Ομιλία Υπουργού Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη

Transcript

1 Κρατικόσ Προώπολογιςμόσ 2014 Ομιλία Υπουργού Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη Βουλό των Αντιπροςώπων, 19 Δεκεμβρύου 2013 Κυρύεσ και κύριοι Βουλευτϋσ, Θα όθελα πριν από κϊθε ϊλλο να εκφρϊςω τον ςεβαςμό και την εκτύμηςη μου προσ το Νομοθετικό ώμα, το οπούο εύχα την τιμό να υπηρετόςω ωσ Βουλευτόσ και να ευχαριςτόςω βεβαύωσ για την ειλικρινό ςυνεργαςύα, την ςυνεργαςύα μεταξύ τησ νομοθετικόσ και εκτελεςτικόσ εξουςύασ, η οπούα εκδηλώνεται και μϋςα ςτα πλαύςια την κορυφαύασ αυτόσ κοινοβουλευτικόσ διαδικαςύασ, τησ εξϋταςησ δηλαδό του κρατικού προώπολογιςμού. Θϋλω μϊλιςτα να επαναλϊβω αυτό που τόνιςα καταθϋτοντασ τον προώπολογιςμό ςτον Πρόεδρο τησ Βουλόσ και ενώπιων τησ Επιτροπόσ Οικονομικών. Ότι δηλαδό προςβλϋπω ςτον αυςτηρό κοινοβουλευτικό ϋλεγχο, ςε κϊθε πτυχό του προώπολογιςμού και ειδικϊ ςτο ςκϋλοσ των δαπανών, γιατύ αναμφύβολα το κϊθε ευρώ που το κρϊτοσ ξοδεύει προϋρχεται από το υςτϋρημα του φορολογούμενου πολύτη. Αυτό βεβαύωσ αποτελεύ διαχρονικό αρχό, η οπούα όμωσ αποκτϊ βαρύνουςα ςημαςύα ςε αυτό την ιδιαύτερα δύςκολη οικονομικό ςυγκυρύα που ο τόποσ μασ διϋρχεται. Κυρύεσ και κύριοι Βουλευτϋσ, 1

2 Δεν εύναι πρόθεςη μου να αναφερθώ ςτα όςα οδόγηςαν την οικονομύα μασ ςτη τραγικϊ δύςκολη θϋςη, παρόλο που ϋχω ϋντονη ϊποψη. Θα αναφερθώ όμωσ ςε κϊποια γεγονότα και ςε κϊποιεσ παραμϋτρουσ που ϋχουν καθορύςει τισ επιλογϋσ, τισ αποφϊςεισ αλλϊ και τισ προτϊςεισ που μϋςω του προώπολογιςμού θϋτουμε, ωσ κυβϋρνηςη, ενώπιων τησ Βουλόσ. Και θα όθελα να αναφερθώ ςτην πρώτη μου, ουςιαςτικϊ, μϋρα ςτο Τπουργεύο Οικονομικών και ςτην πρώτη μου υπηρεςιακό ςυνϊντηςη με την Γενικό Λογύςτρια του κρϊτουσ η οπούα καθόκοντοσ με ενημϋρωςε ότι τα κρατικϊ ταμεύα θα εξαντλούνταν κϊποια ςτιγμό μετϊ και την πληρωμό των μιςθών του Απριλύου. Επιβεβαιώνοντασ, ουςιαςτικϊ, αυτϊ που και ο πρώην Τπουργόσ Οικονομικών εύχε αναφϋρει. ε αυτό την κατϊςταςη παραλϊβαμε τα δημόςια οικονομικϊ και αυτό ασ ςημειωθεύ από όςουσ θεωρούν ότι τα δημόςια οικονομικϊ δεν όταν ό δεν εύναι ςε προβληματικό κατϊςταςη. Κατ ακρύβεια τα δημόςια οικονομικϊ βρϋθηκαν ςε κατϊςταςη κρύςησ από την ϊνοιξη του 2011, όταν η Κύπροσ, ωσ κρϊτοσ και μετϊ από διαδοχικϋσ υποβαθμύςεισ, απώλεςε την πρόςβαςη ςτισ αγορϋσ. Δεν μπορούςε δηλαδό η Κύπροσ να δανειςτεύ από τισ αγορϋσ, όπωσ πρϊττουν όλα τα κρϊτη του κόςμου. Σην κρύςιμη περύοδο από την ϊνοιξη του 2011 μϋχρι την ϊνοιξη του 2013, δύο ολόκληρα χρόνια, την διανύςαμε εξαντλώντασ και μϋχρι και τισ τελευταύεσ εφεδρεύεσ. Βεβαύωσ, τα δημόςια οικονομικϊ διαχρονικϊ ακολουθούςαν μια πορεύα προβληματικό. Οι δημόςιεσ δαπϊνεσ αυξϊνονταν με ρυθμό μεγαλύτερο από τον ρυθμό ανϊπτυξησ τησ οικονομύασ. Σο ςκϋλοσ του δημόςιου μιςθολογύου αυξανόταν με ακόμη μεγαλύτερο ρυθμό. Αυτό από την μια οφειλόταν ςτισ ςυνεχεύσ, πολλαπλϋσ και ςε ϋνα μεγϊλο βαθμό αυτοματοποιημϋνεσ αυξόςεισ, δηλαδό τισ γενικϋσ αυξόςεισ, την ΑΣΑ, τισ 2

3 προςαυξόςεισ, τισ ςυνδυαςμϋνεσ κλύμακεσ, αλλϊ και ςτην ςυνεχό, διαχρονικό αύξηςη τησ απαςχόληςησ ςτον δημόςιο τομϋα. ημειώςτε, για παρϊδειγμα, τα εξόσ: ςτο τϋλοσ του 2007 η απαςχόληςη ςτον δημόςιο τομϋα αριθμούςε ςτισ 49,370. Μϋςα ςε δύο μόλισ χρόνια, ςτο τϋλοσ του 2009, εύχε διευρυνθεύ πϋραν των 4,000 και ϋφταςε ςτισ 53,417. Σώρα βεβαύωσ η τϊςη ϋχει αντιςτραφεύ. Ακολουθούμε αυςτηρό πολιτικό μηδενικών προςλόψεων και κατϊ την φετινό χρονιϊ θα ϋχουμε μεύωςη κατϊ 1500 ϊτομα ςε ςχϋςη με πϋρςι. Θεωρώ όμωσ πωσ τϋτοια μϋτρα, όπωσ εύναι η ςυγκρϊτηςη του προςωπικού και γενικϊ ο περιοριςμόσ των δημοςύων δαπανών τότε ϋπρεπε να εύχαν επιχειρηθεύ. τουσ καλούσ καιρούσ. Εϊν διαχρονικϊ ακολουθούςαμε τον δρόμο τησ δημοςιονομικόσ πειθαρχύασ, εϊν οι προώπολογιςμού μασ όταν ιςοςκελιςμϋνοι, εϊν το δημόςιο μιςθολόγιο δεν ϋφτανε να εύναι το μεγαλύτερο, αναλογικϊ, ςε ολόκληρη την Ευρώπη, δεν θα εύχαμε ποτϋ βρεθεύ ςε αυτό την δύςκολη θϋςη. Και δεν θα εύμαςτε βεβαύωσ υποχρεωμϋνοι να επιχειρούμε την δημοςιονομικό εξυγύανςη ςόμερα, ςε καιρούσ πολύ πιο δύςκολουσ. Εϊν, κυρύεσ και κύριοι Βουλευτϋσ, το δημόςιο χρϋοσ παρϋμενε ςε διατηρόςιμα επύπεδα, εϊν διατηρούςαμε ταυτόχρονα την αξιοπιςτύα μασ αλλϊ και την πρόςβαςη ςτισ αγορϋσ, δεν θα ϋπρεπε ςόμερα να περιορύζαμε τισ δαπϊνεσ, όπωσ εύμαςτε αναγκαςμϋνοι να πρϊξουμε με τον προώπολογιςμό που ϋχετε ενώπιων ςασ. Και θα όθελα ςε αυτό το ςημεύο να αναφερθώ ςτην διαςύνδεςη των δημοςύων οικονομικών με τισ τρϊπεζεσ. Θα το πρϊξω επειδό ςυχνϊ ακούω να λϋγεται πωσ εύμαςτε ςόμερα αναγκαςμϋνοι να περικόπτουμε μιςθούσ, ωφελόματα και δαπϊνεσ επειδό το κρϊτοσ δανεύςτηκε για να ξελαςπώςει τισ τρϊπεζεσ. 3

4 ημειώςτε τα εξόσ: το δημόςιο χρϋοσ το 2008 όταν ςτα 8.4 δισ. το τϋλοσ του 2012 ανϋβηκε ςτα 15.4 δισ. Μια αύξηςη 7 δισ μϋςα ςε μια περύοδο 4 μόλισ ετών κατϊ την οπούα το ΑΕΠ, ςε πραγματικούσ αριθμούσ, αυξόθηκε οριακϊ και μόνο. Από αυτϊ τα 7 δισ πρόςθετου χρϋουσ το 1,8 δισ αφορούςε το ποςό που διατϋθηκε επύ προηγούμενησ διακυβϋρνηςησ για την ανακεφαλαιοπούηςη τησ Λαώκόσ Σρϊπεζασ, η οπούα θυμύζω, λύγουσ μόνεσ αργότερα κατϋρρευςε και τα υπόλοιπα 5,2 δισ προςθετού χρϋουσ προϋκυψαν από τα ςυνεχό και διευρυνόμενα ελλεύμματα. Πολλϊ όταν τα κακώσ ϋχοντα ςτο τραπεζικό μασ ςύςτημα. Με βαςικότερο πρόβλημα, κατϊ την ϊποψη μου, αυτό που ςχετύζεται με την αλόγιςτη και μη-βιώςιμη πιςτωτικό επϋκταςη τησ προηγούμενησ δεκαετύασ. Δηλαδό τον υπερδανειςμό. Όχι μόνο ςτην Κύπρο αλλϊ και ςτην Ελλϊδα. Μια πιςτωτικό επϋκταςη που χρηματοδοτούςε δυςτυχώσ όχι τόςο τισ επενδύςεισ αλλϊ κυρύωσ την κατανϊλωςη και την εξύςου αλόγιςτη επϋκταςη ςτον τομϋα των ακινότων. Γεγονόσ που τελικϊ υπονόμευςε το ενεργητικό ςτουσ ιςολογιςμούσ των τραπεζών και κατϋςτηςε απαραύτητη την κεφαλαιουχικό ενύςχυςη. Αλλϊ ςε κϊθε περύπτωςη, την ζημιϊ από την κακοδιαχεύριςη ςτο τραπεζικό ςύςτημα και την εξύςου καταςτροφικό ζημιϊ που προκλόθηκε από την πολιτικό απόφαςη για το κούρεμα του ελληνικού χρϋουσ, δεν εύναι το κρϊτοσ που την επωμύςτηκε. Αλλϊ οι καταθϋτεσ, μαζύ με τουσ μετόχουσ και τουσ κατόχουσ αξιογρϊφων. Αυτό τουλϊχιςτο ασ το αναγνωρύςουμε και ασ μην προςπαθούμε να φορτώςουμε τον εκτροχιαςμό των δημοςύων οικονομικών ςτισ τρϊπεζεσ. Μϊλιςτα και χωρύσ να δικαιολογώ την απόφαςη του Eurogroup, πρϋπει να πω το εξόσ: εϊν η ανακεφαλαιοπούηςη του τραπεζικού μασ ςυςτόματοσ γινόταν με τον παραδοςιακό τρόπο, δηλαδό επιβαρύνοντασ το δημόςιο, το 4

5 χρϋοσ ωσ ποςοςτό θα ϋφτανε ςτο 160% του ΑΕΠ, θα ϋπρεπε ο φορολογούμενοσ να αποπληρώςει ϊλλα 7,5 δισ και θα ϋπρεπε ο προώπολογιςμόσ του 2014 να προβλϋψει ϊλλα 200 εκ για τόκουσ. Ποςϊ αςφαλώσ που ποτϋ δεν θα μπορούςαμε να αντϋξουμε. Σο κυπριακό δημόςιο ϋχει καλύψει τισ κεφαλαιουχικϋσ ανϊγκεσ μόνο του υνεργατιςμού, με 1.5 δισ, που πρϊγματι διογκώνει το δημόςιο χρϋοσ, το οπούο θα φτϊςει φϋτοσ ςτο 113%. Σουλϊχιςτο όμωσ, ϋχουμε προβεύ ςε εκεύνεσ τισ ρυθμύςεισ, που ςχετύζονται με την καλύτερη εποπτεύα και λειτουργύα αλλϊ και την αναδιϊρθρωςη του υνεργατικού Πιςτωτικού Σομϋα, που διαςφαλύζουν ότι αυτό η επϋνδυςη του κρϊτουσ δεν θα ϋχει την ύδια τύχη με εκεύνη τησ Λαώκόσ Σρϊπεζασ. Κυρύεσ και κύριοι Βουλευτϋσ, Μϋςα ςε αυτό το ςκηνικό ϋπρεπε να λειτουργόςουμε. Από την πρώτη ςτιγμό προτεραιότητα του προϋδρου τησ Δημοκρατύασ και τησ κυβϋρνηςησ όταν η αποτροπό του φοβερού κινδύνου, όπωσ εύχε αφεθεύ να διαμορφωθεύ, τησ πλόρουσ οικονομικόσ κατϊρρευςησ, τησ εξόδου μασ από την ζώνη του ευρώ και τησ οριςτικόσ απώλειασ όλων όςων με κόπο κτύςαμε τα χρόνια που πϋραςαν. Ο μεγϊλοσ αυτόσ κύνδυνοσ ϋχει παρϋλθει. Αυτό δεν εύναι μόνο δικό μου διαπύςτωςη αλλϊ κυρύωσ εύναι διαπύςτωςη όλων όςων μασ παρακολουθούν και μασ κρύνουν από το εξωτερικό. Εφαρμόζουμε, και με την δικό ςασ καθοριςτικό ςτόριξη, ϋνα δύςκολο και απαιτητικό πρόγραμμα το οπούο όδη ϋχει αρχύςει να φϋρνει αποτελϋςματα. Έχουμε διαδοχικϋσ θετικϋσ αξιολογόςεισ και εύχαμε πρόςφατα την πρώτη, εδώ και τρύα χρόνια, αναβϊθμιςη από ούκο αξιολόγηςησ. 5

6 Σην τελευταύα βδομϊδα εύχα ςημαντικϋσ επαφϋσ ςτην Ουϊςινγκτον, τισ Βρυξϋλλεσ και την Μόςχα. Αυτό που όλοι καταγρϊφουν εύναι πωσ η κυπριακό οικονομύα αποδεικνύεται πολύ πιο ανθεκτικό από ότι αρχικϊ εύχε εκτιμηθεύ. Ότι βαςικού παραγωγικού τομεύσ δεν ϋχουν χϊςει την δυναμικό τουσ. Ότι νϋοι τομεύσ, όπωσ εύναι ο ενεργειακόσ, προωθούνται με βόματα λελογιςμϋνα και αποφαςιςτικϊ. Και ότι βεβαύωσ η προοπτικϋσ για την Κύπρο παραμϋνουν ευνοώκϋσ. Αςφαλώσ, ϋχουμε πολύ δρόμο να διανύςουμε ακόμη. Και οι δυςκολύεσ παραμϋνουν. Ποτϋ δεν ϋχουμε ωσ κυβϋρνηςη ιςχυριςτεύ ότι υπϊρχει εύκολη και γρόγορη ϋξοδοσ από αυτό την κατϊςταςη. Ούτε και πρόκειται ποτϋ να υιοθετόςουμε την εύκολη οδό του λαώκιςμού ό των ςυνθημϊτων ό τησ αναβλητικότητασ. Εύμαςτε όμωσ αποφαςιςμϋνοι να ςυνεχύςουμε την προςπϊθεια με αυτοπεπούθηςη και ςυναύςθηςη τησ ευθύνησ ϋναντι του τόπου και των ςυμπολιτών μασ. Αυτό εύναι η ξεκϊθαρη κατεύθυνςη του Προϋδρου Αναςταςιϊδη. Και ςε αυτό την προςπϊθεια ρόλο και λόγο ϋχει βεβαύωσ και η Βουλό των Αντιπροςώπων αλλϊ και ο κϊθε οργανωμϋνοσ φορϋασ τησ οικονομύασ. Εύμαςτε ϋτοιμοι να ςυζητόςουμε, εύμαςτε ϋτοιμοι να ειςακούςουμε λογικϋσ απόψεισ, εύμαςτε ϋτοιμοι να ςυνεργαςτούμε. Εύμαςτε όμωσ αποφαςιςμϋνοι να προχωρόςουμε. Κυρύεσ και κύριοι, Η προτεινόμενοσ κρατικόσ προώπολογιςμόσ αποτελεύ ϋνα ςημαντικό κομμϊτι αυτόσ τησ προςπϊθειασ. Μιασ μεγϊλησ και ςυλλογικόσ προςπϊθειασ που αφορϊ όλα τα υπουργεύα, όλα τα τμόματα και όλεσ τισ 6

7 υπηρεςύεσ του κρϊτουσ. Βαςικό χαρακτηριςτικό η μεύωςη των δαπανών. Μεύωςη δαπανών που, εξαιρουμϋνων των τόκων, αποθεματικών και αποπληρωμών, φτϊνει το 10% Αυτό, όπωσ όδη ϋχω εξηγόςει, δεν εύναι τόςο επιλογό όςο η αδόριτη ανϊγκη. Μϊλιςτα, αυτό που πρϋπει να ςημειωθεύ εύναι το εξόσ: παρϊ την ςημαντικό αυτό μεύωςη των δαπανών ο προώπολογιςμόσ παραμϋνει αιςθητϊ ελλειμματικόσ και για την επόμενη χρονιϊ. Η δημοςιονομικό προςαρμογό, εκ των πραγμϊτων, θα εύναι ςταδιακό. Σι ακριβώσ όμωσ προτεύνουν όςοι διαφωνούν με τισ εξοικονομόςεισ δαπανών; Ή ϋςτω με το ύψοσ τουσ; Ειςηγούνται μόπωσ πωσ θα ϋπρεπε να δανειςτούμε ακόμη πιο πολλϊ; Διευρύνοντασ ακόμη περιςςότερο το ϋλλειμμα και το χρϋοσ; Και μϊλιςτα από την μοναδικό πηγό δανειςμού, που εύναι αυτό που προκύπτει μϋςω του Μνημονύου και τησ Δανειακόσ ύμβαςησ και τησ οπούασ το ύψοσ εύναι αυςτηρϊ καθοριςμϋνο; Έχουμε 10 δισ από τα οπούα αντλόςαμε όδη τα μιςϊ και πρϋπει να φροντύςουμε να τα διαχειριςτούμε υπεύθυνα μϋχρι να καταφϋρουμε την επϊνοδο μασ ςτισ αγορϋσ. Μϋχρι να καταφϋρουμε δηλαδό να ςταθούμε ςτα πόδια μασ. Και αυτό δεν πρόκειται να ςυμβεύ εϊν ςυνεχύςουμε να ακολουθούμε τισ αλόγιςτεσ πρακτικϋσ που μασ οδόγηςαν εδώ που μασ οδόγηςαν. Αυτό θα ςυμβεύ μόνο εϊν λαμβϊνουμε αποφϊςεισ δύςκολεσ αλλϊ αναγκαύεσ που θα αξιολογούνται θετικϊ από τισ ύδιεσ τισ αγορϋσ. Προσ αυτό την κατεύθυνςη εντϊςςεται και η δϋςμευςη μασ να μην διαταρϊξουμε περεταύρω το φορολογικό μασ καθεςτώσ. Αρκετού φόροι ϋχουν επιβληθεύ τα τελευταύα δύο χρόνια, με κϊποιουσ μϊλιςτα να ϋχουν αποφαςιςτεύ πϋρυςι αλλϊ να τύθενται ςε εφαρμογό από την πρώτη του χρόνου. Ευτυχώσ, δεν εύναι τϋτοιοι που να καθιςτούν το φορολογικό μασ 7

8 καθεςτώσ υπϋρμετρα επιβαρυντικό για την επιχειρηματικό και επενδυτικό δραςτηριότητα. Θα διαφυλϊξουμε λοιπών το φορολογικό μασ καθεςτώσ όπωσ και όλα τα ςυγκριτικϊ πλεονεκτόματα τησ κυπριακόσ οικονομύασ. υνδυϊζουμε ακριβώσ την πολιτικό τησ δημοςιονομικόσ εξυγύανςησ με μια φιλόδοξη πολιτικό εκςυγχρονιςμού και μεταρρύθμιςησ. Μϋςα ςτα επόμενα δύο χρόνια θα προωθηθούν ριζικϋσ μεταρρυθμύςεισ που θα αγγύξουν τουσ τισ δομϋσ και λειτουργύεσ τησ δημόςιασ υπηρεςύασ, την κοινωνικό και επιδοματικό πολιτικό, το ςύςτημα αςφϊλειασ υγεύασ, τισ φορολογικϋσ αρχϋσ αλλϊ και τουσ Κρατικούσ Οργανιςμούσ. Πρόκειται για αλλαγϋσ και μεταρρυθμύςεισ που θα ενιςχύςουν την ανταγωνιςτικότητα και την παραγωγικότητα και που θα θϋςουν τισ βϊςεισ για ϋνα πολύ πιο υγιϋσ υπόβαθρο για το κρϊτοσ και την οικονομύα μασ. Ριζικό μεταρρύθμιςη θα προκύψει ακόμη και ςε ςχϋςη με την διαχεύριςη των δημοςύων οικονομικών. Δηλαδό την διαδικαςύα καταρτιςμού του προώπολογιςμού, την υλοπούηςη και το ϋλεγχο του. Με τον καταρτιςμό Μεςοπρόθεςμού Δημοςιονομικού Πλαιςύου, με καθοριςμό δεςμευτικών ορύων αλλϊ και με αυξημϋνη ευελιξύα και δυνατότητα διαχεύριςησ ςε κϊθε υπουργεύο. Προσ αυτό την κατεύθυνςη εντόσ των ημερών θα κατατεθεύ ενώπιων τησ Βουλόσ Νόμοσ Πλαύςιο, που αποτελεύ το αποτϋλεςμα μιασ εντατικόσ και πολύμηνησ προςπϊθειασ εκ μϋρουσ των αρμοδύων υπηρεςιών. Και αυτό με φϋρνει ςτην τελευταύα μου αναφορϊ και ςτην απόδοςη επαύνου και ευχαριςτιών ςτα ςτελϋχη τησ δημόςιασ υπηρεςύασ, ςτουσ ςυνεργϊτεσ μασ ςτα υπουργεύα και τισ υπηρεςύεσ αλλϊ και ςτα ςτελϋχη βεβαύωσ τησ Βουλόσ για την ϊριςτη και ςυνεχό ςυνεργαςύα μασ. 8

9 Πολλϊ λϋγονται για την δημόςια υπηρεςύα, υπαρκτό εύναι βεβαύωσ η ανϊγκη τησ μεταρρύθμιςησ, αλλϊ πρϋπει την ύδια ώρα να αναγνωρύςουμε πωσ αυτό η υπηρεςύα ςτελεχώνεται από εξαύρετουσ τεχνοκρϊτεσ που και ςε αυτό την δύςκολη περύοδο, όπωσ και ςτο παρελθόν, ϋχουν αναλϊβει πρωταγωνιςτικό ρόλο ςτην μεγϊλη προςπϊθεια για αποκατϊςταςη τησ προοπτικόσ τησ οικονομύασ μασ. Κυρύεσ και κύριοι Βουλευτϋσ, Ενώπιων ςασ εύναι ο προτεινόμενοσ από την κυβϋρνηςη κρατικόσ προώπολογιςμόσ. Ενώπιων όμωσ όλων μασ εύναι η μεγϊλη πρόκληςη και η μεγϊλη ευθύνη να οδηγόςουμε τον τόπο μασ μπροςτϊ. Και εύμαι απόλυτα βϋβαιοσ και αιςιόδοξοσ πωσ θα τα καταφϋρουμε. ασ ευχαριςτώ. 9