Εξειδικευμένες συστάσεις Διατροφής σε άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 και αντλία ινσουλίνης Ελένη Κουή MSC., RD Παιδοδιαιτολόγος Συνεργάτης Διαβητολογικού κέντρου Νοσοκομείου Παίδων Η Αγία Σοφία 8.10.2016
IDF Diabetes Atlas 2015- Diabetes in general
Πιο συγκεκριμένα όμως σε ΣΔ τύπου 1...Η Ευρώπη παρουσιάζει από τα πιο υψηλά ποσοστά (>9%)
Η Ελλάδα Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι το 8% 9% του πληθυσμού (800 900 χιλιάδες) πάσχει από διαβήτη, ενώ υπάρχει και ένα ποσοστό 3% 4 % που δεν γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο. Περίπου 1 στους 10 έλληνες έχει διαβήτη. Ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη στην Ελλάδα έχει τετραπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια Ο διαβήτης τύπου 1 αυξάνεται κατά 3% κάθε χρόνο στα παιδιά και στους εφήβους. (ΕΔΕ. 2013)
IDF Diabetes Atlas- Greece
Ινσουλίνη + Διατροφή = Θεραπεία
Διατροφικές Οδηγίες για ΣΔ τύπου1? Ισχύουν οι ίδιες οδηγίες σωστής διατροφής για το γενικότερο πληθυσμό (ADA 2015).
Σύνταξη διαιτολογίου- Γενικά Ιατρικό ιστορικό Διαιτολογικό ιστορικό Καθορισμός ημερησίων θερμίδων ανάλογα με το φύλο, ηλικία, ανθρωπομετρική αξιολόγηση Κατανομή θερμίδων στα 3 βασικά θρεπτικά συστατικά (50%-20%-30%) Ισορροπημένα γεύματα 3 βασικά γεύματα με/χωρίς ενδιάμεσα Αρχές υγιεινής διατροφής Προσωπικοί περιορισμοί (προτιμήσεις/ αλλεργίες/οικογενειακή κατάσταση/οικονομική) Βαθμός φυσικής κατάστασης
Τι πρέπει να γνωρίζει το άτομο με ΣΔ Τ1? Ομάδες τροφίμων και πως επηρεάζουν Γλυκαιμικός Δείκτης Ετικέτες τροφίμων Γλυκαντικές ουσίες Ειδικά τρόφιμα για Διαβητικούς Άσκηση Αλκοόλ Φαγητό εκτός σπιτιού Ενδιάμεσα γεύματα Απαραίτητα? Προφίλ δράσης των ινσουλινών
Όλα τα γενικά...και επιπλέον: Βελτίωση γλυκοζυλιομένης και επιπέδων σακχάρου Καταπολέμηση συμπτωμάτων υπέρ- και υπόγλυκαιμιας Αντιμετώπιση άλλων ασθενειών π.χ. Κοιλιοκάκη/ Κυστική Ίνωση
Τι γνωρίζουμε Η ποσότητα των υδατανθράκων που καταναλώνεται επηρεάζει άμεσα την αλλαγή στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα The DCCT research group το να αλλάζουν οι μονάδες ινσουλίνης ανάλογα με τις εναλλαγές των γευμάτων είναι καταλυτικής σημασίας για την επίτευξη καλών τιμών ζαχάρου DAFNE study: Βελτιωμένη HbA1c μετά από 6 μήνες (9.4% v. 8.4%, p<0.0001) Βελτίωση στην ποιότητα ζωής
Το μέτρημα υδατανθράκων στη θεραπεία του Διαβήτη τύπου 1 δεν είναι μια καινούργια προσέγγιση Συγκεκριμένα διαιτολόγια Λίστες με ισοδύναμα Γλυκαιμικός Δείκτης Ο υπολογισμός των υδατανθράκων έγινε ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ με την χρήση μοντέρνων ινσουλινών στα εντατικά σχήματα ρύθμισης και την χρήση αντλιών ινσουλίνης Δεν έχει εφαρμογή σε χρήστες μειγμάτων
Διατροφή και ΣΔΤ1 και αντλία Το διαιτολόγιο εξαρτάται απο το σχήμα/τρόπο χορήγησης ινσουλίνης Το πλέον βασικό είναι το σωστό ταίριασμα ινσουλίνης και υδατανθράκων Αλλιώς δεν έχει νόημα το εντατικοποιημένο σχήμα ώστε να παρέχει την ελευθερία και ευελιξία γευμάτων και επιλογών Επίσης πρέπει να ανταποκρίνεται στην ρουτίνα/συνήθειες του ατόμου Χρειάζεται διαιτολόγιο Ή εκπαίδευση για το πώς τα διαφορετικά γεύματα επηρεάζουν τις μετρήσεις σακχάρου?
Εξατομικευμένη διατροφή στο ΣΔτ1 με τη βοήθεια της τεχνολογίας!
Θεραπεία με αντλία Βασικός Ρυθμός Προ-ρυθμισμένος Συνεχής παροχή ταχείας δράσης ινσουλίνης Κατάλληλο για διαφορετικές μεταβολικές ανάγκες 6 Εφ άπαξ χορήγηση κατά τη διάρκεια γευμάτων Κατάλληλες δόσεις ινσουλίνης ανάλογα με την πρόσληψη υδατανθράκων Διορθωτικές χορηγήσεις ινσουλίνης για υψηλές τιμές σακχάρου 5 4 3 Χορήγηση πριν από το γεύμα 2 1 12 πμ. 12 μμ. 12 πμ.
Οι μονάδες υπερ-ταχείας ινσουλίνης αλλάζουν ΠΑΝΤΑ με την χρήση προσωπικών αναλογιών (διόρθωση + υδατάνθρακες) Ο κάθε ασθενής καταλήγει να έχει την δική της λίστα δοκιμασμένων γευμάτων Σκεφτόμαστε και άλλους παράγοντες όπως άσκηση, αλκοόλ Η ποσότητα και ΟΧΙ η ποιότητα των υδατανθράκων αλλάζει τις μονάδες ινσουλίνης Δεν χρειάζεται να καταναλώσουμε συγκεκριμένο αριθμό γραμμαρίων υδατάνθρακα καθημερινά. Υπάρχει ένα minimum = 130gr/d (ADA,2015)
Υδατάνθρακες: Μονάδες ινσουλίνης Προσωπική η αναλογία για τον κάθε ασθενή Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες π.χ. χρόνια διάγνωσης, σωματότυπο, ποιότητα ελέγχου άρα και ευαισθησίας στην ινσουλίνη Ο κανόνας 500-500/ Σύνολο μονάδων 24ώρου Π.χ. 500/ 18 (βασική) + 7 (πρωινού) + 8 (μεσημεριανού) + 8 (βραδινού) = 500/41 = 12 Άρα 1 μονάδα υπέρ ταχείας για κάθε 12γρ υδατάνθρακα Ή 400/Σύνολο 24ώρου (=9,7)
Παράδειγμα γεύμα (1:12) 240 μλ γάλα 12γρ 2 φρυγανιές 15γρ 1 κ. Σούπας μέλι 15γρ 1 μέτριο φρούτο 15γρ ΣΥΝΟΛΟ= 57γρ Υδατάνθρακα 57/12 = 4.7 μονάδες υπερ ταχείας ινσουλίνης Προσαρμόζεται πάντα συντηρητικά κατά 2-5γρ και μία κάθε φορά
Αυτόματος Οδηγός Δόσης (Bolus Wizard) Πως δουλεύει; Χωρίς... Με το Bolus Wizard... BG BG Time Time Target Exchanges FExch I. E. Time still. active Sensitivity Μέτρηση, γρ υδατάνθρακα,......υπολογισμός Bolus
Bolus Wizard Εισαγωγή ΣΑ Εισαγωγή υδ/κων γεύματος Υπολογισμοί
Παράμετροι στο Bolus Wizard Αναλογία υδ/κων (500/Ολική Ημερ. Δόση (ΟΗΔ): Ο αριθμός των υδ/κων που καλύπτονται από 1 μον ινσουλίνης Edit Settings Wizard: on Carb units: grams Παράγοντας ευαισθησίας (1700/ΟΗΔ): Ο αριθμός των mg/dlπου 1U ινσ ελαττώνει το ΣΑ. Στόχος ΣΑ: Η τιμή του ΣΑ που στοχεύουμε όταν δοθεί δόση διόρθωσης. Αυτό εξαρτάται και από το γεύμα. Χρόνος δραστικής ινσουλίνης: Αυτό μπορει να καθοριστεί 2-8 ωρ. Carb Ratios: BG Units: Sensitivity: BG Target: Active Insulin Time: 12 mg/dl 40 100 120 3 hrs. Δόση Bolus = (Γευματικό bolus + Διορθωτικό bolus) Δραστική Iνσουλίνη
Παράδειγμα 1. Bolus γεύματος Υδατάνθρακες ICR 2. Bolus διόρθωσης Τρέχουσα BG Στόχος BG Συντ. ευαισθησίας Ενεργή ινσουλίνη 3. Υπολογισμός Bolus 60 grams Example: ICR 1:12 12 60 = 5 units BG : 200 mg/dl Target: 100 SF: 40 Act Ins: Est. Bolus: Example: 200-100 = 2.5 units 40 21 u 2 u active 2-1 units 2 unit 5,5 units 7.5units
Προβληματισμοί που κάνουν την διαφορά Μειωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη τις πρωινές ώρες Γεύματα πλούσια σε φυτικές ίνες και λιπαρά έχουν πιο αργή απορρόφηση. Άρα δύσκολα το μεταγευματικό 2ώρο θα είναι 80-130mg/dl! Τι σημαίνει στην πράξη? Συγκριτικά μικρότερο το πρωινό, Αποφεύγουμε τρόφιμα με υψηλό Γ.Δ., Περισσότερες μονάδες Μεταγευματική μέτρηση και μετά από 3-4 ώρες για να βγάλουμε συμπεράσματα ή διφασικές δόσεις
Προβληματισμοί που κάνουν τη διαφορά Άν χρειάζονται ενδιάμεσα snack τότε θα πρέπει να χορηγείται ινσουλίνη Τι σημαίνει στην πράξη? Ιδανικά ΟΛΑ πρέπει να καλύπτονται με δόση φαγητού Σωστή θεραπεία υπογλυκαιμίας Οι ανάγκες σε ινσουλίνη (υδατ + διόρθωση) αλλάζουν στο 24ώρο! Μόνο 15γρ υδατ υψηλού Γ.Δ. Διαφορετικές αναλογίες για κάθε γεύμα και χρήση καταγραφών
Πλεονεκτήματα -Μειονεκτήματα Καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο Ευελιξία με τα γεύματα Απενεχοποιήση απαγορευμένων τροφίμων Η ινσουλίνη προσαρμόζεται στα γεύματα και ΟΧΙ το αντίθετο Τα ενδιάμεσα ΔΕΝ είναι απαραίτητα Απαιτείται χρόνος και προσπάθεια με μετρήσεις, καταγραφές Κίνδυνος για αύξηση βάρους αν ξεχάσουμε την υγιεινή διατροφή Συνεχής αξιολόγηση αναλογιών, αναγκών και γευμάτων Εξατομικευμένη θεραπεία
Χρειάζεται διαιτολόγιο?? Ή Εκπαίδευση για το πώς τα διαφορετικά γεύματα επηρεάζουν τις μετρήσεις σακχάρου??
Γιατί μετράμε υδατάνθρακες? Είναι το κυρίως συστατικό των τροφών μας που έχει άμεση επίδραση στα επίπεδα ζαχάρου Προσφέρει μεγαλύτερη ελευθερία και ευελιξία στις ώρες και τις επιλογές γευμάτων Προσπαθούμε να μιμηθούμε ένα υγιές πάγκρεας
Πώς μετράμε υδατάνθρακες? Μαθαίνουμε να τους ξεχωρίζουμε στο πιάτο μας Καταλαβάινουμε πώς επηρεάζουν τις τιμές του ζαχάτου Βασικά μαθηματικά! Υπολογίζουμε υδατάνθράκες σε ΟΛΑ τα κυρίως γεύματα και ενδιάμεσα snack και ποτά
Διαθέσιμα εργαλεία 1 ισοδύναμο: 1/3 φλιτζάνι ρύζι ή ζυμαρικά βρασμένα (80γρ) ½ φλιτζάνι καλαμπόκι ή όσπρια ή αρακάς (120γρ) 4 κουταλιές δημητριακά 1 μικρή πατάτα βραστή ή ψητή (70γρ) 8 τηγανιτές πατάτες 1 φέτα ψωμί (30γρ) 2 φρυγανιές ή 2 παξιμαδάκια 1 bar δημητριακών ½ πίτα για σουβλάκι
Συσκευασίες τροφίμων Ανά 100γρ/ml προιόντος ή ανά μερίδα Το συνολικό ποσό υδατανθράκων Προσοχή σε ξηρό / μαγειρεμένο βάρος
Ζύγισμα
Άρα? Σταδιακή εκπαίδευση! 1. ΑΝ τρώω υδατάνθρακα θα πρέπει να τον συνοδέψω πάντα με ινσουλίνη 2. Ξεχωρίζω μεγάλα από μικρά γεύματα 3. Κρατάω ημερολόγιο με το πόσο τρώω! ---------------------------------------------------------------------- 1. Αρχίζω και μετράω σε γραμμάρια υδατανθράκων 2. Σκέφτομαι πως δουλευει ο κάθε τύπος ινσουλίνης με το κάθε γέυμα 3. Περιεχόμενο σε λιπαρά και πως επηρεάζει 4. Αρχίζω και αλλάζω τις μονάδες ανάλογα με το τι τρώω και μεταγευματικές μετρήσεις
Προσοχή στην λεπτομέρεια... Timing of bolus peak BG =87 min ( το μέσο γέυμα) Targets post meal bolus όχι >180mg/dl στις 2 ώρες. 140mg/dl αν μπορούμε να αποφύγουμε υπογλ. Αύξηση μετά γευματική μέχρι και +40mg-90mg/dl (2 ώρες) (Pumping Insulin book) Protein and fat Πρωτείνη: μέχρι 19% θα μετατραπεί σε γλυκόζη. Θα επηρεάσει >100min και μέχρι για 180-300min. >75gr μόνο πρωτείνη ή >30γρ σε μεικτό γεύμα = +20γρ υδατανθράκα Λιπαρά: >60γρ αύξησε ανάγκες σε ινσουλίνη +42% για το γεύμα. Μέχρι και 6 ώρες δράση. 35gr αύξησε τιμές γλυκόζης +40mg/dl στις 5 ώρες Συνδυαστικά επιδρούν = +25-30% μονάδων ινσουλίνης σε διφασική δόση 3 ώρες (Kirstin J Bell., et al., Diabetes Care 2015; 38: 1008-1015) (Megan Patterson et al., Current Diabetes reports 2015; 15 (9): 61)
A BOLUS INSULIN WITH NORMAL MEAL ONE LARGE BOLUS with takeout meal TWO SMALLER BOLUS with takeout meal B S L B S L B S L BG Profiles post meal
Απλό bolus Όλες οι μονάδες δίνονται μάζί στην αρχή του γέυματος Full normal bolus 0 1 2 3 4hrs
Διφασικό bolus H δόση μοιράζεται σε δύο φάσεις Με διάρκεια μέχρι και 8 ώρες Μπορούμε να το ακυρώσουμε 60% Normal bolus 40% Squared bolus 0 1 2 3 4hrs
Τετράγωνο bolus Όλη η δόση μοιράζεται με τον ίδιο ρυθμό για 30 λεπά-8ώρες Square Wave bolus 0 1 2 3 4hrs
Αξίζει να μιλάμε για διατροφή και αντλία στην Ελλάδα? Περίπου 1 στους 10 έλληνες έχει διαβήτη. Ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη στην Ελλάδα έχει τετραπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια. Αυτή την στιγμή: 2500 αντλίες 1600 (Medtronic) 350 χρήστες συνεχούς καταγραφής συστηματικά
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας! contact@elenikoui.gr