ΑΝΔΡΓΙΑ & ΑΓΟΡΔ ΔΡΓΑΙΑ

Transcript

1 ΑΝΔΡΓΙΑ & ΑΓΟΡΔ ΔΡΓΑΙΑ

2 Σα βαζηθά κεγέζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο Απαζρνινύκελνη: είλαη ηα άηνκα ηα νπνία ζηελ πεξίνδν αλαθνξάο είλαη απαζρνινχκελνη έλαληη ακνηβήο ή απηναπαζρνινχκελνη. Άλεξγνη: είλαη ηα άηνκα ηα νπνία ζηελ πεξίνδν αλαθνξάο δελ απαζρνινχληαη, είλαη ηθαλά πξνο εξγαζία, πξφζπκα λα εξγαζηνχλ θαη αλαδεηνχλ εξγαζία. Δξγαηηθό δπλακηθό: είλαη ην άζξνηζκα ησλ απαζρνινπκέλσλ θαη ησλ αλέξγσλ. Πνζνζηό απαζρόιεζεο: απαζρνινχκελνη σο πνζνζηφ ηνπ πιεζπζκνχ εξγάζηκεο ειηθίαο (15-64 εηψλ). Πνζνζηό αλεξγίαο: άλεξγνη σο πνζνζηφ ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ. Πνζνζηό ζπκκεηνρήο ζην εξγαηηθό δπλακηθό: ην εξγαηηθφ δπλακηθφ σο πνζνζηφ ηνπ πιεζπζκνχ εξγάζηκεο ειηθίαο (15-64 εηψλ).

3 Γηάγξακκα 5.1: Ο ράξηεο ησλ ξνώλ εξγαζίαο Παξαίηεζε θαη κεηαθίλεζε ζε Απαζρνινχκελνη Δμεύξεζε εξγαζίαο Άλεξγνη άιιε ζέζε εξγαζίαο Απνιύζεηο, παξαηηήζεηο θαη κεηάβαζε ζηελ αλεξγία Απνζαξξπκέλνη εξγαδφκελνη Νενεηζεξρφκελνη Απνηπρεκέλνη λενεηζεξρφκελνη πληαμηνδνηνχκελνη Δθηφο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ

4 Αγνξά εξγαζίαο θαη πξντόλ Η ζπκκεηνρή ζην εξγαηηθφ δπλακηθφ επεξεάδεη ην δπλεηηθφ πξντφλ κηαο νηθνλνκίαο, θαζψο φζν κεγαιχηεξνο ν αξηζκφο ησλ δπλεηηθά εξγαδνκέλσλ, ηφζν πςειφηεξν θαη ην δπλεηηθά παξαγφκελν πξντφλ, ελψ ν αξηζκφο ησλ αλέξγσλ θαη ησλ απαζρνινχκελσλ επεξεάδεη, θπξίσο, ην πξαγκαηνπνηνχκελν πξντφλ θαη θαη επέθηαζε ην παξαγσγηθφ θελφ. Πνιηηηθέο αύμεζεο ηεο ζπκκεηνρήο ζην εξγαηηθό δπλακηθό κπνξεί λα απνζθνπνύλ : ζηε βειηίσζε ηεο νηθνλνκηθήο απνδνηηθφηεηαο ηεο εξγαζίαο, κέζσ ησλ ζπζηεκάησλ θνξνιφγεζεο θαη επηδνκάησλ. Όσο συειότερε ε θαζαρή ακοηβή τες εργασίας, τόσο ελτολότερα τα θίλετρα τοσ πιεζσσκού γηα αλαδήτεσε εργασίας. ζηνλ ζπλδπαζκφ ηνπ νηθνγελεηαθνχ βίνπ κε ηελ εξγαζία, φπσο είλαη νη δνκέο θαη νη άδεηεο θξνληίδαο πξνζηαηεπφκελσλ κειψλ (παηδηά, ειηθησκέλνη). ζηνλ ζπλδπαζκφ ηεο εθπαίδεπζεο κε ηελ εξγαζία, φπσο είλαη νη εθπαηδεπηηθέο άδεηεο θαη νη επέιηθηεο κνξθέο εξγαζίαο. ζηελ αλαλέσζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, κέζσ ηεο αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο γήξαλζεο ηνπ πιεζπζκνχ. ζηε δηεπθφιπλζε ηεο δηαδηθαζίαο εχξεζεο εξγαζίαο, πνπ ζα απνκαθξχλεη ηνλ θίλδπλν απνζάξξπλζεο ηνπ πιεζπζκνχ σο πξνο ηελ αλαδήηεζε εξγαζίαο ζηελ επηκήθπλζε ηνπ εξγαζηαθνχ βίνπ, κέζσ ηεο αχμεζεο ησλ ειηθηαθψλ νξίσλ ζπληαμηνδφηεζεο.

5 Πξνζθνξά εξγαζίαο Κάζε άηνκν κπνξεί λα θαηαλείκεη ην ρξφλν ηνπ κεηαμχ εξγαζίαο θαη ζρφιεο. Η ζρέζε κεηαμχ εξγαζίαο θαη ζρφιεο είλαη αληαιιαθηηθή, θαζψο φζν πεξηζζφηεξν εξγάδεηαη έλα άηνκν ηφζν ιηγφηεξνο ειεχζεξνο ρξφλνο ηνπ απνκέλεη θαη ην αληίζηξνθν. Δπίζεο, φζν πεξηζζφηεξν εξγάδεηαη έλα άηνκν ηφζν κεγαιχηεξν εηζφδεκα δηαζέηεη πξνο θαηαλάισζε θαη ηφζν ιηγφηεξνο ειεχζεξνο ρξφλνο ηνπ απνκέλεη. Η ηηκή κηαο ψξαο ζρφιεο είλαη ην θόζηνο επθαηξίαο ηεο, δειαδή ην εηζφδεκα πνπ ζα απνθηνχζε έλα άηνκν αλ δηέζεηε απηήλ ηελ ψξα ζρφιεο γηα εξγαζία. Σν θφζηνο επθαηξίαο ηεο ζρφιεο είλαη ν πξαγκαηηθφο κηζζφο (W/P), δειαδή ν νλνκαζηηθφο κηζζφο (W) πξνο ην επίπεδν ησλ ηηκψλ (P). Μηα αχμεζε ηνπ πξαγκαηηθνχ κηζζνχ (ε νπνία κπνξεί λα πξνέιζεη απφ ηελ αχμεζε ηνπ νλνκαζηηθνχ ή/θαη ηε κείσζε ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ) επεξεάδεη ηελ θαηαλνκή ηνπ ρξφλνπ κεηαμχ εξγαζίαο θαη ζρφιεο, σο εμήο: α) απμάλεη ην θφζηνο επθαηξίαο ηεο ζρφιεο θαη θαη επέθηαζε ηελ πξνζθνξά εξγαζίαο (απνηέιεζκα ππνθαηάζηαζεο) θαη β) απμάλεη ην εηζφδεκα απφ ηελ εξγαζία, θαη επέθηαζε ηελ θαηαλάισζε θαη ην δηαζέζηκν ρξφλν γηα ζρφιε (απνηέιεζκα εηζνδήκαηνο).

6 Γηάγξακκα 5.4: Η ζπλαζξνηζηηθή θακπύιε πξνζθνξάο εξγαζίαο Η ζπλαζξνηζηηθή θακπχιε πξνζθνξάο εξγαζίαο είλαη ην (νξηδφληην) άζξνηζκα ησλ αηνκηθψλ θακππιψλ πξνζθνξάο εξγαζίαο. Σα άηνκα δελ κπνξνχλ λα κεηαβάιινπλ ηηο ψξεο εξγαζίαο πνπ πξνζθέξνπλ αλάινγα κε ην κηζζφ, θαζψο ν ρξφλνο απαζρφιεζεο νξίδεηαη απφ ηηο ζπκβάζεηο εξγαζίαο. πλεπψο, θαινχληαη λα επηιέμνπλ αλ ζα εξγαζζνχλ ή φρη, γηα θάζε ζπλδπαζκφ κηζζνχ θαη σξψλ εξγαζίαο, φπσο απηά νξίδνληαη απφ ην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηε ιεηηνπξγία ηεο αγνξάο απηήο. Η ζπλαζξνηζηηθή θακπχιε πξνζθνξάο εξγαζίαο δείρλεη γηα θάζε επίπεδν πξαγκαηηθνχ κηζζνχ ηελ πνζφηεηα εξγαζίαο, πνπ πξνζθέξεηαη ζε κηα νηθνλνκία. Όζν πςειφηεξνο ν πξαγκαηηθφο κηζζφο, ηφζν πεξηζζφηεξα άηνκα απνθαζίδνπλ λα εηζέιζνπλ ζην εξγαηηθφ δπλακηθφ. Αληίζεηα, φηαλ ν πξαγκαηηθφο κηζζφο είλαη ρακειφο, νξηζκέλα άηνκα πξνηηκνχλ λα κελ πξνζθέξνπλ εξγαζία. Πξαγκαηηθφο Μηζζφο Αηνκηθή Κακπχιε Πξνζθνξάο Δξγαζίαο πλαζξνηζηηθή Κακπχιε Πξνζθνξάο Δξγαζίαο (SL) Δξγαζία

7 Η δήηεζε εξγαζίαο Αο ππνζέζνπκε φηη νη επηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ κφλν θεθάιαην θαη εξγαζία πξνθεηκέλνπ λα παξάγνπλ πξντφληα θαη ππεξεζίεο. Αλ ε πνζφηεηα θεθαιαίνπ είλαη ζηαζεξή, ε επηρείξεζε πξνθεηκέλνπ λα παξάγεη πεξηζζφηεξν πξντφλ ζα πξέπεη λα απμήζεη ηελ πνζφηεηα εξγαζίαο πνπ ρξεζηκνπνηεί. Σν επηπιένλ πξντφλ πνπ ζα παξαρζεί απφ ηε ρξεζηκνπνίεζε κηαο επηπιένλ κνλάδαο εξγαζίαο είλαη ην νξηαθφ πξντφλ ηεο εξγαζίαο (MPL), ην νπνίν είλαη θζίλνλ κε δεδνκέλε ηελ πνζφηεηα ηνπ θεθαιαίνπ. Μηα αληηπξνζσπεπηηθή επηρείξεζε ζα επηιέμεη ηελ πνζφηεηα εξγαζίαο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη ζχκθσλα κε ηε ζπλζήθε κεγηζηνπνίεζεο ησλ θεξδψλ ηεο. Σν θφζηνο κηαο πξφζζεηεο κνλάδαο εξγαζίαο είλαη ν κηζζφο (W). Σα έζνδα ηεο επηρείξεζεο απφ ηελ απαζρφιεζε κηαο επηπιένλ κνλάδαο εξγαζίαο ζα απμεζνχλ θαηά ηελ αμία ηνπ πξφζζεηνπ πξντφληνο πνπ ζα παξαρζεί. Γειαδή, ηα έζνδά ηεο ζα απμεζνχλ θαηά ην νξηαθφ πξντφλ ηεο εξγαζίαο (MPL) επί ηελ ηηκή ηνπ πξντφληνο (P).

8 Η δήηεζε εξγαζίαο Αλ ε αμία ηνπ επηπιένλ πξντφληνο πνπ ζα παξαρζεί απφ ηελ αχμεζε ηεο εξγαζίαο θαηά κία κνλάδα είλαη κηθξφηεξε απφ ην θφζηνο ηεο (ΜPL*P<W MPL<W/P), ηφηε ε πξφζιεςε κηαο επηπιένλ κνλάδαο εξγαζίαο ζα κεηψζεη ηα θέξδε ηεο επηρείξεζεο. Αληίζεηα, αλ ε αμία ηνπ επηπιένλ πξντφληνο πνπ ζα παξαρζεί απφ ηελ αχμεζε ηεο εξγαζίαο θαηά κία κνλάδα είλαη κεγαιχηεξε απφ ην θφζηνο ηεο (ΜPL*P>W MPL>W/P), ηφηε ε πξφζιεςε κηαο επηπιένλ κνλάδαο εξγαζίαο ζα απμήζεη ηα θέξδε ηεο επηρείξεζεο. πλεπψο, ε επηρείξεζε κεγηζηνπνηεί ηα θέξδε ηεο φηαλ ε αμία ηνπ νξηαθνχ πξντφληνο ηεο ηειεπηαίαο κνλάδαο εξγαζίαο είλαη ίζε κε ην θφζηνο παξαγσγήο ηνπ, δειαδή: P* MPL = W MPL =W/P Όζν πςειφηεξνο ν πξαγκαηηθφο κηζζφο (W/P) ηφζν κεγαιχηεξν ζα πξέπεη λα είλαη ην νξηαθφ πξντφλ ηεο εξγαζίαο (MPL) πξνθεηκέλνπ ε επηρείξεζε λα πξνζιάβεη έλαλ επηπιένλ εξγαδφκελν. Σν νξηαθφ πξντφλ ηεο εξγαζίαο είλαη πςειφηεξν φζν κηθξφηεξε πνζφηεηα εξγαζίαο ρξεζηκνπνηεί κηα επηρείξεζε, δεδνκέλεο ηεο πνζφηεηαο ηνπ θεθαιαίνπ.

9 Γηάγξακκα 5.5: Η θακπύιε δήηεζεο εξγαζίαο Η δεηνχκελε πνζφηεηα εξγαζίαο είλαη αξλεηηθή ζπλάξηεζε ηνπ πξαγκαηηθνχ κηζζνχ. Γειαδή, φηαλ απμάλεηαη ν πξαγκαηηθφο κηζζφο (απφ (W/P)1 ζε (W/P)2) κεηψλεηαη ε δεηνχκελε πνζφηεηα εξγαζίαο (απφ LD1 ζε LD2). Πξαγκαηηθφο κηζζφο (W/P) (W/P)2 Κακπχιε δήηεζεο εξγαζίαο (DL) (W/P)1 LD2 LD1 Δξγαζία

10 Γηάγξακκα 5.7: Ιζνξξνπία ζηελ αγνξά εξγαζίαο Η αγνξά εξγαζίαο βξίζθεηαη ζε ηζνξξνπία φηαλ ζε έλα επίπεδν πξαγκαηηθνχ κηζζνχ W/P ε δεηνχκελε πνζφηεηα εξγαζίαο ηζνχηαη κε ηελ πξνζθεξφκελε. Πξαγκαηηθφο κηζζφο (W/P) D L SL W/P DL=SL Δξγαζία

11 Γηάγξακκα 5.10: Ιζνξξνπία ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη αλεξγία Όηαλ ε αγνξά εξγαζίαο βξίζθεηαη ζε ηζνξξνπία (ζεκείν Α), ζην επίπεδν πξαγκαηηθνχ κηζζνχ (W/P)1 ε δεηνχκελε πνζφηεηα εξγαζίαο (LD) ηζνχηαη κε ηελ πξνζθεξφκελε (LS). Όκσο, ε ηζνξξνπία ηεο αγνξάο εξγαζίαο δελ ζπλεπάγεηαη ηελ απνπζία αλεξγίαο. Αλ ε δπλεηηθή πξνζθνξά εξγαζίαο είλαη Lp ηφηε νη άλεξγνη ηεο νηθνλνκίαο είλαη Lp-L1. Ο κηζζφο ηζνξξνπίαο (W/P)1 είλαη αξθεηά ρακειφο, κε απνηέιεζκα έλαο αξηζκφο αηφκσλ (Lp-L1) λα κελ επηζπκεί λα εξγαζηεί (εθνύζηα αλεξγία). ην ζεκείν Α φινη φζνη πξνζθέξνπλ εξγαζία κε κηζζφ (W/P)1 εξγάδνληαη. Πξαγκαηηθφο κηζζφο (W/P) D L SL (W/P)1 Α DL=L1=SL Lp Δξγαζία

12 Γηάγξακκα 5.11: Αθνύζηα αλεξγία Όηαλ ε αγνξά εξγαζίαο είλαη ζε ηζνξξνπία (ζεκείν Α), ζε έλα επίπεδν πξαγκαηηθνχ κηζζνχ (W/P)1 ε δεηνχκελε πνζφηεηα εξγαζίαο είλαη ίζε κε ηελ πξνζθεξφκελε. Όκσο, ππάξρνπλ ζεζκνί πνπ δηέπνπλ ηε ιεηηνπξγία ηεο αγνξάο εξγαζίαο, νη νπνίνη εκπνδίδνπλ ηε κείσζε ηνπ πξαγκαηηθνχ κηζζνχ θάησ απφ έλα επίπεδν (W/P)2. ε απηφ ην επίπεδν κηζζνχ ε πξνζθεξφκελε πνζφηεηα εξγαζίαο (LS) είλαη κεγαιχηεξε απφ ηε δεηνχκελε (LD), κε απνηέιεζκα έλαο αξηζκφο ζπκκεηερφλησλ ζην εξγαηηθφ δπλακηθφ (LS-LD) λα κελ βξίζθεη ζέζε εξγαζίαο (αθνύζηα αλεξγία). Πξαγκαηηθφο κηζζφο (W/P)2 DL SL (W/P)1 Α LD L1 LS Δξγαζία

13 Παξάγνληεο αθακςίαο ησλ πξαγκαηηθώλ κηζζώλ - νη κηζζνί απνδνηηθόηεηαο Οη επηρεηξήζεηο, ζπρλά, ακείβνπλ ηνπο εξγαδνκέλνπο ηνπο κε κηζζνχο πςειφηεξνπο απφ απηνχο πνπ νξίδνληαη απφ ηηο ζπιινγηθέο ζπκβάζεηο. Απμάλνληαο ην θφζηνο απψιεηαο ηεο ζέζεο εξγαζίαο, κέζσ ηνπ κηζζνχ απνδνηηθφηεηαο, εληείλεηαη ε εξγαζηαθή πξνζπάζεηα ησλ εξγαδνκέλσλ. Η πνιηηηθή ηνπ κηζζνχ απνδνηηθφηεηαο ζπλαληάηαη ζπρλά ζε θιάδνπο έληαζεο θεθαιαίνπ, ζηνπο νπνίνπο ε εξγαζηαθή πξνζπάζεηα θαη ε πνηφηεηα ηεο εξγαζίαο είλαη θαίξηαο ζεκαζίαο.

14 Παξάγνληεο αθακςίαο ησλ πξαγκαηηθώλ κηζζώλ - ηα επηδόκαηα αλεξγίαο Σα επηδφκαηα αλεξγίαο ζηνρεχνπλ ζηελ εηζνδεκαηηθή ζηήξημε ησλ αλέξγσλ. Σα πςειά επηδφκαηα αλεξγίαο, εηδηθά φηαλ ρνξεγνχληαη γηα κεγάιε δηάξθεηα, απνηεινχλ αληηθίλεηξν γηα ηελ εχξεζε εξγαζίαο απφ ηνπο αλέξγνπο, ελψ ηνπο θαζηζηά πεξηζζφηεξν επηιεθηηθνχο έλαληη ησλ θελψλ ζέζεσλ απαζρφιεζεο. Έηζη, παξαηείλνπλ ην ρξφλν παξακνλήο ζε θαζεζηψο αλεξγίαο, ζπκβάιινληαο, παξάιιεια, ζηελ απαμίσζε ησλ πξνζφλησλ ησλ αλέξγσλ (παγίδα αλεξγίαο). Όζν πην γελλαηφδσξν είλαη ην ζχζηεκα ρνξήγεζεο ησλ επηδνκάησλ απηψλ ηφζν κεηψλεηαη ν ξπζκφο εχξεζεο εξγαζίαο, απμάλνληαο ηελ αλεξγία ηξηβήο. Δπίζεο, ηα επηδφκαηα αλεξγίαο επεξεάδνπλ ην χςνο ηνπ νλνκαζηηθνχ κηζζνχ θαη θαη επέθηαζε θαη ηνπ πξαγκαηηθνχ. Όζν πςειφηεξα είλαη ηα επηδφκαηα αλεξγίαο ηφζν κεγαιχηεξνο ζα πξέπεη λα είλαη ν κηζζφο πξνθεηκέλνπ ε εξγαζία λα είλαη ειθπζηηθφηεξε έλαληη ηεο παξακνλήο ζε θαζεζηψο αλεξγίαο.

15 Σν πνζνζηό αλεξγίαο ηζνξξνπίαο Σν πνζνζηφ αλεξγίαο ζε κηα αγνξά εξγαζίαο πνπ βξίζθεηαη ζε ηζνξξνπία είλαη απηφ ην νπνίν δελ επεξεάδεηαη απφ νηθνλνκηθέο δηαθπκάλζεηο. Η αλεξγία ηζνξξνπίαο, ζε έλα επίπεδν πξαγκαηηθνχ κηζζνχ, είλαη ην άζξνηζκα ηεο αλεξγίαο ηξηβήο θαη ηεο δηαξζξσηηθήο αλεξγίαο. Αλεξγία ηζνξξνπίαο = αλεξγία ηξηβήο + δηαξζξσηηθή αλεξγία Η αλεξγία ηξηβήο νθείιεηαη ζηελ αδπλακία άκεζεο θάιπςεο ησλ θελψλ ζέζεσλ απαζρφιεζεο απφ ηνπο αλέξγνπο. Η αλεξγία ηξηβήο επεξεάδεηαη ηφζν απφ νηθνλνκηθνχο παξάγνληεο (γηα παξάδεηγκα ζε ζπλζήθεο νηθνλνκηθήο αλάθακςεο είλαη επθνιφηεξν γηα ηνπο αλέξγνπο λα βξνπλ κηα ζέζε εξγαζίαο), φζν θαη απφ ζεζκηθνχο (γηα παξάδεηγκα, ε απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ησλ ππεξεζηψλ επξέζεσο απαζρφιεζεο κεηψλεη ηελ αλεξγία ηξηβήο). Η δηαξζξσηηθή αλεξγία νθείιεηαη ζηελ αλαληηζηνηρία (πξνζφλησλ αιιά θαη γεσγξαθηθή) κεηαμχ ησλ θελψλ ζέζεσλ εξγαζίαο θαη ησλ αλέξγσλ. Οη ζεζκνί ηεο αγνξάο εξγαζίαο, φπσο γηα παξάδεηγκα ν θαηψηαηνο κηζζφο, ηα επηδφκαηα αλεξγίαο, ηα εξγαηηθά ζπλδηθάηα θαη ην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηε ιεηηνπξγία ηεο αγνξάο εξγαζίαο, εκπνδίδνπλ ηελ πξνζαξκνγή ηεο ζηηο δηαξζξσηηθέο κεηαβνιέο ηεο νηθνλνκίαο. Πνιηηηθέο αχμεζεο ηεο γεσγξαθηθήο θαη ηνκεαθήο θηλεηηθφηεηαο ησλ αλέξγσλ, αιιά θαη ηεο επειημίαο ησλ κηζζψλ, ζπκβάιινπλ ζηε κείσζε ηεο δηαξζξσηηθήο αλεξγίαο.