Τ οικονομικά της Υγείς: μι υάρετη επιτήμη ή έν χρήιμο εργλείο γι τις πολιτικές Υγείς; Ιωάννης Κυριόπουλος Κθηγητής Οικονομικών της Υγείς, Διευθυντής του Τομέ Οικονομικών της Υγείς, Εθνική Σχολή Δημόις Υγείς πειδή τ οικονομικά της υγείς προπθούν ν θέουν κνόνες κι ν κάνουν επιλογές -εξιτίς της πνιότητς των πόρων- προκλούν πολλές φορές δυρέκει. Ιδιίτερ τον υγειονομικό τομέ που οι νάγκες είνι μεγάλες κι οι επιθυμίες γι πλήρη υγεί περιόριτες, η δυρέκει υτή είνι ιδιίτερ εμφνής. Η δυρέκει που προκλούν τ οικονομικά της υγείς οφείλετι επίης το γεγονός ότι χολούντι με δύκολ κι εντελώς δυάρετ πράγμτ, δηλδή τους φόρους κι τις ειφορές (γι τη χρημτοδότηη των υπηρειών υγείς) κι τη νοηρότητ κι θνηιμότητ (γι το επίπεδο υγείς του πληθυμού). Πολλοί υγχέουν τ οικονομικά της υγείς με τη λογιτική κι την κοτολόγηη κι θεωρούν -ιδίως οι επγγελμτίες υγείς κι οι γιτροί- ότι επιχει- 53
ΚΟΙΝΩΝΊΑ & ΥΓΕΊΑ IV ρούν περικοπές το υγειονομικό ύτημ κι τη φροντίδ υγείς. Η άδικη υτή κτηγορί εμφνίζει τ οικονομικά της υγείς με κόμ πιο κκή εικόν. Μι άλλη πηγή δυρέκεις είνι η διφορετική ντίληψη του χρόνου που έχουν οι οικονομολόγοι της υγείς οι οποίοι κάνουν νλύεις κι έρευνες ε Βάθος χρόνου κι οι πολιτικοί κι οι γιτροί οι οποίοι πιέζοντι γι γρήγορες ποφάεις, πράγμ το οποίο δυχερίνει την επικοινωνί κι την υνεννόηη. Η λήθει όμως είνι ότι τ οικονομικά της υγείς προφέρουν την επιτημονική τεκμηρίωη γι τη λήψη ορθολογικών ποφάεων τις πολιτικές υγείς με Βάη τ κριτήρι της (οικονομικής) ποδοτικότητς, της (ιτρικής) ποτελεμτικότητς κι της (κοινωνικής) ιότητς. Μπορεί τ πράγμτ με τ οποί χολείτι η οικονομί της υγείς ν είνι δυάρετ κι νπότρεπτ όπως οι φόροι κι ο θάντος, όμως, μπορεί ν είνι μεττρέψιμ. Έτι τ οικονομικά της υγείς, κτά τη διτύπωη του Alan Williams, προφέρουν μι χρήιμη κι ιιόδοξη οπτική, επειδή επιχειρούν τη μείωη των φόρων κι ειφορών κι την νβολή του θνάτου, δηλδή τη Βελτίωη της ποδοτικότητς κι της ποτελεμτικότητς. Τ οικονομικά της υγείς επίης υπερβίνουν δήθεν ρομντικές πόψεις οι οποίες θεωρούν ότι όλες οι νάγκες μπορεί ν κλυφθούν ε μηδενικές τιμές χρήμτος κι χρόνου γι όλο τον πληθυμό, λλά, ουιτικά οδηγούν ε διέξοδο ή ε λϊκίτικες ρητορείες κι υτρχικές πόψεις ή υντεχνικές θέεις, υποτηρίζοντς ότι η κοινωνί οφείλει ν χολείτι μόνο με την ιτρική κι το ύτημ υγείς. Οι θεωρίες υτές οδηγούν την πλήρη ιτρικοποιήη της κοινωνίς ενώ πρβλέπουν άλλες Βικές νθρώπινες νάγκες οι οποίες υμβάλλουν ημντικά την υγεί κι την ευημερί. Στη χώρ μς, τις τελευτίες δεκετίες, διμορφώθηκε μι μεγάλη κι ύγχρονη βιομηχνί ιτρικής περίθλψης της οποίς η κοινωνική, οικονομική κι πολιτική ημί είνι μεγάλη. Όπως φίνετι τον πίνκ 1, τόο η εθνική δπάνη γι την υγεί (9,4% ΑΕΠ) όο κι η ιδιωτική δπάνη είνι πό τις μεγλύτερες των χωρών του 54
ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΜΙΑ ΔΥΣΑΡΕΣΤΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Ή ΕΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ; ΟΟΣΑ, χωρίς οι πολίτες, οι γιτροί κι η κεντρική διοίκηη ν θεωρούν ότι οι πόροι υτοί έχουν τ ντίτοιχ κι νμενόμεν ποτελέμτ. Τ μεγέθη υτά δείχνουν ότι το πρόβλημ της ποδοτικής χρήης των υγειονομικών πόρων πρμένει ημντικό όπως επίης κι το πρόβλημ της επιβάρυνης των νοικοκυριών -λόγω της υψηλής δπάνης-, η οποί οδηγεί ε κοινωνικές νιότητες ή κι κόμ ε κττροφικές δπάνες. Σημντικό επίης θέμ ποτελεί το νθρώπινο δυνμικό, το οποίο η υπερπληθώρ γιτρών κι η έλλειψη νοηλευτών πιτεί πρεμβάεις την οργάνωη κι την πργωγή της φροντίδς υγείς κι τ οικονομικά της υγείς μπορεί ν υνειφέρουν το θέμ υτό όπως επίης κι τ ζητήμτ τ οποί δημιουργούντι πό τη γήρνη του πληθυμού κι τη νέ υψηλή βιοϊτρική τεχνολογί. Στ μείζον υτά θέμτ, τ οικονομικά της υγείς μπορεί ν προφέρουν λύεις γι τεκμηριωμένες πολιτικές υγείς, οι οποίες οδηγούν τη μεγιτοποίηη του κοινωνικού οφέλους. Επίης μπορεί ν υνδράμουν την προπάθει της κλινικής ιτρικής γι την νζήτηη της ποτελεμτικότερης ιτρικής φροντίδς με το μικρότερο δυντό κότος. Συμπερμτικά, τ οικονομικά της υγείς μπορεί ν φίνοντι δυάρετ -όπως τ φάρμκ κι άλλες θερπευτικές πρεμβάεις-, λλά είνι χρήιμ γιτί επιχειρούν το κλύτερο δυντό ε έν περιβάλλον πάνιων πόρων, μεγάλων περιοριμών κι δυκολιών. Στη χώρ μς, όπου τ οικονομικά της υγείς διδάκοντι τ τελευτί είκοι χρόνι την Εθνική Σχολή Δημόις Υγείς κι τη υνέχει ε άλλ πνεπιτήμι, έχει νπτυχθεί μι κρίιμη μάζ εκπιδευμένων τελεχών κι επίης έν ημντικό πόθεμ Βιβλιογρφίς, μελετών κι ερευνών, που μπορεί ν βοηθήουν τη διμόρφωη των πολιτικών υγείς. 55
< «ΚΟΙΝΩΝΊΑ & ΥΓΕΊΑ IV c c L" " vq " 00/ c\i " " -sf c" r-" v \ t- " " t" _ " " CXT v L" v 00 Ο 0\ N r»" " " t" rt" r-" " V_ L. t-_ 0_ C\T V " t" <*" m" \" c" <*" L" L i-i rh Η : " v" <N s 0 e (A/ * 3. Φ tv ο δ w ω L C\f " " " " c L" " * t" <tf C\ UV c" v" c" c" <* κεφ ω ν s e ο Χ άνη 1 ( L ι Ι \ ι t \ V L 00 c L V V i l i ( L r~ N <j) ι 1 L ) i J v V J ω 9 t~- L r~ " N" N,- r-- " t N V L C M L ' t f N" c" r-»" " v" ν" c " " - g. Β < 2 < Q 56
* 5,6s1 ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΜΙΑ ΔΥΣΑΡΕΣΤΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Ή ΕΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΟΛΙΉΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ; V : " V sf Cvi c' r-t 00 6 6 οο '- in τ-η N LT) νθ" θ" Τ-Η N N N N ν ο οο N N N N N N N Ο νθ v " L" Γ*- " **" m c m m c \ t- ω ω N ci ; $ vi " Τ Ι V iii. " "c" " " " " " Ι Ι Τ 1 Ο Ο Ο Τ - Η Ο Ο ; 1 I νθ τ Ι : <s <*"; m" " νθ" " e.792 893.719 536.710.920.626 911 629.613.270 301.841 ι Ι τ-η ι Ι C~- * N" 5,9" νθ" i ( " " N ": νθ" v"i N" C # " 4,8*" Èae - cx v 3 w IA/1 3 < IKÓ ω v Ζηλ 2 6ηγί 2 g i υγγρί : 3 ': E: 1' Ο Ο c: ηδί w ρκί H ν : νδι ' θ- 3 I χ cv a y 0 έος s; : 3 X g X Q. r< $:5c PPP N 57