K.Σ.Mαλαγάρη Β ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Transcript

1 K.Σ.Mαλαγάρη Β ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

2 Itoh H, Tokunaga S, Asamoto H, et al. Radiologic-pathologic correlations of small lung nodules with special reference to peribronchiolar nodules. AJR 1978;130:223 Todo G, Itoh H, Nakano Y, et al. High-resolution CT for the evaluation of pulmonary peripheral disorders. Jpn J Clin Imaging 1982;27:1319 Zerhouni EA, Naidich DP, Stitik FP, Khouri NF, Siegelman SS. Computed tomography of the pulmonary parenchyma. 2. Interstitial disease. J Thorac Imaging 1985;1:54 Muller NL, Miller RR. Computed tomography of chronic diffuse infiltrative lung disease: part 2. Am Rev Respir Dis 1990;142:1440 Muller NL. HRCT of the lungs: state of the art, parts 1 and 2. (editorial) J Thorac Imaging 1993;8:165

3 HRCT descriptive PFT cor prognosis reversibility course

4 HRCT vs PATHOLOGY ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ ΠΡΟΤΥΠΩΝ HRCT: ΣΦΑΙΡΙΚΗ-ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Hansell et al Radiology 1996;199:123 Grenier et al Radiology 1994;191:383 Adler et al Radiology 1992;185:91

5 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ HRCT vs PFT ΙΝΩΣΗ Scatterplot (kat.sta 10v*132c) y=94,333-0,86*x+eps DLCO HRCTSC Malagari et al 2002

6 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ ΜΕ HRCT : ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΒΡΟΓΧΩΝ ΠΕΡΙΟΧΙΚΗ ΠΑΓΙΔΕΥΣΗ ΑΕΡΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΝΕΥΣΤΙΚΗ HRCT ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ MEΛΙΚΥΡΗΘΡΑ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΜΕΙΩΜΕΝΗ DLCO ΟΖΩΔΕΣ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΔΕΝ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ PFTs Abehsera et al AJR 2000; 174:1751

7 BΡΟΓΧΕΚΤΑΣΙΕΣ : ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ ΜΕ HRCT Scores έκτασης και βαρύτητας σε HRCT HRCT / (FEV1) (r = -.362, p <.0001) HRCT / ( FVC) (r = -.362, p <.0001). Παχος τοιχώματος / FEV1 (r = -.367, p <.0001) Παχος τοιχώματος / FVC (r = -.239, p <.001) Lynch et al 1999 Nakano et al 2000; Rogers et al 2000

8 ΗΠΑΤΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ Lee et al Radiology 1999; 211:549 McAdams et al A J R 1996; 166:1379

9 ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΡΟΓΝΩΣΗΣ -ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΟΤΗΤΑΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΔΙΑΔΟΧΙΚΩΝ HRCT ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΕ ΘΕΡΑΠΕΙΑ DIP Νοέμβριος 2000 Ιούνιος 2001 Υπό αζαθειοπρίνη Wells et al AJR 1993;161:1159

10 ΕΞΕΛΙΞΗ -ΠΟΡΕΙΑ ΝΟΣΟΥ ΜΙΚΡΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΜΗΚΩΝ-ΠΡΟΟΠΤΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ Collins AJR 1997;169:355 Katoh Respirology 1998;3:69 Akira Thorax 1997;52:333

11 ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ: TI AΛΛΑΞΕ ΜΕ ΤΟ HRCT? ΠΡΟΤΥΠΟ ΒΛΑΒΗΣ ΠΥΚΝΩTIKO ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΡΑΜΜΟΕΙΔΕΣ ΠΡΟΤΥΠΟ (ΜΕΣΟΛΟΒΙΑ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΙΑ) ΔΙΚΤΥΩΤΗ ΕΙΚΟΝΑ ΟΖΙΑ ΠΡΟΤΥΠΟ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ GROUND-GLASS ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΛΑΚΟΣΤΡΩΤΟΥ ΜΩΣΑΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΥΣΤΙΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

12 ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ: TI AΛΛΑΞΕ ΜΕ ΤΟ HRCT? ΠΡΟΤΥΠΟ ΒΛΑΒΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΣΥΝΟΔΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΙΘΑΝΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΠΛΗΡΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ HRCT

13 ΓΡΑΜΜΟΕΙΔΕΣ ΠΡΟΤΥΠΟ (ΠΑΧΥΝΣΗ ΜΕΣΟΛΟΒΙΩΝ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΩΝ) πρόσφατη εξέλιξη ΛΕΜΦΑΓΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ Λεμφαγγειακή καρκινωμάτωση Λέμφωμα Λευχαιμία ΔΙΑΜΕΣΟ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ

14 ΕΥΑΙΣΘΗΣΙA: 68% ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ: : ~70% ΕΥΑΙΣΘΗΣΙA: 92-97% ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ: 78-89%

15 ΕΥΑΙΣΘΗΣΙA: 92-97% ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ: 78-89% Akira et al AJR 1997

16 ΤΟ ΦΑΣΜΑ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗΣ ΙΝΩΣΗΣ ΔΙΚΤΥΩΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ Ιδιοπαθής Πνευμονική Ίνωση Νοσήματα Κολλαγόνου Αμιάντωση/φάρμακα Σαρκοείδωση Xρονια Εξωγενής Αλλεργική Κυψελιδίτις Υποθεραπευμένη COP/BOOP

17 BIOΨΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ ΓΙΑ FA Βrompton Hospital ? VATS Aνοιχτη β Ευγενική προσφορά στοιχείων : Athol Wells, Αθήνα,Νοέμβριος 2002

18 Ιδιοπαθής Πνευμονική Ίνωση Μελικυρήθρα σε 90% Υπουπεζωκοτική κατανομή Ανώμαλες γραμμοειδείς σκιάσεις Κάτω λοβοί μεγαλύτερη βαρύτητα

19 HRCT: Μείζον κριτήριο διάγνωσης ATS/ERS Criteria

20 UIP : 60% ΤΥΠΙΚΟ HRCT ΠΡΟΤΥΠΟ ΘΕΤΙΚΗ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ 94 %

21

22

23 KΛΙΝΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΒΙΟΨΙΑ?

24 KΛΙΝΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΒΙΟΨΙΑ?

25 ΣΑΡΚΟΕΙΔΩΣΗ Περιπυλαία /βρογχοκεντρική κατανομή Μέσα και άνω πνευμονικά πεδία Παραμορφωτικό στοιχείο Βρογχεκτασίες εξ έλξεως

26

27

28 ΧΡΟΝΙΑ ΦΑΣΗ ΕΑΑ Ινωση Ground-glass και οζία Yπολειματική περιοχική παγίδευση Κατά τόπους και υπουπεζωκοτική Κατά τόπους και μέσα πνευμονικά πεδία

29

30

31 ΚΟΛΛΑΓΟΝΩΣΕΙΣ ILD (UIP, NSIP, DIP, LIP) ILD small airway disease others PH ΑΕΡΑΓΩΓΟΙ Αποφρακτικη βρογχιολιτις Λεμφοζιδιακη βρογχιολιτις Βρογχεκτασιες Others: Amyloidosis Drug -induced lung disease Lymphoid hyperplasia Neoplasms Infections

32 ΕΓΚΑΙΡΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΟΝΙΜΩΝ ΑΠΌ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ Remy -Jardin et al 1994

33 RA SLE SSc PM/DM Mixed Sjogrens IPF

34 ΥΠΟΥΠΕZΩΚΟΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΙΝΩΣΗΣ ~ 15% Remy -Jardin et al 1994

35 «ΚΥΣΤΙΚΕΣ» ΒΛΑΒΕΣ EIΔΙΚΟΤΗΤΑ: % EYAIΣΘΗΣΙΑ: 100% ΕΜΦΥΣΗΜΑ ΜΕΛΙΚΥΡΗΘΡΑ ΒΡΟΓΧΕΚΤΑΣΙΕΣ ΙΣΤΙΟΚΥΤΤΩΣΗ ΛΕΜΦΑΓΓΕΙΟΜΥΟΜΑΤΩΣΗ ΟΖΩΔΗΣ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ LIP ΑΜΥΛΟΕΙΔΩΣΗ ΔΙΑΧΥΤΗ ΤΡΑΧΕΙΟΒΡΟΓΧΙΚΗ ΘΗΛΩΜΑΤΩΣΗ

36

37

38

39 Ιστιοκύττωση κύστεις οζία άνω + μέσα

40

41

42

43 ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΜΕΣΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ : ΚΥΣΤΕΙΣ 5-30 mm : ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ

44 ΟΖΙΑ EIΔΙΚΟΤΗΤΑ: % EYAIΣΘΗΣΙΑ: 96% Περιλεμφικά Σαρκοείδωση Λεμφαγγειακή Διασπορά Σιλίκωση Βρογχοκεντρικά/Κεντρολοβιακά ΕΑΑ Βρογχιολίτις

45

46

47 Πολυλοβωτή παρυφή βρογχοαγγειακών ελύτρων (οζία) Μέσα και άνω πεδία Υπουπεζωκοτικά οζία

48 ΕΞΩΓΕΝΗΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΚΥΨΕΛΙΔΙΤΙΣ ΥΠΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ Κεντρολοβιακά οζία Ground-glass Διάχυτα Περιοχική παγίδευση αέρος

49

50 GROUND-GLASS ΕΑΑ IPF (DΙΡ, NSIP) RΒ /ILD ΕΥΚΑΙΡΙΑΚΗ ΛΟΙΜΩΞΗ

51 Ασαφών ορίων αύξηση πυκνότητας χωρίς ασαφοποίηση παρυφής αγγείων Σημείο μαύρου βρόγχου GROUND GLASS ΚΑΙ ΙΝΩΣΗ AΠΩΛΕΙΑ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΟΥ// ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΟΣ * Cailes et al 1996 Προγνωση αναστρεψιμότητας Zompatori et al 1999

52 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΚΥΤΤΑΡΟΒΡΙΘΕΙΑ vs ΕΝΔΟΛΟΒΙΑΚΗ ΙΝΩΣΗ GROUND GLASS ΚΑΙ ΙΝΩΣΗ

53 ΝSIP GROUND GLASS ΚΑΙ ΙΝΩΣΗ HRCT:EIΔΙΚΟΤΗΤΑ:? (<20%)* Ground-glass Oμοιογένεια βλαβών ΟΧΙ μελικυρηθρα Διάχυτη η κατά τόπους κατανομή

54 GROUND GLASS ΚΑΙ ΙΝΩΣΗ DAD DIP AIP

55 GROUND GLASS ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ ΜΩΣΑΙΚΟΥ ΕΙΣΠΝΟΗ ΕΚΠΝΟΗ Sherrick et al AJR 1997;169:79 ;Eber et al J Comput Assist Tomogr 1993;17:853 ; Stern et al J Thorac Imaging 1995;10:294

56 GROUND GLASS ΜΕ ΜΩΣΑΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΔΙΑΧΥΤΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ? ΝΟΣΟΣ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ? ΑΓΓΕΙΑΚΑ ΑΙΤΙΑ?

57

58 HRCT ΣΕ ΕΚΠΝΟΗ ΣΧΕΣΗ ΑΕΡΙΣΜΟΥ-ΑΓΓΕΙΩΣΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΙΣΠΝΕΥΣΤΙΚΗ HRCT ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΗΝ ΕΙΣΠΝΕΥΣΤΙΚΗ HRCT ΝΟΣΟ ΜΙΚΡΩΝ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ Marchac et al AJR 2002; 179:1245; M Gelman, AJR 1999 ; 172: 1033

59 GROUND GLASS ΚΑΙ ΠΑΧΥΝΣΗ ΜΕΣΟΛΟΒΙΔΙΩΝ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΩΝ vein

60 EIKONA ΠΛAKOΣTΡΩTOY ΑRDS ΚΥΨΕΛΙΔΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ ΚΥΨΕΛΙΔΙΚΗ ΠΡΩΤΕΙΝΩΣΗ ΥΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΥΣΕΣ ΕΙΣΡΟΦΗΣΕΙΣ

61 EIKONA ΠΛAKOΣTΡΩTOY ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ:97% Kυψελιδική πρωτείνωση σε δυσανεξία λυσουρινικής πρωτείνης

62 ΧΡΟΝΙΟ ΠΥΚΝΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ EIΔΙΚΟΤΗΤΑ: 60-87% EYAIΣΘΗΣΙΑ: 100% COP Χρόνια Ηωσινοφιλική Πνευμονία Βρογχοκυψελιδικό καρκίνωμα Λέμφωμα Αγγειίτις

63

64 COP Αμφοτερόπλευρες πυκνώσεις Υπουπεζωκοτική ή περιβρογχική κατανομή Συμπτώματα 1-3 μήνες Πυρέτιο

65

66 ΧΡΟΝΙΑ ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ

67 TREE IN BUD TREE IN A BUD HRCT: εικόνα βοτρυδιακής πλήρωσης -Βρογχογενής διασπορά -Βρογχιολιτις -Bρογχεκτασιες

68 Γυναίκα 43 ετών Sjogren s από πενταετίας

69 Howling S.J.et al 1999 HRCT in 12 patients with biopsy-proved follicular bronchiolitis HRCT nodules 3 12 mm : centrilobular peribronchial bronchiectases peribronchial thickening small patchy ground-glass glass opacities :75%

70

71 ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΒΡΟΓΧΙΟΛΙΤΙΣ γυναίκα 48 ετών μετά ΜΜΟ

72 ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΒΡΟΓΧΙΟΛΙΤΙΣ 50% φαρμακευτική 50% πρωτοπαθής η σε κολλαγονώσεις HRCT ολιγαιμία περιοχική κατακράτηση αέρος εικόνα μωσαικού ΠΑΘΟΛΟΓΑΟΝΑΤΟΜΙΚΑ τοιχωμα και αυλός : ίνωση ΣΟΒΑΡΗ ΕΠΙΔΕΙΝΟΥΜΕΝΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ

73 CT signs: Bronchial dilatation Bronchial lumen diameter of accompanying artery bronchoarterial ratio Db/Da sea level < 0,62± 0,13 altitude: < 0,76± 0,14 SD Kim et al signet ring sign

74 CT CRITERIA Kang et al HRCT: cases with pathologic correlation bronchial dilatation B>A 61% lack or tapering 80% identification of bronchi at lung periphery (1-2cm) 50% wall thickening 76% mucus filled bronchi 5%

75 ΒΡΟΓΧΕΚΤΑΣΙΕΣ: ΘΕΤΙΚΗ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ 92% Franquet et al 1997

76 IMPACTED ECTATIC BRONCHI Branching structures Υ or V shaped opacities at lung periphery ± tree in a bud Webb et al RCNA; 1994;32:745 Engeler et al AJR 1994;163:31

77 AREAS OF DECREASED ATTENUATION (ADA) Patients do have evidence of obstruction Reduced number of normal subdivisions (bronchographic evidence) Kang et al: ADA present in > 50% of cases obliterative bronchilitis in 85% of resected lobes

78 Hansell et al (70 pts):434/840 observations - extent of bronchiectasis /low attenuation areas (r=.49; P<.001) - ADA present in areas without overt bronchiectasis - negative correlations of HRCT score and FEV 1 and FEV 1 /FVC no correlation with DLCO or KCO unlikely to be attributed to emphysema Radiology 1994; 193; 369

79 ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ HRCT 60 έτών καπνιστής TLC : κφ FEV 1 : κφ FEV : 50% TLC Hansell et al Radiology 1996;199:123 FEV 1 : 30%

80

81 Hyperpolarized helium 3 ( 3 He) high-spatial-resolution MR

82

83

84 32 ετών ανδρας καπνιστής

85 RB-ILD

86 HRCT ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΕ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ DLCO ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ PFTs ΣΥΜΒΑΛΛΕΙ ΣΤΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΤΩΝ ΔΙΑΧΥΤΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΤΟΥΣ

87 ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ ΜΕ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΕ ΝΕΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ - ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΜΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ - ΟΓΚΟΜΕΤΡΙΚΗ ΣΑΡΩΣΗ ΚΑΤΩ ΤΟΥ ΧΙΛΙΟΣΤΟΥ - ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΑΡΩΣΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΑΝΑΠΝΟΗ - ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΟΥ