Στις 3 Ιουλίου 2006, στην Αίθουσα Τέχνης της

Transcript

1 ΈΤΟΣ: 12ο ΙΜ 1 Έκδοση των Αυτοδιοικήσεων Ελλήνων Ουγγαρίας ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ELLINIZMOS - MAGYARORSZAGI GÖRÖG ÖNKORMÁNYZATOK KIADVÁNYA Στη Βουδαπέστη ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΤΗΣ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑΣ - η πρώτη κοινή έκθεση των καλλιτεχνών μας - συμμετείχαν εκατοντάδες ομογενείς μας και Ούγγροι πολίτες Στις 3 Ιουλίου 2006, στην Αίθουσα Τέχνης της οδού Αουλιχ της ουγγρικής πρωτεύουσας, έγιναν τα εγκαίνια της έκθεσης εικαστικώ ν τεχνώ ν, που διοργάνω σε το Χ ρ η μ α τισ τή ριο HAMILTON Α.Ε., και το AULICH ART, στην οποία συμμετείχαν με τα απαράμιλλα έργα τους οι καλλιτέχνες μας Παπαχρήστος Ανδρέας, Παπαγεω ργίου Στέλιος, Π απαγεωργίου Αντρέα, Στέφανος Στεφάνου και Γεώργιος Τζόρτζογλου. Στα εγκαίνια της έκθεσης συμμετείχαν εκατοντάδες ομογενείς μας, δεκάδες Ούγγροι πολίτες και εκπρόσωποι της πολιτιστικής και καλλιτεχνικής ζωής της Βουδαπέστης, ο ομογενειακός μας Τύπος και τα τηλεοπτικά ΜΜΕ της χώρας. Επίσης επισκέπτηκαν την έκθεση οι εκπρόσωποι των τοπικών αυτοδιοικήσεών μας και ο Πρόεδρος της Α υτοδιοίκησης Ελλήνων Ο υγγαρίας, κ. Θ εόδωρος Σκεύης. Τα εγκαίνια της έκθεσης τα έκανε ο κ. Πέτρος Μπαρμπαλιάς, Διευθυντής του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας της Ελληνικής Πρεσβείας στη Βουδαπέστη, ο οποίος μετάφερε τον χαιρετισμό και τα συγχαρητήρια του Πρέσβεως κ. Δημήτρη Κοντουμά, για την οργάνωση της έκθεσης, αφού έκτακτη υποχρέωση δεν τον επέτρεψε να είναι παρόν, όπως είχε προγραμματιστεί. Στην συνέχεια ο κ. Μπαρμπαλιάς τόνισε: η παρούσα έκθεση Ελλήνων δημιουργών-καλλιτεχνών, αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, όταν οι δημιουργοί αυτοί είναι μέλη της ομογένειας της Ουγγαρίας, και όταν το περιβάλλον της δημιουργίας τους είναι αυτή η φιλόξενη χώρα η οποία φρόντισε και εξασφάλισε, κατ αρχήν, την επιβίωση και αργότερα την μόρφωση και τις συνθήκες κοινωνικής, επαγγελματικής και καλλιτεχνικής εξελίξεως τους. Θεωρώντας ως δεδομένο ότι τα καλλιτεχνικά αυτά δημιουργήματα προδικάζουν την επιτυχία της εκθέσεως, και οι ευχές μου στοχεύουν στην συνέχεια της παραδόσεως και της μεταδόσεως του πνεύματος και της καλλιτεχνικής δημ ιουργίας σ τις νεώ τερες γενιές των ομογενών μας, - είπε καταλήγοντας ο Δ ιευθυντής του Γραφείου Τύπου.

2 2 Έκδοση των Αυτοδιοικήσεων Ελλήνων Ουγγαρίας Ανδρέας Παπαχρήστος: ΟΜΗΡΟΣ Για πρώτη φορά διοργανώθηκε κοινή έκθεση εικαστικών τεχνών των Ελλήνων καλλιτεχνών της ομογένειάς μας, οι οποίοι, εκτός τον Ανδρέα Παπαχρήστου, όλοι τους γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, σπούδασαν και άρχισαν την καλλιτεχνική τους σταδιοδρομία σ αυτή τη χώρα, την Ουγγαρία. Και ο κ. Παπαχρήστος, αν και γεννήθηκε στην Ελλάδα, ήρθε στην Ουγγαρία πολύ μικρός, με τα παιδιά του εμφυλίου πολέμου στην χώρα μας, εδώ μεγάλωσε, σπούδασε και έγινε διάσημος καλλιτέχνης. Στην έκθεση αυτή οι επισκέπτες, Έλληνες και Ούγγροι, είδαν και θαύμασαν τα απαράμιλλα έργα τέχνης της γλυπτικής και της ζωγραφικής, που έχουν τις ρίζες τους στην Ελλάδα, που κληροδότησε στην ανθρωπότητα τον ανεπανάληπτο αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Αναφέρουμε, εν συντομία, το δημιουργικό έργο των καλλιτεχνώ μας, που συμμετέχουν στην έκθεση αυτή. Το όνομα του γλύπτη Ανδρέα Παπαχρήστου είναι γνωστό στις εικαστικές τέχνες της Ευρώπης και σ όλες τις γωνιές της πατρίδας μας. Τα έργα του συμμετείχαν σε πάρα πολλές εκθέσεις στην Αθήνα, στη Β ουδαπέστη και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η τέχνη, του ταλαντούχου αυτού γλύπτη μας, συνδέεται άμεσα με την καταγωγή του και πάντα κινείται στον χώρο των ελληνικών παραδόσεων. Στην γλυπτική τέχνη του χρησιμοποιεί αποκλειστικά το ανθρώπινο σώμα και το πρόσωπο του ανθρώπου, για να εκφράσει το νόημα της ανθρώπινης φύσης. Οι κεφαλές του Ομήρου, που συνήθως στα έργα του κατέχουν σημαντική θέση, είναι συγκλονιστικές. Ο Ανδρέας Παπαχρήστος είναι αυτόνομος χαρακτήρας, και στην δημιουργία του δεν μιμείται ξένα πρότυπα και δεν ακολουθεί κανένα καλλιτεχνικό ρεύμα της εποχής μας. Ο Στέλιος Παπαγεωργίου γεννήθηκε στη Βουδαπέστη. Μετά την αποπεράτωση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσής του, άρχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Κτηνιατρικής και τις συνέχισε στη Γεωπονική Σχολή. Από το 1975 εργάστηκε ως χαρτογράφος, ενώ με την πάροδο του χρόνου, εξελίχτηκε σε γραφίστας, αξι- Στέλιος Παπαγεωργίου: ΑΦΙΞΙΣ ΑΓΓΕΛΟΥ οποιώντας επιδέξια το μεγαλύτερο επίτευγμα της τεχνολογίας, τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Τα έργα της ζωγραφικής του είναι γοητευτικά. Και η Αντρέα Παπαγεωργίου: Ο ΜΠΑΞΕΣ ΤΗΣ ΦΡΑΟΥΛΑΣ ΣΤΗΝ ΒΡΟΧΗ κόρη του, Αντρέα Παπαγεωργίου ακολούθησε την ζωγραφική τέχνη. Σύμφωνα με την κριτικό της τέχνης, Χούντα Κλάρα, η ζωγραφική της Αντρέα, είναι πια στο αίμα της. Όλα σχεδόν τα έργα της συνδέονται με την φύση και καταλήγουν στη φύση. Ωστόσο, όμως οι ομορφιές της φύσης μας φέρουν στη μνήμη τις ελληνικές παραδόσεις, που έχουν τις ρίζες τους στην περιοχή της Α ττικής και του Αιγαίου. Ο Σ τέφ ανος Στεφάνου θεωρείται το αστήρ της γλυπτικής τέχνης. Όλα τα έργα του είναι γοητευτικά όπως και η ίδια η ζωή. Δεν ακολουθεί ξένα καλλιτεχνικά πρότυπα, είναι ανεξάρτητος και αυτόνομος χαρακτήρας. Σύμφω- Στέφανος Στεφάνου: ΕΛΛΗΝΙΔΑ να με τον Ούγγρο

3 κριτικό της τέχνης, Μαγκιαρ Ιμρε, ο γλύπτης Στεφάνου, ως ελεύτερος και αδέσμευτος καλλιτέχνης, ταξιδεύει μέσα στον κόσμο του ψεύδους, της εικονικότητας και της κυνικότητας, χωρίς να τον επηρεάζουν αυτά τα αρνητικά φαινόμενα της εποχής μας. Τα έργα του δεν έχουν τίποτα το μυστικό, είναι αποκαλυπτικά, σ αυτά διακρίνεται η οδύνη, ο ψυχικός πόνος, που υπέστη άνθρωπος. Ο Στεφάνου είναι ιδιαίτερα περήφανος για το έργο, με το όνομα ΕΛ- ΛΗΝΙΔΑ, που στο πρόσωπό της μπορεί κανείς να διακρίνει το υποτακτικό της, το πείσμα και την περηφάνια μαζί. Αξιοθαύμαστα και γοητευτικά είναι τα έργα ζωγραφικής του καλλιτέχνη μας Γεωργίου Τζόρτζογλου, ο οποίος άρχισε την καλλιτεχνική του καριέρα στον κλάδο της ζωγραφικής πριν χρόνια. Στα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του εμφανίζεται με μια ζωγραφική, που τείνει στην εμπειρική γνώση των προβλημάτων του ερευνητικού της χώρου. Τα πρώτα του έργα αποτελούνται κυρίως από τοπία, με μια βαθμιαία εξελικτική μετατόπιση απ την ζω γραφική της φύσης Γεώργιος Τζόρτζογλου: ΠΟΛΥ ΜΟΡΦΙΑ προς την αφηρημένη τέχνη, στην οποία κυριαρχεί η λυρική αφαίρεση. Μ έχρι σήμερα έχει διοργανώσει πολλές ατομικές ε κ θ έ σ ε ις σ τη ν Ο υγγαρία, στην Ελλάδα και σε αρκετές ευρωπαϊκές και σε πολύ μακρινές χώρες, όπως είναι η Νότια Κορέα και η Γαλλία. Συλλογές των π ι νάκων του υπάρχουν στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Μεγάλη επιτυχία είχε η έκθεσή του στο Πολιτιστικό Μέγαρο του Δήμου Αθηναίων και στην αίθουσα της Εθνικής Τράπεζας. (Αθανασίου) Ανταπόκριση Ο ΟΙΚΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ Για 3η συνεχόμενη χρονιά οι Έλληνες της Ουγγαρίας είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στην «Αθλητική μέρα» που διοργάνωσε με επιτυχία, όπως κάθε χρόνο, το ίδρυμα «Οίκος του Ελληνισμού». Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Bókái kert στο 18 διαμέρισμα στη Βουδαπέστη στην οποία συμμετείχαν εκατοντάδες ομογενείς μας, και εκπρόσωποι της Ελληνικής Πρεσβείας, μεταξύ των οποίων ο ΑΚΑΜ με την οικογένεια του και ο Προϊστάμενος του Γραφείου Τύπου. Η ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΜΕΡΑ Πριν την έναρξη των αθλημάτων ο κ. Σκεύης Θεόδωρος, Πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας και Πρόεδρος του Ιδρύματος Οίκος του Ελληνισμού καθώς και ο κ. Ράπτης Γραμματέας του Ιδρύματος απένειμαν βραβεία στους παλαίμαχους παίχτες της ποδοσφαιρικής ομάδας «Όλυμπος» για να τους συγχαρούν για την μεγάλη επιτυχία που είχαν στον τομέα του αθλητισμού μετά την επιστροφή τους στην Ελλάδα καθώς και για το γεγονός ότι δίδαξαν το πόσο σημαντικός είναι ο αθλητισμός στις ζωές μας. Επίσης δεν θα μπορούσαν να παραλείψουν τους νέους που μας τιμούν με τις επιτυχίες τους στο χώρο του αθλητισμού όπως η Partics Katalin, η Νίκη Χριστοδουλάκη, ο Μπαμπανάσης Ζήσης και ο Γκέσος Παύλος. Όλοι όσοι παρευρέθηκαν στην εκδήλωση είχαν την ευκαιρία να συναντήσουν γνω στούς και φίλους, να μιλήσουν για το παρόν και το μέλλον αλλά και να θυμηθούν τα παλιά χρόνια, παρακολουθώντας μια πολύ σημαντική πολιτιστική εκδήλωση, την επαναληπτική παρουσ ίαση της έκθεσης φωτογραφίας του Γιάννη Ράπτη «Ευχαριστούμε Ουγγαρία».

4 Σαντορίνη, τα εστιατόρια Πύργος και Φάρφα και το αρτοποιείο Άρτος. Επίσης θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους τους διοργανωτές και τους υπεύθυνους των αθλημάτων και ειδικότερα: Τους κυρίους Χριστοδουλάκη Κώστα και Κούση Βασίλη - Υπεύθυνοι ποδοσφαίρου, τους κυρίους Μπεκιάρη Δημήτρη, Βλάχο Χαράλαμπο και Βλάχου Γεωργία - Υπεύθυνοι πινγκ πονγκ, τον κο Σκεύη Κώστα - Υπεύθυνο σκάκι, τον κο Φουντανέλα Χρήστο - Υπεύθυνο τάβλι, τον κο Σαμαρινιώτη Γιάννη - Υπεύθυνο επιτραπέζιο ποδοσφαιράκι, τον κο Τοπαλίδη Βασίλη - Υπεύθυνο διελκυστίνδας. Μεγάλη ήταν η συμμετοχή στα παιχνίδια, 500 συμμετοχές, καθώς και το πάθος των παικτών για τη νίκη. Ποδόσφαιρο, Μπάσκετ, Τάβλι, Πινγκ Πονγκ, Διελκυστίνδα και Επιτραπέζιο Ποδοσφαιράκι ήταν τα αθλήματα που τράβηξαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Από την εκδήλωση δεν μπορούσε φυσικά να λείψει ο χορός, το τραγούδι και τα εδέσματα. Το εστιατόριο Πύργος και το αρτοποιείο - ζαχαροπλαστείο Άρτος μας συνεπήραν με τις πολύ νόστιμες ελληνικές λιχουδιές με συνοδεία ποιοτικής ελληνικής μουσικής από το συγκρότημα «Σαντορίνη» που κράτησε παρέα όλη μέρα τους παρευρισκόμενους. Το Ίδρυμα Οίκος του Ελληνισμού θα ήθελε να ευχαριστήσει: Τον κο Ράπτη Γιάννη που εκτός ότι ήταν ο κύριος διοργανωτής της Αθλητικής Μέρας, οργάνωσε και την τόσο πετυχημένη έκθεση φωτογραφίας. Το 18 διαμέρισμα Βουδαπέστης και ειδικά τον κ. Παπαδημιτρόπουλο Χαρίδημο για την βοήθεια στη διοργάνωση αλλά και για την προσφορά των τεντών. Καθώς επίσης και το μουσικό συγκρότημα Ευχαριστούμε θερμά το 1 διαμέρισμα Βουδαπέστης για την οικονομική ενίσχυση των Φιορινιών. Και τέλος θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το αθλητικό τμήμα του δήμου Εύοσμου της Θεσσαλονίκης για την συμμετοχή τους. Αναφορά στα οικονομικά Έσοδα: Ενίσχυση 1ου Διαμερίσματος: Ft Σπόνσορες: Φουντανέλας Χρήστος: Ft Κουτής Γιώργος: Ft Ράπτης Γιάννης: Ft Συμμετοχές αθλημάτων: Ft Σύνολο Εσόδων: Ft Έξοδα: Ενοίκιο χώρου: Παιδικά παιχνίδια και κλόουν: Καθαρισμός χώρου: Μετάλλια και Κύπελλα: Ελληνικές σημαίες: Σύνολο Εξόδων: Ft Ft Ft Ft Ft Ft

5 01 ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΟΥΓΓΑΡΙΑ* Η συμβουλή τους στην πρόοδο του τόπου Ο ι Έ λ λ η ν ε ς έ μ π ο ρ ο ι ε κ μ ε τ α λ λ ε ύ θ η κ α ν ε π ιδ έ ξ ια έ ν α π α λ ιό τ ε ρ ο β α σ ιλ ικ ό δ ιά τ α γ μ α (1665), το ο π ο ίο κ α τ έ τ α σ σ ε τ ο υ ς Έ λ λ η ν ε ς σ τ α π λ α ίσ ια τ ω ν π ό λ ε ω ν κ α ι τ ω ν ν ο μ ώ ν. Η τ α κ τ ικ ή τ ω ν Ε λ λ ή ν ω ν σ τ ις π ό λ ε ις α υ τ έ ς α π έ β λ ε π ε κ υ ρ ίω ς σ τ η ν ε ξ α σ φ ά λ ισ η μ ό ν ιμ η ς κ α τ ο ικ ία ς, σ τ η ν α γ ο ρ ά ο ικ ία ς κ α ι γ η ς δ ίπ λ α σ τ ις π ό λ ε ις, δ ιό τ ι ό τ α ν δ ιέ θ ε τ α ν σ π ίτ ι, μ π ο ρ ο ύ σ α ν π ιο ε ύ κ ο λ α ν α α π ο κ τ ή σ ο υ ν τ ο δ ικ α ίω μ α τ η ς ισ ο τ ιμ ία ς, το ο π ο ίο ο ι τ ο π ικ έ ς Α ρ χ έ ς σ τ ε ρ ο ύ σ α ν α π ό τ ο υ ς Έ λ λ η ν ε ς. Τ α υ τ ό χ ρ ο ν α, γ ια ν α μ π ο ρ ο ύ ν α ν ε ν ό χ λ η τ α ν α σ υ μ μ ε τ έ χ ο υ ν σ τη δ η μ ό σ ια ζω ή τ η ς χ ώ ρ α ς, κ α τ έ β α λ λ α ν μ ε γ ά λ ε ς π ρ ο σ π ά θ ε ιε ς γ ια ν α α π ο κ τ ή σ ο υ ν τ ί τ λ ο υ ς ε υ γ ε ν ε ία ς. Γ ι α υ τ ό, λ ο ιπ ό ν, δ ιέ θ ε τ α ν σ η μ α ν τ ικ ό μ έ ρ ο ς τ ω ν κ ε φ α λ α ίω ν τ ο υ ς γ ια τ η ν α γ ο ρ ά σ π ιτ ιώ ν κ α ι γ η ς. Μ ε τ η ν π ά ρ ο δ ο τ ο υ χ ρ ό ν ο υ α ρ κ ε τ ο ί Έ λ λ η ν ε ς έ μ π ο ρ ο ι α π ό κ τ η σ α ν τ ο ν τ ίτ λ ο τ ο υ β α ρ ώ ν ο υ κ α ι τ ο υ κ ό μ η τ ο ς κ α ι ο ι π ε ρ ισ σ ό τ ε ρ ο ι α π α υ τ ο ύ ς έ φ τ α σ α ν ω ς το Δ η μ ο τ ικ ό Σ υ μ β ο ύ λ ιο τ ω ν π ό λ εω ν. Σ τα τέλη το υ 1 8 ο υ α ιώ ν α δ ε ν υ π ή ρ χ ε π ια σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ία π ό λ η ό π ο υ ο η γ ε τ ικ ό ς ρ ό λ ο ς σ το ε μ π ό ρ ιο δ ε ν ή τ α ν σ τ α χ έ ρ ια τ ω ν Ε λ λ ή ν ω ν. Η ε γ κ α τ ά σ τ α σ η τ ω ν ο μ ο ε θ ν ώ ν μ α ς σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ία ρ υ θ μ ίσ τ η κ ε τ ε λ ικ ά μ ε β α σ ιλ ικ ό ν ο μ ο θ έ τ η μ α, α λ λ ά ε ξ α ρ τ ή - θ η κ ε α π ό τ η ν κ α τ ά θ ε σ η ό ρ κ ο υ π ίσ τ ε ω ς, π ο υ σ ή μ α ιν ε τ α υ τ ό χ ρ ο ν α κ α ι τ η ν α π ό κ τ η σ η τ η ς ο υ γ γ ρ ικ ή ς υ π η κ ο ό τ η τ α ς. Μ ό ν ο μ α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς ό ρ ο υ ς χ ο ρ η γ ο ύ ν τ α ν σ τ ο υ ς Έ λ λ η ν ε ς το δ ικ α ίω μ α μ ό ν ιμ η ς ε γ κ α τ α - σ τ ά σ ε ω ς σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ία κ α ι α ν ά π τ υ ξ η ς τ η ς ε μ π ο ρ ικ ή ς τ ο υ ς δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ α ς. Σ τη ν π ερ ίο δ ο τ η ς υ π ο γ ρ α φ ή ς τη ς σ υ ν θ ή κ η ς το υ Β ελ ιγ ρ α δ ιο ύ ο ι Έ λ λ η ν ε ς κ α το ικ ο ύ σ α ν σ ε 2 0 ν ο μ ο ύ ς τη ς χ ώ ρ α ς κ α ι λ ε ιτ ο υ ρ γ ο ύ σ α ν 10 ε λ λ η ν ικ έ ς ε μ π ο ρ ικ έ ς ε τ α ιρ ίε ς * Αναδημοσίευση απ το αθηναϊκό περιοδικό ΙΣΤΟΡΙΑ, τεύχος 139, Ιανουάριος 1980, σελ ( ) ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ο ρ γ α ν ω μ έ ν ε ς σ ε σ υ ν τ ε χ ν ίε ς σ ε 7 μ ε γ ά λ ε ς π ό λ εις. Ο ι Ο ύ γ γ ρ ο ι η γ ε μ ό ν ες τ η ς Τ ρ α ν σ υ λ β α ν ία ς ε κ τ ιμ ο ύ σ α ν ιδ ια ίτ ε ρ α τ ο υ ς Έ λ λ η ν ε ς, δ ιό τι σ υ ν έ β α λ α ν σ η μ α ν τ ικ ά σ τη ν α ν ά π τ υ ξ η το υ ε μ π ο ρ ίο υ τ η ς π ε ρ ιο χ ή ς α υ τή ς. ΓΓ α υ τό, μ ε β ά σ η το δ ιά τα γ μ α το υ η γ εμ ό ν α Γ κ ιο ύ ρ γ κ Ρ ά κ ο τσ ι Α, ο ι Έ λ λ η ν ε ς έμ π ο ρ ο ι α π ο κ το ύ σ α ν, ε κ τ ό ς τ α ειδ ικ ά π ρ ο ν ό μ ια, κ α ι το δ ικ α ίω μ α ν α ε κ λ έ γ ο υ ν δικ ό τ ο υ ς δ ικ α σ τή κ α ι ν α ε μ π ο ρ ε ύ ο ν τ α ι ε λ ε ύ θ ε ρ α. Σ τα 1701 ο α υ το κ ρ ά το ρ α ς Λ εο π ό λ δ ο ς Α, έθ εσ ε το υ ς Έ λ λ η ν ε ς εμ π ό ρ ο υ ς υ π ό β α σ ιλ ικ ή π ρ ο σ τα σ ία, ενώ σ τα 1718 ο β α σ ιλ ιά ς Κ ά ρ ο λ ο ς Γ ε ν ίσ χ υ σ ε α κ όμη περ ισ σ ό τερ ο τα π ρ ο ν ό μ ια τω ν Ε λ λ ή ν ω ν κ α ι σ τη Β α σ ιλ ικ ή Ε π ι κ ρ ά τεια. Το δ ιά τα γ μ α ό μ ω ς π ο υ εξέδω σ ε η α υ το κ ρ ά τειρ α Μ α ρ ία Θ η ρ ε σ ία το ν Α π ρ ίλ ιο το υ 1769, είχε α π ο φ α σ ισ τικ ή σ η μ α σ ία γ ια τ η ν τύ χ η τω ν Ε λ λ ή νω ν, δ ιό τι υ π ο γ ρ ά μ μ ιζ ε π ω ς π λ ή ρ η ε λ ε υ θ ε ρ ία ε μ π ο ρ ίο υ θ α έ χ ο υ ν μ ό νο ό σ ο ι Έ λ λ η ν ε ς θα έφ ε ρ ν α ν σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία τ ις ο ικ ο γ έ ν ε ιέ ς τ ο υ ς κ α ι θ α έ δ ιν α ν ό ρ κ ο π ίσ τεω ς. Σ τα 1784 ο α υ το κ ρ ά το ρ α ς Ιω σ ή φ Β, μ ε τ η ν π ρ ό θ εσ η ν α π ρ ο σ τ α τ ε ύ σ ε ι τη β ιο μ η χα ν ία τ η ς Α υ σ τ ρ ία ς, ε ξ έ δ ω σ ε το ν λ ε γ ό μ ε ν ο κ α ν ο ν ισ μ ό το υ 1/30, μ ε το ν ο π ο ίο υ π ο χ ρ έ ω νε το υ ς Έ λ λ η ν ε ς ε μ π ό ρ ο υ ς ν α π λ η ρ ώ ν ο υ ν το φ ό ρ ο το υ 1/30, π ερ ιο ρ ίζ ο ν τα ς έ τ σ ι α κ ό μη π ερ ισ σ ό τερ ο τα π ρ ο ν ό μ ια τω ν ο μ ο εθ ν ώ ν μ α ς. Τ ον κ α ν ο ν ισ μ ό α υ τό ν είχα ν π ρ ο τείν ε ι οι Α υ σ τρ ια κ ο ί, γ ια ν α εμ π ο δ ίσ ο υ ν τ η ν σ τερ έω σ η κ α ι π α ρ α π έ ρ α ε π έ κ τα σ η το υ ε λ λ η ν ικ ο ύ εμ π ο ρ ίο υ σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία, κ α θ ώ ς κ α ι σ τ ις ά λ λ ε ς π ε ρ ιο χ έ ς τ η ς Κ ε ν τρ ικ ή ς Ε υ ρ ώ π η ς. Τ α π α ρ α π ά ν ω δ ια τά γ μ α τα κ α ι ιδ ια ίτερ α ο κ α ν ο ν ισ μ ό ς το υ Ιω σ ή φ Β, σ υ ν έ β α λ α ν σ τ η ν π α ρ α κ μ ή τ η ς εμ π ο ρ ικ ή ς δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ α ς τω ν Ε λ λ ή ν ω ν κ α ι σ τη ν α π ο σ ύ ν θ εσ η το υ ελ λ η ν ικ ο ύ εμ π ο ρ ίο υ σ ό λ ες τ ις π ε ρ ιο χ έ ς τ η ς Ο υ γ γ α ρ ία ς, σ τη σ τ α σ ιμ ό τ η τ α κ α ι α δ ρ ά ν ε ια τω ν εμ π ο ρ ικ ώ ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν μ ε τη Β ιέ ν ν η, τ η ν Π ο λ ω ν ία, Μ ο ρ α β ία κ α ι τις π ό λ ε ις τω ν ο ρ υ χ ε ίω ν τη ς Β ό ρ ε ια ς Ο υ γ γ α ρ ία ς κ α ι τέ λ ο ς σ τη ν μη εισ ρ ο ή ν έ ω ν εμ π ό ρ ω ν α π ό τ η ν Ε λ λ ά δ α. Τ η θ έσ η τω ν

6 Ε λ λ ή ν ω ν εμ π ό ρ ω ν σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία κ α τ έ λ α β α ν ο ι Ισ ρ α η λ ίτες. Ο ρόλος των Ελλήνων στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας Ε ίν α ι π ια τ ε κ μ η ρ ιω μ έ ν ο, π ω ς ο ι Έ λ λ η ν ε ς τη ς π ρ ώ τη ς δ ια σ π ο ρ ά ς σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία δ ια δ ρ α μ ά τ ισ α ν σ π ο υ δ α ίο ρ ό λ ο σ το ε μ π ό ρ ιο κ α ι σ τη δ ια μ ό ρ φ ω σ η το υ π ρ ό ω ρ ο υ κ α π ιτ α λ ισ μ ο ύ τ η ς Ο υ γ γ α ρ ία ς το υ 18ου α ιώ ν α, σ τη ν α ν ά π τυ ξ η ζω η ρ ώ ν εμ π ο ρ ικ ώ ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν μ ε τ ις χ ώ ρ ες τη ς Κ ε ν τρ ικ ή ς Ε υ ρ ώ π η ς, σ τη δ ιά δ ο σ η τ ο υ ε λ λ η ν ικ ο ύ π ο λ ιτ ισ μ ο ύ κ α ι σ τη ν κ α λ λ ιέ ρ γ ε ια τω ν ν ε ο ε λ λ η ν ικ ώ ν σ π ο υ δώ ν. Π ρ ώ τ ο ι, π ο υ ε ίχ α ν ε ισ α γ ά γ ε ι σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ία τ ο ν δ α ν ε ισ μ ό μ ε τό κ ο, τ η ν π ι- σ το δ ό τη σ η, το ε π ιτό κ ιο, τ η ν α γ ο ρ α π ω λ η σ ία μ ετο χώ ν, κ α θ ώ ς κ α ι τ η ν τ ο κ ο γ λ υ φ ία, ή τα ν ο ι Έ λ λ η ν ε ς έμ π ο ρ ο ι. Κ έν τρ ο τ η ς π ρ ώ τη ς δ ια σ π ο ρ ά ς τω ν Ε λ λ ή ν ω ν σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία ή τα ν η Π έσ τη, η ο π ο ία έ π α ιξ ε σ η μ α ν τ ι κ ό ρ ό λο στη ζω ή κ α ι δρά σ η το υ α π ό δ η μ ο υ σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία ελ λ η ν ισ μ ο ύ. Ο α ρ ιθ μ ό ς τω ν Ε λ λ ή ν ω ν σ το π ρ ώ το μ ισ ό το υ 19ου α ιώ ν α υ π ο λ ο γ ίζ ε τ α ι σ ε 10 π ε ρ ίπ ο υ χ ιλ ιά δ ε ς, ο ι ο π ο ίο ι δ ιέθ ετα ν 30 ε κ κ λ η σ ια σ τ ικ έ ς κ ο ιν ό τ η τ ε ς κ α ι 26 σ χ ο λ εία, κ α θ ώ ς κ α ι μ ια Π α ι δ α γ ω γ ικ ή Α κ α δ η μ ία σ τη ν Π έσ τη. Ο ι Έ λ λ η ν ε ς, λ ό γ ω τ η ς έ ν τ ο ν η ς ε μ π ο ρ ι κ ή ς τ ο υ ς δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ α ς, ε ίχ α ν σ υ σ σ ω ρ ε ύ σ ε ι μ ε γ ά λ α κ ε φ ά λ α ια, ό μ ω ς τ α κ ε φ ά λ α ια α υ τ ά δ ε ν α π ο τ έ λ ε σ α ν π η γ ή σ τ η ν π ρ ω τ α ρ χ ικ ή σ υ σ σ ώ ρ ε υ σ η το υ κ ε φ α λ α ίο υ σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία, δ ιό τι π ρ ώ το ν μ ετά το 1774, η π ρ ο σ τ α τ ε υ τ ικ ή π ο λ ιτ ικ ή τ η ς Α υ σ τ ρ ία ς δ ε ν ε υ ν ό η σ ε τ η ν τ ο π ο θ έ τ η σ η κ ε φ α λ α ίω ν σ τη ν α ν ά π τυ ξ η π α ρ α γ ω γ ικ ώ ν κ λ ά δ ω ν κ α ι δ εύ τε ρ ο ν, ό τ α ν α ρ γ ό τ ε ρ α, σ τ ις α ρ χ έ ς το υ 19ου α ιώ ν α ά ρ χ ισ ε μ ια τα χύ ρ υ θ μ η α ν ά π τ υ ξη τω ν β ιο μ η χ α ν ικ ώ ν επ ιχειρ ή σ εω ν, ο ι έλ - λ η ν ες έμ π ο ρ ο ι δ εν ε π ιδ ίω ξ α ν τ η ν επ έ ν δ υ σ η τω ν κ ε φ α λ α ίω ν τ ο υ ς σ α υ τές, μ ε σ υ ν έ π ε ια ν α μην μ π ο ρ έσ ο υ ν ν α π ρ ο σ α ρ μ ο σ το ύ ν σ τις ν έ ε ς σ υ ν θ ή κ ε ς κ α ι α π α ιτή σ εις τ η ς επ ο χή ς. Ε ξ ά λ λ ο υ το εμ π ο ρ ικ ό κ ε φ ά λ α ιο κ α ι μ ό νο α υ τό, α π ό τ η ν ίδ ια το υ τη φ ύ σ η, δ ε ν είν α ι α ρ κ ετό γ ια τη ν π ρ ο ώ θ η σ η κ ο ιν ω ν ικ ώ ν μ ε τ α σ χ η μ α τ ισ μ ώ ν κ α ι γ ια τη ν α ν ά π τυ ξ η τη ς β ιο μ η χ α ν ικ ή ς π α ρ α γ ω γ ή ς, δ ιό τ ι α υ τό γ ίν ε τα ι μ ε το β ιο μ η χα ν ικ ό κ εφ ά λ α ιο. Α ντίθ ετα, ε κ ε ί π ο υ κ υ ρ ια ρ χ ε ί το εμ π ο ρ ικ ό κ εφ ά λ α ιο, επ ικ ρ α το ύ ν κ α ι ε π ιζ ο ύ ν ο ι π α λ ιέ ς ιδ έ ε ς κ α ι τ α π α λ ιά κ ο ιν ω ν ικ ά κ α θ ε σ τ ώ τα. Ό μ ω ς ο ι έλ λ η ν ε ς έμ π ο ρ ο ι τα κ ε φ ά λ α ιά το υ ς δ εν τα ε π ε ν δ ύ σ α ν ε σ ε ε π ιχ ε ιρ ή σ ε ις, α λ λ ά σ τ η ν α γο ρ ά κ τη μ ά τω ν, σ π ιτιώ ν κ α ι τίτλ ω ν ευ γ ε- ν ε ία ς. Ο τρ α π εζίτη ς κ α ι ε υ ε ρ γ έ τη ς Γ εώ ρ γιο ς Σ ίν α ς π.χ. μ ε τα κ ε φ ά λ α ιά το υ α γό ρ α σ ε ε κ ε ίν η τ η ν ε π ο χ ή σ τρ έ μ μ α τ α γ η ς, εν ώ έ ν α ς ά λ λ ο ς μ ε γ α λ έ μ π ο ρ ο ς, ο Ν ά κ ο ς Χ ρ ή σ το ς, κ τή μ α τα α ξ ία ς φ ιο ρ ινιών. Ά λ λ ο ι π ά λ ι 67 Έ λ λ η ν ε ς δ ιέθ ετα ν σ τη ν Π έσ τη ιδ ιό κ τη τ α σ π ίτια, εν ώ 35 ο μ ο γ ε ν ε ίς μ α ς α π ό κ τη σ α ν το ν τίτλ ο το υ β α ρ ώ ν ο υ κ α ι το υ κ ό μ η το ς έ ν α ν τ ι π λ η ρ ω μ ή ς. Η πολιτιστικο-μορφωτική δραστηριότητα των Ελλήνων στην Ουγγαρία Π λ ο ύ σ ια σ ε έρ γ α κ α ι π α ρ ά δ ο σ η ή τα ν κ α ι η π ο λ ιτισ τ ικ ο -μ ο ρ φ ω τ ικ ή δ ρ ά σ η τω ν Ε λ λ ή ν ω ν τ η ς π ρ ώ τ η ς δ ια σ π ο ρ ά ς σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ία. Έ ν α ς ά ξ ιο ς π ν ε υ μ α τ ικ ό ς ο μ ο ε θ ν ή ς μ α ς, ο Γ ιώ ρ γ ο ς Ζ α β ίρ α ς ( ) είχε α ν α π τ ύ ξ ε ι π λ ο ύ σ ια μ ο ρ φ ω τικ ή δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ α, σ υ μ β ά λ λ ο ν τ α ς μ ε δ ικ ά τ ο υ έ ξ ο δ α, σ τη ν έκ δ ο σ η 95 ν ε ο ε λ λ η ν ικ ώ ν έρ γ ω ν σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία κ α ι γ ια ν α β ο η θ ή σ ει το ν εθ ν ικ ο - α π ε λ ε υ θ ε ρ ω τ ικ ό α γ ώ ν α τ ο υ λ α ο ύ μ α ς, έ σ τ ε ιλ ε σ τη ν Ε λ λ ά δ α φ ιο ρ ίν ια. Έ ν α ς ά λ λ ο ς ε π ιφ α ν ή ς Έ λ λ η ν α ς, ο Δ η μ ή τρ ιο ς Π α - π α γ ια ν ν ο ύ σ η ς ( ), ο μ ε τ έ π ε ιτα Δ ι ό ν υ σ ο ς, είχε φ τά σ ε ι σ το υ ψ η λ ό τ ε ρ ο ε κ κ λ η σ ια σ τ ικ ό α ξ ίω μ α κ α ι ε π ί 3 0 ο λ ό κ λ η ρ α χ ρ ό ν ια ή τ α ν Α ρ χ ιε π ίσ κ ο π ο ς τ η ς Ε π ισ κ ο π ή ς τ η ς Β ο ύ δ α ς. Σ τη ν π ερ ίο δ ο α υ τή μ ε τ η ν ά μ εσ η σ υ μ β ο λή το υ χ τ ίσ τ η κ α ν ο ι π ερ ισ σ ό τερ ε ς ε λ λ η ν ι κ έ ς ε κ κ λ η σ ίε ς κ α ι σ χ ο λ ε ία, κ α θ ώ ς κ α ι η σ ύ σ τ α σ η τ η ς ε λ λ η ν ικ ή ς Π α ιδ α γ ω γ ικ ή ς Α κ α δ η μ ία ς σ τη Β ο ύ δ α. Ο Δ ιό ν υ σ ο ς ε ν ί- σ χ υ σ ε ο ικ ο ν ο μ ικ ά π ο λ λ ο ύ ς φ τω χ ο ύ ς Έ λ λ η ν ε ς κ α ι σ π ο υ δ α σ τ έ ς κ α ι σ υ μ π α ρ α σ τ ά θ η κ ε θ ερ μ ά σ το υ ς Έ λ λ η ν ε ς α γ ω ν ισ τές, π ο υ κ α τ έ φ υ γ α ν σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία, ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν α π ο τ υ χ ία τ η ς ε ξ έ γ ε ρ σ η ς σ τ ις π α ρ α δ ο υ ν ά β ιες η γ ε μ ο ν ίε ς. Ο Π ο λ υ ζώ η ς Κ ο ντό ς, δ ιά σ η μ ο ς κ α θ η γ η τή ς α π ό τ α Γ ιά ν ν ε ν α, ε ρ γ ά σ τ η κ ε α κ ο ύ ρ α σ τ α κ α ι π ο λ λ ά χ ρ ό ν ια σ α ν π α ιδ α γ ω γ ό ς σ το «Ε λ λ η ν ικ ό Σ χο λείο», ό π ω ς τό τ ε ο νο μ ά ζο ν τα ν, τ η ς Π έσ τη ς. Ο Κ ο ν τό ς σ τ η ν Π έ σ τ η ε ξ έ δ ω σ ε μ ια σ ε ιρ ά έρ γ ω ν, ό π ω ς ε λ ε γ ε ίε ς, σ ο ν έττα, π ο ιή μ α τα, κ α θ ώ ς

7 κ α ι το ν «Θ η σ α υ ρ ό τη ς γ ρ α μ μ α τικ ή ς». Σ η μ α ν τικ ό ρ ό λ ο σ τη σ υ σ π ε ίρ ω σ η τω ν Ε λ λ ή ν ω ν τ η ς Ο υ γ γ α ρ ία ς έ π α ιξ ε έ ν α ς ά λ λ ο ς δ ια κ ε κ ρ ι μ έ ν ο ς Έ λ λ η ν α ς, ο Δ η μ ή τ ρ ιο ς Γ ο β δ έλ α ς, π ο υ γ ε ν ν ή θ η κ ε σ το Ρ α ψ ά ν ι τη ς Θ εσ σ α λ ία ς το 1780 κ α ι τ ε λ ε ίω σ ε τ ις σ π ο υ δ έ ς το υ σ το Π α ν ε π ισ τ ή μ ιο τ η ς Π έ σ τ η ς, α π ο κ τώ ν τα ς το ν τίτλ ο το υ δ ό κ το ρ α τη ς φ ι λ ο σ ο φ ία ς. Σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία α σ χ ο λ ή θ η κ ε κ υ ρ ίω ς μ ε μ ε τα φ ρ ά σ εις κ α ι τη σ υ γ γ ρ α φ ή π ο ι η μ ά τω ν. Το 1800 ε ξ έ δ ω σ ε σ τη Β ο ύ δ α το έργο: «Η θ ο π ο ιία δ ρ α μ α τικ ή Ε π ιθ α λ ά μ ιο ς», σ τη σ υ ν έ χ ε ια μ ε τ ά φ ρ α σ ε κ α ι π ρ ο λ ό γ η σ ε έ ν α ά λ λ ο έρ γο μ ε τίτλο: «Ο εξο σ τρ α κ ισ μ ό ς τ ο υ α σ ε β ο ύ ς Χ ρ ισ τ ο δ ο ύ λ ο υ τ ο υ Μ ο ν ό φ θ α λ μ ο υ το υ ε ξ Α κ α ρ ν α ν ία ς». Το 1801 μ ε τ ά φ ρ α σ ε σ τ α ν ε ο ε λ λ η ν ικ ά έ ν α έ ρ γ ο 880 σ ελ ίδ ω ν μ ε τίτλο: «Τ ύ χ α ι Τ η λ εμ ά χο υ Χ ίο υ το υ Ο δ υ σ σ έο υ ς». Κ α ι το ε υ ε ρ γ ε τ ικ ό έ ρ γ ο τω ν ο μ ο ε θ ν ώ ν μ α ς ή τα ν σ η μ α ν τικ ό, δ ιό τι σ υ ν έ β α λ ε σ τη ν α ν έγερ σ η μ ια ς σ ε ιρ ά ς ιδ ρ υ μ ά τω ν κ α ι κ ο ι ν ό χ ρ η σ τ ω ν έργω ν. Έ ν α ς α π το υ ς ε υ ε ρ γ έ τες α υ το ύ ς ε ίν α ι κ α ι ο τρ α π εζίτη ς Γ εώ ρ γ ιο ς Σ ίν α ς ( ), α π ό τη Μ ο σ χ ό π ο λ η τ η ς Β ο ρ είο υ Η π είρ ο υ, ο ο π ο ίο ς π ρ ό σ φ ε ρ ε τε ρ ά σ τ ια π ο σ ά γ ια τ η ν κ α τα σ κ ε υ ή ιδ ια ίτερ α τ η ς α λ υ σ ιδ ω τ ή ς γ έ φ υ ρ α ς μ ετα ξ ύ Β ο ύ δ α ς κ α ι Π έσ τη ς το , γ ια τη ν α ν έ γ ε ρ σ η τ η ς Α κ α δ η μ ί α ς Ε π ι σ τ η μ ώ ν Ο υ γ γ α ρ ία ς κ α ι τ η ν ίδ ρ υ σ η τ η ς α τμ ο π λ ο ϊ- κ ή ς ετα ιρ ία ς το υ Δ ο ύ να β η. Μ ε τ η ν ο ικ ο ν ο μ ικ ή σ υ νδ ρ ο μ ή το υ Σ ίν α χ τ ίσ τ η κ ε ε π ίσ η ς η Α κ α δ η μ ία Α θ η ν ώ ν κ α ι το Α σ τερ ο σ κ ο π είο. Τ α χ ρ η μ α τ ισ τ ή ρ ια κ α ι ο ι ε μ π ο ρ ικ ο ί ο ίκ ο ι τω ν Ε λ λ ή ν ω ν τρ α π εζιτώ ν κ α ι εμ π ό ρ ω ν τη ς Ο υ γ γ α ρ ία ς είχα ν επ ίδ ρ α σ η σ τη ν ο ικ ο ν ο μ ι κ ή ζω ή τη ς χ ώ ρ α ς κ α ι μ έχ ρ ι μ ια ο ρ ισ μ ένη χ ρ ο ν ικ ή π ερ ίο δ ο σ υ ν έ β α λ λ α ν ά μ ε σ α σ τη ν π ρ ό ο δ ο το υ τό π ο υ. Ο ι Έ λ λ η ν ε ς τη ς π ρ ώ τη ς δ ια σ π ο ρ ά ς σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία ή τ α ν ά ν θ ρ ω π ο ι, κ α τ ά π ρ ώ τ ο λ ό γο, το υ εμ π ο ρ ίο υ, κ α θ ώ ς κ α ι τω ν γ ρ α μ μ ά τω ν. Α ν κ α ι η ξ ε ν ιτ ιά τ ο υ ς π ό τ ιζ ε ν ο σ τα λ γ ία, π ό ν ο κ α ι α γά π η γ ια το ν τό π ο το υ ς, ε ίχ α ν κ α ι τ ις ε σ ω τερ ικ έ ς το υ ς α ν τιθ έ σ ε ις, δ ια φ ο ρ ές, α κ ό μ α κ α ι σ υ γ κ ρ ο ύ σ ε ις, ό μ ω ς η π λ ε ιο ψ η φ ία το υ ς τά χ τ η κ ε π ά ν τ α υ π έ ρ τη ς α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η ς τη ς Ε λ λ ά δ α ς κ α ι τη ς ίδ ρ υ σ η ς τ η ς ε σ ω τ ε ρ ικ ή ς α γ ο ρ ά ς, γ ι α υ τό κ α ι π ρ ό σ φ ε ρ α ν σ τ ο ν σ κ λ α β ω μ έ ν ο τ ό π ο τ ο υ ς ό,τι μ π ο ρ ο ύ σ α ν. Σ το δ εύ τερ ο μισό το υ 19ου α ιώ να ο α ρ ιθ μ ό ς τω ν Ε λ λ ή νω ν α ν έρ χο ντα ν σε 5.680, α πό το υ ς ο π ο ίο υ ς οι κ α το ικ ο ύ σ α ν σ τη β α σ ιλ ικ ή Ο υ γ γ α ρ ία, 5 00 σ τ ις π α ρ α μ ε θ ό ρ ιε ς π ερ ιο χ ές τη ς χ ώ ρ α ς κ α ι σ τη ν Τ ρ α νσ υ λ β α νία. Σ τη ν π ερ ίο δ ο α υ τή οι Έ λ λ η ν ε ς δ ιέθ ε τα ν 17 α ν εξά ρ τη τες ε κ κ λ η σ ίες σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία κ α ι 3 σ τη ν π ερ ιο χή τη ς Τ ρ α νσ υλβανία ς. Ο α ρ ιθ μ ό ς τω ν Ε λ λ ή νω ν ά ρ χισ ε ν α μ ειώ ν ε τα ι α ισ θητά. Η α ιτία το υ φ α ιν ό μ εν ο υ α υ το ύ ο φ είλ ε τα ι σ τα π ερ ιο ρ ισ τικ ά δ ια τά γμ α τα τω ν κ υ β ερ νώ ν τω ν τη ς Ο υ γγα ρ ία ς, σ τη ν μη π ρ ο σ α ρ μ ο γή τω ν Ε λ λ ή ν ω ν εμ π ό ρ ω ν σ τις ν έ ες σ υ ν θ ή κ ες κ α ι τ ις α π α ιτή σ εις τη ς β ιο μ η χα νικ ή ς α νά π τυ ξη ς, γ εγο νό ς π ο υ ο δ ή γη σ ε σ τη ν π α ρ α κ μ ή τ η ς ε μ π ο ρ ικ ή ς δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ α ς τω ν ο μ ο εθ νώ ν μ α ς, σ τη ρ α γδαία α φ ο μ ο ίω ση τω ν Ε λ λ ή νω ν μ ε το υ ς Ο ύ γ γ ρ ο υ ς κ α ι μ ε τις ά λ λ ες εθ ν ό τη τες π ο υ ζο ύ σ α ν σ τη χώ ρ α α υ τή, κ α θ ώ ς κ α ι σ τη ν επ ισ τρ ο φ ή μ ια ς σ η μ α ν τικ ή ς μ ερ ίδ α ς Ε λ λ ή νω ν σ τη ν α π ελ ευ θ ε ρ ω μ έ ν η π ια π α τ ρ ίδ α το υ ς. Η π ο ρ ε ία τη ς α φ ο μ ο ίω σ η ς α υ τή ς, π ο υ ή τα ν ν ο μ ο τελ εια κ ή σ υ ν έ π ε ια τ η ς π α ρ α κ μ ή ς το υ ε λ λ η ν ικ ο ύ εμ π ο ρ ε ίο υ σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία, ε π ισ π ε ύ σ θ η κ ε α κ όμη π ερ ισ σ ό τερ ο σ τα τέλη το υ 19ου κ α ι σ τις α ρ χές το υ 2 0 ου α ιώ να, ό τα ν π ια ο α π ό δ η μ ο ς ελ λ η ν ισ μ ό ς σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία α φ ο μ ο ι ώ θ η κ ε τε λ ε ίω ς μ ε το υ ς λ α ο ύ ς, μ ε το υ ς ο π ο ί ο υ ς σ υ μ β ιο ύ σ ε. Σ τα τέλη τ η ς δ ε κ α ε τία ς το υ 1920, ο κ υ β ε ρ ν ή τ η ς τ η ς Ο υ γ γ α ρ ία ς, ν α ύ α ρ χ ο ς Μ ί- κ λ ο ς Χ ό ρ τι, λ ό γ ω τ η ς ά κ ρ α ς α ν τ ιδ ρ α σ τ ι κ ή ς κ α ι σ ω β ιν ισ τ ικ ή ς π ο λ ιτ ικ ή ς τ ο υ, ε ξ έ δ ω σ ε ν έ ο δ ιά τ α γ μ α, μ ε το ο π ο ίο υ π ο χ ρ έ ω ν ε το υ ς π ο λ ίτες τ η ς χ ώ ρ α ς π ο υ είχα ν ξ έν ο ό νο μ α, ν α το α λ λ ά ξ ο υ ν μ ε ο υ γγρ ικ ό, δ ιό τ ι δ ια φ ο ρ ε τ ικ ά δ ε ν ε π ιτρ ε π ό τ α ν ν α ε ρ γ ά ζ ο ν τα ι σ το υ ς εμ π ο ρ ικ ο ύ ς ο ίκ ο υ ς κ α ι γ ε ν ικ ά σ τ ις δ η μ ό σ ιε ς υ π η ρ ε σ ίε ς τ η ς χώ ρ α ς. Γ ι α υ τό, λ ο ιπ ό ν, σ ή μ ε ρ α σ τ η ν Ο υ γ γ α ρ ία δ ε ν υ π ά ρ χ ο υ ν ο ικ ο γ έ ν ε ιε ς μ ε ε λ λ η ν ικ ά ο ν ό μ α τα ή είν α ι σ π ά ν ιες. Ο ι Ε λ λ η ν ικ έ ς εκκ λ η σ ίε ς, ό π ω ς ε κ ε ίν ε ς τ ω ν π ό λ ε ω ν Μ ί- σ κ ο λ τς, Κ έ τ σ κ ε μ ιτ, Σ έ ν τ ε σ ι, Κ ά ρ τ σ α γ κ ι, κ α ι Π έσ τη ς, ο ι εμ π ο ρ ικ ο ί ο ίκ ο ι, τ α α ρ χ εία κ α ι ά λ λ α α ν τ ικ ε ίμ ε ν α τ ω ν Ε λ λ ή ν ω ν τ η ς π ρ ώ τη ς δ ια σ π ο ρ ά ς σ τη ν Ο υ γ γ α ρ ία, α π ο τ ε λ ο ύ ν, ό π ω ς κ α ι τα ο υ γ γ ρ ικ ά, ισ το ρ ικ ά μ ν η μ ε ία κ α ι μ ο υ σ ε ια κ ά κ ε ιμ ή λ ια, τ α ο π ο ία α ν ή κ ο υ ν σ τη ν ε θ ν ικ ή κ α ι π ο λ ιτισ τικ ή κ λ η ρ ο νο μ ιά το υ ο υ γ γ ρ ικ ο ύ λαού. Μ ε τη ν φ ρ ο ν τ ίδ α το υ κ ρ ά το υ ς, τα ισ το ρ ικ ά α υ τά μ ν η μ εία έχουν α ν α κ α ιν ισ τεί κ α ι α π ο κ α τα σ τα θ εί σ τη ν α υ θ εν τικ ή το υ ς μορφ ή. (Τ Ε Λ Ο Σ )

8 ΑΠ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΚΡΟΑΣΗ ΤΩΝ ΟΜΟΓΕΝΩΝ ΜΑΣ ΣΤΗ ΒΟΥΔΑΠΕΣΤΗ Κριτική της «κριτικής» κατά του ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ Έσπασε την σιωπή του ο Αρχισυντάκτης Στις 7 Ιουνίου 2006 πραγματοποιήθηκε η καθιερω μένη δημόσια ακρόαση τω ν ομογενών μας που κατοικούν στη Βουδαπέστη. Στην εισήγησή του ο Πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Βουδαπέστης, κ. Λαοκράτης Κοράνης, εν ολίγοις αναφέρθηκε στις δραστηριότητες των συμπατριωτών μας και περισσότερο στη διαχείριση των οικονομικών. Μ ετά την εισήγηση έγιναν ομιλίες, κριτικές και προτάσεις για την περαιτέρω βελτίωση της δουλειάς του Σώματος και των οργάνων του. Λίγοι ήταν εκείνοι που έμειναν ανικανοποίητοι από το έργο της Α υτοδιοίκησης Ελλήνων Β ουδαπέστης, που καθοδηγείται απ το εκλεγμένο Σώ μα του. Αυτοί, λοιπόν, οι λίγοι, κατά πάσα πιθανότητα, λόγω αβελτηρίας που τους διακρίνει, έστρεψαν τα πυρά τους κατά της εφημερίδας, ΕΛΛΗΝΙΣΜ ΟΣ, γεγονός που επί τρία τώρα έτη, σ όλες τις συνεδριάσεις, ανεξάρτητα απ τα θέματα της ημερήσιας διάταξης, χρησ ιμ ο ποιώντας ευτελή μέσα, επανέρχονται, ατόπως στις κριτικές τους κατά του ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ, ιδιαίτερα κατά του Α ρχισυντάκτη, γεμάτες από μίση και έχθρες. Η συμπεριφορά τους μας θυμίζει την προσταγή του Δαρείου, ο οποίος το 499 π. X., θέλοντας να τιμωρήσει την Αθήνα, που είχε βοηθήσει τουςίω νες, και για να μη ξεχάσει, πρόσταξε τον δούλο του να επαναλαμβάνει τρεις φορές την ημέρα: «Κ ύ ριε, μην ξεχνάς τους Αθηναίους». Το ίδιο, λοιπόν, παρατηρείται και με τους επικριτές του ΕΛΛΗΙΣΜΟΥ. Ποιο είναι το επιχείρημα της κριτικής τους; Ό τι παραπληροφορεί τους αναγνώστες, το επίπεδο είναι χαμηλό, τα γραπτά ακατανόητα, δεν έχει κανένα μήνυμα, δεν δημοσίεψε τίποτα για τον Οίκο του Ελληνισμού, ούτε και για την ίδρυση της Συντακτικής Επιτροπής, δεν ανέφερε την προσφορά συμπατριώτη μας προς το Τμήμα Αντιστασιακών, ο διαγω νισμός του Α ρ χισ υντάκ τη είναι παράνομος και άκυρος, διότι ο διαγωνιζόμενος δεν σημείωσε τι αμοιβή ζητάει. Ο Αρχισυντάκτης είναι εβδομηνταπεντάρης και γι αυτό ανίκανος για να συντάξει μια εφημερίδα, και πως η μηνιαία αμοιβή του είναι εβδομήντα χιλιάδες φιορίνια, ενώ παλιότερα οι δυο συντάκτες του Ενημερωτικού Δελτίου αμφότεροι έπαιρναν Φιορίνια. Ανεξάρτητα απ την θέση του υποφαινόμενου, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε: οι «κριτικές» που έγιναν δεν ευσταθούν και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Επρόκειτο για φαντασιώσεις χωρίς καμιά βάση. Οι κριτικές παρατηρήσεις, κατά την άποψή μας, έχουν αλλού τις ρίζες τους. Π ροσπαθούν να «αποδείξουν ότι ενδιαφέρονται» έντονα για το «καλό» της εφ ημερίδας μας και τω ν ομογενών μας. Ό πω ς ήδη σημειώ σαμε, συνεχώ ς και επί χρόνια τώρα αναφέρουν το «χαμηλό επίπεδο» της εφημερίδας μας, χω ρίς βέβαια να δηλώ νουν συγκεκριμένα τι εννοούν και πως μπορούμε να ανεβάσουμε το επίπεδό της. Υπάρχει κοινή διαπίστωση ότι οι φωνασκούντες δεν διαβάζουν την εφημερίδα μας. Και για να το αποδείξουμε θα αναφέρουμε μερικά παραδείγματα: Η ίδρυση της Σ υντακτικής Επιτροπής του Ελληνισμού δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα μας, τον Σεπτέμβριο του 2003, σελίδα 4,. Ενώ η προσφορά του συμπατριώτη μας δημοσιεύτηκε στο φύλλο του Ελληνισμού το Μ άιο μήνα του έτους 2005, σελίδα 11. Σ ότι αφορά την κριτική-, ότι ο διαγωνισμός του Α ρχισυντάκτη είναι άκυρος, διότι δεν ανέφερε γραπτώς τι αμοιβή ζητάει -, είναι τελείως άτοπη. Θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν υφίσταται κανένας νόμος, διάταγμα ή κανόνας,

9 που να υποχρεώνει τον διαγωνιζόμενο, στον συμπατριωτών μας, η διοχέτευση του ελληνιδιαγωνισμό του να αναφέρει και την αμοιβή κού πολιτισμού στο ουγγρικό κοινό. Αυτά είτου, διότι κάτι τέτοιο έρχεται σε πλήρη αντί- ναι, λοιπόν, τα κυριότερα μηνύματα της εφηθεση με τον νόμο περί προστασίας των προ- μερίδας μας. Η γνώμη μας, είπε, είναι ότι ο σωπικών δεδομένων. Εξάλλου η αμοιβή κα- ΕΛΛΗΝΙΣΜ ΟΣ σωστά και ορθά προβάλλει θ ο ρ ίζ ε τ α ι κ α ι α π ο φ α σ ίζ ε τ α ι μ ε τ α ξ ύ όλες τις τοπικές και πανουγγρικές εκδηλώδιαγωνιζόμενου και ιδιοκτήτη. Σχετικά με την σεις, με ανταποκρίσεις και άρθρα για τις δραμηνιαία αμοιβή του Α ρχισυντάκτη, που το στηριότητες των αυτοδιοικήσεών μας, για τον ποσό της είναι ακαθάριστο 70 χιλιάδες φιορί- εορτασμό των εθνικών επετείων, για την δινια, είναι πολύ χαμηλότερο απ το ποσό που οργάνωση διάφορων διαλέξεων για την ελληπλήρωναν στους συντάκτες του Ενημερωτι- νική λογοτεχνία, για τις επισκέψεις των παικού Δελτίου, που πέραν των δυο συντακτών, διών μας και των νέων μας στην Ελλάδα, για που ήταν φιορίνια, πλήρω ναν ακόμα διάφορους διαγωνισμούς, για τις έρευνες της φιορίνια για τις διορθώσεις και πρώτης και της δεύτερης διασποράς των Ελφ ιο ρ ίνια για τη ν σ ελιδοποίη σ η, σύνολο λήνων της Ουγγαρίας. Στην εφημερίδα έχει φιορίνια ανά φύλλο. ήδη κ α θιερ ω θεί μόνιμη στήλη για διάφορα Κ αι λίγα για το επίπεδο της εφημερίδας, θέματα, όπω ς η σ ελίδα τω ν παιδιώ ν μας, ο Σύμφωνα με τις γνώμες των αναγνωστών μας, εμ πλουτισ μ ός τω ν εγκυκλοπαιδικ ώ ν μας τόσο της ομογένειας όσο και των επιστολών γνώσεων, οι δραστηριότητες των αυτοδιοικήπου έρχονται από διάφορους παράγοντες της σεών μας, η πρόοδος των μαθητών μας, και ο Ελλάδας, ο ΕΛ ΛΗΝΙΣΜ ΟΣ, πέραν της κα- ρόλος των παιδαγωγών και των δασκάλω ν λαισθητικής του εμφάνισης, ορθογραφικά, μας, μ άλλα λόγια καλύπτει όλο το φάσμα συντακτικά και εννοιολογικά ανταποκρίνεται της ζωής και της δράσης του απόδημου στην πλήρως στους κανόνες της δημοσιογραφίας Ουγγαρία ελληνισμού, και της νεοελληνικής γραμματικής. Βέβαια Εξάλλου διάφοροι αναγνώστες και παράγοκαταβάλλονται περαιτέρω προσπάθειες για ντας απ την Ελλάδα συχνά μας στέλνουν επιτην καλυτέρευση της ποιότητας της ύλης και στολές, στις οποίες αναφέρουν ότι η έκδοση την διεύρυνση του δικτύου των ανταποκρι- της εφημερίδας μας, ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ, θεωρείτών. Σε καμιά, όμως περίπτωση δεν θα συντά- ται ένα απ τα μεγαλύτερα επιτεύγματα των ξουμε σ εκείνο το επίπεδο που θα ήθελαν οι Ελλήνων της Ουγγαρίας. Επίσης ότι είναι ικαεπικριτές μας. Σχετικά με τα μηνύματα της νοποιημένοι με το περιεχόμενο, με την καλή εφημερίδας μας, ύστερα από ερωτήσεις που σελιδοποίηση και πως συντακτικά και εννοιοέθεσαν «μερικοί» στον Πρόεδρο της Βούδα- λογικά είναι πλήρες κατανοητή. Έ νας συμπαπέστης, κ. Κοράνη αν είναι ικανοποιημένος τριώτης μας απ την Ελλάδα, με φαξ, ζήτησε με τον ΕΛΛΗΝΙΣΜ Ο, και αφού η απάντησή να γίνει και συντρομητής του ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ, του ήταν καταφατική, το ίδιο ερώτημα έθε- Πολλές απ αυτές τις επιστολές έχουν δημοσισαν και στον Πρόεδρο της Πανουγγρικής Αυ- ευθεί στην εφημερίδα ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ. Εκείτοδιοίκησης κ. Θ εόδωρο Σκέυη, ο οποίος, νο που απουσιάζει είναι ότι δεν έχουμε διευρύόπως και πολλοί άλλοι ομιλητές, απάντησε νει ακόμη το δίχτυ των ανταποκριτών. Θα πω ς είναι πλήρως ικανοποιημένος. πρέπει οπω σδήποτε να καλυτερεύσει και να Ο κ. Σκεύης, μιλώντας για το μέχρι τώρα βελτιωθεί η στήλη με τα ουγγρικά θέματα. Γι έργο της εφημερίδας μας, μεταξύ άλλων τόνι- αυτό παρακαλούμε ιδιαίτερα τους νέους να σε πως κύρια αποστολή της ήταν, είναι και στέλνουν περισσότερες ανταποκρίσεις. Καλά παραμένει η καλλιέργεια της εθνικής και πο- θάναι στο μέλλον λιγότερη κριτική και περισλιτιστικής ταυτότητας των ομογενών μας, το σότερες ανταποκρίσεις και άρθρα, δυνάμωμα της ενότητας και της συνοχής των (Αθανασίου)

10 Beszélgetés Gergely atyával, a Konstantinápolyi Patriarchátus papjával T i p ~ \η M ilyen é lm én y e k hatá sá ra kezeltél el vallással foglalkozni? Eredeti szakm ám is vallástörténész, am i azt jelenti, hogy nyilván m ár zsenge ifjú koro m tó l kezdve érdekeltek különböző népek világképei, vallási m eggyőződései, és v allástö rtén észk én t kezdtem el foglalkozni az ortodox keresztény ik o n o g r á f iá v a l, íg y m ondhatni az ikonokon keresztül lettem én is ortodoxszá. H a nem elégszem m eg egy felszínes m űvészettörténeti látásm óddal, ha bele akarok látni abba a világképbe am it az képvisel, akkor m eg kell ism erkednem az ortodox kereszténységgel, tudnom kell hogy m it gondol az emberről, m it az Istenről, és így szép lassan egyre közelebb és közelebb jutottam az eleven ortodoxiához is. E nnek kapcsán m erül fe l bennem a kérdés, m elyik szerelem volt szám odra az első, Görögország, a görög kultúra, vagy az ortodoxia? A kérdés azért jó, m ert gondolom, ahogy a m agyar em berek többsége, aki G örögországba látogat, én is az archaikus G örögországot kerestem először. C sodálattal adóztam A thénban az ókori A gorának, de levegőnek néztem azt az egyébként gyönyörű bizánci tem plom ot, am i ott áll az A gora közepén. Tehát csak a klasszikus Görögországot láttam meg, illetve a m ai görögség lebutított, tu rista-v álto zatát, a kék-fehér színekben pom pázó égéi G örögországot. M ajd ahogy az évek során egyre gyakrabban visszajártam, finom odott a látásom. Feleségem m el szép lassan já rtu k be h átizsákkal, autóstoppal, gyalog a görög szigeteket, a görög szárazfö ld n ek egy ré s z é t, I p i r o s z t, a P e lo p o n n é sz o szt. íg y apránként, ahogy egyre többször já rta m arrafelé, s eg y re többet értettem a nyelvből is, m indinkább közel k erü ltem az élő G örögországhoz. A k i a falvakba látogat m a G örögországban, de m ég a nagyvárosokban is, észre fogja venni ezt a fajta elevenséget, am i nem különbözik az ókori G örögországétól, hanem annak örököseként, annak egy h ajtásak én t él m a is. Nagyon fiatalon szenteltek pappá, mi késztetett rá, hogy ilyen fiatalon elvonulj a világtól? A szükség. U gyanis láttam, lehetetlen az, hogy a K o n stan tin áp o ly i E x arch átu s négy tem plom ában rendszeresen lehessen liturgiákat tartan ia egyetlen papnak. Fáj az em ber szíve, ha látja ezeket a régi görög tem plom okat üresen kongani, ha tudja, hogy m ilyen szép és öröm teli him nuszokat, im ákat, ősi szertartásokat őriz az egyház, és ezek nem hangzanak el, a kutya sem hallja, érti, ism eri őket. H ogy az itteni görögök, ha netán m eg akarnának ism erkedni azzal, am i őseiket éltette, nehéz helyzetben vannak, m ert egy pap vállal fel m indent, az ő ereje pedig term észetesen véges. És ugye nem csak a vasárnapi liturgiákról van szó, hanem arról a tu catn y i egyéb gyönyörű szép szertartásró l, m int a havi vízszentelés vagy az olajkenet, vagy ép p en szerd á n k én t a K önyörgő K án o n, a P a r a k lis z é n e k lé s e. A z u tá n p e d ig az analogionnál - tehát az énekesi pultnál szolgálatot teljesítő felolvasóként vagy énekesként egyre jobban beleszerettem a bizánci, a hellén ortodox litu rg ia gazdagságába. D e a kérdés

11 rossz. A pap nem elvonul a világtól; ellenkezőleg. M intha m ost érkeztem volna csak igazán a sűrűjébe, ahol m inden nap új kihívás, kaland, és persze az em ber rengeteg szeretetet kap ahogyan sokszor lelki pofonokat is. Szerinted a liturgia nyelve hogy lenne hitelesebb, ill. használhatóbb h a görögül, m a g yaru l vagy esetleg felváltva, m indkét nyelven folyna? G örög szárm azású itten i fiatalok ö sszejö vetelén m erült fel az a kérdés, vagy az a felvetés, hogy az hogy lehet, hogy az első a sz-i diaszpóra éven keresztül nem vagy csak alig asszim ilálódott, m íg a m ásodik diaszpóra gyakorlatilag 50 év után nyelvileg is kiveszőben van. Erre ott, ők m aguk adták m eg a választ: az egyik fontos ok, a görög nyelv elfeledésének egyik oka pontosan az, hogy az egyh ázb an nem ta lá lk o zn a k m in d en v asárn ap rendszeresen ezzel a nyelvvel, sem a fiatalok sem pedig az öregek, és nem rag aszk o d n ak hozzá azzal a hévvel, m int a régiek, akik identitásuk két fő bázisaként a nyelvet és a hitet élték meg, és e kettő szorosan összekapcsolódott. E zért szerintem jó, hogyha a szertartások nyelve egyrészről m egm arad görögnek, m ásrészről pedig, az egyházi életben jelenleg oroszlánrészt vállaló hívek m iatt m agyarnak. G örögnek nem csak azért kell m egm aradnia, hogy a görög diaszpóra tagjai ne veszítsék el a jó kapcsolatokat a hellén ortodoxiával, am elybe születtek ill. az anyaországgal, hanem azért is, m ert az ortodox s z e r ta r tá s o k r a je lle m z ő n a g y o n g a z d a g him nográfiai anyag, (kb. 28 kötetnyi), am elyek m ind- m ind dallam ra íródtak. Tehát ezeket m ég m ai görög nyelvre sem lehet lefordítani a n élkül, hogy a bizánci zenei dallam kincs, am ely egyébként egész E urópa legrégebbi, folyam atosan élő zenei m agaskultúrája, kárt ne szenvedjen. A z evangélium ill. az apostoli olvasm ányok nyelve lehet m agyar, de nem értem azokat, akik az archaikus nyelv használatán fanyalognak, akár G örögországban is én m agam, aki soha sem m i m ást nem tanultam életem ben csak a m ostani beszélt görögöt, a dim otikit és azt is eléggé rendszertelenül, szóval m ég én is egy kis odafigyeléssel és ném i tanulással, ha nem is m indig szó szerint, de értem, hogy m iről van szó. Szerinted m i az oka annak, hogy az em berek nem já r n a k tem plom ba? A m ostani diaszpóra nyilvánvaló okok m i att nem feltétlenül a vallással való eleven kapcsolatban nőtt fel, és egy erősen egyoldalú képpel ren d elk ezett az eg y házról. M ost, hogy h árm an v agyunk papok, nyilván kivihetőbb feladat lesz egy intenzív jelen lét, am i elengedhetetlen hogy újra kapcsolatot találjunk az itteni görögséggel, ha m ég nincs túl késő. Érdekes volt látni, nekem, a kívülről érkezettnek, hogy az itteni görögség m intha ülne egy hatalm as láda kincsen, am ely az ő örökségük, és ügyet sem vetnek rá, m ég csak nem is tu d n ak róla. N ekem pedig hosszú évekbe került eljutni oda, ahonnan ők akár m ost elindulhatnának. Persze a dolgot nem szűkíteném le csak a tem plom bajárásra, vallásgyakorlásra. Ez csak egy jel, egy nagyobb folyam at része. A z ortodoxia G örögországban a nem zeti öntudat m egélésének egyik legfontosabb csatornája, ezer szállal kapcsolódik az élet szám os m ás területéhez: zenéhez, szokásokhoz, és így tovább. M árm ost itt m intha szeretnék m egtartani a felszínt, a szokásokat, ünnepeket, de anélkül, hogy elfogadnák azt, am iből e szokások fakadnak: az évszázados görög hagyom ány egészét. Vághatunk Vaszilópitát januárban, ez egy szép szokás, de nincs értelm e, m élysége, nem jelen t m egtartóerőt, ha a m ögötte levő tartalm at, jelesül N agy Szent Vazul, görögül V asziliosz ü n nep ét és alakját k ih agyju k belőle. E tágabb kontextus nélkül m ár nem egy hagyom ány része, csak am olyan képeslap. O lyasm i, m intha én a m agyarságot a csikós-goulasch-cigányzene közhelyek alapján próbálnám m egélni. E b ben az értelem ben a tem plom nem csak Istenhez vezet el, hanem önm agunkhoz is. így, hogy két p a p p a l bővült az Exarchátus, kialakult-e már, hogy ki hol tart szolgálatot? Igen, m ost m ár hogy hárm an vagyunk, így a négy tem plom között m egoszlanak a szolgálati helyek is, K alota József atya B udapesten és B eloianniszban, D im itri atya B eloianniszban és Szentesen, én m agam pedig B udapesten és K ecskem éten teljesítek liturgikus szolgálatot, B udapesten és B eloianniszban m inden héten, K ecskem éten és Szentesen m inden m ásodik héten kerü l sor liturgiára. K öszönöm szépen a beszélgetést, kívánom hogy eredm ényes szolgálatod legyen! Illés Gabriella

12 «MAKEDONIA» INTERKULTURÁLIS EGYESÜLET ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» 1192 Budapest Álmos76 tel fax Bank OTP Acc VAT ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ ΚΥΡΙΟ ΘΕΟΔΩΡΟ ΣΚΕΥΗ Κύριε Πρόεδρε Σας γνωρίζουμε ότι ιδρύσαμε στις τον Διαπολιτιστικό Σύλλογο «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ», με σκοπό την ανάπτυξη των σχέσεων του Μακεδονικού Ελληνισμού μεταξύ των Ελλήνων και ιδιαιτέρως των Ελλήνων της Μακεδονίας με τον Ουγγρικό λαό. Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΑΔΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Α ΝΑΝΑΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Β ΠΟΛΙΤΙΔΟΥ ΜΑΡΘΑ ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΕΛΗ ΔΑΡΔΑΛΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΓΚΕΡΤΣΟΥ ΑΓΑΠΗ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Είμαστε πάντοτε στην διάθεση σας για κάθε συνεργασία προς επίτευξη των σκοπών του Συλλόγου μας Βουδαπέστη 3 Μαΐου 2006 Ο Γ ενικός Γ ραμματέας ματόπουλος

13 Kecskeméten voltunk 13 - A görög templom 1824-ben épült - A görögök kórházat és szegényházat tartottak fenn Aközelmúltban Kecskemétre és a szomszédos, kerekegyházi V- arga-tanyára Kecskeméten szervezett van Zavirasz könyvtára kirándulást az I., VIII. és X V kerületi görög kisebbségi önkorm ányzat az ELLINIZM OS Egyesülettel. A kirándulás a görög pünkösd napjára esett, amikor az idő is kegyes volt a közel száz jókedvű kirándulóhoz, akik két busszal vágtak neki az egész napos programnak. Kecskemét központjába megérkezve úgy döntöttünk, hogy először a belvárosban teszünk rövid sétát. A Kossuth teret körbejárva megnéztük a csodálatos szecessziós épületeket, a Cifra-palotát, a Lechner Ödön és Pártos Gyula tervezte Városházát, valamint a téren, és annak közvetlen környezetében található templomokat, amelyek közül - természetesen a görögkeleti templomot nem számítva - a leggén jelentős szerepet játszottak a város életében. Hu A kecskeméti görög kereskedők már a XVII. század vécsodálatosabb talán a Barátok temploma. Úgy gondolom, hogy az előbbi véleményemet majdnem amely gazdasági tevékenysége mellett kulturális feladaszonhat kereskedő 1708-ban kompániát is alapított, minden kiránduló osztja, a XIV. század elején épült tokat is ellátott. Ebből az évből származik a templom volt ferences templom ugyanis példaértékűen lett legrégebbi antimenzionja is, mivel a görögök már ekkor helyreállítva, jelenleg újszerű állapotban van, ugyanakkor láthatóak rajta az eredeti román kori részle később egy magánháznál. Egyházközségüket a Rákó- imaházat működtettek, először egy üzlethelyiségben, tek, akárcsak a gótikus és barokk átépítések. Szerencsékre pont hallhattuk a Városháza minden egész harcban a fejedelmet támogatták. Rákóczi viszonzás czi-szabadságharc idején alapították, és a szabadságórában felcsendülő harangjátékát, a lelkesebbek ként szabadkereskedelmi jogokat adományozott nekik. együtt énekelhették a harangokkal a Kecskemét is A kecskeméti görögség fellendülése a XVIII. században következett be, iskolát alapítottak, megkezd kiállítja nyalka verbunkját... kezdetű nótát. Miután kigyönyörködtük magunkat a város legszebb épületeiben, átsétáltunk a főtér mellett - a va könyvtárat hoztak létre, amit folyamatosan gyarapíték a templom építésének előkészületeit, egyházi lamikori görög negyedben - álló görögkeleti templomba, ahol a pünkösdi liturgia zajlott. A templomot tekről, főleg kolostorokból hívták, például Athoszról tották. A papokat ebben az időszakban görög terüle görög kereskedők építtették a XIX. század derekán. is érkeztek híres szerzetes papok. A XIX. század húszas éveiben a kecskeméti görögök elnyerték a teljes polgárjogot. A templom építési munkálatai szeptember 6. napján kezdődtek Fischer Ágoston tervei szerint, és öt év múlva már be is fejeződtek. A klasszicizáló stílusú templomot szeptember 3-án szentelték fel a Szentháromság tiszteletére. A mennyezetre a XX. század első harmadában festették a három isteni személyt ábrázoló freskót. A klasszicista stílusú ikonosztáz Pádits Péter miskolci fafaragó munkája az 1820-as évek végéről. Az ikonok nagy részét is ugyanekkor festhették, az alsó sor négy ikonjának kivételével, amelyek a XX. század elejéről B valók. A szószék alatti márványtáblán az alapi-

14 tók nevei olvashatók: Ezen szent egyházat napkeleti szent eklézsiának vallását követő helybeli görög lakosok építtették...a magasságos Isten szent neve mindenkor hellén nyelven dicsőíttessék. A templom mellett, az úgynevezett görög-udvarban az egyházközség által fenntartott kórház és szegényház működött. Ma itt található az a múzeum, amelyet a templom parókusa, Horeftosz Kristóf alapított. A múzeumban ikonok, szertartási eszközök, liturgikus könyvek vannak kiállítva. Itt találhatóak a híres Zavirasz-könyvtár megmaradt darabjai is. Zavirasz Jorgosz, a neves tudós polihisztor 1744-ben született Sziatisztában, és tizenhat esztendős korában érkezett Magyarországra. A görög és a magyar mellett számos európai nyelven beszélt, tudott latinul, olaszul, franciául, németül, amint arról könyvtárának anyaga is tanúskodik. Számos önálló irodalmi, nyelvészeti, történeti és teológiai munkát hagyott hátra 1804-ben bekövetkezett halálakor. A könyvtár az ő, valamint - nagyobb részben - a helyi egyházközség hagyatékából áll össze, legrégebbi darabja 1543-ból való. A megmaradt könyvek között sok értékes, görög nyelvű irodalmi, filozófiai és teológia munka található. A templom ma a Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchátus Magyarországi Orthodox Exarchátusának tulajdonában van, és az Exarchátus hagyományai szerint a pünkösdi liturgiát minden évben itt tartják, mivel a templom a Szentháromságnak van szentelve, és a pünkösd a Szentháromság harmadik személye - a Szentlélek - kiáradásának ünnepe. A liturgiát az Exarchátus három papja, Kalota József protopresbyter, Nacsinák Gergely és Dimitri Nachkebia atyák együtt celebrálták, és kíséretével részt vett rajta Dimitriosz Coundoumasz, a Görög Köztársaság nagykövete. A liturgia végén Kalota József kedves szavakkal köszöntötte a Budapestről érkezetteket, külön megköszönve a kisebbségi önkormányzatok és az ELLINIZMOS Egyesület vezetőinek és a kirándulás szervezésében közreműködőknek, hogy a liturgián való szeretetteli együttléttel méltón megemlékezhettünk pünkösd szent ünnepéről. A liturgia végén az egyházközség Nacsinák Gergely atya, Kerekes Eszter és Horeftosz Konstantin szervezésével vendégül látott minket egy kellemes, felszabadult kerasma keretében. Miután az árnyas görög udvarban kicsit pihentünk és felfrissültünk, ismét buszra szálltunk, és rövid utazást követően megérkeztünk a Varga-tanyához vezető bekötőútra, ahol vezetőt kaptunk egy csikósruhába öltözött lovas személyében. A Varga-tanyán üdvözlő pálinkával, pogácsával, és nagy szeretettel fogadtak, rögtön előálltak a kétlovas szekerek, amelyekkel a környező pusztán vittek körbe bennünket. A kocsikázásból visszatérve tálalták az ebédet, és eddigre csatlakozott hozzánk a nagykövet úr is. A finom és kiadós ebéd után újabb programmal szórakoztattak a Varga-tanya csikósai, rendkívül színvonalas és érdekes lovasbemutatót láthattunk hagyományos alföldi fogatokkal, idomított, lovasuk minden mozdulatát követő lovakkal, csattogó karikás ostorral, és a híres hortobágyi tízesfogattal, amit egy festő víziója nyomán valósítottak meg a lehetetlent nem ismerő csikósok. Azt hiszem megint valamennyiünk nevében beszélhetek, amikor azt mondom, hogy egészen lenyűgöző volt a lovasok és lovaik összjátéka. A bátrabbak a mutatványok végén maguk is kipróbálhatták, hogy mire képesek lóháton. A programok befejeztével egy újabb szép óra következett a Varga-tanyán, amit mindenki a kedve szerint tölthetett el, beszélgettünk, kávéztunk, lovakat és kutyákat simogattunk, sétálgattunk, élveztük a csodálatos környezetet és a békés, napsütéses vasárnap délutánt. Úgy gondolom, hogy igen kellemes, pihentető, ugyanakkor tartalmas és érdekességekben gazdag napot töltöttünk együtt, én a magam részéről nagyon örülök, és köszönöm, hogy részt vehettem ezen a kiránduláson, és abban a reményben kívánok mindenkinek szép nyarat, hogy még sok hasonló programunk lesz a jövőben. dr. Kalota Ágnes Budavári Görög Önkormányzat elnöke