Ομάδα «Κανελομπανάνες» Άνω Λιόζια, 2 ο ηεηράμηνο Υπεύθσνες Καθηγήηριες: Καηζαμάνη Μαρία ΠΕ19, Σύρμα Ειρήνη ΠΕ04

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ομάδα «Κανελομπανάνες» Άνω Λιόζια, 2 ο ηεηράμηνο Υπεύθσνες Καθηγήηριες: Καηζαμάνη Μαρία ΠΕ19, Σύρμα Ειρήνη ΠΕ04"

Transcript

1 Ομάδα «Κανελομπανάνες» Άνω Λιόζια, 2 ο ηεηράμηνο Υπεύθσνες Καθηγήηριες: Καηζαμάνη Μαρία ΠΕ19, Σύρμα Ειρήνη ΠΕ04

2 Περιεχόμενα ΡΟΛΟΓΟΣ:... 2 ΡΕΙΛΘΨΘ:... 2 ΔΙΑΤΟΦΙΚΘ ΡΥΑΜΙΔΑ... 3 ΤΟΦΙΜΑ ΤΘΣ ΡΥΑΜΙΔΑΣ... 3 ΘΕΡΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΦΙΜΩΝ ΝΕΟ ΡΟΣΘΕΤΙΚΑ ΤΟΦΙΜΩΝ ΔΙΑΤΟΦΘ ΣΤΘΝ ΕΦΘΒΕΙΑ ΕΦΘΒΙΚΘ ΔΙΑΤΟΦΘ ΣΕ ΘΕΜΙΔΕΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΘ ΔΙΑΤΟΦΘ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ Θ ΡΑΑΔΟΣΙΑΚΘ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΘ ΔΙΑΤΟΦΘ: Θ ΚΘΤΙΚΘ ΔΙΑΤΟΦΘ: ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΘ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΘ ΔΙΑΤΟΦΘ : ΒΙΒΛΙΟΓΑΦΙΑ

3 ΠΡΟΛΟΓΟ: O Ιπποκράτθσ είχε πει το 400 π.χ. ότι «το φαγητό πρζπει να είναι το φάρμακό ςασ και το φάρμακό ςασ πρζπει να είναι το φαγητό ςασ». Αν ακολουκοφςαμε τθ ςυμβουλι του, πικανόν ςιμερα να μθν είχαμε τα ςοβαρά προβλιματα υγείασ που προκφπτουν από τθ διατροφι. Ξζρουμε ότι πολλζσ ςοβαρζσ αςκζνειεσ που ςυγκαταλζγονται μζςα ςτισ κυριότερεσ αιτίεσ κανάτου ζχουν άμεςθ ςχζςθ με τθν κακι διατροφι! Οι καρδιακζσ πακιςεισ, ο καρκίνοσ, τα εγκεφαλικά επειςόδια και ο διαβιτθσ ςυςχετίηονται άμεςα με το τι και πόςο τρϊμε. Θ παχυςαρκία ζχει γίνει μια παγκόςμια μάςτιγα που είναι πθγι πολλϊν κακϊν. Ροτζ δεν κοιτάξαμε τθν διατροφι των προγόνων μασ που ιταν μια διατροφι γεμάτθ κρεπτικά ςυςτατικά και ωφζλιμθ για τθν υγεία μασ και τον οργανιςμό μασ. Στισ μζρεσ μασ,θ διατροφι των ανκρϊπων ζχει αποκλείςει τα φροφτα και τα λαχανικά.ζχουν βγάλει από τθν ηωι τουσ τθν ςωςτι διατροφι με 4-5 γεφματα τθν μζρα και τισ ανάλογεσ ποςότθτεσ φαγθτοφ φυςικά! Τα fast food, οι πιτςαρίεσ και όλα τα μαγαηιά με ζτοιμα φαγθτά και delivery ζχουν πλουτίςει.ο κόςμοσ τρϊει και πίνει χωρίσ να ξζρει τι! Βλζπει κάτι εφγευςτο και ορμάει,χωρίσ να ςκζφτεται τι επιπτϊςεισ κα δθμιουργιςει αυτό ςτθν υγεία του.αν όχι ακόμα,ςτο μζλλον ςίγουρα. Τι μποροφμε λοιπόν να κάνουμε για να βελτιϊςουμε τθν κατάςταςθ; «Παν μζτρον άριςτον, είναι το κλειδί», κα μασ ζλεγε ο Ιπποκράτθσ. Μια ιςορροπθμζνθ διατροφι, με τισ ςωςτζσ αναλογίεσ ςε πρωτεΐνεσ, υδατάνκρακεσ και λίπθ, χωρίσ βζβαια υπερβολζσ όςον αφορά τθ ποςότθτα, μποροφν να μασ προςφζρουν πάρα πολλά ςτθ διατιρθςθ τθσ υγείασ μασ. Οι βιταμίνεσ, τα ιχνοςτοιχεία, οι πολφτιμεσ φυτοχθμικζσ ουςίεσ, οι φυτικζσ ίνεσ είναι απαραίτθτα ςτοιχεία που μόνο μια ςωςτι και ιςορροπθμζνθ διατροφι μπορεί να μασ τα προςφζρει ςτισ ποιότθτεσ και ςτισ ποςότθτεσ που τισ ζχει ανάγκθ ο οργανιςμόσ μασ. ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Θ εργαςία μασ βαςίηεται ςτθν διατροφι και υγεία.ρρζπει να μάκουμε να τρϊμε ςωςτά επιτζλουσ! Σκοπόσ τθσ εργαςίασ μασ είναι να γνωρίςουμε τθν διατροφικι μα πάνω απ όλα τθ κρεπτικι αξία των τροφίμων. Να καταλάβουμε ακριβϊσ τι περιζχουν μζςα τουσ που μπορεί να μασ ωφελιςει(βιταμίνεσ) ι ακόμα και να μασ βλάψει(π.χ. χρωςτικζσ ουςίεσ). Και φυςικά να υπερτονίςουμε τθν αναντικατάςτατθ ςθμαςία του νεροφ,το οποίο το κεωροφμε κάτι απλό ςτθν κακθμερινότθτά μασ κι όμωσ είναι πολφτιμο. Επιπλζον μζςα από τθν εργαςία κα μάκουμε τισ βάςεισ τθσ ελλθνικισ μεςογειακισ διατροφισ,που διατθροφςε τουσ αρχαίουσ Ζλλθνεσ με άψογθ υγεία. Γιατί να γινόταν τότε και τϊρα να ζχουν ξεχαςτεί τα πάντα ; Ροια διατροφι,άραγε, ςτθρίηεται ςτθν μεςογειακι διατροφι ; Και το ςθμαντικότερο ποιοσ είναι ο ρόλοσ του αλκοόλ ; Με τθν εργαςία μασ πιςτεφουμε κα καλυφκοφν τα κενά πάνω ςτο κζμα. Θα μάκουμε απ τα λάκθ μασ και κα εκπλθρωκεί και ο τελικόσ μασ ςκοπόσ :ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΜΙΑ ΣΩΣΤΘ ΚΑΙ ΙΣΟΟΡΘΜΕΝΘ ΔΙΑΤΟΦΘ,Θ ΟΡΟΙΑ ΘΑ ΡΕΤΥΧΑΙΝΕΙ ΤΟ ΕΥ ΗΘΝ, ΔΘΛΑΔΘ ΤΘΝ ΚΑΛΘ ΥΓΕΙΑ. 2

4 ΔΙΑΣΡΟΥΙΚΗ ΠΤΡΑΜΙΔΑ Θ διατροφικι πυραμίδα περιζχει όλεσ τισ ομάδεσ τροφίμων ςφμφωνα με τθν ςυχνότθτα που πρζπει να καταναλϊνονται και αναφζρει και τισ ποςότθτεσ που πρζπει να καταναλϊνονται εβδομαδιαία επίςθσ.(ραακατω ΘΑ ΑΝΑΦΕΘΟΥΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΟΙ ΔΙΑΤΟΦΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΤΟΦΙΜΟΥ ) ΣΡΟΥΙΜΑ ΣΗ ΠΤΡΑΜΙΔΑ Ξεκινϊντασ λοιπόν με τθν βάςθ τθσ πυραμίδασ των τροφίμων περιζχει τα τρόφιμα, τα οποία μασ δίνουν αρκετι ενζργεια,όπωσ το ψωμί, το ρφηι, τα μακαρόνια και τα δθμθτριακά και πρζπει να καταναλϊνονται 6-11 μερίδεσ τθν εβδομάδα. Η ΒΑΗ ΣΗ ΠΤΡΑΜΙΔΑ ΨΩΜΙ Το ψωμί είναι ζνα βαςικό ςτοιχείο τθσ ελλθνικισ διατροφισ που ςυνοδεφει ςχεδόν κάκε γεφμα. Επιπλζον χρθςιμεφει για τθ δθμιουργία μικρϊν ςνακ μζςα ςτθ μζρα. Υπάρχουν πολλά είδθ ψωμιοφ όπωσ χωριάτικο, ολικισ άλεςθσ, ςίκαλθσ, βρϊμθσ, ψωμί πολυτελείασ, πολφςπορο, ψωμί από καλαμπόκι (μπομπότα), ςταφιδόψωμο, μπαγκζτα και άλλα. Στον πίνακα βλζπουμε τθ ςφςταςθ των 2 πιο ςυνθκιςμζνων τφπων ψωμιοφ : λευκοφ (ψωμί ςταρζνιο) και ολικισ. Βλζπουμε ότι το ψωμί ολικισ ζχει περιςςότερεσ φυτικζσ ίνεσ από το άςπρο κακϊσ και μεγαλφτερο δείκτθ κορεςμοφ, Αυτό ςθμαίνει ότι μασ κάνει να αιςκανόμαςτε χορτάτοι περιςςότερο από το άςπρο. Σε γενικζσ γραμμζσ το ψωμί - άςπρο ι μαφρο- είναι μία καλι πθγι υδατανκράκων για τον οργανιςμό. Επίςθσ περιζχει ικανοποιθτικζσ ποςότθτεσ φυλικοφ οξζοσ και νιαςίνθσ (βιταμίνεσ του ςυμπλζγματοσ Β). Από τθν άλλθ δεν ζχει κακόλου χολθςτερόλθ. Είναι μία καλι τροφι για τον άνκρωπο αλλά χρειάηεται μζτρο ςτθν κατανάλωςθ. 3

5 ΥΗΙ Το ρύηι είναι από τα αρχαιότερα δθμθτριακά που χρθςιμοποιεί ο άνκρωποσ για τθ διατροφι του. Δεν είναι τυχαίο πωσ αποτελεί τθ βαςικι τροφι ςχεδόν του μιςοφ πλθκυςμοφ τθσ γθσ. Θ ξεχωριςτι κρεπτικι του αξία ζγκειται ςτθν περιεκτικότθτά του ςε ςφνκετουσ υδατάνκρακεσ, πρωτεΐνεσ, φυτικζσ ίνεσ, κάλιο, μαγνιςιο, φϊςφορο, ςίδθρο και βιταμίνεσ Β και Ε, ενϊ επιπλζον το ρφηι δεν περιζχει χολθςτερόλθ, λίπθ και νάτριο (αλάτι). Οι φυτικζσ ίνεσ του ρυηιοφ μειϊνουν τα επίπεδα τθσ χολθςτερόλθσ, βελτιϊνουν τα επίπεδα των λιπιδίων και αυξάνουν τθν κινθτικότθτα του εντζρου. Επίςθσ το κάλιο που περιζχει ςυμβάλλει ςτθ ρφκμιςθ τθσ αρτθριακισ πίεςθσ, τθσ ιςορροπίασ υγρϊν, κακϊσ και ςτθν καλφτερθ νεφρικι και νευρομυϊκι λειτουργία του οργανιςμοφ μασ. Σθμαντικό ρόλο ςτθ μυϊκι λειτουργία διαδραματίηει και το μαγνιςιο του ρυηιοφ, που ςε ςυνδυαςμό με το φϊςφορο προάγει και τθν υγεία των οςτϊν. Θ τεράςτια διατροφικι αξία του ρυηιοφ όμωσ δεν ςταματά εδϊ. Μζςω του ςιδιρου ςυμβάλλει ςτθ ςφνκεςθ αιμοςφαιρίνθσ και τθν πρόλθψθ τθσ αναιμίασ, ενϊ οι βιταμίνεσ τθσ ομάδασ Β που επίςθσ περιζχει χαρίηουν ςτον οργανιςμό επιπλζον μεταβολικά, εγκεφαλικά και καρδιαγγειακά οφζλθ. Τζλοσ, θ βιταμίνθ Ε ενιςχφει τθν αντιοξειδωτικι μασ άμυνα, προςτατεφει τισ μεμβράνεσ των κυττάρων, εμποδίηει τθν οξείδωςθ τθσ «κακισ» χολθςτερόλθσ LDL και μειϊνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακϊν πακιςεων. ΜΑΚΑΟΝΙΑ Τα μακαρόνια είναι πλοφςια ςε ςφνκετουσ υδατάνκρακεσ, ςίδθρο (βοθκά ςτθν παραγωγι αιμοςφαιρίνθσ), ςελινιο (ιςχυρότατο αντιοξειδωτικό), αςβζςτιο (ενδυνάμωςθ οςτϊν), φϊςφορο, πρωτεΐνεσ και βιταμίνεσ του ςυμπλζγματοσ Β (Θιαμίνθ, ιβοφλαβίνθ, Νιαςίνθ, φολικό οξφ), ενϊ περιζχουν ελάχιςτα λιπαρά, χολθςτερόλθ και νάτριο. Ριο ςυγκεκριμζνα, οι πρωτεΐνεσ που περιζχονται είναι υψθλισ ποιότθτασ και εφπεπτεσ, γεγονόσ ιδιαίτερα ελκυςτικό για βρζφθ, παιδιά που βρίςκονται ςε ανάπτυξθ, αςκενείσ με χρόνιεσ πακιςεισ και θλικιωμζνουσ που ζχουν ανάγκθ για υψθλισ ποιότθτασ πρωτεΐνεσ. Τα ηυμαρικά και τα δθμθτριακά ολικισ άλεςθσ μειϊνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του παχζοσ εντζρου, τθσ ουροδόχου κφςτθσ, του ςτόματοσ και των ωοκθκϊν, ενϊ δρουν ευεργετικά ςτο καρδιαγγειακό ςφςτθμα. Αυτό οφείλεται κυρίωσ ςτα φυτοοιςτρογόνα και ςτο φυλικό οξφ που περιζχονται, ςε ςυνδυαςμό με τισ φυτικζσ ίνεσ. Αν και είναι πλζον διαδεδομζνο, ότι τα μακαρόνια παχαίνουν, ςτθν πραγματικότθτα δεν φαίνεται να ιςχφει κάτι τζτοιο. Ριο ςυγκεκριμζνα, τα ηυμαρικά βρίςκονται ςτθ βάςθ τθσ διατροφικισ Μεςογειακισ πυραμίδασ, και μια κατανάλωςθ με μζτρο δεν δθμιουργεί κανζνα απολφτωσ πρόβλθμα οφτε ςτθν υγεία οφτε ςτθν επιβάρυνςθ τθσ ςιλουζτασ ςασ. Αυτό ςθμαίνει πωσ 2-3 φορζσ ανά εβδομάδα, ωσ ςυνοδευτικό κάποιασ πρωτεϊνοφχασ τροφισ, τα ηυμαρικά αυτισ τθσ μορφισ, εντάςςονται πλιρωσ ςε ζνα υγιεινό διατροφικό πλάνο. 4

6 ΔΘΜΘΤΙΑΚΑ Τα δθμθτριακά αποτελοφν τον χρυςό κθςαυρό μιασ ιςορροπθμζνθσ διατροφισ και γενικότερα τθσ υγείασ μασ. Είναι, ωσ γνωςτό, θ βάςθ τθσ διατροφισ πολλϊν λαϊν ς' ολόκλθρο τον κόςμο. Θ ςυςτθματικι κατανάλωςθ δθμθτριακϊν αρχικά μπορεί να μειϊςει τον κίνδυνο εμφάνιςθσ ςτεφανιαίασ νόςου και οριςμζνων τφπων καρκίνου κατά 30%. Στον φλοιό των δθμθτριακϊν βρίςκονται οι μεγαλφτερεσ ποςότθτεσ των κρεπτικϊν και προςτατευτικϊν ςτοιχείων που περιζχουν: βιταμίνθ Ε, βιταμίνεσ του ςυμπλζγματοσ Β, ψευδάργυρο, ςελινιο, χαλκό, ςίδθρο, μαγνιςιο και φϊςφορο. Επιπλζον, τα δθμθτριακά περιζχουν πρωτεΐνεσ, ςφνκετουσ υδατάνκρακεσ και φυτοοιςτρογόνα (ςτα οποία αποδίδονται καρδιοπροςτατευτικζσ και αντικαρκινικζσ ιδιότθτεσ). Θ βιταμίνθ Ε μπορεί να μειϊςει τθ βαρφτθτα τθσ επϊδυνθσ περιόδου κακϊσ και τθν απϊλεια αίματοσ. ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΔΗΜΗΣΡΙΑΚΩΝ ΕΙΝΑΙ ΣΟ ΚΡΙΘΑΡΙ: Ρεριζχει χαλκό, ζνα ςθμαντικό ιχνοςτοιχείο για το κολλαγόνο και τθν ελαςτίνθ, που διαςφαλίηουν τθν ελαςτικότθτα του δζρματοσ, και μεγάλεσ ποςότθτεσ ςελθνίου, ενόσ ιςχυροφ αντιοξειδωτικοφ που προςτατεφει από τθ γιρανςθ και τισ εκφυλιςτικζσ αςκζνειεσ μειϊνει τα επίπεδα τθσ χολθςτερίνθσ και ανακουφίηει από τα ςυμπτϊματα του ευερζκιςτου εντζρου (διάρροια και δυςκοιλιότθτα). Αμζςωσ μετά τα δθμθτριακά,βρίςκονται τα φροφτα και τα λαχανικά (και τρόφιμα που ςχετίηονται με αυτά ),δφο ομάδεσ τροφίμων με πολφ μεγάλθ κρεπτικι αξία ςτον οργανιςμό μασ. Φροφτα Τα φροφτα είναι πολφ ςθμαντικά για τθν υγεία του ανκρϊπου, κακϊσ περιζχουν πολλζσ βιταμίνεσ και ανόργανα ςτοιχεία (μζταλλα και ιχνοςτοιχεία). Τα φροφτα βρίςκονται ςτθν δεφτερθ βάςθ τθσ διατροφικισ πυραμίδασ,τθσ Μεςογειακισ Διατροφισ, ςφμφωνα με τθν οποία ο άνκρωποσ κα πρζπει να καταναλϊνει κακθμερινά 5 μερίδεσ φροφτων. Νζεσ ζρευνεσ δείχνουν ότι οι ποςότθτεσ αυτζσ αν αυξθκοφν,τα πλεονεκτιματα για τθν υγεία είναι πολφ ςθμαντικά.θ κατανάλωςθ 4 μερίδων φροφτων κάκε μζρα μπορεί να ζχει ευεργετικζσ επιπτϊςεισ ςτθν υγεία των ανδρϊν. Για τισ γυναίκεσ ςυςτινεται τουλάχιςτον 4 μερίδεσ κακθμερινά, ενϊ για τα παιδιά και τουσ εφιβουσ 3-4. Μια μερίδα φροφτων μπορεί να είναι θ ποςότθτα από φροφτα που περιζχεται μζςα ςε ζνα μικρό ποτιρι ι μετρίου μεγζκουσ, ι ακόμα ζνα μικρό μπολ με ςαλάτα. Είναι ςθμαντικό να γνωρίηουμε ποια φροφτα είναι τα πλουςιότερα ςε ουςίεσ και βιταμίνεσ που καταπολεμοφν τισ αςκζνειεσ καλφτερα,ζτςι κα ζχουμε μια πιο υγιι διατροφι. Αξίηει να ςθμειωκεί ότι οι βιταμίνεσ και τα άλλα ςυμπλθρϊματα που υπάρχουν ςτα φαρμακευτικά ςκευάςματα δεν μποροφν να υποκαταςτιςουν, οφτε μποροφν να ζχουν τισ ίδιεσ ευεργετικζσ επιδράςεισ που ζχουν οι φυτοχθμικζσ ουςίεσ που προζρχονται απ τα φροφτα.πταν όλεσ οι βιταμίνεσ που ζχουν τα φροφτα προςφζρονται ςτον οργανιςμό,δρουν και προάγουν τθν υγεία μειϊνοντασ τον κίνδυνο διαφόρων αςκενειϊν. Κανονικό φροφτο ή χυμός Ο χυμόσ φροφτων δεν ζχει κανζνα κρεπτικό πλεονζκτθμα ςε ςφγκριςθ με ολόκλθρο το φροφτο, το οποίο υπερτερεί ακόμθ και ςτο γεγονόσ ότι περιζχει φυτικζσ ίνεσ, ενϊ ο χυμόσ δε διακζτει, παρά μόνο ςτισ περιπτϊςεισ όπου περιζχεται ο πολτόσ του φροφτου ςτο ςκεφαςμα.το νερό είναι το κφριο ςυςτατικό του χυμοφ φροφτων και ακολουκοφν οι υδατάνκρακεσ (ςουκρόηθ,φρουκτόηθ, γλυκόηθ και ςορβιτόλθ). Δεν είναι κατάλλθλοσ για τθν αντιμετϊπιςθ τθσ αφυδάτωςθσ,ενϊ θ υπερβολικι 5

7 κατανάλωςι του μπορεί να προκαλζςει διαταραχζσ κρζψθσ, όπωσ μεγάλθ αφξθςθ βάρουσ ι υποκρεψία και διάρροια, μετεωριςμό,κοιλιακό άλγοσ και τερθδόνα.τζλοσ,περιζχει μικρζσ ποςότθτεσ πρωτεΐνθσ και μεταλλικϊν ςτοιχείων. ΛΑΧΑΝΙΚΑ Ράνω από 150 μελζτεσ ζχουν δείξει ότι οι άνκρωποι οι οποίοι τρϊνε πολλά λαχανικά ζχουν μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξθσ κάποιασ μορφισ καρκίνου. Θ πρόςλθψθ άφκονων λαχανικϊν προάγει επίςθσ τθν υγεία και με άλλουσ τρόπουσ. Θ μελζτθ DASH (Διαιτθτικι προςζγγιςθ για τθν αποτροπι τθσ Υπζρταςθσ) ζδειξε ότι τρϊγοντασ 8 με 10 μερίδεσ λαχανικϊν τθν θμζρα (ςυν 3 μερίδεσ γαλακτοκομικϊν προϊόντων χαμθλϊν ςε λιπαρά) μπορεί γριγορα και αποτελεςματικά να μειωκεί θ πίεςθ του αίματοσ. Τα λαχανικά ζχουν υψθλι περιεκτικότθτα ςε νερό, και χαμθλι περιεκτικότθτα ςε λίποσ, γεγονόσ που τα κακιςτά ογκϊδθ και χαμθλοφ κερμιδικοφ περιεχομζνου. Θ αξία των λαχανικϊν όςον αφορά τθν απόδοςθ ενζργειασ είναι πολφ μικρι (10-50 kcal/100g). Το μεγαλφτερο μζροσ τθσ ενζργειάσ που υπάρχει ςτα τρόφιμα αυτά προζρχεται από υδατάνκρακεσ. Αντίκετα, λαχανικά αποτελοφν πλοφςια πθγι βιταμινϊν, όπωσ βιταμίνθσ A, C και φολικοφ οξζοσ, μετάλλων και φυτικϊν ινϊν. Τα πράςινα και τα πορτοκαλί λαχανικά αποτελοφν ςθμαντικζσ πθγζσ καροτενοειδϊν, ζχουν χαμθλι περιεκτικότθτα ςε νάτριο και υψθλι ςε κάλιο. Ωςτόςο, θ περιεκτικότθτα ςε βιιταμίνεσ του ςυμπλζγματοσ Β είναι χαμθλι, με εξαίρεςθ του φολικοφ όπου τα φυλλϊδθ λαχανικά αποτελοφν ςθμαντικι πθγι. Ρρόςφατθ μελζτθ θ οποία δθμοςιεφτθκε ςε ζγκυρο επιςτθμονικό περιοδικό ζδειξε ότι θ κατανάλωςθ κρεπτικϊν ςυςτατικϊν τα οποία βρίςκονται άφκονα ςτα λαχανικά, όπωσ το κάλιο, θ β- καροτίνθ, θ βιταμίνθ C, και το μαγνιςιο, ςυςχετίηονται κετικά με τθν υγεία των οςτϊν. Θ οςτικι πυκνότθτα και ο μεταβολιςμόσ των οςτϊν επθρεάηονται από γενετικοφσ, ενδοκρινολογικοφσ, μθχανικοφσ και κρεπτικοφσ παράγοντεσ. Οι περιςςότερεσ ζρευνεσ ζχουν επικεντρωκεί ςτον ρόλο του αςβεςτίου ςτθν υγεία των οςτϊν και όχι ςτα υπόλοιπα μικροκρεπτικά ςυςτατικά. Χαμθλζσ προςλιψεισ βιταμίνθσ C, καλίου, μαγνθςίου και β-καροτίνθσ ςχετίηονται με αυξθμζνθ επαναπορρόφθςθ οςτοφ. Το μαγνιςιο αποτελεί ζνα ιδιαίτερα ςθμαντικό κρεπτικό ςυςτατικό για το μεταβολιςμό του ςκελετοφ και ζλλειψθ του μπορεί να αποτελζςει αιτία για εμφάνιςθ οςτεοπόρωςθσ. Λόγω των διατροφικϊν τουσ αξιϊν και τθσ κρεπτικισ τουσ αξίασ, τα λαχανικά πρζπει να καταναλϊνονται 3-5 μερίδεσ τθν βδομάδα. 6

8 Ραραδείγματα που δείχνουν τθν κρεπτικι αξία των λαχανικϊν είναι: ΚΑΟΤΟ: Θ ρίηα του καρότου, δθλαδι το πορτοκαλί μζροσ του, είναι πλοφςιο ςε βιτα καροτίνθ, μία ουςία θ οποία όταν λαμβάνεται από τον ανκρϊπινο οργανιςμό μετατρζπεται ςε βιταμίνθ Α. Θ βιτα καροτίνθ είναι επίςθσ ζνα ιςχυρό αντιοξειδωτικό, εξαιρετικά αποτελεςματικό ςτθν άμυνα του οργανιςμοφ απζναντι ςτον καρκίνο, ιδιαίτερα μάλιςτα απζναντι ςτον καρκίνο του πνεφμονα. Ρρόςφατεσ ζρευνεσ κάνουν λόγο για ευεργετικζσ επιδράςεισ τθσ βιτα καροτίνθσ ςτθν πρόλθψθ εγκεφαλικϊν επειςοδίων και καρδιακϊν νοςθμάτων. Επιπλζον, ζχει αποδειχκεί ότι τα καρότα παρζχουν ςτον οργανιςμό μασ ικανοποιθτικζσ ποςότθτεσ βιταμίνθσ Κ, C και Β6 κακϊσ επίςθσ και ςιδιρου, μαγγανίου, καλίου και χαλκοφ. Ραραδοςιακά πιςτεφεται ότι το καρότο κάνει πολφ καλό ςτθν όραςθ, γεγονόσ που επιβεβαιϊνει και θ επιςτθμονικι κοινότθτα, ενϊ πρόςφατεσ ζρευνεσ ζχουν αποδείξει ότι βοθκά τον οργανιςμό να απορροφά ευκολότερα αςβζςτιο. Ζπειτα ςτο τρίτο «ςκαλί» τθσ πυραμίδασ των τροφίμων βρίςκονται τα τρόφιμα τα οποία πρζπει να υπάρχουν ςτθν εβδομαδιαία μασ διατροφι 2-3 φορζσ. Το τρίτο ςκαλί χωρίηεται ςε δφο υποκατθγορίεσ : τα γαλακτοκομικά (γάλα,τυρί, γιαοφρτι) και ςτθν άλλθ υποκατθγορία ανικει το κρζασ, το ψάρι, τα πουλερικά,τα αυγά, τα όςπρια, ξθροί καρποί. Η ΠΡΩΣΗ ΤΠΟΚΑΣΗΓΟΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΑ «ΓΑΛΑΚΣΟΚΟΜΙΚΑ» ΓΙΑΟΤΡΣΙ Αποτελεί τθν καλφτερθ εναλλακτικι λφςθ για τθ λιψθ του απαραίτθτου αςβεςτίου, όταν υπάρχει δυςανεξία ςτθ λακτόηθ που περιζχει το γάλα. Τα βακτιρια που περιζχει αποκακιςτοφν τθν ιςορροπία τθσ εντερικισ χλωρίδασ, που είναι ςθμαντικι για τθ ςωςτι λειτουργία του εντζρου και τθν αποφυγι γαςτρεντερικϊν προβλθμάτων. Πςοι τρϊνε ςυχνά γιαοφρτι, διατρζχουν ςθμαντικά χαμθλότερο κίνδυνο να παρουςιάςουν λοίμωξθ του ουροποιθτικοφ τουσ ςυςτιματοσ. Ιδιαίτερα ευεργετικι είναι θ κατανάλωςθ γιαουρτιοφ όταν ζνα άτομο παίρνει αντιβιοτικά, τα οποία καταςτρζφουν τθ φυςικι χλωρίδα του εντζρου. βοθκάει ιδιαίτερα ςτθν καταπολζμθςθ τθσ παχυςαρκίασ, κακϊσ προςφζρει μεγάλο αίςκθμα κορεςμοφ, δίνοντασ λίγεσ κερμίδεσ. Ζχει επίςθσ αποδειχκεί ότι δίαιτεσ που περιλαμβάνουν γιαοφρτι είναι περιςςότερο αποτελεςματικζσ, πικανότατα λόγω τθσ περιεκτικότθτασ αςβεςτίου, το οποίο ςυμβάλλει ςτο μεταβολιςμό του λίπουσ και ςτθ μείωςθ του βάρουσ. ΣΤΡΙ Υπάρχουν αρκετζσ εκατοντάδεσ διακζςιμεσ ποικιλίεσ τυριϊν με διαφορετικι υφι, γεφςθ και άρωμα που διατθροφν κάποια βαςικά χαρακτθριςτικά που τα κακιςτοφν πολφτιμα ςτθ διατροφι του ανκρϊπου. Το γνωςτότερο ίςωσ ςυςτατικό των τυριϊν και όλων των γαλακτοκομικϊν προϊόντων είναι το αςβζςτιο. Το αςβζςτιο που προςλαμβάνουμε κακθμερινά από τθ διατροφι μασ αποτελεί το κυριότερο 'δομικό υλικό' των οςτϊν μασ, κακϊσ ςυμβάλλει ςτθ διαμόρφωςθ πυκνϊν και δυνατϊν οςτϊν ςχθματίηοντασ με το φϊςφορο τουσ κρυςτάλλουσ υδροξυαπατίτθ. Επίςθσ ζχει ςθμαντικό ρόλο ςτθ διαδικαςία πιξθσ του αίματοσ, ςτθ λειτουργία του νευρικοφ και μυϊκοφ ςυςτιματοσ, ςτθ ρφκμιςθ πολλϊν ενηυμικϊν ςυςτθμάτων του μεταβολιςμοφ και ςτθ ρφκμιςθ τθσ αρτθριακισ πίεςθσ. Θ διατροφικι αξία του τυριοφ όμωσ δεν περιορίηεται μόνο ςτα παραπάνω, κακϊσ περιζχει και ςθμαντικζσ ποςότθτεσ βιταμινϊν του ςυμπλζγματοσ Β, που είναι απαραίτθτεσ για τθν ομαλι λειτουργία του νευρικοφ ςυςτιματοσ και τθ διατιρθςθ ιςχυρισ μνιμθσ. Ζνα από τα ςθμαντικότερα πλεονεκτιματα των τυριϊν ςε ςχζςθ με τα υπόλοιπα γαλακτοκομικά προϊόντα, είναι το ότι περιζχουν πολφ μικρότερεσ ποςότθτεσ λακτόηθσ. Θ ζλλειψθ του ενηφμου που πζπτει τθ λακτόηθ (δυςανοχι ςτθ λακτόηθ) είναι ζνα ςφνθκεσ πρόβλθμα για μεγάλο μζροσ του 7

9 πλθκυςμοφ και προκαλεί ζντονθ δυςπεψία και φοφςκωμα όταν καταναλϊνονται γαλακτοκομικά προϊόντα που περιζχουν λακτόηθ. ΓΑΛΑ Στο γάλα υπάρχουν όλα τα απαραίτθτα αμινοξζα, και ι βιολογικι του αξία είναι πολφ μεγάλθ, αφοφ ζρχεται δεφτερθ μετά τα αυγά. Θ περιεκτικότθτα του γάλακτοσ τθσ αγελάδασ ςε χολθςτερόλθ είναι όμοια με του μθτρικοφ γάλακτοσ, και ανζρχεται μόλισ ςτο 1 mg ςτα 100 ml. Θ περιεκτικότθτα του γάλακτοσ ςε ςίδθρο είναι μικρι, και οι ανάγκεσ των ατόμων καλφπτονται από άλλεσ τροφζσ., ενϊ ςτα βρζφθ οι ανάγκεσ αυτζσ καλφπτονται από το απόκεμα του ςιδιρου που υπάρχει ςτο ςυκϊτι τουσ. Το μόνο ςάκχαρο που βρίςκεται ςε αξιόλογθ ποςότθτα ςτο γάλα είναι θ λακτόηθ. Θ λακτόηθ διζρχεται χωρίσ καμιά μεταβολι από το ςτομάχι, αλλά ςτο ζντερο διαςπάται βραδζωσ με τθν επίδραςθ του ενηφμου λακτάςθ ςε γλυκόηθ και γαλακτόηθ. Θ τελευταία παίηει ςπουδαίο ρόλο (ςε ςυνδυαςμό με τθν βιταμίνθ D) ςτθν απορρόφθςθ του αςβεςτίου από το ζντερο. Στο γάλα υπάρχουν όλεσ ςχεδόν οι υδατοδιαλυτζσ και λιποδιαλυτζσ βιταμίνεσ. Συγκρινόμενο με τισ υπόλοιπεσ ηωικζσ τροφζσ το γάλα είναι θ πιο ενδιαφζρουςα πθγι βιταμίνθσ C, θ οποία δρα ενιςχυτικά ςτθν απορρόφθςθ του αςβεςτίου. Επίςθσ βοθκά ςτον ςχθματιςμό του ςυνδετικοφ ιςτοφ, γι' αυτό και παίηει ευεργετικό ρόλο ςτθν εποφλωςθ των τραυμάτων και ςτθ γριγορθ επαναφορά του οργανιςμοφ ζπειτα από ατυχιματα. Ζχει επίςθσ αντιοξειδωτικι δράςθ και ενιςχφει τθν άμυνα του παιδικοφ οργανιςμοφ. Ζτςι βοθκά ςτθ διατιρθςθ τθσ υγείασ των παιδιϊν όςο είναι μικρά, αλλά και κακϊσ μεγαλϊνουν. Επίςθσ θ υψθλι περιεκτικότθτα του γάλατοσ ςε βιταμίνθ Α ενιςχφει τθν αφξθςθ των ιςτϊν και βοθκά ςτθ διαμόρφωςι τουσ κατά τθν ανάπτυξθ του παιδιοφ, ενϊ παράλλθλα προφυλάςςει τθν υγεία του δζρματοσ και των ματιϊν, κακϊσ επίςθσ βοθκά ςτθν ανάπτυξθ και ςτθν όραςθ. Γενικότερα, ςιμερα επικρατεί θ άποψθ ότι το γάλα αςκεί πολφπλευρθ προςτατευτικι δράςθ ςτον οργανιςμό του ανκρϊπου, εξουδετερϊνοντασ πολλοφσ βλαπτικοφσ παράγοντεσ του περιβάλλοντοσ και ιδιαίτερα αυτοφσ που ειςζρχονται ςτον οργανιςμό με τα τρόφιμα. Η ΔΕΤΣΕΡΗ ΤΠΟΚΑΣΗΓΟΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΑ: «ΚΡΕΑ, ΨΑΡΙ, ΠΟΤΛΕΡΙΚΑ, ΑΤΓΟ, ΟΠΡΙΑ, ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ» Κρζασ: Μεγάλθ κρεπτικι αξία ςε μικρι ποςότθτα Το κρζασ περιζχει μια μεγάλθ ποικιλία ςθμαντικϊν κρεπτικϊν ςυςτατικϊν, ςυμπεριλαμβανομζνων των πρωτεϊνϊν υψθλισ ποιότθτασ (βιολογικισ αξίασ), τθσ βιταμίνθ D, των βιταμινϊν του ςυμπλζγματοσ B, ιδιαιτζρωσ του Β12, κακϊσ επίςθσ και του ςιδιρου, του ψευδαργφρου και του ςελθνίου. Πταν καταναλϊνεται με μζτρο, το κρζασ αποτελεί μζροσ μιασ υγιεινισ και ιςορροπθμζνθσ διατροφισ. Και φυςικά είναι πλοφςιο ςε κρεπτικά ςυςτατικά. Θ πρωτεΐνθ του κρζατοσ είναι υψθλισ ποιότθτασ, κακϊσ περιζχει μια πλιρθ και καλά ιςορροπθμζνθ ποικιλία αμινοξζων, που αποτελοφν τον κεμζλιο λίκο για τθν αφξθςθ και ανάπτυξθ του οργανιςμοφ. Οι πρωτεΐνεσ είναι ιδιαίτερα απαραίτθτεσ ςτα παιδιά και τουσ εφιβουσ, ςτουσ ακλθτζσ και τισ ζγκυεσ γυναίκεσ, κακϊσ επίςθσ και ςτουσ θλικιωμζνουσ ανκρϊπουσ, που βρίςκονται ςε φάςθ ανάρρωςθσ από κάποιο χειρουργείο ι αςκζνεια. Ακόμα το κρζασ αποτελεί κφρια πθγι ςιδιρου και, γενικά, όςο πιο κόκκινο είναι τόςο περιςςότερο ςίδθρο περιζχει. Ο ςίδθροσ είναι απαραίτθτοσ για τθν παραγωγι υγιοφσ αίματοσ. Ππωσ ο αιμικόσ ςίδθροσ, ζτςι και ο ψευδάργυροσ που υπάρχει ςτο κρζασ προςλαμβάνατε και χρθςιμοποιείται πιο αποτελεςματικά από τον οργανιςμό ςε ςχζςθ με τον ψευδάργυρο που υπάρχει ςτα φυτικά τρόφιμα, κακιςτϊντασ το κρζασ μία ςθμαντικι πθγι αυτοφ του ανόργανου ςτοιχείου και μία από τισ πιο ςυνικεισ πθγζσ του ςτθν Ευρϊπθ. 8

10 Το κρζασ είναι, επίςθσ, μια ςθμαντικι πθγι ςελθνίου. Θ περιεκτικότθτα του εδάφουσ ενόσ βοςκότοπου ςε ςελινιο κακορίηει και τθν περιεκτικότθτα ςε ςελινιο τθσ βοςκισ και των καρπϊν από τα οποία τρζφονται τα ηϊα και, κατά ςυνζπεια, τθν περιεκτικότθτα του κρζατόσ τουσ ςε αυτό. Επιπρόςκετα το κρζασ περιζχει μια ςειρά από βιταμίνεσ του ςυμπλζγματοσ Β, αλλά θ βιταμίνθ Β 12 είναι ιδιαίτερα ςθμαντικι, κακϊσ βρίςκεται ςτθ φφςθ ςε ηωικά κυρίωσ προϊόντα (π.χ. κρζασ, γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, αβγά και καλαςςινά). Θ βιταμίνθ Β 12 είναι απαραίτθτθ για να δομθκεί το γενετικό μασ υλικό, DNA, και ζτςι ζχει πολλζσ λειτουργίεσ ςτο ςϊμα, μερικζσ από τισ οποίεσ είναι θ παραγωγι υγιοφσ αίματοσ και θ ςυμβολι τθσ ςτθν καλι λειτουργία του νευρικοφ ςυςτιματοσ. Θ ανεπάρκεια τθσ βιταμίνθσ αυτισ μπορεί να προκαλζςει νευρολογικζσ δυςλειτουργίεσ και ζχει γίνει αντικείμενο αυξανόμενου ενδιαφζροντοσ, ιδιαίτερα όςον αφορά τουσ θλικιωμζνουσ ανκρϊπουσ, λόγω του μειωμζνου ρυκμοφ απορρόφθςθσ, αλλά και τθσ ανεπαρκοφσ πρόςλθψθσ τθσ βιταμίνθσ ςτθ ςυγκεκριμζνθ θλικιακι ομάδα. Τζλοσ το λίποσ του κρζατοσ είναι πολφ ςθμαντικι πθγι ενζργειασ, κάποιων λιποδιαλυτϊν βιταμινϊν και απαραίτθτων λιπαρϊν οξζων. Τα είδθ των λιπαρϊν που υπάρχουν ςτο κρζασ είναι ςχεδόν ομοιόμορφα κατανεμθμζνα ανάμεςα ςε κορεςμζνα και μονοακόρεςτα λιπαρά. ΠΟΤΛΕΡΙΚΑ ( π. χ: κοτόπουλο,γαλοποφλα, πτηνά) Το κρζασ των πουλερικϊν είναι πολφ πλοφςιο ςε τρεισ από τισ πιο ςθμαντικζσ βιταμίνεσ Β. Τθν Νιαςίνθ (Β3), τθ Βιταμίνθ Β6 και τθ Β12 που βρίςκεται μόνο ςε ηωικά είδθ διατροφισ, και που κεωρείται απαραίτθτθ για τθ ςωςτι λειτουργία του εγκεφάλου. Ειδικά το ςκοφρο κρζασ των πουλερικϊν είναι πολφ πλοφςιο ςε ςίδθρο και ψευδάργυρο πολφ περιςςότερο από το λευκό. Το κοτόπουλο που ςε πολλά ακόμθ μζρθ είναι οικόςιτο περιζχει πολφ καλισ ποιότθτασ πρωτεΐνεσ και αποτελοφν ςθμαντικι πθγι ςτθ διατροφι του ανκρϊπου και μπορεί να υποκαταςτιςει ιςότιμα το κόκκινο κρζασ. ΨΑΡΙ Το ψάρι είναι μία τροφι με ςθμαντικι διατροφικι αξία, και είναι ςτενά ςυνδεδεμζνο με τθν ελλθνικι διατροφι και παράδοςθ. Τα ψάρια είναι μία πολφτιμθ πθγι πρωτεϊνϊν, που ζχουν εφάμιλλθ ι και υψθλότερθ ποιότθτα και διατροφικι αξία από εκείνεσ του κρζατοσ, αλλά θ περιεκτικότθτά τουσ ςε λίποσ διαφζρει πολφ από είδοσ ςε είδοσ ψαριοφ. Εκτόσ από τθν παροχι αμινοξζων και λίπουσ, τα ψάρια είναι πλοφςιεσ πθγζσ για πολλζσ βιταμίνεσ και ιχνοςτοιχεία. Ππωσ και οι άλλεσ τροφζσ ηωικισ προζλευςθσ, τα ψάρια δίνουν ςτον οργανιςμό μασ πρωτεΐνεσ υψθλισ βιολογικισ αξίασ απαραίτθτεσ για τθ δόμθςθ των ιςτϊν και τθν αποκατάςταςθ των φκορϊν τουσ. Για αυτό το λόγο, το ψάρι μπορεί επάξια να αντικαταςτιςει το κρζασ, ωσ προσ τθν πρωτεϊνικι του περιεκτικότθτα. Είναι επίςθσ πθγι πολλϊν βιταμινϊν. Τα ψάρια των ελλθνικϊν καλαςςϊν παρζχουν κυρίωσ τισ βιταμίνεσ Α και D. Ψάρια όπωσ ο ςολομόσ και ο ξιφίασ είναι καλι πθγι βιταμίνθσ Α, θ οποία ζχει άμεςθ ςχζςθ με τθν όραςθ, αφοφ ςυμβάλλει ςτθ διατιρθςθ τθσ φυςιολογικισ λειτουργίασ των ματιϊν μασ. Θ βιταμίνθ D είναι υπεφκυνθ για τθν αφξθςθ και τον εμπλουτιςμό των οςτϊν και των δοντιϊν αλλά και για τθν απορρόφθςθ αςβεςτίου και φωςφόρου. Οι βιταμίνεσ Α και D βρίςκονται κυρίωσ ςτα λιπαρά ψάρια και ςτο ιπαρ των άλλων ψαριϊν, ενϊ το λάδι τουσ μπορεί να χρθςιμοποιθκεί ωσ ςυμπυκνωμζνο ςυμπλιρωμα βιταμινϊν. Το πιο γνωςτό ςυμπλιρωμα τζτοιου τφπου είναι το μουρουνζλαιο. Ρζρα από τισ βιταμίνεσ Α και D, τα ψάρια μασ παρζχουν και άλλεσ βιταμίνεσ του ςυμπλζγματοσ Β, όπωσ Β1, Β2, νιαςίνθ και Β12, που είναι ςθμαντικζσ για το μεταβολιςμό των βαςικϊν διατροφικϊν ςτοιχείων αλλά και τθν υγεία των νευρικϊν ιςτϊν και των ερυκρϊν αιμοςφαιρίων. 9

11 Ωσ προσ τα μεταλλικά ςτοιχεία που παίρνουμε από τα ψάρια, αυτά είναι το αςβζςτιο το οποίο λαμβάνουμε ειδικά από όςα μικρά ψάρια τρϊμε και τα κόκαλα όπωσ είναι ο γαφροσ και θ μαρίδα και ο φϊςφοροσ,ειδικά για άτομα που δεν καταναλϊνουν αρκετι ποςότθτα γαλακτοκομικϊν. Τα δφο αυτά μζταλλα μαηί με τθ βιταμίνθ D, βοθκοφν ςτθν καλφτερθ δόμθςθ των δοντιϊν και οςτϊν. Τα ψάρια περιζχουν επίςθσ ςελινιο αλλά και ιϊδιο ΑΤΓΑ Τα αυγά είναι από τα πλζον πλοφςια ςε κρεπτικά ςυςτατικά τρόφιμα που μασ χαρίηει θ φφςθ. Είναι πλοφςια ςε αςβζςτιο, ςίδθρο,νάτριο κάλιο, βιταμίνθ Α, νιαςίνθ, βιοτίνθ, δθλαδι υψθλισ κρεπτικι αξίασ πρωτεϊνϊν, βιταμινϊν,μετάλλων και ιχνοςτοιχείων. Επιπλζον ζχουν ελάχιςτα λιπαρά, άριςτθ χολθςτερόλθ και δίνουν δφναμθ και ενζργεια δυςανάλογα υψθλι ςε ςχζςθ με το μικρό τουσ όγκο. Στθν Ελλάδα τα τελευταία χρόνια το αβγό κεωρείται ωσ θ πιο ςυκοφαντθμζνθ τροφι και ακόμα και ςιμερα ταυτίηεται εςφαλμζνα με τθ χολθςτερίνθ.πμωσ θ υψθλι περιεκτικότθτα του αβγοφ ςε λεκικίνθ(λιπίδιο που κεωρείται χολθςτερινοπροςτατευτικό) λειτουργεί ωσ αντίβαρο, με αποτζλεςμα θ ςυμβολι του αβγοφ ςτθν αφξθςθ τθσ χολθςτερίνθσ να είναι μικρι Θ ποιότθτα των πρωτεϊνϊν που περιζχονται ςτα αυγά, είναι πολφ ψθλι. Επιπλζον τα αυγά ζχουν και κάποιεσ βιταμίνεσ. Θ «Α», για παράδειγμα, βοθκά ςτθν όραςθ κατά τθ νφχτα. Θ βιταμίνθ D βοθκά ςτθν απορρόφθςθ αςβεςτίου. Ραράλλθλα τα αυγά προςφζρουν ςθμαντικζσ ποςότθτεσ μαγνθςίου, ψευδάργυρου, αςβεςτίου, ιωδίου και ςιδιρου. Τζλοσ Ππωσ ακριβϊσ τα φροφτα και τα λαχανικά, ζτςι και τα αβγά περιζχουν ιςχυρά αντιοξειδωτικά, όπωσ είναι το ςελινιο. Τα αντιοξειδωτικά προςτατεφουν το ςϊμα από τισ ανεπικφμθτεσ βλάβεσ που προκαλοφνται κατά τθ διαδικαςία μεταβολιςμοφ του οξυγόνου. Τα αντιοξειδωτικά είναι ςθμαντικά ςτθν προςταςία ζναντι των καρδιακϊν πακιςεων και του καρκίνου. ΟΠΡΙΑ Στθν οικογζνεια των οςπρίων ανικουν τα φαςόλια, οι φακζσ, τα ρεβίκια, θ φάβα, τα κουκιά, ο αρακάσ, κ.ά. Χαρακτθρίηονται από μεγάλθ κρεπτικι αξία (περίπου 350 κερμίδεσ ανά 100 γρ.) και αποτελοφν πλοφςια πθγι ςφνκετων υδατανκράκων βραδείασ απορρόφθςθσ, αμινοξζων, φυτικϊν ινϊν, βιταμινϊν (Β, C και E), ιχνοςτοιχείων και φυςικά, πρωτεϊνϊν. Τα όςπρια ζχουν μθδενικά λιπαρά και ηάχαρα και είναι αναπόςπαςτο κομμάτι τθσ ευρφτερθσ μεςογειακισ διατροφισ και τθσ ελλθνικισ παραδοςιακισ κουηίνασ. Τα όςπρια περιζχουν πλοφςιεσ ποςότθτεσ φυτικϊν ινϊν (κυρίωσ διαλυτζσ αλλά και άπεπτεσ) πολφ περιςςότερεσ μάλιςτα ακόμα και από τα δθμθτριακά. Οι φυτικζσ ίνεσ (άπεπτεσ) βοθκοφν ςτθν αποβολι του λίπουσ από τα ζντερα παρζχοντασ προςταςία από τθ δθμιουργία καρκίνου του εντζρου, ενϊ μια διατροφι πλοφςια ςε φυτικζσ ίνεσ (διαλυτζσ) ςυνδζεται με μειωμζνο κίνδυνο εμφάνιςθσ καρδιοπακειϊν κακϊσ βοθκοφν ςτθ μείωςθ τθσ χολθςτερόλθσ. Το φυλλικό οξφ ανικει ςτθν ομάδα των βιταμινϊν του ςυμπλζγματοσ Β και βρίςκεται ςε μεγάλεσ ποςότθτεσ ςτα όςπρια. Ζρευνεσ ζχουν δείξει ότι αυτι θ βιταμίνθ είναι ςθμαντικι για τθν πρόλθψθ των καρδιοπακειϊν και οριςμζνων μορφϊν καρκίνου. Τα ρεβίκια, οι φακζσ και τα φαςόλια είναι μια πολφτιμθ πθγι αςβεςτίου, απαραίτθτθ για ζγκυεσ, γυναίκεσ κατά τθν εμμθνόπαυςθ και τα παιδιά. Οι φακζσ και τα μαυρομάτικα φαςόλια περιζχουν μεγάλεσ ποςότθτεσ ςιδιρου. 10

12 Τα όςπρια περιζχουν πολλοφσ ςφνκετουσ υδατάνκρακεσ και ζχουν χαμθλό γλυκαιμικό δείκτθ. Με τον όρο γλυκαιμικό δείκτθ εννοοφμε πόςο γριγορα απορροφϊνται από τον οργανιςμό οι υδατάνκρακεσ που περιζχονται ςε μια ςυγκεκριμζνθ τροφι. Οι τροφζσ που περιζχουν ςφνκετουσ υδατάνκρακεσ (όςπρια) αυξάνουν ςταδιακά ςτο αίμα τα επίπεδα ςακχάρου και ινςουλίνθσ. Ζρευνεσ αναφζρουν ότι ακολουκϊντασ μια διατροφι υψθλισ περιεκτικότθτασ ςε ςφνκετουσ υδατάνκρακεσ με χαμθλό γλυκαιμικό δείκτθ μειϊνεται ο κίνδυνοσ ανάπτυξθσ ςακχαρϊδουσ διαβιτθ τφπου 2. ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ Θ κατανάλωςθ ξθρϊν καρπϊν αποτελεί αναπόςπαςτο κομμάτι των ςφγχρονων διατροφικϊν ςυνθκειϊν μασ. Είτε ςυνοδευτικοί με κάποιο αλκοολοφχο ποτό είτε ωσ ςυςτατικό ςε ςυνταγζσ γλυκϊν και φαγθτϊν οι ξθροί καρποί διευρφνουν τον κατάλογο των γαςτριμαργικϊν απολαφςεων και δθμιουργοφν ερωτθματικά για τθν ιδανικι ποςότθτα και τον τρόπο κατανάλωςθσ τουσ. Οι ξθροί καρποί αποτελοφν πολφ καλι πθγι πρωτεϊνϊν, οι βαςικότεροι προςτάτεσ του ανκρϊπινου οργανιςμοφ, απαραίτθτεσ για τθν αναδόμθςθ των φκαρμζνων κυττάρων, περιζχονται ςε περίπου 18% τθσ ψίχασ των ξθρϊν καρπϊν, κακιςτϊντασ τουσ πρωτεϊνικά ιςοδφναμουσ με το γάλα, τα αυγά και το κρζασ. Επίςθσ πολφ καλι πθγι αςβεςτίου αποτελοφν και το αςβζςτιο και ο φϊςφοροσ ουςίεσ που περιζχονται και μάλιςτα ςε ςχετικά μεγάλεσ ποςότθτεσ ςτουσ ξθροφσ καρποφσ. Ψευδάργυροσ, υδατάνκρακεσ, φυλλικό οξφ, βιταμίνεσ Α και Ε, χαλκόσ, ςελινιο, αντιοξειδωτικά Ω-3 και φυςικό λίποσ απορροφοφνται από τον οργανιςμό, καταναλϊνοντασ ξθροφσ καρποφσ. Ειδικότερα θ βιταμίνθ Ε που περιζχουν αποτελεί ζνα ιςχυρό αντιοξειδωτικό που εξουδετερϊνει τισ ελεφκερεσ ρίηεσ κακϊσ εμποδίηει τθν δθμιουργία αρτθριοςκλθρυντικισ πλάκασ. Επίςθσ οι ξθροί καρποί περιζχουν φυλλικό οξφ, το οποίο είναι ςθμαντικό για τθν πρόλθψθ τθσ αφξθςθσ των επιπζδων ομοκυςτεΐνθσ ςτο αίμα και μαγνιςιο που ςυμμετζχει ςτον ζλεγχο τθσ πίεςθσ του αίματοσ. Οι ξθροί καρποί προςτατεφουν τθν καρδιά και προφυλάςςουν από τθν υψθλι χολθςτερίνθ. Τα ζλατα των ξθρϊν καρπϊν είναι όμοια με το λάδι τθσ ελιάσ και παραπλιςια με τα ιχκυζλαια Ω3. Τα Ω3 διατθροφν τισ αρτθρίεσ νεανικζσ και εμποδίηουν τθ ςυγκόλλθςθ των αιμοπεταλίων, που ευκφνεται για τον ςχθματιςμό πιγματοσ, δθλαδι κρόμβου μζςα ςτθν αρτθρία. Το λάδι των ξθρϊν καρπϊν, λειτουργεί ωσ αςπίδα μπροςτά ςτο ζμφραγμα και το εγκεφαλικό. Στο μεταξφ όςοι πάςχουν από αναιμία ι απλι αδυναμία, κα βρουν ςτουσ ξθροφσ καρποφσ μια καυμάςια πθγι ΣΙΔΘΟΥ ενϊ οι διαβθτικοί και οι καρδιοπακείσ κα χρειαςτοφν το ΜΑΓΓΑΝΙΟ, που περιζχεται ςε όλουσ ςχεδόν τουσ ξθροφσ καρποφσ. Επιπλζον είναι επιςτθμονικά πλζον αποδεδειγμζνο ότι θ ςυχνι κατανάλωςθ ξθρϊν καρπϊν προλαμβάνει τον κίνδυνο του διαβιτθ τφπου 2, γνωςτοφ και ωσ διαβιτθ των ενθλίκων. Και ςε αυτιν τθν περίπτωςθ ο λόγοσ πρζπει να είναι θ αντιφλεγμονϊδθσ δράςθ. Υπάρχουν επίςθσ ενδείξεισ ότι οι ξθροί καρποί μπορεί να δρουν προςτατευτικά ζναντι οριςμζνων μορφϊν καρκίνου. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Καρφδια Τα καρφδια παρζχουν 185 κερμίδεσ ανά χοφφτα (30 γρ.), με περιεκτικότθτα ςε ω-3 λιπαρά οξζα που αγγίηει τα 2,5 γρ. ανά χοφφτα. Οι πολυφαινόλεσ που περιζχουν τα καρφδια ςε ςυνδυαςμό με τα ω-3 λιπαρά οξζα, τα κακιςτοφν ζνα τρόφιμο με πλοφςια αντιοξειδωτικι δράςθ κατά των ελευκζρων ριηϊν και ςυνεπϊσ μποροφν να βρίςκονται ςε ζνα ιςορροπθμζνο διαιτολόγιο υγιεινισ διατροφισ. Τα καρφδια ζχουν οριςμζνα χαρακτθριςτικά που δείχνουν τθν ποιότθτα τουσ. Αρχικά το χρϊμα τθσ ψίχασ τουσ κα πρζπει να είναι λευκό, γιατί αν είναι μαφρο ςθμαίνει ότι είναι κατϊτερθσ ποιότθτασ ι αν είναι πράςινο ςθμαίνει ότι ζχουν μουχλιάςει και αν δεν είναι φρζςκα ταγκίηουν ςτθ γεφςθ. Τα 11

13 καρφδια περιζχουν 30 μονάδεσ τθσ βιταμίνθσ Α, ανά 100 γραμμάρια. Θ βιταμίνθ Α ενιςχφει τθν άμυνα του οργανιςμοφ απζναντι ςτισ μολφνςεισ. Οι πολυφαινόλεσ των καρυδιϊν δείχνουν να αναςτζλλουν τθν οξείδωςθ τθσ LDL χολθςτερόλθσ, διαδικαςία που αποτελεί πρωταρχικό ςτάδιο τθσ ακθροςκλιρωςθσ. Θ κορυφι τθσ πυραμίδασ ανικει ςε μια κατθγόρια που όλοσ ο κόςμοσ αγαπάει,όμωσ δεν πρζπει θ κατανάλωςθ των τροφϊν τθσ πρζπει να είναι αραιι. Αυτι θ κατθγορία ζχει τα λίπθ-ζλαια και τα γλυκά. Η ΚΟΡΤΦΗ ΣΗ ΠΤΡΑΜΙΔΑ ΛΙΠΗ ΚΑΙ ΕΛΑΙΑ Θ λζξθ λίποσ προκαλεί ρίγοσ αθδίασ ςε πολφ κόςμο, που ζχει ςτόχο ηωισ το χαμθλό βάροσ. Μια τζτοια αντιμετϊπιςθ, εκτόσ του ότι ζχει ανάγκθ ψυχολογικισ εκτίμθςθσ, μπορεί να είναι και λάκοσ, γιατί υπάρχουν και καλά λίπθ και μάλιςτα ςυντελοφν ςθμαντικά ςτον ζλεγχο του βάρουσ. Λίγα λόγια για τουσ οριςμοφσ Δεν υπάρχουν «καλζσ» και «κακζσ» τροφζσ και κρεπτικά ςτοιχεία, αλλά ςίγουρα υπάρχον τροφζσ που παρζχουν καλφτερθσ μορφισ κερμίδεσ ςτον οργανιςμό, δθλαδι κερμίδεσ πλοφςιεσ ςε κρεπτικά ςυςτατικά. Τα λίπθ χωρίηονται από τα ζλαια ςφμφωνα με τθν κατάςταςι τουσ ςε κερμοκραςία δωματίου. Τα λίπθ, που ςυχνά αποκαλοφνται και «ηωικά λίπθ» (και αυτό δεν είναι απόλυτα ςωςτό), είναι ςε ςτερεά μορφι ςε κερμοκραςία δωματίου, εν αντικζςει με τα ζλαια που είναι ρευςτά, δθλαδι ςε υγρι μορφι. Το πρϊτο ςτοιχείο για τθ διατροφικι αξία ενόσ λίπουσ ι ελαίου μάσ αποκαλφπτεται από τθν κατάςταςι του ςε κερμοκραςία δωματίου. Δυςτυχϊσ, δεν υπάρχει απλόσ όροσ που να καλφπτει και τα λίπθ και τα ζλαια, ζτςι, πολλζσ φορζσ λζμε «λίπθ», ενϊ εννοοφμε «λίπθ και ζλαια». ΛΙΡΘ : Θ καφςθ τουσ από τον ανκρϊπινο οργανιςμό, παράγει ενζργεια, ενϊ το πλεόναςμα τουσ δίνει παχυςαρκία. Τα λίπθ είναι δφο ειδϊν, τα φυςικά και τα βιομθχανικά. Ρεριζχουν διάφορα χθμικά ςτοιχεία το ποςοςτό των οποίων είναι που τα διαχωρίηει ςτα παραπάνω από τα δφο είδθ. Τα λίπθ από ηωικζσ τροφζσ, αυξάνουν τθν παραγωγι χολθςτερίνθσ ςτο αίμα, ενϊ τα λίπθ από φυςικζσ τροφζσ κάνουν ακριβϊσ το αντίκετο. Τροφζσ όπωσ : ςολομόσ, ρζγκα, ςκουμπρί, ςαρδζλεσ, μειϊνουν τθν χολθςτερίνθ και τροφζσ όπωσ : ξιφίασ, καλαμάρια, ςουπιζσ, οςτρακοειδι, τθν αυξάνουν. Τζλοσ τα λίπθ περιζχουν μικρισ αλυςίδασ τριγλυκερίδια και είναι ακόρεςτα λίπθ. ΕΛΑΙΑ : Τα ζλαια είναι ςτοιχείο τθσ φφςθσ, υγιεινό για τον οργανιςμό μασ. Χωρίηονται ςε τρία είδθ: τα μονοακόρεςτα (ελαιόλαδο), τα πολυακόρεςτα (φυτικά άλατα) και τα ακόρεςτα (ηωικά ζλαια). Για τον ανκρϊπινο οργανιςμό, είναι καλά το ελαιόλαδο, το αραβοςιτζλαιο, το ςογιζλαιο, το θλιζλαιο και το φρζςκο βοφτυρο, ενϊ θ μαργαρίνθ θ οποία αποτελεί τεχνθτό μείγμα χωρίσ κρεπτικζσ ουςίεσ, δεν κεωρείτε υγιεινι. 12

14 Τζλοσ τα λίπθ περιζχουν τισ βιταμίνεσ Α, D, E και Κ που είναι απαραίτθτεσ για τθ ςωςτι λειτουργία του μεταβολιςμοφ. ΓΛΤΚΑ: Γλυκά, μια διφοροφμενθ απόλαυςθ για τουσ περιςςότερουσ: από τθν μία κζλουν να καταναλϊνουν κακθμερινά και από τθν άλλθ νιϊκουν τφψεισ για τισ ςυνζπειεσ που προκαλοφν ςτθν υγεία τουσ Θ αλικεια, όμωσ, είναι διαφορετικι. Πλοι ζχουμε ςυνδζςει ςτο μυαλό μασ τα γλυκά με κάτι αρνθτικό, κακϊσ είναι ευρζωσ διαδεδομζνο ότι βλάπτουν τθν υγεία μασ και μασ γεμίηουν με περιττά κιλά. Ωςτόςο, είναι βαςικι αρχι ςτθν επιςτιμθ τθσ Διαιτολογίασ ότι δεν υπάρχουν καλά και κακά τρόφιμα, αλλά ςωςτι και λανκαςμζνθ διατροφι. Με άλλα λόγια, τα τρόφιμα δεν μποροφν να βλάψουν από μόνα τουσ, αλλά θ διατροφι μασ ςυνολικά είναι αυτι που βλάπτει ι ωφελεί τθν υγεία μασ. Επίςθσ, το να απολαμβάνετε ποφ και ποφ τα αγαπθμζνα ςασ γλυκά όχι μόνο δεν είναι κακό για τθν υγεία αλλά αντίκετα τθν ωφελεί ςε μεγάλο βακμό. Τα γλυκά είναι πλοφςια ςε απλοφσ υδατάνκρακεσ, κυρίωσ ηάχαρθ και λίπθ. Είναι τροφζσ πλοφςιεσ ςε κερμιδικι ενζργεια. Κάποια γλυκά, όπωσ θ ςοκολάτα, περιζχουν αντιοξειδωτικά και βιταμίνεσ. Υπάρχει μεγάλθ ποικιλία γλυκϊν που μποροφμε να βροφμε. Κάποια γλυκά δίνουν άδειεσ κερμίδεσ και άλλα παρζχουν ςτον ανκρϊπινο οργανιςμό ευεξία. Κατά κανόνα το γλυκό είναι απαραίτθτο όταν χρειαηόμαςτε άμεςθ ενζργεια, όταν δθλαδι ζχουμε πάκει κάποια ιπια υπογλυκαιμία. Θ απλι ηάχαρθ που περιζχει απορροφάται και χρθςιμοποιείται άμεςα από τον οργανιςμό για να καλφψει τισ ανάγκεσ του ςε γλυκόηθ (τθ ηάχαρθ του αίματοσ). Θ κόπωςθ, λοιπόν, καταπολεμάται γριγορα. Επίςθσ, θ ςοκολάτα ςυγκεκριμζνα, βοθκάει ςτθν ψυχικι υγεία του οργανιςμοφ. Ρεριζχει τρυπτοφάνθ, μία ουςία που μετατρζπεται ςε ςεροτονίνθ ςτον οργανιςμό με αποτζλεςμα να αυξάνει τθν αίςκθςθ τθσ ευτυχίασ. Φυςικά δεν πρζπει να το παρακάνουμε με κανζνα γλυκό, όςo ευεργετικζσ ιδιότθτεσ κι αν ζχει. Βζβαια τα γλυκα βλάπτουν και τθν υγεία μασ. Είναι δφςκολο να ποφμε ότι τα γλυκά προκαλοφν κάποια ι κάποιεσ αςκζνειεσ, αλλά ςίγουρα «ςτρϊνουν το ζδαφοσ» για να εκδθλωκοφν. Οι πιο ςυχνζσ αςκζνειεσ που ταυτίηονται με μεγάλθ και ςυχνι κατανάλωςθ γλυκϊν είναι θ υπερλιπιδαιμία (αυξθμζνθ χολθςτερίνθ και/ι τριγλυκερίδια), ςακχαρϊδθσ διαβιτθσ και φυςικά παχυςαρκία (πλζον κεωρείται αςκζνεια από μόνθ τθσ). Υπάρχουν γλυκά που κεωροφνται υγιεινά και κάποια άλλα που κεωροφνται τελείωσ αντίκετο. Οι περιςςότεροι γνωρίηουν ότι θ ςοκολάτα είναι θ πιο κρεπτικι επιλογι ςτθν κατθγορία των γλυκϊν. Φυςικά δεν είναι θ μόνθ. Το παςτζλι, το μελομακάρονο, το ρυηόγαλο, τα αποξθραμζνα φροφτα, το ηελζ με γιαοφρτι και φροφτα, κακϊσ και το γλυκό του κουταλιοφ αποτελοφν και αυτά υγιεινζσ επιλογζσ. Γλυκά που καλό είναι να αποφεφγονται είναι τα πολφ κρεμϊδθ, τα ςφολιατοειδι και τα γλυκά ταψιοφ. Είναι πολφ πλοφςια ςε κορεςμζνα λίπθ (ανκυγιεινά λίπθ), ηάχαρθ και αυξάνουν άμεςα το ςωματικό λίποσ. Τελειϊνοντασ τθν πυραμίδα, πρζπει να μάκουμε τισ ουςίεσ, τισ οποίεσ μασ προςφζρουν τα τρόφιμα,όπωσ οι βιταμίνεσ,τα μζταλλα ιχνοςτοιχεία, οι υδατάνκρακεσ και οι πρωτεΐνεσ. 13

15 ΘΡΕΠΣΙΚΑ ΤΣΑΣΙΚΑ ΣΡΟΥΙΜΩΝ ΒΙΣΑΜΙΝΕ Οι βιταμίνεσ ανικουν ςτθν κατθγορία των μικροκρεπτικϊν ςυςτατικϊν και αποτελοφν απαραίτθτουσ παράγοντεσ για τθν διατιρθςθ τθσ υγείασ του ανκρϊπινου οργανιςμοφ. Επιςτθμονικζσ μελζτεσ των τελευταίων ετϊν αναδεικνφουν ςυνεχϊσ τθν ςθμαςία των λειτουργιϊν αυτϊν ςυςτατικϊν, δείχνοντασ ότι κάκε βιταμίνθ επιτελεί ζναν ι περιςςότερουσ ςυγκεκριμζνουσ λειτουργικοφσ ρόλουσ εντόσ των ιςτϊν. Με τον όρο βιταμίνεσ εννοοφμε μια κατθγορία χθμικϊν ουςιϊν οι οποίεσ αποτελοφν τον απαραίτθτο παράγοντα για τθν πραγματοποίθςθ ςυγκεκριμζνων αντιδράςεων μεταβολιςμοφ εντόσ του οργανιςμοφ. Θ αδυναμία πρόςλθψθσ των αναγκαίων ποςοτιτων βιταμινϊν οδθγεί ςε προβλιματα ςτο μεταβολιςμό του λίπουσ, των πρωτεϊνϊν και των υδατανκράκων, με ςυνζπεια τθν εμφάνιςθ διαφόρων ςυμπτωμάτων που αποτελοφν τα πρϊτα ςτάδια εμφάνιςθσ ςοβαρϊν αςκενειϊν. Επίςθσ, κάποιεσ βιταμίνεσ (A, D, E, C) εμφανίηουν ζντονθ αντιοξειδωτικι δράςθ, ενιςχφοντασ το ενδογενζσ αντιοξειδωτικό ςφςτθμα του οργανιςμοφ, δεςμεφοντασ τισ ελεφκερεσ ρίηεσ και αποτρζποντασ το κυτταρικό οξειδωτικό ςτρεσ. ΠΙΝΑΚΑ ΒΙΣΑΜΙΝΩΝ ΒΙΣΑΜΙΝΗ ΠΟΤ ΒΡΙΚΕΣΑΙ ΠΟΤ ΒΟΗΘΑΕΙ Κίτρινα ι Δθμιουργία και πορτοκαλί διατιρθςθ του φροφτα και δζρματοσ, των λαχανικά, μαλλιϊν και πράςινα των βλεννωδϊν φυλλϊδθ μεμβρανϊν λαχανικά, μασ βοθκά να ςυκϊτι, δοφμε ςτο γαλακτοκομικά χαμθλό φωσ προϊόντα ανάπτυξθ των Α ΡΟΒΙΤΑΜΙΝΘ/Β ΚΑΟΤΙΝΘ Β1/ ΘΕΙΑΜΙΝΘ Μαγιά, ςιτάρι, προϊόντα ολικισ άλεςθσ, ςυκϊτι. δοντιϊν και των οςτϊν. Βοθκά το ςϊμα ςτθν απελευκζρωςθ ενζργειασ από τουσ υδατάνκρακεσ κατά το μεταβολιςμό ανάπτυξθ και μυϊκόσ τόνοσ. ΠΟΤ ΟΔΗΓΕΙ Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΣΗ Νυχτερινι τφφλωςθ, ξθρό φολιδωτό δζρμα, ςυχνι κόπωςθ. Αςτάκεια τθσ καρδιάσ, κόπωςθ, νευρικζσ διαταραχζσ, νοθτικι ςφγχυςθ. ΤΜΠΣΩΜΑΣΑ ΑΠΌ ΣΗΝ ΚΑΣΑΧΡΗΗ Nαυτίεσ, ξιρανςθ του δζρματοσ, πτϊςθ των μαλλιϊν, πόνοσ ςτα οςτά, υπνθλία και υπερβολικι κόπωςθ. Ρονοκζφαλο, αχπνία, αδυναμία και δερματολογικά προβλιματα. 14

16 Μαγιά, προϊόντα ολικισ άλεςθσ, πράςινα φυλλϊδθ λαχανικά, εντόςκια, γάλα και αυγά. Βοθκά το ςϊμα ςτθν απελευκζρωςθ ενζργειασ από τισ πρωτεΐνεσ, τα λίπθ και τουσ υδατάνκρακεσ κατά το μεταβολιςμό. Ρλθγζσ ςτισ γωνίεσ του ςτόματοσ, δερματικζσ ενοχλιςεισ, αναιμία. Δεν ζχει βρεκεί μζχρι ςτιγμισ κάτι. Β2/ΙΒΟΦΛΑΜΙΝΘ Β3/ ΝΙΑΣΙΝΘ Β5/ ΡΑΝΤΟΘΕΝΙΚΟ ΟΞΥ Β6/ ΡΥΟΔΟΞΙΝΘ Β7/Θ/ΒΙΟΤΙΝΘ Β9/ ΦΥΛΛΙΚΟ ΟΞΥ Κρζασ, πουλερικά, ψάρι, εμπλουτιςμζνα δθμθτριακά, φιςτίκια, πατάτεσ, γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά. Άπαχα κρζατα, προϊόντα ολικισ άλεςθσ, όςπρια, λαχανικά και φροφτα. Ψάρι, πουλερικά, άπαχα κρζατα, μπανάνεσ, δαμάςκθνα, ξθρά φαςόλια, προϊόντα ολικισ άλεςθσ, αβοκάντο. Δθμθτριακά και προϊόντα τουσ, μαγιά, ςυκϊτι, όςπρια Ρράςινα φυλλϊδθ λαχανικά, εντόςκια, μπιηζλια, φαςόλια φακζσ. και Συμμετζχει ςτο μεταβολιςμό των υδατανκράκων, πρωτεϊνϊν και λιπϊν. Ωσ μζροσ του ςυνενηφμου Α ζχει ςθμαντικό ρόλο ςτον καταβολιςμό όλων των μικροκρεπτικϊν ςυςτατικϊν. Βοθκά το ςϊμα ςτθ δόμθςθ ιςτϊν και ςτο μεταβολιςμό των πρωτεϊνϊν Συμμετζχει ςτο μεταβολιςμό των υδατανκράκων, πρωτεϊνϊν και λιπϊν. Βοθκά ςτθν ανάπτυξθ του γενετικοφ υλικοφ και ςυμμετζχει ςτθν παραγωγι των ερυκρϊν αιμοςφαιρίων. Δερματικζσ διαταραχζσ, διάρροια, δυςπεψία, γενικευμζνθ κόπωςθ. Κόπωςθ, εμετόσ, ςτομαχικζσ διαταραχζσ, μολφνςεισ, μυϊκζσ κράμπεσ. Σπαςμοί, δερματίτιδα, μυϊκι αδυναμία, δερματικζσ αμυχζσ, αναιμία. Ναυτία, εμετόσ, κατάκλιψθ, απϊλεια μαλλιϊν, ξθρό φολιδωτό δζρμα. Γαςτρεντερικζσ διαταραχζσ, αναιμία, πλθγζσ ςτα χείλθ. Δεν ζχει βρεκεί μζχρι ςτιγμισ κάτι. Δεν ζχει βρεκεί μζχρι ςτιγμισ κάτι. Τεράςτιεσ δόςεισ για μεγάλα χρονικά διαςτιματα μποροφν να προκαλζςουν νευρικι βλάβθ ςτα χζρια και τα πόδια. Δεν ζχουν αναφερκεί τοξικζσ επιδράςεισ. Υπάρχουν ςτοιχεία τοξικότθτασ ςε πολφ μεγάλεσ δόςεισ. 15

17 Β12/ ΚΟΒΑΛΑΜΙΝΘ C/ ΑΣΚΟΒΙΚΟ ΟΞΥ D/ ΚΑΛΣΙΦΕΟΛΘ E/ ΤΟΚΟΦΕΟΛΘ Κρζατα, καλαςςινά και προϊόντα γάλακτοσ. Βοθκά ςτθν ανάπτυξθ των κυττάρων, τθ λειτουργία του νευρικοφ ςυςτιματοσ και το μεταβολιςμό των πρωτεϊνϊν και του λίπουσ. Εςπεριδοειδι, μοφρα και λαχανικά Σθμαντικό για ειδικά οι πατάτεσ και οι πιπεριζσ. Θλιακό φωσ, ψάρια, αυγά, βοφτυρο, εμπλουτιςμζνθ μαργαρίνθ και γαλακτοκομικά προϊόντα. Εμπλουτιςμζνα και πολφςπορα δθμθτριακά ξθροί καρποί ςπόροι ςιταριοφ, φυτικά ζλαια, πράςινα φυλλϊδθ λαχανικά. τθ δομι των οςτϊν, των χόνδρων, των μυϊν και των αιμοφόρων αγγείων. Βοθκά επίςθσ ςτθ διατιρθςθ των τριχοειδϊν αγγείων και των οφλων και τθν απορρόφθςθ του ςιδιρου. Βοθκά ςτθ διαμόρφωςθ των οςτϊν και των δοντιϊν βοθκά ςτθ διατιρθςθ τθσ λειτουργίασ τθσ καρδιάσ και του νευρικοφ ςυςτιματοσ. Ρροςτατεφει τα αιματικά κφτταρα, τουσ ςωματικοφσ ιςτοφσ και τα απαραίτθτα λιπαρά οξζα από τθ βλαβερι καταςτροφι τουσ ςτο ςϊμα. Αναιμία, νευρικότθτα, κόπωςθ και ςε κάποιεσ περιπτϊςεισ νευρίτιδα και εκφφλιςθ του μυαλοφ. Ρρθςμζνα οφλα ι αιμορραγία των οφλων, αργι ίαςθ πλθγϊν, κόπωςθ, ςκορβοφτο, κατάκλιψθ, κακι πζψθ. Στα παιδιά: ραχίτιδα και άλλεσ δυςπλαςίεσ των οςτϊν. Στουσ ενιλικεσ: απϊλεια αςβεςτίου από τα οςτά. Απϊλεια μυϊν, νευρικζσ βλάβεσ, προβλιματα αναπαραγωγισ, αναιμία. Δεν ζχουν αναφερκεί τοξικζσ επιδράςεισ. Ναυτία, κράμπεσ διάρροια. Διάρροια απϊλεια βάρουσ. και και Δεν ζχει βρεκεί κάτι μζχρι ςτιγμισ. 16

18 Κ/ ΦΥΛΛΟΚΙΝΟΝΘ Ρράςινα φυλλϊδθ λαχανικά, φροφτα, γαλακτοκομικά και προϊόντα δθμθτριακϊν. Σθμαντικι για τισ λειτουργίεσ πιξθσ του αίματοσ. Αιμορραγικζσ διαταραχζσ ςτα νεογνά και όςουσ ακολουκοφν κεραπείεσ αραίωςθσ του αίματοσ. Δεν ζχει βρεκεί κάτι μζχρι ςτιγμισ. 17

19 ΜΕΣΑΛΛΑ-ΙΧΝΟΣΟΙΧΕΙΑ Εκτόσ από τισ βιταμίνεσ μία άλλθ κατθγορία απαραίτθτων για τον ανκρϊπινο οργανιςμό χθμικϊν ουςιϊν, που βρίςκονται κυρίωσ ςτα φυτικά τρόφιμα, είναι τα μεταλλικά ςτοιχεία. Τα μεταλλικά ςτοιχεία (μζταλλα και ιχνοςτοιχεία), όπωσ P, Ca, Na, Cl, Zn, Mg κ.α., βρίςκονται ςτα τρόφιμα υπό τθ μορφι αλάτων (NaCl, MgCl, κ.α.) και οι βαςικοί ρόλοι που επιτελοφν είναι: 1) Θ ςυντιρθςθ και θ λειτουργικότθτα όλων των οργάνων του ςϊματοσ. 2) Θ διατιρθςθ τθσ αλκαλικότθτασ του οργανιςμοφ και 3) Θ αφομοίωςθ πολλϊν βιταμινϊν και ενηφμων από τον οργανιςμό. ΠΙΝΑΚΑ ΙΧΝΟΣΟΙΧΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛA - ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙA ΑΣΒΕΣΤΙΟ ΜΑΓΝΘΣΙΟ ΡΟΥ ΒΟΘΘΑΕΙ ΡΟΥ ΒΙΣΚΕΤΑΙ ΡΟΥ ΟΔΘΓΕΙ Θ ΕΛΛΕΙΨΘ ΤΟΥ Ρερίπου το 2% του ςωματικοφ βάρουσ αποτελείται από αςβζςτιο και το 99% από αυτό βρίςκεται ςτα οςτά και ςτα δόντια. Συμμετζχει ςτθν οικοδόμθςθ τθσ οςτζινθσ μάηασ και προλαμβάνει τθν οςτεοπόρωςθ. Συντελεί ςτθν υγεία των δοντιϊν και των οςτϊν και ςε ςυνδυαςμό με το μαγνιςιο, ςτθ ςωςτι λειτουργία τθσ καρδιάσ. Ραίρνει μζροσ ςτθν πιξθ του αίματοσ, ςτθν ενεργοποίθςθ ενηφμων ενϊ ςυναντάται και ςτο περιφερικό νευρικό ςφςτθμα. Το μαγνιςιο είναι ςυςτατικό των οςτϊν και των δοντιϊν, είναι απαραίτθτο ςτοιχείο του μεταβολιςμοφ ςε κυτταρικό επίπεδο και παίρνει μζροσ ςτθν ενεργοποίθςθ πολλϊν ενηφμων. Το μαγνιςιο επαναφζρει τθν θρεμία ςτθ νευρικι και μυϊκι ίνα. υκμίηει τθν λειτουργία των κυττάρων ςε νερό, βοθκά ςτον ςχθματιςμό αντιςωμάτων και των οςτϊν. Χρθςιμοποιείται ςτθν παραγωγι ενζργειασ και βοικα ςτθν μείωςθ τθσ πίεςθσ. Το Μαγνιςιο είναι ζνα ακόμα βαςικό ςτοιχείο για τθν ομαλι λειτουργία τθσ καρδιάσ, των νεφρων, των μυϊν και των οςτϊν. Επίςθσ είναι ςθμαντικό για τθ δράςθ πολλϊν ενηφμων. Βοθκά ςτθν κατάκλιψθ και τισ χολολικιάςεισ. Ρράςινα λαχανικά, ρεβίκια, φακζσ, ςόγια, ξθροί καρποί, καλαςςινά, τυρί, γραβιζρα, γάλα, γιαοφρτι και γενικότερα όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Γαλακτοκομικά προϊόντα, κόκκινα κρζατα, ξθροί καρποί, δθμθτριακά, λεμόνι, μιλο, ςόγια, πράςινα λαχανικά, φακζσ, ςοκολάτα. Οςτεοπόρωςθ Πταν ο οργανιςμόσ μασ ζχει ζλλειψθ μαγνθςίου δεν απορροφάται από τον οργανιςμό το αςβζςτιο. 18

20 ΦΩΣΦΟΟΣ ΚΑΛΙΟ ΝΑΤΙΟ Ρερίπου το 1% του ςωματικοφ βάρουσ αποτελείται από φϊςφορο και το 80% που υπάρχει ςτο ςϊμα μασ βρίςκεται ςτα κόκαλα και ςτα δόντια. Το άλλο 20% βρίςκεται ςτουσ μαλακοφσ ιςτοφσ, ςτα όργανα και ςε κάκε κφτταρο. Είναι απαραίτθτοσ για τθ ςωςτι ανάπτυξθ των οςτϊν και τθν ομαλι λειτουργία τθσ καρδιάσ, των νεφρϊν και του νευρικοφ ςυςτιματοσ. Ραρζχει ενζργεια και ηωντάνια επειδι βοθκά ςτο μεταβολιςμό των λιπϊν και των αμφλων. Επίςθσ μειϊνει τουσ πόνουσ τθσ αρκρίτιδασ. Ακόμθ ο φϊςφοροσ είναι απαραίτθτο ςτοιχείο για τθ μυϊκι ανάπτυξθ και παίρνει μζροσ ςε οριςμζνεσ διεργαςίεσ του μεταβολιςμοφ, όπωσ τθ μεταφορά τθσ γλυκόηθσ, το ςχθματιςμό φωςφολιπιδίων και το μεταβολιςμό των αμινοξζων. Ελζγχει τθν περιεκτικότθτα των κυττάρων ςε νερό, ρυκμίηει τθν λειτουργία του νευρικοφ ςυςτιματοσ, τισ μυϊκζσ ςυςπάςεισ και διατθρεί τον ςωςτό αρικμό ιόντων ςτο ανκρϊπινο ςϊμα. Ρροςτατεφει τθν καρδιά από τισ αρρυκμίεσ και μαηί με το νάτριο διατθρεί τθν ιςορροπία του φδατοσ ςτον οργανιςμό. Ακόμθ είναι απαραίτθτο για τθν ζκκριςθ ινςουλίνθσ για το μεταβολιςμό των υδατανκράκων και τθ ςφνκεςθ των πρωτεϊνϊν. Το νάτριο μαηί με το κάλιο ρυκμίηουν τθν οςμωτικι πίεςθ ςτα κφτταρα. υκμίηουν τθ διατιρθςθ τθσ οξεο-βαςικισ ιςορροπίασ και τθ μεταφορά κρεπτικϊν ςτοιχείων ςτα κφτταρα. Το νάτριο ςχετίηεται με τθ μυϊκι ςφςπαςθ και τθ λειτουργία του μυϊκοφ ςυςτιματοσ. Εξαςφαλίηει τθν ιςορροπία του οργανιςμοφ ςε νερό, κακιςτά δυνατζσ τισ μυϊκζσ ςυςπάςεισ και τισ νευρικζσ αντιδράςεισ, διατθρεί τθν Δθμθτριακά, κόκκινα κρζατα, ξθροί καρποί, ψάρια, κολοκυκόςποροι, θλιόςποροι, ςυκϊτι, μαγιά μπφρασ, πουλερικά, γάλα, οςτρακοειδι, αυγά, φαςόλια, γραβιζρα. Γάλα, κρζατα, πουλερικά, ψωμί ολικισ αλζςεωσ, φακζσ, μπανάνεσ, ξθροί καρποί, τόνοσ, δθμθτριακά, φροφτα, φφκια, ςόγια, καλαςςινό αλάτι, μαϊντανόσ, θλιόςποροι, ςταφίδεσ, κουνουπίδι, ςζλινο, παντηάρια, καρότα, ψάρια. Αλάτι, τυρί γραβιζρα, φφκια, καλαςςινά, αλατιςμζνο βοφτυρο, ελιζσ αλατιςμζνεσ, τυρί φζτα, ςαρδζλεσ παςτζσ, ρφηι, δθμθτριακά. 19

21 ιςορροπία ιόντων ςτο αίματοσ ΦΘΟΙΟ ΧΛΩΙΟ ΘΕΙΟ Συνδζεται με το αςβζςτιο και ςυντελεί ςτθν υγεία των οςτϊν και των δοντιϊν. Δεν πρζπει να λαμβάνεται από άτομα που πάςχουν από νεφρολικιάςεισ. Βοθκά τον οργανιςμό να μάχεται εναντίων των μεταδοτικϊν αςκενειϊν και να ανανεϊνει γριγορα τουσ κατεςτραμμζνουσ ιςτοφσ των οςτϊν. Τζλοσ προλαμβάνει τθν οςτεοπόρωςθ. Το χλϊριο παίρνει μζροσ ςτθ ρφκμιςθ τθσ οςμωτικισ πίεςθσ και ςτθ διατιρθςθ τθσ οξεοβαςικισ ιςορροπίασ. Ακόμθ το χλϊριο είναι απαραίτθτο για τθν παραγωγι υδροχλωρικοφ οξζοσ ςτο ςτομάχι. Είναι απαραίτθτο ςτισ περιπτϊςεισ δυςπεψίασ και βοθκθτικό ςε πολλζσ ςτομαχικζσ διαταραχζσ. Το κείο αποτελεί τμιμα των κειοφχων αμινοξζων (κυςτίνθ, κυςτεΐνθ, μεκειονίνθ) και δφο βιταμινϊν (κειαμίνθ, βιοτίνθ). Ακόμθ αποτελεί ςυςτατικό τθσ κερατίνθσ, δθλαδι τθσ ςκλθρισ πρωτεϊνικισ ουςίασ του δζρματοσ, των τριχϊν και των νυχιϊν. Ακόμθ είναι απαραίτθτο για τθ ςφνκεςθ του κολλαγόνου. Χωρίσ το κείο ο οργανιςμόσ δεν μπορεί να κάνει τον μεταβολιςμό των πρωτεϊνϊν ςωςτά. Βοθκά ςτθν καλι διατιρθςθ τθσ γενικισ εμφάνιςθσ και ομορφιάσ. Δίνει ωραίο χρϊμα ςτο δζρμα και αςτραφτερά μαλλιά. Οι διαβθτικοί ςυχνά ζχουν ζλλειψθ κείου και θ ςωςτι ποςότθτα μασ προφυλάςςει αποτελζςματα από αυτιν τθν αςκζνεια. Τζλοσ όςοι ζχουν προβλιματα τριχόπτωςθσ ωφελοφνται όταν παίρνουν αποτελζςματα τισ τροφζσ τθν απαραίτθτθ ποςότθτα κείου. Ραντηάρια, λάχανο, μουρουνζλαιο, αντίδια, ςκόρδο, μαϊντανόσ, θλιόςποροι, θλιζλαιο Σπαράγγια, αντίδια, βοφτυρο, αγγοφρι, ψάρια, φακζσ, μαροφλι, γάλα, μπάμιεσ, ελιζσ, ντομάτεσ, ςιταριοφ. Λάχανο, μπρόκολα, ραδίκια, καρότα, ςζλινο, κουνουπίδι, κάςτανα, μαφρεσ ςταφίδεσ. Οι περιςςότερεσ τροφζσ που περιζχουν φυςικοφ κείο πρζπει να τρϊγονται ωμζσ, γιατί το ψιςιμο τισ κάνει δφςπεπτεσ και προκαλοφνται αζρια. Αναιμία, πονοκζφαλο, πρόωρα γθρατειά, δερματοπάκειεσ και χαλαςμζνα δόντια. Μείωςθ τθσ μυϊκισ δφναμθσ, τα δόντια καταςτρζφονται και παρατθρείται κακι χϊνεψθ των τροφϊν. 20

22 ΣΙΔΘΟΣ ΙΩΔΙΟ ΨΕΥΔΑΓΥΟΣ Ο ςίδθροσ μαηί με μια πρωτεΐνθ, είναι απαραίτθτοσ για τθ ςφνκεςθ τθσ αιμοςφαιρίνθσ και οριςμζνων ενηφμων που είναι υπεφκυνα για τθ μεταφορά του οξυγόνου ςτα διάφορα όργανα και τουσ μφεσ. Ακόμθ ο ςίδθροσ είναι απαραίτθτο ςυςτατικό οριςμζνων ενηφμων που ςχετίηονται με τον μεταβολιςμό τθσ πρωτεΐνθσ. Βοθκά ςτθν ανάπτυξθ, αυξάνει τθν αντίςταςθ ςτισ αςκζνειεσ και προλαβαίνει τθν κόπωςθ. Συμμετζχει ςτθν ενεργοποίθςθ των μυϊν και των κυττάρων του νευρικοφ ςυςτιματοσ και το Ιϊδιο βρίςκεται και επθρεάηει τον κυρεοειδι αδζνα. Ανεπάρκεια ιωδίου μπορεί να προκαλζςει μειωμζνθ πνευματικι αντίδραςθ, ζλλειψθ ενεργθτικότθτασ και αφξθςθ βάρουσ. Το ιϊδιο παίρνει μζροσ ςτον ςχθματιςμό των ορμονϊν του κυρεοειδι αδζνα. Οι ορμόνεσ αυτζσ είναι απαραίτθτεσ για τθν ςωςτι ανάπτυξθ του ανκρϊπου και ηωτικισ ςθμαςίασ για τθν ςωςτι ανάπτυξθ των βρεφϊν πριν και μζταλλα τθν γζννθςθ τουσ. Ο ψευδάργυροσ παίρνει μζροσ ςτθν καλι απορρόφθςθ και δράςθ των βιταμινϊν και αποτελεί απαραίτθτο ςτοιχείο πολλϊν ενηφμων. Επίςθσ ςυντελεί ςτθ ςφνκεςθ τθσ ινςουλίνθσ, τθσ τεςτοςτερόνθσ και των νουκλεϊνικϊν οξζων. Απαραίτθτοσ ςτο γεννθτικό ςφςτθμα του άρρενα και χριςιμοσ ςτο δζρμα. Το κυριότερο μζταλλο κατά τθσ ακμισ. Βοικα ςτθν γριγορθ εποφλωςθ των τραυμάτων, ενιςχφει τισ αιςκιςεισ τθσ γεφςθσ και τθσ όςφρθςθσ. Επίςθσ χριςιμοσ για τα νφχια, τα δόντια, το ιπαρ, ςτθν παραγωγι ινςουλίνθσ και τα μαλλιά. Βοθκά ςτθ κεραπεία των πλθγϊν και ςτθν αντιμετϊπιςθ των ιϊν και ιδιαίτερα τθσ γρίπθσ. Κρζατα, πουλερικά, ψάρια, αυγά, ςυκϊτι, μαϊντανόσ, ςαρδζλεσ, φακζσ, δθμθτριακά, ξθροί καρποί. Ψάρια, φφκια, ιωδιοφχο αλάτι, μουρουνζλαιο, καλαςςινά, θλιόςποροι, φιςτίκια, ςυκϊτι, λαχανικά. Κρζατα, πουλερικά, ψάρια, αυγά, ςτρείδια, ρζγγα, ςουςάμι, μελάςα, ςυκϊτι, ςόγια, θλιόςποροι, ςιταριοφ. Αναιμία, αδυναμία, κοφραςθ, δυςκολία ςτθν αναπνοι, ατονία δζρματοσ, φτωχι όραςθ και μνιμθσ. Οδθγεί ςε βρογχοκιλθ (διόγκωςθ του κυροειδι αδζνα) και κρετινιςμό (διανοθτικι και ςωματικι κακυςτζρθςθ) Άςπρα ςθμάδια ςτα νφχια και ξεφλουδίηονται ι ςπάνε. 21

23 ΧΩΜΙΟ ΜΑΓΓΑΝΙΟ ΣΕΛΘΝΙΟ ΧΑΛΚΟΣ Το Χρϊμιο ςυνεργάηεται με τθν ινςουλίνθ ςτθν αντιμετϊπιςθ του διαβιτθ. Ενιςχφει τον παράγοντα ανοχισ ςτθ γλυκόηθ, υποςτθρίηει ζτςι τισ λειτουργίεσ τθσ ινςουλίνθσ και προλαμβάνει τθν υπογλυκαιμία. Το χρϊμιο υποςτθρίηει τθ δράςθ ενηφμων που είναι υπεφκυνα για τον μεταβολιςμό τθσ γλυκόηθσ για ενζργεια. Επθρεάηει τον μεταβολιςμό των υδατανκράκων και των λιπιδίων και βοθκά ςτθν ανάπτυξθ. Το μαγγάνιο ςυμμετζχει ςτον ςχθματιςμό του ςυνδετικοφ, νευρικοφ ιςτοφσ, τθ ςφνκεςθ τθσ χολθςτερόλθσ, το μεταβολιςμό των λιπϊν, των πρωτεϊνϊν και των υδατανκράκων. Ακόμθ παίρνει μζροσ ςτθν πιξθ του αίματοσ και τθ δράςθ τθσ ινςουλίνθσ. κ.α. Επίςθσ είναι απαραίτθτοσ για τθν υγεία του υποφυςεογενοφσ αδζνοσ και τθν λειτουργία των κθλυκϊν αδζνων. Το ςελινιο ζχει δράςθ όμοια με τθσ βιταμίνθσ Ε, ζχοντασ ιςχυρι αντιοξειδωτικι δράςθ. Βοικα ςτθν καταπολζμθςθ των ελευκζρων ριηϊν, προςτατεφει τθν καρδιά και προλαμβάνει πολλζσ μορφζσ καρκίνου. Κακυςτερεί τθ γιρανςθ του δζρματοσ, διατθρεί τθν ελαςτικότθτα των ιςτϊν και αυξάνει τθν αντοχι. Ππωσ και ο ψευδάργυροσ, παίηει ςθμαντικό ρόλο ςτθν αναπαραγωγι ςτουσ άρρενεσ και ςτθν ενίςχυςθ τθσ άμυνασ του οργανιςμοφ. Απαραίτθτοσ ςτο μεταβολιςμό των κυττάρων και ςτθν παραγωγι του ςυνδετικοφ ιςτοφ. Βοθκά ςτθν αποκικευςθ και το μεταβολιςμό του ςιδιρου ςε μορφι αιμοςφαιρίνθσ, κακϊσ και ςτο ςχθματιςμό ερυκροκυττάρων. Συμβάλλει ςτθν γζνεςθ τθσ μυελίνθσ, βοικα ςτθν καταπολζμθςθ μολφνςεων και ςυμμετζχει ςτθν ςωςτι δόμθςθ των οςτϊν Θυμάρι, ςιταριοφ, μαγιά μπφρασ, λαχανικά, φροφτα, κρζατα, γαλακτοκομικά προϊόντα, δθμθτριακά. Ξθροί καρποί, κουάκερ, δθμθτριακά, φροφτα, κάςτανα, ςιταριοφ, θλιόςποροι, μζλι. Δθμθτριακά, φφτρα ςιταριοφ, λάχανο, κρεμμφδι, καρφδα, τα περιςςότερα οςτρακοειδι, καλαςςινά. Στρείδια, καραβίδεσ, ςυκϊτι, ςόγια ξθροί καρποί, μανιτάρια, κρζατα, δθμθτριακά, λαχανικά. Ρόνοι ςτα μάτια, κακι μνιμθ, ηάλθ και μακροχρόνιεσ διαταραχζσ αναπαραγωγισ 22

24 ΤΔΑΣΑΝΘΡΑΚΕ Οι υδατάνκρακεσ είναι ουςίεσ που βρίςκονται ςε τροφζσ όπωσ το ψωμί, τα φροφτα, τα ηυμαρικά, τα γλυκά. Ο οργανιςμόσ μασ χρθςιμοποιεί αυτζσ τισ ουςίεσ για να αντλιςει εφκολα και γριγορα ενζργεια, ζτςι ϊςτε να μπορζςει να πραγματοποιιςει τισ κακθμερινζσ μασ λειτουργίεσ. Καταναλϊνοντασ τροφζσ που περιζχουν υδατάνκρακεσ, ο οργανιςμόσ μασ τισ ςπάει ςε πολφ μικρά κομματάκια, τόςο μικρά ϊςτε να μπορζςουν να απορροφθκοφν ςτο αίμα. Οι ουςίεσ αυτζσ λζγονται ςάκχαρα. Πταν λοιπόν τρζχουμε για να προλάβουμε ζναν φίλο μασ, όταν διαβάηουμε για να γράψουμε καλά ςτο διαγϊνιςμα, όταν ςκαρφαλϊνουμε τον τοίχο για να πάρουμε τθν μπάλα μασ, χρειαηόμαςτε πολφ ενζργεια. Τθν ενζργεια αυτι μασ τθ δίνουν οι υδατάνκρακεσ. Τροφζσ πλοφςιεσ ςε υδατάνκρακεσ είναι όλα τα φροφτα, τα λαχανικά, τα ηυμαρικά, θ πατάτα και όλα τα γλυκά. Θ ηάχαρθ που βάηουμε ςτο γάλα είναι ζνασ υδατάνκρακασ. Είναι ζνασ μονοςακχαρίτθσ. Οι υδατάνκρακεσ χωρίηονται ςε μονοςακχαρίτεσ και πολυςακχαρίτεσ. Ζνασ άλλοσ μονοςακχαρίτθσ είναι θ φρουκτόηθ. Θ φρουκτόηθ είναι θ «ηάχαρθ» που υπάρχει ςτα φροφτα! Τα φροφτα λοιπόν μασ παρζχουν με μεγάλεσ ποςότθτεσ υδατανκράκων, ικανζσ να γεμίςουν τισ αποκικεσ του οργανιςμοφ ςε υδατάνκρακεσ. Και είναι καλφτερα να τρϊμε φροφτα, λαχανικά και ηυμαρικά γιατί είναι τροφζσ πλοφςιεσ ςε πολυςακχαρίτεσ. Τι είναι οι πολυςακχαρίτεσ; Ρολλοί μονοςακχαρίτεσ ι απλά ςάκχαρα, όπωσ αλλιϊσ λζγονται, εάν ενωκοφν μεταξφ τουσ, δθμιουργοφν τουσ πολυςακχαρίτεσ. Και γιατί είναι καλφτερα να τρϊμε τροφζσ πλοφςιεσ ςε πολυςακχαρίτεσ; Καταναλϊνοντασ τροφζσ πλοφςιεσ ςε πολυςακχαρίτεσ, αυτζσ διαλφονται ςτο ςτομάχι μασ αργά ςε μικρότερεσ ουςίεσ, τα ςάκχαρα, και ο οργανιςμόσ μπορεί και τισ αξιοποιεί καλφτερα. Αντίκετα οι μονοςακχαρίτεσ διαλφονται γριγορα, κι ζτςι ο οργανιςμόσ δεν μπορεί να τουσ εκμεταλλευτεί, με αποτζλεςμα να αποκθκεφονται ςτον οργανιςμό με τθ μορφι λίπουσ. Κι δε νομίηω να υπάρχει κάποιοσ που να κζλει ζνα ςϊμα με πολφ λίποσ, ζτςι δεν είναι; Οι υδατάνκρακεσ αποκθκεφονται ςτουσ μφεσ μασ, ςε μια ουςία που λζγεται γλυκογόνο. Ζτςι, μόλισ οι μφεσ μασ χρειαςτοφν ενζργεια, το γλυκογόνο διαλφεται ςτο αίμα των μυϊν, ςε απλά ςάκχαρα και μασ δίνουν τθν απαραίτθτθ ενζργεια. Επειδι ο οργανιςμόσ των παιδιϊν είναι ςε ανάπτυξθ, πρζπει ο μεγαλφτεροσ όγκοσ τθσ τροφισ να καλφπτεται από υδατάνκρακεσ. Οι μιςζσ και λίγο παραπάνω τροφζσ που καταναλϊνουμε πρζπει να είναι τροφζσ πλοφςιεσ ςε υδατάνκρακεσ (το 55% τθσ εβδομαδιαίασ δίαιτασ). Αλλά όπωσ είπαμε ΡΟΣΟΧΘ, αντί για γλυκά και ςοκολάτα, είναι καλφτερα τα φροφτα, τα λαχανικά και τα ηυμαρικά, γιατί περιζχουν πολυςακχαρίτεσ, δθλαδι είναι τροφζσ που μασ δίνουν πολλζσ βιταμίνεσ και δεν βλάπτουν τον οργανιςμό.(π.χ. τρϊγοντασ γλυκά, χαλοφν τα δόντια μασ) ΠΡΩΣΕΙΝΕ Οι πρωτεΐνεσ είναι ενϊςεισ που αποτελοφνται από άνκρακα, υδρογόνο, οξυγόνο και άηωτο. Χθμικά οι πρωτεΐνεσ διακρίνονται ςε απλζσ, ςφνκετεσ και πρωτεϊνικά παράγωγα. Ανάλογα με τθ ςφνκεςθ και τθν περιεκτικότθτά τουσ ι όχι ςτα βαςικά αμινοξζα, διακρίνονται ςε πλιρεισ, θμιπλιρεισ κι ατελείσ. Οι πρωτεΐνεσ που περιζχουν όλα τα αμινοξζα ονομάηονται πλιρεισ (υψθλότερθσ ποιότθτασ) κι αυτζσ που δεν περιζχουν όλα ι κάποια από τα οχτϊ βαςικά αμινοξζα ονομάηονται ατελείσ (χαμθλότερθσ ποιότθτασ) πρωτεΐνεσ. Οι ατελείσ πρωτεΐνεσ διακρίνονται ςε μερικϊσ ατελείσ (θμιτελείσ) και πλιρωσ ατελείσ ι απλϊσ ατελείσ. Οι πρωτεΐνεσ χρθςιμοποιοφνται από τον οργανιςμό για πολλζσ λειτουργίεσ του. Οι πρωτεΐνεσ είναι βαςικζσ ουςίεσ που χρειάηεται το ςϊμα για τθν ανάπτυξθ και τθν αποκατάςταςθ των κατεςτραμμζνων κυττάρων. Χρειάηονται επίςθσ ςτθν πζψθ και βοθκοφν ςτθν παραγωγι αντιςωμάτων που καταπολεμοφν τισ λοιμϊξεισ. Ραραδείγματα πρωτεϊνϊν είναι το κολλαγόνο και θ ελαςτίνθ που βρίςκονται ςτα κόκκαλα, τουσ τζνοντεσ και τα τοιχϊματα μεγάλων αγγείων. Επίςθσ θ κερατίνθ είναι μια πρωτεΐνθ που βρίςκεται ςτισ τρίχεσ και τα νφχια. Εκτελοφν διάφορεσ λειτουργίεσ ςθμαντικζσ για τον οργανιςμό, όπωσ θ γνωςτι μασ αιμοςφαιρίνθ που μεταφζρει οξυγόνο, χρθςιμεφουν ςαν αντιςϊματα ςτισ διάφορεσ αςκζνειεσ. Επίςθσ ρυκμίηουν ςε μικρζσ ποςότθτεσ λειτουργίεσ του οργανιςμοφ (π.χ. θ ινςουλίνθ τον 23

25 μεταβολιςμό των ςακχάρων), βοθκοφν τθν εκτζλεςθ μυϊκϊν εργαςιϊν(μυοςίνθ, ακτίνθ) και ζχουν αποκθκευτικό ρόλο (π.χ. θ καηείνθ του γάλακτοσ αποκθκεφει φωςφόρο και αςβζςτιο). ΡΘΓΕΣ ΦΥΣΙΚΘΣ ΡΩΤΕΙΝΘΣ Ο ανκρϊπινοσ οργανιςμόσ προμθκεφεται τισ πρωτεΐνεσ που του είναι απαραίτθτεσ μζςω τθσ τροφισ του. Για να λθφκοφν όλα τα απαραίτθτα αμινοξζα κα πρζπει να καταναλϊνουμε ποικιλία φυτικϊν και ηωικϊν τροφϊν, γιατί κάκε τροφικι πθγι ζχει διαφορετικι ποιότθτα και ποςότθτα αμινοξζων. Οι ηωικζσ πρωτεΐνεσ ζχουν υψθλι βιολογικι αξία, αλλά και υψθλι περιεκτικότθτα ςε λίποσ. Οι καλφτερεσ πθγζσ διατροφικισ πρωτεΐνθσ είναι το άπαχο κρζασ, το κοτόπουλο χωρίσ το δζρμα του, το ψάρι, τα άπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αςπράδια των αυγϊν και ςυνδυαςμοί από φυτικζσ πρωτεΐνεσ. ΠΛΗΡΕΙ ΠΡΩΣΕΙΝΕ: Αυγό, αλλαντικά, αρνί, βοδινό, γαλοποφλα, κοτόπουλο, μοςχάρι, ςόγια, ςυκϊτι, χοιρινό, ψάρι. ΑΣΕΛΕΙ ΠΡΩΣΕΙΝΕ: Αρακάσ, δθμθτριακά, ηυμαρικά, κουάκερ, μακαρόνια, ξθροί καρποί, όςπρια, ςιτάρι, τραχανάσ, φυςτικοβοφτυρο, ρφηι. ΠΛΗΡΕΙ ΤΝΔΤΑΜΟΙ: Αρακάσ + κρζασ, ηυμαρικά + τυρί, κουάκερ + γάλα, μακαρόνια + τυρί, ξθροί καρποί + γιαοφρτι, όςπρια + γιαοφρτι, όςπρια + κρζασ, όςπρια + μαφρο ψωμί, όςπρια + τυρί, ρφηι + αρακάσ, τραχανάσ + χοιρινό. Και τέλος ΝΕΡΟ Ψάχνουμε για τθν καλφτερθ δίαιτα, ςκαρφιηόμαςτε αυτοςχζδια κόλπα για να διατθριςουμε το βάροσ μασ, εξαντλοφμαςτε ςτα γυμναςτιρια και ξεχνάμε το αυτονόθτο: το απλό νεράκι είναι βαςικόσ ςφμμαχοσ μασ ςτην διατροφή. Το 60-70% του ςϊματόσ μασ αποτελείται από το «ςτοιχείο τθσ ηωισ», και δεν το ονόμαςαν ζτςι τυχαία, κακϊσ το νερό πρζπει να αποτελεί ςθμαντικό ςτοιχείο τθσ διατροφισ μασ. Οι λόγοι; Θ διατιρθςθ του κατάλλθλου επιπζδου ςτθν ποςότθτα νεροφ του ςϊματοσ ςυμβάλλει ςτθν ςωςτι λειτουργία του οργανιςμοφ, κακϊσ τα άλατα που περιζχονται ςτο νερό που καταναλϊνουμε εξιςορροποφν το φορτίο των θλεκτρολυτϊν ςτο κυκλοφοριακό ςφςτθμα. Τα άλατα κακορίηουν τθν ποςότθτα του κετικοφ και του αρνθτικοφ φορτίου ςτα υγρά του ςϊματοσ, και μόνο όταν βρίςκονται ςτθν κατάλλθλθ ποςότθτα αλλθλοεξουδετερϊνονται ϊςτε να υπάρχει ουδζτερο φορτίο. Το κάκε κφτταρό μασ χρειάηεται το νερό για να λειτουργιςει, ενϊ και οι αρκρϊςεισ μασ χωρίσ τθν ευεργετικι επίδραςθ του νεροφ αποκτοφν δυςκαμψία. Θ κατανάλωςθ νεροφ ςυμβάλλει ςτθν βελτίωςθ τθσ πζψθσ και καταπολεμά τθν δυςκοιλιότθτα. Το νερό που πίνουμε ζχει τισ κετικζσ του ςυνζπειεσ και ςτθν επιδερμίδα μασ, ενυδατϊνοντάσ τθν και κρατϊντασ τθν υγιι και νεανικι, ενϊ απομακρφνει και τισ ουςίεσ που προκαλοφν τθν ακμι. Ρίνοντασ αρκετό νερό, αναπλθρϊνουμε τα υγρά που χάνονται με τον ιδρϊτα και τθν οφρθςθ. Στθν τελευταία διαδικαςία, άλλωςτε, το νερό βοθκά ςτθν αποβολι των τοξινϊν από τον οργανιςμό. Το νερό ρυκμίηει τθν κερμοκραςία του ςϊματόσ μασ. Θ απότομθ αλλαγι κερμοκραςίασ, για λίγουσ μόνο βακμοφσ Κελςίου μπορεί να μασ ςτοιχίςει ακόμθ και τθν ηωι μασ. Το νερό μασ προςτατεφει και ςε αυτιν τθν περίπτωςθ. 24

26 ΠΡΟΘΕΣΙΚΑ ΣΡΟΥΙΜΩΝ Με τον όρο προςκετικά τροφίμων, ι πρόςθετα τροφίμων, χαρακτθρίηονται γενικά διάφορεσ ουςίεσ που προςτίκενται ςτισ τροφζσ, ςυνθκζςτερα ζτοιμεσ για κατανάλωςθ, κακϊσ και ςε ποτά - αναψυκτικά, με ςκοπό να πετφχουν ζνα τεχνολογικό αποτζλεςμα, όπωσ ςυντθρθςθ, τροποποίθςθ του χρϊματοσ, τθσ γεφςθσ, τθσ υφισ κτλ. Οι κυριότερεσ ομάδεσ προςκζτων είναι οι χρωςτικζσ, γλυκαντικζσ, τα αντιοξειδωτικά και οι αρωματικζσ ουςίεσ κ.ά. Ρολλά τυποποιθμζνα "ςνακσ", ηαχαρϊδθ, γλυκίςματα και αναψυκτικά, που κυκλοφοροφν ςιμερα ςτο εμπόριο, περιζχουν μεγάλο αρικμό τζτοιων ουςιϊν, γνωςτϊν και ωσ ουςίεσ Ε όπωσ ςυςτθματοποιικθκαν ςτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ. Τα προςκετικά τροφίμων διακρίνονται, ανάλογα με τθν προζλευςι τουσ, ςε φυςικά προςκετικά και ςε ςυνκετικά προςκετικά. Συμβατικά ωσ υψθλότερθσ επικινδυνότθτασ κεωροφνται τα ςυνθετικά προςθετικά, που επιτρζπονται μόνο ςε οριςμζνα τρόφιμα, ενϊ θ χριςθ των φυςικών προςθετικών υπόκειται ςε λιγότερουσ περιοριςμοφσ. ΓΛΤΚΑΝΣΙΚΕ ΟΤΙΕ Οι γλυκαντικζσ ουςίεσ χρθςιμοποιοφνται για να αντικαταςτιςουν τθ ηάχαρθ ςτα τρόφιμα. Είναι πρόςκετα τροφίμων που δίνουν γλυκιά γεφςθ χωρίσ κερμίδεσ. Χρθςιμοποιοφνται ςτθν παραγωγι τροφίμων με μειωμζνεσ κερμίδεσ, ςε τρόφιμα προσ αποφυγι τθσ τερθδόνασ ι τροφίμων χωρίσ πρόςκετα ηάχαρα, για τθν παράταςθ του χρόνου διατιρθςθσ και για τθν παραςκευι διαιτθτικϊν ςκευαςμάτων. Τα υποκατάςτατα τθσ ηάχαρθσ γίνονται όλο και περιςςότερο δθμοφιλι. Οι άνκρωποι αντιλαμβανόμενοι τουσ κινδφνουσ τθσ μεγάλθσ κατανάλωςθσ τθσ ηάχαρθσ, επιλζγουν τρόφιμα με τεχνθτζσ γλυκαντικζσ ουςίεσ ι τισ προςκζτουν ςτα ροφιματα τουσ ςτθ κζςθ τθσ ηάχαρθσ για να ζχουν τθ γλυκιά γεφςθ χωρίσ τισ ανεπικφμθτεσ κερμίδεσ. Οι γλυκαντικζσ ουςίεσ είναι πολφ πιο γλυκζσ από τθ ηάχαρθ. Για να επιτευχκεί θ ίδια γλυκιά γεφςθ ςε ζνα τρόφιμο, χρειάηεται πολφ λιγότερθ ποςότθτα γλυκαντικισ ουςίασ παρά ηάχαρθσ. Αυτόσ είναι ζνασ από τουσ λόγουσ για τουσ οποίουσ τα τρόφιμα που περιζχουν τισ ουςίεσ αυτζσ αντί τθσ ηάχαρθσ, ζχουν πολφ λιγότερεσ κερμίδεσ. Οι γλυκαντικζσ ουςίεσ δεν αυξάνουν τα επίπεδα γλυκόηθσ ςτο αίμα. Μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν από τουσ διαβθτικοφσ και από άτομα που κζλουν να χάςουν βάροσ ι να διατθριςουν ζνα ιδανικό βάροσ. 25

27 Οι γνωςτότερεσ είναι οι: o Σακχαρίνθ: Χρθςιμοποιείται ευρζωσ ςε αναψυκτικά δίαιτασ, ςε τρόφιμα και για υποκατάςταςθ τθσ ηάχαρθσ ςτον καφζ, το τςάι και άλλα ροφιματα. o Σουκραλόηθ: Χρθςιμοποιείται ςε προμαγειρεμζνα τρόφιμα, ςε χυμοφσ φροφτων, αναψυκτικά, ηελατίνεσ, κατεψυγμζνα επιδόρπια, τςίχλεσ και άλλα γλυκά o Αςπαρτάμθ : Χρθςιμοποιείται ςε ποτά, αναψυκτικά, δθμθτριακά προγεφματοσ, επιδόρπια, γλυκά, τςίχλεσ και για τον καφζ, το τςάι και άλλα ροφιματα. ΑΡΩΜΑΣΙΚΕ ΤΛΕ: Οι αρωματικζσ φλεσ ζχουν ζντονο άρωμα και γεφςθ και θ προςκικθ τουσ ςτα τρόφιμα γίνεται για να τουσ προςδϊςουν ιδιαίτερα χαρακτθριςτικά και για να βελτιϊςουν τθ γεφςθ τουσ. Θ μορφι αρωματικϊν υλϊν είναι ςυνικωσ o o o υγρι ςε ςκόνθ ςε κάψουλεσ Τα αρϊματα αυτά είναι φυςικά ή ςυνθετικά και διατίκενται ςε υδατοδιαλυτι ι ελαιοδιαλυτι μορφι. Οι εφαρμογζσ των αρωματικϊν υλϊν γίνονται : Στισ Βιομθχανίεσ χυμϊν αναψυκτικϊν, Στα αρτοποιία, Στθν Ηαχαροπλαςτικι, Στα Αλλαντικά, Στα Γαλακτοκομικά αλκοολοφχα ποτά. ΧΡΩΣΙΚΕ ΟΤΙΕ: (Ε100-Ε199) Οι χρωςτικζσ ουςίεσ και άλλα ςυντθρθτικά που προςτίκενται ςτα φαγθτά και ςε πολλά είδθ τροφίμων και ποτϊν προκαλοφν ανθςυχίεσ για παρενζργειεσ που ζχουν ςτθν υγεία μασ. Ραρά το γεγονόσ ότι γίνονται ζλεγχοι για τθν αςφάλεια των ουςιϊν αυτϊν, εντοφτοισ ο μεγάλοσ και ςυνεχϊσ αυξανόμενοσ αρικμόσ τουσ, το ανεξζλεγκτο τθσ ποςότθτασ από τθν κάκε ουςία που προςλαμβάνει ο κάκε καταναλωτισ από τθ διατροφι του και τζλοσ θ διαχρονικι ςυςςωρευτικι δράςθ τουσ, προκαλοφν εφλογα ανθςυχίεσ. Για τουσ λόγουσ αυτοφσ ςυχνά τίκεται το κζμα απαγόρευςθσ τουσ ι τουλάχιςτο του περιοριςμοφ τουσ ςτο ελάχιςτο αναγκαίο. Για τισ χρωςτικζσ ουςίεσ υπάρχουν φωνζσ που απαιτοφν τθν πλιρθ απαγόρευςθ τουσ. Σε οριςμζνεσ χϊρεσ ςε ςχολικά μενοφ απαγορεφτθκαν οι προςκετικζσ ουςίεσ ςτα φαγθτά και άλλεσ τροφζσ των παιδιϊν. Θ απαγόρευςθ αυτι βαςίςτθκε ςτο γεγονόσ ότι οριςμζνεσ μελζτεσ ζδειξαν ότι θ αφαίρεςθ των προςκετικϊν ουςιϊν από τθ διατροφι των παιδιϊν βελτιϊνει τθ ςυμπεριφορά και τθν απόδοςι τουσ. 26

28 ΑΝΣΙΟΞΕΙΔΩΣΙΚΕ ΟΤΙΕ: Αντιοξειδωτικά ι αντιοξειδωτικζσ ουςίεσ λζγονται οι ουςίεσ που προςτατεφουν τα κφτταρά μασ από τον εκφυλιςμό που επιφζρουν οι φυςιολογικζσ και αναπόφευκτεσ διαδικαςίεσ τθσ οξείδωςθσ. Θα μποροφςαμε να ποφμε ότι τα αντιοξειδωτικά ( ι αντιοξειδωτικζσ ουςίεσ ) είναι τα αντιγθραντικά φάρμακα τθσ φφςθσ,τα παίρνουμε δε από φυτικζσ πθγζσ. Τα αντιοξειδωτικά περιορίηουν τισ ςυνζπειεσ τθσ οξειδωτικισ δράςθσ του οξυγόνου,δθλ. τισ εκφυλιςτικζσ βλάβεσ ςτα κφτταρα μασ που ςωρευτικά οδθγοφν ςτθ γιρανςθ και το κάνατο. Θ φυςιολογικι αυτι διαδικαςία ζχει διαπιςτωκεί ότι επιταχφνεται από παράγοντεσ όπωσ το κάπνιςμα, θ περιβαλλοντικι μόλυνςθ, θ κατάχρθςθ αλκοόλ, θ πολφωρθ ζκκεςθ ςτον ιλιο κλπ. Και πϊσ ςυμβαίνει αυτό ; Το οξυγόνο αντιδρϊντασ με τα μόρια των ιςτϊν μασ δθμιουργεί τισ περίφθμεσ ελεφκερεσ ρίηεσ. Οι ελεφκερεσ ρίηεσ δεν είναι τίποτε άλλο παρά θλεκτρικά φορτιςμζνα -και γι αυτό χθμικά αςτακιμόρια ι άτομα. Στθν προςπάκεια τουσ να εξαςφαλίςουν τθ δικι τουσ ςτακερότθτα,οι ελεφκερεσ ρίηεσ επιτίκενται και κλζβουν τα απαιτοφμενα θλεκτρόνια από γειτονικά τουσ ςτακερά μόρια μετατρζποντασ αυτά πλζον ςε ελεφκερεσ ρίηεσ και ειςάγοντασ ζτςι μια αλυςιδωτι αντίδραςθ που πικανότατα κα καταλιξει ςτον εκφυλιςμό/κάνατο κάποιων κυττάρων. Οι αντιοξειδωτικζσ ουςίεσ βρίςκονται κυρίωσ ςτα φροφτα και τα λαχανικά και γενικά υπάρχουν ςτισ βιταμίνεσ C και Ε. ΠΙΝΑΚΑ «Ε» ΣΩΝ ΠΡΟΘΕΣΙΚΩΝ ΠΟΤ ΕΠΙΣΡΕΠΟΝΣΑΙ ΑΠΟ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΗ 27

29 ΔΙΑΣΡΟΥΗ ΣΗΝ ΕΥΗΒΕΙΑ ΘΡΕΠΣΙΚΑ ΤΣΑΣΙΚΑ ΣΗΝ ΔΙΑΣΡΟΥΗ ΕΝΟ ΕΥΗΒΟΤ Θ εφθβεία αποτελεί ζνα από τα ςθμαντικότερα ςτάδια ανάπτυξθσ του ανκρϊπου, κατά τθν οποία παρατθροφνται ραγδαίεσ ψυχολογικζσ και ςωματικζσ αλλαγζσ που οδθγοφν το άτομο ςτθν κορφφωςθ τθσ οργανικισ του ανάπτυξθσ αλλά και τθν τελικι διαμόρφωςθ τθσ προςωπικότθτασ του. Οι αυξθμζνεσ ενεργειακζσ ανάγκεσ ςε αυτιν τθν θλικία είναι αδιαμφιςβιτθτο γεγονόσ, κακϊσ ο ζφθβοσ χρειάηεται ενζργεια για τθν αφξθςθ του μυικοφ ιςτοφ, τθν ανάπτυξθ του ςκελετοφ και του νευρικοφ ςυςτιματοσ, κακϊσ και για τθν ανάπτυξθ του γεννθτικοφ ςυςτιματοσ. Είναι λοίπον απαραίτθτο, οι ζφθβοι να προςλαμβάνουν τθν κατάλλθλθ ποςότθτα ενζργειασ κακθμερινά αλλά και να εκπαιδευτοφν ςε ςχζςθ με τθν ποιότθτα των τροφϊν που κα πρζπει να καταναλϊνουν. Θ εφθβικά διατροφι πρζπει να ζχει τθν παρουςία: o πρωτεϊνικισ πθγισ (ηωικι φυτικι),για καλι ανάπτυξθ o πθγϊν βιταμίνθσ C (φρζςκα φροφτα και λαχανικά),για καλι λειτουργία του οργανιςμοφ και ενζργειασ o πθγϊν διαιτθτικισ ίνασ (λαχανικά, φροφτα, δθμθτριακά) για ομαλι λειτουργία του οργανιςμοφ και για κάλυψθ όλων των αναγκϊν του. o πθγϊν αςβεςτίου (γαλακτοκομικά προϊόντα), για ομαλι λειτουργία των οςτϊν και γερά οςτά o πθγϊν ςιδιρου (κόκκινο κρζασ, όςπρια),για αφξθςθ όγκου του αίματοσ διαιτθτικϊν λιπϊν, για ενζργεια, όμωσ δεν πρζπει να καταναλϊνονται ςε μεγάλο βακμό o πθγζσ υδατανκράκων,οι οποίοι προςφζρουν τθν ενζργεια,που πικανόν οι νζοι να ςπαταλοφν ςε διάφορεσ δραςτθριότθτεσ, όπωσ γενικά ο ακλθτιςμόσ. o Ρθγζσ λιπϊν και γλυκϊν,αφοφ δίνουν ενζργεια (αλλά με μζτρο) Τζλοσ θ περίοδοσ τθσ εφθβείασ είναι πολφ ςθμαντικι για τθ διαμόρφωςθ ςωςτϊν διατροφικϊν ςυνθκειϊν που κα μπορζςουν ςτο μζλλον να αποτελζςουν βάςθ για τθν αποφυγι τθσ παχυςαρκίασ. Θ ςωςτι διατροφι ςτοχεφει ςτο να εκπαιδεφςει τον ζφθβο ϊςτε να μθν χρθςιμοποιεί τθν τροφι ωσ μζςο επίλυςθσ προςωπικϊν προβλθμάτων, να ςυνειδθτοποιιςει τθν ζννοια τθσ ιςορροπθμζνθσ διατροφισ 28

30 ΕΥΗΒΙΚΗ ΔΙΑΣΡΟΥΗ Ε ΘΕΡΜΙΔΕ Θμεριςιεσ ανάγκεσ, εφιβων ςε ενζργεια Θλικία Ενζργεια Ανάλογο Eνζργεια φψοσ (ζτθ) (κερμίδεσ) (cm) (κερμίδεσ/cm) Aγόρια 11 εϊσ , Κορίτςια 11 εϊσ ,5 29

31 ΜΕΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΣΡΟΥΗ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ Η ΠΑΡΑΔΟΙΑΚΗ ΜΕΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΣΡΟΥΗ: Θ Ραραδοςιακι Μεςογειακι Διατροφι, φςτερα από μελζτεσ και ςτθ χϊρα μασ και αλλοφ, ζχει αποδειχτεί θ πιο υγιεινι διατροφι. Θ Μεςογειακι διατροφι χαρακτθρίηεται από τισ διατροφικζσ ςυνικειεσ,που βρζκθκαν ότι είχαν οι κάτοικοι τθσ Κριτθσ και τθσ Νότιασ Ιταλίασ ςτισ αρχζσ τθσ δεκαετίασ του Είναι ξακουςτι για τισ ευεργετικζσ τθσ ιδιότθτεσ κακϊσ προφυλάςςει από εμφράγματα του μυοκαρδίου και από διάφορεσ μορφζσ καρκίνου, είναι φτωχι ςε κερμίδεσ, τονϊνει τον οργανιςμό, βοθκάει τθν καλι λειτουργία του εντζρου κ.ά. Ο τρόποσ αυτόσ διατροφισ κερδίηει όλο και περιςςότερο ζδαφοσ τα τελευταία χρόνια, κακϊσ πλικοσ μελετϊν δείχνουν ότι οι κάτοικοι Μεςογειακϊν περιοχϊν ηουν περιςςότερο, ενϊ πολφ ςπανιότερα ςε ςχζςθ με τουσ Αμερικανοφσ και τουσ Βορειοευρωπαίουσ πάςχουν από καρκίνο εντζρου και ςτικουσ ι καρδιακζσ πακιςεισ. Το μενοφ είναι απλό και ςτθρίηεται ςτθ λιτι διατροφι: χορταρικά, φροφτα, όςπρια, λαχανικά, αγνό τυρί, ηυμωτό μαφρο ψωμί, ωμό ελαιόλαδο, ξθροί καρποί, λίγο ςπιτικό κραςί και ψάρια! Αυτά τα βαςικά χαρακτθριςτικά τθσ Μεςογειακισ διατροφισ (θ υψθλι κατανάλωςθ φροφτων, λαχανικϊν και ακόρεςτων λιπαρϊν), προςτατεφουν εκτόσ των άλλων, και το δζρμα από τα ςθμάδια του χρόνου, δθλαδι τισ ρυτίδεσ. Και ςε ςυνδυαςμό με κακθμερινι ςωματικι άςκθςθ (π.χ. περπάτθμα, χορόσ, κλπ) το Μεςογειακό διατροφικό μενοφ αποτελεί ςυνταγι για μακροηωία, υγεία και ομορφιά. 30

32 Ριο ςυνοπτικά θ Ραραδοςιακι Μεςογειακι Δίαιτα περιζχει: o Ελαιόλαδο ωσ κφρια πθγι λίπουσ o Μζτρια κατανάλωςθ αλκοόλ o Υψθλι κατανάλωςθ οςπρίων o Υψθλι κατανάλωςθ μθ επεξεργαςμζνων δθμθτριακϊν, ςυμπεριλαμβανομζνου του ψωμιοφ o Υψθλι κατανάλωςθ φροφτων o Υψθλι κατανάλωςθ λαχανικϊν o Μζτρια κατανάλωςθ γάλακτοσ και γαλακτοκομικϊν προϊόντων, κυρίωσ τυριοφ και γιαουρτιοφ o Μζτρια προσ υψθλι κατανάλωςθ ψαριοφ o Χαμθλι κατανάλωςθ κρζατοσ και προϊόντων κρζατοσ Η ΚΡΗΣΙΚΗ ΔΙΑΣΡΟΥΗ: Ζρευνεσ δείχνουν ότι θ κρθτικι κουηίνα ζχει κφριο χαρακτθριςτικό και ποιοτικά υψθλό παράδειγμα τθ Μεςογειακι διατροφι. Οι κάτοικοι τθσ Κριτθσ ζχουν τουσ χαμθλότερουσ δείκτεσ κνθςιμότθτασ και τα πιο μικρά ποςοςτά κνθςιμότθτασ από καρδιαγγειακά νοςιματα και καρκίνουσ. Οι κρθτικοί τρζφονται με προϊόντα που παράγει θ γθ τουσ. Άλλο χαρακτθριςτικό είναι θ ποικιλία των πιάτων. Το ςθμαντικότερο όμωσ διατροφικό ςτοιχείο είναι το ελαιόλαδο, βαςικι πθγι λίπουσ. Ρροςτατεφει τον οργανιςμό από τθν οξείδωςθ και τθν ανάπτυξθ των ελεφκερων ριηϊν που προκαλοφν ςοβαρζσ πακιςεισ. Θ μακροηωία τουσ οφείλεται ςτθν παραδοςιακι διατροφι τουσ που είναι πολφ ςθμαντικι για τθν υγεία. Ριςτεφεται ότι το ελαιόλαδο είναι το μυςτικό τθσ κρθτικισ διατροφισ και τθσ κρθτικισ μακροηωίασ. Δεν προςτατεφει μόνο τθν καρδιά αλλά βοθκάει και ςτθν καλι λειτουργία των οργάνων ι δρα ευεργετικά ςε πολλζσ αςκζνειεσ. Τζλοσ το ελαιόλαδο είναι το κφριο λιπίδιο. ΑΛΚΟΟΛ ΣΗ ΜΕΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΣΡΟΥΗ : Το αλκοόλ είναι παλιό φάρμακο και ζχει κεντρίςει το ενδιαφζρον των ανκρϊπων εδϊ και χιλιάδεσ χρόνια. Οι επιςτθμονικζσ ςυηθτιςεισ για τισ αρνθτικζσ ςυνζπειεσ και τα οφζλθ τθσ κατανάλωςθσ αλκοόλ ζχουν ξεκινιςει αιϊνεσ πριν ςτθν Ευρϊπθ και ςυνεχίηονται ζωσ ςιμερα. Υπάρχει θ ελαφριά- μζτρια κατανάλωςθ αλκοόλ και θ υψθλι του κατανάλωςθ. Θ ελαφριά μζτρια ςχετίηεται με ελάττωςθ των κανάτων από καρδιαγγειακά και μθ κανατθφόρα εμφράγματα του μυοκαρδίου, ςε ςχζςθ με τθ μθ κατανάλωςθ ι τθν υψθλι κατανάλωςθ. Επίςθσ, θ μζτρια κατανάλωςθ φαίνεται να μειϊνει τον κίνδυνο για εμφάνιςθ καρδιακισ ανεπάρκειασ και να μθν τθν επιδεινϊνει ςε πάςχοντεσ. Αυτζσ οι ευεργετικζσ επιδράςεισ φαίνεται να είναι πιο ζντονεσ ςτουσ άνδρεσ ςε ςχζςθ με τισ γυναίκεσ.(μετια ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΘ ΕΙΝΑΙ Θ ΡΟΣΟΤΘΤΑ ΡΟΥ ΜΡΟΕΙ ΚΑΡΟΙΟΣ ΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙ ΚΑΙ ΕΞΑΤΑΤΑΙ ΑΡΟ ΤΟ ΦΥΛΟ, ΤΘΝ ΘΛΙΚΙΑ, ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ, ΤΟΝ ΓΟΝΟΤΥΡΟ ΚΑΙ ΤΘΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΘ ΤΘΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ. ΡΑ ΟΛΑ ΑΥΤΑ, Θ ΑΡΟΔΕΚΤΘ 31

ΣΑ ΛΙΠΗ ΕΙΑΓΩΓΗ. (1 γραμμάριο λίπουσ αποδίδει 9-9,3 kcal ι περίπου 38 joule). ΕΙΔΗ ΛΙΠΩΝ. Tα λίπθ είναι τριϊν ειδϊν: τα κορεςμζνα λιπαρά οξζα,

ΣΑ ΛΙΠΗ ΕΙΑΓΩΓΗ. (1 γραμμάριο λίπουσ αποδίδει 9-9,3 kcal ι περίπου 38 joule). ΕΙΔΗ ΛΙΠΩΝ. Tα λίπθ είναι τριϊν ειδϊν: τα κορεςμζνα λιπαρά οξζα, ΣΑ ΛΙΠΗ ΕΙΑΓΩΓΗ Τα λίπθ αποτελοφν μία μεγάλθ ανομοιογενι ομάδα κρεπτικϊν ουςιϊν που ζχουν κοινά χαρακτθριςτικά όπωσ ότι είναι ουςίεσ αδιάλυτεσ ςτο νερό κι αναλφονται ςε οργανικά διαλφματα. Από άποψθ κρεπτικισ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΑΓΩΓΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΧΡΗΙΜΟΣΗΣΑ ΜΕΣΑΛΛΩΝ. Τα μζταλλα ζχουν τριπλό ρόλο : Δομικό, λειτουργικό και ρυκμιςτικό.

ΕΙΑΓΩΓΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΧΡΗΙΜΟΣΗΣΑ ΜΕΣΑΛΛΩΝ. Τα μζταλλα ζχουν τριπλό ρόλο : Δομικό, λειτουργικό και ρυκμιςτικό. ΕΙΑΓΩΓΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ Η λιψθ επαρκοφσ ποςότθτασ μετάλλων από τισ τροφζσ, βοθκά ςτθν ρφκμιςθ του οργανικοφ ιςοηυγίου ςε νερό, ςτθν ομαλότερθ διακίνθςθ των κρεπτικϊν ςυςτατικϊν, ςτθν διατιρθςθ τθσ φυςιολογικισ

Διαβάστε περισσότερα

ANIMONDA Η ΠΡΩΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΓΙΑ ΣΗ ΓΑΣΑ Α

ANIMONDA Η ΠΡΩΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΓΙΑ ΣΗ ΓΑΣΑ Α ANIMONDA Η ΠΡΩΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΓΙΑ ΣΗ ΓΑΣΑ Α Η ANIMONDA όλα αυτά τα χρόνια μζςα από τθν πείρα τθσ, τθν επιςτθμονικι τθσ εξειδίκευςθ και με γνϊμονα τισ ιδιαιτερότθτεσ τθσ γάτασ ςτθ διατροφι τθσ,ζχει δθμιουργιςει

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΑΜΑΝΩΛΑΚΗ ΔΕΠΟΙΝΑ Αϋ2 ΕΙΑΓΩΓΗ

ΚΑΡΑΜΑΝΩΛΑΚΗ ΔΕΠΟΙΝΑ Αϋ2 ΕΙΑΓΩΓΗ ΕΙΑΓΩΓΗ ΚΑΡΑΜΑΝΩΛΑΚΗ ΔΕΠΟΙΝΑ Αϋ2 τθν παρακάτω εργαςία κα προςπακιςουμε μεταξφ άλλων να δϊςουμε απαντιςεισ ςτα παρακάτω ερωτιματα: 1. Σί είναι οι πρωτεΐνεσ και ποιόσ ο ρόλοσ τουσ ςτο ςϊμα μασ; 2. Σί είναι

Διαβάστε περισσότερα

Σρϊω Τγιεινά & Γυμνάηομαι Κερδίηω τθν υγεία μου

Σρϊω Τγιεινά & Γυμνάηομαι Κερδίηω τθν υγεία μου Ερευνθτικι Εργαςία Μακθτϊν Β Λυκείου 1 ο ΓΕΛ ΑΛΙΜΟΥ 2015-2016 Υπεφκυνθ Κακθγιτρια: Ειρινθ Ταλιοφρθ Μ.Βιολόγοσ PhD Σρϊω Τγιεινά & Γυμνάηομαι Κερδίηω τθν υγεία μου τόχοι τθσ Ομάδασ Γνωριμία και γνϊςθ : -Ομάδων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΩΣΕΡΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΜΟΙ. Θζλω ςε αυτό το κομμάτι, να μιλιςουμε λίγο για τουσ φυςικοφσ νόμουσ που υπάρχουν ςτο ςϊμα μασ και πϊσ το επθρεάηουν

ΕΩΣΕΡΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΜΟΙ. Θζλω ςε αυτό το κομμάτι, να μιλιςουμε λίγο για τουσ φυςικοφσ νόμουσ που υπάρχουν ςτο ςϊμα μασ και πϊσ το επθρεάηουν ΕΩΣΕΡΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΜΟΙ Όςο κι αν με «τάραηε» το μάκθμα τθσ «φυςικισ» ςτο ςχολείο, όπου κι αν το ςυνάντθςα αυτό, (γυμνάςιο, λφκειο, ςχολι, διαιτολογία κλπ), το ίδιο και θ «βιολογία-βιοχθμεία», τόςο τα εκτίμθςα

Διαβάστε περισσότερα

Τπάρχει μεγάλθ διαφορά ανάμεςα ςτο χάςιμο βάρουσ και ςτο χάςιμο λίπουσ. Όταν παχαίνω, δεν κάνω τίποτε άλλο, από το αυξάνω το ςωματικό μου λίποσ!

Τπάρχει μεγάλθ διαφορά ανάμεςα ςτο χάςιμο βάρουσ και ςτο χάςιμο λίπουσ. Όταν παχαίνω, δεν κάνω τίποτε άλλο, από το αυξάνω το ςωματικό μου λίποσ! Τπάρχει μεγάλθ διαφορά ανάμεςα ςτο χάςιμο βάρουσ και ςτο χάςιμο λίπουσ. Όταν παχαίνω, δεν κάνω τίποτε άλλο, από το αυξάνω το ςωματικό μου λίποσ! Το αδυνάτιςμα, δεν είναι απλά κζμα απϊλειασ βάρουσ, αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Ποιά ςυμπλθρϊματα και ειδικά προϊόντα διατροφισ προςφζρουν ουςιαςτικι βοικεια ςτο αδυνάτιςμα;

Ποιά ςυμπλθρϊματα και ειδικά προϊόντα διατροφισ προςφζρουν ουςιαςτικι βοικεια ςτο αδυνάτιςμα; Ποιά ςυμπλθρϊματα και ειδικά προϊόντα διατροφισ προςφζρουν ουςιαςτικι βοικεια ςτο αδυνάτιςμα; Ποιά ςκευάςματα μποροφν να ενιςχφςουν τα αποτελζςματα τθσ δίαιτασ ςτθ μείωςθ του ςωματικοφ λίπουσ; Όλεσ οι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΑ ΦΤΣΟΧΗΜΙΚΑ. Καροτενοειδι. Χλωροφφλλθ και χλωροφυλλίνθ

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΑ ΦΤΣΟΧΗΜΙΚΑ. Καροτενοειδι. Χλωροφφλλθ και χλωροφυλλίνθ Με τον όρο φυτοχθμικά ορίηονται οι χθμικζσ ουςίεσ που παράγονται ςτα φυτά και μποροφν να επθρεάςουν τθν υγεία, αλλά δεν είναι απαραίτθτα κρεπτικά ςυςτατικά. Τπάρχουν πολλά επιςτθμονικά δεδομζνα για τα

Διαβάστε περισσότερα

Οι βιταμίνεσ, που βρίςκονται ςε μικρζσ ποςότθτεσ ςτισ περιςςότερεσ τροωζσ, βοθκοφν ςτον ζλεγχο ηωτικϊν ςωματικϊν λειτουργιϊν.

Οι βιταμίνεσ, που βρίςκονται ςε μικρζσ ποςότθτεσ ςτισ περιςςότερεσ τροωζσ, βοθκοφν ςτον ζλεγχο ηωτικϊν ςωματικϊν λειτουργιϊν. Μία ἀπὸ τισ βαςικζσ λειτουργίεσ των βιταμινϊν είναι θ ςυμμετοχι τουσ ςε εκείνεσ τισ χθμικζσ αντιδράςεισ του οργανιςμοφ που μετατρζπουν τα ςυςτατικά των τροφϊν (πρωτεϊνεσ, υδατάνκρακεσ, λίπθ) ςε ενζργεια.

Διαβάστε περισσότερα

Λζγεται, ότι το εντερικό ςφςτθμα είναι ο δεφτεροσ μασ, εγκζφαλοσ!!! Είναι το μόνο όργανο που διακζτει αυτόνομο, ανεξάρτθτο νευρικό ςφςτθμα.

Λζγεται, ότι το εντερικό ςφςτθμα είναι ο δεφτεροσ μασ, εγκζφαλοσ!!! Είναι το μόνο όργανο που διακζτει αυτόνομο, ανεξάρτθτο νευρικό ςφςτθμα. Εάν εξωγιινοι μποροφςαν να ορμιςουν από εξωτερικό χϊρο και να αποςπάςουν ζναν άνκρωπο για να δουν από τι είμαςτε φτιαγμζνοι, κα κατζλθγαν ςτο ςυμπζραςμα, ότι κφτταρο για κφτταρο, είμαςτε κυρίωσ βακτιρια.

Διαβάστε περισσότερα

Τα ςυςτατικα των τροφϊν τα χωρίηουμε ςε δφο κατθγορίεσ:

Τα ςυςτατικα των τροφϊν τα χωρίηουμε ςε δφο κατθγορίεσ: μεςογειακι διατροφι Θ ςωςτι διατροφι είναι ςπουδαίοσ παράγοντασ για : τθν καλι υγεία τθν ςωματοψυχικι ανάπτυξθ των παιδιϊν και εφιβων τθν αποφυγι ςοβαρϊν νοςθμάτων ςυνδεζται με ευχάριςτα ςυναιςκιματα και

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΓΑΡΙΝΕ & ΦΤΣΙΚΕ ΣΕΡΟΛΕ : ΠΟΟ ΕΠΙΚΙΝΔΤΝΕ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΣΗΝ ΤΓΕΙΑ ΜΑ;

ΜΑΡΓΑΡΙΝΕ & ΦΤΣΙΚΕ ΣΕΡΟΛΕ : ΠΟΟ ΕΠΙΚΙΝΔΤΝΕ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΣΗΝ ΤΓΕΙΑ ΜΑ; ΜΑΡΓΑΡΙΝΕ & ΦΤΣΙΚΕ ΣΕΡΟΛΕ : ΠΟΟ ΕΠΙΚΙΝΔΤΝΕ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΣΗΝ ΤΓΕΙΑ ΜΑ; Τρϊτε μαργαρίνθ; Τθν προτιμάτε από το βοφτυρο πιςτεφοντασ ότι είναι πιο υγιεινό διατροφικό λίποσ; Αποφεφγετε το βοφτυρο πιςτεφοντασ ότι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΣΡΟΦΘ, ΠΑΧΤΑΡΚΙΑ, ΦΤΙΚΘ ΑΚΘΘ ΚΑΙ ΤΓΕΙΑ. Κϊςτασ Σςιλίδθσ Εργαςτιριο Τγιεινισ και Επιδθμιολογίασ, Ιατρικι χολι, Πανεπιςτιμιο Ιωαννίνων

ΔΙΑΣΡΟΦΘ, ΠΑΧΤΑΡΚΙΑ, ΦΤΙΚΘ ΑΚΘΘ ΚΑΙ ΤΓΕΙΑ. Κϊςτασ Σςιλίδθσ Εργαςτιριο Τγιεινισ και Επιδθμιολογίασ, Ιατρικι χολι, Πανεπιςτιμιο Ιωαννίνων ΔΙΑΣΡΟΦΘ, ΠΑΧΤΑΡΚΙΑ, ΦΤΙΚΘ ΑΚΘΘ ΚΑΙ ΤΓΕΙΑ Κϊςτασ Σςιλίδθσ Εργαςτιριο Τγιεινισ και Επιδθμιολογίασ, Ιατρικι χολι, Πανεπιςτιμιο Ιωαννίνων Αιτίεσ κανάτου Danaei G, et al. Plos Med 2009; 6:e1000058 Παράγοντεσ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΣΙΚΑ ΤΣΑΣΙΚΑ

ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΣΙΚΑ ΤΣΑΣΙΚΑ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΣΙΚΑ ΤΣΑΣΙΚΑ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΣΙΚΑ ΤΣΑΣΙΚΑ ΔΙΑΣΡΟΦΙΚΕ ΟΔΗΓΙΕ Μακροθρεπτικά ςυςτατικά ονομάηονται οι κρεπτικζσ ουςίεσ που προςφζρουν ενζργεια όπωσ υδατάνκρακεσ, πρωτεΐνεσ, λίποσ και χρειάηονται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΕΙΟ: 2 ο Λύκειο Κομοτηνής ΜΑΘΗΜΑ: Ερευνητική Εργασία ΤΑΞΗ: Α2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:

ΣΧΟΛΕΙΟ: 2 ο Λύκειο Κομοτηνής ΜΑΘΗΜΑ: Ερευνητική Εργασία ΤΑΞΗ: Α2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: ΣΧΟΛΕΙΟ: 2 ο Λύκειο Κομοτηνής ΜΑΘΗΜΑ: Ερευνητική Εργασία ΤΑΞΗ: Α2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2011-2012 a. Υδατάνθρακες : i. μονοσακχαρίτες (π.χ. γλυκόζη, φρουκτόζη κ.α.) ii. iii. δισακχαρίτες ( π.χ. λακτόζη (γάλα),

Διαβάστε περισσότερα

Ακράτεια οφρων είναι οποιαςδιποτε μορφισ ακοφςια απώλεια οφρων.

Ακράτεια οφρων είναι οποιαςδιποτε μορφισ ακοφςια απώλεια οφρων. Σί είναι η ακράτεια οφρων; Ακράτεια οφρων είναι οποιαςδιποτε μορφισ ακοφςια απώλεια οφρων. Ποιά είναι η επίπτωςή τησ ςτο γυναικείο πληθυςμό; Γενικά 27% των γυναικών κα παρουςιάςουν κάποιο τφπο ακράτειασ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΜΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ. Ο Μακθτισ/τρια πρζπει.

ΑΙΜΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ. Ο Μακθτισ/τρια πρζπει. ΑΙΜΑ ΟΔΘΓΙΕ Προτείνεται να δοθεί ζμφαςη ςτισ κυτταρικζσ δομζσ του αίματοσ αλλά και ςτα υπόλοιπα ςυςτατικά του πλάςματοσ. Να δοθεί ζμφαςη ςτισ διαφορζσ μεταξφ των αναιμιών και ςτισ αιτίεσ που τισ προκαλοφν

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΟΦΘ ΥΓΕΙΑ ΤΟΡΟΣ ΗΩΘΣ

ΔΙΑΤΟΦΘ ΥΓΕΙΑ ΤΟΡΟΣ ΗΩΘΣ Ειςαγωγι Θ υγεία του ανκρϊπου εξαρτάται από τζςςερισ παράγοντεσ. Συγκεκριμζνα οι παράγοντεσ αυτοί είναι θ διατροφι, ο τρόποσ ηωισ με βάςθ τον οποίο ηοφμε, το περιβάλλον ςτο οποίο δραςτθριοποιοφμαςτε και

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικζσ Συςτάςεισ για παιδιά και εφιβουσ 4-8 ετϊν 9-13 ετϊν ετϊν Γενικζσ πλθροφορίεσ Παραδείγματα μερίδασ Λαχανικά:

Διατροφικζσ Συςτάςεισ για παιδιά και εφιβουσ 4-8 ετϊν 9-13 ετϊν ετϊν Γενικζσ πλθροφορίεσ Παραδείγματα μερίδασ Λαχανικά: Διατροφικζσ Συςτάςεισ για παιδιά και εφιβουσ 4-8 ετϊν 9-13 ετϊν 14-18 ετϊν Γενικζσ πλθροφορίεσ Παραδείγματα μερίδασ Λαχανικά: 1-2 2-3 3-4 μερίδεσ/ μερίδεσ/ μερίδεσ/ Ωμά λαχανικά Μαγειρεμζνα λαχανικά Αμυλϊδθ

Διαβάστε περισσότερα

Ασβέστιο Πηγές ασβεστίου:

Ασβέστιο Πηγές ασβεστίου: Ασβέστιο Αποτελεί βασικό δομικό συστατικό των οστών. Είναι απαραίτητο για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, την πήξη του αίματος και την ορμονική λειτουργία, την ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης,

Διαβάστε περισσότερα

Εξαρτιςεισ -Ναρκωτικά

Εξαρτιςεισ -Ναρκωτικά Εξαρτιςεισ -Ναρκωτικά Η ομάδα μασ φζτοσ κα αςχολθκεί με το κζμα των εξαρτιςεων το οποίο είναι πολφ διευρυμζνο ςτισ μζρεσ μασ. Θα ςασ αναφζρουμε πολλζσ πλθροφορίεσ για τισ εξαρτιςεισ. Επίςθσ κα κζλαμε να

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΘΘ ΝΕΡΟΤ!!!!

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΘΘ ΝΕΡΟΤ!!!! ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΘΘ ΝΕΡΟΤ!!!! Χωρίσ νερό δεν μπορεί να υπάρξει ανκρϊπινθ ηωι! Ζνασ μζςοσ άνκρωποσ μπορεί να αντζξει χωρίσ τροφι 2 μινεσ, ενϊ χωρίσ νερό μόνο 2-3 μζρεσ. Αν ο ανκρϊπινοσ οργανιςμόσ χάςει μεγάλθ ποςότθτα

Διαβάστε περισσότερα

Ρομποτική. Η υγεία ςασ το αξίηει

Ρομποτική. Η υγεία ςασ το αξίηει Ρομποτική Μάκετε γριγορά και εφκολα ό τι χρειάηεται να ξζρετε για τισ λαπαροςκοπικζσ μεκόδουσ αντιμετϊπιςθσ γυναικολογικϊν πακιςεων Ενθμερωκείτε ςωςτά και υπεφκυνα Η υγεία ςασ το αξίηει Μζκοδοσ και πλεονεκτιματα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στερεών τρουών

Εισαγωγή στερεών τρουών Εισαγωγή στερεών τρουών Η μετάβαςθ του βρζφουσ από το μθτρικό κθλαςμό ι τθν τεχνθτι διατροφι (ξζνο γάλα) ςτισ ςτερεζσ τροφζσ, αποτελεί ςθμαντικό ςτάδιο ανάπτυξισ του Οι πλθροφορίεσ του φυλλαδίου αυτοφ,

Διαβάστε περισσότερα

Πόςθ ενζργεια καταναλϊνει το ςϊμα ςασ θμερθςίωσ

Πόςθ ενζργεια καταναλϊνει το ςϊμα ςασ θμερθςίωσ Πόςθ ενζργεια καταναλϊνει το ςϊμα ςασ θμερθςίωσ Όλα όςα χρειάηεται να γνωρίηετε ςχετικά με: Θ ενζργεια και το ςϊμα ςασ - Πόςθ ενζργεια χρειάηεςτε θμερθςίωσ - Πόςθ ενζργεια χρθςιμοποιείτε θμερθςίωσ - Πϊσ

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιοχειρουργόσ μιλάει για την απάτη τησ χοληςτερίνησ!!!

Καρδιοχειρουργόσ μιλάει για την απάτη τησ χοληςτερίνησ!!! Καρδιοχειρουργόσ μιλάει για την απάτη τησ χοληςτερίνησ!!! Ο Δρ Dwight Lundell ςτο PreventDisease Εμείσ οι γιατροί με όλθ μασ τθν εκπαίδευςθ, τθ γνϊςθ και τθν εξουςία, αποκτοφμε ςυχνά ζνα αρκετά μεγάλο

Διαβάστε περισσότερα

Μάκθμα 6: Άγχοσ ΚΑΣΑΝΟΗΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΤ ΛΟΓΟΤ

Μάκθμα 6: Άγχοσ ΚΑΣΑΝΟΗΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΤ ΛΟΓΟΤ Μάκθμα 6: Άγχοσ ΚΑΣΑΝΟΗΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΤ ΛΟΓΟΤ Σα φοιτθτικά χρόνια είναι ίςωσ τα καλφτερα χρόνια ςτθ ηωι ενόσ ανκρϊπου. Όμωσ, κατά τθ διάρκεια τθσ φοιτθτικισ ηωισ, οι φοιτθτζσ αντιμετωπίηουν ζνα ςοβαρό πολλζσ

Διαβάστε περισσότερα

1 Αρχιτεκτονική του κυττάρου-μεταβολισμός. Χ. Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η - Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Π Α Π Α Ν Α Σ Α Ι Ο Τ 1 0 1 ελίδα 1

1 Αρχιτεκτονική του κυττάρου-μεταβολισμός. Χ. Κ. Φ Ι Ρ Φ Ι Ρ Η - Φ Ρ Ο Ν Σ Ι Σ Η Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ο Π Σ Ι Κ Η - Π Α Π Α Ν Α Σ Α Ι Ο Τ 1 0 1 ελίδα 1 1 Αρχιτεκτονική του κυττάρου-μεταβολισμός Γενικά : Οποιοδιποτε κφτταρο αποτελείται από χθμικζσ ενϊςεισ του άνκρακα που ονομάηονται οργανικζσ ενϊςεισ. Οι ενϊςεισ που αποτελοφν ςυςτατικά του κφτταρου χωρίηονται

Διαβάστε περισσότερα

Θ ΚΑΣΑΜΕΣΡΘΘ ΘΕΡΜΙΔΩΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΚΡΙΒΘ ΜΘΛΑ ΚΑΡΟΣΑ ΝΣΟΜΑΣΕ

Θ ΚΑΣΑΜΕΣΡΘΘ ΘΕΡΜΙΔΩΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΚΡΙΒΘ ΜΘΛΑ ΚΑΡΟΣΑ ΝΣΟΜΑΣΕ 5 ΠΡΟΒΛΘΜΑΣΑ-ΕΚΠΛΘΞΘ ΜΕ ΣΘΝ ΚΑΣΑΜΕΣΡΘΘ ΘΕΡΜΙΔΩΝ! ΜΕΡΟ 1 ο = ΕΙΕΡΧΟΜΕΝΕ ΘΕΡΜΙΔΕ Ο περιςςότεροσ κόςμοσ που μετράει κερμίδεσ για τον ζλεγχο του βάρουσ του, το κεωρεί ςαν μία επιςτιμθ ακριβείασ. Εδϊ κα δοφμε

Διαβάστε περισσότερα

Γνωρίστε τα νηστίσιμα - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 14 Φεβρουάριος :44

Γνωρίστε τα νηστίσιμα - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 14 Φεβρουάριος :44 Γράφει: Κωνσταντίνου Κρήνη, Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος Τα λαχανικά, τα όσπρια, οι πατάτες, τα δημητριακά, τα ζυμαρικά, οι ξηροί καρποί, οι ελιές, τα φρούτα, τα θαλασσινά, ο ταραμάς, τα τουρσί ανήκουν

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικά βοηθήματα και βότανα για το θηλαςμό

Διατροφικά βοηθήματα και βότανα για το θηλαςμό Διατροφικά βοηθήματα και βότανα για το θηλαςμό (Βαςιςμζνο ςτο βιβλίο τθσ Hilary Jacobson CH.HU.SI. Mother food for breastfeeding mothers) Γενικζσ διατροφικζσ ςυμβουλζσ για τισ μητζρεσ αμζςωσ μετά τη γζννηςη.

Διαβάστε περισσότερα

Ενθμζρωςθ και προςταςία των καταναλωτών από τουσ κινδφνουσ που απορρζουν από τα χθμικά προϊόντα

Ενθμζρωςθ και προςταςία των καταναλωτών από τουσ κινδφνουσ που απορρζουν από τα χθμικά προϊόντα Ενθμζρωςθ και προςταςία των καταναλωτών από τουσ κινδφνουσ που απορρζουν από τα χθμικά προϊόντα Γενικό Χθμείο του Κράτουσ Διεφκυνςθ Περιβάλλοντοσ Δρ. Διμθτρα Δανιιλ Χθμικά προϊόντα Οι χθμικζσ ουςίεσ υπάρχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕ δομι λειτουργία ςυςχετιςμό του καρδιακοφ παλμοφ θλικία φφλο φυσική δραστηριότητα

ΟΔΗΓΙΕ δομι λειτουργία ςυςχετιςμό του καρδιακοφ παλμοφ θλικία φφλο φυσική δραστηριότητα ΚΤΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΤΣΗΜΑ ΟΔΗΓΙΕ Προτείνεται να δοκεί ζμφαςθ ςτθ δομι και λειτουργία τθσ καρδιάσ κακώσ και ςτο ςυςχετιςμό του καρδιακοφ παλμοφ με τθν θλικία, το φφλο και τθ φυσική δραστηριότητα. ΡΟΛΟ ΚΤΚΛΟΦΟΡΙΚΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Designed by: Καραμανζασ Ιωακείμ

Designed by: Καραμανζασ Ιωακείμ Designed by: Καραμανζασ Ιωακείμ ΔΙΑΙΤΑ ΕΛΛΕΙΨΘΣ ΤΟΦΙΜΩΝ Ο ΚΑΛΥΤΕΟΣ ΤΟΡΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΟΥΜΕ ΑΡΟ ΤΥΧΟΝ ΡΟΒΛΘΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΡΟΥ ΜΑΣ ΤΑΛΑΙΡΩΟΥΝ Αςκζνειεσ όπωσ το: άςκμα, θμικρανίεσ, διαταραχζσ

Διαβάστε περισσότερα

3 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

3 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 3 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1) Τίτλοσ τθσ ζρευνασ: «Ποια είναι θ επίδραςθ τθσ κερμοκραςίασ ςτθ διαλυτότθτα των ςτερεϊν ςτο νερό;» 2) Περιγραφι του ςκοποφ τθσ ζρευνασ: Η ζρευνα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ

ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΦΥΣΙΚΗ vs ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ «Προτείνω να αναπτφξουμε πρώτα αυτό που κα μποροφςε να ζχει τον τίτλο: «ιδζεσ ενόσ απλοϊκοφ φυςικοφ για τουσ οργανιςμοφσ». Κοντολογίσ, τισ ιδζεσ που κα μποροφςαν

Διαβάστε περισσότερα

NanoTech micro. Κερδίςτε τθ μάχθ απζναντι ςτα Βακτιρια!

NanoTech micro. Κερδίςτε τθ μάχθ απζναντι ςτα Βακτιρια! NanoTech micro Κερδίςτε τθ μάχθ απζναντι ςτα Βακτιρια! Κερδίςτε τθ μάχθ απζναντι ςτα Βακτιρια 2 Κερδίςτε τθ μάχθ απζναντι ςτα Βακτιρια Η καταπολζμθςθ των Βακτθρίων αποτελεί πρωταρχικό ςτόχο Οι χϊροι των

Διαβάστε περισσότερα

Δομι και λειτουργία των πρωτεϊνϊν

Δομι και λειτουργία των πρωτεϊνϊν Δομι και λειτουργία των πρωτεϊνϊν Τισ πρωτεΐνεσ κατατάςςουμε ςε: Δομικέσ: αποτελοφν βαςικό υλικό για τθν δόμθςθ του κυτταρικοφ τοιχϊματοσ, των μεμβρανϊν, κ.λ.π. π.χ. το κoλλαγόνο, θ ελαςτίνθ και οι γλυκοπρωτείνεσ.

Διαβάστε περισσότερα

Ζνα μεγάλο μζροσ του πλθκυςμοφ κυρίωσ μετά τθν θλικία των 40 ετϊν, αναπτφςςει μεταβολικό ςφνδρομο.

Ζνα μεγάλο μζροσ του πλθκυςμοφ κυρίωσ μετά τθν θλικία των 40 ετϊν, αναπτφςςει μεταβολικό ςφνδρομο. Ο Βαςικόσ Τπαίτιοσ πίςω από τθν Χολθςτερίνθ τθν Παχυςαρκία και τθ Χρόνια Κόπωςθ Dr. Δθμιτρθσ Τςουκαλάσ Διδάκτωρ Πανεπιςτθμίου UNI.NA. Federico II Ειδικόσ ςτα Χρόνια Νοςιματα και ςτισ Μεταβολικζσ Διαταραχζσ

Διαβάστε περισσότερα

Επίδραςθ τθσ αντικατάςταςθσ του ενςιρϊματοσ αραβοςίτου από ενςίρωμα βικοκρικισ ςτθν ποςότθτα και χθμικι ςφςταςθ του αγελαδινοφ γάλακτοσ

Επίδραςθ τθσ αντικατάςταςθσ του ενςιρϊματοσ αραβοςίτου από ενςίρωμα βικοκρικισ ςτθν ποςότθτα και χθμικι ςφςταςθ του αγελαδινοφ γάλακτοσ Επίδραςθ τθσ αντικατάςταςθσ του ενςιρϊματοσ αραβοςίτου από ενςίρωμα βικοκρικισ ςτθν ποςότθτα και χθμικι ςφςταςθ του αγελαδινοφ γάλακτοσ Ζέρβας Γ., Χατζηγεωργίου Ι. και Γαλλιάκις Κ. Εργαςτήριο Φυςιολογίασ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΙΜΕ ΕΠΙΠΣΩΕΙ ΣΗ ΠΑΧΤΑΡΚΙΑ ΣΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΤΣΗΜΑ ΣΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

ΠΡΩΙΜΕ ΕΠΙΠΣΩΕΙ ΣΗ ΠΑΧΤΑΡΚΙΑ ΣΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΤΣΗΜΑ ΣΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΩΙΜΕ ΕΠΙΠΣΩΕΙ ΣΗ ΠΑΧΤΑΡΚΙΑ ΣΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΤΣΗΜΑ ΣΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Κυριακή Παπαδοποφλου-Λεγμπζλου Λζκτορας Παιδιατρικής-Παιδοκαρδιολογίας ΑΠΘ ΔϋΠαιδιατρικι Κλινικι Νοςοκομείο «Παπαγεωργίου» Θεςςαλονίκθ Η

Διαβάστε περισσότερα

6 ΓΕΥΜΑΤΑ ΜΕ 6 ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΟ ΚΑΘΕΝΑ!

6 ΓΕΥΜΑΤΑ ΜΕ 6 ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΟ ΚΑΘΕΝΑ! 6 ΓΕΥΜΑΤΑ ΜΕ 6 ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΟ ΚΑΘΕΝΑ! ΚΡΕΑ-ΠΟΤΛΕΡΙΚΑ-ΨΑΡΙΑ-ΓΑΛΑΚΣΟΚΟΜΙΚΑ // ΠΟΟΣΗΣΕ: 170 γρ. ςε κάκε γεφμα ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ: 1 χοφφτα τθ μζρα μάξιμουμ, όπου μπορεί να διαμοιραςτεί ςε 2 γεφματα ΨΩΜΙ: Μόνο ολικισ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΜΙΣΟΧΟΝΔΡΙΩΝ

ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΜΙΣΟΧΟΝΔΡΙΩΝ ΜΙΣΟΧΟΝΔΡΙΑ Τα μιτοχόνδρια είναι μικροί ςχθματιςμοί μζςα ςτο κυτταρόπλαςμα του κυττάρου. Θ μορφι και το μζγεκόσ τουσ δείχνουν εικόνα όμοια των βακτθρίων. Διακζτουν μια τζλεια οργάνωςθ με διπλι εξωτερικι

Διαβάστε περισσότερα

Εξεταςτέα ύλη και αντίςτοιχα κεφάλαια των προτεινόμενων ςυγγραμμάτων

Εξεταςτέα ύλη και αντίςτοιχα κεφάλαια των προτεινόμενων ςυγγραμμάτων Εκτόσ από τα προτεινόμενα ςυγγράμματα, ςασ κυμίηω ότι ζχουν αναρτθκεί ςτθν ιςτοςελίδα e-εκπαίδευςθ (www.education.teiath.gr) του ΤΕΙ (Γενικό τμιμα βαςικών ιατρικών μακθμάτων) ι απευκείασ ςτο https://education.teiath.gr/claroline/auth/opencourses.php?fc=22

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις επανάληψης. Ενδοκρινείς αδένες. Τμήμα Ιαηρικής Πανεπιζηήμιο Παηρών

Ερωτήσεις επανάληψης. Ενδοκρινείς αδένες. Τμήμα Ιαηρικής Πανεπιζηήμιο Παηρών Ερωτήσεις επανάληψης Ενδοκρινείς αδένες Τμήμα Ιαηρικής Πανεπιζηήμιο Παηρών Υπόφυςη Ποια είδθ ορμονϊν γνωρίηετε με βάςθ τον τρόπο δράςθσ τουσ; Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τρόποι μετάδοςθσ του ςιματοσ εντόσ

Διαβάστε περισσότερα

Αντιοξειδωτικά στην διατροφή μας

Αντιοξειδωτικά στην διατροφή μας Χάρις Μαραθεύτη Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος τηλ: 99-720235 email: harismaratheftis@hotmail.com Αντιοξειδωτικά στην διατροφή μας Τα τελευταία 50 χρόνια οι διατροφικές μας συνήθειες άλλαξαν δραστικά.

Διαβάστε περισσότερα

PERSONAL TRAINING 5 ΛΟΓΟΙ ΝΑ ΕΧΕΙΣ PERSONAL TRAINER

PERSONAL TRAINING 5 ΛΟΓΟΙ ΝΑ ΕΧΕΙΣ PERSONAL TRAINER PERSONAL TRAINING 5 ΛΟΓΟΙ ΝΑ ΕΧΕΙΣ PERSONAL TRAINER 1. Σου δίνει 80% καλφτερα αποτελζςματα, 3 φορζσ γρθγορότερα 2. Σχεδιάηει και εξελίςςει ζνα ειδικό πρόγραμμα αποκλειςτικά για ςζνα, τισ προςωπικζσ ςου

Διαβάστε περισσότερα

Κάκε δικαίωμα ςυνδζεται με τα άλλα και είναι όλα το ίδιο ςθμαντκά.

Κάκε δικαίωμα ςυνδζεται με τα άλλα και είναι όλα το ίδιο ςθμαντκά. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΙΑ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΙΑ ΤΑ ΔΙΙΚΑΙΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΙΔΙΙΟΥ Σε εύκολη γλώσσα «Δικαιϊματα» είναι κάτι που όλοι ζχουμε και πρζπει να μποροφμε να τα εφαρμόηουμε. Όλοι ζχουμε τα ίδια δικαιϊματα.

Διαβάστε περισσότερα

Οριςμοί Σωματικό βάροσ Αλκοόλ Καφεΐνθ Τροφζσ Οδθγίεσ. Γονιμότθτα και διατροφι

Οριςμοί Σωματικό βάροσ Αλκοόλ Καφεΐνθ Τροφζσ Οδθγίεσ. Γονιμότθτα και διατροφι Τι είναι γονιμότθτα; H ικανότθτα απόκτθςθσ τζκνου Ελεύθεπερ επαθέρ 2-3 / εβδομάδα 85% εγκςμοζύνη ζε 12 μήνερ 15% όσι (50% ζηοςρ επόμενοςρ 36 μήνερ) Έναπξη διεπεύνηζηρ ςπογονιμόηηηαρ Σε 12 μήνερ (

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΡΩΤΕΪΝΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΟΙ ΡΩΤΕΪΝΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΙ ΡΩΤΕΪΝΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η πρωτεΐνθ ζχει πρωταρχικι ςθμαςία για οποιονδιποτε ηωντανό οργανιςμό γιατί αποτελεί το δομικό υλικό με το οποίο κτίηονται κι «επιςκευάηονται» όλα τα κφτταρα. Χωρίσ τισ πρωτεΐνεσ θ

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ξεκίνησε μία μεγάλη έρευνα, γνωστή ως η μελέτη των 7 χωρών, όπου μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες ανθρώπων από τις εξής

Διαβάστε περισσότερα

Είναι μια μελζτθ αςκενι-μάρτυρα (case-control). Όςοι ςυμμετζχουν ςτθν μελζτθ ζχουν επιλεγεί με βάςθ τθν ζκβαςθ.

Είναι μια μελζτθ αςκενι-μάρτυρα (case-control). Όςοι ςυμμετζχουν ςτθν μελζτθ ζχουν επιλεγεί με βάςθ τθν ζκβαςθ. Ερϊτθςθ 1 Μια μελζτθ πραγματοποιείται για να εξετάςει αν θ μετεμμθνοπαυςιακι ορμονικι κεραπεία ζχει προςτατευτικό ρόλο για τθν πρόλθψθ εμφράγματοσ του μυοκαρδίου. 1013 γυναίκεσ με οξφ ζμφραγμα του μυοκαρδίου

Διαβάστε περισσότερα

Δομι. Στρϊμα λιπιδικϊν μορίων πάχουσ 5 nm που λειτουργεί ωσ φραγμόσ Εξειδικευμζνεσ δίοδοι και αντλίεσ (πρωτεΐνεσ) ελζγχουν τι μπαίνει και τι βγαίνει

Δομι. Στρϊμα λιπιδικϊν μορίων πάχουσ 5 nm που λειτουργεί ωσ φραγμόσ Εξειδικευμζνεσ δίοδοι και αντλίεσ (πρωτεΐνεσ) ελζγχουν τι μπαίνει και τι βγαίνει Δομι των μεμβρανϊν Δομι Στρϊμα λιπιδικϊν μορίων πάχουσ 5 nm που λειτουργεί ωσ φραγμόσ Εξειδικευμζνεσ δίοδοι και αντλίεσ (πρωτεΐνεσ) ελζγχουν τι μπαίνει και τι βγαίνει Διπλοςτοιβάδα λιπιδίων Η λιπιδικι

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΩΜΑΣΙΚΕ ΔΡΑΕΙ Βϋ ΓΤΜΝΑΙΟΤ

ΒΙΩΜΑΣΙΚΕ ΔΡΑΕΙ Βϋ ΓΤΜΝΑΙΟΤ ΒΙΩΜΑΣΙΚΕ ΔΡΑΕΙ Βϋ ΓΤΜΝΑΙΟΤ ΘΕΜΑ: ΝΑΙ ΣΘΝ ΑΚΘΘ, ΟΧΙ ΣΟ ΚΑΠΝΙΜΑ ΤΠΕΤΘΤΝΘ ΚΑΘΘΓΘΣΡΙΑ: ΣΙΑΚΑΡΑ ΕΤΑΓΓΕΛΙΑ ΠΕ 01 Ομάδα PROJECT X Όλγα Κωςτοποφλου Νάςοσ Κοτρώτςιοσ Κωνςταντίνοσ Παναγιωτόπουλοσ Γιοχάννα Χάιηε

Διαβάστε περισσότερα

WARM-UP. Galazoulas Christos Lecturer of Basketball Coaching

WARM-UP. Galazoulas Christos Lecturer of Basketball Coaching WARM-UP Galazoulas Christos Lecturer of Basketball Coaching Η επίδραςθ τθσ προκζρμανςθσ ςτθν απόδοςθ εξετάηεται από τθ δεκαετία του 30 για το αν και πόςο ςυνειςφζρει ςτθ βελτίωςθ τθσ ακλθτικισ απόδοςθσ.

Διαβάστε περισσότερα

Slide 1. Εισαγωγή στη ψυχρομετρία

Slide 1. Εισαγωγή στη ψυχρομετρία Slide 1 Εισαγωγή στη ψυχρομετρία 1 Slide 2 Σφντομη ειςαγωγή ςτη ψυχρομετρία. Διάγραμμα Mollier (πίεςησ-ενθαλπίασ P-H) Σο διάγραμμα Mollier είναι μία γραφικι παράςταςθ ςε ζναν άξονα ςυντεταγμζνων γραμμϊν

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή & εγκυμοσύνη. Νικ. Α. Βιτωράτος, MD Β Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Δ/ντής: Καθηγητής Γ.Κ.

Διατροφή & εγκυμοσύνη. Νικ. Α. Βιτωράτος, MD Β Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Δ/ντής: Καθηγητής Γ.Κ. Διατροφή & εγκυμοσύνη Νικ. Α. Βιτωράτος, MD Β Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Δ/ντής: Καθηγητής Γ.Κ. Κρεατσάς Κύρια χαρακτηριστικά της διατροφής Η διατροφή στη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακή διατροφή ονομάζουμε τον τρόπο διατροφής ο οποίος αποτελείται από τροφές με ακόρεστα ή χαμηλά λιπαρά.αυτός ο τρόπος διατροφής είναι

Μεσογειακή διατροφή ονομάζουμε τον τρόπο διατροφής ο οποίος αποτελείται από τροφές με ακόρεστα ή χαμηλά λιπαρά.αυτός ο τρόπος διατροφής είναι ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Μεσογειακή διατροφή ονομάζουμε τον τρόπο διατροφής ο οποίος αποτελείται από τροφές με ακόρεστα ή χαμηλά λιπαρά.αυτός ο τρόπος διατροφής είναι εμπλουτισμένος με βιταμίνες τις οποίες

Διαβάστε περισσότερα

Φρζςκια πατατοςαλάτα με ςάλτςα Philadelphia με μουςτάρδα

Φρζςκια πατατοςαλάτα με ςάλτςα Philadelphia με μουςτάρδα Φρζςκια πατατοςαλάτα με ςάλτςα Philadelphia με μουςτάρδα Χρόνοσ προετοιμαςίασ: 10 λεπτά Χρόνοσ μαγειρζματοσ: 25-30 λεπτά Για 4 άτομα 600 γραμμάρια μικρζσ πατάτεσ βραςμζνεσ με τθν φλοφδα τουσ 2 τομάτεσ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΟ ΠΛΑΣΙΚΟ!!! ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΙ ΠΛΑΣΙΚΕ ΑΚΟΤΛΕ!!!

ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΟ ΠΛΑΣΙΚΟ!!! ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΙ ΠΛΑΣΙΚΕ ΑΚΟΤΛΕ!!! ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΟ ΠΛΑΣΙΚΟ!!! ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΙ ΠΛΑΣΙΚΕ ΑΚΟΤΛΕ!!! Το πλαςτικό ζχει γίνει αναπόςπαςτο κομμάτι τθσ κακθμερινισ μασ ηωισ, πλαςτικά μπουκάλια, πλαςτικά παιχνίδια, πλαςτικά ποτιρια, πλαςτικζσ ςακοφλεσ. Πλαςτικά

Διαβάστε περισσότερα

Η Μπάμα Τα παιδιά ανακαλφπτουν τισ δυςκολίεσ που αντιμετωπίηει μια φτωχι κοινότθτα τθσ Κζνυασ

Η Μπάμα Τα παιδιά ανακαλφπτουν τισ δυςκολίεσ που αντιμετωπίηει μια φτωχι κοινότθτα τθσ Κζνυασ Το ςχζδιο εργαςίασ «Στθν Κζνυα με τθν Έβελιν» αποτελείται από πζντε αυτοτελείσ ενότθτεσ και μια δραςτθριότθτα αξιολόγθςθσ τθσ εργαςίασ. Κεντρικόσ άξονασ είναι θ ηωι των κατοίκων τθσ κοινότθτασ Μπάμα, που

Διαβάστε περισσότερα

Λιποδιαλυτές: Βιταμίνη Α (ρετινόλη, καροτινοειδή) Επιδρά στην όραση & το δέρμα. Αποθηκεύεται στο συκώτι μας.

Λιποδιαλυτές: Βιταμίνη Α (ρετινόλη, καροτινοειδή) Επιδρά στην όραση & το δέρμα. Αποθηκεύεται στο συκώτι μας. Είναι οργανικές ενώσεις απαραίτητες για την λειτουργία του οργανισμού μας, που είτε δεν μπορεί να τις συνθέσει μόνος του, είτε τις συνθέτει αλλα σε μικρότερες από τις αναγκαίες ποσότητες. Ταξινομούνται

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕ ΤΜΒΟΤΛΕ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΟΤ ΚΑΡΚΙΝΟΤ

ΓΕΝΙΚΕ ΤΜΒΟΤΛΕ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΟΤ ΚΑΡΚΙΝΟΤ ΓΕΝΙΚΕ ΤΜΒΟΤΛΕ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΟΤ ΚΑΡΚΙΝΟΤ Σα νζα για τθν πρόλθψθ του καρκίνου είναι καλφτερα ςιμερα και κα είναι ακόμα καλφτερα ςτο μζλλον. Τπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείσ να κάνεισ για

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κεφάλαια: (μέχρι ενότητα 8) Ονοματεπϊνυμο:... Ημ/νία:... Τάξθ:...Χρονικι Διάρκεια:... Βακμόσ:

ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κεφάλαια: (μέχρι ενότητα 8) Ονοματεπϊνυμο:... Ημ/νία:... Τάξθ:...Χρονικι Διάρκεια:... Βακμόσ: ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κεφάλαια:1-2-3-4-5(μέχρι ενότητα 8) Ονοματεπϊνυμο:... Ημ/νία:... Τάξθ:...Χρονικι Διάρκεια:... Βακμόσ: ΘΕΜΑ Α Για τισ προτάςεισ Α1 ζωσ Α5 να γράψετε ςτο τετράδιό ςασ τον αρικμό τθσ πρόταςθσ

Διαβάστε περισσότερα

6-PACK ΚΟΙΛΙΑΚΫΝ, ΣΨΙΩΤΟΙ ΓΛΟΥΤΟΙ, ΑΡΑΩΟ ΣΫΜΑ, ΕΥΕΞΙΑ, ΩΑΑ, ΥΓΕΙΑ. Αυτι είναι θ εικόνα του τομζα τθσ φυςικισ κατάςταςθσ που προβάλλεται και

6-PACK ΚΟΙΛΙΑΚΫΝ, ΣΨΙΩΤΟΙ ΓΛΟΥΤΟΙ, ΑΡΑΩΟ ΣΫΜΑ, ΕΥΕΞΙΑ, ΩΑΑ, ΥΓΕΙΑ. Αυτι είναι θ εικόνα του τομζα τθσ φυςικισ κατάςταςθσ που προβάλλεται και 6-PACK ΚΟΙΛΙΑΚΫΝ, ΣΨΙΩΤΟΙ ΓΛΟΥΤΟΙ, ΑΡΑΩΟ ΣΫΜΑ, ΕΥΕΞΙΑ, ΩΑΑ, ΥΓΕΙΑ. Αυτι είναι θ εικόνα του τομζα τθσ φυςικισ κατάςταςθσ που προβάλλεται και προωκείται από τθ βιομθχανία fitness ςιμερα Αλλά ζχετε ποτζ αναρωτθκεί

Διαβάστε περισσότερα

Rivensco Consulting Ltd 1B Georgiou Gemistou street Strovolos Nicosia Cyprus tel tel

Rivensco Consulting Ltd 1B Georgiou Gemistou street Strovolos Nicosia Cyprus tel tel Erasmus+ Programme Strategic Partnership Project Title: One Minute May Save A Life No. project: 2015-1-RO01-KA202-014982 Rivensco Consulting Ltd 1B Georgiou Gemistou street Strovolos Nicosia Cyprus tel

Διαβάστε περισσότερα

Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η. Statisticum collegium V

Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η. Statisticum collegium V Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η i Statisticum collegium V Στατιςτική Συμπεραςματολογία Ι Σημειακζσ Εκτιμήςεισ Διαςτήματα Εμπιςτοςφνησ Στατιςτική Συμπεραςματολογία (Statistical Inference) Το πεδίο τθσ Στατιςτικισ Συμπεραςματολογία,

Διαβάστε περισσότερα

Προ- & μετα-αγωνιςτικό γεφμα Για ακλθτι βάρουσ 75kg. Μαρία Χολζβα, τελειόφοιτθ τμιματοσ Επιςτιμθσ Διαιτολογίασ & Διατροφισ Χαροκοπείου Πανεπιςτθμίου

Προ- & μετα-αγωνιςτικό γεφμα Για ακλθτι βάρουσ 75kg. Μαρία Χολζβα, τελειόφοιτθ τμιματοσ Επιςτιμθσ Διαιτολογίασ & Διατροφισ Χαροκοπείου Πανεπιςτθμίου Προ- & μετα-αγωνιςτικό γεφμα Για ακλθτι βάρουσ 75kg Μαρία Χολζβα, τελειόφοιτθ τμιματοσ Επιςτιμθσ Διαιτολογίασ & Διατροφισ Χαροκοπείου Πανεπιςτθμίου Προ-αγωνιςτικό γεφμα: ςυςτάςεισ 3-4 ϊρεσ πριν Υδατάνκρακεσ

Διαβάστε περισσότερα

Μια νόςτιμη τράπεζα μικροβίων

Μια νόςτιμη τράπεζα μικροβίων Μια νόςτιμη τράπεζα μικροβίων Σε μια ιςορροπθμζνθ διατροφι οι διάφορεσ τροφζσ, περιζχουν φυςικά κρεπτικά ςυςτατικά που χρειάηεται το ςϊμα μασ, υπάρχουν όμωσ και τα λειτουργικά τρόφιμα, (functional foods),

Διαβάστε περισσότερα

25. Ποια είναι τα ψυκτικά φορτία από εξωτερικζσ πθγζσ. Α) Τα ψυκτικά φορτία από αγωγιμότθτα. Β) Τα ψυκτικά φορτία από ακτινοβολία και

25. Ποια είναι τα ψυκτικά φορτία από εξωτερικζσ πθγζσ. Α) Τα ψυκτικά φορτία από αγωγιμότθτα. Β) Τα ψυκτικά φορτία από ακτινοβολία και 25. Ποια είναι τα ψυκτικά φορτία από εξωτερικζσ πθγζσ Α) Τα ψυκτικά φορτία από αγωγιμότθτα. Β) Τα ψυκτικά φορτία από ακτινοβολία και Γ) Τα ψυκτικά φορτία από είςοδο εξωτερικοφ αζρα. 26. Ποιζσ είναι οι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γνωριμία με το λογιςμικό του υπολογιςτι

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γνωριμία με το λογιςμικό του υπολογιςτι ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γνωριμία με το λογιςμικό του υπολογιςτι Λογιςμικό (Software), Πρόγραμμα (Programme ι Program), Προγραμματιςτισ (Programmer), Λειτουργικό Σφςτθμα (Operating

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικό πρόγραμμα: «Μαθαίνω να φτιάχνω λαχανόκηπο ςτην αυλή του ςχολείου μου» Υπεφθυνη Εκπαιδευτικόσ: Παπαβαςιλείου Βαςιλική, ΠΕ19

Περιβαλλοντικό πρόγραμμα: «Μαθαίνω να φτιάχνω λαχανόκηπο ςτην αυλή του ςχολείου μου» Υπεφθυνη Εκπαιδευτικόσ: Παπαβαςιλείου Βαςιλική, ΠΕ19 Γυμνάςιο Βαλτινοφ Σρικάλων Περιβαλλοντικό πρόγραμμα: «Μαθαίνω να φτιάχνω λαχανόκηπο ςτην αυλή του ςχολείου μου» Υπεφθυνη Εκπαιδευτικόσ: Παπαβαςιλείου Βαςιλική, ΠΕ19 υμμετζχοντεσ Μαθητζσ: Βαςδζκθσ Αποςτόλθσ

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακά Τηάκια. Πουκεβίλ 2, Ιωάννινα Τθλ. 26510.23822 www.energeiaka-ktiria.gr www.facebook.com/energeiaka.ktiria

Ενεργειακά Τηάκια. Πουκεβίλ 2, Ιωάννινα Τθλ. 26510.23822 www.energeiaka-ktiria.gr www.facebook.com/energeiaka.ktiria Ενεργειακά Τηάκια Πουκεβίλ 2, Ιωάννινα Τθλ. 26510.23822 www.facebook.com/energeiaka.ktiria Σελ. 2 Η ΕΣΑΙΡΕΙΑ Η εταιρεία Ενεργειακά Κτίρια δραςτθριοποιείται ςτθν παροχι ολοκλθρωμζνων υπθρεςιϊν και ςτθν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΕΣΑΡΣΗ 20 ΜΑΪΟΤ 2015

ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΕΣΑΡΣΗ 20 ΜΑΪΟΤ 2015 ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΘΕΜΑ Α ΣΕΣΑΡΣΗ 20 ΜΑΪΟΤ 2015 Α1. - γ. ςφφιλθ Α2. - α. ερυκρόσ μυελόσ των οςτών Α3. - β. εντομοκτόνο Α4. - β. καταναλωτζσ 1θσ τάξθσ Α5. - δ. μία οικογζνεια ΘΕΜΑ Β Β1. 1.

Διαβάστε περισσότερα

Η Ιστορία της μεσογειακής διατροφής

Η Ιστορία της μεσογειακής διατροφής Η Ιστορία της μεσογειακής διατροφής Η μεσογειακή διατροφή όπως έχει γίνει σήμερα γνωστό από πολλά άρθρα και δημοσιεύματα αποτελεί την βάση μιας υγιεινής διατροφής. Το πρότυπο αυτό διατροφής συναντάται

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ: "SWITCH-ΠΩ ΝΑ ΚΑΣΑΦΕΡΕΙ ΣΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΟΣΑΝ Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΤΚΟΛΗ" Σσγγραφείς: Chip Heath & Dan Heath. Εκδόζεις: Κσριάκος Παπαδόποσλος/ΕΕΔΕ

ΤΙΤΛΟΣ: SWITCH-ΠΩ ΝΑ ΚΑΣΑΦΕΡΕΙ ΣΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΟΣΑΝ Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΤΚΟΛΗ Σσγγραφείς: Chip Heath & Dan Heath. Εκδόζεις: Κσριάκος Παπαδόποσλος/ΕΕΔΕ ΤΙΤΛΟΣ: "SWITCH-ΠΩ ΝΑ ΚΑΣΑΦΕΡΕΙ ΣΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΟΣΑΝ Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΤΚΟΛΗ" Σσγγραφείς: Chip Heath & Dan Heath Εκδόζεις: Κσριάκος Παπαδόποσλος/ΕΕΔΕ www.dimitrazervaki.com Περιεχόμενα ΣΡΕΙ ΑΝΑΠΑΝΣΕΧΕ ΔΙΑΠΙΣΩΕΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΝΕΛΛΘΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014 ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΘΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΘΣ

ΡΑΝΕΛΛΘΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014 ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΘΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΘΣ ΡΑΝΕΛΛΘΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014 ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΘΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΘΣ Θζμα Α Α1: γ, Α2: β, Α3: α, Α4: β, A5: β Θζμα Β Β1: Σ ι Λ (ελλιπισ διατφπωςθ), Λ, Σ, Σ, Σ Β2: α) Οι διαφορζσ μεταξφ ς και π δεςμοφ είναι: α. Στον ς

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτιςεισ & απαντιςεισ για τα ξφλινα πνευςτά

Ερωτιςεισ & απαντιςεισ για τα ξφλινα πνευςτά Τα νύλιμα! ΧΟΡΗΓΟΣ Ερωτιςεισ & απαντιςεισ για τα ξφλινα πνευςτά τα ξφλινα! 1. Γιατί τα λζμε ξφλινα πνευςτά; Πνευςτά ονομάηονται τα όργανα ςτα οποία ο ιχοσ παράγεται μζςα ςε ζνα ςωλινα απ όπου περνάει ο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 2 ο. Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ. Εκπαίδευση στην πυραμίδα της υγιεινής διατροφής ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ 2 ο. Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ. Εκπαίδευση στην πυραμίδα της υγιεινής διατροφής ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΕ ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΤA ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΜΕ 4 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΜΑΘΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ζρευνα ικανοποίθςθσ τουριςτϊν

Ζρευνα ικανοποίθςθσ τουριςτϊν Ζρευνα ικανοποίθςθσ τουριςτϊν Ammon Ovis_Ζρευνα ικανοποίθςθσ τουριςτϊν_ Ραδιοςτακμόσ Flash 96 1 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Σο δείγμα περιλαμβάνει 332 τουρίςτεσ από 5 διαφορετικζσ θπείρουσ. Οι περιςςότεροι εξ αυτϊν

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλαδικε σ Εξετα ςεισ Γ Τα ξησ Ημερη ςιου και Δ Τα ξησ Εςπερινου Γενικου Λυκει ου

Πανελλαδικε σ Εξετα ςεισ Γ Τα ξησ Ημερη ςιου και Δ Τα ξησ Εςπερινου Γενικου Λυκει ου Ζνωςθ Ελλινων Χθμικϊν Πανελλαδικε σ Εξετα ςεισ Γ Τα ξησ Ημερη ςιου και Δ Τα ξησ Εςπερινου Γενικου Λυκει ου Χημεία 03/07/2017 Τμιμα Παιδείασ και Χθμικισ Εκπαίδευςθσ 0 Πανελλαδικε σ Εξετα ςεισ Γ Τα ξησ Ημερη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΚΣΙΚΗ ΣΗΝ ΚΟΙΝΟΣΗΣΑ

ΠΡΑΚΣΙΚΗ ΣΗΝ ΚΟΙΝΟΣΗΣΑ ΠΡΑΚΣΙΚΗ ΣΗΝ ΚΟΙΝΟΣΗΣΑ ΒΡΕΦΚΚΟ ΚΑΚ ΠΑΚΔΚΚΟΚ ΣΑΙΜΟΚ ΝΕΑ ΜΤΡΝΗ Όνομα φοιτήτριασ: Κυπροφλα Αλεξάνδρου (213077) Χρονική περίοδοσ: Οκτϊβριοσ-Νοζμβριοσ 2016 ΦΟΡΕΙ ΤΠΟΔΟΧΕΙ ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΣΑΘΜΟΙ ΝΕΑ ΜΤΡΝΗ Αϋ Σμιμα

Διαβάστε περισσότερα

NH 2 R COOH. Σο R είναι το τμιμα του αμινοξζοσ που διαφζρει από αμινοξφ ςε αμινοξφ. 1 Πρωτεΐνες

NH 2 R COOH. Σο R είναι το τμιμα του αμινοξζοσ που διαφζρει από αμινοξφ ςε αμινοξφ. 1 Πρωτεΐνες 1 Πρωτεΐνες Πρωτεΐνεσ : Οι πρωτεΐνεσ είναι ουςίεσ «πρώτθσ» γραμμισ για τουσ οργανιςμοφσ (άρα και για τον άνκρωπο). Σα κφτταρα και οι ιςτοί αποτελοφνται κατά κφριο λόγο από πρωτεΐνεσ. Ο ςθμαντικότεροσ όμωσ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ήχοσ ωσ φυςικό φαινόμενο

Ο ήχοσ ωσ φυςικό φαινόμενο Ο ήχοσ ωσ φυςικό φαινόμενο Φφλλο Εργαςίασ Ονοματεπώνυμο. Παραγωγή και διάδοςη του ήχου Ήχοσ παράγεται όταν τα ςωματίδια κάποιου υλικοφ μζςου αναγκαςκοφν να εκτελζςουν ταλάντωςθ. Για να διαδοκεί ο ιχοσ

Διαβάστε περισσότερα

Σο θλεκτρικό κφκλωμα

Σο θλεκτρικό κφκλωμα Σο θλεκτρικό κφκλωμα Για να είναι δυνατι θ ροι των ελεφκερων θλεκτρονίων, για να ζχουμε θλεκτρικό ρεφμα, απαραίτθτθ προχπόκεςθ είναι θ φπαρξθ ενόσ κλειςτοφ θλεκτρικοφ κυκλϊματοσ. Είδθ κυκλωμάτων Σα κυκλϊματα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΛΑΝΣΙΚΗ ΕΝΩΗ ΠΑΝΕΤΡΩΠΑΪΚΟ STRESS TEST ΑΦΑΛΙΣΙΚΩΝ ΕΣΑΙΡΙΩΝ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ 2014

ΑΣΛΑΝΣΙΚΗ ΕΝΩΗ ΠΑΝΕΤΡΩΠΑΪΚΟ STRESS TEST ΑΦΑΛΙΣΙΚΩΝ ΕΣΑΙΡΙΩΝ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ 2014 ΑΣΛΑΝΣΙΚΗ ΕΝΩΗ ΠΑΝΕΤΡΩΠΑΪΚΟ STRESS TEST ΑΦΑΛΙΣΙΚΩΝ ΕΣΑΙΡΙΩΝ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ 2014 τθ διάρκεια του τρζχοντοσ ζτουσ εξελίχκθκε θ ευρωπαϊκι άςκθςθ προςομοίωςθσ ακραίων καταςτάςεων για τισ Αςφαλιςτικζσ Εταιρίεσ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟΙΧΕΙΟΜΕΣΡΙΚΟΙ ΤΠΟΛΟΓΙΜΟΙ

ΣΟΙΧΕΙΟΜΕΣΡΙΚΟΙ ΤΠΟΛΟΓΙΜΟΙ ΣΟΙΧΕΙΟΜΕΣΡΙΚΟΙ ΤΠΟΛΟΓΙΜΟΙ Σε κάκε χθμικι αντίδραςθ οι ποςότθτεσ των ουςιϊν που αντιδροφν και παράγονται ζχουν οριςμζνθ ςχζςθ μεταξφ τουσ, θ οποία κακορίηεται από τουσ ςυντελεςτζσ των ουςιϊν ςτθ χθμικι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Διατροφή στην εφηβεία και στις εξετάσεις: ποια τρόφιµα βελτιώνουν τη µνήµη, τη συγκέντρωση και την πνευµατική απόδοση Δρ. Αρετή Τσόγκα Επιστηµονική Συνεργάτιδα Τοµέα Διατροφής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΖσ ΒΆΕΩΝ ΔΕΔΟΜΖΝΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΣΥΟΤ. Ειρινθ Φιλιοποφλου

ΕΦΑΡΜΟΓΖσ ΒΆΕΩΝ ΔΕΔΟΜΖΝΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΣΥΟΤ. Ειρινθ Φιλιοποφλου ΕΦΑΡΜΟΓΖσ ΒΆΕΩΝ ΔΕΔΟΜΖΝΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΣΥΟΤ Ειρινθ Φιλιοποφλου Ειςαγωγι Ο Παγκόςμιοσ Ιςτόσ (World Wide Web - WWW) ι πιο απλά Ιςτόσ (Web) είναι μία αρχιτεκτονικι για τθν προςπζλαςθ διαςυνδεδεμζνων εγγράφων

Διαβάστε περισσότερα

Συν-νοσηρότητες στον Καρδιολογικό Ασθενή: Τι νεώτερο ςτη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Αικατερίνθ Αυγεροποφλου Διευκφντρια ΕΤ

Συν-νοσηρότητες στον Καρδιολογικό Ασθενή: Τι νεώτερο ςτη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Αικατερίνθ Αυγεροποφλου Διευκφντρια ΕΤ Συν-νοσηρότητες στον Καρδιολογικό Ασθενή: Τι νεώτερο ςτη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια Αικατερίνθ Αυγεροποφλου Διευκφντρια ΕΤ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Οι αςκενείσ με καρδιακι ανεπάρκεια λόγω τθσ ςφγχρονθσ

Διαβάστε περισσότερα

Φάρμακα, Διατροφι & Συμπεριφορά

Φάρμακα, Διατροφι & Συμπεριφορά Φάρμακα, Διατροφι & Συμπεριφορά Ο ςφγχρονοσ τρόποσ ηωισ με κφρια χαρακτθριςτικά το άγχοσ, τθν ζλλειψθ ςωματικισ δραςτθριότθτασ και τθν... ανιςόρροπθ διατροφι ζχει αυξιςει δραματικά τισ πακιςεισ του καρδιαγγειακοφ

Διαβάστε περισσότερα

Φάρμακα, Διατροφι & Συμπεριφορά

Φάρμακα, Διατροφι & Συμπεριφορά Φάρμακα, Διατροφι & Συμπεριφορά Ο ςακχαρϊδθσ διαβιτθσ διακρίνεται ςε τφπου Ι (όπου απαιτείται χοριγθςθ ινςουλίνθσ) και τφπου II (όπου δεν απαιτείται χοριγθςθ ινςουλίνθσ). Στθν περίπτωςθ του ςακχαρϊδθ διαβιτθ

Διαβάστε περισσότερα

Ι. Βλαχογιαννάκοσ, Γ. Β. Παπακεοδωρίδθσ, Γ.Ν. Νταλζκοσ, Α. Αλεξοποφλου, Χ. Τριάντοσ, Ε. Χολόγκιτασ, Ι. Κοςκίνασ

Ι. Βλαχογιαννάκοσ, Γ. Β. Παπακεοδωρίδθσ, Γ.Ν. Νταλζκοσ, Α. Αλεξοποφλου, Χ. Τριάντοσ, Ε. Χολόγκιτασ, Ι. Κοςκίνασ ΚΑΣΕΤΘΤΝΣΗΡΙΕ ΟΔΗΓΙΕ ΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΣΗ ΗΠΑΣΟ (ΕΕΜΗ) ΓΙΑ ΣΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΗ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΗ ΣΟΤ ΙΟΤ ΣΗ ΗΠΑΣΙΣΙΔΑ Β ΚΑΣΑ ΣΗ ΧΟΡΗΓΗΗ ΑΝΟΟΚΑΣΑΣΑΛΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ι. Βλαχογιαννάκοσ, Γ. Β. Παπακεοδωρίδθσ,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΣΣΑΡΟ ΙΙ. Κυτταρόπλαςμα. Οργανίδια. Πυρήνασ. Κυτταρικό τοίχωμα. = Ημίρρευςτθ και οριοκετθμζνθ ομογενισ μάηα.

ΚΤΣΣΑΡΟ ΙΙ. Κυτταρόπλαςμα. Οργανίδια. Πυρήνασ. Κυτταρικό τοίχωμα. = Ημίρρευςτθ και οριοκετθμζνθ ομογενισ μάηα. ΚΤΣΣΑΡΟ ΙΙ Πρωτόπλαςμα Κυτταρόπλαςμα Κυτταρόπλαςμα = Ημίρρευςτθ και οριοκετθμζνθ ομογενισ μάηα. Οργανίδια = Δομζσ που επιτελοφν ςυγκεκριμζνθ λειτουργία Πυρήνασ Κυτταρικό τοίχωμα = Σο κζντρο ελζγχου του

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Γυμνάςιο Διαπολιτιςμικισ Εκπαίδευςθσ Ελλθνικοφ ΤΝΣΑΓΕ ΑΠΟ ΟΛΟ ΣΟΝ ΚΟΜΟ

2 ο Γυμνάςιο Διαπολιτιςμικισ Εκπαίδευςθσ Ελλθνικοφ ΤΝΣΑΓΕ ΑΠΟ ΟΛΟ ΣΟΝ ΚΟΜΟ 2 ο Γυμνάςιο Διαπολιτιςμικισ Εκπαίδευςθσ Ελλθνικοφ ΤΝΣΑΓΕ ΑΠΟ ΟΛΟ ΣΟΝ ΚΟΜΟ Νοζμβριοσ 2012 Φαλαφζλ (Αίγυπτοσ) Αλάτι ουςάμι Ρεβίκια Λάδι Λίγο νερό Βάηουμε τα ρεβίκια, το αλάτι, το λάδι και λίγο νερό και

Διαβάστε περισσότερα

SUPERBAND PREMIUM ΑΓΙΑΒΡΟΧΟ ΜΗ ΤΟΞΙΚΟ ΜΗ ΛΙΠΑΡΟ ΓΔΝ ΠΔΡΙΔΧΔΙ DEET

SUPERBAND PREMIUM ΑΓΙΑΒΡΟΧΟ ΜΗ ΤΟΞΙΚΟ ΜΗ ΛΙΠΑΡΟ ΓΔΝ ΠΔΡΙΔΧΔΙ DEET ΑΓΙΑΒΡΟΧΟ ΜΗ ΤΟΞΙΚΟ ΜΗ ΛΙΠΑΡΟ ΓΔΝ ΠΔΡΙΔΧΔΙ DEET Τι είναι το εντομοαπωθητικό βραχιόλι SuperBand Σο Superband είναι ζνα αδιάβροχο, μη τοξικό και αςφαλζσ εντομοαπωκθτικό βραχιόλι το οποίο καταςκευάηεται με

Διαβάστε περισσότερα

ΣΙ ΕΙΝΑΙ ΣΟ ΓΑΝΟΔΕΡΜΑ ΣΟ ΘΑΤΜΑ ΣΗ ΦΤΗ

ΣΙ ΕΙΝΑΙ ΣΟ ΓΑΝΟΔΕΡΜΑ ΣΟ ΘΑΤΜΑ ΣΗ ΦΤΗ ΣΙ ΕΙΝΑΙ ΣΟ ΓΑΝΟΔΕΡΜΑ ΣΟ ΘΑΤΜΑ ΣΗ ΦΤΗ ΓΙΑΣΙ ΒΟΘΘΑΕΙ 150 ΑΝΣΙΟΞΕΙΔΟΣΙΚΑ & 400 ΘΡΕΠΣΙΚΑ ΤΣΑΣΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ 3 ΑΠΟ ΣΑ ΠΙΟ ΙΧΤΡΑ ΤΣΑΣΙΚΑ ΣΟΤ ΟΡΓΑΝΙΚΟ ΓΕΡΜΑΝΙΟ ΠΟΛΤΑΚΧΑΡΙΣΕ ΓΑΝΟΔΕΡΙΚΑ ΟΞΕΑ ΚΑΙ Ε ΣΙ ΒΟΘΘΑΕΙ ΣΗΝ

Διαβάστε περισσότερα

Διαηροθή μηηέρας και παιδιού ζε ζτέζη με ηην εμθάνιζη παιδικής λεσταιμίας

Διαηροθή μηηέρας και παιδιού ζε ζτέζη με ηην εμθάνιζη παιδικής λεσταιμίας Διαηροθή μηηέρας και παιδιού ζε ζτέζη με ηην εμθάνιζη παιδικής λεσταιμίας Διαμανηάρας Α, Νηοσβέλης Ε, εργενηάνης Θ, Πεηρίδοσ Ε Εργαςτιριο Υγιεινισ, Επιδθμιολογίασ και Ιατρικισ Στατιςτικισ, Ιατρικι Σχολι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες,

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες, ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες, άπεπτες φυτικές ίνες, σίδηρο και άλλα

Διαβάστε περισσότερα