СТЕРЕОТИПИЗИРАНИ ПРЕТСТАВИ ЗА ЖЕНАТА ВО МАКЕДОНСКОТО ФРАЗЕОЛОШКО ТВОРЕШТВО

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "СТЕРЕОТИПИЗИРАНИ ПРЕТСТАВИ ЗА ЖЕНАТА ВО МАКЕДОНСКОТО ФРАЗЕОЛОШКО ТВОРЕШТВО"

Transcript

1 оригинален научен труд УДК : СТЕРЕОТИПИЗИРАНИ ПРЕТСТАВИ ЗА ЖЕНАТА ВО МАКЕДОНСКОТО ФРАЗЕОЛОШКО ТВОРЕШТВО Јоана Хаџи-Лега Христоска Филолошки факултет Блаже Конески Универзитет Св. Кирил и Методиј, Скопје, Македонија Keywords: Macedonian traditional community, woman, phraseology, ideal model, real model, stereotypes, language Summary: Bearing in mind the correlation between language and the world that surrounds us, the purpose of this paper is to illustrate certain stereotypical representations of the category of woman in the Macedonian traditional community, through an analysis of a corpus of various phraseological units (in a wider sense of the word). We are focusing on her role as wife and her behavior within the frameworks of the ideal and the realistic model of organizing relations in the traditional community. The inert character of the language makes it pliant to the survival and shifting of stereotypes, which have an impact on the shaping of the consciousness of the new generations. Клучни зборови:македонска традиционална заедница, жена, фразеологија, идеален модел, реален модел, стереотипи, јазик Резиме:Имајќи ја предвид врската меѓу јазикот и светот што нè опкружува, целта на нашиот труд е да илустрира некои стереотипизирани претстави за жената во македонската традиционална заедница, а врз основа на анализа на корпус од различни фразеолошки единици (во поширока смисла на зборот). Се сосредоточуваме на нејзината улога на сопруга и на нејзиното однесување во рамките на идеалниот и реалниот модел на уредување на односите во традиционалната заедница. Инертниот карактер на јазикот е податлив за опстојување и пренесување на стереотипите кои имаат свој удел во обликувањето на свеста на новите генерации. Стереотипите како убедувања и некритички прифатени ставови се однесуваат и на двата пола. Но, со оглед на тоа што стереотипите кои се сосредоточени на жената имаат најчесто негативен предзнак, во овој труд ќе се задржиме на претставата за неа во еден мал корпус од македонското фразеолошко творештво (во поширока смисла на зборот, кое подразбира различни облици на кондензирано изразување - 157

2 фраземи, пословици, клетви итн.) кое го одразува животот во традиционалната македонска заедница. Констатирајќи го имплицитното присуство на сексуалниот принцип во сите сфери од човековото постоење, низ една семиолошка призма, францускиот лингвист и семиолог Пјер Гиро ги резимира атрибутите што ѝ се припишуваат на жената и кои се речиси универзални (Guiraud, 1978: ). Најпрво, жената е објект и ирационално суштество. Имено, согласно со опозицијата анимус/анима, со која се поврзуваат машкиот и женскиот принцип и која упатува на односот разум/емоции, моќ/немоќ, активност/пасивност, жената е објект, односно не-субјект, а истовремено е и чувствителна и ирационална. Имајќи предвид дека општествениот успех е поврзан со моќта и со рационалното, разбирлива е женската субалтерност во општествената заедница. Сепак, во стереотипизираната претстава за двата пола, жената не се сведува само на потчинето суштество: таа се доживува и како мистериозно, а со тоа и опасно битие поради нејзината аналогна поврзаност со Ноќта, Материјата, Хаосот, со непредвидливото и со аморфното, односно со сето она што кај човекот предизвикува исконски и ирационален страв од непознатото кое се доживува како опасност (Гиро напоменува дека оваа слика би можела да биде остаток од одамна исчезнат матријархален архетип, својствен за повеќе примитивни заедници и за чие надминување била потребна вистинска револуција на општествените односи). Заедничкиот именител кој ги поврзува сите овие претстави за жената е тоа дека таа е, суштински, негативно битие. Што се однесува до традиционалната македонска семејна структура, македонските етнолози востановиле дека, и покрај иманентната патријархална и патрилинеарна поставеност на односите во неа, жената сепак не се наоѓала во толку репримирана положба, или, според зборовите на Анета Светиева (Светиева, 2002: 4), ретки се примерите на куќи (семејства), каде што во внатрешните семејни односи машката група има изразито позначајно место од женската. Напротив, може да се прифати како точно мислењето дека женската семејна група држела важни позиции во внатрешниот семеен систем. Сепак, авторката нагласува дека оваа важност на жената треба да се разгледува исклучиво во контекст на односите внатре во семејното јадро, а не и надвор од него, односно во еден поширок општествен контекст. Ваквата состојба, Светиева ја објаснува со свеста за важноста на жените во обезбедувањето на потомството (оттаму и грижата на постарите мажи за наоѓање сопруга на момчињата). Нормите на однесување во традиционалната, а особено во 158

3 селската средина, биле многу строги и доследни токму од егзистенцијални причини, односно овозможување на опстанокот на семејството во прилично тешки животни услови (Светиева, 2002: 5). И Јачева-Улчар, во анализата на македонските народни приказни, утврдува дека и во една таква патријархална средина имало сегменти во кои приматот го имала токму жената (Јачева-Улчар, 2002: 173). Во контекст на претходно кажаното, треба да истакнеме дека теренските етнолошки и социолошки истражувања доаѓаат до сознанието за паралелно постоење на два модела на функционирање на односите во традиционалното македонско семејство (Светиева забележува дека тие се манифестираат и во македонските пословици): идеален модел, како јавно прифатена категорија, со доминација на машкиот принцип и реален модел, како јавно неприфатена категорија, во која женскиот принцип се здобива со латентни права кои ѝ овозможуваат на жената да опстане во семејната заедница (Светиева, 2000: 1). Во идеалниот модел, жената е покорна и ги почитува востановените норми на однесување, но во реалниот модел, во обидот да се избори за своето место и за своите права во едно репресивно опкружување, таа манифестира недозволиво поведение (лага, кражба, манипулација) кои ја претвораат во негативен лик. Оваа констатација е тесно поврзана со ставовите на Гиро кој дава своја интерпретација на негативниот статус на жената. Имено, нејзината материјална и општествена алиенација и омаловажувањето кое од неа произлегува, стануваат извор на лутина, така што нејзината наводна суетност всушност е потрага по идентитет и себепотврдување (Guiraud, 1978: 184). Јачева-Улчар објаснува дека појавата на реалниот модел е поврзана со промената на општествените односи кои ѝ дале на жената извесна моќ на одлучување и кои нужно наметнале и реорганизирање на односите меѓу половите. Такви промени биле воведувањето на некои функции на жената во пошироката заедница (старешина итн.) или вршењето обредна функција (Јачева-Улчар, 2002: 176). Со оглед на пресликувањето на реалноста во јазикот, анализата на јазичниот корпус би можела да даде дополнителни информации во поглед на сфаќањата за местото на жената во македонската традиционална култура. Имајќи предвид дека, во една таква заедница, жената е исклучена од професионалниот живот, домаќинството е единствената сфера во која можат да дојдат до израз нејзините квалитети и способности. Како што вели Бовоар: Домот е, значи, главната добивка за неа на земјата, изразот на нејзината општествена вредност и на нејзината најинтимна вистина. Бидејќи таа не прави ништо, таа посветено се усовршува во она што го има. 159

4 (Βeauvoir, 1976 [1949]: 263). Истиот став го дели Бојаџиевска, според која, врз основа на претставата за жената во македонските битови приказни, домот е единствената сфера на легитимно дејствување на жената, во кој таа го реализира сопствениот идентитет (Бојаџиевска, 2002: 201). Токму тоа прави од жената столб на семејната заедница, на домаќинството во кое е и сопруга и мајка. И покрај тоа што улогите на сопруга и на домаќинка се тесно поврзани и не можат суштински да се одвојат, во овој труд ќе се задржиме на првата која е сосредоточена на релацијата жена-маж. Согласно со идеалниот принцип на поставеност на односите во брачната заедница, добра е жената за која сопругот е нешто најсвето и која му помага во пребродувањето на тешкотиите што ги носи животот: 1) (фраз.) женичка-душичка = «Убаво е човек да има покрај себе своја жена.» (Фразеолошки речник) 2) (посл.) Да имаш работа и жена.(домазетовски, 710) 3) (посл.) Без жената нема среќа и несреќа.(домазетовски, 251) 4) (посл.) С другар до море, с жена и през море. (Пенушлиски: Малешевски фолклор) 5) (посл.) Жената е рај на м'жот (кога е добра). (Поленаковиќ, 2075) 6) (посл.) Со добра жена, човек се гордее. (Домазетовски, 3314) 7) (посл.) Арна ле ти е жената, свадба не ти требе. (Китевски: Фолклорни бисери) 8) (посл.) Умната жена е скријан ковчег (на м'жа си). = «Маж што има умна жена може без страв да ги крие своите тајни во нејзиното срце.» (Поленаковиќ, 6508) 9) (посл.) Жена умна и разумна не го остаа мажо да страда. (Цепенков, 755) 10) (посл.) Мирна жена секој ја милуа, и блазе кој ја имат. (Цепенков, 1432) 11) (посл.) Жената давала млеко, а мајката пелин. (Поленаковиќ, 2069) 12) (гат.) Блаѕе си ми кога има кој да ме перит, тешко мене кога немам кој да ме перит. (жена со мъж и без мъж) (Каваев, 44) Суштината на женското постоење е да му се потчини на мажот и да се посвети на неговата среќа: 13) (посл.) Жената од бога е блаосоена, да му бидит на мажо помошница. (Поленаковиќ, 2079) 14) (посл.) Мъжот в куќи ко господ се пречеквит. (Каваев, 2066) 15) (посл.) Понависоко од на жена, не качувај се. (Домазетовски, 2800) Освен среќата во домот, добрата жена придонесува и за угледот на мажот во пошироката заедница: 16) (посл.) Жената за мажо е лице. (Домазетовски, 968) 160

5 17) (посл.) Жената го прајт мъжот и домаќин и недомаќин. (Каваев, 904) Следната пословица сака да ја истакне важноста на жената за мажот, но преку нејзино поистоветување со предмети со кои мажот најдобро ракува и кои ја олицетворуваат неговата доминација: 18) (посл.) Пушката до себе, (а) жената при себе (држи ја). (Китевски: Фолклорни бисери) [(вар.) (посл.) Жена, коњ, пушка не се даат на туѓа рака. (Пенушлиски: Пословици); (вар.) (посл.) Жената, пушката, коњот, возилото, не се даваат на друг.(домазетовски, 967)] За разлика од претходните примери, во кои жената е најчесто прикажана како нешто што треба да се има, во примерите што следат таа има проактивна улога во брачната заедница, бидејќи нејзиното примерно (согласно нормите) однесување е нејзин сопствен избор: 19) (посл.) Понекоја жена синџир кине за маж.(домазетовски, 2802) 20) (закл.) Ако ми стане Трајко на Света Недела една свеќа ќе запалам. (Китевски: Фолклорни бисери) 21) (интер.) Жена му му ја носит капата. (Каваев, 901) Колку жената и мажот се поврзани еден со друг, а особено жената, која е на некој начин зависна од него, покажуваат следните примери: 22) (посл.) Домаќинот је носит домаќинката, а таја него. (Каваев, 722) 23) (посл.) Мъжот је носит жената на кошуљата, а жената мъжот на лицето. (Каваев, 2067)[(вар.) (посл.) Домаќинката го носи домаќинот на лицето. (Фразеолошки речник)] 24) (посл.) Домаќинката се познат по лицето на домаќинот. (Каваев, 721) 25) (клет.) Силен, силен огин да го изгори. (така жената го колне лошиот маж) (Китевски: Фолклорни бисери) Мажот треба да се однесува со почит кон својата жена: 26) (посл.) Од дека ти е жената, од там ти е родата. (Пенушлиски: Малешевски фолклор) Во примерите што претходеа, однесувањето и положбата на жената се во согласност со нормативниот принцип. Но, жената како сопруга, во фразеолошкото творештво е прикажувана и со нејзината друга, негативна страна. Таа е препредена, лоша и неблагодарна за сите добрини што ги добива и го намалува квалитетот на животот на својот сопруг: 27) (посл.) Кој има жена, има и караници.(домазетовски, 1515) 28) (посл.) Сув леб да јадам, жена серсем да немам. (лута, бесна) (Поленаковиќ, 6077) 29) (интер.) Не шегувај се, пријателе, со жената и со парите. (Домазетовски, 2312) 161

6 30) (посл.) На кој му е лоша жената, не му е мирна главата. (Пенушлиски: Малешевски фолклор) 31) (посл.) Којшто зема жена безчесна, ќе си ја има дома бељата. (Поленаковиќ, 3162) 32) (посл.) На шарена змија црн раб. = «на лоша и лична жена маж» (Каваев, 2251) 33) (посл.) Сиромав е ѓаолот зашчо (шчо) немат жена. (Каваев, 3343) 34) (посл.) Жените непара се благодарни од мажите. (Цепенков, 764) Има две можни објаснувања за ваквото однесување на жената: според првото, злото е составен дел од женската природа, но тоа се коси со примерите со кои се фалат нејзината добрина и неопходност во семејството. Многу поверојатно е второто кое го потврдува ставот на Светиева и на Гиро и кое е поврзано со реалниот модел на однесување во патријархалната заедница: жената е принудена да најде посреден начин да се реализира како личност, што од неа прави бунтовник и препредено суштество, кое ги искористува мажите, за да ги реализира сопствените амбиции. Во една ваква ситуација, мажот ја губи доминацијата што му е предодредена, нешто што е неприфатливо за едно традиционално општество: 35) (посл.) Жените сега и повелаат мажите и си играат со нив како мачките со глувците. (Цепенков, 767) 36) (посл.) На мажо ако му повела жената, ќе му се сере на главата. (Пенушлиски: Малешевски фолклор) 37) (интер.) Хеј луѓе, вардете се! Мажот си го претепах и петелот си го заклах. (Домазетовски, 3850) 38) (посл.) Секој си има дома по еден кадија. = «Жената на мажот многу пати се јадосува и зло му мисли.» (Поленаковиќ, 5618) 39) (посл.) Жената е ношни кадија. (Поленаковиќ, 2074) [(вар.) (посл.) Жената е ношен даскал. (Пенушлиски: Малешевски фолклор)] 40) (интер.) Маж ми е; ако сакам, и владика си го праам. (приказна) (Цепенков, 3135) 41) (посл.) Коњот сакат зоб, а жената роб. (Китевски: Фолклорни бисери) 42) (посл.) Жените отполу удолу му кажуаат на мажите, а отполу угоре не му се кажуаат. = «Жената кога мисли нешто лошо на мажо, не му кажуа.» (Поленаковиќ, 2093) 43) (интер.) Си ја најде бељата од жената. (Поленаковиќ, 5752) 44) (интер.) Не мојт да мат по мъжа си, туку мат по гашчите. (Каваев, 2367) 45) (интер.) Жената му вели на мажа си донеси, да кај сака нека си најдит. (Цепенков, 753) 46) (посл.) На трујца може една жена боса да оди. (Пенушлиски: Малешевски фолклор) [(вар.) (посл.) За една жена тројца мажи. = «Работат и не можат да ја прехранат.» (Поленаковиќ, 165)] 162

7 47) (посл.) Не давај си, мажу, силата на жената. (Китевски: Фолклорни бисери) 48) (праш.) Го опитале галот (гавранот): Имат нешчо поцрно од тебе? Имат одгорил тој. Шчо? Куќа ќе шчо поељвит жена, одгорил галот. (Китевски: Фолклорни бисери) Ноншалантно и себично однесување на жените кои се препуштаат на разни задоволства: 49) (посл.) Жените одат на бања, ако мажите му лежат апсана. (Поленаковиќ, 2092) Народната мудрост вели дека жената е лице за мажот. Следствено на тоа, нечесната и лоша жена го нарушува угледот на мажот: 50) (посл.) Имај си жена будала, ако сакаш по светот да те продаа. (Поленаковиќ, 2443) 51) (интер.) На мажа е честа му скрши. = «Таа е нечесна бидејќи мажа си го бесчести.» (Поленаковиќ, 4048) Ваквата претстава за жената го вклучува и нејзиното златољубие: иако не е директно вклучена во економскиот живот на заедницата, таа сепак врши притисок врз мажот да заработува што повеќе, а тоа ќе ја зголеми неговата вредност во нејзините очи: 52) (посл.) Кога немаш пари никој чест не ти прајт, дури ни жената. (Каваев, 1471) 53) (посл.) Златото се испробува на огнот, жената со злато, а мажите со жените. (Домазетовски, 1128) 54) (посл.) Мъжот велит:ʼдај, боже, работаʽ, а жената велит: ʼДај, мъжу, париʽ. (Каваев, 2065) [(вар.) (посл.) Жената знъјт за ʼдај мъжуʽ, а не за ʼдај божеʽ. (Каваев, 909)] Меѓу негативните особини, што ѝ се припишуваат на жената, е и нејзината склоност кон неверство: 55) (посл.) Пред поп не фали го господа, а пред жена ти чужџ мъж. (Каваев, 3047) Во контекст на оваа склоност на жената, едно суеверие: 56) (интер.) Штом ти се влече врвцата, ти ја мами некој жената. (Домазетовски, 4171) И покрај лошата женска нарав, мажот сепак не се откажува од присуството на жената во својот живот: 57) (посл.) Ал со жена, ал без жена. = «Мака со жена, мака без жена.» (Цепенков, 107) 58) (посл.) Со жена зло (лошо), без жена позло (полошо). (Каваев, 3411) 163

8 Темата на насилството на мажот врз жената наоѓа свое место и во пословиците. Законот на физичка сила се јавува како доминантен во традиционалната заедница - жената мора да го заузда своето однесување и да се откаже од правото на свое мислење: 59) (посл.) Мажот посилен ет од жената, затоа требат да премолчуат жената. (Поленаковиќ, 3606) 60) (посл.) Воденица неклепана и жена нетепана не работи. (Пенушлиски: Пословици) Реакцијата на жената во однос на ваквата поставеност на нештата, при што повторно доаѓа до израз нејзината бунтовна природа: 61) (интер.) Ако сум ти жена, не сум ти робинка. (Каваев, 120) Од сите претходно наведени фразеолошки единици произлегуваат следниве признаци кои ја резимираат претставата за македонската жена во нејзината улога на сопруга: Добра и пожртвувана сопруга, Добрата сопруга го зголемува угледот на својот маж во пошироката заедница, Жената има второстепена важност во однос на мажот кому треба да му се потчинува, Силна поврзаност меѓу мажот и жената, Мажот треба да ја почитува својата сопруга, Лошата жена има негативно влијание врз својот сопруг, Жената е итро и препредено суштество кое го искористува мажот за да ги оствари замислените цели, Нечесната и лоша жена го нарушува угледот на својот сопруг, Жената го гледа својот сопруг низ призмата на парите, Жената може да биде и неверна, Животот без жена е тежок, колку и да е таа лоша по природа, Оправдување на насилството на мажот врз жената, Бунтовната природа на жената. Оваа кратка јазична анализа упатува на тоа дека присуството на жената во македонскиот традиционален дом е од суштинско значење. Во тој контекст се разгледува и нејзината улога на сопруга чија важност за мажот често и ги надминува рамките на најтесната општествена заедница и има реперкусии и врз целокупното негово општествено присуство. Сепак, не може да се пренебрегне очигледната бројност на примери во кои се потенцираат негативните ефекти на женската природа во домот. Анализираните примери, во голема мера, ги отсликуваат моралните начела, но и реалните однесувања застапени 164

9 во традиционалната заедница. Сосем разбирливо, интерпретацијата и оценувањето на поведението што е во спротивност на нормата, се движат во негативна насока: жената е лоша, доколку не му се потчинува на мажот и доколку на каков било начин ги манифестира својата независност и личен став. Стереотипите ги засегаат и двата модела на однесување, и нормата и реалната состојба. Овие затврдени и архетипизирани ставови ги пренесува токму јазикот кој, повторно според Гиро, е творба на мажот како доминантен принцип во општеството и ја одразува исклучиво неговата перспектива на светот што нè опкружува (Guiraud, 1978:188). Удбин-Граво (Houdebine- Gravaud, 2003: 61) се осврнува на инфериоризирањето на жената во јазикот (јазик на презирот, како што го нарекува Марина Јагело (Yaguello, 2002 : 187), со помош на термини со, генерално, навредлива сексуална конотација. Притоа, како што делумно покажува и нашиот корпус, главната улога што жената ја има во јазикот е семејната, која ја дефинира, пред сè, како сопруга и како мајка. Авторката заклучува дека сликата за жената и за мажот, но и нивниот идентитет, нужно се формираат во јазикот и стануваат дел од семејната, општествената и од историската меморија. И покрај тоа што сме сведоци на значајна промена на општествените односи, во насока на вреднување на жената, особено во професионалниот свет, сепак јазикот и понатаму е потхрануван од несвесната и архаична мисла дека жената треба да биде инфериорна. Оттука и големата отпорност и инертност на стереотипизираните претстави што ги пренесува јазикот и чија улога во обликувањето на свеста на новите поколенија е далеку од занемарлива. Кратенки: вар.варијанта гат. гатанка закл.заклетва интер.интерактивна единица клет.клетва посл.пословица праш.прашанка фраз.фразема Литература: Beauvoir, Simone de.1976 [1949]. Le deuxième sexe (tome II). Gallimard: Paris. Бојаџиевска, Маја Имагинарни жени: излегување од сенката?, во Истражувања од областа на родовите студии, том 1. Евро Балкан Пресс: Скопје. стр

10 Guiraud, Pierre Sémiologie de la sexualité. Payot: Paris. Houdebine-Gravaud, Anne-Marie Trente ans de recherche sur la différence sexuelle, ou Le langage des femmes et la sexuation dans la langue, les discours, les images, in Langage & société 2003/4, n 106. pp Јачева Улчар, Елка Третманот на жената во народниот живот и вонародната книжевност на Македонија, во Истражувања од областа на родовите студии, том 1.Евро Балкан Пресс: Скопје. стр Светиева, Анета Статусот на жената во традициската селска заедница и семејство, во ЕтноАнтропоЗум, Природно-математички факултет, Завод за етнологија: Скопје.< > Светиева, Анета Женски сениорат и пратечки појави во традициската култура на Македонците, во ЕтноАнтропоЗум, Природно-математички факултет, Завод за етнологија: Скопје. < > Yaguello, Marina Les mots et les femmes (essai de l approche sociolinguistique de la condition féminine). Petite Bibliothèque Payot: Paris. Ексцерпирани примери: Домазетовски, П.& Поп-Јовановски, А Зрно по зрно погача, камен по камен палата (македонски народни пословици и поговорки). Вишарица: Јабланица; Каваев, Ф Народни пословици од Струга и Струшко. Институт за македонски јазик Крсте Мисирков : Скопје; Китевски, М Фолклорни бисери. Македонска книга: Скопје; Пенушлиски, К Малешевски фолклор IV. Матица македонска: Скопје; Пенушлиски, К Пословици и гатанки. Македонска книга: Скопје; Поленаковиќ, Х.& Пенушлиски. К Македонски народни умотворби. Том IV, книга 1: Пословици. Кочо Рацин: Скопје; Димитровски, Т.& Ширилов, Т Фразеолошки речник на македонскиот јазик, том први (А-Ј). Огледало: Скопје; Цепенков, М Македонски народни умотворби. Книга осма: Пословици и поговорки, гатанки, клетви и благослови, (редактирал д-р Томе Саздов). Македонска книга: Скопје. 166

М-р Јасмина Буневска ОСНОВИ НА ПАТНОТО ИНЖЕНЕРСТВО

М-р Јасмина Буневска ОСНОВИ НА ПАТНОТО ИНЖЕНЕРСТВО УНИВЕРЗИТЕТ СВ. КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ - БИТОЛА ТЕХНИЧКИ ФАКУЛТЕТ - БИТОЛА - Отсек за сообраќај и транспорт - ДОДИПЛОМСКИ СТУДИИ - ECTS М-р Јасмина Буневска ОСНОВИ НА ПАТНОТО ИНЖЕНЕРСТВО ПРИЛОГ ЗАДАЧИ ОД ОПРЕДЕЛУВАЊЕ

Διαβάστε περισσότερα

ЗАДАЧИ ЗА УВЕЖБУВАЊЕ НА ТЕМАТА ГЕОМЕТРИСКИ ТЕЛА 8 ОДД.

ЗАДАЧИ ЗА УВЕЖБУВАЊЕ НА ТЕМАТА ГЕОМЕТРИСКИ ТЕЛА 8 ОДД. ЗАДАЧИ ЗА УВЕЖБУВАЊЕ НА ТЕМАТА ГЕОМЕТРИСКИ ТЕЛА 8 ОДД. ВО ПРЕЗЕНТАЦИЈАТА ЌЕ ПРОСЛЕДИТЕ ЗАДАЧИ ЗА ПРЕСМЕТУВАЊЕ ПЛОШТИНА И ВОЛУМЕН НА ГЕОМЕТРИСКИТЕ ТЕЛА КОИ ГИ ИЗУЧУВАМЕ ВО ОСНОВНОТО ОБРАЗОВАНИЕ. СИТЕ ЗАДАЧИ

Διαβάστε περισσότερα

НАПРЕГАЊЕ ПРИ ЧИСТО СМОЛКНУВАЊЕ

НАПРЕГАЊЕ ПРИ ЧИСТО СМОЛКНУВАЊЕ Факултет: Градежен Предмет: ЈАКОСТ НА МАТЕРИЈАЛИТЕ НАПРЕГАЊЕ ПРИ ЧИСТО СМОЛКНУВАЊЕ Напрегање на смолкнување е интензитет на сила на единица површина, што дејствува тангенцијално на d. Со други зборови,

Διαβάστε περισσότερα

37. РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 2013 основни училишта 18 мај VII одделение (решенија на задачите)

37. РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 2013 основни училишта 18 мај VII одделение (решенија на задачите) 37. РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 03 основни училишта 8 мај 03 VII одделение (решенија на задачите) Задача. Во еден пакет хартија која вообичаено се користи за печатење, фотокопирање и сл. има N = 500

Διαβάστε περισσότερα

Проф. д-р Ѓорѓи Тромбев ГРАДЕЖНА ФИЗИКА. Влажен воздух 3/22/2014

Проф. д-р Ѓорѓи Тромбев ГРАДЕЖНА ФИЗИКА. Влажен воздух 3/22/2014 Проф. д-р Ѓорѓи Тромбев ГРАДЕЖНА ФИЗИКА Влажен воздух 1 1 Влажен воздух Влажен воздух смеша од сув воздух и водена пареа Водената пареа во влажниот воздух е претежно во прегреана состојба идеален гас.

Διαβάστε περισσότερα

ЈАКОСТ НА МАТЕРИЈАЛИТЕ

ЈАКОСТ НА МАТЕРИЈАЛИТЕ диј е ИКА ски ч. 7 ч. Универзитет Св. Кирил и Методиј Универзитет Машински Св. факултет Кирил и Скопје Методиј во Скопје Машински факултет МОМ ТЕХНИЧКА МЕХАНИКА професор: доц. др Виктор Гаврилоски. ТОРЗИЈА

Διαβάστε περισσότερα

ИНТЕРПРЕТАЦИЈА на NMR спектри. Асс. д-р Јасмина Петреска Станоева

ИНТЕРПРЕТАЦИЈА на NMR спектри. Асс. д-р Јасмина Петреска Станоева ИНТЕРПРЕТАЦИЈА на NMR спектри Асс. д-р Јасмина Петреска Станоева Нуклеарно магнетна резонанца Нуклеарно магнетна резонанца техника на молекулска спектроскопија дава информација за бројот и видот на атомите

Διαβάστε περισσότερα

ИСПИТ ПО ПРЕДМЕТОТ ВИСОКОНАПОНСКИ МРЕЖИ И СИСТЕМИ (III година)

ИСПИТ ПО ПРЕДМЕТОТ ВИСОКОНАПОНСКИ МРЕЖИ И СИСТЕМИ (III година) Septemvri 7 g ИСПИТ ПО ПРЕДМЕТОТ ВИСОКОНАПОНСКИ МРЕЖИ И СИСТЕМИ (III година) Задача 1. На сликата е прикажан 4 kv преносен вод со должина L = 18 km кој поврзува ЕЕС со бесконечна моќност и една електрична

Διαβάστε περισσότερα

ВЕРОЈАТНОСТ И СТАТИСТИКА ВО СООБРАЌАЈОТ 3. СЛУЧАЈНИ ПРОМЕНЛИВИ

ВЕРОЈАТНОСТ И СТАТИСТИКА ВО СООБРАЌАЈОТ 3. СЛУЧАЈНИ ПРОМЕНЛИВИ Предавање. СЛУЧАЈНИ ПРОМЕНЛИВИ. Еднодимензионална случајна променлива При изведување на експеримент, случајниот настан може да има многу различни реализации. Ако ги знаеме можните реализации и ако ја знаеме

Διαβάστε περισσότερα

СТАНДАРДНИ НИСКОНАПОНСКИ СИСТЕМИ

СТАНДАРДНИ НИСКОНАПОНСКИ СИСТЕМИ НН трифазни мрежи се изведуваат со три или четири спроводника мрежите со четири спроводника можат да преминат во мрежи со пет спроводника, но со оглед што тоа во пракса се прави во објектите (кај потрошувачите),

Διαβάστε περισσότερα

Почетоците на европската античка етимологија (со осврт на македонската)

Почетоците на европската античка етимологија (со осврт на македонската) УДК. 81'373.6 811.163.3'376.6 Александра Гецовска Почетоците на европската античка етимологија (со осврт на македонската) Клучни зборови: античка етимологија, дијахронија, македонска етимологија. Апстракт:

Διαβάστε περισσότερα

а) Определување кружна фреквенција на слободни пригушени осцилации ωd ωn = ω б) Определување периода на слободни пригушени осцилации

а) Определување кружна фреквенција на слободни пригушени осцилации ωd ωn = ω б) Определување периода на слободни пригушени осцилации Динамика и стабилност на конструкции Задача 5.7 За дадената армирано бетонска конструкција од задачата 5. и пресметаните динамички карактеристики: кружна фреквенција и периода на слободните непригушени

Διαβάστε περισσότερα

σ d γ σ M γ L = ЈАКОСТ 1 x A 4М21ОМ02 АКСИЈАЛНИ НАПРЕГАЊА (дел 2) 2.6. СОПСТВЕНА ТЕЖИНА КАКО АКСИЈАЛНА СИЛА Напонска состојаба

σ d γ σ M γ L = ЈАКОСТ 1 x A 4М21ОМ02 АКСИЈАЛНИ НАПРЕГАЊА (дел 2) 2.6. СОПСТВЕНА ТЕЖИНА КАКО АКСИЈАЛНА СИЛА Напонска состојаба 4МОМ0 ЈАКОСТ АКСИЈАЛНИ НАПРЕГАЊА (дел ) наставник:.6. СОПСТВЕНА ТЕЖИНА КАКО АКСИЈАЛНА СИЛА Напонска состојаба γ 0 ( специфична тежина) 0 ak() G γ G ΣX0 ak() G γ ak ( ) γ Аксијалната сила и напонот, по

Διαβάστε περισσότερα

ЕКЛИСИОЛОШКИОТ ЕТОС СПОРЕД СВЕТИ ЈОВАН ЗЛАТОУСТ КИРЕ ТРАЈАНОВ

ЕКЛИСИОЛОШКИОТ ЕТОС СПОРЕД СВЕТИ ЈОВАН ЗЛАТОУСТ КИРЕ ТРАЈАНОВ ЕКЛИСИОЛОШКИОТ ЕТОС СПОРЕД СВЕТИ ЈОВАН ЗЛАТОУСТ КИРЕ ТРАЈАНОВ Разгледувањето на тезата за еклисиолошко-онтолошката основаност на етичката мисла на свет Јован Златоуст ќе го започнеме со кажувањето на двајца

Διαβάστε περισσότερα

Етички став спрема болно дете од анемија Г.Панова,Г.Шуманов,С.Јовевска,С.Газепов,Б.Панова Факултет за Медицински науки,,универзитет Гоце Делчев Штип

Етички став спрема болно дете од анемија Г.Панова,Г.Шуманов,С.Јовевска,С.Газепов,Б.Панова Факултет за Медицински науки,,универзитет Гоце Делчев Штип Етички став спрема болно дете од анемија Г.Панова,Г.Шуманов,С.Јовевска,С.Газепов,Б.Панова Факултет за Медицински науки,,универзитет Гоце Делчев Штип Апстракт Вовед:Болести на крвта можат да настанат кога

Διαβάστε περισσότερα

Предизвици во моделирање

Предизвици во моделирање Предизвици во моделирање МОРА да постои компатибилност на јазлите од мрежата на КЕ на спојот на две површини Предизвици во моделирање Предизвици во моделирање Предизвици во моделирање Предизвици во моделирање

Διαβάστε περισσότερα

Доц. д-р Наташа Ристовска

Доц. д-р Наташа Ристовска Доц. д-р Наташа Ристовска Класификација според структура на скелет Алифатични Циклични Ароматични Бензеноидни Хетероциклични (Повторете ги хетероцикличните соединенија на азот, петчлени и шестчлени прстени,

Διαβάστε περισσότερα

46. РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА април II година (решенија на задачите)

46. РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА април II година (решенија на задачите) 46 РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 03 0 април 03 година (решенија на задачите Задача Tочкаст полнеж е поставен во темето на правиот агол на правоаголен триаголник како што е прикажано на слика Јачината

Διαβάστε περισσότερα

Бесмртноста на душата кај Платон (II)

Бесмртноста на душата кај Платон (II) Бесмртноста на душата кај Платон (II) Стефан Пановски Студент на институтот за класични студии noxdiaboli@yahoo.com 1. За деловите на душата За да зборуваме за бесмртноста на душата, најнапред мора да

Διαβάστε περισσότερα

ПРЕОДНИ ПРОЦЕСИ ПРИ ВКЛУЧУВАЊЕ НА КОНДЕНЗАТОРСКИТЕ БАТЕРИИ КАЈ ЕЛЕКТРОЛАЧНАТА ПЕЧКА

ПРЕОДНИ ПРОЦЕСИ ПРИ ВКЛУЧУВАЊЕ НА КОНДЕНЗАТОРСКИТЕ БАТЕРИИ КАЈ ЕЛЕКТРОЛАЧНАТА ПЕЧКА 8. СОВЕТУВАЊЕ Охрид, 4 септември Бранко Наџински Илија Хаџидаовски Макстил АД ПРЕОДНИ ПРОЦЕСИ ПРИ ВКЛУЧУВАЊЕ НА КОНДЕНЗАТОРСКИТЕ БАТЕРИИ КАЈ ЕЛЕКТРОЛАЧНАТА ПЕЧКА КУСА СОДРЖИНА Во овој труд е разгледан

Διαβάστε περισσότερα

НУМЕРИЧКО МОДЕЛИРАЊЕ НА ГАЛАКСИИ

НУМЕРИЧКО МОДЕЛИРАЊЕ НА ГАЛАКСИИ Школа млади физичари 39, (2014) p. 1-12 НУМЕРИЧКО МОДЕЛИРАЊЕ НА ГАЛАКСИИ Наце Стојанов 1. ВОВЕД Kомпјутерските симулации, гледано воопштено, се прават заради разбирањете на својствата на објектите или

Διαβάστε περισσότερα

45 РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 2012 II година (решенија на задачите)

45 РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 2012 II година (решенија на задачите) 45 РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 1 II година (решенија на задачите) 1 Координатите на два точкасти полнежи q 1 = + 3 µ C и q = 4µ C, поставени во xy рамнината се: x 1 = 3, 5cm; y 1 =, 5cm и x = cm; y

Διαβάστε περισσότερα

Од точката С повлечени се тангенти кон кружницата. Одреди ја големината на AOB=?

Од точката С повлечени се тангенти кон кружницата. Одреди ја големината на AOB=? Задачи за вежби тест плоштина на многуаголник 8 одд На што е еднаков збирот на внатрешните агли кај n-аголник? 1. Одреди ја плоштината на паралелограмот, според податоците дадени на цртежот 2. 3. 4. P=?

Διαβάστε περισσότερα

46. РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА април III година. (решенија на задачите)

46. РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА април III година. (решенија на задачите) 46. РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 3 април 3 III година (решенија на задачите) Задача. Хеликоптер спасува планинар во опасност, спуштајќи јаже со должина 5, и маса 8, kg до планинарот. Планинарот испраќа

Διαβάστε περισσότερα

Интеркултурно образование и воспитување во мултикултурни општества

Интеркултурно образование и воспитување во мултикултурни општества ТРЕНИНГ ЦЕНТАР ЗА МЕНАЏМЕНТ НА КОНФЛИКТИ - ТЦМЦ Интеркултурно образование и воспитување во мултикултурни општества Теорија за мултикултурализмот М-р. Алберт Хани 2014 У Л. Б О Р К А Т А Л Е С К И 11-4,

Διαβάστε περισσότερα

МЕХАНИКА 1 МЕХАНИКА 1

МЕХАНИКА 1 МЕХАНИКА 1 диј е ИКА Универзитет Св. Кирил и Методиј Универзитет Машински Св. факултет Кирил -и Скопје Методиј во Скопје Машински факултет 3М21ОМ01 ТЕХНИЧКА МЕХАНИКА професор: доц. д-р Виктор Гаврилоски 1. ВОВЕДНИ

Διαβάστε περισσότερα

БОГОМИЛ ЃУЗЕЛ МИРОНОСНИЦИ

БОГОМИЛ ЃУЗЕЛ МИРОНОСНИЦИ БОГОМИЛ ЃУЗЕЛ МИРОНОСНИЦИ 1, LADY ROAD, EDINBURGH 9. Огромна соба и дебели ѕидишта место што Самиот Посејдон можеби го одбрал за да го заклучи морето Пред да даде оставка и да ce повлече земајќи ги клучевите

Διαβάστε περισσότερα

56. РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 2013 Скопје, 11 мај IV година (решенија на задачите)

56. РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 2013 Скопје, 11 мај IV година (решенија на задачите) 56. РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 03 Скопје, мај 03 IV година (решенија на задачите) Задача. Птица со маса 500 лета во хоризонтален правец и не внимавајќи удира во вертикално поставена прачка на растојание

Διαβάστε περισσότερα

3. ПРЕСМЕТКА НА КРОВ НА КУЌА СО ТРИГОНОМЕТРИЈА

3. ПРЕСМЕТКА НА КРОВ НА КУЌА СО ТРИГОНОМЕТРИЈА 3. ПРЕСМЕТКА НА КРОВ НА КУЌА СО ТРИГОНОМЕТРИЈА Цел: Учениците/студентите да се запознаат со равенки за пресметка на: агли, периметар, плоштина, волумен на триаголна призма, како од теоретски аспект, така

Διαβάστε περισσότερα

ШЕМИ ЗА РАСПОРЕДУВАЊЕ НА ПРОСТИТЕ БРОЕВИ

ШЕМИ ЗА РАСПОРЕДУВАЊЕ НА ПРОСТИТЕ БРОЕВИ МАТЕМАТИЧКИ ОМНИБУС, (07), 9 9 ШЕМИ ЗА РАСПОРЕДУВАЊЕ НА ПРОСТИТЕ БРОЕВИ Весна Целакоска-Јорданова Секој природен број поголем од што е делив самo со и сам со себе се вика прост број. Запишани во низа,

Διαβάστε περισσότερα

ЕДНИОТ И МНОГУТЕ НИЗ ЕКЛИСИОЛОШКИ АСПЕКТ

ЕДНИОТ И МНОГУТЕ НИЗ ЕКЛИСИОЛОШКИ АСПЕКТ ЕДНИОТ И МНОГУТЕ НИЗ ЕКЛИСИОЛОШКИ АСПЕКТ (ЛИЧНОСТА НА ЕПИСКОПОТ ВО ЦРКВАТА) ВОВЕД Човековата слобода не е апсолутна. Човекот, според сè е детерминирано битие. Самиот факт на неговата створеност ја условува

Διαβάστε περισσότερα

Регулација на фреквенција и активни моќности во ЕЕС

Регулација на фреквенција и активни моќности во ЕЕС 8 Регулација на фреквенција и активни моќности во ЕЕС 8.1. Паралелна работа на синхроните генератори Современите електроенергетски системи го напојуваат голем број на синхрони генератори кои работат паралелно.

Διαβάστε περισσότερα

SFRA ТЕСТ ЗА МЕХАНИЧКА ПРОЦЕНКА НА АКТИВНИОТ ДЕЛ КАЈ ЕНЕРГЕТСКИ ТРАНСФОРМАТОРИ

SFRA ТЕСТ ЗА МЕХАНИЧКА ПРОЦЕНКА НА АКТИВНИОТ ДЕЛ КАЈ ЕНЕРГЕТСКИ ТРАНСФОРМАТОРИ 6. СОВЕТУВАЊЕ Охрид, 4-6 октомври 2009 Жан Кипаризоски Howard Industries, Laurel, MS, USA SFRA ТЕСТ ЗА МЕХАНИЧКА ПРОЦЕНКА НА АКТИВНИОТ ДЕЛ КАЈ ЕНЕРГЕТСКИ ТРАНСФОРМАТОРИ КУСА СОДРЖИНА SFRA (sweep frequency

Διαβάστε περισσότερα

МЕТОДИ ЗА ДИГИТАЛНО ДИРЕКТНО ФАЗНО УПРАВУВАЊЕ НА СЕРИСКИ РЕЗОНАНТНИ ЕНЕРГЕТСКИ КОНВЕРТОРИ

МЕТОДИ ЗА ДИГИТАЛНО ДИРЕКТНО ФАЗНО УПРАВУВАЊЕ НА СЕРИСКИ РЕЗОНАНТНИ ЕНЕРГЕТСКИ КОНВЕРТОРИ 8. СОВЕТУВАЊЕ Охрид, 22 24 септември Љупчо Караџинов Факултет за електротехника и информациски технологии, Универзитет Светите Кирил и Методиј Скопје Гоце Стефанов Факултет за електротехника Радовиш,Универзитет

Διαβάστε περισσότερα

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Мерни мостови и компензатори V. Мерни мостови и компензатори V.. Мерни мостови. Колкава е вредноста на отпорот измерен со Томпсоновиот мост ако се: Ω,, Ω 6 и Ω. Колкава процентуална грешка ќе се направи

Διαβάστε περισσότερα

Тетовско - гостиварска епархиjа Година 4 Броj 7 февруари 2017 ЗА ИКОНАТА НА СРЕТЕНИЕ ГОСПОДОВО

Тетовско - гостиварска епархиjа Година 4 Броj 7 февруари 2017 ЗА ИКОНАТА НА СРЕТЕНИЕ ГОСПОДОВО Тетовско - гостиварска епархиjа Година 4 Броj 7 февруари 2017 ЗА ИКОНАТА НА СРЕТЕНИЕ ГОСПОДОВО 2 SECTION ИЗВАДОЦИ NAME ОД СЛОВО ЗА ПРАЗНИЦИТЕ Кирил Пејчиновиќ...Aмa aко речете, како едни сиромаси слепи

Διαβάστε περισσότερα

Елисавета Сарџоска 1 Виолета Арнаудова Институт за психологија, Филозофски факултет, Универзитет Св. Кирил и Методиј Скопје

Елисавета Сарџоска 1 Виолета Арнаудова Институт за психологија, Филозофски факултет, Универзитет Св. Кирил и Методиј Скопје Психологија: наука и практика, Vol I (1), 2015 УДК: 159.947.5-057.1:061.2 Изворен научен труд OРГАНИЗАЦИСКА КУЛТУРА И МОТИВАЦИЈА ЗА РАБОТА ВО ГРАЃАНСКИОТ СЕКТОР НА ВРАБОТЕНИ СО РАКОВОДНА И СО НЕРАКОВОДНА

Διαβάστε περισσότερα

ДРВОТО КАКО МАТЕРИЈАЛ ЗА

ДРВОТО КАКО МАТЕРИЈАЛ ЗА ГРАДЕЖЕН ФАКУЛТЕТ-СКОПЈЕ Катедра за бетонски и дрвени конструкции ДРВОТО КАКО МАТЕРИЈАЛ ЗА ГРАДЕЖНИ КОНСТРУКЦИИ Доцент д-р Тони Аранѓеловски ОСНОВИ НА ДРВЕНИ КОНСТРУКЦИИ СТРУКТУРА НА ДРВОТО Дрвото е биолошки,

Διαβάστε περισσότερα

56. РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 2013 Скопје, 11 мај I година (решенија на задачите)

56. РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 2013 Скопје, 11 мај I година (решенија на задачите) 56. РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 03 Скопје, мај 03 I година (решенија на задачите) Задача. Експресен воз го поминал растојанието помеѓу две соседни станици, кое изнесува, 5 km, за време од 5 min. Во

Διαβάστε περισσότερα

Метод, формат, стратегија, тактика, практика, процедура, протокол, платформа и... и други испитни прашања за професорот. Сесија #2 со Мишко Шуваковиќ

Метод, формат, стратегија, тактика, практика, процедура, протокол, платформа и... и други испитни прашања за професорот. Сесија #2 со Мишко Шуваковиќ Сесија #2 со Мишко Шуваковиќ Метод, формат, стратегија, тактика, практика, процедура, протокол, платформа и други испитни прашања за професорот 29.01.2010, Белград Магацин во улицата Крале Марко Синиша

Διαβάστε περισσότερα

ВО ОВОЈ БРОЈ: MAKEDONIKA. Izdava. MAKEDONIKA litera

ВО ОВОЈ БРОЈ: MAKEDONIKA. Izdava. MAKEDONIKA litera MAKEDONIKA Год. V, бр. 13, ноември 2015 ISSN 1857-7539 UDK 82; 930.85 Izdava MAKEDONIKA litera DOOEL Skopje Za izdava~ot Nove Cvetanoski Redakcija Goran Kalo era (Hrvatska) Miroslav Kouba (^e{ka) Neven

Διαβάστε περισσότερα

ПОДОБРУВАЊЕ НА КАРАКТЕРИСТИКИТЕ НА ИСПИТНА СТАНИЦА ЗА ТЕСТИРАЊЕ НА ЕНЕРГЕТСКИ ТРАНСФОРМАТОРИ

ПОДОБРУВАЊЕ НА КАРАКТЕРИСТИКИТЕ НА ИСПИТНА СТАНИЦА ЗА ТЕСТИРАЊЕ НА ЕНЕРГЕТСКИ ТРАНСФОРМАТОРИ 8. СОВЕТУВАЊЕ Охрид, 22 24 септември Љубомир Николоски Крсте Најденкоски Михаил Дигаловски Факултет за електротехника и информациски технологии, Скопје Зоран Трипуноски Раде Кончар - Скопје ПОДОБРУВАЊЕ

Διαβάστε περισσότερα

Кои од наведениве процеси се физички, а кои се хемиски?

Кои од наведениве процеси се физички, а кои се хемиски? Кои од наведениве процеси се физички, а кои се хемиски? I. фотосинтеза II. вриење на алкохол III. топење на восок IV. горење на бензин V. скиселување на виното а) физички:ниту едно хемиски: сите б) физички:

Διαβάστε περισσότερα

Душан Чакмаков. Веројатност

Душан Чакмаков. Веројатност Душан Чакмаков Веројатност Интерна скрипта, Машински факултет Скопје, 04 ii Содржина. Вовед.... Случајни настани и веројатност... 5.. Простор на случајни настани... 5.. Аксиоми на веројатност... 9.3. Класичен

Διαβάστε περισσότερα

Eкономската теорија и новата-кејнзијанска школа

Eкономската теорија и новата-кејнзијанска школа м-р Душко Јошески 1 УДК/UDK 330.362 : 330.832/.834 Апстракт Eкономската теорија и новата-кејнзијанска школа Во трудов се опишува школата на новите кејнзијанци(акерлоф и Стиглиц 2 се во групата цврсти Нео-Кејнзијанци,

Διαβάστε περισσότερα

ТАРИФЕН СИСТЕМ ЗА ДИСТРИБУЦИЈА

ТАРИФЕН СИСТЕМ ЗА ДИСТРИБУЦИЈА ТАРИФЕН СИСТЕМ ЗА ДИСТРИБУЦИЈА Тарифен систем за ДС на ЕВН Македонија 2014 година (rke.org.mk) Надоместок за користење на дистрибутивниот систем плаќаат сите потрошувачи, корисници на дистрибутивниот сите

Διαβάστε περισσότερα

45 РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 2012 III година (решенија на задачите)

45 РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 2012 III година (решенија на задачите) 45 РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА III година (решенија на задачите Рамнострана стаклена призма чиј агол при врвот е = 6 поставена е во положба на минимална девијација за жолтата светлина Светлината паѓа

Διαβάστε περισσότερα

Гоце Јанкулоски ТРАНСФОРМАЦИСКОТО ЛИДЕРСТВО КАКО ГЕНЕРАТОР НА УСПЕХОТ НА РАБОТЕЊЕТО - МАГИСТЕРСКИ ТРУД -

Гоце Јанкулоски ТРАНСФОРМАЦИСКОТО ЛИДЕРСТВО КАКО ГЕНЕРАТОР НА УСПЕХОТ НА РАБОТЕЊЕТО - МАГИСТЕРСКИ ТРУД - УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ - ШТИП МБА - Менаџмент Гоце Јанкулоски ТРАНСФОРМАЦИСКОТО ЛИДЕРСТВО КАКО ГЕНЕРАТОР НА УСПЕХОТ НА РАБОТЕЊЕТО - МАГИСТЕРСКИ ТРУД - Штип, февруари 2015 година

Διαβάστε περισσότερα

70 ГОДИНИ ИНСТИТУТ ЗА ИСТОРИЈА 70 ГОДИНИ МАКЕДОНСКА ИСТОРИОГРАФИЈА

70 ГОДИНИ ИНСТИТУТ ЗА ИСТОРИЈА 70 ГОДИНИ МАКЕДОНСКА ИСТОРИОГРАФИЈА Универзитет Св. Кирил и Методиј Скопје Филозофски факултет Институт за историја 70 ГОДИНИ ИНСТИТУТ ЗА ИСТОРИЈА 70 ГОДИНИ МАКЕДОНСКА ИСТОРИОГРАФИЈА ЗБОРНИК НА ТРУДОВИ ОД МЕЃУНАРОДНАТА КОНФЕРЕНЦИЈА ОДРЖАНА

Διαβάστε περισσότερα

Остава на монети од археолошкиот локалитет Баргала II (каталог)

Остава на монети од археолошкиот локалитет Баргала II (каталог) Остава на монети од археолошкиот локалитет Баргала II (каталог) Билјана Јовановска Републички завод за заштита на спомениците на културата - Скопје Трајче Нацев Завод за заштита на спомениците на културата

Διαβάστε περισσότερα

Η «Καταπιεσμενη Μακεδονικη Μειονοτητα»

Η «Καταπιεσμενη Μακεδονικη Μειονοτητα» Η «Καταπιεσμενη Μακεδονικη Μειονοτητα» Ì Á Ê Å Ä Ï Í É Ó Ì Ï Ó Ομιλία του επικεφαλής της γιουγκοσλαβικής αντιπροσωπείας στην 19η Σύνοδο της Unesco στο Ναϊρόμπι της Κένυας, Τούρπε Γιανκόβλεφσκι. Β παράγραφος

Διαβάστε περισσότερα

СТУДИЈА НА РЕАЛЕН СЛУЧАЈ НА ВЛИЈАНИЕТО НА ДИСПЕРЗИРАНОТО ПРОИЗВОДСТВО ВРЗ СН ДИСТРИБУТИВНА МРЕЖА

СТУДИЈА НА РЕАЛЕН СЛУЧАЈ НА ВЛИЈАНИЕТО НА ДИСПЕРЗИРАНОТО ПРОИЗВОДСТВО ВРЗ СН ДИСТРИБУТИВНА МРЕЖА 6. СОВЕТУВАЊЕ Охрид, 4-6 октомври 2009 Методија Атанасовски Љупчо Трпезановски Технички Факултет, Битола СТУДИЈА НА РЕАЛЕН СЛУЧАЈ НА ВЛИЈАНИЕТО НА ДИСПЕРЗИРАНОТО ПРОИЗВОДСТВО ВРЗ СН ДИСТРИБУТИВНА МРЕЖА

Διαβάστε περισσότερα

Д-Р АЛЕКСАНДАР СПАСЕНОВСКИ

Д-Р АЛЕКСАНДАР СПАСЕНОВСКИ Д-Р АЛЕКСАНДАР СПАСЕНОВСКИ Д-Р ЈОВАН АНДОНОВСКИ ПОЛИТИКА И РЕТОРИКА Д-Р АЛЕКСАНДАР СПАСЕНОВСКИ Д-Р ЈОВАН АНДОНОВСКИ ПОЛИТИКА И РЕТОРИКА СКОПЈЕ, 2017 година ИМПРЕСУМ Наслов: Политика и реторика бесплатно

Διαβάστε περισσότερα

Ветерна енергија 3.1 Вовед

Ветерна енергија 3.1 Вовед 3 Ветерна енергија 3.1 Вовед Енергијата на ветерот е една од првите форми на енергија која ја користел човекот. Уште старите Египќани ја користеле за задвижување на своите бродови и ветерни мелници. Ваквиот

Διαβάστε περισσότερα

НЕКОИ АЛГОРИТМИ ЗА РЕШАВАЊЕ НА ЗАДАЧАТА НА ПАТУВАЧКИОТ ТРГОВЕЦ

НЕКОИ АЛГОРИТМИ ЗА РЕШАВАЊЕ НА ЗАДАЧАТА НА ПАТУВАЧКИОТ ТРГОВЕЦ МАТЕМАТИЧКИ ОМНИБУС, 1 (2017), 101 113 НЕКОИ АЛГОРИТМИ ЗА РЕШАВАЊЕ НА ЗАДАЧАТА НА ПАТУВАЧКИОТ ТРГОВЕЦ Ирена Стојковска 1 Задачата на патувачкиот трговец е комбинаторна оптимизациона задача со едноставна

Διαβάστε περισσότερα

ФОНДАЦИЈА ФРИДРИХ ЕБЕРТ РЕВИЈА ЗА СОЦИЈАЛНА ПОЛИТИКА

ФОНДАЦИЈА ФРИДРИХ ЕБЕРТ РЕВИЈА ЗА СОЦИЈАЛНА ПОЛИТИКА ФОНДАЦИЈА ФРИДРИХ ЕБЕРТ РЕВИЈА ЗА СОЦИЈАЛНА ПОЛИТИКА 2009 Год. 2, Бр. 3, Стр. 197-302, Скопје, јуни 2009 Рев. за соц. пол. год. 2 Бр. 3 Стр. 197-302, Скопје, јули 2009 Издавач: Фондација Фридрих Еберт

Διαβάστε περισσότερα

Методина гранични елементи за инженери

Методина гранични елементи за инженери Методина гранични елементи за инженери доц. д-р Тодорка Самарџиоска Градежен факултет УКИМ -Скопје Типовина формулации со гранични елементи директна формулација: Интегралната равенка е формулирана во врска

Διαβάστε περισσότερα

4.3 Мерен претворувач и мерен сигнал.

4.3 Мерен претворувач и мерен сигнал. 4.3 Мерен претворувач и мерен сигнал. 1 2 Претворањето на процесната величина во мерен сигнал се изведува со помош на мерен претворувач. Може да се каже дека улогата на претворувачот е претворање на енергијата

Διαβάστε περισσότερα

Универзитет Св. Кирил и Методиј -Скопје Факултет за електротехника и информациски технологии ДИНАМИЧКА ВИЗУЕЛИЗАЦИЈА НА СОФТВЕР. -магистерски труд-

Универзитет Св. Кирил и Методиј -Скопје Факултет за електротехника и информациски технологии ДИНАМИЧКА ВИЗУЕЛИЗАЦИЈА НА СОФТВЕР. -магистерски труд- Универзитет Св. Кирил и Методиј -Скопје Факултет за електротехника и информациски технологии ДИНАМИЧКА ВИЗУЕЛИЗАЦИЈА НА СОФТВЕР -магистерски труд- Ментор Проф. Д-р Сузана Лошковска Кандидат Александра

Διαβάστε περισσότερα

Социјалните мрежи како алатка во процесот на управување со знаење

Социјалните мрежи како алатка во процесот на управување со знаење Универзитет Св. Климент Охридски Битола ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ И КОМУНИКАЦИСКИ ТЕХНОЛОГИИ БИТОЛА студиска програма по Инженерство и менаџмент на софтверски апликации Социјалните мрежи како алатка во

Διαβάστε περισσότερα

Анализа на триаголници: Упатство за наставникот

Анализа на триаголници: Упатство за наставникот Анализа на триаголници: Упатство за наставникот Цел:. Што мислиш? Колку многу триаголници со основа a=4см и висина h=3см можеш да нацрташ? Линк да Видиш и Направиш Mathcast за Што мислиш? Нацртај точка

Διαβάστε περισσότερα

27. Согласно барањата на Протоколот за тешки метали кон Конвенцијата за далекусежно прекугранично загадување (ратификуван од Република Македонија во

27. Согласно барањата на Протоколот за тешки метали кон Конвенцијата за далекусежно прекугранично загадување (ратификуван од Република Македонија во Прашања за вежбање: 1. Со кој закон е дефинирана и што претставува заштита и унапредување на животната средина? 2. Што преттставуваат емисија и имисија на супстанци? 3. Што претставува гранична вредност

Διαβάστε περισσότερα

ГОДИШНИК НА ПРАВНИОТ ФАКУЛТЕТ ЈУСТИНИЈАН ПРВИ ВО СКОПЈЕ

ГОДИШНИК НА ПРАВНИОТ ФАКУЛТЕТ ЈУСТИНИЈАН ПРВИ ВО СКОПЈЕ УНИВЕРЗИТЕТ СВ.КИРИЛ И МЕТОДИЈ ПРАВЕН ФАКУЛТЕТ ЈУСТИНИЈАН ПРВИ СКОПЈЕ ГОДИШНИК НА ПРАВНИОТ ФАКУЛТЕТ ЈУСТИНИЈАН ПРВИ ВО СКОПЈЕ ANNUAIRE DE LA FACULTÉ DE DROIT IUSTINIANUS PRIMUS DE SKOPJE Во чест на 18

Διαβάστε περισσότερα

Диоген Лаертиј. Животите и мислењата на славните философи, книга IX, глава II: Од животот и мислите на Хераклит*

Диоген Лаертиј. Животите и мислењата на славните философи, книга IX, глава II: Од животот и мислите на Хераклит* Диоген Лаертиј Животите и мислењата на славните философи, книга IX, глава II: Од животот и мислите на Хераклит* Превод од старогрчки: Ема Андоновска Елена Весова eandonovska@yahoo.com Хераклит, синот Блосонов,

Διαβάστε περισσότερα

Православна Охридска Архиепископија Службен билтен година XII Јануари Декември 2015

Православна Охридска Архиепископија Службен билтен година XII Јануари Декември 2015 Православна Охридска Архиепископија Службен билтен година XII Јануари Декември 2015 Архиепископот Јован во сослужение со Митрополитот на Санкт-Петербург Варсонуфиј, 26 Април 2015 Содржина Архиепископ

Διαβάστε περισσότερα

РЕФЕРАТ. Во средниот век епископската титула на св. Климент ја среќаваме во три основни варијанти:

РЕФЕРАТ. Во средниот век епископската титула на св. Климент ја среќаваме во три основни варијанти: 1 РЕФЕРАТ Во средниот век епископската титула на св. Климент ја среќаваме во три основни варијанти: епископ Велички - епископ Словенски - епископ на Бугарија / епископ бугарски Потеклото и значењето на

Διαβάστε περισσότερα

Забелешки кон Уредбата за дополнување

Забелешки кон Уредбата за дополнување 05.04.2017 Забелешки кон Уредбата за дополнување Граѓанска иницијатива О2 коалиција за чист воздух бул. Партизански одреди бр.72a/41 1000 Скопје contact@o2koalicija.mk Скопје, 05.04.2017 година Граѓанска

Διαβάστε περισσότερα

ЗБИРКА НА ОДБРАНИ РЕШЕНИ ЗАДАЧИ ОД ОБЛАСТА НА СИНТЕЗАТА НА СИСТЕМИ НА АВТОMАТСКО УПРАВУВАЊЕ

ЗБИРКА НА ОДБРАНИ РЕШЕНИ ЗАДАЧИ ОД ОБЛАСТА НА СИНТЕЗАТА НА СИСТЕМИ НА АВТОMАТСКО УПРАВУВАЊЕ Универзитет Св. Кирил и Методиј - Скопје Факултет за електротехника и информациски технологии - Скопје ЕЛИЗАБЕТА ЛАЗАРЕВСКА ЗБИРКА НА ОДБРАНИ РЕШЕНИ ЗАДАЧИ ОД ОБЛАСТА НА СИНТЕЗАТА НА СИСТЕМИ НА АВТОMАТСКО

Διαβάστε περισσότερα

ФИЛАРХ, ПОЛИБИЈ И РАЗВОЈОТ НА ХЕЛЕНИСТИЧКАТА ИСТОРИОГРАФИЈА ВО III ВЕК ПР. Н. Е. *

ФИЛАРХ, ПОЛИБИЈ И РАЗВОЈОТ НА ХЕЛЕНИСТИЧКАТА ИСТОРИОГРАФИЈА ВО III ВЕК ПР. Н. Е. * оригинален научен труд УДК: 303.446.4(495) ФИЛАРХ, ПОЛИБИЈ И РАЗВОЈОТ НА ХЕЛЕНИСТИЧКАТА ИСТОРИОГРАФИЈА ВО III ВЕК ПР. Н. Е. * Стефан Пановски Институт за национална историја, Скопје, Македонија Keywords:

Διαβάστε περισσότερα

ДОНЧЕ ТАСЕВ МАКЕДОНЦИТЕ ВО ГРЦИЈА

ДОНЧЕ ТАСЕВ МАКЕДОНЦИТЕ ВО ГРЦИЈА ДОНЧЕ ТАСЕВ МАКЕДОНЦИТЕ ВО ГРЦИЈА МАКЕДОНЦИТЕ ВО ГРЦИЈА ДОНЧЕ ТАСЕВ ДОНЧЕ ТАСЕВ МАКЕДОНЦИТЕ ВО ГРЦИЈА Македонски информативен центар Донче ТАСЕВ МАКЕДОНЦИТЕ ВО ГРЦИЈА Издавач Македонски информативен центар

Διαβάστε περισσότερα

1.2. Сличност троуглова

1.2. Сличност троуглова математик за VIII разред основне школе.2. Сличност троуглова Учили смо и дефиницију подударности два троугла, као и четири правила (теореме) о подударности троуглова. На сличан начин наводимо (без доказа)

Διαβάστε περισσότερα

АКСИЈАЛНО НАПРЕГАЊЕ Катедра за техничка механика и јакост на материјалите

АКСИЈАЛНО НАПРЕГАЊЕ Катедра за техничка механика и јакост на материјалите УНИВЕРЗИТЕТ Св. КИРИЛ иметодиј ГРАДЕЖЕН ФАКУЛТЕТ СКОПЈЕ Катедра за техничка механика и јакост на материјалите http://ktmjm.gf.ukim.edu.mk АКСИЈАЛНО НАПРЕГАЊЕ 17.02.2015 АКСИЈАЛНО НАПРЕГАЊЕ КОГА??? АКСИЈАЛНО

Διαβάστε περισσότερα

Универзитет св.кирил и Методиј-Скопје Природно Математички факултет. Семинарска работа. Предмет:Атомска и нуклеарна физика. Тема:Фотоелектричен ефект

Универзитет св.кирил и Методиј-Скопје Природно Математички факултет. Семинарска работа. Предмет:Атомска и нуклеарна физика. Тема:Фотоелектричен ефект Универзитет св.кирил и Методиј-Скопје Природно Математички факултет Семинарска работа Предмет:Атомска и нуклеарна физика Тема:Фотоелектричен ефект Изработил Саздова Ирена ментор проф.д-р Драган Јакимовски

Διαβάστε περισσότερα

ЕВН ЕЛЕКТРОСТОПАНСТВО НА МАКЕДОНИЈА

ЕВН ЕЛЕКТРОСТОПАНСТВО НА МАКЕДОНИЈА 20140300978 ЕВН ЕЛЕКТРОСТОПАНСТВО НА МАКЕДОНИЈА ИЗМЕНИ И ДОПОЛНУВАЊЕ НА МРЕЖНИ ПРАВИЛА ЗА ДИСТРИБУЦИЈА НА ЕЛЕКТРИЧНА ЕНЕРГИЈА ( СЛУЖБЕН ВЕСНИК НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА БР. 87/12) Член 1 Во мрежните правила

Διαβάστε περισσότερα

ЕДНОВЕКОВНО МОЛЧЕЊЕ ( )

ЕДНОВЕКОВНО МОЛЧЕЊЕ ( ) ЕДНОВЕКОВНО МОЛЧЕЊЕ (1913-2013) Стојан Кочов ЕДНОВЕКОВНО МОЛЧЕЊЕ (1913-2013) Published by: Risto Stefov Publications rstefov@hotmail.com Toronto, Canada All rights reserved. No part of this book may be

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλα Εργασίας. Работни Листови. Εκπαιδευτικό Υλικό

Φύλλα Εργασίας. Работни Листови. Εκπαιδευτικό Υλικό Εκπαιδευτικό Υλικό Φύλλα Εργασίας Работни Листови Έργο: «Διασυνοριακή συνεργασία και ανταλλαγή τεχνογνωσίας για τη χρήση της εκπαιδευτικής τεχνολογίας στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση» Проект: «Ποгранична

Διαβάστε περισσότερα

Стефан Пановски Војислав Саракински. По трагите на една епифанија Мотивот на Пан и политичката пропаганда на Антигон Гоната

Стефан Пановски Војислав Саракински. По трагите на една епифанија Мотивот на Пан и политичката пропаганда на Антигон Гоната УДК.94 (381):32.019.5 Стефан Пановски Војислав Саракински По трагите на една епифанија Мотивот на Пан и политичката пропаганда на Антигон Гоната Апстракт: Иако веродостојноста на легендата за епифанијата

Διαβάστε περισσότερα

Кон нов Свет и Голем Собор

Кон нов Свет и Голем Собор Кон нов Свет и Голем Собор 1. Католичноста на локалната заедница и католичноста на Црквата во вселената Црквата се пројавува во тајните. 1 Во ништо друго Црквата не се пројавува појасно отколку во тајните.

Διαβάστε περισσότερα

Генерирање на Концепти

Генерирање на Концепти Час #7 (Дел 1) Генерирање на Концепти Recommended study materials in addition to these lecture notes: Text : The Mechanical Design Process 4 th edition by David G. Ullman Chapter 7, Pages: 171-211 Prof.

Διαβάστε περισσότερα

Примена на Matlab за оптимизација на режимите на работа на ЕЕС

Примена на Matlab за оптимизација на режимите на работа на ЕЕС 6. СОВЕТУВАЊЕ Охрид, 4-6 октомври 2009 Мирко Тодоровски Ристо Ачковски Јовица Вулетиќ Факултет за електротехника и информациски технологии, Скопје Примена на Matlab за оптимизација на режимите на работа

Διαβάστε περισσότερα

Современи концепции на финансискиот менаџмент при управување со ризикот во банкарските институции

Современи концепции на финансискиот менаџмент при управување со ризикот во банкарските институции Универзитет Св. Климент Охридски Битола Економски факултет Прилеп Современи концепции на финансискиот менаџмент при управување со ризикот во банкарските институции - Магистерски труд Кандидат, Биљана Иваноска

Διαβάστε περισσότερα

ЕВРОПСКИ СУД ЗА ЧОВЕКОВИ ПРАВА ЧЕТВРТ ОДДЕЛ. СЛУЧАЈ BJÖRK EIÐSDÓTTIR ПРОТИВ ИСЛАНД (Жалба бр /09) ПРЕСУДА СТРАЗБУР.

ЕВРОПСКИ СУД ЗА ЧОВЕКОВИ ПРАВА ЧЕТВРТ ОДДЕЛ. СЛУЧАЈ BJÖRK EIÐSDÓTTIR ПРОТИВ ИСЛАНД (Жалба бр /09) ПРЕСУДА СТРАЗБУР. BJÖRK EIÐSDÓTTIR против ИСЛАНД Пресуда ЕВРОПСКИ СУД ЗА ЧОВЕКОВИ ПРАВА ЧЕТВРТ ОДДЕЛ СЛУЧАЈ BJÖRK EIÐSDÓTTIR ПРОТИВ ИСЛАНД (Жалба бр. 46443/09) ПРЕСУДА СТРАЗБУР 10 Јули 2012 ФИНАЛНА 10/10/2012 Оваа пресуда

Διαβάστε περισσότερα

Глава VI Културната дипломатија и Република Македонија...стр.159

Глава VI Културната дипломатија и Република Македонија...стр.159 РЕЗИМЕ: Предмет на овој труд се истражувања на содржините и моделите на јавната дипломатија, разграничувањето помеѓу јавната дипломатија и пропагандата и брендирањето, со посебен осврт на содржините и

Διαβάστε περισσότερα

налазе се у диелектрику, релативне диелектричне константе ε r = 2, на међусобном растојању 2 a ( a =1cm

налазе се у диелектрику, релативне диелектричне константе ε r = 2, на међусобном растојању 2 a ( a =1cm 1 Два тачкаста наелектрисања 1 400 p и 100p налазе се у диелектрику релативне диелектричне константе ε на међусобном растојању ( 1cm ) као на слици 1 Одредити силу на наелектрисање 3 100p када се оно нађе:

Διαβάστε περισσότερα

АНАЛИТИЧКИ МЕТОД ЗА ПРЕСМЕТКА НА ДОВЕРЛИВОСТA НА ДИСТРИБУТИВНИTE СИСТЕМИ

АНАЛИТИЧКИ МЕТОД ЗА ПРЕСМЕТКА НА ДОВЕРЛИВОСТA НА ДИСТРИБУТИВНИTE СИСТЕМИ ЧЕТВРТО СОВЕТУВАЊЕ Охрид, 6 9 септември 004 д-р Ристо Ачковски, дипл ел инж Електротехнички факултет, Скопје Сашо Салтировски, дипл ел инж АД Електростопанство на Македонија, Скопје АНАЛИТИЧКИ МЕТОД ЗА

Διαβάστε περισσότερα

ГОЛЕМ СОВЕТ ПРЕДМЕТ VALLIANATOS И ОСТАНАТИТЕ ПРОТИВ ГРЦИЈА. (Жалби бр /09 и 32684/09) ПРЕСУДА [Извадоци] СТРАЗБУР. 7 ноември 2013 г.

ГОЛЕМ СОВЕТ ПРЕДМЕТ VALLIANATOS И ОСТАНАТИТЕ ПРОТИВ ГРЦИЈА. (Жалби бр /09 и 32684/09) ПРЕСУДА [Извадоци] СТРАЗБУР. 7 ноември 2013 г. Совет на Европа/ Европски суд за човекови права, 2014. Овој превод е изработен со поддршка на Human Rights Trust Fund на Советот на Европа (www.coe.int/humanrightstrustfund). Преводот не е обврзувачки

Διαβάστε περισσότερα

Решенија на задачите за I година LII РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА ЗА УЧЕНИЦИТЕ ОД СРЕДНИТЕ УЧИЛИШТА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА 16 мај 2009.

Решенија на задачите за I година LII РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА ЗА УЧЕНИЦИТЕ ОД СРЕДНИТЕ УЧИЛИШТА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА 16 мај 2009. LII РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА ЗА УЧЕНИЦИТЕ ОД СРЕДНИТЕ УЧИЛИШТА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА 16 мај 009 I година Задача 1. Топче се пушта да паѓа без почетна брзина од некоја висина над површината на земјата.

Διαβάστε περισσότερα

ЗБИРКА ЗАДАЧИ ПО ТЕОРИЈА НА ДВИЖЕЊЕТО НА МОТОРНИТЕ ВОЗИЛА

ЗБИРКА ЗАДАЧИ ПО ТЕОРИЈА НА ДВИЖЕЊЕТО НА МОТОРНИТЕ ВОЗИЛА УНИВЕРЗИТЕТ СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ ВО СКОПЈЕ МАШИНСКИ ФАКУЛТЕТ СКОПЈЕ МИЛАН ЌОСЕВСКИ ЗБИРКА ЗАДАЧИ ПО ТЕОРИЈА НА ДВИЖЕЊЕТО НА МОТОРНИТЕ ВОЗИЛА Z v t T Gt Tt 0 Rt Rat Rvt rd Tvt Tat Xt e Zt X Скопје, 2016

Διαβάστε περισσότερα

Родовиот и мајчинскиот јаз во платите во ПЈР Македонија: економетриска анализа

Родовиот и мајчинскиот јаз во платите во ПЈР Македонија: економетриска анализа Working Paper No. 6 / 2015 International Labour Organization Родовиот и мајчинскиот јаз во платите во ПЈР Македонија: економетриска анализа Марјан Петрески и Никица Мојсоска Блажевски Gender, Equality

Διαβάστε περισσότερα

2. КАРАКТЕРИСТИКИ НА МЕРНИТЕ УРЕДИ

2. КАРАКТЕРИСТИКИ НА МЕРНИТЕ УРЕДИ . КАРАКТЕРИСТИКИ НА МЕРНИТЕ УРЕДИ Современата мерна техника располага со големо количество разнородни мерни уреди. Одделните видови мерни уреди имаат различни специфични својства, но и некои заеднички

Διαβάστε περισσότερα

игумен Давид (Нинов)

игумен Давид (Нинов) игумен Давид (Нинов) МЕДИУМИТЕ И НИВНАТА (НЕ)ОДГОВОРНОСТ ВО Р. МАКЕДОНИЈА (краток приказ за медиумите и замешателствата коишто ги предизвикуваат во спрега со расколничкиот синод на МПЦ contra канонскиот

Διαβάστε περισσότερα

Горан Санев. еден коринтски арибалос од скопје

Горан Санев. еден коринтски арибалос од скопје УДК: 904-033.6(497.711) -06 Горан Санев еден коринтски арибалос од скопје Клучни зборови: коринтски арибалос, архајски период, црнофигурално вазно сликарство, Повардарје, Скопје, Халкидики Во текот на

Διαβάστε περισσότερα

7.1 Деформациони карактеристики на материјалите

7.1 Деформациони карактеристики на материјалите 7. Механички особини Механичките особини на материјалите ја карактеризираат нивната способност да се спротистават на деформациите и разрушувањата предизвикани од дејството на надворешните сили, односно

Διαβάστε περισσότερα

СТРУКТУРАТА НА КАПИТАЛОТ КАКО ФАКТОР ВО ВРЕДНУВАЊЕТО НА ПРЕТПРИЈАТИЈАТА И ИНВЕСТИЦИОНИТЕ ВЛОЖУВАЊА М-р Илија Груевски Државен универзитет Гоце Делчев

СТРУКТУРАТА НА КАПИТАЛОТ КАКО ФАКТОР ВО ВРЕДНУВАЊЕТО НА ПРЕТПРИЈАТИЈАТА И ИНВЕСТИЦИОНИТЕ ВЛОЖУВАЊА М-р Илија Груевски Државен универзитет Гоце Делчев СТРУКТУРАТА НА КАПИТАЛОТ КАКО ФАКТОР ВО ВРЕДНУВАЊЕТО НА ПРЕТПРИЈАТИЈАТА И ИНВЕСТИЦИОНИТЕ ВЛОЖУВАЊА М-р Илија Груевски Државен универзитет Гоце Делчев Штип, Република Макдонија Abstract Some of the most

Διαβάστε περισσότερα

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ - ШТИП

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ - ШТИП УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ - ШТИП ФАКУЛТЕТ ЗА ПРИРОДНИ И ТЕХНИЧКИ НАУКИ КАТЕДРА ЗА ГЕОЛОГИЈА И ГЕОФИЗИКА МАГИСТЕРСКИ ТРУД КОРЕЛАЦИЈА ПОМЕЃУ РЕАЛНАТА ГЕОЛОШКА СРЕДИНА И ГЕОЕЛЕКТРИЧНИОТ МОДЕЛ Ментор: Проф.

Διαβάστε περισσότερα

Оливера РАШИЌ-ЦАНЕВСКА УДК: : ИГРАТА КАКО АКТИВНОСТ И ИГРАТА КАКО ТЕРАПИЈА КАЈ ДЕЦАТА СО ПРЕЧКИ ВО РАЗВОЈОТ

Оливера РАШИЌ-ЦАНЕВСКА УДК: : ИГРАТА КАКО АКТИВНОСТ И ИГРАТА КАКО ТЕРАПИЈА КАЈ ДЕЦАТА СО ПРЕЧКИ ВО РАЗВОЈОТ Оливера РАШИЌ-ЦАНЕВСКА УДК: 159.922.76-056.49:303.721 ИГРАТА КАКО АКТИВНОСТ И ИГРАТА КАКО ТЕРАПИЈА КАЈ ДЕЦАТА СО ПРЕЧКИ ВО РАЗВОЈОТ Кратка содржина Играта претставува нормална експресија кај децата, која

Διαβάστε περισσότερα

ИНСТРУМЕНТАЛНИ МЕТОДИ ЗА АНАЛИЗА

ИНСТРУМЕНТАЛНИ МЕТОДИ ЗА АНАЛИЗА ИНСТРУМЕНТАЛНИ МЕТОДИ ЗА АНАЛИЗА интерна скрипта за студентите од УГД Штип Рубин Гулабоски Виолета Иванова Петропулос Универзитет Гоце Делчев-Штип, Штип, 2014 година 1 Вовед Инструменталните методи за

Διαβάστε περισσότερα

МОДЕЛИРАЊЕ СО СТРУКТУРНИ РАВЕНКИ И ПРИМЕНА

МОДЕЛИРАЊЕ СО СТРУКТУРНИ РАВЕНКИ И ПРИМЕНА УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИКА ПРИМЕНЕТА МАТЕМАТИКА Штип ВАСИЛКА ВИТАНОВА МОДЕЛИРАЊЕ СО СТРУКТУРНИ РАВЕНКИ И ПРИМЕНА МАГИСТЕРСКИ ТРУД Штип, 14 UNIVERSITY "GOCE DELCEV" - STIP FACULTY

Διαβάστε περισσότερα

СОДРЖИНА 1. ОСНОВНИ ПОИМИ ОД ПОДАТОЧНОТО РУДАРЕЊЕ УЧЕЊЕ НА ПРЕДИКТИВНИ МОДЕЛИ...9

СОДРЖИНА 1. ОСНОВНИ ПОИМИ ОД ПОДАТОЧНОТО РУДАРЕЊЕ УЧЕЊЕ НА ПРЕДИКТИВНИ МОДЕЛИ...9 СОДРЖИНА ВОВЕД...3 1. ОСНОВНИ ПОИМИ ОД ПОДАТОЧНОТО РУДАРЕЊЕ...4 1.1 ВОВЕД...4 1.2 ОСНОВНИ ЗАДАЧИ ВО ПОДАТОЧНОТО РУДАРЕЊЕ...6 2. УЧЕЊЕ НА ПРЕДИКТИВНИ МОДЕЛИ...9 2.1 ВОВЕД...9 2.2 УЧЕЊЕ НА ВЕРОЈАТНОСНИ МОДЕЛИ...10

Διαβάστε περισσότερα

ЖАЛБА Од Јован Вранишкоски на пресудата од Основниот Суд Скопје I, V КОК бр. 59/12

ЖАЛБА Од Јован Вранишкоски на пресудата од Основниот Суд Скопје I, V КОК бр. 59/12 Преку Основен суд Скопје I Скопје до Апелационен суд во Скопје Врска V КОК бр. 59/12 ЖАЛБА Од Јован Вранишкоски на пресудата од Основниот Суд Скопје I, V КОК бр. 59/12 Без илузии дека оваа жалба ќе го

Διαβάστε περισσότερα