Catalani iltaqa ma Magi meta kien qed jistudja fil-konservatorju ta Lucca, l-istess post fejn Eugenio kien jitg allem ukoll is-solvi. Sal-1873, Catalani g adda biex jistudja l-kompoωizzjoni filkonservatorju ta Pari i ta t Francois Bazin. Mill-1873, mar itemm l-istudju tieg u fil-muωika ta t it-tutela ta Antonio Bazzini fil-konservatorju ta Milan. Fl-1875, Catalani iggradwa b suççess bl-opra (b att wie ed) kompoωizzjoni tieg u La Falce. Il-librett g al din l-opra kien inkiteb mill- abib u sew mag ruf Arrigo Boito. Dan Boito kien l-istess wie ed li kiteb il-librett g all-opri mag rufa sew Mefistofele, Falstaff u Otello. Fl-1880, Catalani ΩanΩan l-opra kompoωizzjoni tieg u Elda. Fl-1889, din l-opra adet xejra differenti peress li Catalani g amel tibdil kbir fiha, inkluω l-isem fejn iet tissemma Loreley. Sadattant, bejn dawn iω-ωew opri kien hemm Ωew opri o ra. L-ewwel wa da ib l-isem ta Dejanice, li ndaqqet g all-ewwel darba fis-sena 1883. Din l-opra ma tantx kellha suççess. It-tieni opra kien jisimha Edmea. Din l-opra ndaqqet fl-1886 u kella suççess moderat. Infatti, wara li ndaqqet f Milan, din l-opra ndaqqet f postijiet o ra diversi, fosthom, Nizza (Franza), Moska u Warsaw fil-polonja. Meta din l-opra iet lura biex tindaqq fl-italja, eωattament f Turin, din iet esegwita ta t id-direzzjoni taω-ωag Ωug Arturo Toscanini. Din il-laqg a tag hom f Turin, nibdet biberija kbira kemm amikevoli kif ukoll professjonali bejn Catalani u Toscanini. Fl-1892, Catalani kien g addej minn perjodu kemm xejn diffiçli. Fil-waqt li kien qed jikteb l-opra La Wally, u kien di a` qed ibg ati mill-marda li kellha twasslu g all-mewt ftit tas-snin wara. Barra minhekk, il-qag da finanzjarja prekarja u d-diωappunt li jara li xi w ud minn s abu jing aqdu ma kumpanija li tipproduçi l-muωika u ttihom importanza, ma komplewx itejbu s-sitwazzjoni. Madanakollu, Catalani kompla bl-opra tieg u La Wally u mhux talli ma rnexxiextx, talli rnexxiet kemm fl-italja kif ukoll barra mill-italja. Bla dubju ta xejn f din l-opra deher biççar l-impatt li alla Wagner fuq Catalani. F din l-opra jinstemg u çertu passa i kif ukoll çertu teknika li tag ti lejn l-istil ta Wagner. Dan l-istil jidher li kien intg o ob sew g aliex ftit taω-ωmien wara, Giacomo Puccini u l-kontemporarji tieg u kollha b xi mod jew ie or uωaw dan l-istil ukoll. Dan is-suççess ma tantx dam g aliex Catalani miet bit-tubercolosi fis-7 t Awwissu tal-1893 f Milan, fl-eta` tenera ta 39 sena. Interessanti afna x qal Toscanini fuq Catalani. L-ewwel ma beda kien li g alih, Catalani kien abib kbir. Mhux l-ewwel darba li kien jo odlu xi biçça opra biex idoqqhielu fuq ilpjanu, iωda li kien ji ri hu li kif kien jintefa fuq is-sufan biex jisimg u, malajr kienet tmur g ajnejh bih u jorqod! Toscanini kellu tifla u kien semmieha Wally. Toscanini baqa jiftakar dik il- urnata li kien adlu silta fuq il-pjanu jisimha Il Sogno. Dak inhar, Toscanini baqa impressjonat kemm kienet silta sabi a. Toscanini darba qal li Catalani kien qallu li hu jikteb il-muωika imma qatt ma jirnexxielu jdoqqa daqshekk sabi daqs kemm idoqqa hu. Toscanini jg id li Catalani kien ra el kwiet u integru, differenti minn kompoωituri o ra. Jg id ukoll li Catalani kellu g ajnejh çari u n-nisa kienu jin ibdu afna lejh. L-iktar kumment interessanti li Toscanini kien qal fuq Catalani huwa, li meta darba kien mar g and Puccini biex idoqqlu biçça silta muωikali dida li kien ikkompona, Puccini stqarr mieg u u qallu imma Catalani kif jirnexxielu jikkomponi daqshekk muωika sabi a u elwa!?. Toscanini jg id li dakinhar induna kemm Puccini kien jg ir g al Catalani. #ilbandatalbirgu JANNAR - FRAR 2018 Óar a Nru. 103 11

Wiçç Imb wiçç mal- Arçipriet Dun Karm Busuttil minn Paul Micallef F perjodu relattivament qasir il-parroçça tal-birgu re a g anda Arçipriet did. Ir-ra unijiet tal-perjodi qosra li qed jag mlu l-arçiprieti fostna jafuhom biss min hu involut g ax kif jg id il-malti min i awwad fil-borma jkun jaf x fiha. IΩ-Ωmien qasir afna li Arçipriet jag mel imexxi Parroçça ma jag tix çans li jkun jaf sew il-problemi tal-parroçça u ma jkollux çans iwettaq dak li kellu f mo u iωda din ilkwestjoni mhux obω g al snienna. Il-fatt hu li l-parroçça tag na g anda Arçipriet did u dan hu Dun Karm Busuttil. Kif hija d-drawwa jien stedintu g all-intervista u hu aççetta mill-ewwel. Tajjeb nikteb li g al Dun Karm din hija l-ewwel esperjenza li se jkollu t-tmun u r-responsabbilta tal-parroçça f ídejh b ala Arçipriet g ax qabel hu kien viçi fil-parroçça ta ÓaΩ-Ûabbar. Intant lil Dun Karm sibtu disponibbli millewwel u laqag ni fl-uffiççju tieg u b CV dettaljata ittajpjata pulita lesta g alija fuq l-iskrivanija. Ma nistax ma ninnutax isserenita u s-sens ta ottimiωmu li g andu dan ir-ra el u permezz ta din l-intervista jien u intom il-qarrejja se tkunu tafuh kemmxejn iktar. G alkemm min abba li hu mhux mill- Birgu u ma trabbix fil- çerti dettalji taω-ωog Ωija u Ω-Ωog Ωija jistg u ma jkunux daqshekk ta interess g alina. Mela g alina naturalment l-ewwel il-fatti tas-soltu. Familja Intant Dun Karm twieled iz-zurrieq fil-15ta Lulju 1959 (ji ifieri f Lulju li ej se jag laq 59 sena) u tg ammed fil-parroçça tal-istess lokalita. Meta staqsejtu g aliex issemma Karmenu. forsi g al tal-karmnu taω-ûurrieq? Staqsejtu, hu we ibni ukoll pero propja g al nannuh il-perit Carmelo Caruana li nzerta li o tu kienet miωωew a lill-ex Prim Ministru kif ukoll kap tal-partit Laburista u wara l-qasma, il-workers Party, it-tabib Pawlu Boffa li hu wild il-birgu. Missieru John (illum mejjet) kien pulizija kif ukoll ommu Antonia li g adha ajja kienet mara tad-dar. B ala a wa Dun Karm kienu erba pero fis-sena 2016 kienet mietet o tu ta warajh Catherine (g ax hu l-kbir). O tu kienet il-mara tal-ex Ambaxxatur tal-libja. Imbag ad warajh hemm Ausonio li jag mel il-bukketti tal-fjuri g all-knejjes (li anki kont intervistajt fil-programm tieg i Mill-Im aωen tal-festa) li hu miωωewwe filwaqt li Edward hu uh iω-ωg ir li baqa guvni. Tifkiriet taω-ωg oωija Dwar tifkiriet tal-img oddi hu semmili li min abba li missieru kien pulizija, kien ikun g assa fit-torri ta Wied iω-ûurrieq. Hu kien imur jag mel il-homework hemm u kien joqg od iwie eb it-telefon (dak iω-ωmien il-mobile kien g adu fantaxjenza) biex itella l-bandiera l- amra min abba li kienu jsiru manuvri dejn il-gωira ta Filfla li tinsab faççata ta Wied iω-ûurrieq. Edukazzjoni Bikrija B ala edukazzjoni hu attenda l-iskola primarja u sekondarja tal-gvern taω-ûurrieq. B al tfal o ra hu kien jattendi l-muωew u anki kien abbati. Meta staqsejtu dwar xi storja jew praspura ta meta kien g adu Ωg ir hu qalli li kien tifel kwiet u kien dejjem rasu mg addsa fil-kotba jistudja. U dan bla dubju jixhed il-pataflun ittri li hu g andu wara ismu li jaqliba lill-pustier fiω-ωmien il-milied, xhieda tal-istudju profond u varju li hu g amel li se nelenka iktar il- quddiem. Vokazzjoni u t-triq g as-saçerdozju Meta staqsejtu meta ass il- ibda g allvokazzjoni hu we ibni li ma kienx hemm xi perjodu partikulari g ax kif qalli hu dejjem kien g al hemm. Hu beda l-istudji propja tieg u g al qassis fissena 1977 fis-seminarju IngliΩ ta Londra blisem ta Allan Hall. Wara hu irritorna Malta, anzi propja G awdex, u kompla l-istudji fisseminarju tal-qalb Imqaddsa fir-rabat, G awdex. Fis-sena 1984 hu ie ordnat djaknu fil-katidral ta G awdex. Ta min jikteb li g alkemm dejjem kellu l- ajra g as-saçerdozju pero hu beda l-istudji tieg u fil-mediçina tant li g amel sena u anki adem b ala infermier fl-isptar enerali ta Thibidieux (mur ipronunzjaha din!) f Louisana l-istati Uniti kif ukoll g amel afna xog ol f diversi Parroççi Amerikani. Imbag ad b alma Kristu lill-appostli bidilhom minn sajjieda tal-hut g al sajjieda tal-bnedmin hekk ukoll Dun Karm mit-triq g al tabib tal- isem bidel ir-rotta g al tabib tar-ruh! Saçerdot Fis-27 ta Frar tas-sena 1987 hu ie ordnat qassis fil- Konkatidral ta San Gwann mil-arcisqof Mercieca. Sa mis-sena 1996 hu adem fis-sezzjoni tal-amministrazzjoni tal-kurja Arçiveskovili ta Malta. Hekk meta jien staqsejtu jekk hux qed i ossu kbir u diffiççli il-piω ta Parrocca hu we ibni li qatta afna Ωmien il-kurja u di a rabba afna esperjenza minn dak l-inkarigu. Studju Kif irrimarkajt qabel Dun Karm i obb afna l-istudju tant li hu g andu Baççellerat tal-arti fit-teologija u Studji Umani li hu ab fis-sena 1998. Erba snin wara fis-sena 2002 hu 12 JANNAR - FRAR 2018 Óar a Nru. 103 #ilbandatalbirgu

ab Masters tal-arti fid-drittijiet tal- Bniedem u d-demokrazija. Sena wara fis-sena 2003 hu gradwa Magister Juris fil-li i Internazzjonali u sena wara fis-sena 2004 hu ab il-masters fl-arti fl-istudji Diplomatiçi mill-akkademja Mediterranja tal-istudji Diplomatiçi. Óidma Diplomatika ta fejda Ikolli ng id li kieku Dun Karm ma sarx saçerdot jew tabib kien isir ambaxxatur jew sa ansitra Ministru tal-affarijiet Barranin g ax id-diplomazija tidher li hi afna g al qalbu. Tant hu hekk li hu personalment intervjena b suççess bejn l-ambaxxatur Libjan u l-isqof Malti residenti fil-libja Monsinjur Silvestru Magro biex jit arsu kemm ir-residenza kif ukoll is-sigurta tal-knisja f Benghazi. Dan il- est b suççess ie rikonoxxut u apprezzat afna mis-segretarju tal-istat tal-vatikan ta dak iω-ωmien l-emminenza tieg u il-kardinal Angelo Sodano. Dan minbarra li hu attenda afna konferenzi internazzjonali f Geneva, l-isvizzera dwar id-drittijiet umani kif ukoll hu awtur ta diversi artikli dwar ir-relazzjonijiet diplomatiçi u l-li i internazzjonali. Kemm il darba dawn l-artikli ew inkluωi fil-pubblikazzjonijiet uffiççjali tal-ministeru tal- Affarijiet Barranin. Unuri B ala apprezzament g all- idma tieg u umanitarja marrifu jati u l-familji tag hom li hija konformi ma dak li temmen u twettaq l-ordni hu ng ata l-unur Pro Pius Merit Melitensi minn id il-prinçep u l-gran Mastru tal-ordni Sovrana u Militari ta San Gwann Fra Matthew Festing. Din iç-çerimonja saret fil-konkatidral ta San Ìwann fissena 2009. Fi Frar 2014 il-gvern atru membru fil-burial Board a tenur ta l-artiklu 9 Kap 17 tal-ligijiet ta Malta, responsabbilita li g adu jokkupa. Fil-perjodu li hu kien viçi fil-parroçça tal-madonna tal- Grazzja f ÓaΩ-Ûabbar hu ng ata il- ie presti juω ta Óajr ÓaΩ-Ûabbar mill-kunsill Lokali b ala rikonoxximent tal- idma sfieqa tieg u u d-dedikazzjoni li hu wera lejn ilkommunita Ûabbarija. Mela ejja Dun Karm irsisti u stinka alli l-quddiem forsi tie u ukoll... min jaf? Ìie il-birgu b alma hadt f ÓaΩ-Ûabbar!! Kanonku Dun Karm ie appuntat b ala Kanonku Onorarju tal-kapitlu ta San Pawl tal-belt Valletta u g andu l-kariga ta rettur tal-knisja ta San Nikola li tinsab fi Triq Merkanti tal- Belt kapitali tag na. Óidma Sas-sena l-o ra hu kien jag mel xog ol pastorali fil- Parroçça ta Santa Katerina Ω-Ûurrieq. Minbarra dan hu baqa ja dem il-kurja u l- idma prinçipali tieg u kienet li jipprova j ib lura propjeta li nsterqet ming and il-caritas, Uffiççju Missjunarju Pontifiçju kif ukoll mill-arçidjoçesi ta Malta. Dun Karm iqis li permezz ta din il-hidma diffiçli u delikata b mod professjonali hu rnexxilu i ib lura afna assi importanti g al dawn l-entitajiet ekkleωjastiçi u kien strumentali biex isir inventarju komplut u dettaljat ta dak li tipposjedi l-knisja Maltija fid-diversi frieg i tag ha. Birgu Fil-15 t Ottubru tas-sena l-o ra hu n atar Arçipriet tal- Parrocca tag na. Meta staqsejtu dwar il-programm tal- idma tieg u kemm mil-lat pastorali u kemm mil-lat ta pro etti fil-knisja hu bissinçerita we ibni li hu mhux bi siebu jwettaq xi terrimoti anzi se jωomm it-tradizzjonijiet li huma tant b sa ithom fil-birgu b al Festa Titulari u l-ìimg a l-kbira. Fuq livell pastorali hu jixtieq li jkun qrib in-nies anzi permezz tal- idma tieg u iqarreb lin-nies lejn Alla u d-dar tieg u. Óa a li semmieli kienet li ma jixtieqx li l-quddies ikunu twal afna speçjalment l-omeliji. Hu sa aq li ç-çelebrant g andu jg id dak li g andu jg id ming ajr tul bla bωonn li tista tnaffar in-nies mill-quddies. Hu kompla Ωied li biex ikun qalb in-nies irid ikun qribhom f kull post possibbli, fiç-çentru tad-duttrina (li jixtieq li jsa ah) kif ukoll qalb it-tfal tal-iskola primarja. Fil-fatt wara l-intervista er ajt iltqajt mieg u waqt li kien se jattendi festin tal-milied tattfal fl-uffiççju tal-kunsill Lokali. B ala pro etti hu g andu f mo u r-restawr tal- awhar u t-teωori li g andha l-parroçça fosthom il-kapulavur ta Mattia Preti, il-pittura tal-martirju ta San Lawrenz kif ukoll anki itejjeb billi jg olli l-livell tal-muωew tal-parroçça. Jien issu erejtlu xi pro etti ferm iktar ambizzjuzi li forsi kienu kbar wisq g al ta qablu u bi tbissima we ibni il quddiem, il-quddiem. Passatempi Fuq livell personali xtaqt inkun naf izjed u dwar passatempi hu we ibni li hu j obb il- onna kif ukoll il-ba ar fosthom li j obb afna jistad b Wied iω-ûurrieq ikun il-post favorit tieg u..jista jonqos! Gheluq Meta staqsejtu kif sejjer fl-inkarigu did tieg u we ibni li g alkemm ilu hawn biss xahrejn hu j ossu tajjeb u komdu. Jien dlonk we ibtu biex ma jinsiex li g adu fil-qamar ilg asel u llum kul add itaptaplu fuq dahru u jitbissimlu pero kif jaf sew il- ajja mhux dejjem hekk u b al kollox mhux kollox hu ward u Ωahar. Mill-body language u l-espressjoni tal-wiçç jidher li jaf sew x tag ti kariga b al din. Innutajt li l-arma tieg u hi l-ottimiωmu kif qalli tant tajjeb, dik li forsi ghal xi uhud tista tidher cliché. Pawlu jien nara lit-tazza hija nofsha mimlija u mhux nofsha vojta. B dak il-kumment u fl-isfond tat-tokki tal-arlo li jimmarka s-sitta ta filg axija u g alhekk irja g all-quddies jien sellimtlu u awgurajtlu xewqat sbie. Kif tlaqt bdejt na seb u ridt naqsam sibijieti mag kom. Hu fatt li dan l-a ar l-arçiprieti ma jdumux fil-parroçça tag na, jista jkun hemm afna ra unijet li ma nafuhomx iωda ejja nag tuh çans lill-arçipriet il- did. Ìej b a a poωittiva, l-ottimiωmu. Ejjew ma ni udikawx mill-ewwel u nag tuh iç-çans. Óadd ma hu perfett u kul add g andu s-sistema tieg u kif ukoll id-difetti tieg u g ax kul add hu uman. Ghalhekk b sincerita f ísimkom nawguralu hidma fejjieda u ukoll inweghduh is-support taghna biex forsi idum fostna bhala arcipriet tal-parrocca taghna li tant inhobbu. Kurragg Dun Karm! #ilbandatalbirgu JANNAR - FRAR 2018 Óar a Nru. 103 13

ATTIVITAJIET GHAX-XHUR TA JANNAR - FRAR 2018 It-Tnejn 1 ta Jannar L-EWWEL JUM TAS-SENA 2018 Il-Ìimg a 5 ta Jannar Is-Sibt 6 ta Jannar It-Tnejn 8 ta Jannar It-Tlieta 9 ta Jannar L-Erbg a 10 ta Jannar Is-Sibt 13 ta Jannar It-Tlieta 16 ta Jannar Is-Sibt 20 ta Jannar Il-Óadd 21 ta Jannar It-Tnejn 22 ta Jannar It-Tlieta 30 ta Jannar Il-Ìimg a 2 ta Frar It-Tlieta 6 ta Frar Il-Ìimg a 9 ta Frar Is-Sibt 10 ta Frar L-Erbg a 14 ta Frar It-Tlieta 21 ta Frar It-Tnejn 26 ta Frar Fis-7.00pm Laqg a tal-kummissjoni Finanzi Fis-7.00pm Riçeviment tal-g aqda KaΩini tal-banda Fis-6.30pm Rehearsal tal-banda Fis-6.00pm Laqg a g all-parteçipanti tas-safra Fis-7.00pm Laqg a tal-kumitat Çentrali Fis-6.30pm Kunçert tal-banda Tluq tal-membri tal-kumitat, Bandisti u Partitarji tal-banda g al VIAGRANDE fejn il-banda Vittoriosana San Lawrenz sejra tiehu sehem fil-festa ta San Mauro Ritorn tal-kontin ent minn Sqallija Sehem tal-banda fil-ftu uffiçjali tal-v18 fil-belt Kapitali Fl-10.00am Laqg a mal-awdituri Fis-6.30pm Laqg a tal-kummissjoni Banda Fis-6.00pm Laqg a Ìenerali Mista Fis-7.00pm Laqg a tal-kumitat Çentrali Fis-7.00pm Laqg a tal-kummissjoni Pro etti Fis-7.00pm Laqg a tal-kummissjoni Attivita Soçjali Fis-7.00pm Laqg a tal-kummissjoni Finanzi Fit-8.00pm Ikla Familjari fil-kaωin Bidu tar-randan Fis-7.00pm Laqg a tal-kumitat Çentrali Fis-6.30pm Laqg a Ìenerali G aqda KaΩini Banda Imniedi l-logo 135 Sena Banda Waqt ir-riçeviment tal-milied li sar f Palazzo Huesca nhar il- Óamis 28 ta Diçembru, 2017 ie mniedi l-logo uffiçjali tal-festi 135. Is-sottomissjoni rebbie a kienet dik ta Andre Gatt li ntg aωel minn fost 28 parteçipant f kompetizzjoni pubblika. F wa da millattivitajiet ta matul is-sena ser ji i ppremjat is-sur Andre Gatt li reba dan il-konkors nazzjonali mniedi mis-soçjeta MuΩikali San Lawrenz f Ottubru li g adda. 14 JANNAR - FRAR 2018 Óar a Nru. 103 #ilbandatalbirgu