ΣΧΟΛΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ

Transcript

1 ΣΧΟΛΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ Νέοι, Συναισθήματα και Οικονομική Κρίση ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ελπίς-Σταυρούλα Καλαπόθα Αθήνα 2018

2 Τρ λής Επ τροπή: ρ Π ρ όν Καθ ήτρ α Παντ ίου Παν π τ ίου Επ λ που α Κα αθ ς Δ ονύ ος Επί ουρος Καθ τής Παντ ίου Παν π τ ίου Κα α ούλ α Μαρία Αναπλ ρ τρ α Καθ ήτρ α Παν π τ ίου Α αίου Copyright Ελπίς-Σταυρούλα Καλαπόθα 2018 All rights reserved. Μ π ύλα παντός α ατος. Απα ορ ύ τα αντ ρα ή αποθή υ α ανο ή τ ς παρού ας πλ ατ ής ρ α ίας ολο λήρου ή τ ή ατος αυτής α πορ ό οπό Επ τρ π τα ανατύπ αποθή υ α ανο ή α οπό ρ ο οπ ό πα υτ ής ή ρ υν τ ής ύ ς υπό τ ν προ πόθ να ανα ρ τα π ή προ λ υ ς α να ατ ρ ίτα το παρόν ήνυ α Ερ τή ατα που α ορούν τ ρή τ ς πλ ατ ής ρ α ίας α ρ ο οπ ό οπό πρ π να απ υθύνοντα προς τ υ ρα α. Η ρ τ ς πλ ατ ής ρ α ίας από το Π ντ ον Παν π τή ο Κο ν ν ν α Πολ τ ν Επ τ ν ν λ ν απο ο ή τ ν ν ν τ ς υ ρα ς. 2

3 Συντομογραφίες ΑΕΠ- Α αθ ρ το Εθν ό Προϊόν ΔΝΤ- Δ θν ς Νο ατ ό Τα ίο Ε Ε - Ευρ παϊ ή Έν ΕΚΤ- Ευρ παϊ ή Κ ντρ ή Τρ π ζα πγδμ- Πρ ν Γ ου ο λα ή Δ ο ρατίας τ ς Μα ονίας 3

4 Ευχαριστίες Πρ ν τ ν παρου ία τ ν αποτ λ τ ν τ ς παρού ας πλ ατ ής ρ α ίας α θ νο α τ ν υπο ρ να υ αρ τή ορ νους από τους ανθρ πους που ν ρ α υν ρ τ α αζί τους α πα αν πολύ αντ ό ρόλο τ ν πρα ατοποί ή τ ς Πρ τ από όλους θα ήθ λα να υ αρ τή τον π λ που α τ ς πλ ατ ής ου ρ α ίας Καθ ήτρ α Π ρ όν ρ α τ ν πολύτ αθο ή του α τ ν π το ύν που ου Ένα λο υ αρ τ ό ς, το ο ίλ τα το α τα οποία υν ρ τ α α τ ν πόν τ ν πο οτ ν υν ντ ύ ν Παρ τ υ τολή τους α τ ς όπο ς π υλ ς τους α ρα τ αν αθορ τ ό ρόλο τ ν ολο λήρ τ ς παρού ας ρ α ίας Μ τ ς απόψ ς α τα π ρή ατ τους ου όθ υνατότ τα να λ τή πλ ρ τ ρα το θ α ου α να πορ να απο τή α α ρ ότ ρ ποψ π ν το υπό λ τ αντ ί νο 4

5 Περιεχόμενα Συντο ο ρα ί ς... 3 Ευ αρ τί ς... 4 Π ρίλ ψ... 7 Youth, Emotions and Financial Crisis... 8 Ε α ή... 9 Μ θο ολο ία Κ λα ο Πρ το Η Ο ονο ή Κρί τ ν Ελλ α Αναλύοντας τ ν Ο ονο ή Κρί Ελλ ν ή Ο ονο ή Κρί α Κουλτούρα τ ς Προ ο οθ ρίας Κ λα ο Δ ύτ ρο Το Προ ίλ τ ν Ν ν Σή ρα Προ λή ς α να π ρ λλον ο ονο ής ρί ς Η Κρί τ α όρ τ ς ν αν ής ταυτότ τας Κ λα ο Τρίτο Συνα θή ατα ατ τ ν Ο ονο ή Κρί Ε πλο ή του Συνα θή ατος τ Λήψ Πολ τ ν Απο ν Ο Π ς του Συνα θή ατος Το Συναί θ α τ ς Ορ ής Κ λα ο Τ ταρτο Σ ψ ς τ ν Ν ν α τ Ο ονο ή Κρί Ο ονο ή Κρί α Μν όν ο Ε τ ρ ός Δαν ός Ευρ παϊ ή Έν α Ι υροί Ξ νο Κο ν ν Κ νή ατα τ ν Επο ή τ ς Κρί ς Το Μα ον ό Συ π ρ ατα - Συζήτ Β λ ο ρα ία

6 Ελλ νό λ Ξ νό λ Παρ ρτ α

7 Περίληψη Κ ντρ ό θ α τ ς παρού ας πλ ατ ής ρ α ίας αποτ λ ί ο ρόλος τ ν υνα θ τ ν τ ν πολ τ ή ατ τ ν πο ή τ ς ο ονο ής ρί ς Επ λ α να π ντρ θού τους/ τ ς ν ους/ν ς που ήταν ψ ο όρο του «ΟΧΙ» το Ελλ ν ό οψή α τ ς 5 Ιουλίου Προ παθή α να ού ν ίνα υνατόν ο πολ τ ς π λο ς τ ν ψ ο όρ ν να π ρ ζοντα από τα υνα θή ατα Γ α ρόν α λ τ τ ν υνα θ τ ν ήθ λ τ ς πολ τ ς π λο ς να πρ π να νουν από τα από το υναί θ α Υποθ α ότ ο ονο ή ρί ίνα υπ ύθυν α τ ν παρα ή αρν τ ν υνα θ τ ν αλλ α το ότ τα υνα θή ατα αποτ λούν α αντ ή τα τ ς λήψ ς πολ τ ν απο ν α π λο ν Επ πλ ον λ τήθ αν ο α ί ς που προ ανατόλ αν το «ΟΧΙ» το οψή α α ο τ ς τ ν ν ν απ ναντ ζ τή ατα που τίζοντα : τ ν ο ονο ή ρί τον τ ρ ό αν ό τ ς ρας τ ν Ευρ παϊ ή Έν α τα Κο ν ν Κ νή ατα που λ θ αν τα ρόν α τ ς ο ονο ής ρί ς Μ θο ολο πρα ατοπο ήθ αν υν ντ ύ ς ν ους/ν ς που ς οπό ί αν να ρ υνή ουν τα α ότ ρα υνα θή ατα που προ λήθ αν ατ τα ρόν α τ ς ρί ς αλλ α τ ς νοοτροπί ς τους ύρ από τα θ ατα που α ορούν τ ν πολ τ ή υ το ή τα τρα λ τότ τας που π λλοντα τ ρα τ ν υρ παϊ ή τους ταυτότ τα τα πολ τ ό ατα α τους υρ παίους ταίρους ας Λέξεις-Κλειδιά: Συνα θή ατα Ν ο Ελλ ν ό Δ οψή α Ο ονο ή Κρί Πολ τ ή Συ π ρ ορ 7

8 Youth, Emotions and Financial Crisis Elpis-Stavroula Kalapotha Abstract The main subject of this Master s Thesis is the effect of emotions in politics, in times of the Greek financial crisis. We chose to focus on young people who were voters of "NO" in the Greek referendum on July 5, We tried to research if it is possible for voters' political choices to be influenced by emotions. For years, the study of emotions, wanted political choices to be separated from emotion. Our working hypothesis is that the financial crisis is responsible for the production of negative emotions, and also that these emotions are an important dimension of political decision-making process. In addition, we have tried to examine the values of "NO" in the referendum and the attitudes of young people towards issues related to: the financial crisis, the external rents of the country, the European Union and the Social Movements that were manifested during the financial crisis. From a methodological point of view, interviews with young people were carried out to investigate the main emotions that arose during the crisis, as well as their attitudes on the issues of the political participation, the austerity measures imposed on the country, their European identity, the political parties and our European partners. Key-words: Emotions, Youth, Greek Referendum, Financial Crisis, Political Behaviour 8

9 Εισαγωγή Κ ντρ ό θ α τ ς παρού ας πλ ατ ής ρ α ίας αποτ λ ί ο ρόλος τ ν υνα θ τ ν ατ τ α α ία λήψ ς πολ τ ν απο ν Αυτό που προ παθή α να λ τή ου ήταν το ατ πό ο ο πολ τ ς π λο ς τ ν ν ν αίτ ρα α υνθή ς ο ονο ής ρί ς α ν υ ν ς α α ότ τας π ρ ζοντα από τα υνα θή ατα Α ολ θή α το ν ίνα υνατό π ρ τ του «ΟΧΙ» το οψή α τ ς 5 ς Ιουλίου του 2015 να λ τ θ ί υπό το πρί α τ ς πί ρα ς του υνα θή ατος ν ύτ ρο πίπ ο προ παθή α να ανα τρ θού τ ς ολο ς τ ς α τ ς α ί ς που προ ανατόλ αν τ υ ρ ν από α α ουν πα θ ί τ ν λλ ν ή ν ολαία τ ς ο ονο ής ρί ς Η ρ α ία πρα ατοπο ήθ το πλαί ο του προ ρ ατος Μ ταπτυ α ν Σπου ν του τ ή ατος Επ ο ν νίας Μ ν α Πολ τ ού του Παντ ίου Παν π τ ίου Κο ν ν ν α Πολ τ ν Επ τ ν ατ ύθυν τ ν Επ ο ν νία α Ρ τορ ή τ ν Μ ν. Η λ τ τ ρί θ τ θο ο τ ν πο οτ ν υν ντ ύ ν ντρ ς α υναί ς λ ίας ς α τ ν ο οποίο ήταν ψ ο όρο του «ΟΧΙ» το οψή α του Ιουλίου του 5 Στό ος ας ήταν υλλο ή πο οτ ν ο ν ν όπ ς «πολ τ ς α ί ς νοή ατα υνα θή ατα τ ς α προ λ ατ οί τ ν υπο ν ν-ατό ν» (Heidenreich, 2014). Αρ πρα ατοπο ήθ ουρ ία νός ανο τού ρ τ ατολο ίου π ν το οποίο τ ρί θ αν α ο υζ τή ς που α ολούθ αν τους υ τ οντ ς Η ρ υνα α ί τ πτ θ ατ ς νότ τ ς όπου α από τ ν θ α θ λή α να τί ου τ ς α ορ τ ς πτυ ς του υπό λ τ θ ατος Τα π ρους θ ατα που θ λή α να θί ου α από τ ν ρ υν ας ήταν: ύπαρ ή ο τ ν απαραίτ τ ν ν ν ανα ορ τ ν ο ονο ή ατ τα τ ς ρας αντίλ ψ τ ν ν ν α Ευρ παϊ ό ο ο ό α α τους υρ παίους ταίρους ας αλλ α ποψ που ουν ατί α τα ο ν ν νή ατα που ουν ανα υθ ί ατ τ ν πο ή τ ς ο ονο ής ρί ς Μ τ το π ρας τ ν υν ντ ύ ν τ ν απο α ν το ν α τ ν π ρ α ία τους τ λ ό τ ο αποτ λ α ολό ή τους α ατα ρα ή τ ν υ π ρα τ ν που προ υψαν από τ ν αν λυ Προ παθή α πρ το τ ο να αναζ τή ου α να ανα αλύψου πο α ήταν τα α ότ ρα υνα θή ατα που προ αλ ο ονο ή ρί τους ν ους/ν ς ψ ο όρους του «ΟΧΙ» 9

10 Βρή α ότ το ντρ ό υναί θ α που υρ αρ ού αλύτ ρο αθ ό ατ τ α α ία τ ς λ ύθ ρ ς υζήτ ς τους υ τ οντ ς ήταν το υναί θ α τ ς ορ ής Τα υρή ατ ας π αί αν τ λ ο ρα ή ρ υνα που ί ίν πρ ο τ ο α ήθ λ όντ ς τ ν ο ονο ή ρί α τ ς υνθή ς ο ν ν ο- πολ τ ής α ου ίας να ίνα αν ς α τί ς παρα ής αρν τ ν υνα θ τ ν όπ ς αυτ του ό ου α τ ς ορ ής Βα λόπουλος 2018; Davou, 2017; Ντ ου Δ ρτζής & Θ νος 2015; Chryssochoou, Stamos & Prodromitis, 2013). Σ ύτ ρο τ ο προ παθή α να α οπο ή ου όλα τα υρή ατα που προ υψαν α από τ ς θ ατ ς ας προ νου να π ρή ου α αν λυ προ ανατολ ν τ ς α ς α ί ς που πουν τ ν α ν α α π ρίο ο ο ονο ής ρί ς Από το 2010 α π τα ρα ρ θ ί αντ τ π α ο ρή ο ονο ή ρί Η ρί αυτή ρ αζί τ ς α ρ ία τρ ν λ τότ τας τα οποία προ λ αν τ λαϊ ή υ αρ α Ο α αρτυρί ς ν ντ α τα τρα αυτ ουν υπ ρ ντον ς αθ όλ τ ρ α τ ν ρόν ν τ ς ρί ς Μ α από τ ς αλύτρ ς α αρτυρί ς τ ς πο ής τ ν ν ονί ν ή θ το Μ ϊο του 2010, οποία α λ υ τυ ς τον α υ τ ό θ νατο τρ ν πολ τ ν α υπο ατ τ α τρ π ζας το οποίο τυλί θ τ ς λό ς π τα από τ ρίψ πρ τ ού αν ού Το ί ο τος να ν ο ύ α τρ ν λ τότ τας ο ή τ ουρ ία του νή ατος τ ν «α ανα τ ν ν» Από τότ α ολουθή πλήθος λλ ν α λ ν α α αρτυρ ν ο οποί ς πολλ ς ορ ς υνο ύονταν από ία α π ό α ντονο αντ ο νο ουλ υτ ό αρα τήρα Ο Έλλ ν ς τ ίνουν να ρ ζουν τ ν ορ ή τους ν ντ α το πολ τ ό ύ τ α όλα αυτ τα ρόν α πο ίλους τρόπους Η ρα ί α ν να πρ τό ν ρο ύ α λαϊ ής ορ ής Δ ν ήταν λί ς ο π ρ πτ ς όπου πολίτ ς τρ αν α ό α α ο τρόπο ναντί ν πολ τ ν προ π ν προπ λα ίζοντας ίτ πρα ατοπο ντας λ τ ς π θ ς Η ορ ή αυτή τό ο ν λα ν ρα όνο ό ν α λ ν ή προπ λα ν Υπήρ αν πολυ ρ θ ς απόπ ρ ς ό ας ανυπα οής όπ ς παρα ί ατος ρ ν ρν πλ ρ ής όρ ν που θ ρήθ αν ο α α όρ το Εν ν ήταν λί ο α ό α α ίνο που προ π θ αν να ουν τ λος τ ζ ή τους Το Απρίλ ο του 2012, ο Δ Χρ τούλας αυτο τον ί τ ν Πλατ ία Συντ ατος Επ ν του ρ θ ί α που αν ρ ότ ίν τ λος τ ζ ή του προ νου να α υπνή τ ν 10

11 ο νή ν ανα ορ τ ν ατ τα που νουν ο Έλλ ν ς (Chryssochoou, Stamos & Prodromitis, 2013). Σή ρα αν ρ ία υπ ρ αίν το 21,5% του ν ρ ού πλ θ ού (OECD, 2017). Ο οί Έλλ ν ς λ ίας τ ν λ νουν ότ υπο τ ρίζοντα ο ονο από τους ον ίς ή λλους υ ν ίς Η αλύτ ρ ρί α τ ν ν ν λ ν ότ ίνα το να τανα τ ύ λλ ρα προ νου να ρ ρ α ία Ο ν ο /ν ς ή ρα π τ ύοντα λ τα τους θ ούς υ τ ουν λ τα υλλο ς ρ ς ν υ οθ τούν α παθ τ ή τ απ ναντ το λλον τους ουν το ύ παν τ ν ον ν τους ό ον α ίζοντα όν απο λ τ αυτούς α ουν τ ν αντίλ ψ ότ ατ ο ήν αποτ λούν τ «ν τ ς ρί ς» Α τούν ανο τ το πολ τ ό ύ τ α α τ ς πολ τ ς λ τ αλλ α τ ν υρ παϊ ή τους ταυτότ τα Πανα τόπουλος 2016). Μ α το πλαί ο αυτό τ ς ν υ ν ς υ ορίας υποθ α ότ ορ ή θα πορού να αποτ λ το υρίαρ ο υναί θ α που αρα τ ρίζ τ ν α ν αλλ α τ ν Ελλ ν ή ον νία ν ν Θ ρή α ότ το υναί θ α τ ς ορ ής λ ο ς α τ ς α τατραπ ί να υρίαρ ο αρα τ ρ τ ό τ ς λλ ν ής ο ν νίας α τ ς λλ ν ής πολ τ ής ουλτούρας Μ α από το ρό ας ί α τ ν α υν ντ ύ ν προ παθή α να ού ν όντ ς ο ν ο /ν ς ή ρα α θ νοντα θυ ό α ορ ή. Κα όντ ς ρή α ότ α θ νοντα α όρ τα α να π ρ λλον α υ τ ής ο ονο ής ρί ς Υποθ α πί ς ότ να όλ ή τους τα ο ν ρ να το ν α ρον τους α τ ς υλλο ς ο ς τ ς ο ν ς ρ ς α τους θ ούς θήν τα α αλλ α το ότ αθ ς τ ς υρ πτ ού ρ ζ νουν τ ς υν ή ς τους Στα λα α που α ολουθούν θα παρου α τούν τα ρ υν τ ας υρή ατα τ όπ ς προ υψαν α από τ α α ία τ ν θος υν ντ ύ ν Ο λό ο π λο ής του υ ρ νου π τ ον ού θ ατος α τ ν πόν τ ς πλ ατ ής ρ α ίας ήταν πολλοί Αρ θ λή α να λ τή ου το α ρ τ πί α ρο αλλ α πολύπλο ο τρόπο ν τοποί ς τ ν υνα θ τ ν π ρ ό ους ο ονο ής ρί ς α αίτ ρα όταν αυτ ς ρνουν τα το α αντ τ πα α ρί πολ τ ή π λο ή όπ ς αυτή που τίζ τα τ ν ψή ο να θν ό οψή α Παρ λλ λα λ α τ ό ήταν α το να α ολ θού το νοοτροπ ό υπό αθρο π ν το οποίο τ ρίζ τα τοποθ τ τ ν πολ τ ν α ζ τή ατα που απα ολούν τ ό α αίρα Όταν ου να νου τ ν α νν το ρ υν τ ού ν α ρον πολλαπλα ζ τα αθ ς 11

12 αν ν τοπο ίτα από τ ς προ λή ς που ν α να π ρ λλον ο ονο ής ας ον ής προ τα ίας α ντον ς απ λπ ίας 12

13 Μεθοδολογία Σή ρα νας λος αρ θ ός λ τ ν ατα νύ τ τ νή αν α τα υνα θή ατα α τ ν πολ τ ή Η α α ία λήψ ς πολ τ ν απο ν τρο ο οτ ίτα α ν ρ ν τα λο αθ ό από το υναί θ α Ο υνα θ ατ ς αντ ρ ς ό ς τ ν πολ τ ν π ρ ό ους ο ονο ής ρί ς α ο ν ν ής υπ θ ας αίν τα να ντ ίνοντα α ο ί το αθ ό Όπ ς ίνα ατανοήτο ο ονο ή ρί υν τ να απ λ τ ό ονός α το το ο το οποίο υπονο ύ τ υνατότ τ του να ζ το λλον. Υποθ α ότ ο υνθή ς τρ τότ τας α ο ονο ής υπ θ ας ήταν αν ς α να ν τοπο ή ουν το υναί θ α τ ς ορ ής τους όλπους τ ν ν ν Ο υνθή ς τ ς οποί ς αλούντα να ανα τρ θούν: τ α αν ρ ία α αν α πορούν να παρ ουν αρν τ υνα θή ατα τα οποία π ρ ζουν τα ύ λλ ν α τ ς πολ τ ς τους π λο ς Θ ρή α ότ ίνα π θανό αυτό το ντονο λί α θυ ού να πορ ί να ή υ π ρ ορ ς που αρα τήρ αν τ ν πολ τ ή ζ ή τ ν Ελλ α ατ τα τ λ υταία ο τ ρόν α τ ς ο ονο ής ρί ς Έτ προ παθή α να ού ν π ρ τ του «ΟΧΙ» το οψή α του Ιουλίου του 2015 πυρο οτήθ τ α ρ ς από το υναί θ α τ ς ορ ής ή τ ς α αν τ ς απ ναντ τα υρίαρ α ατα τ ς ο ονο ής ρί ς Ο ν ο /ν ς ίνα αυτοί που λο αθ ό ουν πλ ί από τ ν ρί λ ποντας ότ αλούντα να αντ τ πί ουν να λλον α α ο λλον Το ονός αυτό ν πορ ί παρ να α ί αντ ή π ρροή α να α ήν αθ το τί α του α τ υνα θ ατ ή τους ατ τα αλλ α τ ν πολ τ ή τους υ π ρ ορ Στ υν α θ λή α να λ τή ου τό ο τ ς α ς α ί ς που προ ανατόλ αν τ ν από α τ ς π λο ής του «ΟΧΙ» το οψή α ό ο α τ ς υρίαρ ς τ ς που ουν α ορ θ ί τ ν λλ ν ή ν ολαία ατ τ α ρ πλ ον π ρίο ο τ ς λλ ν ής ο ονο ής ρί ς Η ρ υνα που πρα ατοπο ήθ α ί τ πο οτ ς θος υν ντ ύ ς Στό ος ας ήταν να ύ ου τ ν προ π ότ τα τ ν υπο ν ν α να ατανοή ου τ ς ο ν ν ς π ρρο ς που ουν θ ί Παπα ρ ίου 1998, λ 9-10). Ου α τ αυτό που προ παθή α ήταν να αντλή ου πο οτ ο να που τίζοντα τα υνα θή ατα τ ς π πο θή ς τους προ λ ατ ούς α τα λή ατα τ ν υ τ όντ ν (Heidenreich, 2014, λ 1). Προ παθή α λα ή να ατί ου να νο τ ό 13

14 π ρ ό νο α να απο αλύψου πτυ ς τ ς προ π ότ τ ς τους αθ ς α να λ τή ου υ π ρ ρ ς (Cohen & Manion, 1994, λ ). Αποπ ραθή α να αταρτί ου να ν ό ύνολο ρ τή ν που θα α ορού αν θ ατα που ί α προ αθορί αλλ τα οποία ό ς θα ναν τ υνατότ τα τον ρ τ νο να πλ λ ύθ ρα τ ς ψ ς α τ ς π πο θή ς του Τα ρ τή ατα ν τ θ αν π ντα αυ τ ρ προ αθορ ν ρ ονός που π τρ ψ τον ρ τ νο να ατ τον πρ τα ν τ ό ρόλο Κυρ αζή 2001, λ 122). Γ α τους οπούς τ ς ρ υνας ν ρ ήθ αν 10 πο οτ ς υν ντ ύ ς ν ους ν ρ ς α υναί ς λ ίας 18 ς α 34 τ ν Το ί α ας υ πλ ρ θ απο λ τ από πολίτ ς/ τ ς Έτ νή α τ ν προ πόθ ότ ν θα ουν τ ν πλήρ ν του υπό λ τ θ ατος Επο ν ς ν π ρ να να πορούν να ας ή ουν αλλ α να τί ουν α α πλήρ ς όλ ς τ ς πτυ ς του θ ατος που λ τήθ Ο ρ τή ς τ θ αν τον απλού τ ρο υνατό τρόπο (Heidenreich, 2014, λ 2-3) α αυτό που π ρ να να λ ου ήταν ο αυθόρ τ ς α αν π τή υτ ς απαντή ς τ ν υ τ όντ ν Κατ τ ν πρ τ τ ς ρ υνας αταρτί τ το ρ τ ατολό ο αλλ α α τ ολό θ ας από τ ς ρ τή ς που ουρ ήθ αν (Heidenreich, 2014, λ 3). Η πρ τ θ ατ ή τ ζόταν τ ν πί ν τ ν α τ ν που ο ή αν τ ν ο ονο ή ρί Μ αυτή τ θ ατ ή να πρ ο τ ο θ λή α να τ ου το ν ο υ τ οντ ς ουν τ ς απαραίτ τ ς ν ς τ τ ν ρί ρ ους τ ς ρας Η ύτ ρ θ ατ ή νότ τα α ορού τ ν όν ο Κα αυτή τ θ ατ ή αναζ τή α απαντή ς που ουν τ ς αντ λήψ ς τ ν ν ν ανα ορ τ αν α ή τήρ που θ τ ρα από το 2010 ς α ή ρα Από τ α πλ υρ προ παθή α να ανα αλύψου αν ο ν ο /ν ς ουν πί ν του λό ου α τον οποίο ρα ανα τ να προ ί τ ρ ό αν ό αλλ α πο ς ψ ς νουν π ν το θ α Από τ ν λλ ό ς προ παθή α να λου τ ν π ν α αντ λήψ ς που α ορούν τα πολ τ ό ατα α το ρί ο υθύν ς που ρουν τ ν ο ονο ή ρί Η τρίτ θ ατ ή ας ρ ύν τ ν ουλτούρα α τ ν ποψ τ ν ρ τ ν ν ανα ορ τον τ ρ ό αν ό που ορ θ ί τ ν Ελλ α Η τ ταρτ θ ατ ή τα τ ν πρό λ ψ τ ν υρ ν ν ν Η υ ρ ν αποτ λ α από τ ς π ο ρί ς θ ατ ς ας Θ α ρ τή ς 14

15 που α ορού αν παρα ί ατος ρ ν τ ν Άν λα Μ ρ λ τον Βολ αν Σό πλ το ΔΝΤ τ ν ΕΚΤ α λλους αν ούς α θ ούς τήρ ς α ρ ατο ότ ς τ ς ρας Ε ί θ λή α να απ τ ου τ ν αντίλ ψ που πα θ ί ανα ορ τους υ ρ νους θ ούς Η π πτ θ ατ ή τα τ ν ότ ρ πρό λ ψ του Ευρ παϊ ού ο ο ο ή ατος από τους ν ους/ν ς Η υζήτ α τ ν πρό λ ψ τ ς Ε Ε απο τους λλ ν ς πολίτ ς ίνα αρ τ λ ατ τα ρόν α τ ς ρί ς Προ παθή α να απ τ ου α α απο το ό ας ί α ν όντ ς π ρατ ί λί α αντ υρ παϊ ού/ υρ πτ ού τ ν ολαία ονός που υ πυρο ότ τ ν ψή του ΟΧΙ το οψή α. Μ τ ν τ θ ατ ή προ παθή α να ατα ρ ψου τ ς απόψ ς τ ν ν ν υ τ όντ ν ανα ορ τα ν ο υή ο ν ν νή ατα τ ς ο ονο ής ρί ς Εν τ ν ο α τ λ υταία θ ατ ή ας τ α το Μα ον ό ζήτ α Ένα θ α το οποίο πορ ί να τίζ τα α τ ν ο ονο ή ρί ίνα ό ς να θαρο ί α τ ς νή ας αποθ ς του υνα θή ατος τ ν πο ή ας Η ύτ ρ τ ς ρ υνας π ρ ί τ ν πρα ατοποί τ ν υν ντ ύ ν αλλ α τ ν απο α ν το ν ή τους Ό ν α ορ το τ ο τ ς λήψ ς τ ν υν ντ ύ ν όθ αίτ ρ α το ρο- ρον ό τ ς πλαί ο αθ ς αυτό ίνα που ρ ατίζ α αθορίζ όλ τ α α ία (Heidenreich, 2014, λ Ο ρος αθορ ζόταν θ ορ από τον ρ τ νο ν ροντί α πί ς α ή τ ν υν ντ ύ ν να πρα ατοπο ίτα τ ρ ούς ρους προ νου να ουρ θ ί αί θ α ο ότ τας α να τ ζουν ο ρ τ νο / ρ τ ν ς να ρ ουν αυθόρ τα τ ς απόψ ς τους Ένα αναπ ντ ο πρό λ α που προ υψ ί τ υ τολή τ ν ρ τ ν ν οποία α ορού ορ ν ς ρ τή ς Δ ο νου του ότ ορ να ία προ παθή α να τ ου τ ς ν ς τους τ τα αίτ α τ ς ο ονο ής ρί ς αλλ α τ ρ ορ ν ν υρ παϊ ν θ ν α αν ν πολλοί από τους υ τ οντ ς ν αν τ θ νο προ τ α π θανή λλ ψ ν ς Έ ν προ π θ α το ζήτ α να αντ τ π τ ί λ πτότ τα τ τ να ν «λ τούν τον αυτό τους» α να ν α θανθούν π ρ ότ ρ ντροπή ή υ τολή Η τρίτ τ ς ρ υνας α ορού τ λος τ ν αν λυ α ολό α απο ρυπτο ρ τ ν πο οτ ν ο ν ν ας Η τ ς αν λυ ής ας ρί τ α π λ τρία π ρους τ α/ πίπ α (Heidenreich, 2014, λ 4-5). 15

16 Κατ το πρ το τ ο προ υψ όνα του θ π ρους ατό ου Η όνα αυτή προήλθ από τ ν αν λυ α λ τ τ ν ψ ν τ ν αντ λήψ ν α τ ν υνα θ τ ν του αθ νός ονο να Προ παθή α να λου α πλήρ όνα τ ν ρ ν α τ ν ψ ν του ατό ου ρ τ Το τ ο αυτό ου α τ π ρ λα το τί ο νός προ ίλ του ρ τ νου/τ ς ρ τ ν ς τα το ία που παρου ζουν υν α το θ α τ ς ρ υν ς ας Στ υν α το ύτ ρο πίπ ο αν λυ ς π ρ ί το υ τ ό τ ν ατό ν που υ τ ί αν τ ς υν ντ ύ ς τ ς ορ ς θ ατ ς ας Η υ τ λο ο ού να ο ή τ α όρ αρα τ ρ τ ν θ ατ ν ή ανθρ π ν ν ο ν Η αν λυ αυτή ί ς τό ο τ ουρ ία π ρ ότ ρο ν ν υ π ρα τ ν τ ν πρ τ αν λυ ς τ ν υν ντ ύ ν Τ λος λ τουρ ντας α ό α π ο α α ρ τ ή ψ π ρ α το τρίτο τ ο αν λυ ς αυτό του υ τ τ ού θ ατ ν α ανθρ π ν ν ο ν Αποτ λ α ήταν ουρ ία α ό α αλύτ ρ ν ατ ορ ν Σ θ ίο τ ς ρ υνας ήταν υν ής προ π θ α ατανό ς τ ν υ τ όντ ν Προ παθή α να τ ου «τα ο ν το ία που προ ύπτουν ατ τον υ τ ό θ τ ν α θ ν τα λ ό να τ ν α ορ τ ν τύπ ν υν ντ υ αζό ν ν» Προ π θ α πί ς ν οπό να προ ύψ π θυ τή ύζ υ του α ρ νου π τ ον ού λό ου τον λό ο τ ν ρ τ ν ν (Heidenreich, 2014, λ 5). Μ α από το τ ο α ής α αν λυ ς τ ν θος υν ντ ύ ν αρ ή ας θ π α θ Δ απ τ α όντ ς ότ ο ν ο /ν ς πολύ λο αθ ό α θ νοντα ορ ή α α αν τ α τ ν ο ν ν ο-ο ονο ή ατ τα που νουν Τοποθ τούν τον αυτό τους τ θ του θύ ατος θ ρ ντας π ς ίνο ίνα ν που αλ τα να πλ ρ το αρύ τί α τ ς ο ονο ής ρί ς Παρ το ότ τονίζουν π ς ν α ροντα α τ ν ο ονο ία λί ς ν ς ρουν α τ ν ο ονο ή ρί α τ ν ρί ρ ους τ ς ρας ας Εν τ λος αντίθ το ότ λ νουν π ς το αλύτ ρο α τ ν Ελλ α ίνα παρα ονή τ ς τ ν Ευρ παϊ Έν α υν τ ς Ευρ παϊ ής τ ς πορ ίας ρί ου ότ ίνα το λ ότ ρο υρ πτ τ ς ς α αντ - υρ παϊ τ ς 16

17 Κεφάλαιο Πρώτο Η Οικονομική Κρίση στην Ελλάδα Αναλύοντας την Οικονομική Κρίση Η Ελλ α ρ θ το πί ντρο τ ς ρί ς ρ ους τ τα ονότα του 2008 α τ ν ατ ρρ υ τ ς Wall Street. Το 2009, ρα απο όπ από το αν ό τ ς ρ ατοπ τ τ ς α ορ ς αποτ λ α τ ς αρ ς του 2010 να ρ θ ί αντ τ π τ ρ ο οπία Προ νου να απο υ θ ί ολο λ ρ τ ή ο ονο ή ατα τρο ή τ ς οποία θα αθ τού το ρ τος α ρ υο θα θ τ ο αρό ίν υνο το τραπ ζ ό ύ τ α τ ς Γαλλίας α τ ς Γ ρ ανίας αλλ α θα ο ού τ πλ ρ ν θ ν α υντ ν το τ ρ ό λ ό νο τρό α Ευρ παϊ ή Κ ντρ ή Τρ π ζα Δ θν ς Νο ατ ό Τα ίο Ευρ παϊ ή Επ τροπή ορή ο ονο ή οήθ α τ ν ρα ύψους 110 υρ υπό τ ορ ή αν ίου Η ο ονο ή αυτή τήρ υνο ύτ από α ρ τρ ν ο ονο ής προ αρ ο ής όπ ς π ρ οπ ς τον προ πολο ό α αυ ή ς όρ ν Το 2012 α υθ ζό ν α ό α π ο αθ τ ν ρί ρα ρ τ α ύτ ρο ο ς λα νοντας ο ονο ή οήθ α ύψους 130 ατο υρί ν υρ αίτ α α π ρ ότ ρ ς ταρρυθ ί ς το ό ο το α Εν τ λος το 2015 α τ από α α ρ π ρίο ο απρα ατ ύ ν ορ ήθ α το τρίτο ς α ή ρα ν ο από τους θ ούς Η τρίτ αυτή αν α ή ύ α ύψους 86 υρ υνο υόταν τα ύ λλ ν α από τ ν απαίτ α το νο α τ ν τ οπο ή ν α αλύτ ρ υ λ ία τ ν α ορ ρ α ίας (Huliaras & Sotiropoulos, 2018). Παρ τ λ πρόο ο τον π ρ ορ ό του ο ονο ού λλ ί ατος, α τ ν πρα ατοποί ορ ν ν απαραίτ τ ν αρθρ τ ν ταρρυθ ί ν το ΑΕΠ τ ς ρας υρρ ν θ ί ο α ς παρα νουν τ ς αν ρ ία αυ ήθ π ν από 25%, ν το ό ο ρ ος ς πο ο τό του ΑΕΠ ρί τα το 183% ΟΕSD, 2018). Εν ολί ο ς α τα τρία προ ρ ατα ο ονο ής οήθ ας που ορ ήθ αν τ ν Ελλ α π αν το νό αταλή οντας αποτυ ία Η ρα α ολουθ ί να ίνα υθ ν τ ν ρί ν το ο ονο ό πολ τ ό α ο ν ν ό λλον τ ς προ λ π τα λλον υ οί νο Ο ταρρυθ ί ς αίν τα να ν ίνα αν ς να ανα α τί ουν τους αρν τ ούς ρυθ ούς αν πτυ ς τ ς ο ονο ίας ν πολ τ ή α ο ν ν ή ζ ή τ ς ρας ρί τα υν ή 17

18 ανα ρα ό Είνα αν ρό π ς από το 2009 α π τα Ελλ α ίνα λ ν α ρί ρ ους ρίς ορατή ο ο Ο υ ρνή ς π ουν τ ν αρ ο ή τρ ν λ τότ τας α τ ν απο υ ή τ ς ρ ο οπίας ρίς ό ς αυτ να προ α ρ ουν το τ λος τ ς ο ονο ής ατ ρρ υ ς Αντίθ τα ύ π τ ίν τα ν λτί τ ν ο ν α υνα ν του ό ου υ τή ατος ο ζ όν α ύνατ Ο ταρρυθ ί ς που π λλοντα ς αντ λλα α τ ς ο ονο ής οήθ ας τίθ ντα υπό αντ ή α ήτ αλ νοντας α ό α π ρ ότ ρο το α αν α τους πολίτ ς α τα ντρα λήψ ς απο ν Στό ος του αλαίου, ίνα παρου ία α αποτί τ ν α ότ ρ ν α τί ν τ ς ο ονο ής ρί ς τ ν Ελλ α τ όπ ς αυτ λ τήθ αν α ρ τ αν από τ ν ρ α α θνή π τ ον ή ο νότ τα Ε ό ον το ρ υν τ ό αντ ί νο τ ς παρού ας πλ ατ ής ρ α ίας τίζ τα τα ύ λλ ν τ ν ατα ρα ή τ ς υνα θ ατ ής τα ς τ ς ο ονο ής ρί ς αλλ α το π ς αυτή ρ τα τ ς υν ή ς τ ν ν ν τ ς ρας αίτ ρ α ία να όλ ή ας τ λ τ τ ν α ότ ρ ν α τί ν τ ς Καθ ς υπο τ ρίζ τα ότ ο ν ο ή ρα λί ν ρουν τ το α ύ υ α τ ς ρί ς θα ήταν ανού ο να προ ρή ου οπο α ήποτ αν λυ ρίς να προ π ρ λ τ τ ν υρ ότ ρ ν αυτ ν α τί ν που απα ολούν α θα απα ολούν τ ρα Στο λα ο αυτό τ ζοντα ο π θαν ς ή ς ανα ορ το πα α τ ς Ελλ ν ής ρί ς ν πί ς πρα ατοπο ίτα α απόπ ρα ατα ρα ής α τ ν ο ν ν ν ή πολ τ ν παρα όντ ν που α ρα τ αν αίνοντα ρόλο τ ν πλ α α ν ή τ ς Υπο τ ρίζου ότ ο ρόν ς παθο ν ς του λλ ν ού ρ τους ουν α ή α τα αλ το τί α τ ν ουλτούρα α τ ς υν ή ς τ ν Ελλήν ν Καταλ τ αίτ ρ α ίν τα τ λ τ τ ν Χουλ ρα α Σ τ ρόπουλου (2018), ο οποίο παρ ουν α π πλ ον τα τ λ τ του α νο νου Το ύρ ο π ίρ τους α ίζ τα το ότ Ελλ α ίνα να ρ τος προ ο οθήρας (rentier state), ή αλλ ς «ραντ ρ ς» Υπο τ ρίζουν λα ή ότ ο αποτυ ί ς τ ς α υ ρν ς τ ς ρας πρ ν α τ τ ν ναρ τ ς ρί ς προήλθαν από τ ν πί ρα λ ν τ ρ ν αν ί ν α ρ τ ν που ρρ υ αν από το τ ρ ό α ρήθ αν τα α ύνα α ρατ ρύ ατα τ ς ρας Υπ ρ νας λος αρ θ ός προ ί ν α λ τ ν α τ ν ο ονο ή ρί τ ν Ελλ α ο οποί ς θα πορού αν να ντα θούν υο α ς 18

19 ατ ορί ς ή ολ ς ψ ς Η πρ τ υπο ρα ίζ τ α ία τ ν τ ρ ν παρα όντ ν. Βα ός πρό πος τ ς υ ρ ν ς ατ ορίας ίνα ο ο ονο ολό ος Paul Krugman. O Krugman (2012), τονίζ τ α ία του ο νού νο ί ατος αλλ α το ρόλο τ ν υρ παί ν α ατού ν ο οποίο α τον ί ο ρουν αλύτ ρ υθύν α τ ν ο ονο ή ατ ρρ υ τ ς ρας από αυτή που ρ ρ α πολ τ ή λίτ α ο ν νία Φυ ρ ν τ ν Ελλ α λο ρί ο τ ς αποτυ ίας ό όνο το ο ονο ό πίπ ο αλλ α το ο ν ν ό Αυτή αποτυ ία ό ς τους παραπ ν το ίς ν ήταν ανή να προ αλ τ ν ρί που αρρ νύ τ ρα α απ λ ί να αλύ α ολό λ ρ τ ν Ευρ π τ ν πλ ή τ ς Ο ατα ολ ς τ ς ατα τρο ής τ θ ρία Krugman (2012), ρί οντα τα Βόρ α: τ ς Βρυ λλ ς τ Φραν ούρτ α το Β ρολίνο όπου ο νο α ατού ο ούρ αν να θανατ όρο νο ατ ό ύ τ α Τονίζ π ς τ ν Ελλ α π ρατού πρ ατ α θορ λο αθ ό ορο α υ ή ν ο υ ρνή ς ί αν υν θί να ρουν π ρα α π ν από τ ς υνατότ τ ς τους Ε τός αυτού α παρα ότ τα τ ς Ελλ ν ής ρ α ία ήταν α λή τα Ευρ παϊ πρότυπα (25% υπό του ου όρου τ ς ΕΕ Γ α τον Krugman (2012) ό ς ν ουρ ός α τία τ ς ο ονο ής ρί ς ρί τα ό τα παραπ ν αλλ το νό α του υρ Υπο τ ρίζ π ς πρ ν απ ντ ρόν α Ελλ α ν ήταν παρ ος αλλ ούτ ό ς ρ όταν α τ νή θ που ρί τα ή ρα Η αν ρ ία ήταν υψ λή αλλ ό ατα τρο ή ν το ρ τος ί ο α από τ ς α ς τ ναυτ λία α λλ ς π ς που του π τρ παν να πλ ρ ν τ ς α ς του Στ υν α ό ς υ οθ τήθ το υρ ονός που ίνα υν νυ ο τ ν ναρ τ ς ο ονο ής ατα τρο ής τ ς ρας Ξ ίν να αλλ ρ ίτα αντίλ ψ ότ ρα ίνα να α αλ ς ρος α π ν ύ ς Το νο ρή α ρ να ρ τ ν Ελλ α ο ονο ία νθ ζ ο πλ θ ρ ός αυ ανόταν α Ελλ α νόταν όλο α λ ότ ρο αντα ν τ ή Ο Έλλ ν ς παταλού αν λο ρος αν ό το αλύτ ρο τ ν ρ τ ν που πλ ύρ ζαν τ ρα Το ί ο ό ς αναν α όλο ό ο ρί ονταν τ ού α του υρ Η ύπαρ του ο νού νο ί ατος α τον ο ονο ολό ο α αίρ από τ ρα τ ν ανότ τα τ ς όρθ ς α ανα αίτ ς τ ς ο ονο ής ρί ς α από τ ν ύπαρ ας υρής ντρ ής υ ρν ς οποία θα ήταν ανή να παρ ί α τον αυτό 19

20 τ ς τ α από τ ν αυτόνο νο ατ ής πολ τ ής (Krugman, 2012). Έτ λο ρος του προ λή ατος ντοπίζ τα το π ίο ρ ς τ ν Ευρ παί ν α ατού ν ο οποίο π ί τ αν ότ θα πορού αν να ουρ ή ουν να ν αίο νό α αταρ ντας τ ν ύπαρ ν αίας υ ρν ς Επ τ ναν π ρ ότ ρο τ ν ατ τα ουρ ντας τ ν αντίλ ψ ότ ο παθο ν ς του νο ί ατος προ λήθ αν από τ ν αν ύθυν τ α υ π ρ ορ τ ν Νότ ο- Ευρ παί ν α ότ το ύ τ α θα λ τουρ ού αποτ λ ατ ότ ρα ό ον ο πολίτ ς π ίθονταν να υπο ρουν από ταρρυθ ί ς α αρθρ τ τρα λί ο π ρ ότ ρο (Krugman, 2012). Η ύτ ρ πτυ ή τ ν ή ν ανα ορ τ ν ο ονο ή ρί τ ν Ελλ α π ντρ ν τα τους ρ ους παρ οντ ς ο οποίο ατ ύρ ο λό ο α ορούν τα ρόν α αρθρ τ προ λή ατα τ ς Ελλ ν ής ο ονο ίας α τ ο ονο ή α ο α ίρ από τ α τία του 1980, ρ τ ν π ρ τ του λαϊ ού α τ ν π λατ α ν ν τ τ τ α τ ς Ελλ ας τ ο ρατία το Ο λ τ ς αυτή τ ν ατ ορία ίνα πολυ ρ θ ς α τ τα ν ς Παρα τ θα παραθ ου να ρό όνο ρος τ ν προ ί ν που α ορούν το ρόλο που α ρα τ αν ο α το ί ς του λλ ν ού ρ τους ανα ορ το πα α τ ς ο ονο ής ρί ς τ ρα Ο Takis S. Pappas (2013), ντοπίζ τα αίτ α τ ς ο ονο ής ρί ς το λαϊ ό α τ α ία ντός του ρ τους Ανα ρ π ς τ ς αρ ς τ ς ο ονο ής ρί ς ο πρ ν αντ πρό ρος του ΠΑΣΟΚ Θ ό ρος Π αλος πυρο ότ α ολό λ ρ α ατ τ ν οποία τ α απ ρί πτα το α λα ή ο Έλλ ν ς πολίτ ς π λ αν το προ π ό τους ρ ος ναντ τ ς ο ν ν ής υ ρίας Όπ ς ο ί ος ήλ το ο νο ούλ ο τ ς 21 Σ πτ ρίου του 2010: «ίς [ο Έλλ ν ς], τα α αζί α ολουθ ντας α πρα τ ή αθλ ότ τας ρο ο ίας α πατ λ ς ό ου ρή ατος» Το πρό λ α ό ς αυτού του ί ους τ ς ρ ν ί ς ίνα ότ το λλ ν ό πολ τ ό ύ τ α ν ίνα να α υ ρν το αρ όπου α υν ί τα το α προ παθούν να αυ ή ουν τ ν ορ α ή ρ ότ τα ό ν α αθ ν προς ό λός τους Η ο ονο ή ρί πα ντός νός θ οπο νου πολ τ ού υ τή ατος που τί τ πρόθ α α από τ υναίν τ ς πολ τ ής τ ς τ ς ρας α τ ς πλ οψ ίας τ ν Ελλήν ν πολ τ ν 20

21 Όπ ς ν, ρί τ ν Ελλ α ίνα αποτ λ α τ ς «λαϊ τ ής ο ρατίας» Μ ας ο ρατίας που τό ο το υρίαρ ο ό α ό ο α ο πολ τ οί του αντίπαλο ίνα λαϊ τ ς Δυο αν οί υντ ρούν αυτό το ύ τ α α π ν από τρ ς α τί ς Ο πρ τος τ ν ρατ ή π ί α α ο ρα ό τ ν ρ τ ν που ρρ αν το τ ρ ό τ ς ρας Εν ο ύτ ρος αν ός τίζ τα τ ν ο ατ ή ούλ α ναλλα ή τ ν ρατ ν παρο ν τ ς α ο ής τ ν πολ τ ν ο τ ν ρα ο ρατ ς θ ς λ Μ υο υρ λαϊ τ ό ατα τ ν ου ία ο ψ ο όρο αθαν ότ α τα πλαί α τ ς ανα ο ρατίας ίνα προτ ότ ρο να π ουν πο ς πα ς πολ τ ό ατα παρ να υ τ ουν τ ν ο ονο ία του λ ύθ ρου αντα ν ού Έ αθαν πί ς ότ α ό α α ν να ό α α λο ή ανα τρ ίνα πολύ π θανό να π τρ ψ τ ν ου ία τ ς πό ν ς λο ς Εν ο πολ τ οί από τ ρ τους θ αν ότ ο όνος τρόπος να τ ρ θούν α να ρθουν αντ τ πο τ ς υθύν ς τους ήταν α από τ ν λπ (Pappas, 2013). Ι ατ, α τον Pappa (2013), ο λ λ ύθ ρ ς ο ρατί ς τ ρίζοντα τ ύ α τα ύ υ ρνή ν α υ ρν ν ν ν υποτίθ τα ότ ατο ή υ ρία αρτ τα από τ ν προ θ του ό ου υ ροντος Το ρ τος παρα ν α ρόλ πτο ν απο οπ ί τ ν παρο ή ό ν α αθ ν Ο ψ ο όρο αθ τουν τ ν ανότ τα αντα ο ής α τ ρίας τ ς πολ τ ής ίας Αυτή ο ή αντα ο ής α τ ρίας ίνα που υν τ ν π θυ ία τ ν ό ν λ τουρ ν α παρα ονή τ ν ου ία τ ς π ό ς τους Η πολ τ ή ία ό ς λό τ ς ύ ς α του αρα τήρα τ ς τα α α τα ίν τρα να ν ρ ί υ α ρ α προ ί οντας τα υ ροντα τ ν ντολ ν τ ς ορ ν ς ορ ς Ο ψ ο όρο ό ς τ ς λ λ ύθ ρ ς ο ρατίας ίνα αυτοί που θα πουν τ ν τ λ υταία λ ότ ουν π ντοτ τ θ ή τους τ ν ανότ τα να π λ ουν α να λ ουν ν ους αντ προ πους Η παραπ ν υνθή ό ς, ν τ θ ποτ αρ ο ή τ ρα ας Ως αποτ λ α τ ς πολ τ ής ύ α ς οποία π αλ α α ρ λαϊ τ ή ο ατ ή υρ αρ ία τίποτα από τα παραπ ν ν ατόρθ να τ θ ί ύ Ε λο ίς α ό ο λ τουρ οί υ τ ί αν να πα νί τ λλ υ ς του ρ τους που υπ ρ τού τα τους αίτ ρα υ ροντα Μ α το πλαί ο αυτό α ία ταρρύθ ν απ Εν ορ ν ς π ρ πτ ς που πο ο πολ τ ό ό α- ή υν θ τ ρα πο α πολ τ ή προ π ότ τα προ παθού να 21

22 προ θή ταρρυθ ί ς όπου τό υαν τ ν υ ρία του ο ν ν ού υνόλου τ ρήθ τ ν λπ (Pappas, 2013). Άλλ α ν α ρου α προ α τους ρ ους παρ οντ ς τ ς ρί ς, ας προ ρ τα από τον Francis Fukuyama (2014). Υπο τ ρίζ ότ α τ οποί α ο υ ρον ός τ ς Ελλ ας ν υνο υόταν από ταυτό ρον ο ν Η λλ ψ θ ν ρ α ίας τ ο ανία ο ή τους Έλλ ν ς να αναζ τή ουν θ ς ρ α ίας το ό ο το α ν ο πολ τ οί ουρ ού αν ολ ς λο ς ς παρ οντας τ το ς θ ς απα όλ ς τους πολ τ ούς τους π λ τ ς Η πρα τ ή αυτή ήταν υρ ς α ο ν αθ ς ο ό ο λ τουρ οί ατ ρναν να προ τατ ύουν τ τους αυτούς τους από τυ ν αθαρί ς Η ό α απα όλ υθί τ αθ ς ο λίτ τ ρ οπο ού αν ς ρ αλ ίο ν τοποί ς ψ ο όρ ν Παρ λλ λα ο ο ατ ς ναλλα ς υ ν ο ού αν πρό θ τους ό ους λ τουρ ούς α ρα ο ρ τ ς προ νου να α αλ τ ί προ ήλ το τοτ ό α Η α α ία αυτή ό ς ί ς αποτ λ α τ ουρ ία νός τ ρ τ ου α αναποτ λ ατ ού ό ου το α Καθ ς ό ς αν πτυ του απ ταλ ού τα τ ρο ρον να τ ν Ελλ α ρα του ό ου το α α υλλο ή πόρ ν από ί αποτ λ ναν ύ ολο τρόπο πλουτ ού Έτ ο ονο ή αν πτυ τ ρα π ρ ορί τ από τ ς ο ορ ί ς τ ς πολ τ ής τ ς λ ς Αν ρτ τα ό ς από τ ν α ία α τα πλ ον τή ατα τ ν παραπ ν αναλύ ν, αίν τα ότ υ οτίζ τα α ία ας αίτ ρ ς τορ ής παρ ο ς ή λ ρονο ς οποία από το 1945 υν τ ν Ελλ α προ ν ς υτ ς ο ονο ί ς α από το 1981 τ ν Ε Ε Η προ Χουλ ρα α Σ τ ρόπουλου (2018), τ ν οποία από τ ν α ή του αλαίου όλας π θ ότ θα οθ ί αίτ ρ α ία τρ τ ν προ ο ή τ ς τα να λα α που ρ υ αν τ ρα από το τ ρ ό Μ τ το τ λος του Δ υτ ρου Πα ο ίου Πολ ου ή Ελλ α λα ν ρ ατ ή υπο τήρ από το ο Marshall ( ), όπου α ρ το 1950 το ό ΑΕΠ τ ς ρας α ίζονταν αυτό Στ υν α όταν ρα προ ρ ί το ΝΑΤΟ το 1952, λα ν π πλ ον ο ονο ή οήθ α οπό τ ν α υντ ή τ ς νί υ Η οήθ α αυτή ν παύ να ύ ούτ α ατ τα ρόν α του Ψυ ρού Πολ ου Το ί ο υ αίν α ατ τ ν ντα τ ς Ελλ ας τ ν Ευρ παϊ ή Κο νότ τα (1981), ν θα υν ίζ να ύ α ατ τ α τία του 1990 α

23 Πρ ατ, υρίαρ τ τ ν λλ ν ν υ ρνή ν ίνα να αναζ τούν α να α ίζοντα ν α τ ορ ή αλαί ν που οντα ολο να α π ρ ότ ρο τ ρα από τ ν ΕΕ Από τα τ λ τ ς α τίας του 1980, υπ ρ ροή αλαί ν από τ ς Βρυ λλ ς προς α θ ν ίς ο ονο ς π ρ ρ ς τ ς π Ελλ α Πορτο αλία Ι πανία Τα λα α αυτ προ ρ οντα ίτ από τα Μ ο α Επ ρ α Προ ρ ατα ίτ από τα Κο νοτ Πλαί α τήρ ς ΚΠΣ ίτ από τα Εθν Στρατ Πλαί α Ανα ορ ς ΕΣΠΑ Από το 1981, Ελλ α λ αν υν ς λα λα α οπό τ ν παρο ή ο ονο ής οήθ ας από το Ευρ παϊ ό Τα ίο Π ρ ρ α ής Αν πτυ ς ΕΤΠΑ το Ευρ παϊ ό Κο ν ν ό Τα ίο ΕΚΤ τα Τα ία Συνο ής α αί ς λλα ον ύλ α που προορίζονταν α τ ν Κο νή Γ ρ ή Πολ τ ή τ ς ΕΕ το ύνολο τ ν οποί ν αποτ λού το 2% του τή ου ΑΕΠ τ ς ρας (Huliaras & Sotiropoulos, 2018). Ελληνική Οικονομική Κρίση και η Κουλτούρα της Προσοδοθηρίας Είνα ονός π ς ο ονο ία τ ς ρας α πολλ ς α τί ς α ζόταν να ν α τα οποία λ αν τ ν αρθρ τ ν τα ί ν τ ς Ε Ε από το 1980 α π τα υπό τ ορ ή ον υλί ν Τα ον ύλ α αυτ ο τ ύονταν το πορ ύ ο το α τ ς λλ ν ής ο ονο ίας ο οποίος ή ήταν υπ ρτρο ός λό τ ς ρής τ ς ο αν ής ς Απολα νοντας τα ο λ τ ς τ ρ ής πί τ ς ο υπ ύθυνο ρα ς πολ τ ής ρόντ αν να προ ρή ουν αρθρ τ ς ταρρυθ ί ς Έτ τ ν π ρο ο του ρόνου α α τίας τ ν π ρ ορ ν που θ τ το ο νό νό α π α υνα ία υποτί ής του λλ ν ή ο ονο ία ρ να υ τ ρ ί αντα ν τ ότ τα το οζύ ο πλ ρ ν π ν το ό ο λλ α το ύθ (Huliaras & Sotiropoulos, 2018). Είνα ονός, π ς ρ α τ ς αρ ς του 2000 το λλ ν ό ρ τος θ τ απ ρ όρ τ πρό α θ νό λα ο τρο ο οτού νο από τ ς αλα α ορ ς α τ ν π το ύν τ ν ν ν π ν υτ ν Μ τ ν ί ο ο τ ς ρας τ ζ ν του υρ αλλ α τ ί τ ν π το ί ν ο υ ρνή ς ταλλ ύονταν το θ νό ό τος αν ού προ νου να προ ούν αυ ή ς θ ν α υντ ν οπό τ ν αντ τ θ τ ν α λ ν ορολο ν ό ν Η ύ ολ ύρ ρ τ ν αλλ ρ τ ν α α ορία τ ν υ ρνή ν ανα ορ τα ορολο ο α που θα πρ π να παρου ζ το ρ τος Ο 23

24 υ ρνή ς α λού αν τ ν παρα ή ορολο ής πολ τ ής το λό ο όρου/αεπ να ρί τα πρ το ανή α λ πίπ α α τ ν ΕΕ Η ορο α υ ή αποτ λού α πολλ ς α τί ς όν ο πρό λ α τ ς ο ονο ίας αθ ς ο αν οί πίλυ ς ορολο ν α ορ ν παρ ναν α ορο α α ραν ίς (Rapanos & Kaplanoglou, 2013). Σ ρ υν τους ο Rapanos α Kaplanoglou (2013) απ τ νουν ότ απότο αρ τ ς ο ονο ής ρί ς που α τίζ τ ρα τ ς ρίζ ς τ ς ό όνο τ ς α ατ λλ λ ς ο ονο ς πολ τ ς αλλ α τους α ύνα ους ορολο ούς θ ούς Η παραπ ν υνθή π τρ ψ τ ν ύπαρ ο ονο ν λλ τ ν α λα ρον α τή ατα α τ υ ρ υ νός τ ρ τ ου ό ου ρ ους το οποίο υ του λ ου λό ου α τ ς πα ό ας ρ ατοπ τ τ ής ρί ς Στο ρθρο τους ίν τα ανα ορ τ λ από λ του λό ου όρος/αεπ τ ν ο ονο ή αν πτυ τ ς ρας αλλ α τ ν πρ το ανή ρτ από τ ν ορολο ία Γ ονός α υνήθ το α ρ ς του ο ονο ού λ ν ούς τ ς Ελλ ας Μ ρ το 2009 όν το 60% τ ν Ελλήν ν ορολο ού ν ν ήλ ν ό α τ από το α ορολό το όρ ο αποτ λ α τα ό α τα ία να ν παρου ζουν ο α από τ ορολο ία Παρ λλ λα, λλ ψ νός αποτ λ ατ ού αν ού πίλυ ς α ορ ν πλ π ρ ότ ρο τ ν ή αρ ν ατ τα τ ς ο ονο ίας Το 2008, ρ ού αν π ρ ότ ρ ς από π ρ πτ ς ν π ν τ ν ορολο ν α τ ρί ν θ υπόθ να αρ ί πτ ς α α ρόν α α να τ τυ ορία Εν ο απο ς του Υπουρ ίου Ο ονο ν να παρ ουν ορολο ή α ν τία ν ρ ού ς ίν τρο α π ρ ότ ρ ορο α υ ή (Huliaras & Sotiropulos, 2018). Η α υνα ία τ ς Ελλ ας να ανα ψ, υν τα τους α ύνα ους ρατ ούς τ ς θ ούς ο οποίο υπονο ύθ αν π ρα τ ρ από τα τ ρ ν α Η νή θ ή ανότ τα του ρ τους υν υ τ πό α τ ταρρύθ που προ ρ ονταν α από τ ς υρ ς ο ς υ ρόντ ν ο οποί ς λ αναν ρος τ ν τ ρ ν αν ί ν Η ντα τ ς ρας τ ν Ε Ε ν απο υν αυτ ς τ ς υρ ς ο ς υ ρόντ ν Στ ν πρα ατ ότ τα τ ς νί υ Δ ούρ α ού τα πλου ί ν ο ο ν ν α ολ αρ ία Αυτοί ο ολ ρ ς οπλ νο ν ς π ς πί τ ς α τρ τ ατ ραν να ρα τ ρ οπο θούν ορους π ρ ατ ούς λ ους α ντας π ρροή τ ς υ ρνή ς α π λ οντας πολύ υ ν να π ν ύουν τ ν ρ ο όρα α ορ τ ν 24

25 Μαζ ν Μ ν Ο υρ ς αυτ ς λίτ ατ ρού αν τ ν π ρροή τους λ οντας τα Μ α α παρα ρ ντας προνό α ό ους τ ς υνοού αν (Eleftheriadis, 2014). Ο υ ρνή ς, πα ύτ αν να α ο ο α υνατ ντας να ουν υρ ίν τρα προ νου να αλλ π ρατού α νοοτροπία α να π ρα τούν τα υρ τ να υ ροντα Μ τ ρ τους πολ τ ή α ο ν ν ή ύνα αθ τ ν πρα τ ν αν α αυτ ς που όλ ς ανα ρθ αν υπονό υ τ ύνα τ ς ούλ ς α του οπού τ ς υ ρν ς Η ρα ίνα το λ ί α τ ν ατανό τ ς ρα ς πολ τ ής τ ν Ελλ α Κα ο π λατ α ός υν θ τ ρ πρα τ ή πίλυ ς π ς ύ ν ζ τ τ ν (Featherstone, 2005). Μ α λ πτο ρής αν λυ του λλ ν ού πολ τ ού υ τή ατος αν ρ ν ότ παρ ντολ ς α υ ρν ς τους ν τ ς τ ν λο ν, α να π ρ λλον α ύνα ν θ ν το οποίο ρουν αν πό τ ς υρ ς ο ς υ ρόντ ν Ταυτό ρονα αρ ή α ύπλα τ α ο ύν α αλίζ τ ν ατ ρ ία τυ ν παρανο ν Μ α αυτό το αθ τ ς θ υ ρον τ ή προ π θ α λ τουρ ού ς απ λή του υρίαρ ου status quo α π τ το νό Ο πολ τ οί που υν ρ ζονταν τ ς π ρ ατ ς λίτ απολ αναν τα προνό α ας α ρ ς πολ τ ής τα ο ρο ίας τ λ ντας υπό αθ τ ς α υλίας α οπο α ήποτ α ή ατα α να πρατταν Μ τ όπουλος α Π λα ί ς 2012). Η Ελλ α θα πορού να αρα τ ρ τ ί ς να θρο α ί λ τ ν α ορ ν τ απο ον ν ν τα ύ τους τ ς οποί ς π ρ λα ν τα α ί α πολ τ ή α ορ οποία αρα τ ρίζ τα από τον ν ποτ ό α τ α θορ Μ α το πλαί ο αυτό, ο παρ ς από τ ν πλ υρ του ρ τους ρυθ ίζουν α λ ουν τ ν α ορ προϊόντ ν λ τουρ ντας προς ό λος υ ρ ν ν ο ν Αυτού του ί ους ο ρα τ ρ ότ τ ς ουρ ούν υ ν ανήθ ς α αντ οντολο ς υ α ρί ς προς το υ ρον υ ρ ν ν ο ν υ ρόντ ν ρος τ ς ο ν νίας Ο ρα τ ρ ότ τ ς ό ς αυτ ς τυ αίν να ρί οντα υπό το αθ τ ς ανο ής τό ο τ ν πολ τ ν λίτ ό ο α τ ς ρ ς παραπλ ρο ορ ν ς α α ορ ς ο ν νίας τ ν πολ τ ν Μ τ όπουλος α Π λα ί ς 2012). Ο π λατ α ός α υνο ο ρατία όπ ς ανα ρθ αρ τ ς ορ ς α παραπ ν ίνα να ν ς το ίο του ν ο λλ ν ού ρ τους το οποίο από τ ν ί ρυ ή του υπήρ αν αθ ν νας από τους α ότ ρους παρ οντ ς τ ς ο ονο ίας Η ανο ή πολ τ ν αν ί ν α θ τ ν αποτ λού α 25

26 υν ίζ να αποτ λ ί απαραίτ το ο νο οποί ς τ ν υ ρν τ ν πολ τ ν τα τ α του λο ού ατος Εν ανο ή α ο α ο ρα ός τ ν ρ τ ν υπήρ α ό ίν τρο πλο ής τ ν πολ τ ή α να όλ ς τα ο ν Το ρ τος το ύνολό του υπήρ νας προ ο οθήρας αναζ τού α α ρ ζόταν ρή ατα τα οποία νούνταν από το τ ρ ό το τ ρ ό του Εν ατ ρ ία α παρα ή του «ού ου ρ τους» υνοού τ το ς πρα τ ς ό ον το ρί ο ύλλ ψ ς α αν λ ψ ς υθυν ν ήταν όν ανύπαρ το Μ τ όπουλος α Π λα ί ς 2006). Αυτ ς ο πρα τ ς προ ο οθ ρίας, αν α τα αλ το τί α τους τ ν ουλτούρα τ ς ρας Σ όν όλο ο Έλλ ν ς από τους ο τήτ ς ρ ν π ρή ν ρ τους λους π ρ ατί ς α τους ο ίους υπαλλήλους πί τ υαν ότ ίνα υ ολο ό να ατ ουν ό α που ν προ ρ τα από πο ας ορ ής ρ α ία αλλ ούτ α από π ν ύ ς πο ν αλαί ν που ί αν τ θ ή τους Αντίθ τα ν ν ατ ί αν τ το ους πόρους α θ νονταν α νο (Doxiadis, 2010). Τα ρή ατα που ρ ονταν τ ν Ελλ ν ή ο ονο ία υπό τ ορ ή αν ί ν α ον υλί ν ατ ραν να ρα θούν ς το ίο του πολ τ ού τό ο τ ν πολ τ ή α π ρ ατ ή ζ ή τ ς ρας ό ο α τ υν ί τ ν πολ τ ν Τα να ν α ό ς υ λλουν τ ν αν πτυ ούτ προ θούν τ ν παρα ή ρ α ία Αναπαρ ουν το λαϊ ό του οποίου θ λ ς τρατ ή ίνα τατόπ τ ς υνολ ής υθύν ς τον αντίθ το πόλο τον θρό Στο λαϊ ό ο πολίτ ς ταυτίζ τα τ ς π ο α ύνα ς ο ς αν ρτ τα από τ ν πρα ατ ή τους θ τ ν ο ν νία τ νο ίζ ότ α ούτα π ρ ότ ρα το όνο α τ ς α ο ύν ς α του ανθρ π ού (Doxiadis, 2010). Ο πολίτ ς νός ρ τους προ ο οθήρα ν α θ νοντα υπ ύθυνο α τ ν παρα ή πλούτου Λ τουρ ούν α ρο οπ ρίς να πορούν να ρούν ύ να τους ο ν ν ούς ανόν ς που αρα τ ρίζουν α ύ ρον ο ρατία Δ ν τρ ουν αν να α ό τους θ ούς Εν αυτό που απου ζ ίνα ύπαρ ας υλλο ής υν ί ς που να ρί τ ν ρα ή τ ς τ λήψ ο ν ν απο ν το τ ρ ό τ ς ο ν νίας (Zeri, 2017). Ένα ρ τος ραντ ρ ς παζαρ ύ, υν πτ υν ς υ νί ς α ορ τ ς ο ς λ τους α ρότ ς α τ ς π οτή ς τους π ρ ατί ς α τ ς υ ς Δ ν το π ρ ορίζ να απόλυτο όρ ο απαν ν Καταλή π ντα λλ α το οποίο ν αν προ ρα ατί Η ο ν νία 26

27 ίνα α ορ α οπο ο ήποτ θ α τίζ τα τ ανο ή α το α ο ρα ό τ ν ρ τ ν α τ ν ον υλί ν που ρ οντα από το τ ρ ό (Doxiadis, 2010). Δ ν ν α ρ τα α τ ρύπαν το λ α τ ν ο ν ν ή πρόνο α τ ν πρα ατ ή ο ονο ία ούτ α α τ ν ί α τ ο ρατία Δ ν υπ ρ πί α αν νός ί ους λ ο ο πολίτ ς νουν το πρα ατ ό νό α τ ς ο ρατίας Όπ ς πορ ί να ίν ύ ολα ατανο τό α από τ ν παραπ ν αν λυ, ίνα ονός π ς ο Έλλ ν ς πολίτ ς όν ν α νυ τί ί αν α πολύ ο υν ρή τ α Π ρα αν από τ ν απόλυτ υ ρ α τ ν αν α Κα από τ ν α υ ο ία τον αυ τ ρό λ ο α τ ν ν ποπτ ία Βρ θ αν αντ τ πο λ ρ τρα α ανα τ αν να προ αρ ο τούν ία ο τρόπο τ ς ν ς ο ν ν ο-ο ονο ς υνθή ς που π αλ ο ονο ή ρί Η ρα ρ θ να αρ τ ορ α ό ίο α αντ τ π ναν ορατό ίν υνο ρ ο οπίας Ο ταρρυθ ί ς που π λήθ αν από τ ς υ ρνή ς α τους π τ τ ς τ ς απα τού αν λ ς θυ ί ς προ νου να απο υ θ ί ολο λ ρ τ ή ατα τρο ή Ο θυ ί ς αυτ ς ό ς όπ ς ίνα λο ό ρ θ αν το ντρο τ ς ντον ς λαϊ ής υ αρ ας Η ρί λα α τ ς τραυ ατ ού ονός. Ανατρ π αν πολλ ς από τ ς ταθ ρ ς τ ν ατό ν Η ζ ή όπ ς α προ π ότ τα θ ανθρ που παρα ί ατος ρ ν ίνα ο ν ς π ν τ ν ρ α ία α τ ν ο ονο ή π ν α παρ οντ ς που προ ορίζουν τ ν ταυτότ τα α τ ν όνα του ατό ου α τον ί ο του τον αυτό Ο υν π ς ό ς τ ς ο ονο ής ρί ς: αν ρ ία ί του ο ή ατος πτ του τ ού π π ου α αν α αποτ λ αν να ο αρό πλή α α τους Έλλ ν ς ντονο ο ν ν ό πολ τ ό α ψυ ολο ό αντί τυπο Ο ν ο /ν ς υ ν ναν αλ το Κατ τα ρόν α τ ρί ς ίνα ανα α νο να πλ ρ νουν το αρύ τί α τ ς αν ρ ία α τ ς ο ονο ής υ πρα ίας 27

28 Κεφάλαιο Δεύτερο Το Προφίλ των Νέων Σήμερα Προκλήσεις μέσα σε ένα περιβάλλον οικονομικής κρίσης Καθ ς α ίζου από τ ς ο ν νί ς τ ς ν τ ρ ότ τας τ ς ο ν νί ς τ ς ταν τ ρ ότ τας τ ν πο ή τ ς ρ υ τότ τας α τ ν πολλαπλ ν ταυτοτήτ ν παρατ ρού πί ς α ατ ρα τ ρ τ ν τα ί ν τ ς ζ ής Στ ς ν τ ρ ς ο ν νί ς από τα α του 9ού α να ρ α π ρίπου τα α του ού τα τ α τ ς ζ ής του ατό ου ήταν ατ πο ο τρόπο ορ οθ τ να α προ ορ να: πα ή λ ία ία ν λ ί Μ τ ν λ υ ό ς τ ς ταν τ ρ ής πο ής τό ο α τίας τ ς πλ ς τ ν αζ ν ν π ο ν νίας α τ ν πολλαπλ ν λή ν τ ν υπο ν ν ό ο α τ ς ο ής τ ς α ορ ς ρ α ίας α τ ς αρ ο ής τ ν ν ν τ νολο ν τον το α τ ς ο ονο ίας αλλ υ α α τίας τ ν αταναλ τ ν προτύπ ν α τ ς ο ής τ ς παί υ ς ουν π λθ αλλα ς τον τρόπο τον οποίο ν τα ζ ή τ ν ατό ν Δ ρτζής 2014, λ : 12). Τα ο ν ν ολο ο να τ ς ζ ς τ ν ανθρ π ν ή ρα ουν τα λ θ ί ο ντας το το ο να ν ο τ ο ζ ής Πολλοί ο ν ν ολό ο ανα ροντα το τ ο τ ς «παρατ τα ν ς ίας» Σ α π ρίο ο λα ή που α ορ απο λ τ τ ταν τ ρ ή ο ν νία α τ ν α τ πρα τ ν ν ου α τ αρα τ ρίζ τα από τ ν απο ύν από τα προ α ρα να λ α όρ α Δ ρτζής 2014, λ : 12). Το τ ο αυτό τ ατίζ τα από τ ν ντον προ τα ία του υπο νου από τον α οραίο ίν υνο α ν ν τ ν θ τ ν ο ονο ία που προ α ρ τα ς απ λ τ ό ο λλον Πανα πουλος 2016, λ : 7). Δ ν ίνα λί ς ο π ρ πτ ς τ ν ν ν ή ρα όπου α τίας τ ν ο ν ν οο ονο ν υνθ ν οντας τ τα τους ρόν α ν ό α τα 30 ή α παραπ ν α ολουθούν α πο ίλους λό ους να ν ρ οντα αυτό που ο ο ν ν ολό ο ορίζουν ς νήλ ζ ή Ο υν π ς υ τ ν ν λό α ρο- ο ν ν ν ταν τ ρ ν αλλα ν ουν πί ρα τ α α ία αναζήτ ς α αθορ ού τ ς ταυτότ τας του ατό ου Ο ο ν ν ς νόρ ς τ ς ν τ ρ ής ο ν νίας λα ή ο τρόπος τον οποίο ήταν τοποθ τ να το ο ν ν ό αντα α ό ο ννο ς τ ς ο ονο ής αν πτυ ς τ ς 28

29 πα λ ατ ής ταθ ρότ τας αλλ α τ ς ννο ας τ ς αντ προ π υτ ής ο ρατίας ουν αταρρ ύ ατ τ ρ α τ ς ο ονο ής ρί ς Η ατ τα αυτή υ προ αλ ί αν υ ία α υπαρ α λή ατα τα οποία τ ίνουν να ατα τρ ψουν τ ν ατο ή α υλλο ή ταυτότ τα (Tsekeris, Pinguli & Georga, 2015, λ : Ο ν ο /ν ς ή ρα ίνα ανα α νο να νουν τ ν αθ ρ νότ τ τους α το «υνα θ ατ ό ου ούλ» τ ς ο ο ν ας Βρ ό α τ αντ τ πο τ ν π τρο ή ατοντ ν λ ν ν ν τ ν πατρ ή τία ονός που προ αλ ί αν πανόρθ τα τραύ ατα τ ν ο ν ν ή α υνα θ ατ ή ν λ ί ή τους Δ ρτζής 2014, λ: 13). Φυ α αυτή ρτ ς ήταν π ντοτ υψ λή τ ρα ας ονός που υπα ορ υόταν από τ ν ουλτούρα τ ν υρ ν ο ο ν α ν ν α τρού α ν ς ο ν ν ού υντ ρ τ ού Σή ρα ό ς θ λπί α α οπο α ήποτ αν αρτ ία τ ν ν ν από τους ον ίς αν ίζ τα (Tsekeris, Pinguli & Georga, 2015, λ: 15). Σύ να το Eurofound (2014a), ο ν ο Έλλ ν ς αταλ ίπουν το πίτ τ ν ον ν ατ ο όρο τ ν λ ία τ ν 29 τ ν τ ς ρ ς τ ς νότ ας α ανατολ ής Ευρ π ς όπου ο ν ο αταλ ίπουν τ ν πατρ ή τία π ρίπου τα 20 τ τους Παρ λλ λα τ ν αύ τ ν π π ν υ το ής τ ν τρ το θ α παί υ α τ ν ότ ρ ο ονο ή υ παρα ία που π ρατ ί τ ρα ο ν ο νθρ πο παρα νουν αρτ νο ο ονο από τ ς ο ο ν ς τους ή το ρ τος α λ ς ρον ς π ρ ό ους Χ ρίς τ ν προ τα ία αυτή α τους λ ότ ρο προνο ού ους ο ν ο νθρ πο α υνατούν να ουν τα ν αν ρόν α ς α τα ατ ή π ρίο ο τ ς ζ ής Ως α λα ή ο ν ν ού π ρα ατ ού αν πτυ ς ουρ ότ τας α όρ ς τ ς προ π ότ τας προ π ν απόψ ν α θή ατος υθύν ς α ο ν ν ής α ο ύν ς Η αυτή τ ς ζ ής αθί τατα ου α τ α ολο να α π ο πολύπλο π ρίο ος που ρν τους ν ους υ ν αντ τ πους πολλούς ν ύνους αθ τ ντας τους υ λ τους Μπαλούρ ος 2014, λ : 43-44). Όπ ς ίν τα ατανο τό τα α λ ς ο ς ν αρού πλ θυ ού τ ς ρας αλύοντα τ από τ ς α ρ τ ς α παρα ορ τ ς υν π ς τ ς αποπρο ό τ ς ατ ρρ υ ς τ ν ταθ ρ ν πλα ί ν ανα ορ ς α του ο ν ν ού τύου το ύνολό του Δ ν ουν τ ν παρα ρή λπί α να πλ ρ ουν τους ατο ούς τους τό ους ό ον α ρούντα ολο να α π ρ ότ ρο από τ ν α ορ ρ α ίας τ ς υπ ρ ί ς υ ίας τον πλούτο αλλ α από τους λί ους προνο ού ους 29

30 (Tsekeris, Pinguli & Georga, 2015, λ : 9). Το αί θ α του ο ν ν ού απο λ ού από τ ς ο ν ν ς ο ς α αν ούς α τίας τ ς ο ονο ής ρί ς ίν τα ολο να α π ο ντονο τους όλπους τ ν ν ν (Eurofound 2014b). Η ατ τα αυτή α τους ν ους τ ρα όπ ς π α νουν ο ν ν ς ρ υν ς ατο οτ ί α αρ ή ο ν ν ή α προ π ή αί θ ταλα π ρίας Η αί θ αυτή π ρ τ ορ ή αθ ρ νότ τας α ατο ύρ α ν ους Έλλ ν ς Σύ να ρ υνα τ ν Tsekeri, Pinguli α Georga (2015), από τους 253 υ τ οντ ς ο 27 όνο ρί ονταν ατ τα ρ ίας τους τ λ υταίους ήν ς του Ο 195 από τους 253 λα ή το 77,1%), ήλ ναν απο ο τ υ νο Αποτ λ ί ονός το ότ ο αρ ς π νού ν ς ο ν ν ο-ο ονο ς υνθή ς ο ούν α ατ τα νο ρότ τας αυ να πο ο τ αυτο τον ν λα πο ο τ ατ θλ ψ ς αθ α ή α υνα ία α αν ότ τα (Vandoros et al. 2013). Στο πλαί ο αυτό τ ς ν ής απο οήτ υ ς α τ ς υνα θ ατ ής όπ ς τ ν ν ν αντ ζ α ατόρθ τ ανότ τα α ού του λλοντός τους αλλ α ανότ τα υπ ρ τ ς τ ν προ π ν τους τό ν Η πίτ υ τ ν προ ο ν τους αθί τατα πί ς α ρ τ π αλής α α λ ό ν Σύ να το Ευρ αρό τρο (2013), το 68% τ ν Ελλήν ν θ ρ ί ότ ν του π τρ π τα να ν α α το λλον Ο ν ο /ν ς ρ οντα τ αντ τ πο α ατ τα α ρ τ ής α α ότ τας Ν θουν π ς αν ίς ν πορ ί να τους προ ρ υή ς α το λλον ν ν θουν α ό α ότ ίνα ανα α νο να προ αρ ο τούν να υν ς τα αλλό νο π ρ λλον που αθ ρ ν π νουν α από ατα τ ς ν ύνου (Tsekeris, 2010). Κατ τ ρ α τ ν υν ντ ύ ν νας από τους ρ τ νους/ ρ τ ν ς ας ίπ αρα τ ρ τ : «Σημασία έχει το ότι πλέον δυσκολευόμαστε να αγοράσουμε ακόμα και τσιγάρα. Έχουμε φτάσει στο χειρότερο σημείο. Κρίση είναι να μη μπορείς να βγείς μια βόλτα. Να ζείς με τους γονείς σου και να μη μπορείς να κάνεις ότι θέλεις, να περάσεις καλά όπως σου αρέσει και να κάνεις όνειρα. Αυτό είναι κρίση και αυτό βιώνουμε κάθε μέρα εμείς οι νέοι. Ανεργία και καμία μα καμία ελπίδα για το μέλλον.» Ο ν ο νθρ πο πλ οντα πλ ον όλο α π ο πολύπλο ς τρο ς α τα ατ ς ατα τ ς Αυτ ς τίζοντα τ ς υνθή ς τ ς π αλούς απα όλ ς τ ς αν ρ ίας α ρ ς αρ ίας τους παναλα ανό νους ύ λους πα λ ατ ής παί υ ς τ ς αθυ τ ρ ν ς ολο λήρ ς τ ς ο ο ν α ής ζ ής αθ ς α ατα που υν οντα τ ν από τ πολλαπλ ν 30

31 ταυτοτήτ ν α τύ ν Χτουρής 2014, λ : 7 Έ ου λο πόν να νου α ν α ν οποία α οροπο ίτα α ρ τ από τ ς προ ού ν ς τό ο α τίας τ ν προτα τ ν τ ς ταν τ ρ ής ουλτούρας ό ο α α τίας του ία ου ανα α ού από τ ς ο ν ν οο ονο ς υνθή ς Μπορού να λ α α ν αν ή ουλτούρα ο ν ν ού ο ορ ού α λ λ ύθ ρου ατο ού όταν ίν τα λό ος α ζ τή ατα που α ορούν λ υθ ρί ς α τ θ ή ορ ν Πανα τόπουλος 2016, λ : 19). Η Κρίση στη διαμόρφωση της νεανικής ταυτότητας Το πί ντρο τ ς πολ τ ής α τ ς ο ν νίας τ ύ ρον πο ή τα ρθ ί το ατο ό πίπ ο ονός που ί α ο αυ νος αρ θ ός λί ν αυτο οήθ ας θ ραπ υτ ν ο λ ν α τ λ οπτ ν πο π ν Παντού α ίν τα τ ς προ π ς προ ο ί ς ς ονα ό τρόπο α ο ό το ίο α τ ν πίτ υ ας ου α τ ής ζ ής (Bennett, 2012, λ : -22). Τα π ντα ή ρα λτρ ροντα α π ρν ν α από το το ο α τον αυτό Α ό α α πολ τ ή α α ία τατραπ ί α ύρ από ατο υ να υνα θή ατα Ο τ τα νος ο ν ν ός ατα ρ ατ ός προ τον ατο ό υρ ρ υνθή τ ν ταν τ ρ ν ο ν ν ν αίτ ρα τα ύ τ ν ν τ ρ ν ν ν Ο ν ο ή ρα ό ς ρ οντα αντ τ πο α να π πλ ον α οροπο τ ό το ίο Αυτό τ ς ύπαρ ς τ ν πυ ν ν π ο ν ν α ν τ νολο ν α τύ ν τα οποία ουν τα ορ τ ν πολ τ ή α ο ν ν ή τους ορ ν α ρα (Bennett, 2012, λ : 21-23). Ο ύ ρον ς «τυ ν ς» ο ν νί ς ίνα ν ς αοτ υ τή ατα - λα ή τό ο α τ ο ρατ ό ο α απρό λ πτα (Tsekeris, 2010). Μ α να π ρ λλον ναρ ού όπου ο αθ νας ζ α τον αυτό του οντας αποτρα τ ί τ ς προ π ς του να ολή ς Λας 2008, λ: 17-18), ο ν ο ή ρα ρί οντα αντ τ πο το οπ α τ ό α πολλ ς ορ ς αντλ τ ό ρ ο τ ς α όρ ς α αλλ ρ ας τ ς ταυτότ τ ς τους οποία α υπό τα ναν «ανόνα ρ υ τότ τας» Αυτός ο ανόνας ρ υ τότ τας αθ τ τ α ορ ού ν αυτή ν αν ή ταυτότ τα ταυτό ρονα α ταθή αντ ατ ή το τ ρ ό τ ς α πορ τ ς ταυτότ τ ς τ ν αλύτ ρ ν λ α ν ατ ορ ν Πανα τόπουλος 2016, : 3). Έ οντας απο υν θ ί από παρα ο α ούς τρόπους υ ρότ ς τ ς ταυτότ τας παλ ύουν α τ ύν τ ς 31

32 ο ονο ής ρί ς αλλ α τ ν ο ν ν ν αλλα ν να ορροπή ουν α να ανταπ λθουν ας α α ίας αυτο αθορ ού Όπ ς ί ανα ρ αρα τ ρ τ Μπ τίνα Ντ ου: «Η κρίση ξέσπασε στο υπόστρωμα της ιδιώτευσης και της πολιτικής απαξίωσης» Ντ ου 2015). Σή ρα το το ο αλ ίτα α τα ί α ζ τή ατα να παίρν υν ς απο ς α να παρ νό α Σ θ α π λο ή που αλ ίτα να ν πρ π να ρα ί από όνο του να ύ παν ανο τ νοή ατα (Kaufmann, 2011, λ 3). Η ν α ο ή τ ς ο ν νίας ρν τ ν ατο ή ταυτότ τα το ντρο Μ α αυτ ς τ ς ν ς ορ ς ο ονο ής α ο ν ν ής ζ ής που ουν προ ύψ το ν αρό το ο τ ίν να τ τα π ρ ότ ρο ατο παρ υλλο Ο ν ο ίνα αντ τ πο να λλον ρίς α ία λπί α Μ α α ρ τ ή υ π τία α τους ατ οντ ς ου ία ν ολο να π ο υ ολο υ ρν τ τ ν ο ν νία Εν «υ ή από τ ν πολ τ ή» ατο οτ ί τ ν αυ ανό ν απροθυ ία α υ το ή το πολ τ ό ύ τ α Λας 2008, λ 11-13). Υπ ρ ουν θαρ ς ν ί ς α το ότ ρ ό α τ αντ τ πο α α νούρ α πρα ατ ότ τα Μ α ν α ουλτούρα ανα νύ τα ς υρίαρ ή ρα αυτή τ ς ναρ τ ής να όλ ς του αθ νός του αυτό του Ο τρατ ς τ ς ναρ τ ής π ί ς παρου ζοντα τ ρα ς απ λ υθ ρ απο τ ς αταπ τ ς υνθή ς του παρ λθόντος α προ αλούν τ α «πολ τ τ ή παν τα» Ο ν ο ή ρα απ λ υθ ρ νο από τ ς α ονί ς του παρ λθόντος α τούν ρ α τ ν πρα ατ ότ τα τ ς ύπαρ ής τους Επ αν α αλαρ νο α αν τ οί αίν τα να ν ουν αν ό ατα υλ τ ής α θν ής αθαρότ τας υ ρόν ς ό ς ουν τ ν α λ α τ ς ο α ής νο ο ρο ύν ς α λ πουν τους π ντ ς αν αντ π λους τ ί τ ς ύνο ας που παρ να πατ ρναλ τ ό ρ τος Λας 2008, λ 14). Πα ν ύουν τ υν ρ α ία α τ ν ο α ή προ π θ α ν α τους θρ ουν αθ αντ ο ν ν ς τ ς Ε ζουν το α ό προς τους ανόν ς α τ ς αυ τ ρ ς ρυθ ί ς θ ρ ντας π ς α τους ί ους ν πρ π να τίθ ντα ύ Χ ν τα τ θ ν α ρον α το λλον αθ ς υπ ρ να πολύ ρό α α θ ν νο ν α ρον α το παρ λθόν Το παρ λθόν ν προ λλ τα ς να ρή ο πολ τ ό α ψυ ολο ό ρ αλ ίο από το οποίο πορού να αντλού ρ ί ς προ νου να αντ τ πί ου το λλον Η α α ορία τ ς ουλτούρας ας α το παρ λθόν- που ύ ολα τατρ π τα ν ρ ή θρότ τα α απόρρ ψ ίν α ύ λ τ από τ ς ρ ο οπίας τ ς παρού ας ουλτούρας Λας 2008, 32

33 λ 14-15). Ο ν ο υρίζουν τ ς πλ τ ς τ ν να όλ τα ο ν απο ον νοντας τον αυτό τους να ί ος «τ ής ζ ής» Κ νου λό ο ου α τ α α α α ία «π ρ αρ ς» α να ναρ τ ό αυτό ο οποίος τ ν αν να ρί τους τό ους τ ς ζ ής του υπό του π ο π ρ ορ νους όρους Λας 2006, λ 49-56). Τ α α ία αυτή τ ς απόπ ρας π ί ς απο αλ ίτα απο τον Κορνήλ ο Κα τορ (1986): «λλ ψ προτ ατος» τό ο ατο ό ό ο α ο ν ν ό πίπ ο Σή ρα αν ίς ν προ λ πο ο αλ πί ολο ο α Στο πολ τ ό πίπ ο παρα ί ατος ρ ν όλα ουν ρον ό ορίζοντα τ ς πό ν ς λο ς Αυτός ό ς ο ρον ός ορίζοντας ίνα τ ός ν α ία π ρίπτ να ό ο πν ύ α Ο ό ος ρος ή ρα ίνα νός Η ατ ρρ υ τ ς ό ας αίρας ίνα ορατή α παρού α ού ναν ό ο ο οποίος ίνα α ρ τ α ταθής Ο ό ος ή ρα ρ ς ν ρ τ ν τ νολο ία τ ν αζ ν τ λ π ο ν ν ν αίν τα να απο τ να ί ος παρα θ ο όνου αρα τήρα Τα το α α αίτ ρα ο ν ο ή ρα αίν τα να π νουν α να ί ος αντα α ού ό ου αποτ λού νου από όν ς αντίθ ναν ό ο τ ρ ν αντ ν ν ο οποίος πορ ί να π π ρ ότ ρο από τ ρ α τ ς ζ ής ας Λας 1986). Ο ν ο ί νουν να ουν αποτρα τ ί αθαρ προ π ς να ολή ς Χ νοντας θ λπί α να λτ ουν τ ζ ή τους ουν π τ ί ότ ο «πολ τ ς λύ ς ν ο θούν» Πα ίζουν τ να ρθουν πα ή τα α θή ατ τους να τρ ν υ ν να α ολούντα το α τους να αθαίνουν π ς «να νουν ς» να π ρνούν τον «ό ο τ ς ονής» Ο π ς αυτ ς ό ς ουν ς αποτ λ α τ ν απο ρυν από τ ν πολ τ ή α τ ν απο ήρυ του πρό ατου παρ λθόντος. Το υρίαρ ο π θος α υρίαρ π ί ίνα το να ζ ς τ τ ή Λας 2008, λ 7-19). Έτ ο τ ρ ος πυρήνας τ ς ταυτότ τας αν ίζ τα Η ατο ότ τα πλ ον τα το να πορού να «τ πολο» α αρ τ ρ τ να πορ ου τ να «παρ ου» τ Ο αυτός ή ρα ίν α «ουρ λού να ολ ζ» Κα τορ ς 1986). Όλα ό α ανα ρθ αν ό ς ρ τ ής ουν ς αποτ λ α το ότ ο ν ο λ π τ ν ο ν νία ς ναν «ατανα α ό» Συντ λ ίτα τ α α α ία απο ο ν ν οποί ς Η αί θ τ ς τορίας αΰλ ν τα ν τ ν αλύτ ρ π ρίπτ ίν τα αντ λ πτή ς να τουρ τ ό τοπίο προς πί ψ τ ν π ρίο ο τ ν αλο α ρ ν ν ας α οπ ν Όλα τα παραπ ν ό ς αποτ λούν τους 33

34 τυλο τ ς του «Ε ίς» α αυτό το «Ε ίς» ή ρα ο ζ να αρθρ ν τα Κα τορ ς 2000, λ ). 34

35 Κεφάλαιο Τρίτο Συναισθήματα και Οικονομική Κρίση Το Συναίσθημα στη Λήψη Πολιτικών Αποφάσεων Η αντίλ ψ ότ τα υνα θή ατα ρί οντα αντίθ τ λο ή ίνα ρα ν α α ν ς τ Δυτ ή λο ο ή ψ Σύ να αυτή τ ν παρ ο τα υνα θή ατ ας α ίζοντα ν τ τ ς ορ ς ο οποί ς ρ οντα αντίθ τ λήψ ορθολο ν απο ν Ι αίτ ρα όταν ο λό ος π ρ τρ τα ύρ από τ λήψ πολ τ ν απο ν τα υνα θή ατα θ ρούντα ς τ το αρν τ ό α το π ζή ο Αυτή αντίλ ψ θ ρ ί τ ν ψή ο α από α που ατ ο ήν ο ίλ να λα ν τα τός υνα θ ατ ν πλα ί ν ν α πολλ ς α τί ς θ ρήθ ότ τα υνα θή ατα υπονο ύουν τ λο ή ολύνοντ ς τ τ ν ατα τρ πτ ή τους πί ρα Μ α ορθή πολ τ ή π λο ή α να ζήτ α θ ρ ίτ ότ απα τ ί τ υλλο ή πλ ρο ορ ν ύρ από το θ α α τ ν ψύ ρα α ολό τ ν π ρ τ ν ανα ορ τ ς πολ τ ς που προτ ίνοντα α το ζήτ α Τα υνα θή ατ ας ίνα αυτ που ας πο ίζουν να α ολουθή ου αυτή τ α α ία ας αθ τούν ρ αλ τ ς αν ρ τ τους α ρα ή ους Μ α πολ τ ή ρ ς τ ν πλο ή τ ς υ ίν ς ήταν ατ πολλούς υντα ή α τ ν πίτ υ τ ς ορθής πολ τ ής ρί ς α τ ς α ο ύν ς (Marcus, 2002). Η ό ς αυτή αρ ί τα α να ν α ος αίτ ρα α ότου ρ αν να ρ οντα το ς ο πρ τ ς πανα τατ ς ανα αλύψ ς τον το α τ ς ν υρο π τή ς ατ τ ς α τί ς του 9 α 99 Σή ρα ν ρίζου ότ ν υπ ρ πολ τ ή από α ρίς τ ν πλο ή τ ν υνα θ τ ν Ο π λο ς τ ν πολ τ ν α ίζοντα λο αθ ό υνα θ ατ ς α α ί ς α ρί ς (Illouz, 2015). Ο Antonio Damasio (1994), τονίζ, π ς α από τα υνα θή ατα πορού να ραρ ή ου τ ς ψ ς ας α να αταλ ου τ ίνα αντ ό α τ ό Αυτού του ί ους τα υρή ατα αν το ναυ α α τ υ τ ατ ή ατα ρα ή τρ α θ ρ τ οποί τ ς πί ρα ς α ορ τ ν υνα θ ατ ν αντ ρ ν τον το α τ ς πολ τ ής υ π ρ ορ ς τ θ ρία τ ς Συνα θ ατ ής Νο ο ύν ς τ ν G.E. Marcus, M. Mackuen α R. Neuman (2000) να αποτ λ ί το ίο ανα ορ ς τον πρ ο λο ο αν α τ ν υρο π τή τ ν ψυ ολο ία α τ ς πολ τ ς π τή ς 35