Κριτήρια αξιολόγησης επενδύσεων

Transcript

1 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευση και ια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα ια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ: Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Α.Π.Θ. Πολυτεχνείο Κρήτης Κριτήρια αξιολόγησης επενδύσεων Μιχάλης Δούμπος, Αναπλ. Καθηγητής Πολυτεχνείο Κρήτης, Σχολή Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης

2 Είδη κριτηρίων αξιολόγησης επενδύσεων Κριτήρια που δεν λαμβάνουν υπόψη τη χρονικά αξία του κεφαλαίου Απλά και κατανοητά μεγέθη Η κατανομή των αποτελεσμάτων της επένδυσης στο χρόνο είναι σημαντικό στοιχείο Κριτήρια που βασίζονται στο χρονική αξία του κεφαλαίου Αποτελούν την καθιερωμένη πρακτική για κάθε αξιολόγηση Η κατανόηση και χρήση τους είναι πιο σύνθετη, κυρίως σε επενδύσεις με σύνθετο χρηματοοικονομικό προφίλ

3 Συχνότητα χρήσης κριτηρίων & διαδικασιών Πηγή: Graham, J.R. and Harvey, C.R. (2001), The Theory and Practice of Corporate Finance: Evidence from the Field, Journal of Financial Economics 61, pp

4 Κριτήριο επανείσπραξης (περίοδος αποπληρωμής) Περίοδος μετά την οποία τα αθροιστικά αποτελέσματα της επένδυσης θα καλύψουν την αρχική δαπάνη Περίοδοι t Ταμειακές ροές περιόδου t Άθροισμα στο τέλος της περιόδου t ΠΕ 3 χρόνια (12 μήνες) 3 χρόνια

5 Κριτήριο επανείσπραξης Πρόκειται ουσιαστικά για κριτήριο ρευστότητας και όχι αποδοτικότητας ενός έργου Περίοδος Α Β ΠΕ Α = 2,5 έτη, ΠΕ Β = 3,2 έτη (προτιμάται το Α) Το έργο Β θα φέρει σημαντικά αποτελέσματα τα έτη 4 5

6 Προεξοφλημένη περίοδος επανείσπραξης Περίοδος επανείσπραξης λαμβάνοντας υπόψη τη χρονική αξία του κεφαλαίου Περίοδοι Ταμειακές ροές Αθροιστικές Παρούσα αξία ταμειακών Προεξ. αθροιστικές t Ct ταμ. ροές ροών = C t (1,06) t ταμ. ροές , , , , , ΠΕ 3,8 χρόνια ΠΕ 4 4,4 χρόνια

7 Πλεονεκτήματα/μειονεκτήματα περιόδου επανείσπραξης Απλά κριτήρια στον υπολογισμό και την κατανόησή τους Τα κριτήρια επανείσπραξης είναι κριτήρια ρευστότητας και όχι αποδοτικότητας Τα αποτελέσματα του έργου μετά την περίοδο επανείσπραξης ουσιαστικά αγνοούνται Δεν υπάρχει κανόνας απόφασης (αποδοχής/απόρριψης) ενός έργου

8 Καθαρή παρούσα αξία (net present value) Διαφορά μεταξύ της παρούσας αξίας των χρηματοοικονομικών αποτελεσμάτων της επένδυσης (ταμειακές ροές) και του κόστους της επένδυσης ΚΠΑ C C 0 = αρχική δαπάνη, C t = αποτελέσματα την περίοδο t, r = επιτόκιο προεξόφλησης Εάν ΚΠΑ > 0, τότε η επένδυση κρίνεται ικανοποιητική αφού τα αποτελέσματα που θα αποφέρει υπερκαλύπτουν το κόστος Η συγκριτική αξιολόγηση εναλλακτικών επενδύσεων απαιτεί προσοχή Η ΚΠΑ εκφράζεται σε απόλυτα μεγέθη και επομένως εξαρτάται από το μέγεθος της επένδυσης (δεν μπορούν να συγκριθούν άμεσα επενδύσεις με πολύ διαφορετικά διαφορά μεγέθη) Έργα με διαφορετικές χρονικές διάρκειες 0 C 1 ) n t t t 1 ( r

9 Καθαρή παρούσα αξία Κριτήρια αξιολόγησης επενδύσεων

10 Βαθμός απόδοσης ΒΑ = Παρούσα αξία αποτελεσμάτων / Αρχική επένδυση Αποδοχή έργων με ΒΑ > 1 (KΠΑ > 0) και απόρριψη έργων με BA < 1 (ΚΠΑ <0)

11 Ισοδύναμη ετήσια αξία (Equivalent Annual Worth) Εάν τα ετήσια (μεταβαλλόμενα) οικονομικά αποτελέσματα της επένδυσης μπορούσαν να αντικατασταθούν μια ένα σταθερό ετήσιο αποτέλεσμα, ποιο θα ήταν αυτό; n 1 (1 r) ΚΠΑ 1 (1 r) ΚΠΑ ΙΕΑ ΙΕΑ ΣΑ r ΣΑ r H επένδυση ποσού ΙΕΑ σε κάθε περίοδο καθ όλη τη διάρκεια της επένδυσης με απόδοση r θα αποφέρει οικονομικό αποτέλεσμα (ΚΠΑ) ίσο με αυτό της επένδυσης Όσο υψηλότερη είναι η ΙΕΑ τότε πιο αποδοτικό κρίνεται ένα έργο n

12 Ισοδύναμη ετήσια αξία Παράδειγμα υπολογισμού

13 Πλεονεκτήματα/μειονεκτήματα ΚΠΑ Η προεξόφληση λαμβάνει υπόψη τόσο το κόστος χρηματοδότησης όσο και την ελάχιστη επιθυμητή απόδοση Εύκολη ερμηνεία (αξία που προσθέτει η υλοποίηση ενός έργου) Είναι συμβατή με την αρχή της μεγιστοποίησης της αξίας (value maximization principle) που διέπει επιχειρήσεις και οργανισμούς Σαφής κανόνας απόφασης χωρίς να απαιτείται άλλη πληροφορία Προσαρμόζεται εύκολα σε αποφάσεις επένδυσης υπό αβέβαιο μέλλον Είναι προσθετική (η ΚΠΑ δύο ανεξάρτητων έργων είναι απλά η πρόσθεση των επιμέρους ΚΠΑ) Η υπόθεση της επανεπένδυσης με μια συγκεκριμένη απόδοση (επιτόκιο) δεν είναι πάντα ρεαλιστική Επειδή εκφράζεται σε χρηματικές μονάδες, η χρήση της ΚΠΑ καθιστά δύσκολη τη σύγκριση επενδυτικών έργων με διαφορετικές αρχικές δαπάνες

14 Εσωτερικός συντελεστής απόδοσης Ο εσωτερικός συντελεστής απόδοσης (internal rate of return) είναι το επιτόκιο προεξόφλησης r * για το οποίο η ΚΠΑ γίνεται ίση με μηδέν KΠΑ n 0 C t ζώνη αποδοχής των επενδυτικών έργων ζώνη απόρριψης r * 0 ΚΠΑ>0 k 0 ΚΠΑ<0 kr C 0 =I

15 Εσωτερικός συντελεστής απόδοσης Κριτήρια αξιολόγησης επενδύσεων

16 Εσωτερικός συντελεστής απόδοσης Ένα έργο κρίνεται αποδεκτό εάν ΕΣΑ > επιθυμητή απόδοση Ιεράρχηση πολλαπλών έργων βάσει του ΕΣΑ Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο ΕΣΑ δεν είναι μοναδικός Είναι μοναδικός εάν οι ταμειακές ροές είναι αρχικά αρνητικές και στη συνέχεια θετικές Όταν τα αποτελέσματα της επένδυσης αλλάζουν πρόσημα ακανόνιστα, τότε ενδέχεται να υπάρχουν πολλαπλοί ΕΣΑ Έτος Ταμ. Ροή ΚΠΑ % 10% 20% 30% 40% 20 30

17 Αναθεωρημένος ΕΣΑ (modified internal rate of return) Προεξόφληση των αποτελεσμάτων δεν γίνεται με τον ΕΣΑ, αλλά με το κόστος κεφαλαίου (ή χρηματοδότησης) ΠΑ ΤΑ n T t Ct (1 r ) t 0 n ra n Ct * ΤΑ n ra t t 0 (1 r ) (1 ) ΠΑ Η επένδυση των κεφαλαίων που απαιτούνται για την υλοποίηση της επένδυσης με ετήσια απόδοση r A για n έτη (όση η διάρκεια του έργου) θα αποφέρει το ίδιο τελικό αποτέλεσμα με την υλοποίηση του έργου 1 n (Παρούσα αξία εκροών) (1 ) Τελική αξία εισροών r A

18 Αναθεωρημένος ΕΣΑ Παράδειγμα Αποτελέσματα επένδυσης r=10% ΠΑ = r=10% 484 r=10% 665,5 ΤΑ + = 1.579,5 Παρούσα αξία ΤΑ + = r Α * =12,1%

19 Αναθεωρημένος ΕΣΑ Υπολογισμός στο Excel Κριτήρια αξιολόγησης επενδύσεων

20 Πλεονεκτήματα/μειονεκτήματα ΕΣΑ Εύκολη ερμηνεία ως ένα μέτρο αποδοτικότητας Εάν είναι υψηλός ίσως να μην απαιτείται ο ορισμός κάποιου ορίου απόφασης (επιθυμητή απόδοση) Η χρήση του μπορεί να οδηγήσει στην επιλογή έργων που προσθέτουν μικρή αξία Συχνά αγνοείται η πιθανότητα ύπαρξης πολλαπλών ΕΣΑ και ο ΑΕΣΑ είναι πιο σύνθετος δείκτης Δεν παρέχει άμεσα ένα σαφή κανόνα απόφασης (απαιτείται ο καθορισμός της ελάχιστης επιθυμητής απόδοσης) Ο υπολογισμός του είναι πιο σύνθετος από άλλα κριτήρια Η σύγκριση των ΕΣΑ έργων διαφορετικού μεγέθους μπορεί να είναι παραπλανητική

21 Αξιολόγηση ανεξάρτητων έργων Η ΚΠΑ και ο ΕΣΑ μπορούν να οδηγήσουν σε διαφορετικά αποτελέσματα κατά τη συγκριτική αξιολόγηση εναλλακτικών επενδυτικών σχεδίων KΠΑ A B 0 Eπιτόκιο kr προεξόφλησης ri 0r r * A r * B Το έργο Β προτιμάται του Α

22 Αξιολόγηση ανεξάρτητων έργων KΠΑ A B 0 Eπιτόκιο kr ri 0 προεξόφλησης r Τα κριτήρια της ΚΠΑ και του ΕΣΑ οδηγούν σε διαφορετικά αποτελέσματα r * A r * B

23 Αξιολόγηση ανεξάρτητων έργων Δεδομένου ότι στόχος μιας επιχείρησης είναι η μεγιστοποίησης της αξίας των μετόχων, θα πρέπει να προτιμηθεί η χρήση της ΚΠΑ Ένας τρόπος να αντιμετωπιστούν οι διαφορές μεταξύ των δύο κριτηρίων είναι να επαναληφθούν οι υπολογισμοί για τη διαφορά των ταμειακών ροών των δύο έργων Η διαφορά θα πρέπει να υπολογιστεί ώστε τα κόστη (αρνητικές ταμειακές ροές) να προηγούνται των εσόδων (θετικές ταμειακές ροές)

24 Παράδειγμα Ταμ. Ροές Έτη A B B A ΚΠΑ 38,56 42,04 3,48 ΕΣΑ 31,3% 20,0% 11,3% r 10% Πρέπει να προτιμηθεί το έργο Β, αφού ΕΣΑ(Β Α)>10%

25 Έργα με διαφορετικές διάρκειες H ΚΠΑ συνήθως «πριμοδοτεί» έργα μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας Ο ΕΣΑ μπορεί να οδηγήσει σε παράδοξα (πχ. επιλογή του Δ έναντι του Γ), ειδικά εάν θεωρηθεί ότι δεν υπάρχουν θέματα ρευστότητας Ταμ. Ροές Έτη Α Β Ταμ. Ροές Έτη Γ Δ ΚΠΑ 137,24 119,08 ΕΣΑ 15,2% 16,6% r 10% ΚΠΑ 9.000, ,04 ΕΣΑ 20,0% 33,3% r 10% : ιηνεκής ράντα με ΚΠΑ = 1800/0,1 9000

26 Έργα με διαφορετικές διάρκειες Η ισοδύναμη ετήσια αξία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση έργων με διαφορετικές διάρκειες Ταμ. Ροές Έτη A B ΚΠΑ 137,24 119,08 ΕΣΑ 15,2% 16,6% ΙΕΑ 36,20 47,89 r 10%

27 Συνδυασμοί ανεξάρτητων έργων Ο ΕΣΑ δεν λειτουργεί προσθετικά: ΕΣΑ(Α)+ΕΣΑ(Β) ΕΣΑ(Α+Β) Ταμ. Ροές Έτη A B Γ Δ Α+Β Α+Γ Α+Δ ΚΠΑ 38,56 42,04 24,11 26,10 80,60 62,68 64,66 ΕΣΑ 31,3% 20,0% 18,6% 18,8% 23,6% 23,7% 23,6% r 10% Η επιλογή των έργων με τον υψηλότερο ΕΣΑ για χρηματοδότηση δεν σημαίνει ότι το χαρτοφυλάκιο (συνδυασμός) των έργων θα έχει τον υψηλότερο ΕΣΑ