Όγκοι των Όρχεων Α. Κιζιρίδου, Αναπ.. Διευθύντρια Παθολογοανατομικού Τμήματος A.Ν.Θ.Θεαγένειο
ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣ ΑΠΟ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ (WHO 2004) Όγκοι ενός ιστολογικού τύπου (αμιγείς μορφές) Όγκοι από περισσότερους ιστολογικούς τύπους (μικτές μορφές) Ενδοσωληναριακή νεοπλασία των γεννητικών κυττάρων του όρχεως [Καρκίνωμα in situ (Intratubular Germ Cell Neoplasia- IGCN)].
Γεννητικά κύτταρα; Γεννητικά κύτταρα του σπερματικού επιθηλίου Ολοδύναμα κύτταρα Έχουν την δυνατότητα να εξελίσσονται προς κάθε τύπο ιστού και οργάνου και να σχηματίζουν ολόκληρο οργανισμό Με αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλης ομάδας ετερόκλητων όγκων αμιγών ή σε συνδυασμούς
Το ολοδύναμο γεννητικό κύτταρο είναι μία δυναμική οντότητα, η οποία κατά τη φάση της φυσιολογικής ωρίμανσης μέσα στο γεννητικό αδένα, δίνει το τελικό ώριμο κύτταρο, το κύτταρο της αναπαραγωγής, που στην προκειμένη περίπτωση είναι το σπερματοζωάριο
επίδραση Χ παραγόντων Ολοδύναμο γεννητικό κύτταρο σεμίνωμα μη σεμινωματώδεις όγκους εμβρυικό καρκίνωμα τεράτωμα εξωεμβρυικούς ιστούς
Όγκοι ενός ιστολογικού τύπου(αμιγείς μορφές) Σεμίνωμα Σεμίνωμα με συγκυτιοτροφοβλαστικά κύτταρα Σπερματοκυτταρικό Σεμίνωμα Σπερματοκυτταρικό Σεμίνωμα με σάρκωμα Εμβρυικό καρκίνωμα Όγκος του Λεκιθικού Ασκού Τροφοβλαστικοί Όγκοι Χοριοκαρκίνωμα Τροφοβλαστικά νεοπλάσματα άλλα από Χοριοκαρκίνωμα Μονοφασικό χοριοκαρκίνωμα Τροφοβλαστικός όγκος θέσης εμφύτευσης Τεράτωμα Δερμοειδής κύστη Μονοδερμικό τεράτωμα Τεράτωμα με κακοήθεια σωματικού τύπου
Σεμίνωμα Κύτταρα ομοιόμορφα με σαφή μεμβράνη Πρωτόπλασμα διαυγές Φύλλα ή αθροίσεις ή στήλες που διαχωρίζονται από ινώδεις δοκίδες με λεμφοκυτταρικές αθροίσεις (ενίοτε με σχηματισμό λεμφοζιδίων). Συχνά κοκκιωματώδης αντίδραση ή ίνωση Σύνηθες η ενδοσωληναριακή ανάπτυξη και η παζετοειδής επέκταση στο σωληναριακό δίκτυο του όρχεως (χωρίς προγνωστική σημασία) Τρόπος ανάπτυξης; Μιτώσεις >3 ανά ΜΟΠ.
Σεμίνωμα-Ανοσοιστοχημεία PLAP ( + ) (85-100% των σεμινωμάτων) μεμβρανική ή περιπυρηνική εντόπιση διατηρείται σε περιοχές νέκρωσης C-kit (CD 117) όπως η PLAP VASA Angiotensin 1 (CD 143)
Διαφορική Διάγνωση Σεμινώματος Συμπαγής τύπος του εμβρυικού καρκινώματος Συμπαγής τύπος των όγκων του λεκιθικού ασκού Χοριοκαρκίνωμα Κακόηθες Λέμφωμα Όγκος του Sertoli Μορφολογία κυττάρων Ανοσοιστοχημική έκφραση
Σεμίνωμα VS Εμβρυικό Καρκίνωμα CD 117 (+) CD30 ( ) Σεμίνωμα VS Σπερματοκυτταρικό Σεμίνωμα PLAP (+)
Ποικιλίες Σεμινώματος Ηθμοειδές, ψευδοαδενικό και σωληνώδες πρότυπο ανάπτυξης (Δ.Δ. Όγκο Sertoli) Σεμίνωμα με υψηλό μιτωτικό δείκτη Σεμίνωμα με συγκυτιοτροφοβλαστικά κύτταρα
Σεμίνωμα
Σεμίνωμα
Αναπλαστικό Σεμίνωμα
Σπερματοκυτταρικό Σεμίνωμα Αφορά στο 1-2% 1 των όγκων του όρχι και στο 4-7% των σεμινωμάτων Ιδιαίτερους κλινικοπαθολογικούς χαρακτήρες Δεν απαντάται εκτός των όρχεων, δεν συνυπάρχει με άλλα νεοπλάσματα ή με ενδοσωληναριακή νεοπλασία Άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας
Σπερματοκυτταρικό Σεμίνωμα Όγκος αποτελούμενος από πολύμορφο κυτταρικό πληθυσμό (μεγέθους λεμφοκυττάρων έως γιγαντοκύτταρα) ) σε χαλαρή διάταξη με λίγο ή οιδηματώδες στρώμα. Κυρίαρχα κύτταρα τα μέσου μεγέθους, στρόγγυλα, με ηωσινόφιλο πρωτόπλασμα και πυρήνες με δαντελωτή ή σπειραματική χρωματίνη. Μικρά κύτταρα με βαθυχρωματικούς πυρήνες και λιγο πρωτόπλασμα Γιγαντοκύτταρα μονο- ή πολυπύρηνα με στρόγγυλο ή οδοντωτό πυρήνα.
Σπερματοκυτταρικό Σεμίνωμα
Σπερματοκυτταρικό Σεμίνω Σπειραματική χρωματίνη
Σπερματοκυτταρικό Σεμίνωμα Διαφορική Διάγνωση Τυπικό Σεμίνωμα Ινώδες στρώμα Λεμφο/κοκκιωματώδη αντίδραση Άφθονο κυτταρικό γλυκογόνο PLAP (+) IGCNU Λέμφωμα Διάμεσο πρότυπο ανάπτυξης Στερείται σπειράματος χρωματίνης
Εμβρυικό Καρκίνωμα Είτε ως αμιγή μορφή (2-10%) ή σαν συστατικό μικτών όγκων από γεννητικά κύτταρα (>80%). Όγκος αποτελούμενος από αδιαφοροποίητα κύτταρα επιθηλιακής εμφάνισης, με άφθονο διαυγές ή κοκκώδες κυτταρόπλασμα και ποικιλία προτύπων ανάπτυξης. Συμπαγές και συγκυτιακό πρότυπο έως θηλώδες,, με ή χωρίς ινοαγγειακούς μίσχους, σχηματίζοντας σχισμές ή αδενοειδείς σχηματισμούς.
Εμβρυικό Καρκίνωμα Κύτταρα:αδιαφοροποίητα :αδιαφοροποίητα, επιθηλιόμορφα, μεγάλα,πολυγωνικά ή κυλινδρικά, με άφθονο πρωτόπλασμα. Μεγάλους ανώμαλους πυρήνες φυσσαλιδώδεις ή υπερχρωματικούς με σαφή κυτταρική μεμβράνη. Πυρήνια ανώμαλα, ένα ή περισσότερα. Μιτώσεις συχνές και ενίοτε άτυπες. Στην περιφέρεια των συμπαγών αθροίσεων μπορεί να υπάρχουν κύτταρα εκφυλισμένα, θολωμένα ή αποπτωτικά-εικόνα διφασικού όγκου (δ.δ.( από χοριοκαρκίνωμα) Στρώμα:λίγο ή άφθονο, ινώδες, με ή χωρίς λεμφοκυτταρικές αθροίσεις
Εμβρυικό καρκινωμα
Εμβρυικό καρκίνωμα
Εμβρυικό καρκίνωμα
Ανοσοιστοχημεία Εμβρυικού Καρκινώματος CD 30 (+++) Κερατίνες (+++) PLAP, AFP, HPL (+)
Διαφορική Διάγνωση Εμβρυικού Καρκινώματος Όγκους από γεννητικά κύτταρα (σεμίνωμα, όγκος λεκιθικού ασκού(συμπαγής τύπος) και χοριοκαρκίνωμα) Άλλους όγκους (αναπλαστικό λέμφωμα, όγκος Sertoli, μεταστατικοί)
Όγκος Λεκιθικού Ασκού (ΟΛΑ) Όγκος που χαρακτηρίζεται από πολλά πρότυπα ανάπτυξης που αναπαράγουν τον λεκιθικό ασκό, την αλλαντοίδα και επιπλέον το εμβρυικό μεσέγχυμα. Αδιαφοροποίητα μεσεγχυματικά και επιθηλιακά στοιχεία διατάσσονται μεταξύ τους οργανοειδώς Στρώμα κυτταροβριθές και ατροκτοκυτταρικό Κυβοειδή, κυλινδρικά,σαν πρόκες ή ενδοθήλια Αδενοειδείς,θηλώδεις ή συμπαγείς σχημ. Σωμάτια Schiller-Duval Υαλοειδή σωμάτια
Ιστολογικά πρότυπα ΟΛΑ Μικροκυστικό ή δικτυωτό Μακροκυστικό Συμπαγές Αδενικό-κυψελιδώδεςκυψελιδώδες Πρότυπο του ενδοδερμικού κόλπου Θηλώδες Μυξωματώδες Πολυκυψελιδώδες Ηπατοειδές Εντερικό
Όγκος λεκιθικού ασκού
Όγκος λεκιθικού ασκού
Σωμάτιο Schiller-Duval
Όγκος Λεκιθικού Ασκού
Όγκος Λεκιθικού Ασκού
Όγκος Λεκιθικού Ασκού
Όγκος Λεκιθικού Ασκού
Aνοσοιστοχημεία των ΟΛΑ AFP: η θετική έκφραση βοηθάει στην διάγνωση η αρνητική έκφραση δεν αποκλείει την διάγνωση Κερατίνη ΧΜΒ +++
Όγκος Λεκιθικού Ασκού-χρώση AFP
Όγκος Λεκιθικού Ασκού-χρώση Κερατίνης ΑΕ1/ΑΕ3
Όγκος Λεκιθικού Ασκού Χρώση AFP
Xοριοκαρκίνωμα όρχεως Σπάνιο κακόηθες νεόπλασμα Αποτελείται από δύο είδη κυττάρων -κυτταροτροφοβλάστες -συγκυτιοτροφοβλάστες Μιτώσεις, νεκρώσεις, αιμορραγίες υπάρχουν πάντα Όταν αποτελεί στοιχείο μικτού όγκου επηρεάζει την πρόγνωση.
Χοριοκαρκίνωμα
Χοριοκαρκίνωμα
Τεράτωμα όρχεως Νεόπλασμα που αποτελείται από διαφόρους ιστούς προερχόμενους από ένα ή περισσότερα βλαστικά δέρματα. Διακρίνεται σε:ώριμο,, άωρο και με κακοήθη εξαλλαγή. Ώριμο:ώριμα στοιχεία όλων των βλαστικών δερμάτων Άωρο:ώριμα αλλά και άωρα εμβρυικά στοιχεία-στο 25% μπορεί να δώσει μεταστάσεις Τεράτωμα με κακοήθη εξαλλαγή:κυστικό ώριμο τεράτωμα με εστιακή εξαλλαγή κάποιου από τα στοιχεία του (συνήθως του αδενικού ή του πλακώδους)
Βοηθητικά στοιχεία για τα τερατώματα Τα αμιγή τερατώματα απαντώνται κυρίως στην προεφηβική ηλικία και ανεξάρτητα από την ιστολογική τους δομή δεν δίνουν μεταστάσεις. Το τεράτωμα των ενηλίκων αποτελεί συχνότερα στοιχείο ενός μικτού όγκου και ανεξάρτητα από την ιστολογική του δομή δίνει μεταστάσεις. Για τη διάγνωση δεν απαιτείται η παρουσία ιστών από όλα τα βλαστικά δέρματα.
Ιστοπαθολογία των τερατωμάτων Καλά διαφοροποιημένοι ιστοί : Κερατινοποιούμενο και μη- πλακώδες επιθήλιο,νευρικός και αδενικός ιστός (δέρμα, αναπνευστικό, ΓΕΣ, ουροποιογεννητικό) Μεσόδερμα: μυικός ιστός πιό συχνά.
Ώριμο τεράτωμα όρχεως
Ώριμο Τεράτωμα Όρχεως
Νευροεπιθήλιο σε Άωρο τεράτωμα όρχεως
Νευροεπιθήλιο σε Άωρο τεράτωμα όρχεως-χρώση CD56/NCAM
Nευροεπιθήλιο άωρου τερατώματος-συναπτοφυσίνη
Κακόηθες Τεράτωμα Αδιαφοροποίητο
Λέμφωμα όρχεως
Μικτοί όγκοι από γεννητικά κύτταρα Σε ποσοστό ανέρχονται στο 32-54% των όγκων από γεννητικά κύτταρα. Τεράτωμα+εμβρυικό καρκίνωμα (47%) Όγκος του Λεκιθικού Ασκού στο 41% Συγκυτιοτροφοβλαστικά κύτταρα στο 40%
Μικτό νεόπλασμα με συμμετοχή εμβρυικού καρκινώματος και τερατώματος
Εμβρυικό καρκίνωμα και Τεράτωμα
Burned out germ cell tumour O όγκος από γεννητικά κύτταρα μπορεί να υποστεί νέκρωση και υποστροφή, καθολική ή τμηματική, αφήνοντας ομοιογενή ουλή. Ο όγκος δεν ανιχνεύεται κλινικά αλλά μερικές φορές το μόνο εύρημα είναι οι μεταστάσεις. Μικροσκοπικά παρατηρείται ουλή με πολυάριθμα μακροφάγα και ενίοτε επασβεστώσεις.. Μέσα στην περιοχή αυτή μπορεί να βρεθούν νεοπλασματικά στοιχεία ή ενδοσωληναριακή νεοπλασία.
ΟΓΚΟΙ ΤΟΥ ΟΡΧΕΟΣ Όγκοι από γεννητικά κύτταρα (95%) Όγκοι γεννητικής ταινίας-στρώματος Μικτές μορφές Πρωτοπαθείς όγκοι μη ειδικοί για τον όρχι Δευτεροπαθείς όγκοι(μεταστατικοί) Όγκοι των ελύτρων και των εξαρτημάτων του όρχεος.
Nεοπλάσματα γεννητικής ταινίας/στρώματος του όρχεως Όγκος από κύτταρα Leydig Κακοήθης όγκος από κ. Leydig Όγκος από κύτταρα Sertoli Κακοήθης όγκος από κ. Sertoli Κοκκιοκυτταρικός όγκος Όγκοι της ομάδας ινώματος/θηκώματος Μικτά και αταξινόμητα νεοπλάσματα
Όγκος από κύτταρα Leydig Παράγουν ανδρογόνα, οιστρογόνα σπάνια κορτικοειδή και προλακτίνη. Μικροσκοπικά αποτελούνται από 3 είδη κυττάρων. Συχνότερα τα μέσου ή μεγάλου μεγέθους πολυγωνικά κύτταρα. Ή από κύτταρα που μοιάζουν τα κύτταρα της φλοιώδους μοίρας των επινεφριδίων. Ή από κύτταρα που μοιάζουν πλασματοκύτταρα. Παθογνωμονικά στοιχεία οι κρύσταλλοι Reinke (στο 35%) και τα κοκκία λιποφουσκίνης (στο 10-15% 15%) Το 10% παρουσιάζουν κακοήθη βιολογική συμπεριφορά. Inhibin +, Vimentin +
Όγκος από κύτταρα Leydig
Όγκος από κύτταρα Leydig
Όγκος από κύτταρα Leydig
Όγκος από κύτταρα Sertoli Κοκκιοκυτταρικός όγκος Ο όγκος Sertoli είναι συνήθως καλοήθης Ο κοκκιοκυτταρικός όγκος διακρίνεται σε ενηλίκων και νεανικό τύπο με ιστολογικές διαφορές και διαφορετική πρόγνωση. Ανοσοιστοχημικά:Inhibin +, Vimentin +
Όγκος από κύτταρα Serto
Κακοήθης όγκος Sertoli