2.1 SIMETRI Definisi paksi simetri : Satu garis lipatan pada suatu bentuk geometri supaya bentuk itu dapat bertindih tepat apabila dilipat. Sesuatu bentuk geometri mungkin mempunyai lebih daripada satu paksi simetri. Berikut menunjukkan beberapa poligon sekata dengan paksi-paksi simetri mereka: 1 1 3
Berikut menunjukkan beberapa poligon sekata dengan paksi-paksi simetri mereka: Jenis Takrif Contoh Bentuk Simetri Titik Selepas separuh putaran (180 ) pada satu titik, ia akan mengisi rangkanya. Simetri Garis Bahagian disebelah bertindih tepat dengan bahagiannya di sebuah garis yang lain, apabila objek itu dianggap dilipatkan pada garis itu. Simetri Satah Apabila diterbalik lingkup, permukaan disebelah akan bertindih tepat dengan permukaannya yang lain. Simetri Puteran Simetri putaran tertib pada satu titik jika ia boleh mengisi rangkanya dengan pelbagai jenis kedudukan yang berlainan melalui putaran-putaran pada titik itu tanpa terbalik lingkup B A B Kedudukan 1 C Kedudukan 2 C C A Kedudukan 3 A B Tahukah anda... Geometri (Greek γεωμετρία; geo = bumi, metria = ukuran) adalah sebahagian dari matematik yang mengambil berat persoalanan mengenai saiz, bentuk, dan kedudukan relatif dari rajah dan sifat ruang. Objek bergeometri Objek bergeometri mempunyai 3 dimensi merangkumi panjang, lebar dan tinggi atau ketebalan. 2 1 3
Gambaran Objek Perbezaan apabila objek digambarkan secara 2 Dimensi (2D) atau 3 Dimensi (3D). Digambarkan dengan menggunakan 2 Dimensi lukisan teknikal : Takrif Bentuk yang terletak pada suatu permukaan sahaja Mempunyai panjang dan lebar sahaja Lukisan Orthografik Ciri-ciri Hanya mempunyai luas Contoh : Bentuk Takrif 3 Dimensi Bentuk yang terdiri daripada beberapa permukaan Mempunyai panjang, lebar dan tinggi (atau tebal) Digambarkan dengan menggunakan lukisan teknikal : Lukisan Isometri Ciri-ciri Mempunyai luas dan isipadu Contoh : Lukisan perspektif Bentuk 3 1 3
2.2 LUKISAN TEKNIKAL 2.2.1 Pengenalan a. Peralatan Nama peralatan Fungsi 3 jenis pensil : Pensil keras Bergred 4H, 5H, 6H, 7H, 8H dan 9H 0.7 mm Untuk melukis garis binaan (halus dan tidak terang), garis penghurufan dan garisan tajam. Pensil sederhana Bergred B, HB, F, H, 2H dan 3H 0.5 mm Untuk penghurufan, lakaran, melukis anak panah, melukis garisan objek dan garisan tengah. Pensil lembut Bergred B, HB, F, H, 2H dan 3H 0.5 mm Pemadam Dibuat daripada getah lembut. Digunakan untuk memdam garisan dan tanda yang tidak dikehendaki Pembaris Digunakan untuk memindahkan ukuran Jangka tolok Jenis yang biasa digunakan iaialah bersengatan 300mm/12inci. Digunakan untuk memindahkan jarak daripada pengukur ke atas garisan di atas kertas 4 1 3
Nama peralatan Fungsi Jangka lukis Digunakan untuk melukis bulatan dan garisan lengkok Membina berbagai-bagai jenis sudut Set sesiku Digunakan untuk melukis garisan lurus yang bersudut 30, 45 dan 60. Sesiku 30 / 60 Sesiku 45 Kertas lukisan : Digunakan untuk melukis lukisan prespektik, lukisan ortografik, lukisan oblik dan lukisan isometrik 5 1 3
b. Jenis-jenis garisan Garisan objek Nama garisan Keterangan Garisan yang tebal dan hitam, digunakan untuk menunjukkan garisan objek/benda Garisan Lakaran Garisan yang halus, digunakan untuk asas membina objek Garisan tersembunyi Garisan pendek yang berputus-putus Digunakan untuk menunjukkan garisan objek yang tidak boleh kelihatan Garisan tengah Garisan yang diputuskan oleh titik-titik Digunakan untuk menunjukan bahagian tengah objek Garisan keratan Garisan yang menunjukkan kawasan keratan sesuatu objek Ia dilukis condong 45 dan selari di antara satu sama lain Garisan dimensi Garisan yang halus dan mempunyai anak panah dihujungnya Digunakan untuk menunjukkan panjang, lebar dan tinggi sesuatu objek 6 1 3
2.2.2 Lukisan Ortografik Takrif : Merupakan suatu kaedah yang digunakan untuk menunjukkan bentuk sebenar sesuatu objek pada satu satah tertentu dalam bentuk 2 dimensi melalui 3 pandangan iaitu pelan, hadapan dan sisi. Dalam proses ini, satah dimana objek diunjurkan dinamakan satah unjuran manakala kedudukan mata dari arah mana objek itu dilihat dinamakan arah pandangan Terdapat 2 jenis unjuran ortografik : i. Unjuran sudut pertama Sisi Kiri Hadapan 45 Pelan atau Atas ii. Unjuran sudut ketiga Pelan atau Atas 45 Hadapan Sisi Kanan Lukisan ortografik terbina di atas paksi ortografik Paksi ortografik terdiri daripada : i. satu garisan tegak dan satu garisan mendatar yang bersilang antara satu sama lain ii. satu garisan condong/serong yang bermula daripada titik silang garisan tegak dan garisan mendatar 7 1 3
Tips untuk membina lukisan ortografik Pelan atau Atas Bahagikan kertas kepada 4 bahagian yang sama Lukis garisan pada 4 bahagian tersebut. Garisan gendaklah digelapkan. Labelkan setiap ruangan tersebut. Dengan menggunakan sesiku 45, lukis garis lurus bersudut 45 pada sukuan pertama. Labelkan sudut tersebut. Lukis pelan terlebih dahulu. Setelah siap, gelapkan garisan objek. Hadapan Sisi Kanan Unjurkan setiap garisan (objek di pelan) bagi mendapatkan lebar objek di ruang pandangan hadapan. Unjurkan setiap garisan (objek di pelan) bagi mendapatkan lebar objek di ruang pandangan sisi kanan. Dapatkan ukuran ketinggian atau panjang objek. Lukis objek pandangan hadapan. Setelah siap, gelapkan garisan objek. Unjurkan setiap garisan (objek di pandangan hadapan) bagi mendapatkan ukuran ketinggian atau panjang objek di ruang pandangan sisi kanan. Lukis objek pandangan sisi kanan. Setelah siap, gelapkan garisan objek. Pelan atau Atas 45 Hadapan Sisi Kanan 8 1 3
2.2.3 Lukisan Isometri Takrif : Merupakan suatu kaedah yang digunakan untuk menjelaskan rupa bentuk sebenar sesuatu objek dalam bentuk 3 dimensi berpandukan kepada 3 paksi. Lukisan isometri terbina di atas paksi isometri Paksi isometri terdiri daripada :x i. satu garisan mendatar ii. satu garisan tegak iii. dua garisan condong/serong bersudut 30º Tips untuk membina lukisan isometri Bahagikan kertas kepada 2 bahagian yang sama. Kemudian, lukis garis mengufuk (melintang) dan garis menegak. Gelapkan garisan tersebut. Dengan menggunakan sesiku 30, bina garisan lurus yang bersudut 30 di keduadua bahagian kertas. Dapatkan lebar, panjang dan tinggi pada setiap sisi objek. Lukis objek berdasarkan ukuran yang telah diambil. Objek akan kelihatan condong ke kiri atau kanan bergantung kepada kedudukan garis lurus bersudut 30. Setelah siap, gelapkan garisan objek yang telah dibina. 9 1 3
2.2.4 Perspektif Takrif : Merupakan suatu kaedah yang digunakan untuk menjelaskan rupa bentuk sebenar sesuatu objek dalam bentuk 3 dimensi berpandukan kepada satah gambar, garis ufuk, garis muka bumi, titik lenyap dan titik stesen. Asas lukisan perspektif : SG (Satah Gambar) GU (Garis Ufuk) TL (Titik Lenyap) TS (Titik Stesen) GMB (Garis Muka Bumi) Keterangan : SG GU GMB Lutsinar bayangan yang terletak diantara objek atau pemandangan, menghasilkan objek atau pemandangan di satah gambar Satu garis persilangan diantara satah ufuk melalui garisan pemerhatian dan satah gambar. Garis persilangan antara satah bumi dan satah gambar untuk menggambarkan pandangan di mana objek berada. TL Terletak di garis ufuk. Pada titik ini objek diunjurkan. TS Menggambarkan mata pemerhati. 10 1 3
2.3 Mendimensikan objek Pendimensian merupakan proses pemberian maklumat untuk menerangkan dengan lebih terperinci tentang objek yang dilukis. Komponen pendimensian : Ø 10mm x 3 lubang Garisan anak panah Ruang kelegaan Garisan tambahan Garisan pendimensian Ruang kelegaan = 1 mm Garisan tambahan = 10 mm 11 1 3
Contoh pendimensian bagi lukisan ortografik : Contoh pendimensian bagi lukisan isometri : 12 1 3
Contoh 1 : Contoh 2 : 13 1 3