Κεφάλαιο 14 Κυτταρολογική εξέταση υλικού εξ αναρροφήσεως διά λεπτής βελόνης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κεφάλαιο 14 Κυτταρολογική εξέταση υλικού εξ αναρροφήσεως διά λεπτής βελόνης"

Transcript

1 Κεφάλαιο 14 Κυτταρολογική εξέταση υλικού εξ αναρροφήσεως διά λεπτής βελόνης Δ. Δασκαλοπούλου Σ. Κ. Αρχοντάκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ H αλματώδης εξέλιξη της ιατρικής ε πιστήμης και της τεχνολογίας τα τελευταία 30 χρόνια, καθώς και η αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες, είχαν σαν αποτέλεσμα την ανακάλυψη και εφαρμογή ταχύτερων διαγνωστικών μέσων και αποτελεσματικότερων θεραπευτικών μεθόδων. Αρκετά προωθημένοι θεωρούνται στις μέρες μας οι τομείς, τόσο της πρόληψης ορισμένων κακοήθων νεοπλασιών, όσο και της παροχής ουσιαστικής βοήθειας στον καρκινοπαθή. Η αποτελεσματικότητα της πρόληψης και της θεραπείας προϋποθέτουν βεβαίως, εκτός των άλλων, ταχείες και ακριβείς διαγνωστικές μεθόδους. Εξαιρετικά ταχεία αλλά και αξιόπιστη μέθοδος διάγνωσης έχει αποδειχθεί η κυτταρολογική εξέταση υλικού παρακεντήσεων διαφόρων ψηλαφητών και εν τω βάθει οργάνων. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται ευρύτατα τα τελευταία 35 χρόνια σε κυτταρολογικά εργαστήρια τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες και τα αποτελέσματά της κρίνονται ιδιαίτερα ικανοποιητικά 1. Η κυτταρολογική εξέταση του υλικού που λαμβάνεται από παρακέντηση (Fine Needle Aspiration Cytology FNAC), πρωτοαναφέρθηκε ως μέθοδος διαγνωστικής προσέγγισης σε όγκους της τραχηλικής χώρας, από τον Kun το Ω 218 στόσο η τεχνική δεν έλαβε τότε τη δέουσα προσοχή. Στη συνέχεια, ο Hirschfeld 3, δημοσίευσε το 1919 εκτεταμένη μελέτη υλικού παρακεντήσεων διαφόρων νεοπλασματικών επεξεργασιών. Σχεδόν συγχρόνως με αυτόν, ο Guthrie 4, χειρουργός και παθολογοανατόμος του Νοσοκομείου Johns Hopkins της Βαλτιμόρης, ανακοίνωσε τα αποτελέσματα διαγνωστικής παρακέντησης λεμφαδένων σε μεγάλο αριθμό ασθενών. Το 1930 δοκιμάστηκε από το Memorial Sloan Kettering η λήψη βιοπτικού υλικού με παρακέντηση διά χονδρής βελόνης. 5 Το πάχος της βελόνας οδηγούσε συχνά σε επιπλοκές, με σπουδαιότερη από αυτές τη διασπορά των καρκινικών κυττάρων στους γειτονικούς υγιείς ιστούς. Ένα χρόνο αργότερα ο Manheim, στο Βερολίνο το 1931, εισήγαγε ειδική βελόνη παρακεντήσεων, διαμέτρου 1 mm και δημοσίευσε τα πορίσματα μελέτης 43 περιπτώσεων συμπαγών όγκων ισάριθμων ασθενών στους οποίους εφάρμοσε ο ί διος προσωπικά τη μέθοδο 6. Θεωρείται δε γιʹ αυτό πρωτοπόρος της ευρωπαϊκής σχολής των παρακεντήσεων. Την ίδια περίπου εποχή δεκαετία του ʹ30 παρόμοιες μελέτες είδαν το φως της δημοσιότητας στην Αμερική από τους Stewart και Coley 7, 8. Στη συνέχεια, οι Soderstrom, Franzen και Zajicek στη Σουηδία, ο Lopez Cardozo στην Ολλανδία, οι Frable, Kline,

2 Καminsky και Linsk στις Ηνωμένες Πολιτείες καθώς και πλήθος άλλων αξιόλογων ερευνητών τελειοποίησαν την τεχνική και τις ειδικές χρώσεις και διατύπωσαν με τρόπο λεπτομερή και ακριβή τα διαγνωστικά κριτήρια που είναι εξαιρετικά πολύτιμα για τον σύγχρονο μελετητή του υλικού παρακεντήσεων. Έκτοτε η παρακέντηση διά λεπτής βελόνης προσπελάσιμων ανατομικών διογκώσεων έχει καταστεί πλήρως αποδεκτή, λόγω του μικρού οικονομικού της κόστους, της ασφάλειας αλλά και της υψηλής αξιοπιστίας της 9. Σήμερα μια απλή παρακέντηση μπορεί άμεσα να λύσει το διαγνωστικό πρόβλημα και να βεβαιώσει για την πιθανή καλοήθεια μιας υπό διερεύνηση διόγκωσης. Η ανοιχτή βιοψία, μέθοδος ευρύτατα διαδεδομένη κατά το παρελθόν, α ντενδείκνυται πλέον σε αρκετές περιπτώσεις πρωτοπαθούς ή δευτεροπαθούς νεοπλάσματος, λόγω του ότι μπορεί να δυσχεράνει την χειρουργική επέμβαση που θα ακολουθήσει σε δεύτερο χρόνο, ή ακόμα και να αυξήσει το ποσοστό τοπικής υποτροπής λόγω διασποράς των καρκινικών κυττάρων στους γειτονικούς υγιείς ιστους 10. Αντίθετα η FNA δεν προκαλεί αντίστοιχη καρκινική διασπορά, λόγω της μικρής διατομής της χρησιμοποιούμενης βελόνας 11. Επιπλέον η FNA δεν αφήνει ουλές που θα δυσκολέψουν μια μελλοντική χειρουργική επέμβαση. Η άριστη συνεργασία του κλινικού ιατρού με τον κυτταρολόγο είναι απαραίτητη για την επιτυχία της FNA. Οποιαδήποτε κλινική πληροφορία μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη και να κατευθύνει τη κυτταρολογική διαφοροδιαγνωστική προσέγγιση προς τη σωστή κατεύθυνση. Οποιοσδήποτε ασθενής με 219 μονήρη παθολογική ανατομική διόγκωση δικαιούται στις μέρες μας να έχει, πριν τη χειρουργική επέμβαση, μια «πρώτη εικόνα» για το είδος της πάθησής του. Ο κλινικός ιατρός μπορεί έτσι να τροποποιήσει το είδος της θεραπευτικής του παρέμβασης 12. Όσο ευρύτερη καθίσταται η χρήση της παρακέντησης διά λεπτής βελόνης, τόσο μειώνεται ο αριθμός των άσκοπων χειρουργικών ε πεμβάσεων, με άμεσο οικονομικό και κοινωνικό όφελος 13. ΌΡΓΑΝΑ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ FNAC ΚΛΙΝΙ ΚΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Με την FNAC μπορούν να ελεγχθούν ψηλαφητές αλλοιώσεις όπως αλλοιώσεις μαστού, λεμφαδένες, ογκόμορφες ή εξελκωμένες δερματικές βλάβες, διογκώσεις σιελογόνων αδένων, διογκώσεις οστών και μαλακών μορίων, βλάβες βλεννογόνων στόματος και χειλέων, βλάβες οφθαλμικού κόγχου και διογκώσεις θυρεοειδούς αδένα. Με την καθοδήγηση αξονικού τομογράφου ή υπερηχογραφίας, μπορούν να ελεγχθούν κυτταρολογικά βλάβες πνεύμονα, μεσοθωρακίου, ήπατος, παγκρέατος, νεφρών, επινεφριδίων, εν τω βάθει λεμφαδένων, όγκων οπισθοπεριτοναϊκού χώρου και εν τω βάθει όζοι θυρεοειδούς. Η μέθοδος δεν ανταγωνίζεται την ι στολογική εξέταση, ούτε επιζητά να την υποκαταστήσει όπου αυτή είναι ενδεικνυόμενη. Υπάρχουν αρκετές διαγνωστικές και προγνωστικές παράμετροι που ικανοποιούνται μόνο με την εξέταση ιστοτεμαχιδίου. Αυτές αφορούν: 1. Περιπτώσεις στις οποίες η δομή του νεοπλασματικού ιστού έχει πρωτεύοντα ρόλο στη διάγνωση. 2. Περιπτώσεις στις οποίες καθοριστικός είναι ο τρόπος και το βάθος διήθησης

3 των ιστών καθώς και ο έλεγχος των ο ρίων της βλάβης. 3. Όταν είναι απαραίτητος ο καθορισμός ιστολογικού βαθμού διαφοροποίησης πριν την εφαρμογή οποιασδήποτε θεραπείας και 4. Περιπτώσεις όπου η μελέτη των κυτταρικών μόνο χαρακτήρων δεν επιτρέπει την ασφαλή διάγνωση, τόσο ως προς την κακοήθεια ή μη των παρατηρούμενων στοιχείων όσο και ως προς την προ έλευση αυτών. Οι ενδείξεις εφαρμογής της κυτταρολογικής διάγνωσης στην κλινική πράξη φαίνεται να ποικίλουν ανάλογα με το προς εξέταση όργανο. Στην περίπτωση ψηλαφητού ογκιδίου μαστού η ανώδυνη λήψη υλικού και η προσφερόμενη ταχεία και αξιόπιστη διάγνωση προστίθεται στην κλινική εξέταση και τον μαστογραφικό έλεγχο που οπωσδήποτε προηγούνται οποιουδήποτε θεραπευτικού χειρισμού, δεδομένου ότι δεν είναι πρακτικά δυνατό ούτε δεοντολογικά ορθό να οδηγούνται στο χειρουργείο όλες οι περιπτώσεις ψηλαφητής βλάβης του μαστού. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι ενώ κάθε μία ξεχωριστά από τις προαναφερόμενες διαγνωστικές προσεγγίσεις (κλινική εξέταση και μαστογραφία) δεν υπερβαίνουν σε αξιοπιστία ποσοστό 70% έως 89% σύμφωνα με διεθνή βιβλιογραφικά δεδομένα 14, και τις τρεις μαζί, συμπεριλαμβανομένης και της κυτταρολογικής εξέτασης, επιτυγχάνουν ποσοστό 99% ορθής προεγχειρητικής διάγνωσης 15. Έτσι διευκολύνεται σημαντικά ο κλινικός προγραμματισμός και οι προτεραιότητες νοσηλείας, αποσυμφορείται το χειρουργείο, προετοιμάζεται ψυχολογικά η ασθενής και τέλος προγραμματίζονται και ενδεχομένως επιταχύνονται άλλες κλινικο εργαστηριακές εξετάσεις. Εξ άλλου σε περιπτώσεις καρκίνου του μαστού, τόσο πρωτοπαθούς όσο και μεταστατικού, η δυνατότητα ποσοτικής και ποιοτικής ανίχνευσης ορμονοϋποδοχέων που επιτυγχάνεται με τις σύγχρονες α νοσοκυτταροχημικές μεθόδους (και με ελάχιστο αριθμό κυττάρων, σε σχέση με τη βιοχημική μέθοδο), επιτρέπουν την άμεση έναρξη ορμονοθεραπείας όπου αυτή ενδείκνυται 16,17. Το κόστος και σε αυτή την περίπτωση παραμένει χαμηλό, ενώ η ταχύτητα των αποτελεσμάτων (σε δύο ώρες) αποτελεί σημαντικό παράγοντα ευχέρειας στην κλινική πράξη. Άλλη εξίσου σημαντική παράμετρος χρησιμότητας της μεθόδου αποτελεί η δυνατότητα παροχής πληροφοριών σχετικά με την πρόγνωση της εκάστοτε νεοπλασίας, ανάλογα με το ποσό του πυρηνικού DNA (ποσοστό ευπλοειδικών και ανευπλοειδικών κυττάρων του ό γκου) που επιτυγχάνεται με τα σύγχρονα μηχανήματα κυτταρομετρίας (flow and image cytometry) 18,19. Τέλος ο έλεγχος τυχόν υποτροπών μετά χειρουργική θεραπεία ή ακτινοθεραπεία απαλλάσσει την ασθενή από ά σκοπη ταλαιπωρία, ενώ το κέρδος χρόνου είναι σημαντικότατο, δεδομένου ότι η κυτταρολογική διάγνωση τόσο για λόγους τεχνικούς όσο και μεθοδολογικούς επιτυγχάνεται σε διάστημα το πολύ μισής ώρας. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ FNA ΣΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ H παρακέντηση θυρεοειδούς άρχισε να εφαρμόζεται στη σημερινή της μορφή, στις Σκανδιναυικές χώρες στη δεκαετία του Σήμερα αποτελεί μια διαγνωστική μέθοδο πρώτης γραμμής λόγω της μεγάλης αποτελεσματικότη 220

4 τάς της στην προεγχειρητική διάγνωση μονήρων όζων του θυρεοειδούς 21. Οι κύριες ενδείξεις για τη διενέργειά της είναι: 1. Διάγνωση διάχυτης μη τοξικής βρογχοκήλης. 2. Διάγνωση μονήρους ή προέχοντος ό ζου του θυρεοειδούς. 3. Επιβεβαίωση μιας κλινικώς εμφανούς κακοήθειας του θυρεοειδούς. 4. Λήψη υλικού για ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις προσδιορισμού ειδικών προγνωστικών παραμέτρων. Ο μονήρης όζος του θυρεοειδούς αποτελεί τη συχνότερη ένδειξη για διενέργεια παρακέντησης, μια που περίπου το 4% του πληθυσμού της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής θα αναπτύξει έναν τέτοιο όζο κατά τη διάρκεια της ζωής του. Από το σύνολο των μονήρων όζων, μόνο το 5% είναι κακοήθεις, ωστόσο το σύνολο των κλινικών και παρακλινικών εξετάσεων (πλην της κυτταρολογικής) που μπορούν να εφαρμοστούν για διαγνωστικούς λόγους, δεν μπορούν με ασφάλεια να διαφοροδιαγνώσουν τις κακοήθεις από της καλοήθεις μορφές όζων 22, 23. Αντίθετα η κυτταρολογική εξέταση του παρακεντήματος δια λεπτής βελόνης (Fine Needle Aspiration Cytology, FNAC), μπορεί να δώσει πολύ καλύτερα διαγνωστικά αποτελέσματα. Έτσι η FNAC μπορεί να διαγνώσει με βεβαιότητα την καλοήθη φύση του 65% περίπου των όζων του θυρεοειδούς 24. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των χειρουργικών επεμβάσεων του θυρεοειδούς, με εμφανή οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των διενεργούμενων επεμβάσεων στο θυρεοειδή, απαιτείται ακόμη καλύτερη 221 συνεργασία μεταξύ κυτταρολόγου και κλινικού γιατρού 25. Τα καλύτερα αποτελέσματα προκύπτουν όταν ο πεπειραμένος κυτταρολόγος διενεργεί ο ίδιος την παρακέντηση, ελέγχει άμεσα την επάρκεια του υλικού και τροποποιεί την τεχνική της παρακέντησης ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε ασθενούς. Σε περίπτωση που η παρακέντηση απαιτεί την χρήση υπερήχων, το υλικό πρέπει να επιστρώνεται από εξειδικευμένο προσωπικό και να μεταφέρεται το συντομότερο δυνατόν στο κυτταρολογικό εργαστήριο, προκειμένου να τεθεί η διάγνωση 26. Η FNAC αποτελεί μια μάλλον απλή, ελάχιστα τραυματική ιατρική πράξη. Η χρήση υπερήχων για την καλύτερη κατεύθυνση της παρακέντησης είναι συχνά χρήσιμη και μπορεί να αποδειχτεί απαραίτητη σε περίπτωση μικρών όζων με εν τω βάθει εντόπιση ή όζων με δύσκολη προσέγγιση λόγω της ανατομικής τους θέσης 27. Σε περιπτώσεις διάχυτης μη τοξικής βρογχοκήλης, η FNAC μπορεί να διακρίνει με ακρίβεια μεταξύ οζώδους υ περπλασίας και αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας. Η χρήση της FNAC δίνει καλύτερα αποτελέσματα από τον έλεγχο αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων, δεδομένου ότι μόνο το 60 80% των πασχόντων από αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα θα δώσουν θετικό τίτλο αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων, ενώ παράλληλα 10 15% των ατόμων που δίνουν θετικό τίτλο αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων έχει διαπιστωθεί ότι μπορεί να μην πάσχουν τελικά από αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα. Παρότι οι άλλες υπάρχουσες μορφές θυρεοειδίτιδας (De Quervain, λοιμώδης) μπορούν να αναγνωριστούν σχετικά εύκολα από την κλινική εξέταση, η λήψη υλικού με πα

5 ρακέντηση για κυτταρολογική εξέταση δίνει την δυνατότητα πλήρους τεκμηρίωσης της διάγνωσης μέσω ακόμα και μικροβιολογικών, εάν χρειαστεί, εξετάσεων 28,29. Το κύριο μειονέκτημα της FNAC αφορά την αδυναμία της να διακρίνει μεταξύ θυλακιώδους αδενώματος και καρκινώματος, δεδομένου ότι η διάγνωση μπορεί με ασφάλεια να τεθεί μόνο με παθολογοανατομικά κριτήρια, όπως τη διήθηση της κάψας ή των αγγείων του θυρεοειδούς. Παρότι η ασφαλής διάκριση ανάμεσα σε θυλακιώδες καρκίνωμα και αδένωμα δεν είναι εφικτή με κυτταρολογικά κριτήρια, ο έμπειρος κυτταρολόγος μπορεί να προσφέρει μια πρώτη εκτίμηση σχετικά με την δυνητική κακοήθεια της αλλοίωσης, στηριζόμενος σε ορισμένα κυτταρολογικά κριτήρια 30,31,32, 33,34,35. Η ηλικία και το φύλο του ασθενούς όπως επίσης και το μέγεθος του όζου πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η FNAC έχει επίσης μεγάλη κλινική αξία για την διερεύνηση όζων θυρεοειδούς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της παιδικής ηλικίας 36,37. Τέλος πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η FNAC πρέπει να συνδυάζεται κατά το δυνατόν και επί κλινικής ενδείξεως με χρήση υ περήχων, scanning θυρεοειδούς και έ λεγχο αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ FNAC ΣΤΗ ΔΙΕΡΕΥ ΝΗΣΗ ΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΗΣ ΔΙΟΓΚΩΣΗΣ Ασθενείς ελεύθεροι ιστορικού με επιμένουσα ανώδυνη λεμφαδενική διόγκωση, αφού υποβληθούν σε σειρά παρακλινικών εξετάσεων, σε μεγάλο ποσοστό καταλήγουν στη βιοψία. Είναι σημαντική η αποφυγή ταλαιπωρίας καθώς και το χρονικό κέρδος για τους ασθενείς εκείνους στους οποίους η πρώτη διάγνωση επιτυγχάνεται με την κυτταρο 222 λογική εξέταση. Το ποσοστό των ασθενών αυτών δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο (σε 73% έως 92% των περιπτώσεων τίθεται ακριβής διάγνωση με την παρακέντηση) 38. Έτσι ο προγραμματισμός των απαραιτήτων εξετάσεων και ιατρικών χειρισμών περιορίζεται μέσα σε πολύ συγκεκριμένα πλαίσια με αποτέλεσμα τη συντόμευση του χρόνου νοσηλείας και τη μείωση του κόστους του εργαστηριακού ελέγχου. Εξ άλλου σε ογκολογικά κέντρα ο έ λεγχος λεμφαδενικών μεταστάσεων αποτελεί καθημερινή ρουτίνα η οποία δύσκολα αντιμετωπίζεται με τον βιοπτικό και μόνον έλεγχο λόγω του μεγάλου αριθμού των περιστατικών. Συνοψίζοντας η διά βελόνης κυτταρολογική εξέταση λεμφαδένων αποβαίνει χρήσιμη στις εξής περιπτώσεις: 1. Στη διάγνωση μη ειδικής λεμφαδενίτιδας. 2. Στη διάγνωση κοκκιωματώδους νόσου (φυματίωσης, σαρκοείδωσης, νόσο εξ ονύχων γαλής κλπ.). 3. Στη διερεύνηση μιας ή περισσοτέρων λεμφαδενικών διογκώσεων υπόπτων για μεταστατική διήθηση καθώς και την τυποποίηση μεταστατικού νεοπλάσματος αγνώστου πρωτοπαθούς εστίας. 4. Στην πρώτη διάγνωση κακοήθους λεμφοϋπερπλαστικής νόσου (μη Hodgkin λεμφώματος, νόσους του Hodgkin). 5. Στην παρακολούθηση, με επανειλημμένες παρακεντήσεις, ασθενών με διαγνωσμένη ήδη κακοήθη λεμφοϋπερπλαστική νόσο για τον έλεγχο υποτροπών ή και για τη διάγνωση της τυχόν μετατροπής ενός χαμηλής κακοήθειας μη Hodgkin λεμφώματος σε υψηλής κακοήθειας.

6 τραυματικές αλλοιώσεις και παθήσεις των λεμφαδένων της περιοχής 39. Η ανατομική περιπλοκότητα της περιοχής και η πληθώρα των πιθανών διαγνώσεων καθιστά τη διαφοροδιαγνωστική προσέγγιση μιας τραχηλικής διόγκωσης ιδιαίτερα επίπονη διαδικασία, η οποία παλαιότερα «λυνόταν» με τη χρήση της ανοιχτής βιοψίας. Σήμερα μια απλή παρακέντηση μπορεί άμεσα να λύσει το διαγνωστικό πρόβλημα και να βεβαιώσει για την πιθανή καλοήθεια μιας τραχηλικής μάζας. Έχει υπολογιστεί ότι η FNA έχει ειδικότητα 98% σε μη νεοπλασματικές αλλοιώσεις και ευαισθησία 95% σε νεοπλασματικές εξεργασίες του τραχήλου. Η κυτταρολογική διάγνωση σε περίπτωση λεμφώματος ή λεμφαδενίτιδας, όταν υπάρχει επαρκής εμπειρία στη μελέτη λεμφοϋπερπλαστικών παθήσεων, φτάνει σε ποσοστό αξιοπιστίας το 91% 40, 41. ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Όσον αφορά στα δερματικά ογκίδια ή στις ύποπτες δερματικές βλάβες, βεβαίως η κυτταρολογική διάγνωση δεν υποκαθιστά τη βιοψία. Η εφαρμογή της μεθόδου δικαιώνεται: 1. Στις περιπτώσεις εκείνες όπου η ταχύτητα της διάγνωσης είναι καθοριστική για τον χειρισμό μεγάλου αριθμού α σθενών εξωτερικών ιατρείων ειδικών κέντρων (ογκολογικών, δερματολογικών, πλαστικών κλινικών κλπ.). 2. Στις περιπτώσεις εκείνες όπου υπάρχει ανάγκη ελέγχου τυχόν υποτροπής προηγουμένως χειρουργηθέντος ή ακτινοβοληθέντος νεοπλάσματος, ιδιαίτερα μάλιστα αν οι ύποπτες για υποτροπή εστίες είναι περισσότερες της μιας. Η λήψη βιοπτικού υλικού από περιοχές Τέλος θα πρέπει να τονισθεί ότι στην περιοχή κεφαλής τραχήλου ψηλαφώνται ενίοτε διογκώσεις οι οποίες δεν α ντιστοιχούν σε λεμφαδένες όπως π.χ. η βραγχιακή κύστη, ο όγκος καρωτιδικού σωματίου, υπογνάθιοι ή και έκτοποι σιελογόνοι αδένες κλπ. Μια απλή κυτταρολογική εξέταση λύνει άμεσα το πρόβλημα της ταυτότητας του διογκωμένου οργάνου καθώς και της παθολογικής οντότητας που ενδεχομένως αναπτύσσεται μέσα σε αυτό. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ FNA ΣΤΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗ ΣΗ ΟΓΚΩΝ ΚΕΦΑΛΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΧΗ ΛΟΥ Η διαφορική διάγνωση μιας μονήρους τραχηλικής διόγκωσης παρουσιάζει ένα ιδιαίτερα ευρύ φάσμα, δυσανάλογα ευρύ σε σχέση με το μικρό ανατομικό μέγεθος της τραχηλοπροσωπικής χώρας. Αν και περιορισμένος ο ανατομικός αυτός χώρος περιλαμβάνει μια εξαιρετική ποικιλία ιστών και οργάνων. Σε ένα τέτοιο υπόστρωμα οι πιθανές βλάβεςογκόμορφες ή ελκωτικές, καλοήθεις ή κακοήθεις είναι ποικίλες και παρουσιάζουν δυσκολίες τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπευτική αντιμετώπιση. Οι βλάβες αυτές μπορεί να αφορούν καλοήθη ή κακοήθη νεοπλάσματα, πρωτοπαθή (των σιελογόνων αδένων, των αδένων του δέρματος, του θυρεοειδή αδένα) ή μετασταστικά (πλακώδες Ca, αδενοκαρκίνωμα, αδιαφοροποίητο καρκίνωμα και μελάνωμα), οξείες ή χρόνιες φλεγμονές, εξεργασίες του νευρικού, μυϊκού ή αγγειακού ιστού, διαμαρτίες κατά τη διάπλαση (σμηγματογόνο κύστη, λεμφαγγείωμα, αιμαγγείωμα, δερμοειδή κύστη, έκτοπο θυρεοειδή αδένα, λαρυγγοκήλη και θυμική κύστη), εμβρυϊκά υπολείμματα (κύστη θυρεογλωσσικού πόρου, βραγχιακή κύστη), βεβαρυμένες ήδη με προηγούμενη χει 223

7 ρουργική επέμβαση και επιπρόσθετη ενδεχομένως ακτινοθεραπεία παρουσιάζουν το πρόβλημα της εξαιρετικά δύσκολης επούλωσης των ιστών. Το πρόβλημα παρακάμπτεται αν αντί της λήψης τεμαχιδίου για βιοψία προτιμηθεί η παρακέντηση. Έτσι αποφεύγεται η άσκοπη βλαπτική επέμβαση επί ευαίσθητων ιστών, οι οποίοι πιθανόν να α ποδειχθεί ότι, παρά την ύποπτη κλινική εικόνα τους, δεν παρουσιάζουν εστία υποτροπής (π.χ. κοκκιώματα εγχειρητικής τομής, φλεγμονές, εξοιδημένα βλεννογονικά σαρκία, ανώμαλα χηλοειδή κλπ.). Σημαντική κρίνεται η εφαρμογή της κυτταρολογικής εξέτασης και πριν από ακτινοθεραπεία όταν η τελευταία αποτελεί εξ αρχής θεραπεία εκλογής (πολύ ηλικιωμένα άτομα, ή ασθενείς με εκτεταμένες βλάβες για την αφαίρεση και αποκατάσταση των οποίων απαιτούνται μεγάλα δερματικά μοσχεύματα κλπ.). Στις περιπτώσεις αυτές ο ακτινοθεραπευτής οφείλει να γνωρίζει τη διάγνωση, τυποποίηση και βαθμό διαφοροποιήσεως του νεοπλάσματος πριν επέμβει θεραπευτικά. Τέλος εφαρμογή βρίσκει η μέθοδος στον έλεγχο υποδορίων ψηλαφητών βλαβών τόσο σε ασθενείς ελεύθερους ιστορικού όσο και σʹ εκείνους με γνωστό κακόηθες νεόπλασμα στους οποίους το υποδόριο ογκίδιο πιθανόν να αποτελεί μεταστατική εστία. ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΞΟ ΝΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑ ΡΑΛΛΗΛΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΥΤΤΑΡΟ ΛΟΓΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ Με τις παρακεντήσεις των εν τω βάθει οργάνων (ήπατος, πνεύμονα κλπ.) επιτυγχάνεται έγκαιρη προεγχειρητική αποτελεί σημαντικότατο συμπλήρωμα της κλινικής και ακτινολογικής εικόνας. Συγχρόνως γίνεται επιλογή των περιστατικών που θα οδηγηθούν στο χειρουργικό τραπέζι, καθόσον αποκλείονται αμέσως ασθενείς με μεταστατική διήθηση του οργάνου, λέμφωμα, μικροκυτταρικό καρκίνωμα, ειδική φλεγμονή κλπ. Ο κίνδυνος διασποράς νεοπλασματικών κυττάρων κατά την παρακέντηση είναι πρακτικά ανύπαρκτος ενώ αξιοποιείται στο έπακρο η διαγνωστική δυνατότητα του αξονικού τομογράφου, με αποτέλεσμα την αντικειμενική μείωση του κόστους λειτουργίας του και την ε πίτευξη ουσιαστικής συντόμευσης των διαγνωστικών χειρισμών. Στις περιπτώσεις παρακέντησης πνεύμονα η μέθοδος προσφέρεται για τη διάγνωση και τυποποίηση πρωτοπαθών πνευμονικών αλλοιώσεων όταν η κυτταρολογική εξέταση πτυέλων και βρογχοσκοπικού υλικού αποβούν αρνητικές στη διάγνωση και τυποποίηση μεταστατικού νεοπλάσματος και τέλος στη διαφορική διάγνωση κακοήθους νεοπλασματικής επεξεργασίας από απόστημα ή άλλη φλεγμονώδη ή κοκκιωματώδη αλλοίωση. Στο επίπεδο του ήπατος η διαφορική διάγνωση μεταξύ πρωτοπαθούς και μεταστατικού καρκίνου αποτελεί την κατεξοχήν προσφορά της μεθόδου. ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ FNAC Η FNA είναι μια απλή και σύντομη ιατρική πράξη. Ο χώρος στον οποίο εκτελείται δεν απαιτεί ειδικές προδιαγραφές, ενώ όταν η παρασκευή, επίστρωση και μονιμοποίηση του υλικού γίνουν επί τόπου, η κυτταρολογική διάγνωση μπορεί να τεθεί μέσα σε λίγα μόλις λεπτά, γε διάγνωση. Η κυτταρολογική εξέταση γονός τεράστιας σημασίας τόσο για τον 224

8 225 ασθενή όσο και για τον εντέλλοντα την κυτταρολογική εξέταση Το σημαντικότερο βήμα για την επιτυχία της FNA είναι η υπομονετική και ακριβής επιλογή της θέσης που πρόκειται να παρακεντηθεί. Ο ασθενής τοποθετείται με τέτοιο τρόπο ώστε η διόγκωση να είναι όσο το δυνατόν καλύτερα ψηλαφητή. Μια βελόνα 21 gauge χρησιμοποιείται συνήθως. Η λήψη του υλικού είναι σωστότερο να γίνεται με τη χρήση μόνο της βελόνας, χωρίς εφαρμογή σύριγγας για αναρρόφηση. Έτσι αποφεύγεται η λήψη αιματηρού υλικού καθώς και η καταστροφή της αρχιτεκτονικής των ιστών 38,42. H με ήπιους χειρισμούς παλινδρομική κίνηση της βελόνας προς όλες τις κατευθύνσεις μέσα στο εσωτερικό της παρακεντούμενης διόγκωσης αποδίδει σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις διαγνωστικό υλικό. Περίπου 6 περάσματα της βελόνας μέσα από τη διόγκωση θεωρούνται αρκετά. Μετά την απόσυρση της βελόνας από τη βλάβη, μια σύριγγα (των 20 ml) εφαρμόζεται στη βελόνα, έτσι ώστε με την πίεση του εμβόλου να επιτευχθεί η επίστρωση του υλικού σε αντικειμενοφόρες πλάκες. Αναρρόφηση με τη σύριγγα εφαρμόζεται μόνο σε περίπτωση παρακέντησης κυστικής εξεργασίας, το περιεχόμενο της οποίας πρέπει να εκκενωθεί εντελώς καθώς επίσης και σε περίπτωση παρακέντησης εν τω βάθει οργάνου. H παρακέντηση εν τω βάθει οργάνων γίνεται με την καθοδήγηση υπερηχοτομογράφου ή αξονικού τομογράφου, με παρουσία κυτταρολόγου για την κατάλληλη επίστρωση και μονιμοποίηση του υλικού. Στην περίπτωση αυτή θεωρείται σκόπιμη η προηγούμενη εφαρμογή τοπικής αναισθησίας. Η βελόνα που χρησιμοποιείται φροντίζουμε να έχει μήκος ανάλογο του βάθους του οργάνουστόχου. Επίσης η σύριγγα των 20 ml, ενσωματωμένη σε ειδικό πιστόλι αναρρόφησης εφαρμόζεται στη βελόνα πριν την έξοδό της από το όργανο στόχο, με σκοπό την αναρρόφηση διαγνωστικού κυτταρολογικού υλικού μέσω εφαρμογής αρνητικής πίεσης. Πριν την έξοδο της βελόνας από την παρακεντούμενη περιοχή, είναι απαραίτητη η διακοπή της εφαρμογής αρνητικής πίεσης. Τέλος οι παρακεντήσεις ενδοκρανιακών όγκων διενεργούνται βάσει ειδικού πρωτοκόλλου (προετοιμασία στο χειρουργείο, παρασκευή οπής εισόδου της βελόνης, παρακέντηση υπό αξονικό τομογράφο με τη χρήση της ειδικής βελόνης) 43. Η όλη διαδικασία αναλαμβάνεται και ολοκληρώνεται από εξειδικευμένο νευροχειρουργό με τη συνεργασία τόσο του ακτινολόγου όσο και του κυτταρολόγου. Η ταχεία χρώση Giemsa χρησιμοποιείται για τον έλεγχο επάρκειας του υλικού και μια πρώτη εκτίμηση της βλάβης. Μέρος του υπολοίπου υλικού μονιμοποιείται με οινόπνευμα 96% και βάφεται με την τεχνική Papanicolaou και ένα άλλο μέρος του υλικού ξεραίνεται στον αέρα προκειμένου να βαφτεί με την χρώση Giemsa. Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η ταχεία κυτταρολογική εξέταση αναδεικνύει τυχόν διαφοροδιαγνωστικά προβλήματα, ένας αριθμός ξηρών πλακιδίων φυλάσσεται σε κατάψυξη 20 C, για εφαρμογή χρώσεων ανοσοιστοχημείας. Σε ένα ποσοστό που κυμαίνεται από 2% έως 7% του συνόλου των περιπτώσεων, η μορφολογική μόνο μελέτη των επιχρισμάτων δεν αποδεικνύεται ικανή να θέσει τη διάγνωση του ακριβούς ιστολογι

9 κού τύπου της βλάβης και ως εκ τούτου θεωρείται αναγκαία η εφαρμογή επιπλέον κυτταροχημικών και ανοσοκυτταροχημικών χρώσεων. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ, ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΗΣ FNAC Η FNAC δεν αποτελεί πανάκεια. Πιθανή λανθασμένη δειγματοληψία μπορεί να οδηγήσει σε διαγνωστικό σφάλμα. Στις περιπτώσεις αυτές, η άμεση επανάληψη της παρακέντησης μπορεί να λύσει το πρόβλημα. Ο κυτταρολόγος καθώς και οι παρασκευαστές πρέπει να είναι επαρκώς εκπαιδευμένοι. Οι κυτταρολογικές απαντήσεις από διαφορετικούς γιατρούς πρέπει να συμφωνούν σε πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό μεταξύ τους. Εάν υπάρχουν οποιαδήποτε ερωτηματικά σχετικά με την ερμηνεία της FNA, αποφάσεις σχετικά με πιθανή χειρουργική επέμβαση, ακτινοβολία ή και χημειοθεραπεία πρέπει να αναβληθούν έως ότου λυθεί το διαγνωστικό πρόβλημα. Τέλος, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η FNA συμπληρώνει την κλινική διάγνωση και δεν πρέπει να θεωρηθεί υποκατάστατο της λεπτομερούς κλινικής εξέτασης και της λήψης ενός καλού ιστορικού. Ως αντένδειξη της διενέργειας παρακέντησης διά λεπτής βελόνης, θεωρείται η σοβαρή διαταραχή των φυσιολογικών αιμοστατικών μηχανισμών, ειδικά σε όργανα που χαρακτηρίζονται από μεγάλη αγγειοβρίθεια. Σε επείγουσα περίπτωση, είναι δυνατή η παρακέντηση ασθενούς του οποίου η θρομβοπενία έ χει πρόσφατα αντιμετωπιστεί με μεταμόσχευση αιμοπεταλίων, πάντοτε όμως μέσα σε οργανωμένο νοσοκομείο. Η παρακέντηση δεν αποτελεί στις περισσότερες περιπτώσεις μια επείγουσα εξέταση, 226 οπότε μπορεί να αναβληθεί έως ότου διορθωθεί η διαταραχή των μηχανισμών πήξεως του ασθενούς 27. Η λήψη αντιπηκτικών είναι μια ακόμα σχετική αντένδειξη διενέργειας παρακέντησης. Στην περίπτωση αυτή συστήνεται η διακοπή της λήψης των αντιπηκτικών για 72 ώρες τουλάχιστον πριν τη διενέργεια της παρακέντησης 27. Μια ακόμα αντένδειξη της FNA αποτελεί η έλλειψη συνεργασίας από τον ασθενή. Άτομα με νοητικές διαταραχές ή σωματικές αναπηρίες, όπως επίσης και τα παιδιά, είναι πιθανόν να απαιτήσουν ειδικούς χειρισμούς για την ακινητοποίησή τους στη σωστή θέση για τη διενέργεια της παρακέντησης 27. Οι επιπλοκές που μπορεί να παρατηρηθούν κατά τη διενέργεια μιας FNA είναι πάρα πολύ σπάνιες και περιλαμβάνουν το σχηματισμό αιματώματος, την τρώση κάποιου αγγείου ή νεύρου της παρακεντούμενης περιοχής 27 ή την εξαιρετικά σπάνια έως και απίθανη εμφύτευση καρκινικών κυττάρων. Στη βιβλιογραφία αναφέρονται 3 μόλις περιστατικά πιθανής εμφύτευσης καρκινικών κυττάρων κατά τη διάρκεια μιας παρακέντησης θυρεοειδούς 44. Η αιμορραγία, η νέκρωση και το πιθανό έμφρακτο μετά από μια παρακέντηση μπορεί να αλλοιώσουν την παθολογοανατομική εικόνα της αλλοίωσης 45,46. Ο κοκκιώδης ιστός που σχηματίζεται μπορεί να είναι πολύ κυτταροβριθής και αγγειοβριθής με αποτέλεσμα να τίθεται πρόβλημα διαφορικής διάγνωσης από σάρκωμα ή κάποια αγγειακή νεοπλασία. Για το λόγο αυτό, οι χειρισμοί κατά την παρακέντηση πρέπει να είναι ήπιοι και οι βελόνες που χρησιμοποιούνται να μην είναι μεγαλύτερης διαμέτρου από 22 gauge 47. Για τον ίδιο λόγο πρέπει να

10 ακολουθείται η προαναφερθείσα μέθοδος λήψης του υλικού, με τη χρήση μόνο της βελόνης και χωρίς την εφαρμογή σύριγγας για την επίτευξη αρνητικής πίεσης. ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ Α.Ο.Ν.Α «Ο Ά ΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ» Η FNAC, εφαρμόζεται σε καθημερινή βάση, στο εξωτερικό ιατρείο του Εργαστηρίου μας, τα τελευταία 20 χρόνια με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα. Τα ψηλαφητά όργανα που παρακεντούνται είναι κατά σειρά συχνότητας μαστός, όγκοι δέρματος και βλεννογόνων, λεμφαδένες, θυρεοειδής, σιελογόνοι αδένες, μαλακά μόρια και οστά, μάζες της στοματικής κοιλότητας και οφθαλμικός κόγχος. Τα όργανα που παρακεντούνται με καθοδήγηση αξονικού τομογράφου ή υπερηχογράφου είναι κατά σειρά συχνότητας θυρεοειδής, πνεύμονας, ήπαρ, εγκέφαλος, πάγκρεας, νεφροί, επινεφρίδια, μεσοθωράκιο και όγκοι οπισθοπεριτοναϊκού χώρου. Tην τελευταία 20ετία παρακεντήθηκαν αλλοιώσεις μαστού, λεμφαδένες, ογκόμορφες ή εξελκωμένες δερματικές βλάβες, διογκώσεις σιελογόνων αδένων, διογκώσεις οστών και μαλακών μορίων, βλάβες βλεννογόνων στόματος και χειλέων, 654 βλάβες οφθαλμικού κόγχου και διογκώσεις θυρεοειδούς αδένα. Με την καθοδήγηση αξονικού τομογράφου ή υπερηχογραφίας, ελέγχθηκαν κυτταρολογικά βλάβες πνεύμονα, 254 βλάβες μεσοθωρακίου, βλάβες ήπατος, βλάβες εγκεφάλου, 523 βλάβες παγκρέατος, 987 βλάβες νεφρών, 456 βλάβες επινεφριδίων, 345 βλάβες εν τω βάθει λεμφαδένων, 323 βλάβες ό εν τω βάθει όζοι θυρεοειδούς. Το 30% περίπου από τους συνολικά ασθενείς που παρακεντήθηκαν ( ασθενείς) υποβλήθηκαν στη συνέχεια σε χειρουργική επέμβαση, από την οποία λήφθηκε ιστολογική απάντηση. Από τη σύγκριση ιστολογικών και κυτταρολογικών απαντήσεων, προέκυψε ταύτιση σε ποσοστά που κυμαινόταν από 81% έως 100% των περιπτώσεων, αναλόγως του οργάνου στόχου. Για κλινικούς λόγους χαμηλότερο ποσοστό βιοψιών υπήρξε στα πεδία του πνεύμονα και του ήπατος και υψηλότερο στον μαστό. Η αναδρομική σύγκριση κυτταρολογικών και ιστολογικών αποτελεσμάτων επέτρεψε τη διερεύνηση τόσο της ακριβείας όσο και της ευαισθησίας και ειδικότητας της κυτταρολογικής μεθόδου. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η FNA αποδεικνύεται μέθοδος εύχρηστη, ταχεία, αποτελεσματική, ακριβής, χαμηλού κόστους και άριστα ανεκτή από τους ασθενείς. Όταν ασκείται από κυτταρολόγους εξειδικευμένους τόσο στην τεχνική της ορθής ψηλάφησης και παρακέντησης, όσο και στην ανάγνωση των κυτταρικών ευρημάτων είναι ασφαλής και γιʹ αυτό κλινικά χρησιμότατη Η επιτυχία της εξαρτάται από την εμπειρία του κυτταρολόγου, το βαθμό εκπαίδευσης του παραιατρικού προσωπικού, το είδος και τον αριθμό των βοηθητικών εξετάσεων που μπορεί να τη συνοδεύουν καθώς επίσης και από τη φύση της υπό εξέταση διόγκωσης. Η διαγνωστική της εμβέλεια αυξάνει με την εμπειρία και με την εφαρμογή συγχρόνων μεθόδων ανοσοκυτταροχημείας με τη χρήση ειδικών μονοκλωνικών αντισωμάτων, τα οποία διατίθενται στο εμπόριο σε μια γκων οπισθοπεριτοναϊκού χώρου και σημαντική ποικιλία, καλύπτοντας ευρύ 227

11 228 τατο φάσμα ιστικών στοιχείων. Η απόδοση της μεθόδου αυξάνει επίσης σημαντικά όταν η παρακέντηση πραγματοποιείται από τον ίδιο γιατρό ο οποίος θα αναλάβει τη μικροσκόπηση του υλικού. Η επαφή με τον ασ0ενή, η ψηλάφηση, η λήψη λεπτομερούς ιστορικού και η δυνατότητα πρώτης μικροσκόπησης με την εφαρμογή ταχείας χρώσης για τον έλεγχο επάρκειας των κυτταρικών στοιχείων είναι παράγοντες αποφασιστικοί για την επιτυχία της μεθόδου. Εξίσου σημαντικός παράγων είναι και η κατάλληλη τεχνική υποδομή και ο εξοπλισμός του κυτταρολογικού εργαστηρίου με σύγχρονα μηχανήματα και υψηλής ευαισ0ησίας και απόδοσης αναλώσιμα υλικά (μονιμοποιητές, χρωστικές κλπ). Τέλος, η στενή συνεργασία κυτταρολόγου και κλινικού γιατρού αποδεικνύεται και εδώ εξαιρετικής σημασίας. Ο κλινικός γιατρός θα επιλέξει με τα επιστημονικά του κριτήρια τους ασθενείς που θα παραπέμψει για κυτταρολογική εξέταση. Ο ίδιος υποχρεούται να παρέχει το μέγιστο δυνατό των πληροφοριών στον κυτταρολόγο και ει δυνατόν να του αναπτύξει το διαγνωστικό του σκεπτικό βάσει άλλων κλινικών και εργαστηριακών εξετάσεων που ενδεχομένως έχουν προηγηθεί. Μπορεί επίσης να υποδείξει το ακριβές σημείο όπου κατά την κρίση του πρέπει να εφαρμοσθεί η παρακέντηση. Τέλος, είναι εκείνος ο οποίος θα εκτιμήσει τα αποτελέσματα και θα α ποφασίσει τους περαιτέρω διαγνωστικούς και θεραπευτικούς χειρισμούς. Η καλή συνεργασία και η δημιουργία κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης ευνοεί την εφαρμογή και ανάπτυξη της μεθόδου προς όφελος κατʹ αρχήν του ασθενούς και κατά δεύτερο λόγο του συστήματος παροχής ιατρικών υπηρεσιών. Η 20ετής εμπειρία του εργαστηρίου μας αποδεικνύει ότι η χρήση της FNA μπορεί να μειώσει τις άσκοπες χειρουργικές επεμβάσεις έως και 70%, ενώ παράλληλα μπορεί να προσφέρει στον κλινικό ιατρό πληροφορίες απαραίτητες για τον ορθό σχεδιασμό της ανά περίπτωση ενδεδειγμένης θεραπευτικής παρέμβασης. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Κoss L G., Woyke S. Olszewski W.: Aspiration Biopsy. Cytologic Interpretation and Histologic Bases. New York, Igaku Shoin, p289, Kun M: A new instrument for the diagnosis of tumors. Month J Med Sci 1847; 7: Hirschfeld N.: Bericht ueber einige histologischmikroskopische and experimentelle Arbeiten bei den boesartigen Geshwuelsten. A. Krebsfnrsch 16: 33 39, Guthrie C.G.: Gland puncture as a diagnostic measure. Βυll Johns Hopkins Hospital, 32: , Martin H, Ellis EB: Biopsy of needle puncture and aspiration. Ann Surg 1930; 92: Mannheim Ε.Ρ.: Die Bedentung der Tumorpunktion fur Tumnrdiagnose. Ζ. Krebsforsch 34: , Stewart F.W.: The diagnosis of tumors by aspiration. Am.J. Pathol 9: , Coley B.L., Sharp G.S., Ellis Ε.Β.: Diagnosis of bone tumors by aspiration. An. J. Surg. 13: , Berg JW, Robbins GF: A late look at the safety of aspiration biopsy. Cancer 1962; 15: Engzell U, Esposti PL, Rubio C, et al: Investigation on tumour spread in connection with aspiration biopsy. Acta Radiol Ther Phys Biol 1971 Aug; 104: Ryd W, Hagmar B, Eriksson O: Local tumour cell seeding by fine needle aspiration biopsy. A semiquantitative study. Acta Pathol Microbiol Immunol Scand [A] 1983

12 Jan; 911: McGuirt WF, McCabe BF: Significance of node biopsy before definitive treatment of cervical metastatic carcinoma. Laryngoscope 1978 Apr; 884: Weymuller EA Jr, Kiviat NB, Duckert LG: Aspiration cytology: an efficient and costeffective modality. Laryngoscope 1983 May; The νalυe of the needle aspiration cytology in the assessment of thyroid swellings. J CΙίn Pathos 1997; 50: Hall TL., Layfield LJ, PhilippeA, Rosenthal DL. Sources οf diagnostic error in fine needle aspiration of the thyroid. Cancer 1989; 63: Νasυti JF Gυpta PK, Baloch ZW Diagnostic 935: νalυe and costeffectiveness of οn site 14. Azzarelli A., Guzzon A., Pilotti S. et.al.: Accuracy of breast cancer diagnosis by physical, radiologic and cytologic combined examinations. Tumori 69:137141, Bell D.A., Hajdu S.L, Urban J.R.,Gaston J.P.: Role of aspiration in the diagnosis and management of mammary lesions in office practice. Cancer 51: ,1983 evaluation of fine needle aspiration specimens: review of 5,688 cases. Diagn Cytopathol 2002; 27: Douglas P. Clark, William C. Faquin., Thyroid Cytopathology, 2005, Springer Editions, ISBN Gutteridge DN, Orell SR Νοn tοxίc goitre: diagnostic role of aspiration cγtolοgy antibodies 16. Gunduz Ν., Sheng S., Fisher Β.: Fluore and serum thyrotrophin. Clin sceinated estrone binding by cells from human breast cancers obtained by needle aspiration. Cancer 52: , 1983 Εndocrinol 1978; 9: Jayaram G, Μarwaha RΚ, Gυpta RK, Sharma SK. Cytomorphologic aspects of 17. Marchetti Ε., Bagni A., Querzoli Ρ., et. al.: thyroiditis.a study οf 51 cases with Immunocytochemical detection of estrogen receptors by staining with monoclonal antibodies οn cytological specimens of human breast cancer. Acta Cytol. 32: , Merkel Ε., Mc Guire W.: Ploidy, proliferative Activity and Prognosis. DΝA flow cytometry of solid tumors. Cancer 65: ,Ι Wittekind C., Schulte Ε.: Computerized morphometric image analysis of cytologic nuclear parameters in breast cancer. Analytical and Quantitative Cytology and Histology 9: , Sδderstrδm Ν. Puncture of goitres fοr aspiration biopsy. A preliminarγ report. Acta Med Scand 1952; 144: Kini SR. Thyroid. Ιn: Kline TS, ed. Guides to clinical aspiration biopsy, 2nd edn. New Υork: Igaku Shοin; Gharib N, Goellner JR Fine needle aspiration biοpsγ of the thyroid: an appraisal. Ann Intern Med 1993; 118: Cramer N. Fine needle aspίration of the thyroid. An appraisal. Cancer (Cancer Cytοpathοl 2000); 911: Melcher ΝL.Το operate or not to operate? fυnctional, immυnοlogic and ultrasonographic data. Acta Cytol 1987; 31: Atkinson Β, Εrnest CS, Li Volsi V Cytologic diagnosis οf follicular tumours of the thyroid. Diagn Cytopathol 1986; 2: Kini SR, Mϊller JM, Hamburger JI, Smith Purslowe MJ., Cytopatholοgγ οf follicular lesions of the thyrοid gland. Diagn. Cγtopathοl 1985;1: Suen ΚC. Hοw does one separate cellular fοllicular lesions of the thyroid by fine needle aspiration biopsy? Dίagn Cγtopathol 1988; 4: La Rosa GL, Belfiore A, Giuffrida D, et al. Evaluation of the needle aspiration biopsy in the preoperative selection of thyroid nodules. Cancer 1991; 67: Greaves TS, Olνera Μ, Florentine BD, et al. Fοllicular lesions of the thyroid.a 5 γear fine needle aspiration experience. Cancer (Cancer Cytopathol 2000); 90: Baloch 7.W, Fleisher S, Livolsi VA, Gupta ΡΚ. Diagnosis of follicular neoplasmʺ: a gray zone in thyroid fine needle aspiration cytology. Diagn Cytopathol 2002; 26: Mahoney CP. Differential diagnosis of goi 229

13 tre, Pediatr Clin North Am 1987; 34: Van Vliet G, Glinner D, Verelst J, et aι. Cold thyroid nοdules ίn childhood: is surgery alwaγs necessary? Eur J Pediatr 1987; 146: Marley EF, 0ertel YC. Fίne needle aspiration of thyroid lesions in 57 pregnant and postpartum women. Diagn Cytoρathol 1997; 16: Ι Δασκαλοπούλου Δ, Καρατζιά A, Μπεχράκn Ε, Aποστολίκας Ν, Κωλέττn Ε, Μαρκίδου Σ. Δια λεπτής βελόνnς βιοψία λεμφαδένων. Κυτταρολογική διάγνωσn και τυποποίnσn περιπτώσεων. Ιατρική 1994, 66: Daskalopoulou D, Rapidis A, Maounis N, Markidou S. Fine Needle aspiration Cytology in tumors and tumor likeconditions of the oral and maxillofacial region. Diagnostic reliability and limitations. Cancer Cancer Cytopath 1997, V 81, 4: Daskalopoulou D, Harhalakis N, Maounis N, Markidou S. Fine needle aspiration cytology of non Hodgkin s lymphomas. A morphologic and immunophenotypic study. Acta Cytol.1995, 392 Q Daskalopoulou D, Maounis N, Angeli S, Proestou D, Liodantonaki P, Markidou S. Primary Extranodal lymphomas diagnosed by FNAC. Acta Cytol 1999, V 43: Zajdela A. Ennyer A, Bataini P, Poncet P. Valeur du diagnostic cytologique des adenopathies par ponction: Confrontation cytohistologique de 1756 cas BUL Cancer 1976, 63: Adams N., Graham Ι., Doyle D.: Brain biopsy. The smear technique for neurosurgical biopsies. Ed. Chapman and Na11, London Hales MS, Nsυ FSE Needle tract implantation οf papillarγ carcinoma of the thyroίd following aspiratίοn biopsy Acta Cytol 1990; 34: Gοrdon DL., Gattuso P, Castelli Μ, et al. Effect οf fine needle aspiration bίοpsγ οn the histolοgy of thyroid neoplasms. Acta Cytol 1993; 37: LiVolsi VA, Merinn MJ. Worrisome histologic alterations following fine needle aspίration of the thγroid. Ρathοl Annυ 1994; 29: Svante Orell et al, Fine needle aspiration Cytology, 4th edition, ISBN , Elsevier Churchill Livingstone, 2005, pp

Κεφάλαιο 24 Η χειρουργική στη διάγνωση και σταδιοποίηση του καρκίνου

Κεφάλαιο 24 Η χειρουργική στη διάγνωση και σταδιοποίηση του καρκίνου Κεφάλαιο 24 Η χειρουργική στη διάγνωση και σταδιοποίηση του καρκίνου Ζ. Τουλούμης Κ. Αυγερινός Χ. Δερβένης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η συνεχιζόμενη ανάπτυξη της εξέλιξης της ιατρικής τεχνολογίας κυρίως στον τομέα της απεικόνισης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του αποκτά πρόσβαση στο περιβάλλον του ιατρού που παρέχει η εφαρμογή.

ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του αποκτά πρόσβαση στο περιβάλλον του ιατρού που παρέχει η εφαρμογή. ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ Ο ιατρός αφού διαπιστώσει εάν το πρόσωπο που προσέρχεται για εξέταση είναι το ίδιο με αυτό που εικονίζεται στο βιβλιάριο υγείας και ελέγξει ότι είναι ασφαλιστικά ενήμερο (όπως ακριβώς γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 22 Πολυσυστηματική πολυπαραγοντική προσέγγιση του καρκίνου

Κεφάλαιο 22 Πολυσυστηματική πολυπαραγοντική προσέγγιση του καρκίνου Κεφάλαιο 22 Πολυσυστηματική πολυπαραγοντική προσέγγιση του καρκίνου Κ. Σ. Γεννατάς ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αρχική αντιμετώπιση ενός ασθενούς με καρκίνο διαιρείται σε τρία στάδια: α) τη διάγνωση, β) τη σταδιοποίηση,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του έχει πρόσβαση στο περιβάλλον του φαρμακείου που παρέχει η εφαρμογή.

ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του έχει πρόσβαση στο περιβάλλον του φαρμακείου που παρέχει η εφαρμογή. ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ Ο ασθενής έχοντας μαζί του το βιβλιάριο υγείας του και την τυπωμένη συνταγή από τον ιατρό, η οποία αναγράφει τον μοναδικό κωδικό της, πάει στο φαρμακείο. Το φαρμακείο αφού ταυτοποιήσει το

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα Αναγνώριση Προτύπων Σημερινό Μάθημα Bias (απόκλιση) και variance (διακύμανση) Ελεύθεροι Παράμετροι Ελεύθεροι Παράμετροι Διαίρεση dataset Μέθοδος holdout Cross Validation Bootstrap Bias (απόκλιση) και variance

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 13 Χειρισμός χειρουργικού παρασκευάσματος ταχεία βιοψία

Κεφάλαιο 13 Χειρισμός χειρουργικού παρασκευάσματος ταχεία βιοψία Κεφάλαιο 13 Χειρισμός χειρουργικού παρασκευάσματος ταχεία βιοψία Ε. Μπαϊρακτάρη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εργασία ρουτίνας που συνοδεύει ένα χειρουργικό παρασκεύασμα περιλαμβάνει τη μακροσκοπική και μικροσκοπική εξέταση.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 25 Γενικές αρχές παρηγορητικής και θεραπευτικής χειρουργικής στην ογκολογία

Κεφάλαιο 25 Γενικές αρχές παρηγορητικής και θεραπευτικής χειρουργικής στην ογκολογία Κεφάλαιο 25 Γενικές αρχές παρηγορητικής και θεραπευτικής χειρουργικής στην ογκολογία Γ. Πλατανιώτης 407 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο χειρουργός ογκολόγος είναι υπεύθυνος πολλές φορές για την αρχική διάγνωση, την σταδιοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή.

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Mαθηματικό σύστημα Ένα μαθηματικό σύστημα αποτελείται από αξιώματα, ορισμούς, μη καθορισμένες έννοιες και θεωρήματα. Η Ευκλείδειος γεωμετρία αποτελεί ένα

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή Άσκηση Θερμομόρφωση (Thermoforming)

Εργαστηριακή Άσκηση Θερμομόρφωση (Thermoforming) Σελίδα 1 Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Μηχανικών Μηχανολογίας και Κατασκευαστικής ΜΜΚ 452: Μηχανικές Ιδιότητες και Κατεργασία Πολυμερών Εργαστηριακή Άσκηση Θερμομόρφωση (Thermoforming) Σελίδα 2 Εισαγωγή: Η

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate Κατηγορίες οφέλους και κόστους που προέρχονται από τις δημόσιες δαπάνες Για την αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 28 Η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση των μεταστάσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος

Κεφάλαιο 28 Η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση των μεταστάσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος Κεφάλαιο 28 Η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση των μεταστάσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος Ν. Ι. Κορδιολής Δ. Καζαντζής ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όπως διαπιστώνεται, οι μεταστάσεις στον εγκέφαλο την σπονδυλική στήλη

Διαβάστε περισσότερα

Ταξινόμηση των μοντέλων διασποράς ατμοσφαιρικών ρύπων βασισμένη σε μαθηματικά κριτήρια.

Ταξινόμηση των μοντέλων διασποράς ατμοσφαιρικών ρύπων βασισμένη σε μαθηματικά κριτήρια. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ Ταξινόμηη των μοντέλων διαποράς ατμοφαιρικών ρύπων βαιμένη ε μαθηματικά κριτήρια. Μοντέλο Ελεριανά μοντέλα (Elerian) Λαγκρατζιανά μοντέλα (Lagrangian) Επιπρόθετος διαχωριμός Μοντέλα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ): ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. Πραγματοποιούν Χειμερινό Σχολείο με Θέμα: «Υποστήριξη ασθενών με καρκίνο και των φροντιστών τους»

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. Πραγματοποιούν Χειμερινό Σχολείο με Θέμα: «Υποστήριξη ασθενών με καρκίνο και των φροντιστών τους» ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Το Τμήμα του, το ΓΟΝ «Άγιοι, το ΠΜΣ «ΜΕΘ και Επείγουσα Νοσηλευτική» και η Ελληνική Εταιρεία Έρευνας και Εκπαίδευσης (ΕΕΝΕΕ) Πραγματοποιούν Χειμερινό Σχολείο με Θέμα: «Υποστήριξη ασθενών με καρκίνο

Διαβάστε περισσότερα

Ας υποθέσουμε ότι ο παίκτης Ι διαλέγει πρώτος την τυχαιοποιημένη στρατηγική (x 1, x 2 ), x 1, x2 0,

Ας υποθέσουμε ότι ο παίκτης Ι διαλέγει πρώτος την τυχαιοποιημένη στρατηγική (x 1, x 2 ), x 1, x2 0, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Στατιστικής Εισαγωγή στην Επιχειρησιακή Ερευνα Εαρινό Εξάμηνο 2015 Μ. Ζαζάνης Πρόβλημα 1. Να διατυπώσετε το παρακάτω παίγνιο μηδενικού αθροίσματος ως πρόβλημα γραμμικού

Διαβάστε περισσότερα

Έννοια. Η αποδοχή της κληρονομίας αποτελεί δικαίωμα του κληρονόμου, άρα δεν

Έννοια. Η αποδοχή της κληρονομίας αποτελεί δικαίωμα του κληρονόμου, άρα δεν 1 1. Αποδοχή κληρονομίας Έννοια. Η αποδοχή της κληρονομίας αποτελεί δικαίωμα του κληρονόμου, άρα δεν μπορεί να ασκηθεί από τους δανειστές του κληρονόμου, τον εκτελεστή της διαθήκης, τον κηδεμόνα ή εκκαθαριστή

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ : «ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΕΝ ΑΙΘΡΙΑ» Του Δρος Χρήστου Γεωργόπουλου

ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ : «ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΕΝ ΑΙΘΡΙΑ» Του Δρος Χρήστου Γεωργόπουλου ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ : «ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΕΝ ΑΙΘΡΙΑ» Του Δρος Χρήστου Γεωργόπουλου Τι είναι Υπαραχνοειδής αιμορραγία είναι ένας ιδιαίτερος τύπος εγκεφαλικής αιμορραγίας που συνήθως εκδηλώνεται αιφνιδιαστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο επιτελείο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο επιτελείο

Διαβάστε περισσότερα

{ i f i == 0 and p > 0

{ i f i == 0 and p > 0 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Σχεδίαση και Ανάλυση Αλγορίθμων Διδάσκων: Ε. Μαρκάκης, Φθινοπωρινό εξάμηνο 014-015 Λύσεις 1ης Σειράς Ασκήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα Αναγνώριση Προτύπων Σημερινό Μάθημα Μη Παραμετρικός Υπολογισμός πυκνότητας με εκτίμηση Ιστόγραμμα Παράθυρα Parzen Εξομαλυμένη Kernel Ασκήσεις 1 Μη Παραμετρικός Υπολογισμός πυκνότητας με εκτίμηση Κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΠΛ231: Δομές Δεδομένων και Αλγόριθμοι Εαρινό Εξάμηνο 2017-2018 Φροντιστήριο 3 - Λύσεις 1. Εστω ο πίνακας Α = [12, 23, 1, 5, 7, 19, 2, 14]. i. Να δώσετε την κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα Αναγνώριση Προτύπων Σημερινό Μάθημα Εκτίμηση Πυκνότητας με k NN k NN vs Bayes classifier k NN vs Bayes classifier Ο κανόνας ταξινόμησης του πλησιέστερου γείτονα (k NN) lazy αλγόριθμοι O k NN ως χαλαρός

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 19 Τρέχοντα δεδομένα και προοπτικές στην οστεομυελική βιοψία

Κεφάλαιο 19 Τρέχοντα δεδομένα και προοπτικές στην οστεομυελική βιοψία Κεφάλαιο 19 Τρέχοντα δεδομένα και προοπτικές στην οστεομυελική βιοψία Δ. Αναγνώστου Κεραμίδα Ε. Πούλιου 355 ΕΙΣΑΓΩΓΗ O τίτλος του βιβλίου που πρόσφατα εκδόθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO),

Διαβάστε περισσότερα

Μονάδες 5 1.2.α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα σωστά συµπληρωµένο.

Μονάδες 5 1.2.α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα σωστά συµπληρωµένο. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ): ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΕΠ 2000 ΑΣΕΠ 2000 Εμπορική Τράπεζα 1983 Υπουργείο Κοιν. Υπηρ. 1983

ΑΣΕΠ 2000 ΑΣΕΠ 2000 Εμπορική Τράπεζα 1983 Υπουργείο Κοιν. Υπηρ. 1983 20 Φεβρουαρίου 2010 ΑΣΕΠ 2000 1. Η δεξαμενή βενζίνης ενός πρατηρίου υγρών καυσίμων είναι γεμάτη κατά τα 8/9. Κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας το πρατήριο διέθεσε τα 3/4 της βενζίνης αυτής και έμειναν 4000

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Πατρίκιος, Δικηγόρος, ΜΔΕ Δημοσίου Δικαίου, Υπ. Διδάκτωρ Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. ΘΕΜΑΤΙΚΗ : Η αρμοδιότητα των διοικητικών

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 33 Στερεοτακτική ακτινοχειρουργική

Κεφάλαιο 33 Στερεοτακτική ακτινοχειρουργική Κεφάλαιο 33 Στερεοτακτική ακτινοχειρουργική Γ. Ι. Πισσάκας Π. Γεωργοπούλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η θεραπευτική μέθοδος της στερεοτακτικής ακτινοχειρουργικής (stereotactic radiosurgery, SRS), υλοποιεί στο μέγιστο την

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Μάθημα: Ενόργανη Γυμναστική Χρήσιμα θεωρία στο κεφάλαιο της ενόργανης γυμναστικής για το γνωστικό αντικείμενο ΠΕ11 της Φυσικής Αγωγής από τα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια Κολλίντζα.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 20 Σύστημα σταδιοποίησης ΤΝΜ

Κεφάλαιο 20 Σύστημα σταδιοποίησης ΤΝΜ Κεφάλαιο 20 Σύστημα σταδιοποίησης ΤΝΜ Σ. Ξυνόγαλος ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα συστήματα σταδιοποίησης των κακοήθων νεοπλασιών είναι μέθοδοι αντικειμενικής εκτίμησης της έκτασης του όγκου σε δεδομένη στιγμή (κυρίως κατά

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 26 Χειρουργική των μεταστάσεων

Κεφάλαιο 26 Χειρουργική των μεταστάσεων Κεφάλαιο 26 Χειρουργική των μεταστάσεων Γ. Σαββανής 414 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ένα από τα χαρακτηριστικά των κακοήθων όγκων είναι η ικανότητά τους να δημιουργούν μεταστάσεις οι οποίες αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 50 Η χημειοθεραπεία σαν μέρος της αρχικής αντιμετώπισης του καρκίνου

Κεφάλαιο 50 Η χημειοθεραπεία σαν μέρος της αρχικής αντιμετώπισης του καρκίνου Κεφάλαιο 50 Η χημειοθεραπεία σαν μέρος της αρχικής αντιμετώπισης του καρκίνου Ν. Α. Μαλάμος Σ. Κ. Ρηγάτος ΟΡΙΣΜΟΣ Ως προεγχειρητική χημειοθεραπεία ορίζεται η πρώτη συστηματική θεραπεία που χορηγείται αμέσως

Διαβάστε περισσότερα

Συμπεριφοριακή Επιχειρηματικότητα

Συμπεριφοριακή Επιχειρηματικότητα Συμπεριφοριακή Επιχειρηματικότητα Great talent can come from anywhere, free your mind Το ταλέντο μπορεί να εμφανιστεί από οπουδήποτε, ελευθερώστε το μυαλό σας 1 Επιχειρηματίας Entrepreneur Γαλλική προέλευση

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 12 Είδη κακοήθων νεοπλασμάτων, ιστολογική ταυτοποίηση, ταξινόμηση των όγκων, ιστολογικός βαθμός κακοήθειας

Κεφάλαιο 12 Είδη κακοήθων νεοπλασμάτων, ιστολογική ταυτοποίηση, ταξινόμηση των όγκων, ιστολογικός βαθμός κακοήθειας Κεφάλαιο 12 Είδη κακοήθων νεοπλασμάτων, ιστολογική ταυτοποίηση, ταξινόμηση των όγκων, ιστολογικός βαθμός κακοήθειας Κ. Πετράκη 185 ΟΡΙΣΜΟΙ Ο όρος όγκος χρησιμοποιήθηκε αρχικώς για να προσδιορίσει μια φλεγμονώδους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Διδάσκων : Πομπιέρη Βασιλεία, Δικηγόρος, LLM UCL Πτωχευτικό Δίκαιο Σημαντικότερες ρυθμίσεις σε προπτωχευτικό στάδιο. Εισαγωγή της διαδικασίας συνδιαλλαγής Σκοπός Η διάσωση και εξυγίανση

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 15 Ανοσοϊστοχημεία

Κεφάλαιο 15 Ανοσοϊστοχημεία Κεφάλαιο 15 Ανοσοϊστοχημεία Ε. Κυπαρίδου Α. Τσίγκα 231 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εφαρμογή τεχνικών ανοσοϊστοχημείας στο ιστοπαθολογικό εργαστήριο, είχε χωρίς αμφιβολία, καταλυτική επίδραση, τόσο σε πρακτικό όσο και σε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ. Μορφές δημόσιου δανεισμού. Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ. Μορφές δημόσιου δανεισμού. Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ Μορφές δημόσιου δανεισμού Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate 1 Ανάλογα με την πηγή προελεύσεως των πόρων Με βάση το κριτήριο αυτό, ο δανεισμός διακρίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σήμερα! Λόγος Πιθανοφάνειας Πιθανότητα Λάθους Κόστος Ρίσκο Bayes Ελάχιστη πιθανότητα λάθους για πολλές κλάσεις

Αναγνώριση Προτύπων. Σήμερα! Λόγος Πιθανοφάνειας Πιθανότητα Λάθους Κόστος Ρίσκο Bayes Ελάχιστη πιθανότητα λάθους για πολλές κλάσεις Αναγνώριση Προτύπων Σήμερα! Λόγος Πιθανοφάνειας Πιθανότητα Λάθους Πιθανότητα Λάθους Κόστος Ρίσκο Bayes Ελάχιστη πιθανότητα λάθους για πολλές κλάσεις 1 Λόγος Πιθανοφάνειας Ας υποθέσουμε ότι θέλουμε να ταξινομήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑΛΗ ΚΙΝΗΣΗ ΤΡΙΩΡΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ A ΛΥΚΕΙΟΥ. Ονοματεπώνυμο Τμήμα

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑΛΗ ΚΙΝΗΣΗ ΤΡΙΩΡΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ A ΛΥΚΕΙΟΥ. Ονοματεπώνυμο Τμήμα Σελίδα 1 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014 2015 ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑΛΗ ΚΙΝΗΣΗ ΤΡΙΩΡΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ A ΛΥΚΕΙΟΥ Ονοματεπώνυμο Τμήμα ΘΕΜΑ Α Οδηγία: Να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Οι γέφυρες του ποταμού... Pregel (Konigsberg)

Οι γέφυρες του ποταμού... Pregel (Konigsberg) Οι γέφυρες του ποταμού... Pregel (Konigsberg) Β Δ Β Δ Γ Γ Κύκλος του Euler (Euler cycle) είναι κύκλος σε γράφημα Γ που περιέχει κάθε κορυφή του γραφήματος, και κάθε ακμή αυτού ακριβώς μία φορά. Για γράφημα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 17 Ο ρόλος της αξονικής τομογραφίας στη διάγνωση και σταδιοποίηση του καρκίνου

Κεφάλαιο 17 Ο ρόλος της αξονικής τομογραφίας στη διάγνωση και σταδιοποίηση του καρκίνου Κεφάλαιο 17 Ο ρόλος της αξονικής τομογραφίας στη διάγνωση και σταδιοποίηση του καρκίνου Χ. Πέππας ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Αξονική Τομογραφία (ΑΤ) βρήκε αρχικά εφαρμογή στα τέλη της 10ετίας του 60 αρχές της 10ετίας

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 41 Γενικές παράμετροι τελικού ελέγχου αξιολόγησης της ανταπόκρισης στη θεραπεία

Κεφάλαιο 41 Γενικές παράμετροι τελικού ελέγχου αξιολόγησης της ανταπόκρισης στη θεραπεία Κεφάλαιο 41 Γενικές παράμετροι τελικού ελέγχου αξιολόγησης της ανταπόκρισης στη θεραπεία Χ. Κουρούσης Λ. Χέλης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εκτίμηση της ανταπόκρισης στην αντινεοπλασματική θεραπεία αποτελεί συστατικό στοιχείο

Διαβάστε περισσότερα

HY 280. θεμελιακές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Γεώργιος Φρ.

HY 280. θεμελιακές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Γεώργιος Φρ. HY 280 «ΘΕΩΡΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ» θεμελικές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Γεώργιος Φρ. Γεωργκόπουλος μέρος Α Εισγωγή, κι η σική θεωρί των πεπερσμένων

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 27 Χειρουργική θεραπεία και αντιμετώπιση των πνευμονικών μεταστάσεων

Κεφάλαιο 27 Χειρουργική θεραπεία και αντιμετώπιση των πνευμονικών μεταστάσεων Κεφάλαιο 27 Χειρουργική θεραπεία και αντιμετώπιση των πνευμονικών μεταστάσεων Ι. Τούμπουλης Ί. Μπελένης 452 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μετά το ήπαρ, οι πνεύμονες αποτελούν το δεύτερο συχνότερο όργανο ε ντόπισης μεταστάσεων

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 52 Ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων. νέων αντινεοπλασματικών φαρμάκων

Κεφάλαιο 52 Ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων. νέων αντινεοπλασματικών φαρμάκων Κεφάλαιο 52 Ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων αντινεοπλασματικών φαρμάκων Α. Γ. Πάλλης Α. Καλυκάκη Β. Γεωργούλιας ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στον ανεπτυγμένο κόσμο περίπου ένα στα τρία άτομα θα προσβληθεί κάποια στιγμή της ζωής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1α ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Οι επιστήμονες ταξινομούν τους οργανισμούς σε ομάδες ανάλογα με τα κοινά τους χαρακτηριστικά. Τα πρώτα συστήματα ταξινόμησης βασιζόταν αποκλειστικά στα μορφολογικά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ. ΟΜΙΛΗΤΗΣ Υπαστυνόμος Α ΡΑΓΚΟΣ Κωνσταντίνος

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ. ΟΜΙΛΗΤΗΣ Υπαστυνόμος Α ΡΑΓΚΟΣ Κωνσταντίνος ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΟΜΙΛΗΤΗΣ Υπαστυνόμος Α ΡΑΓΚΟΣ Κωνσταντίνος ΑΠΑΤΗ Αδίκημα διαχρονικό. Εξελίσσεται και μετασχηματίζεται. Η δημιουργία εκτεταμένου ηλεκτρονικού δικτύου

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένη Χωρική Ανάπτυξη. Ειδική Υπηρεσία Στρατηγικής, Σχεδιασμού Και Αξιολόγησης (ΕΥΣΣΑ) Μονάδα Α Στρατηγικής και Παρακολούθησης Πολιτικών

Ολοκληρωμένη Χωρική Ανάπτυξη. Ειδική Υπηρεσία Στρατηγικής, Σχεδιασμού Και Αξιολόγησης (ΕΥΣΣΑ) Μονάδα Α Στρατηγικής και Παρακολούθησης Πολιτικών Ολοκληρωμένη Χωρική Ανάπτυξη Ειδική Υπηρεσία Στρατηγικής, Σχεδιασμού Και Αξιολόγησης (ΕΥΣΣΑ) Μονάδα Α Στρατηγικής και Παρακολούθησης Πολιτικών Ξάνθη, 12 Μαΐου 2015 Χωρική Συνοχή σύνολο αρχών για την αρμονική,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2.6: Η Διαδικασία Εντοπισμού Επιχειρηματικών Ευκαιριών. Το έκτο κεφάλαιο πραγματεύεται την ευρύτερη έννοια της

Κεφάλαιο 2.6: Η Διαδικασία Εντοπισμού Επιχειρηματικών Ευκαιριών. Το έκτο κεφάλαιο πραγματεύεται την ευρύτερη έννοια της Κεφάλαιο 2.6: Η Διαδικασία Εντοπισμού Επιχειρηματικών Ευκαιριών Περίληψη Κεφαλαίου: Το έκτο κεφάλαιο πραγματεύεται την ευρύτερη έννοια της Επιχειρηματικής Ευκαιρίας, τα στάδια εντοπισμού της και τους γενικότερους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Πρώτη Γραπτή Εργασία. Εισαγωγή στους υπολογιστές Μαθηματικά

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Πρώτη Γραπτή Εργασία. Εισαγωγή στους υπολογιστές Μαθηματικά ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ και ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Θεματική Ενότητα: ΕΟ-13 Ποσοτικές Μέθοδοι Ακαδημαϊκό Έτος: 2012-13 Πρώτη Γραπτή Εργασία Εισαγωγή στους υπολογιστές Μαθηματικά

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΩΝΙΑΙΑ ΑΡΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΩΜΟΠΛΑΤΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Η ΓΩΝΙΑΙΑ ΑΡΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΩΜΟΠΛΑΤΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Η ΕΠΙΚ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΥΤΕΡΠΗ ΔΕΜΙΡΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 32 Ακτινοθεραπεία με ηλεκτρόνια

Κεφάλαιο 32 Ακτινοθεραπεία με ηλεκτρόνια Κεφάλαιο 32 Ακτινοθεραπεία με ηλεκτρόνια Μ. Τρίχας Α. Πανουσάκη 549 ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η δέσμη ταχέων ηλεκτρονίων έχει χρησιμοποιηθεί στην ακτινοθεραπεία από το 1950, αρχικά από

Διαβάστε περισσότερα

Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις, Ιδιοτιμές με πολλαπλότητα, Εκθετικά πινάκων. 9 Απριλίου 2013, Βόλος

Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις, Ιδιοτιμές με πολλαπλότητα, Εκθετικά πινάκων. 9 Απριλίου 2013, Βόλος ιαφορικές Εξισώσεις Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις, Ιδιοτιμές με πολλαπλότητα, Ατελείς ιδιοτιμές Εκθετικά πινάκων Μανόλης Βάβαλης Τμήμα Μηχανικών Η/Υ Τηλεπικοινωνιών και ικτύων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 9 Απριλίου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 56 Αντίδοτα και φάρμακα διάσωσης από την τοξικότητα της θεραπείας και τις επιπλοκές

Κεφάλαιο 56 Αντίδοτα και φάρμακα διάσωσης από την τοξικότητα της θεραπείας και τις επιπλοκές Κεφάλαιο 56 Αντίδοτα και φάρμακα διάσωσης από την τοξικότητα της θεραπείας και τις επιπλοκές Γ. Πανάγος 985 ΛΕΥΚΟΒΟΡΙΝΗ Συνώνυμα: Calcium Folinate, Citrovorum factor, Φυλλινικό ασβέστιο, LEUCOVO RIN Vials

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 16 Η κλασική ακτινοδιαγνωστική στην σταδιοποίηση του καρκίνου

Κεφάλαιο 16 Η κλασική ακτινοδιαγνωστική στην σταδιοποίηση του καρκίνου Κεφάλαιο 16 Η κλασική ακτινοδιαγνωστική στην σταδιοποίηση του καρκίνου Α. Μαλαγάρη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η κλασική Ακτινολογία κατά κύριο λόγο συμβάλει στην αρχική αναγνώριση ή επιβεβαίωση του νεοπλασματικού νοσήματος.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΠΛ231: Δομές Δεδομένων και Αλγόριθμοι Εαρινό Εξάμηνο 2017-2018 Φροντιστήριο 3 1. Εστω η στοίβα S και ο παρακάτω αλγόριθμος επεξεργασίας της. Να καταγράψετε την κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1 5, να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

Η ανισότητα α β α±β α + β με α, β C και η χρήση της στην εύρεση ακροτάτων.

Η ανισότητα α β α±β α + β με α, β C και η χρήση της στην εύρεση ακροτάτων. A A N A B P Y T A Άρθρο στους Μιγαδικούς Αριθμούς 9 5 0 Η ανισότητα α β α±β α + β με α, β C και η χρήση της στην εύρεση ακροτάτων. Δρ. Νίκος Σωτηρόπουλος, Μαθηματικός Εισαγωγή Το άρθρο αυτό γράφεται με

Διαβάστε περισσότερα

1. Ας υποθέσουμε ότι η εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης για όσπρια είναι ίση με το μηδέν. Αυτό σημαίνει ότι:

1. Ας υποθέσουμε ότι η εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης για όσπρια είναι ίση με το μηδέν. Αυτό σημαίνει ότι: 1. Ας υποθέσουμε ότι η εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης για όσπρια είναι ίση με το μηδέν. Αυτό σημαίνει ότι: α) Ανεξάρτητα από το ύψος της τιμής των οσπρίων, ο καταναλωτής θα δαπανά πάντα ένα σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΘΕΜΑ: Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Ο ΙΕΡΑΡΧΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ Σύνταξη: Ηλίας Κουβαράς, Δικηγόρος L.L.M., Υπ. Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6)

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6) ΑΡΧΗ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 ο ΤΕΤΑΡΤΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6) Στις ερωτήσεις 1 5 να γράψετε στο τετράδιό σας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΡΜΙΣΗΣ, ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ, ΠΡΥΜΝΟΔΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. (ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λπ.) ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΡΜΙΣΗΣ, ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ, ΠΡΥΜΝΟΔΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. (ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λπ.) ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΡΜΙΣΗΣ, ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ, ΠΡΥΜΝΟΔΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ (ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λπ.) ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ Επιμέλεια Άγγελου Αργυρακόπουλου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 29 Βασικές αρχές ακτινοβιολογίας

Κεφάλαιο 29 Βασικές αρχές ακτινοβιολογίας Κεφάλαιο 29 Βασικές αρχές ακτινοβιολογίας Θ. Αντωνάδου Ν. Θρουβάλας ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η σημασία της ακτινοβιολογίας στην ακτινοθεραπεία Ο ρόλος της ακτινοθεραπείας στην αντιμετώπιση του καρκίνου Η ακτινοθεραπεία

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Aποτελεσματικότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε μια ανοικτή οικονομία

ΘΕΜΑ: Aποτελεσματικότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε μια ανοικτή οικονομία ΘΕΜΑ: ποτελεσματικότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε μια ανοικτή οικονομία Σύνταξη: Μπαντούλας Κων/νος, Οικονομολόγος, Ms Χρηματοοικονομικών 1 Η πρώτη θεωρία σχετικά με τον αυτόματο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο

Διαβάστε περισσότερα

Επίλυση ειδικών μορφών ΣΔΕ

Επίλυση ειδικών μορφών ΣΔΕ 15 Επίλυση ειδικών μορφών ΣΔΕ Σε αυτό το κεφάλαιο θα δούμε κάποιες ειδικές μορφές ΣΔΕ για τις οποίες υπάρχει μέθοδος επίλυσης. Περισσότερες μπορεί να δει κανείς στο Kloeden and Plaen (199), 4.-4.4. Θα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ ΑΝΤΙΟΠΗ ΓΙΓΑΝΤΙ ΟΥ Τοµεάρχης Λειτουργίας Κέντρων Ελέγχου Συστηµάτων Μεταφοράς ιεύθυνσης ιαχείρισης Νησιών ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΡΗΤΗΣ 2009 Εγκατεστηµένη Ισχύς (Ατµοµονάδες, Μονάδες

Διαβάστε περισσότερα

Τα αυξηµένα επίπεδα του microrna-146a υποστηρίζουν το σηµαντικό ρόλο του οξειδωτικού στρες κατά την αρχική φάση του εµφράγµατος του µυοκαρδίου

Τα αυξηµένα επίπεδα του microrna-146a υποστηρίζουν το σηµαντικό ρόλο του οξειδωτικού στρες κατά την αρχική φάση του εµφράγµατος του µυοκαρδίου Τα αυξηµένα επίπεδα του microrna-146a υποστηρίζουν το σηµαντικό ρόλο του οξειδωτικού στρες κατά την αρχική φάση του εµφράγµατος του µυοκαρδίου Μέτρηση του microrna - 208α για τη διάγνωση του εµφράγµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Διαφορές εσωτερικού εξωτερικού δανεισμού. Η διαχρονική κατανομή του βάρους από το δημόσιο δανεισμό.

ΘΕΜΑ: Διαφορές εσωτερικού εξωτερικού δανεισμού. Η διαχρονική κατανομή του βάρους από το δημόσιο δανεισμό. 1 ΘΕΜΑ: Διαφορές εσωτερικού εξωτερικού δανεισμού. Η διαχρονική κατανομή του βάρους από το δημόσιο δανεισμό. Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate, εισηγητής Φροντιστηρίων

Διαβάστε περισσότερα

Εξωτερικά υδραγωγεία: Αρχές χάραξης

Εξωτερικά υδραγωγεία: Αρχές χάραξης στικά Υδραυλικά Έργα Εξωτερικά υδραγωγεία: ρχές χάραξης Δημήτρης Κουτσογιάννης & νδρέας Ευστρατιάδης Τομέας Υδατικών όρων Εθνικό Μετσόβιο ολυτεχνείο Εξωτερικά υδραγωγεία υπό πίεση: Χάραξη σε οριζοντιογραφία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6)

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1.1 έως 1.3, να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Τεχνική φλοπ Φορά Σκοπός της φοράς είναι να αναπτυχθεί μια ιδανική για τον κάθε αθλητή ταχύτητα και ταυτόχρονα να προετοιμάσει το πάτημα. Το είδος της φοράς του Fosbury ήτα, μια

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα Αναγνώριση Προτύπων Σημερινό Μάθημα Η κατάρα της διαστατικότητας Μείωση διαστάσεων εξαγωγή χαρακτηριστικών επιλογή χαρακτηριστικών Αναπαράσταση έναντι Κατηγοριοποίησης Ανάλυση Κυρίων Συνιστωσών PCA Γραμμική

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 39 In vitro έλεγχος ευαισθησίας στα κυτταροτοξικά φάρμακα

Κεφάλαιο 39 In vitro έλεγχος ευαισθησίας στα κυτταροτοξικά φάρμακα Κεφάλαιο 39 In vitro έλεγχος ευαισθησίας στα κυτταροτοξικά φάρμακα Ε. Μπριασούλης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός διαθέσιμων χημειοθεραπευτικών φαρμάκων την τελευταία δεκαετία, προβάλει ισχυρά το

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7 Ορμόνες και καρκίνος

Κεφάλαιο 7 Ορμόνες και καρκίνος Κεφάλαιο 7 Ορμόνες και καρκίνος Σ. Τσαγκαράκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ορμονοεξαρτώμενη καρκινογένεση αφορά την πρόκληση νεοπλασματικών εξεργασιών στους ενδοκρινείς αδένες και ιστούς στόχους των ορμονών από ενδογενώς

Διαβάστε περισσότερα

Μητροπολιτικά Οπτικά Δίκτυα. 11.1. Εισαγωγή

Μητροπολιτικά Οπτικά Δίκτυα. 11.1. Εισαγωγή Μητροπολιτικά Οπτικά Δίκτυα 11.1. Εισαγωγή Τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα είναι διαιρεμένα σε μια ιεραρχία τριών επιπέδων: Στα δίκτυα πρόσβασης, τα μητροπολιτικά δίκτυα και τα δίκτυα κορμού. Τα δίκτυα κορμού

Διαβάστε περισσότερα

( ιμερείς) ΙΜΕΛΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Α Β «απεικονίσεις»

( ιμερείς) ΙΜΕΛΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Α Β «απεικονίσεις» ( ιμερείς) ΙΜΕΛΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Α Β «πεικονίσεις» 1. ΣΧΕΣΕΙΣ: το σκεπτικό κι ο ορισμός. Τ σύνολ νπριστούν ιδιότητες μεμονωμένων στοιχείων: δεδομένου συνόλου S, κι ενός στοιχείου σ, είνι δυντόν είτε σ S είτε

Διαβάστε περισσότερα

Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. A. Einstein Πηγή:

Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. A. Einstein Πηγή: Ας πούμε και κάτι για τις δύσκολες μέρες που έρχονται Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. A. Einstein 1879-1955 Πηγή: http://www.cognosco.gr/gnwmika/ 1 ΚΥΚΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 35 Εισαγωγική προεγχειρητική ακτινοθεραπεία

Κεφάλαιο 35 Εισαγωγική προεγχειρητική ακτινοθεραπεία Κεφάλαιο 35 Εισαγωγική προεγχειρητική ακτινοθεραπεία Γ. Σαρρής Ν. Μπουντούρογλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ακτινοθεραπεία στην θεραπεία των κακοήθων όγκων μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνη με σκοπό την ίαση αποκλειστική

Διαβάστε περισσότερα

Α) Ανάλογα με τη φύση των κονδυλίων που περιλαμβάνουν οι προϋπολογισμοί διακρίνονται σε:

Α) Ανάλογα με τη φύση των κονδυλίων που περιλαμβάνουν οι προϋπολογισμοί διακρίνονται σε: Ο διαγωνισμός της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης προϋποθέτει, ως γνωστόν, συνδυασμό συνδυαστικής γνώσης της εξεταστέας ύλης και θεμάτων πολιτικής και οικονομικής επικαιρότητας. Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια

Διαβάστε περισσότερα

21/11/2005 Διακριτά Μαθηματικά. Γραφήματα ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ : ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΙ Δ Ι. Γεώργιος Βούρος Πανεπιστήμιο Αιγαίου

21/11/2005 Διακριτά Μαθηματικά. Γραφήματα ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ : ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΙ Δ Ι. Γεώργιος Βούρος Πανεπιστήμιο Αιγαίου Γραφήματα ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ : ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΙ A Ε B Ζ Η Γ K Θ Δ Ι Ορισμός Ένα (μη κατευθυνόμενο) γράφημα (non directed graph) Γ, είναι μία δυάδα από σύνολα Ε και V και συμβολίζεται με Γ=(Ε,V). Το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΟΛΗ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ

ΠΡΟΒΟΛΗ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ ΠΡΑΞΗ: ΠΡΟΒΟΛΗ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ: ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗΣ: Αναλυτικός σχεδιασμός πράξης, ανάπτυξη περιεχομένου, δημοσιοποίηση αποτελεσμάτων ΨΣ19/1/12

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2.3: Marketing Κοινωνικών Επιχειρήσεων. Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζονται εν τάχει τα βασικά

Κεφάλαιο 2.3: Marketing Κοινωνικών Επιχειρήσεων. Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζονται εν τάχει τα βασικά Κεφάλαιο 2.3: Marketing Κοινωνικών Επιχειρήσεων Περίληψη Κεφαλαίου: Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζονται εν τάχει τα βασικά χαρακτηριστικά του μείγματος Marketing (Μ.Κ.Τ.), στο πλαίσιο της εύρυθμης λειτουργίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΩΝΥΜΟ: ΟΝΟΜΑ: ΟΜΑΔΑ Α Για τις προτάσεις Α1 μέχρι και Α6 να

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Την ευθύνη του εκπαιδευτικού υλικού έχει ο επιστημονικός συνεργάτης των Πανεπιστημιακών Φροντιστηρίων «ΚOΛΛΙΝΤΖΑ», οικονομολόγος συγγραφέας θεμάτων ΑΣΕΠ, Παναγιώτης Βεργούρος.

Διαβάστε περισσότερα

Projects για το εργαστήριο. των Βάσεων Δεδομένων

Projects για το εργαστήριο. των Βάσεων Δεδομένων Projects για το εργαστήριο των Βάσεων Δεδομένων Θεσσαλονίκη, Νοέμβριος Δεκέμβριος 2013 1. Το πολυκατάστημα Το πολυκατάστημα έχει ένα σύνολο από εργαζομένους. Κάθε εργαζόμενος χαρακτηρίζεται από έναν κωδικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Από τι προκαλείται η κατάθλιψη?

ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Από τι προκαλείται η κατάθλιψη? Η μείζων κατάθλιψη ανήκει σε μια κατηγορία ψυχικών διαταραχών που ονομάζονται διαταραχές της διάθεσης. Η κατάθλιψη είναι αρκετά συχνή. Υπολογίζεται ότι 15 στους 100 ανθρώπους θα πάθουν κατάθλιψη κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 18 Δείκτες ορού επί κακοήθων συμπαγών νεοπλασμάτων

Κεφάλαιο 18 Δείκτες ορού επί κακοήθων συμπαγών νεοπλασμάτων Κεφάλαιο 18 Δείκτες ορού επί κακοήθων συμπαγών νεοπλασμάτων Λ. Κυρίου Μάλλη Μ. Μ. Βασλαματζής ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ιστορία προσδιορισμού νεοπλασματικών δεικτών ξεκινά το 1848 με την α νακάλυψη της μυελωματικής πρωτεΐνης

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 31 Ενδείξεις εξωτερικής ακτινοθεραπείας

Κεφάλαιο 31 Ενδείξεις εξωτερικής ακτινοθεραπείας Κεφάλαιο 31 Ενδείξεις εξωτερικής ακτινοθεραπείας Γ. Κύργιας Μ. Καλογερίδη 526 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Διεθνής Επιτροπή Ακτινικών Μονάδων και Μετρήσεων (ICRU International Commission on Radiation Units and Measurements)

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΤΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ Αίτια πριν τη γέννηση

ΑΙΤΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ Αίτια πριν τη γέννηση ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ Ο ορισμός που δίνεται από το DSM IV και το ICD 10 ορίζει τη νοητική υστέρηση ως την ύπαρξη νοητικού πηλίκου μικρότερου από 70, όπως αυτό ορίζεται από τα ψυχομετρικά τεστ. Πρέπει επίσης

Διαβάστε περισσότερα

1. Σε περίπτωση κατά την οποία η τιμή ενός αγαθού μειωθεί κατά 2% και η ζητούμενη

1. Σε περίπτωση κατά την οποία η τιμή ενός αγαθού μειωθεί κατά 2% και η ζητούμενη Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υ- πουργείου Οικονομικών και στοχεύοντας στην όσο το δυνατό πληρέστερη

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2.4: Τα βασικά στοιχεία ενός Επιχειρηματικού Σχεδίου (Business Plan) Μέσα από αυτό το κεφάλαιο φαίνεται ότι αφενός η σωστή δημιουργία και

Κεφάλαιο 2.4: Τα βασικά στοιχεία ενός Επιχειρηματικού Σχεδίου (Business Plan) Μέσα από αυτό το κεφάλαιο φαίνεται ότι αφενός η σωστή δημιουργία και Κεφάλαιο 2.4: Τα βασικά στοιχεία ενός Επιχειρηματικού Σχεδίου (Business Plan) Περίληψη Κεφαλαίου: Μέσα από αυτό το κεφάλαιο φαίνεται ότι αφενός η σωστή δημιουργία και αφετέρου η σωστή εφαρμογή του Επιχειρηματικού

Διαβάστε περισσότερα

Αλγόριθμοι & Βελτιστοποίηση

Αλγόριθμοι & Βελτιστοποίηση Αλγόριθμοι & Βελτιστοποίηση ΠΜΣ/ΕΤΥ: Μεταπτυχιακό Μάθημα 8η Ενότητα: Γραμμικός Προγραμματισμός ως Υπορουτίνα για Επίλυση Προβλημάτων Χρήστος Ζαρολιάγκης (zaro@ceid.upatras.gr) Σπύρος Κοντογιάννης (kontog@cs.uoi.gr)

Διαβάστε περισσότερα

Συγκέντρωση Κίνησης. 6.1. Εισαγωγή. 6.2. Στατική Συγκέντρωση Κίνησης

Συγκέντρωση Κίνησης. 6.1. Εισαγωγή. 6.2. Στατική Συγκέντρωση Κίνησης Συγκέντρωση Κίνησης 6.1. Εισαγωγή Σε ένα οπτικό WDM δίκτυο, οι κόμβοι κορμού επικοινωνούν μεταξύ τους και ανταλλάσουν πληροφορία μέσω των lightpaths. Ένα WDM δίκτυο κορμού είναι υπεύθυνο για την εγκατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 8 Τεχνικές μοριακής ιστοπαθολογίας στην Ογκολογία

Κεφάλαιο 8 Τεχνικές μοριακής ιστοπαθολογίας στην Ογκολογία Κεφάλαιο 8 Τεχνικές μοριακής ιστοπαθολογίας στην Ογκολογία Ν. Καπράνος Δ. Ροντογιάννη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η σύγχρονη ιατρική είναι άρρηκτα δεμένη με την επαναστατική εξέλιξη της μοριακής βιολογίας. Με την εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

2. Κατάθεσε κάποιος στην Εθνική Τράπεζα 4800 με επιτόκιο 3%. Μετά από πόσο χρόνο θα πάρει τόκο 60 ; α) 90 ημέρες β) 1,5 έτη γ) 5 μήνες δ) 24 μήνες

2. Κατάθεσε κάποιος στην Εθνική Τράπεζα 4800 με επιτόκιο 3%. Μετά από πόσο χρόνο θα πάρει τόκο 60 ; α) 90 ημέρες β) 1,5 έτη γ) 5 μήνες δ) 24 μήνες 20 Φεβρουαρίου 2010 1. Ένας έμπορος αγόρασε 720 κιλά κρασί προς 2 το κιλό. Πρόσθεσε νερό, το πούλησε προς 2,5 το κιλό και κέρδισε 500. Το νερό που πρόσθεσε ήταν σε κιλά: α) 88 β) 56 γ) 60 δ) 65 2. Κατάθεσε

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκά παράγωγα Ευρωπαϊκά δικαιώματα

Ευρωπαϊκά παράγωγα Ευρωπαϊκά δικαιώματα 17 Ευρωπαϊκά παράγωγα 17.1 Ευρωπαϊκά δικαιώματα Ορισμός 17.1. 1) Ευρωπαϊκό δικαίωμα αγοράς σε μία μετοχή είναι ένα συμβόλαιο που δίνει στον κάτοχό του το δικαίωμα να αγοράσει μία μετοχή από τον εκδότη

Διαβάστε περισσότερα

- 1 - Ποιοι κερδίζουν από το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών; Γιατί η άμεση ανταλλαγή αγαθών, ορισμένες φορές, είναι δύσκολο να

- 1 - Ποιοι κερδίζουν από το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών; Γιατί η άμεση ανταλλαγή αγαθών, ορισμένες φορές, είναι δύσκολο να - 1 - Ο παράξενος πραματευτής Ανθολόγιο Ε & Στ τάξης: 277-279 Οικονομικές έννοιες Ανταλλαγή Αντιπραγματισμός Εμπόριο Ερωτήσεις Ποιοι κερδίζουν από το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών; Γιατί η άμεση ανταλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

Το εγχειρίδιο του καλού κηπουρού

Το εγχειρίδιο του καλού κηπουρού Το εγχειρίδιο του καλού κηπουρού 1. Φροντίδα των φυτών Αφού αποφάσισες να φυτέψεις πρέπει να είσαι έτοιμος να ασχοληθείς με τα φυτά σου και να παρακολουθείς τις ανάγκες τους. Θα πρέπει να ποτίζεις όποτε

Διαβάστε περισσότερα