ΔΙΝΑΙ ΓΔΙΚΣΔ ΔΝΓΟΘΗΛΙΑΚΗ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΚΟΣΗΣΑ ;

Transcript

1 TRIPLEX KAΡΧΣΙΓΧΝ ΑΡΣΗΡΙΧΝ. ΠΑΥΟ ΔΧ-ΜΔΟΤ ΥΙΣΧΝΑ. ΑΡΣΗΡΙΑΚΗ ΚΛΗΡΙΑ. ΔΙΝΑΙ ΓΔΙΚΣΔ ΔΝΓΟΘΗΛΙΑΚΗ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΚΟΣΗΣΑ ; Φωκά Διηζάβεη ΔΓΔΑ 2012 Ιαηξόο Αθηηλνιόγνο πλεξγάηεο Βηνηαηξηθήο

2 Φπζηνινγηθή ελδνζειηαθή ιεηηνπξγία Αληηζξνκβωηηθέο Αληηθιεγκνλώδεηο Αληηπεθηηθέο Τγηέο ελδνζήιην Φπζηνινγηθή δξάζε ΝΟ Αγγεηνράιαζε εμαξηώκελε από ην ελδνζήιην Αληηϋπεξηξνθηθέο

3 ΔΝΓΟΘΗΛΙΑΚΗ ΓΤΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ

4 Παξαγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε δπζιεηηνπξγία ελδνζειίνπ Βειηηώλνπλ ηε ιεηηνπξγία ηνπ Ηιηθία Αλδξηθό θύιν Ιζηνξηθό Ν Κάπληζκα νιηθή ρνιεζηεξόιε HDL ΑΤ Οκνθπζηεηλαηκία Γ Παρπζαξθία L- αξγηλίλε Οηζηξνγόλα Αληηνμεηδσηηθέο νπζίεο (-) θάπληζκα Μείσζε ρνιεζηεξόιεο Α-ΜΔΑ Άζθεζε νκνθπζηείλεο

5

6

7 Γνµηθέο κεηαβνιέο ηνπ αγγεηαθνύ ηνηρώκαηνο, απηέο εθθξάδνληαη από ηελ ύπαξμε ειαζηηθόηεηαο ή κε ησλ αξηεξηώλ Βαζηθή ειαζηηθή ηδηόηεηα ησλ αξηεξηώλ, είλαη ε δηαηαζηκόηεηα (distensibility) Απώιεηα ησλ ειαζηηθώλ ηδηνηήησλ ησλ αξηεξηώλ Γπζθακςία (ζθιήξπλζε - stiffness) αξηεξηώλ

8 Ση θαζνξίδεη θαη από ηη θαζνξίδεηαη

9 ΥΡΟΝΙΑ ΦΛΔΓΜΟΝΗ ΚΑΙ ΑΡΣΗΡΙΑΚΗ ΚΛΗΡΙΑ Authors Publication- Year Disease Booth AD Arthritis Rheum 2004 Autoimmune vasculitis Maki-Petaja K Circulation 2006 Rheumatoid arthritis Bjarnegrad N Lupus 2006 SEL Ng WF Rheumatology 2006 Takayasu s arteritis Ikonomidis I J Am Coll Cardiol 2004 Adamantiades Behcet s Cheung YF Heart 2004 Kawasaki disease

10 ζην πεδίν ηεο ελδνζειηαθήο δπζιεηηνπξγίαο, Απμεκέλν εξεπλεηηθό ελδηαθέξνλ ηεο αξηεξηαθήο ζθιήξπλζεο, ηνπ πάρνπο ηνπ έζσ κέζνπ ρηηώλα θαη ηεο θαηαγξαθήο ησλ αζεξσκαηηθώλ αιινηώζεσλ Υπερηχογράθημα - Triplex ηων αγγείων in vivo μέηρηζη

11 Oη ζπλεζέζηεξνη κέζνδνη εθηίκεζεο ηεο αξηεξηαθήο ειαζηηθόηεηαο θαη ελδνζειηαθήο ιεηηνπξγίαο Καξωηηδηθή δηαηαζηκόηεηα Σαρύηεηα θύκαηνο ζθπγκνύ (Pulse Wave Velocity ) Πάρνο έζω-κέζνπ ρηηώλα θαξωηίδωλ- Triplex θαξωηίδωλ Λεηηνπξγηθόηεηα ηνπ ελδνζειίνπ κε ηε ρξήζε ππεξήρωλ (FMDflow mediated vasodilatation) Αλάιπζε ηνπ θύκαηνο ζθπγκνύ κε ηελ ηερληθή ηεο ηνλνκεηξίαο ( pulse wave analysis) Απεηθνληζηηθέο ηερληθέο ( αγγεηνγξαθία, καγλεηηθόο ζπληνληζκόο, ππεξερνηνκνγξαθία Μ- mode)

12 Oη ζπλεζέζηεξνη κέζνδνη εθηίκεζεο ηεο αξηεξηαθήο ειαζηηθόηεηαο θαη ελδνζειηαθήο ιεηηνπξγίαο Καξωηηδηθή δηαηαζηκόηεηα Η αξηεξηαθή δηαηαζηκόηεηα είλαη ην αληίζηξνθν ηεο αξηεξηαθήο ζθιεξίαο θαη εθθξάδεη ηε κεηαβνιή ηεο δηακέηξνπ ελόο αγγείνπ πνπ πξνθαιείηαη από κεηαβνιή ηεο ΑΠ θαηά 1 mmhg θαη εμαξηάηαη από ηελ ηηκή ηεο ΑΠ, ηελ εζσηεξηθή δηάκεηξν ηνπ αγγείνπ θαη ην ύςνο ηνπ αζζελνύο. (Safar ME, London BM (1994). The arterial system in human hypertension, in Swales JD (ed): Textbook of Hypertension. London, Blackwell Scientific Publications, pp Van Bortel LM, Duprez D, Starmans-Kool MJ, Safar ME, Giannattasio C, Cockcroft J, Kaiser DR, Thuillez C (2002). Clinical applications of arterial stiffness, Task Force III: recommendations for user procedures. Am J Hypertens 15: ). Γείθηεο αξηεξηαθήο ζθιεξίαο : (ΑΠ/ΓΑΠ)/ (δγ/γ), ΑΠ: ζπζηνιηθή πίεζε,γαπ: δηαζηνιηθή πίεζε, δγ : δηαθνξά ησλ δηακέηξσλ ηνπ αγγεηαθνύ απινύ ζηε ζπζηνιή θαη δηαζηνιή Γ: ε κέζε ηηκή δηακέηξνπ.

13 Υπερηχογραθική εκηίμηζη ηης διαηαζιμόηηηας ηης κοινής καρωηίδας Οη ππεξερνγξαθηθέο κεηξήζεηο δηαηαζηκόηεηαο θαξσηίδσλ κε ηαπηόρξνλε ειεθηξνθαξδηνγξαθηθή θαηαγξαθή ηνπ θαξδηαθνύ ξπζκνύ. Τπεξερνγξαθηθό ζύζηεκα : ηελ εζσηεξηθή δηάκεηξν ηεο θνηλήο θαξσηίδαο ζηε ζπζηνιηθή θαη δηαζηνιηθή θάζε ηνπ θαξδηαθνύ θύθινπ Οη αλωηέξω κεηξήζεηο : 3 δηαδνρηθνί θαξδηαθνί θύθινη Γηαηαζηκόηεηα ηεο θνηλήο θαξωηίδαο : κέζε ηηκή ηεο αξηζηεξήο θαη ηεο δεμηάο θνηλήο θαξσηίδαο

14 Πνιιαπιέο κεηξήζεηο ησλ δηακέηξσλ ησλ θαξσηίδσλ θαηά ηε δηάξθεηα ζπλερόκελσλ θαξδηαθώλ θύθισλ θαη αθνύ ππνινγηζζεί ε ηηκή ηεο δηαηαζηκόηεηαο μερσξηζηά γηα θάζε θαξδηαθό θύθιν, ζηε ζπλέρεηα ππνινγίδεηαη ε κέζε ηηκή ηεο δηαηαζηκόηεηαο γηα ην ζύλνιν ησλ θαξδηαθώλ θύθισλ

15 Υπερηχογραθική εκηίμηζη ηης διαηαζιμόηηηας ηης κοινής καρωηίδας αμηόπηζηεο νη κεηξήζεηο πνπ δηελεξγνύληαη ζηελ θνηλή θαξσηίδα ζε απόζηαζε 1cm από ηνλ δηραζκό ηεο

16 M-mode US MRI 3D T1 cine III. Γηάθνξεο απεηθνληζηηθέο ηερληθέο γηα ηελ κέηξεζε αιιαγώλ δηακέηξνπ αξηεξηώλ ζε ζρέζε κε αιιαγέο ηεο πίεζεο.

17 δηαηαζηκόηεηαο ησλ αξηεξηώλ ηεο ζπζηεκαηηθήο θπθινθνξίαο αύμεζε ζπζηνιηθήο ΑΠ δηαζηνιηθήο ΑΠ ιόγσ ηαρύηεξεο επηζηξνθήο ησλ αλαθιώκελσλ θπκάησλ πίεζεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπζηνιήο ηεο αξηζηεξήο θνηιίαο πίεζεο παικνύ ή δηαθνξηθήο πίεζεο έρεη απνδεηρζεί όηη απνηειεί αλεμάξηεην παξάγνληα θηλδύλνπ θαη πξνγλσζηηθό δείθηε αγγεηαθώλ ζπκβακάησλ (Benetos A, Rudnichi A, Safar M, Guize L (1998). Pulse pressure and cardiovascular mortality in normotensive and hypertensive subjects. Hypertension 32: )

18 Oη ζπλεζέζηεξνη κέζνδνη εθηίκεζεο ηεο αξηεξηαθήο ειαζηηθόηεηαο θαη ελδνζειηαθήο ιεηηνπξγίαο Σαρύηεηα θύκαηνο ζθπγκνύ (Pulse Wave Velocity) δηαηξέρεη ην ζθπγµηθό θύµα ην αξηεξηαθό δέλδξν ιόγνο ηεο θαξσηηδνκεξηαίαο απόζηαζεο πξνο ην ρξόλν δηάδνζεο ηνπ θύκαηνο πνιύ θαιή επαλαιεςηµόηεηα

19 Oη ζπλεζέζηεξνη κέζνδνη εθηίκεζεο ηεο αξηεξηαθήο ειαζηηθόηεηαο θαη ελδνζειηαθήο ιεηηνπξγίαο Σαρύηεηα θύκαηνο ζθπγκνύ (Pulse Wave Velocity) Μεγαιύηεξεο νη ηηµέο ηεο PWV, µεγαιύηεξε θαη ε ζθιήξπλζε ηνπ αξηεξηαθνύ ηνηρώµαηνο Πξννπηηθή κειέηε έδεημε άκεζε ζπζρέηηζε ηεο PWV θαξσηίδαο κεξηαίαο αξηεξίαο θαη θαξδηαγγεηαθήο λνζεξόηεηαο θαη ζλεηόηεηαο

20 ΑOΡΣΙΚΗ PWV Χ ΠΡΟΓΝΧΣΙΚΟ ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ ΚΑΡΓΙΑΓΓΔΙΑΚΧΝ ΤΜΒΑΜΑΣΧΝ

21 Oη ζπλεζέζηεξνη κέζνδνη εθηίκεζεο ηεο αξηεξηαθήο ειαζηηθόηεηαο Πάρνο έζω-κέζνπ ρηηώλα θαξωηίδωλ(imt)- Triplex θαξωηίδωλ Σν θαξσηηδηθό ζύζηεκα εμεηάδεηαη κε έλα πςειήο επθξίλεηαο ππεξερνγξαθηθό ζύζηεκα Doppler κε γξακκηθό κνξθνκεηαηξνπέα 12-3 MHz κε ηνλ εμεηαδόκελν ζε ύπηηα ζέζε θαη κε ηελ θεθαιή ηνπ ζηξακκέλε θαηά 45 κνίξεο αληίζεηα πξνο ηελ πιεπξά ηεο εμεηαδόκελεο θαξσηίδαο.

22 Πξσηόθνιιν εμέηαζεο Πξνζαλαηνιηζκόο: Aδξή εηθόλα ζέζεο θαξσηηδηθνύ ζπζηήκαηνο άξσζε : Eπηκήθεηο θαη εγθάξζηεο ηνκέο πξνο ηα επάλσ Κνηλή θαξσηίδα : Με καπξόαζπξε επηκήθε ηνκή,1-2 εθ από δηραζκό,κεηξάηαη ην πάρνο ΙΜΣ ( θη. < 1,2 mm) Σηκέο > 1mm ελδεηθηηθέο αζεξσκαηηθήο βιάβεο

23 ΠΑΥΟ IMT Σα ηνηρώκαηα ησλ αξηεξηώλ απνηεινύληαη από ηξεηο δηαθξηηνύο ρηηώλεο : Ο έζσ (intima) ~ επηζειηαθή ζηνηβάδα ηεο αξηεξίαο Ο κέζνο (media) ~ κπηθή ζηηβάδα, αληνρή, ειαζηηθόηεηα θαη ηζρύ θαη ν έμσ ρηηώλαο ( adventitia), ~ από ζπλδεηηθό ηζηό

24 Αθξηβήο κέηξεζε : Η αλάθιαζε ηνπ έζσ ρηηώλα πξέπεη λα είλαη επζεηαζκέλε θαη παξάιιειε κε ηελ αλάθιαζε ηνπ έμσ ρηηώλα. ( Zwiebel WJ.Introduction to vascular sonography 2000)

25 Δθηίκεζε ξνήο Υξσκαηηθά Σαρύηεηεο

26 Αζεξσκαηηθή Πιάθα Θέζε δηαζηάζεηο, ζύζηαζε ( ερνγέλεηα ) Δπηθάλεηα ε κεγάιεο ζηελώζεηο κεηξάηαη ην εύξνο ηνπ ππνινηπόκελνπ απινύ % ζηέλσζε ΣRIPLEX : - έιεγρνο ηαρπηήησλ - δηαηαξαρή ρξσκαηηθήο ξνήο ( επηηάρπλζε,ζηξνβηιηζκόο) - αλερνηθέο πιάθεο (Φοινίηζης 2003)

27

28

29

30

31 Γηεξεύλεζε εμσθξάληαο κνίξαο θαξσηίδσλ U/ S Power Doppler Color Spectral Doppler Φυσιολογική Στένωση

32 Γηεξεύλεζε εμσθξάληαο κνίξαο θαξσηίδσλ U/ S PW Doppler Τπεξερνηνκνγξαθία: ηξνβηιώδεο ξνή,πιήξσζε ηνπ θάζκαηνο,θαη απμεκέλε κεγηζηνζπζηνιηθή ηαρύηεηα ζην ζπγθεθξηκέλν ζεκείν.

33 ε άξζξν αλαζθόπηζεο / κεηα- αλάιπζεο νη Lorenz et al.( Circulation, 2007),θαηέιεμαλ όηη ην ΙΜΣ ηζρπξόο πξνγλσζηηθόο παξάγνληαο αγγεηαθώλ ζπκβακάησλ, ηζρπξή ζπζρέηηζε κε ΑΔΔ> έκθξαθηα κπνθαξδίνπ ΙΜΣ θαηά 0,1mm 13-18% αύμεζε θηλδύλνπ ΑΔΔ ΙΜΣ θαηά 0,1mm 10-15% αύμεζε θηλδύλνπ ΟΔΜ Κιηληθή αμία ηνπ ΙΜΣ ν ΔΠΑΝΔΛΔΓΥΟ

34 Oη ζπλεζέζηεξνη κέζνδνη εθηίκεζεο ηεο αξηεξηαθήο ειαζηηθόηεηαο Λεηηνπξγηθόηεηα ηνπ ελδνζειίνπ κε ηε ρξήζε ππεξήρσλ (FMD-flow mediated vasodilatation) Mέηξεζε ηεο εμαξηώκελεο από ην ελδνζήιην αγγεηνδηαζηνιήο ζηελ βξαρηόληα αξηεξία Πεξίζθημε κε ζθπγκνκαλόκεηξν ηεο ππό εμέηαζεο πεξηνρήο, κε εθαξκνγή πίεζεο 300mmHg, γηα 3-5 min Άξζε ηεο ηζραηκίαο απμεκέλε ξνή αίκαηνο ζηελ βξαρηόλην αξηεξία (βξαρείαο δηάξθεηαο αγγεηνδηαζηνιή) εξέζηζκα γηα ηελ παξαγσγή NO από ην ελδνζήιην Η FMD εθθξάδεη ην πνζνζηό αιιαγήο ηεο δηακέηξνπ ηεο βξαρηόληαο αξηεξίαο κεηά ηελ ίζραηκε πεξίδεζε ζε ζρέζε κε ηελ αξρηθή δηάκεηξν Όζν ιηγόηεξν κεηαβάιιεηαη ε δηάκεηξνο ησλ αξηεξηώλ, ηόζν κηθξόηεξε δηαηαζηκόηεηα εκθαλίδνπλ (απμεκέλε ζθιεξία)

35 Άιιεο κέζνδνη εθηίκεζεο ηεο αξηεξηαθήο ειαζηηθόηεηαο Aλάιπζε ηνπ θύκαηνο ζθπγκνύ κε ηελ ηερληθή ηεο ηνλνκεηξίαο ( pulse wave analysis Xξήζε ελόο κηθξνκαλόκεηξνπ, γηα λα επηπεδώζεη όρη λα απνθιείζεη ηελ θεξθηδηθή αξηεξία, κε ηνλ θαξπό ζε ειαθξά έθηαζε Καηαγξάθνληαη 20 θπκαηνκνξθέο θαη ηα δεδνκέλα επεμεξγάδεηαη ππνινγηζηήο κε θαηάιιειν ινγηζκηθό Λακβάλεηαη κηα κέζε θπκαηνκνξθή θαη κε ηηο αλάινγεο εμηζώζεηο Aλαπαξάγεηαη ε αληίζηνηρε ανξηηθή θπκαηνκνξθή, από ηελ αλάιπζε ηεο νπνίαο ππνινγίδεηαη ε ελίζρπζε ηνπ ζθπγκηθνύ θύκαηνο( augmentation), ν δείθηεο ελίζρπζεο (augmentation index, Alx), ε θεληξηθή ανξηηθή πίεζε, ε δηάξθεηα εμώζεζεο ηεο αξηζηεξήο θνηιίαο θαη ν ρξόλνο πνπ εκθαλίδεηαη ην αλαθιώκελν θύκα Γηάθνξεο κειέηεο έδεημαλ ζεηηθή ζπζρέηηζε ησλ ηηκώλ ηνπ Αlx κε ηηο ηηκέο ηνπ πάρνπο ηνπ έζσ-κέζνπ ρηηώλα ηεο θνηλήο θαξσηίδαο θαη κε ηελ PWV ηεο ανξηήο, ζε πγηείο ελήιηθεο θαη ζε αζζελείο

36 Άιιεο κέζνδνη εθηίκεζεο ηεο αξηεξηαθήο ειαζηηθόηεηαο Strain rate (SR): λεόηεξε ερνθαξδηνγξαθηθή κέζνδνο εθηίκεζεο ησλ ειαζηηθώλ ηδηνηήησλ ηνπ κπνθαξδίνπ Θεηηθή ζπζρέηηζε ησλ ειαζηηθώλ ηδηνηήησλ ησλ θαξσηίδσλ(ιμσ- distensibility coefficient ),ρξεζηκνπνηώληαο ηελ SR ηερληθή ζε αζζελείο κε ζηεθαληαία λόζν. (Toshihiro Kawasaki,et al.direct measurement of wall stiffness for carotid arteries by ultrasound strain imaging.jase 2009 (22),12: )

37 0η ππεξερνγξαθηθέο κεηξήζεηο ησλ ειαζηηθώλ ηδηνηήησλ ησλ θαξσηίδσλ παξνπζηάδνπλ ηζρπξή ζπζρέηηζε κε ηελ έθηαζε ηεο αζεξνζθιήξσζεο ησλ ζηεθαληαίσλ αγγείσλ. (Baldassarre D, Amato M, et al.carotid Artery Intima-Media Thickness Measured by Ultrasonography in Normal Clinical Practice Correlates Well With Atherosclerosis Risk Factors.Stroke. 2000; 31: ) H απμεκέλε ζθιεξία ησλ θαξσηίδσλ ζπζρεηίζζεθε κε ηελ εθδήισζε ηζραηκηθνύ εκθξάθηνπ, αλεμάξηεηα από ην πάρνο ηνπ έζσ-κέζνπ ρηηώλα ηεο θνηλήο θαξσηίδαο, ην νπνίν απνηειεί έλαλ αμηόπηζην δείθηε γεληθεπκέλεο αζεξνζθιήξσζεο (Ηarloff A,Strecker C,et al.combined Measurement of Carotid Stiffness and Intima-Media Thickness Improves Prediction of Complex Aortic Plaques in Patients With Ischemic Stroke. Stroke, 2006; 37: ) (Grobbee DE, Bots ML (1994). Carotid artery intima-media thickness as an indicator of generalized atherosclerosis. Intern Med 236: )

38 ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΞΙΑ Mέηξεζε ηεο PWV θαη ηνπ ΙΜΣ εθαξκόδνληαη ζπλερώο ζηελ θιηληθή πξάμε, θαη κε αξλεηηθή δηαγλσζηηθή αμία (Reynolds ΗR.Normal intima-media thickness on carotid ultrasound reliably excludes an ischemic cause of cardiomyopathy American Heart Journal. 2010,159(6): ) Mεηξήζεηο ηεο δπζιεηηνπξγίαο ηνπ ελδνζειίνπ (FMD) σζηόζν, πεξηνξίδνληαη ζε εξεπλεηηθέο εθαξκνγέο

39 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΙΚΑ Oη ιεηηνπξγηθέο δηαηαξαρέο ηνπ αξηεξηαθνύ ηνηρώκαηνο κπνξεί λα ζπκβνύλ πξώηκα θαηά ηελ αζεξνζθιεξσηηθή δηαδηθαζία, πξηλ αθόκα νη αλαηνκηθέο αιιαγέο ζην πάρνο ηνπ έζσ κέζνπ ρηηώλα γίλνπλ αληηιεπηέο.

40 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΙΚΑ ΙΜΣ PWV- FMD αλεμάξηεηε ζπζρέηηζε κε ηα θαξδηαγγεηαθά ζπκβάκαηα ζε ζρέζε κε ηνπο παξάγνληεο θηλδύλνπ Η πξνγλωζηηθή ηνπο αμία κεκνλωκέλα είλαη ρακειή. Χο επηπξόζζεηνη βηνδείθηεο, κπνξνύλ λα παξέρνπλ ζεκαληηθέο θιηληθέο πιεξνθνξίεο γηα ηελ θαηάζηαζε ηνπ αγγεηαθνύ ηνηρώκαηνο Oη κεραληθέο θαη ιεηηνπξγηθέο ηδηόηεηεο ηνπ αξηεξηαθνύ ηνηρώκαηνο αιιάδνπλ πξηλ ηελ εθδήιωζε θιηληθώλ ζπκπηωκάηωλ θαξδηαγγεηαθώλ παζήζεωλ ή ΑΔΔ ε κε επεκβαηηθή εθηίκεζε ηεο αξηεξηαθήο ειαζηηθόηεηαο είλαη ζεκαληηθή ζηελ αλάδεημε εμεηαδνκέλωλ κειινληηθά ζε θίλδπλν.

41 ΔΤΥΑΡΙΣΧ