Mικροοικονοµικές Πολιτικές της ΕΕ. Χρυσοβαλάντου Μήλλιου Οικονοµικό Πανεπιστήµιο Αθηνών

Transcript

1 Mικροοικονοµικές Πολιτικές της ΕΕ Χρυσοβαλάντου Μήλλιου Οικονοµικό Πανεπιστήµιο Αθηνών

2 2. Οικονοµική Θεµελίωση: Δοµές Αγοράς Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 2

3 Αγορά Τι είναι η αγορά; Στην αγορά κάθε προϊόντος υπάρχουν αγοραστές και πωλητές: - Οι αγοραστές περιλαµβάνουν τους καταναλωτές που αγοράζουν το προϊόν. - Oι πωλητές περιλαµβάνουν τις επιχειρήσεις που παράγουν το προϊόν. Η αγορά είναι το σύνολο των καταναλωτών και των επιχειρήσεων που μέσω των πραγματικών και δυνητικών αλληλεπιδράσεων τους προσδιορίζουν την τιμή του προϊόντος. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 3

4 Καταναλωτές H συνάρτηση ζήτησης της αγοράς δείχνει τη σχέση ανάµεσα στην τιµή του προϊόντος και την ποσότητα που οι καταναλωτές θέλουν να αγοράσουν: Q D = D(P) Με δεδοµένα όλα τα άλλα, οι καταναλωτές θέλουν να αγοράσουν µεγαλύτερη ποσότητα από το προϊόν όταν η τιµή του µειώνεται «νόµος της ζήτησης». Η ποσότητα ζήτησης µπορεί να εξαρτάται και από άλλους παράγοντες όπως το εισόδηµα, ο καιρός, οι τιµές άλλων προϊόντων. Π.χ. Για τα περισσότερα προϊόντα, η ποσότητα ζήτησης αυξάνεται όταν το εισόδηµα αυξάνεται: H καµπύλη ζήτησης µετατοπίζεται προς τα έξω από D σε D. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 4

5 Καταναλωτές Διευκρηνήσεις σχετικά µε τη συνάρτηση ζήτησης της αγοράς: - Η ποσότητα ζήτησης αφορά την ποσότητα ενός συγκεκριµένου προϊόντος που παράγεται από τις επιχειρήσεις που είναι στην αγορά. - Αφορά µια συγκεκριµένη χρονική περίοδο, εισόδηµα, προτιµήσεις, κλπ. - Μπορεί να εκφραστεί ως D(P) ή ως P(Q) Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 5

6 Καταναλωτές Έχουµε δει ότι η ποσότητα ζήτησης στην αγορά µπορεί να αλλάξει όταν η τιµή αλλάζει αλλά όταν αλλάζουν και άλλοι παράγοντες. Αλλά, πόσο αλλάζει; Π.χ. Υποθέστε ότι η τιµή του καφέ αυξάνει κατά 10%. Τι θα συµβεί στην ζήτηση για καφέ; Γνωρίζουµε ότι η ποσότητα ζήτησης καφέ θα µειωθεί. Πόσο όµως θα µειωθεί; Χρησιµοποιούµε την έννοια της ελαστικότητας για να απαντήσουµε σε τέτοιου είδους ερωτήσεις. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 6

7 Καταναλωτές Ελαστικότητα Ζήτησης ως προς την τιµή: Μετράει την αλλαγή στην ποσότητα ζήτησης του προϊόντος σαν αποτέλεσµα της αύξησης της τιµής του.! P =! %"Q %"P Γράφεται επίσης µε τον εξής τρόπο:! P =! "Q / Q "P / P =! P "Q Q "P Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 7

8 Καταναλωτές Όταν η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιµή είναι µεγαλύτερη από 1 (σε απόλυτο µέγεθος) τότε λέµε ότι η ζήτηση για το προϊόν είναι ελαστική. Όταν η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιµή είναι µικρότερη από 1 (σε απόλυτο µέγεθος) τότε λέµε ότι η ζήτηση για το προϊόν είναι ανελαστική. Γενικότερα, όσο πιο ελαστική είναι η ζήτηση, τόσο πιο πολύ θα αλλάξει η ζήτηση όταν αλλάξει η τιµή. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 8

9 Καταναλωτές Δύο ειδικές περιπτώσεις: (α) Τελείως Ελαστική Ζήτηση Όταν η συνάρτηση ζήτησης είναι ορίζόντια, τότε η ελαστικότητα, %ΔQ/%ΔP είναι ίση µε το άπειρο. Μια ελάχιστη αλλαγή στην τιµή οδηγεί σε τεράστια αλλαγή στην ποσότητα ζήτησης. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 9

10 Καταναλωτές (β) Τελείως Ανελαστική Ζήτηση Όταν η συνάρτηση ζήτησης είναι κάθετη, η ελαστικότητα ζήτησης είναι ίση µε το µηδέν. Μ ι α α λ λα γ ή σ τ η ν τ ι µ ή δ ε ν επηρεάζει την ζήτηση. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 10

11 Καταναλωτές Σταυροειδής Ελαστικότητα ζήτησης: Μετράει την αλλαγή στην ποσότητα ζήτησης ενός προϊοντος (b) σαν αποτέλεσµα της αύξησης της τιµής ενός άλλου προϊόντος (m):! QbPm = %!Qb %!Pm =!Qb / Qb!Pm / Pm = Pm!Qb Qb!Pm Είναι θετική όταν τα δύο προϊόντα είναι υποκατάστατα και αρνητική όταν είναι συµπληρωµτικά. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 11

12 Καταναλωτές Καταναλωτικό Πλεόνασµα: Μετράει την ευηµερία καθαρή χρησιµότητα των καταναλωτών (συνολικά) από την αγορά ενός προϊόντος. C o n s u m e r s u r p l u s i s measured by the area under the demand curve and above the line representing the purchase price of the good. Here, the consumer surplus is given by the yellow-shaded triangle and is equal to: 1/2 ($20 $14) 6500 = $19,500. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 12

13 Επιχειρήσεις Υποθέτουµε ότι σκοπός κάθε επιχείρησης είναι η µεγιστοποίηση του κέρδος της. Το κέρδος µιας επιχείρησης είναι: Κέρδος = Έσοδα Κόστος π = Revenue Cost = Q P(Q) C(Q) Tα έσοδα της εξαρτιόνται από την τιµή P (ανά µονάδα) και από την ποσότητα που πουλάει Q. Το κόστος της εξαρτάται από την ποσότητα που πουλάει Q και την τεχνολογία παραγωγής της. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 13

14 Επιχειρήσεις Το συνολικό κόστος της επιχέιρησης C(Q) αποτελείται από: - Σταθερό κόστος (fixed cost), FC, πoυ δεν µεταβάλλεται µε το Q - Μεταβλητό κόστος (variable cost), VC (Q), που εξαρτιέται από το Q Το οριακό κόστος της επιχείρησης, ΜC, δίνεται από: MC = ΔC(Q)/ΔQ δηλ. από την παράγωγο του συνολικού κόστος ως προς την ποσότητα. Το µέσο κόστος της επιχείρησης, AC, δίνεται από: AC = C(Q)/Q Υπάρχουν οικονοµίες κλίµακας όταν το AC µειώνεται λόγω αύξησης του Q που παράγει η επιχείρηση. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 14

15 Επιχειρήσεις Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 15

16 Επιχειρήσεις Όπως είπαµε υποθέτουµε ότι σκοπός της επιχείρησης είναι να µεγιστοποιήσει το κέρδος της. Πιο συγκεκριµένα, αν η επιχείρηση πρέπει να επιλέξει την ποσότητα που θα παράγει, τότε επιλέγει την ποσότητα Q που µεγιστοποιεί τα κέρδη της: Max Q π = R(Q) C(Q) Τα κέρδη της µεγιστοποιούνται όταν µια περαιτέρω αύξηση του Q δεν οδηγεί σε περαιτέρω αύξηση της ποσότητας της, δηλ. όταν: Δπ/ΔQ = 0 Με άλλα λόγια όταν: Δπ/ΔQ = ΔR(Q)/ΔQ ΔC(Q)/ΔQ = 0 Εποµένως όταν: MR = MC (οριακό έσοδος = οριακό κόστος) Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 16

17 Επιχειρήσεις Η επιχείρηση επιλέγει να παράγει ποσότητα q*. Στην ποσότητα q* η απόσταση µεταξύ R και C είναι η µέγιστη. Στην ποσότητα q*, το οριακό έσοδο (δηλ. η κλίση της καµπύλης R) είναι ίση µε το οριακό κόστος (δηλ. η κλίση της καµπύλης C). Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 17

18 Επιχειρήσεις Παραγωγικό Πλεόνασµα: Ισούται µε τα (συνολικά) κέρδη του συνόλου των επιχειρήσεων στην αγορά (ακαθάριστα από τα σταθερά κόστη) Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 18

19 Δομές Αγοράς Όλες οι αγορές δεν έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά. Διαφέρουν σε σχέση µε τα εξής χαρακτηριστικά: - Αριθµός των επιχειρήσεων - Εµπόδια Εισόδου - Είδος πρϊόντος -... Τα κυριότερα είδη αγοράς είναι τα εξής: - Τέλειος Ανταγωνισµός - Μονοπώλιο - Ολιγοπώλιο Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 19

20 Δομές Αγοράς: Τέλειος Ανταγωνισμός Έχουµε τέλειο ανταγωνισµό στην αγορά όταν: - Υπάρχει πολύ µεγάλος αριθµός επιχειρήσεων - Παράγουν όλες οι επιχειρήσεις ένα οµοιογενές προϊόν (τέλεια υποκατάστατα) - Υπάρχει ελεύθερη είσοδος και έξοδος στην αγορά - Υπάρχει τέλεια πληροφόρηση Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 20

21 Δομές Αγοράς: Τέλειος Ανταγωνισμός Στην ισορροπία, η ζήτηση ισούται µε την προσφορά. Άρα, στην ισορροπία, η τιµή είναι P ο και η ποσότητα είναι Q ο. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 21

22 Δομές Αγοράς: Τέλειος Ανταγωνισμός Σε µια τελείως ανταγωνιστική αγορά, κάθε επιχείρηση πουλάει µόνο ενά πολύ µικρό ποσοστό της συνολικής ποσότητας της αγοράς. Για το λόγο αυτό η ποσότητα που παράγει µια µόνο επιχείρηση δεν επηρεάζει την τιµή του προϊόντος στην αγορά P. Η τελευταία καθορίζεται από το σηµείο όπου η συνολική ζήτηση της αγοράς ισούται µε την συνολική προσφορά. Με άλλα λόγια, σε µια τελειώς ανταγωνιστική αγορά η κάθε επιχείρηση είναι price taker. Εποµένως, η συνάρτηση ζήτησης κάθε επιχείρησης είναι οριζόντια και άρα το οριακό έσοδος της ισούται µε την τιµή: MR = P Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 22

23 Δομές Αγοράς: Τέλειος Ανταγωνισμός S P 0 Price (dollars) P 0 D = MR 0 0 Q 0 D Quantity Market demand and equilibrium Quantity Demand curve faced by an individual firm Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 23

24 Δομές Αγοράς: Τέλειος Ανταγωνισμός Γνωρίζουµε ότι µια επιχείρηση µεγιστοποιεί το κέρδος της όταν διαλέγει την ποσότητα της έτσι ώστε να ισχύει ότι: MR=MC Είδαµε ότι σε µια τελείως ανταγωνιστική αγορά ισχύει ότι P = MR. Εποµένως, σε µια τελείως ανταγωνιστική αγορά, κάθε επιχείρηση επιλέγει την ποσότητα της έτσι ώστε να ισχύει ότι: P=MC Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 24

25 Δομές Αγοράς: Τέλειος Ανταγωνισμός A competitive firm should shut down if price is below AVC. The firm may produce in the short-run if price is greater than AVC (in order to cover part of its fixed cost). Shut-Down Rule: The firm should shut down if the price of the product is less than the AVC of production at the profit-maximizing output. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 25

26 Δομές Αγοράς: Μονοπώλιο Έχουµε µονοπώλιο στην αγορά όταν: - Υπάρχει µόνο µια επιχείρηση που παράγει το προϊόν (ο µονοπωλητής) - Υπάρχουν υψηλά εµπόδια εισόδου Σε µια µονοπωλιακή αγορά, ο µονοπωλητής έχει τον πλήρη έλεγχο της συνολικής παραγωγής στην αγορά Q. Άρα, η επιχείρηση σε µια µονοπωλιακή αγορά, σε αντίθεση µε το τι συµβαίνει σε µια τελείως ανταγωνιστική αγορά, µπορεί να επηρεάσει µε την επιλογή της ποσότητα Q την τιµή του προϊόντος στην αγορά: P(Q) Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 26

27 Δομές Αγοράς: Μονοπώλιο Συνεπώς σε µια µονοπώλιακή αγορά: - Η συνάρτηση ζήτης για το προϊόν του µονοπωλητή ταυτίζεται µε τη συνάρτηση ζήτησης της αγοράς (και άρα δεν είναι οριζόντια). - Το οριακό έσοδο ΜR δεν ισούται µε την τιµή P: MR = ΔR(Q)/ΔQ P(Q) Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 27

28 Δομές Αγοράς: Μονοπώλιο a P Π.χ. Όταν η συνάρτηση ζήτησης είναι P(Q) = a Q τότε το MR = a 2Q. MR P(Q) 0 Q Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 28

29 Δομές Αγοράς: Μονοπώλιο Όπως είπαµε υποθέτουµε ότι σκοπός της επιχείρησης είναι να µεγιστοποιήσει το κέρδος της. Οπότε όταν ο µονοπωλητής επιλέγει την ποσότητα που θα παράγει Q για να µεγιστοποιήσει τα κέρδη του: Max Q π = R(Q) C(Q) Τα κέρδη της µεγιστοποιούνται όταν µια περαιτέρω αύξηση του Q δεν οδηγεί σε περαιτέρω αύξηση της ποσότητας της, δηλ. όταν: Με άλλα λόγια όταν: Δπ/ΔQ = 0 Δπ/ΔQ = ΔR(Q)/ΔQ ΔC(Q)/ΔQ = 0 Εποµένως όταν: MR = MC Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 29

30 Δομές Αγοράς: Μονοπώλιο Όταν ισχύει MR = MC, τότε επίσης ισχύει το εξής: P! MC P = 1! P όπου η αριστερή πλευρά είναι το mark-up και ε P είναι η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιµή. Συµπέρασµατα: - Όταν ο µονοπωλητής δεν αντιµετωπίζει τελείως ελαστική ζήτηση, τότε η τιµή στην αγορά είναι µεγαλύτερη από το οριακό κόστος: P > MC - Όσο λιγότερο ελαστική είναι η ζήτηση που αντιµετωπίζει, τόσο πιο υψηλό είναι το mark-up που υπάρχει στο µονοπώλιο. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 30

31 Είδη Αγοράς: Ολιγοπώλιο Έχουµε ολιγοπώλιο στην αγορά όταν: - Υπάρχει µικρός αριθµός επιχειρήσεων - Οµοιογενές προϊόν ή διαφοροποιηµένο - Υπάρχουν εµπόδια εισόδου Σε µια ολιγοπωλιακή αγορά υπάρχει ανταγωνισµός στην αγορά αλλά όχι τέλειος ανταγωνισµός υπάρχει ατελής ανταγωνισµός. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 31

32 Είδη Αγοράς: Ολιγοπώλιο Όταν υπάρχει ατελής ανταγωνισµός στην αγορά, τα αποτελέσµατα στην αγορά εξαρτιώνται από τις αποφάσεις όλων των επιχειρήσεων στην αγορά. Οι αποφάσεις σε αγορές µε ατελή ανταγωνισµό είναι «στρατηγικές». Οι αποφάσεις είναι «στρατηγικές» γιατί κάθε επιχείρηση γνωρίζει ότι το κέρδος της δεν εξαρτίεται µόνο από τις δικές της αποφάσεις αλλά και από τις αποφάσεις των ανταγωνιστών της. Για την ανάλυση στρατηγικών αποφάσεων, χρησιµοποιούµε τη θεωρία παιγνίων. Δεν υπάρχει ένα υπόδειγµα ολιγοπωλίου αλλά πολλά υποδείγµατα ανάλογα µε τα χαρακτηριστικά κάθε αγοράς και το είδος των αποφάσεων που λαµβάνουν οι επιχειρήσεις. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 32

33 Θεωρία Παιγνίων Ένα παίγνιο αποτελείται από τα εξής: - Σύνολο παιχτών - Σύνολο εφικτών δράσεων (επιλογών) από κάθε παίχτη - Συνάρτηση αποδόσεων η οποία δίνει την απόδοση (κέρδος) που αντιστοιχεί σε κάθε εφικτό προφίλ δράσεων. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 33

34 Θεωρία Παιγνίων Παράδειγµα παίγνιου: Το Δίληµµα των Φυλακισµένων ύο κρατούµενοι ανακρίνονται χωριστά. Αν και οι δύο δε µιλήσουν (αν συνεργαστούν µεταξύ τους), φυλακίζονται για ένα χρόνο. Αν ο ένας δώσει στις αρχές ενοχοποιητικά στοιχεία (προδώσει), τότε αυτός που πρόδωσε ελευθερώνεται ενώ ο άλλος φυλακίζεται για 9 χρόνια. Αν και οι δύο προδώσουν, τότε φυλακίζονται για έξι χρόνια. Οι προτιµήσεις τους εξαρτώνται µόνο από το χρόνο φυλάκισης που εκτίουν. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 34

35 Θεωρία Παιγνίων Η ισορροπία Nash είναι ένα προφίλ δράσεων (µια δράση για κάθε παίκτη), τέτοιο ώστε η δράση του κάθε παίκτη είναι άριστη απόκριση στις δράσεις των υπόλοιπων παιχτών. Αν δηλαδή οι υπόλοιποι παίκτες παίζουν το προφίλ ισορροπίας, τότε και ο παίκτης i θέλει να παίξει τη δράση του προφίλ. Αλλιώς: Αν όλοι παίζουν το προφίλ δράσεων, κανένας παίχτης δεν θέλει να φύγει από το προφίλ ΜΟΝΟΜΕΡΩΣ. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 35

36 Θεωρία Παιγνίων Ποια είναι η ισορροπία Nash στο Δίλληµα των Φυλακισµένων; Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 36

37 Είδη Αγοράς: Ολιγοπώλιο To mark-up µιας επιχείρησης i είναι: Pi! MCi Pi = s i! P όπου s i = q i /Q είναι το µερίδιο αγοράς της επιχείρησης i Άρα, όσο µεγαλύτερο ειναι το µερίδιο αγοράς µιας επιχείρησης, τότε τόσο µεγαλύτερο είναι το mark-up της. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 37

38 Είδη Αγοράς: Ολιγοπώλιο Από την επίλυση των υποδειγµάτων ολιγοπωλίου προκύπτει µια σειρά βασικών συµπερσµάτων. Συµπέρασµα 1: To mark-up µιας επιχείρησης i είναι: Pi! MCi Pi = s i! P όπου s i = q i /Q είναι το µερίδιο αγοράς της επιχείρησης i Άρα, όσο µεγαλύτερο ειναι το µερίδιο αγοράς µιας επιχείρησης, τότε τόσο µεγαλύτερο είναι το mark-up της. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 38

39 Είδη Αγοράς: Ολιγοπώλιο Συµπέρασµα 2: Όσο πιο πολλές επιχειρήσεις είναι στην αγορά, τόσο πιο χαµηλή η τιµή και τα κέρδη κάθε επιχείρησης. Συµπέρασµα 3: Όσο λιγότερο διαφοροποιηµένα είναι τα προϊόντα στην αγορά, τόσο πιο χαµηλή η τιµή και τα κέρδη κάθε επιχείρησης. Συµπέρασµα 4: Όσο πιο αποτελεσµατικές είναι οι επιχειρήσεις στην αγορά (όσο πιο χαµηλό είναι το οριακό κόστος τους), τόσο πιο χαµηλή η τιµή. Συµπέρασµα 4: Όσο πιο αποτελεσµατική είναι η επιχείρηση σε σχέση µε τους ανταγωνιστές της (όσο χαµηλο ειναι το κόστος της σε σχέση µε το κόστος των ανταγωνιστων της), τόσο πιο υψηλά τα κέρδη της. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 39

40 Ρόλος Ανταγωνισμού Ποια είναι η επίδραση του ανταγωνισµού και πιο συγκεκριµένα της έντασης του στην οικονοµία/ευηµερία; Ευηµερία = Συνολικό Πλεόνασµα στην αγορά υπό ανάλυση = Παραγωγικό Πλεόνασµα + Καταναλωτικό Πλεόνασµα +/- (φορολογικα/δασµολογικα εσοδα επιδοτήσεις κλπ) Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 40

41 Ρόλος Ανταγωνισμού Για να απαντήσουµε στο ερώτηµα µπορούµε να εξετάσουµε πως διαφέρει η ευηµερία ανάµεσα στα διάφορα είδη αγοράς που χαρακτηρίζονται από διαφορετικά επίπεδα έντασης ανταγωνισµού. Ξεκινάµε µε τη σύγκριση Τέλειου Ανταγωνισµού µε Μονοπώλιο υποθέτωντας ότι η συνολική ζήτηση είναι η ίδια και στις δύο αγορές και ότι τεχνολογία παραγωγής είναι επίσης η ίδια και ότι είναι δεδοµένη. Πιο συγκεκριµένα, συνολικό κόστος παραγωγής κάθε επιχείρησης δίνεται από τη συνάρτηση κόστους C(Q) = cq (άρα MC = c). Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 41

42 Ρόλος Ανταγωνισμού p Α Β Δ p M Γ Ε p C =c MC D(p) 0 q q M q C MR Στον τελειο ανταγωνισµό, η τιµή ειναι p C =MC και η ποσότητα είναι q C. Στο µονοπώλιο, βρίσκουµε την ποσότητα εκεί που ισχύει MR = MC, άρα είναι η ποσότητα q M που αντιστοιχεί στην τιµή p M. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 42

43 Ρόλος Ανταγωνισμού p Α Β Δ p M Γ Ε p C =c MC D(p) 0 q q M q C MR Στον τελειο ανταγωνισµό, το Καταναλωτικό Πλεόνασµα (ΚΠ) δίνεται από το άθροισµα των περιοχών Α+Β+Γ+Δ+Ε. Το Παραγωγικό Πλεόνασµα (ΠΠ) είναι µηδενικό µια και p C =MC. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 43

44 Ρόλος Ανταγωνισμού p Α Β Δ p M Γ Ε p C =c MC D(p) 0 q q M q C MR Στο µονοπώλιο, το ΚΠ δίνεται από το άθροισµα των περιοχών Α+Β. Το ΠΠ από τις περιοχές Γ+Δ. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 44

45 Ρόλος Ανταγωνισμού p Α Β Δ p M Γ Ε p C =c MC D(p) 0 q q M q C MR Άρα συγκρίνοντας την ευηµερία στο Μονοπώλιο και στον Τέλειο Ανταγωνισµό έχουµε: Α+Β+Γ (Α+Β+Γ+Δ+Ε) = -Ε. Η περιοχή Ε είναι η «απώλεια ευηµερίας» λόγω του µονοπωλίου. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 45

46 Ρόλος Ανταγωνισμού p Α Β Δ p M Γ Ε p C =c MC D(p) 0 q q M q C MR Όσο περισσότερο απέχει η τιµή P από το MC δηλ. όσο µεγαλύτερο είανι το mark-up, τόσε µεγαλύτερη είναι η «απώλεια ευηµερίας». Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 46

47 Ρόλος Ανταγωνισμού Το mark-up είναι το χαµηλότερο δυνατό στην περίπτωση του τέλειου ανταγωνισµού. Το mark-up είναι χαµηλότερο στην περίπτωση του ολιγοπωλίου από ότι στην περίπτωση του µονοπωλίου. Eποµένως, η στατική ευηµερία (ευηµερία στο short-run µε δεδοµένη τεχνολογία παραγωγής κλπ): - Είναι η υψηλότερη δυνατή στην περίπτωση του τέλειου ανταγωνισµού. - Είναι υψηλότερη στην περίπτωση του ολιγοπωλίου από ότι στην περίπτωση του µονοπωλίου. è Οσο λιγότερο έντονος ο ανταγωνισµός στην αγορά τόσο χαµηλότερη η στατική ευηµερία. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 47

48 Ρολός Ανταγωνισμού Η τιµή εξαρτιέται (και) από το κόστος παραγωγής. Μακροχρόνια το κόστος παραγωγής µπορεί να αλλάξει λόγω π.χ. επενδύσεων σε Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α). Τα κίνητρα των επιχειρήσεων για επενδύσεις σε Ε&Α µπορεί να διαφέρουν από αγορά σε αγορά και δεν είναι απαραίτητο ότι είναι µικρότερα σε αγορές µε µικρότερη ένταση ανταγωνισµού: Σε µια αγορά µε πιο έντονο ανταγωνισµό µπορεί το mark-up να είναι χαµηλότερο αλλά ταυτόχρονα το κόστος παραγωγής να είναι υψηλότερο. è Η ανάλυση της επίδρασης του mark-up και της έντασης του ανταγωνισµού στην δυναµική ευηµερία είναι πιo περίπλοκή και δεν υπάρχει κάποιος γενικός κανόνας που να τη χαρακτηρίζει Αναλύεται κατά περίπτωση. Χ. Μήλλιου - ΟΠΑ 48