Λιπώδης νόσος του ήπατος (Fatty liver disease)



Σχετικά έγγραφα
Ο ρόλος της βιοψίας στην εκτίμηση της ηπατικής αρχιτεκτονικής. Η παθολογοανατομική βάση της πυλαίας υπερτάσεως.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΒΙΟΨΙΑ ΗΠΑΤΟΣ

Ο ρόλος της δίαιτας στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της NAFLD.

Αναστασόπουλος ΝΑ 1, Καραμάνη-Πλουμπίδου ΑΒ 1, Μαλλιώρας Ι 1, Παπούδου-Μπάη Α 2, Παλιούρας Α 3, Στυλιανίδη ΜΧ 1, Γούσια Α 1,2, Γκλαντζούνης Γ 1,3

ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΛΙΠΩΔΗΣ ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Χριστίνα Βουρλάκου. Παθολογοανατομικό Τμήμα ΓΝΑ Ο Ευαγγελισμός

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΛΙΠΩΔΗΣ ΔΙΗΘΗΣΗ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΩΣ ΑΙΤΙΑ ΑΥΞΗΜΕΝΗΣ ΦΕΡΡΙΤΙΝΗΣ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ

IOΓΕΝΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΣ Βαλεντίνη Τζιούφα-Ασημακοπούλου Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής ΑΠΘ

Ιωάννα Χρανιώτη 1, Νικόλαος Κατζηλάκης 2, Δημήτριος Σαμωνάκης 2, Γρηγόριος Χλουβεράκης 1, Ιωάννης Μουζάς 1, 2, Ευτυχία Στειακάκη 1, 2

Σακχαρώδης Διαβήτης και Μη Αλκοολική Στεατοηπατίτιδα -Παθογένεια και Αντιμετώπιση-

Χρόνια νοσήματα του ήπατος και υπολιπιδαιμική θεραπεία

Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ

Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΗ-ΑΛΚΟΟΛΙΚΗΣ ΣΤΕΑΤΟΗΠΑΤΙΤΙ ΑΣ

9:00 11:00 Στρογγύλη Τράπεζα Συλλοιμώξεις / επιλοιμώξεις ιογενών ηπατιτίδων. Μ. Ντόϊτς: HCV, HBV, HAV, ΗΕV

Ηπατίτιδα C και Σακχαρώδης διαβήτης. Όλγα Ι. Γιουλεμέ Γαστρεντερολόγος, Λέκτορας Α.Π.Θ. Α Προπ. Παθολογική Κλινική ΑΧΕΠΑ

2 Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΗΠΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Σεπτεμβρίου 2018, Royal Olympic, Αθήνα

13-14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2017 ΑΘΗΝΑ ΗΜΕΡΑ ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΘΕΜΑ ΟΜΙΛΗΤΗΣ

Ασθενής με ηπατική ίνωση λόγω NAFLD/NASH και διαβήτη. Υπάρχει κοινή θεραπεία;

13-14/10/2017 ΗΜΕΡΑ ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΘΕΜΑ ΟΜΙΛΗΤΗΣ

Αθήνα, 23-24/10/2015 ΗΜΕΡΑ ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΘΕΜΑ ΟΜΙΛΗΤΗΣ

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΗΠΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟ

Κίρρωση ήπατος. μεταμόσχευση ήπατος

Προκαταρκτικό Πρόγραμμα ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 4 ΜΑΪΟΥ 2018

Χρόνια υπερτρανσαμινασαιμία. Ινώ Καναβάκη M.D., PhD, FMH Παιδίατρος-Παιδογαστρεντερολόγος Α Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ

Πού οφείλεται η νόσος και ποιοι παράγοντες την πυροδοτούν:

ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΛΙΠΩΔΗΣ ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ. ΜΠΑΚΑΛΑΚΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ. ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β Γ.Ν.Α. ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΒΟΥΛΑΣ.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2014

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Β ΠΡΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ

ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΕΠΙΚΑΛΥΨΗΣ. Καλλιόπη Ζάχου. 12 Ο Πανελλήνιο Ηπατολογικό Συνέδριο. Παθολόγος Παθολογική Κλινική & Ερευνητικό Εργαστήριο Παν/μίου Θεσσαλίας

Ι) ΗΠΑΤΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ ΕΝ ΟΗΠΑΤΙΚΟ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ: ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ:

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ «Άντρας 36 ετών με έκδηλη ηπατομεγαλία και

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ (PATHOLOGY) Πρόδρομος Χυτίρογλου Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής Tμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ.

MH ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΣΤΕΑΤΟΗΠΑΤΙΤΙΔΑ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΜΗ ΚΙΡΡΩΤΙΚΗ ΠΥΛΑΙΑ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΦΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ Α ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ. Ν. A. Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ

ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ (ΗΚΚ)

Σπήλιος Μανωλακόπουλος. Γαστρεντερολόγος Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ

Διδακτορική Διατριβή

ΙΦΝΕ (ΕΚ, ν.crohn, απροσδιόριστη) Συνήθεις λοιμώδεις, παρατεταμένες συστηματικές, αφροδισιακές-παρασιτικές, ιογενείς λοιμώξεις Φάρμακα και τοξίνες

Ηπατίτιδα C: Κλινικοί στόχοι & Προτεραιότητες Φυσική ιστορία της νόσου

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ: Σύγχρονη Διερεύνηση και Αντιμετώπιση Ηπατικών Νοσημάτων και Συνδρόμων

NAFLD. Β. Α. Λαμπαδιάρη. (Μη αλκοολική λιπώδης ηπατική νόσος): Διάγνωση, παθοφυσιολογία και παρεμβάσεις.

Σύνθετο ΗΚΚ-Χολαγγειοκαρκίνωμα (Διφαινοτυπικό Ηπατοχολικό ΠΚΗ)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΓΕ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΗΠΑΤΟΣ-ΧΟΛΗΦΟΡΩΝ-ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ

microbiota microbiome

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς»

Ιδιοσυγκρασιακή Φαρμακευτική Ηπατοτοξικότητα: Νεότερα δεδομένα

ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ - ΤΡΙΤΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ: ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΗ ΝΟΣΟ; Πρόδρομος Χυτίρογλου Βασιλική Κωτούλα-Δημητριάδου

Συμμετοχή του ήπατος στην φλεγμονή και αυτοανοσία

Ίκτερος. Κωνσταντίνος Τριανταφύλλου Επ. Καθηγητής Γαστρεντερολογίας

Ασθενής με ΙΦΝΕ και ταυτόχρονη ηπατοπάθεια: Παρουσίαση περίπτωσης

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος»

Είδη κυτταρικών βλαβών ή εκφυλίσεων

ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ- ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ ΗΠΑΤΟΣ

ΗΠΑΤΙΤΙ Α C. Ερωτήσεις-Απαντήσεις (μπορεί να υπάρχουν περισσότερες από μια σωστές απαντήσεις, οι σωστές απαντήσεις είναι με bold)

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΚΗΣ ΣΤΕΑΤΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΙΝΩΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β ΚΑΙ C

IgG4 χολαγγειίτιδα μια νέα κλινική οντότητα. Πολυξένη Ι. Αγοραστού

συκώτι (ήπαρ) στομάχι χοληδόχος κύστη πάγκρεας δωδεκαδάκτυλο έντερο

Ποια πρέπει να είναι η ορθολογική προσέγγιση του ηπατολόγου - Υπάρχει ειδική φαρμακευτική αντιμετώπιση;

κλινική και εργαστηριακή προσέγγιση των νοσημάτων του Τ. Ράλλης Καθηγητής Παθολογίας Ζώων Συντροφιάς, Τμήμα Κτηνιατρικής, ΑΠΘ

ΒΙΟΨΙΑ ΗΠΑΤΟΣ. Ενδείξεις, τεχνικές, τεχνάσματα. Σπήλιος Μανωλακόπουλος. Γαστρεντερολόγος

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΙΑΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Παθολογοανατομική προσέγγιση διάγνωση. Σχολιασμός Δημ. Σαμπαζιώτης, Ειδικευόμενος

Πρακτική προσέγγιση ασθενών με ασκίτη

Ίνωση - Κίρρωση Καρκίνος Ήπατος

Π.ΠΑΣΧΟΣ, Ε.ΜΠΕΚΙΑΡΗ, Ε.ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ, Μ. ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΗ, Α. ΤΣΑΠΑΣ, Κ. ΠΑΛΕΤΑΣ

Μετεγχειρητική νόσος Crohn: νέες στρατηγικές αντιμετώπισης το 2016

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

Μεταβολικό σύνδρομο και νόσος Alzheimer

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ

Διερεύνηση ασθενή με ασυμπτωματική υπερτρανσαμινασαιμία. Eυάγγελος Χολόγκιτας

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΗΠΑΤΟΣ

Λιπώδες ήπαρ και διαβήτης. Τι σημαίνει στην κλινική πράξη;

ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗΣ ΣΤΕΑΤΟΗΠΑΤΙΤΙ ΑΣ

Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ. Κ. ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς»

Πρακτική προσέγγιση ασθενή με αλκοολική ηπατοπάθεια. Κωνσταντίνος Μιμίδης Γαστρεντερολόγος Αν. Καθηγητής Παθολογίας Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

23 ο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΛΙΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΠΥΛΩΡΟΥ & ΛΟΙΠΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΠΕΠΤΙΚΟΥ

ΟΞΕΙΑ ΕΠΙ ΧΡΟΝΙΑΣ ΗΠΑΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ: ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ-ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΛΠΑΚΤΣΙΔΟΥ ΒΑΚΙΑΝΗ ΜΑΧΗ

18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ

ΧΡΟΝΙΑ ΗΠΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ στο σκύλο

Ίνωση - Κίρρωση Καρκίνος Ήπατος

Ιογενείς Ηπατίτιδες Ηπατίτιδα Β. Συχνές Ερωτήσεις

Φλεβοαποφρακτική νόσος

ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ: ΣΥΜΠΑΓΗ ΟΡΓΑΝΑ ΜΕΡΟΣ 1: ΗΠΑΡ

Αγγειΐτιδες μεγάλων αγγείων Απεικόνιση και Διάγνωση

«Θεραπευτικός αλγόριθµος ADA/EASD 2012»

ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΠΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΗΠΑΤΟΣ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ A Π -12/10/2016. Γρηγορόπουλος Ιωάννης, Ειδικευόμενος Παθολογίας Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική

Υποχρεωτικό κατ επιλογήν µάθηµα «Κλινική Βιοχηµεία»

ΗΠΑΣΙΚΗ ΙΝΩΗ-ΚΙΡΡΩΗ Ε ΑΘΕΝΕΙ ΜΕ HIV ΛΟΙΜΩΞΗ. ΑΡΧΙΚΑ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ

Mη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος(malnh) και αντιδιαβητικά φάρμακα

ΙΚΤΕΡΟΣ. Γεώργιος Καλαμπόκης Λέκτορας Παθολογίας

Ασθενής με πρωτοεμφανιζόμενο χολοστατικό σύνδρομο

Μετρολογία σκληροδέρµατος

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΟΓΚΩΝ ΠΑΝΟΣ ΠΡΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΗΠΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟ. Σ. Π. ΝΤΟΥΡΑΚΗΣ Καθηγητής Παθολογίας Β Παν/κή Παθολογική Κλινική Ιπποκράτειο ΠΓΝΑ

ΙΦΝΕ Απεικονιστικές μέθοδοι και διάγνωση. Παρασκευή Ε. Κώστα Επιμελήτρια Α Ακτινολογικού Τμήματος ΠΓΝΙ

ΗΠΑΤΟΚΑΡΔΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ

11 ο. Σχολείο Κλινικής Hπατολογίας. Eντατική Εκπαίδευση. στη Σύγχρονη Ηπατολογία. ano volcano volcano volcano volcano volcan

Transcript:

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗΣ Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΕΙ ΙΚΕΥΟΜΕΝΟΥ 7 Νοεµβρίου 2007, Αθήνα Λιπώδης νόσος του ήπατος (Fatty liver disease) Ντίνα Τηνιακού Εργαστήριο Ιστολογίας & Εµβρυολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών

Λιπώδες ήπαρ

Λιπώδες ήπαρ-fatty Liver Αιτιολογία Συχνή χρήση ή Κατάχρηση αλκοόλ Αλκοολική ηπατική νόσος Αlcoholic Liver Disease, ALD Οχι συχνή χρήση ή κατάχρηση αλκοόλ Μη αλκοολική λιπώδης νόσος ήπατος Non Alcoholic Fatty Liver Disease, NAFLD Non Alcoholic Fatty Liver, NAFL Πρωτοπαθής ευτεροπαθής

Mη Aλκοολική Nόσος Λιπώδους Ήπατος Νon Αlcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD) Πρωτοπαθής ΝAFLD: Αιτιολογική συσχέτιση µε την αντοχή στην ινσουλίνη Bugianesi et al. Dig Liver Dis 2004; 36:165 Marchesini et al. Hepatology 2003; 37:917 ευτεροπαθής NAFLD: διατροφικές διαταραχές ταχεία απώλεια βάρους, ολική παρεντ. διατροφή kwashiorkor φάρµακα κορτικοστεροειδή,συνθετικά οιστρογόνα αµιοδαρόνη, νιφεδιπίνη επαγγελµατικές τοξίνες νηστιδοειλεϊκή παράκαµψη/γαστροπλαστική βακτηριδιακή επιµόλυνση λεπτού εντέρου κληρονοµικές µεταβολικές διαταραχές

Mη Aλκοολική Λιπώδης Nόσος Ήπατος Νon Αlcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD) Σύνθετη µεταβολική ηπατική νόσος Συσχέτιση µε αντοχή στην ινσουλίνη Bugianesi et al. Dig Liver Dis 2004 Ηπατική εκδήλωση του µεταβολικού συνδρόµου -> -> κεντρική παχυσαρκία υπεργλυκαιµία χαµηλά επίπεδα HDL υπερτριγλυκεριδαιµία υπέρταση

Mη Aλκοολική Λιπώδης Nόσος Ήπατος Νon Αlcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD) H πιο συχνή αιτία χρονίας ηπατικής νόσου στο υτικό κόσµο Νόσος της αφθονίας Disease of affluence Νόσος όλων! Everyman s disease Αναπτυσσόµενος κόσµος... ιαβήτης, παχυσαρκία και επιπλοκές τους Ηοssain et al. NEJM 2007 2030 79.400.000 Ινδία 18.600.000 υποσαχάρια Αφρική

Νόσος λιπώδους ήπατος (FLD) Ευρύ ιστολογικό φάσµα στο ήπαρ Στεάτωση (λίπωση) 90% ALD, 100% NAFLD Στεατοηπατίτιδα (ΣΗ) 17-40% ALD 2-30% NAFLD Προοδευτική ίνωση ALD>>NAFLD Κίρρωση ALD>>NAFLD

Αξία της βιοψίας ήπατος στην ΑLD εν υπάρχει συµφωνία σχετικά µε το έαν ενδείκνυται η βιοψία ήπατος σε ασθενείς µε πιθανή ΑLD. Είναι όµως αποδεκτό, ότι είναι απαραίτητη για: - επιβεβαίωση διάγνωσης στεατοηπατίτιδας κατά την είσοδο σε θεραπευτικό πρωτόκολο - εκτίµηση παρουσίας άλλης ηπατικής νόσου - προγνωστικές πληροφορίες (σοβαρότητα νόσου) περιφλεβική ίνωση, µικτή στεάτωση και µεγαµιτοχόνδρια εξελίξιµη ALD, αυξηµένη πιθανότητα κίρρωσης

Αξία της βιοψίας ήπατος στην ΑLD Ασθενείς µε αλκοολική κίρρωση και ηπατίτιδα έχουν πολύ µεγαλύτερη θνησιµότητα στο 1 και στα 5 έτη σε σχέση µε κιρρωτικούς ασθενείς χωρίς ηπατίτιδα Oreggo, Gastroenterology 1987 Σε ασθενείς µε ΑLD και ιογενή ηπατίτιδα, η βιοψία ήπατος είναι απαραίτητη για εκτίµηση νεκροφλεγµονώδους δραστηριότητας και σταδιοποίηση ίνωσης.. ΗCV+ALD HCV ALD ή άλλη νόσος Ασθενείς µε αλκοολική στεατοηπατίτιδα και HCV, έχουν πιο σοβαρή ηπατική νόσο, αυξηµένη θνησιµότητα και αυξηµένο κίνδυνο ανάπτυξης ΗΚΚ Tanaka, Alcohol Clin Exp Res 2000

ιάγνωση της NAFLD Χαρακτηριστικά ασθενών Εργαστηριακά ευρήµατα Απεικονιστικές µελέτες (US, CT, MRI) Ιστορικό ασθενούς (όχι υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ) Συνηγορητικά ΑΛΛΑ όχι παθογνωµονικά

ιάγνωση της NAFLD Χαρακτηριστικά ασθενών Εργαστηριακά ευρήµατα Όλο το ιστολογικό φάσµα παρατηρείται και σε αδύνατους, µη διαβητικούς ασθενείς και σε ασθενείς µε φυσιολογικά ηπατικά ένζυµα Mofrad, Hepatology 2003; 37:1286-92 Απεικονιστικές µελέτες (US, CT, MRI) - δεν διακρίνουν µεταξύ απλής στεάτωσης και NASH - δεν αναδεικνύουν µικρά ποσά λίπους στο ήπαρ (<33%) Ιστορικό ασθενούς (όχι υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ) υποκειµενικό

NAFLD Μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH) Η διάγνωση της NAFLD και της NASH παραµένει βασισµένη σε κλινικο-παθολογοανατοµικά κριτήρια

Αξία της βιοψίας ήπατος Η εκτίµηση της βιοψίας ήπατος είναι απαραίτητη για τη διάγνωση της NASH Επιπλέον, - πρόταση άλλης διάγνωσης - συνύπαρξη µε άλλη χρόνια ηπατική νόσο - χαρακτηρισµός/ποσοτικοποίηση της νεκροφλεγµονώδους δραστηριότητας - εκτίµηση ίνωσης - εκτίµηση της πορείας της ιστικής βλάβης - εκτίµηση της αποτελεσµατικότητας και πιθανής τοξικότητας θεραπευτικών σκευασµάτων

Απλή στεάτωση Μεγαλοφυσαλιδώδης

Μικροφυσαλιδώδης στεάτωση

Μικτή µεγαλοφυσαλιδώδης και µικροφυσαλιδώδης στεάτωση Πυλαία φλέβα

Στεάτωση και φλεγµονή

Φλεγµονώδεις αλλοιώσεις: Λιποκοκκιώµατα

Λιπώδες ήπαρ? Απλή στεάτωση Στεατοηπατίτιδα

Μη αλκοολική λιπώδης νόσος ήπατος (NAFLD)? Ποσοστά ανάπτυξης NASH σε ασθενείς µε NAFLD κυµαίνονται από 2% έως 30% κυρίως λόγω διαφορετικών κριτηρίων για την ιστολογική διάγνωση της NASH

ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ ΣΤΕΑΤΟΗΠΑΤΙΤΙ ΑΣ ελάχιστα απαραίτητα κριτήρια - στεάτωση - λοβιακή φλεγµονή - ηπατοκυτταρική διόγκωση (ballooning) Επικράτηση αλλοιώσεων στη ζώνη 3 Η παρουσία ίνωσης δεν είναι απαραίτητη για τη διάγνωση

Επικράτηση αλλοιώσεων στη ζώνη 3 Πυλαία φλέβα 3 2 1

Ζώνη 3: Στεάτωση, φλεγµονή, ηπατοκυτταρικές αλλοιώσεις Πυλαία φλέβα ΤΦ

Π Πυλαία φλέβα

ΣΗ: Μικτή φλεγµονώδης διήθηση

Πυλαία φλεγµονή

ΣH: Hπατοκυτταρική διόγκωση (ballooning)

ΣΗ: Σωµάτια Μallory-Denk

Σωµάτια Μallory-Denk Chromotrope Aniline Blue Κερατίνη 8/18

Aποπτωτικά (οξύφιλα) σωµάτια Πυλαία φλέβα

Μεγαµιτοχόνδρια

Περικολποειδική ίνωση στη ζώνη 3

ΓΕΦΥΡΟΠΟΙΟΣ ΙΝΩΣΗ

Ιστολογική διάγνωση ΣΗ Η παρουσία στεάτωσης και φλεγµονής µόνο δεν δικαιολογεί τη διάγνωση ΣΗ Η ιστολογική διάγνωση της ΣΗ τίθεται µέσα σε ένα συγκεκριµένο κλινικό πλαίσιο Αποκλεισµός άλλων αιτίων στεατοηπατίτιδας - φάρµακα -κληρονοµικά µεταβολικά νοσήµατα

ιαφορική διάγνωση στεατοηπατίτιδας: Χρόνια ιογενής ηπατίτιδα C

Mη Aλκοολική Nόσος Λιπώδους Ήπατος Νon Αlcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD) Πρωτοπαθής ΝAFLD: Αιτιολογική συσχέτιση µε την αντοχή στην ινσουλίνη Bugianesi et al. Dig Liver Dis 2004; 36:165 Marchesini et al. Hepatology 2003; 37:917 ευτεροπαθής NAFLD: διατροφικές διαταραχές ταχεία απώλεια βάρους, ολική παρεντ. διατροφή kwashiorkor φάρµακα κορτικοστεροειδή,συνθετικά οιστρογόνα αµιοδαρόνη, νιφεδιπίνη επαγγελµατικές τοξίνες νηστιδοειλεϊκή παράκαµψη/γαστροπλαστική βακτηριδιακή επιµόλυνση λεπτού εντέρου κληρονοµικές µεταβολικές διαταραχές

ιαφορική διάγνωση στεατοηπατίτιδας: Φαρµακευτική ηπατίτιδα

ιαφορική διάγνωση στεατοηπατίτιδας: Φαρµακευτική ηπατίτιδα Αµιοδαρόνη Πυλαία φλέβα

ιαφορική διάγνωση στεατοηπατίτιδας Ηπατοκυτταρική εξοίδηση, σωµάτια Mallory-Denk, πολυµορφοπυρηνική φλεγµονώδης διήθηση και ίνωση παρατηρούνται και σε: χρόνια χολόσταση νόσο Wilson Περικυτταρική ίνωση παρατηρείται και σε: υπερβιταµίνωση Α (υπερτροφία ηπατικών αστεροειδών κυττάρων)

ιαφορική διάγνωση στεατοηπατίτιδας Η διαφορική διάγνωση βασίζεται: - εντόπιση αλλοιώσεων στο ηπατικό λόβιο - κλινικό ιστορικό

Στεατοηπατίτιδα Η τελική διάγνωση βασίζεται σε κλινικοπαθολογοανατοµικά κριτήρια Απαραίτητη η γνώση του κλινικού ιστορικού και των εργαστηριακών ευρηµάτων Συνεργασία ηπατολόγου και παθ/ανατόµου!!

Βαθµολόγηση της NASH Βαθµός Στεάτωση Ηπ. Εξοίδηση Φλεγµονή Ήπια, Βαθµός 1 1-2 (έως 66%) Ελάχιστη Λ: : 1-21 Π: 0, ήπια Μέτρια, Βαθµός 2 2-3 (>33%; έως και >66%) Παρούσα Λ: : 2 Π: Ήπια-Μέτρια Σοβαρή, Βαθµός 3 3 Έντονη Λ: : 3 Π: Ήπια-µέτρια Στεάτωση: 0: none, 1: < 33%; 2: >33% <66%; 3: >66% Λοβιακή φλεγµονή (φλεγµονώδεις εστίες/20x): 0:0; 1: 1-2, 2: 3-4; 3: >4 Λ=λοβιακή, Π=πυλαία Brunt, Am J Gastroenterol 1999;94:2467

Σταδιοποίηση της ΣΗ Στάδιο 1 Περικολποειδι- κή ίνωση στη ζώνη 3 Εστιακή ή εκτεταµένη Πυλαία ίνωση 0 Γεφυροποιός ίνωση 0 Κίρρωση 0 2 Ως ανωτέρω Εστιακή ή εκτεταµένη 0 0 3 Ινώδη διαφράγµατα Ινώδη διαφράγµατα + 0 4 +/- +/- Εκτεταµένη + Brunt, Am J Gastroenterol 1999;94:2467

Σύστηµα βαθµολόγησης δραστηριότητας και σταδιοποίησης ίνωσης NAFLD κατά Kleiner et al. Hepatology 2005;41:1313 (Pathology Committee of NASH, Clinical Research Network, NIH) NAS ΝASH Activity Score (0-8) - Στέατωση (0-3) 0: <5%, 1: 5-33%, 2: 33-66%, 3: >66% - Λοβιακή φλεγµονή (0-3) 0: 0, 1: 1-2, 2: έως 4, 3: >4 εστίες/x20 - ιογκωµένα ηπατοκύτταρα (ballooning) (0-2) 0: απόντα, 1: λίγα, 2: πολλά 0 1 2 3 4 Στάδιο ίνωσης (0-4) απουσία ίνωσης 1a: λεπτή περικολποειδική ίνωση στη ζώνη 3 1b: πυκνή» 1c: µόνο πυλαία ίνωση περικολποειδική ίνωση στη ζώνη 3 + πυλαία/περιπυλαία ίνωση γεφυροποιός ίνωση κίρρωση

ΣΤΑ ΙΟ 1c Tριχρωµική χρώση Masson

τελικά είναι η NASH «όµοια» µε την ASH; ΑSH: Σκληρυντική Υαλοειδής Νέκρωση

Περιφλεβική ίνωση, λιπώδες ήπαρ αλκοολικής αιτιολογίας

τελικά είναι η NASH «όµοια» µε την ASH; Verhoef-van Gieson ASH: Φλεβο-αποφρακτικές αλλοιώσεις

Kενοτοπιώδεις πυρήνες στα ηπατοκύτταρα Πυλαία φλέβα Μη αλκοολική αιτιολογία, συνήθως

Συµπεράσµατα Η διάγνωση της ALD/NAFLD και της ASH/NASH είναι κλινικοπαθολογοανατοµική Πόσο αλκοόλ είναι αποδεκτό για τον καθορισµό του «µη αλκοολική»; Πώς θα διαγνώσουµε «ΝASΗ» όταν είναι θετικοί άλλοι ορολογικοί δείκτες; Η διάγνωση της ΣΗ απαιτεί αυστηρά ιστολογικά κριτήρια ιακρίνουµε όλοι τις ίδιες αλλοιώσεις; Συστήµατα ιστολογικής βαθµολόγησης για τη ΝΑSH έχουν αναπτυχθεί και χρησιµοποιούνται κυρίως σε θεραπευτικές δοκιµές και σε µελέτες εξέλιξης της νόσου Τα αριθµητικά συστήµατα δεν µπορούν να αντικαταστήσουν την προσεκτική παρατήρηση!

Πρόταση για αλλαγή ορολογίας στη NASH: Κλινικο-παθολογοανατοµική Ταξινόµηση αντί για το τι ΕΝ ΕΙΝΑΙ. Μεταβολική Στεατοηπατίτιδα (MSH: Metabolic Steatohepatitis) Φαρµακευτική Στεατοηπατίτιδα

Aλκοόλ - Αντοχή στην ινσουλίνη (Παχυσαρκία- ιαβήτης) Φάρµακα

Βιοψία ήπατος- Στεατοηπατίτιδα, κλινικό ιστορικό... Μέτρια δραστηριότητα, grade 2 Περικολποειδική ίνωση στη ζώνη 3, στάδιο 1