Επιστημονική Ημερίδα για Διαιτολόγους- Διατροφολόγους, Δ.Ε.Β.Ε. Θεσσαλονίκη, 30 Ιανουαρίου 2016 Γιαννουλάκη Παρθένα Κλινική Διαιτολόγος (ΜSc) Προϊσταμένη τμήματος Διαιτολογίας- Διατροφής Π.Γ.Ν.Θ ΑΧΕΠΑ
Ο αριθμός των ατόμων με ΣΔ που χρησιμοποιούν αντλία συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες. 1. Πιο μικρές σε μέγεθος, πιο αξιόπιστες, πιο ασφαλείς 2. Η θεραπεία με αντλία πλεονεκτεί έναντι της θεραπείας πολλαπλών υποδορίων ενέσεων ινσουλίνης
Μελέτες: - Pickup JC, Renard E. Long acting insulin analogues versus insulin pump therapy for the treatment of type 1 and type 2 diabetes. Diabetes Care. 2008; 31(suppl 2): S140-S145. - Jeitler K, Horvath K, Berghold A, et al. Continuous subcutaneous insulin infusion versus multiple daily injections in patients with diabetes mellitus; systematic review and meta-analysis. Diabetologia. 2008; 51: 941-951. - Gimenez G, Lara M, Conget I. Sustained efficacy of continuous subcutaneous insulin infusion in type 1 diabetic subjects with recurrent non-severe and severe hypoglycaemia and hypoglycaemia unawareness: a pilot study. Diabetes Technol Ther. 2010; 12: 517-521. - Bragd J, Von Dobeln A, Lins PE, Adamson U, Bergstrom J, Oskarsson P. Basal insulin substitution with glargine or continuous subcutaneous insulin infusion in adult type 1 diabetic patients A randomized control trial. Diabetes Technol Ther. 2010; 12: 689-693. - Fatourechi MM, Kudva YC, Murad MH, Elamin MB, Tabini CC, Montori VM. Hypoglycemia with intensive insulin therapy: a systematic review and meta-analyses of randomized trials of continuous subcutaneous insulin infusion versus multiple daily injections. J Clin Endocrinol Metab. 2009; 94: 729-740. Καλύτερη γλυκαιμική ρύθμιση Μείωση της συχνότητας υπογλυκαιμιών Μείωση της γλυκαιμικής διακύμανσης Βελτίωση ποιότητας ζωής
Συχνές/σοβαρές/βραδινές/ανεπί γνωστες υπογλυκαιμίες φτωχός γλυκαιμικός έλεγχος Μεγαλύτερη ευελιξία και ελευθερία στην ινσουλινοθεραπεία Φαινόμενο αυγής Επιπλοκές του διαβήτη Γυναίκες με ΣΔ1 στην κύηση Γαστροπάρεση Ασθενείς με μεγάλη ινσουλινοευαισθησία Μειωμένες νοητικές ικανότητες Απροθυμία για συχνό αυτοέλεγχο Άτομα χωρίς κίνητρο Ψυχολογικά ασταθείς ασθενείς Αλκοολικοί και ναρκομανείς ασθενείς Βαριά αμφιβληστροειδοπάθεια
Βασικός ρυθμός Γευματικό bolus Διορθωτικό bolus Χορήγηση ινσουλίνης σε μικρές δόσεις κάθε ώρα σε 24ωρη βάση για την κάλυψη των σακχάρων νηστείας. Μετριέται σε μονάδες/ώρα και κυμαίνεται για τους ενήλικες 0.4-1.6 u/h (50% TDD) Χορήγηση ινσουλίνης για την κάλυψη των γευμάτων-επίδραση των υδατανθράκων στην γλυκόζη αίματος. Κυμαίνεται ως συνήθως 1 μονάδα ινσουλίνης = 5-22 γρ υδατ Χορήγηση ινσουλίνης για τη διόρθωση υψηλών τιμών γλυκόζης αίματος. Οι ενήλικες: 1 μονάδα ινσουλίνης κατεβάζει τη γλυκόζη αίματος 20-120 mg/dl
Κατάλληλος βασικός ρυθμός είναι εκείνος που δεν επιτρέπει τη γλυκόζη αίματος να αυξηθεί ή να μειωθεί περισσότερο από 30 mg/dl κατά τη διάρκεια του ύπνου (8 ώρες) και κατά τη διάρκεια της ημέρας σε κατάσταση νηστείας (5-8 ώρες). κατάλληλο γευματικό bolus η δόση ινσουλίνης καλύπτει τους υδατάνθρακες του γεύματος με αποτέλεσμα συνήθως στις 4-5 ώρες μετά το γεύμα να επανέρχεται η τιμή γλυκόζης αίματος στα προγευματικά επίπεδα Κατάλληλο διορθωτικό bolus είναι εκείνο που σε ένα υψηλό σάκχαρο επαναφέρει τα επίπεδα γλυκόζης αίματος στα επιθυμητά όρια μετά από 4-5 ώρες
ακριβής υπολογισμός των CHO Προσδιορισμός αναλογίας γευματικής ινσουλίνης προς υδατάνθρακες ο χρόνος χορήγησης bolus σε σχέση με το γεύμα Αντικατάσταση τροφίμων υψηλού γλυκαιμικού δείκτη με τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη δίαιτα χαμηλή σε κορεσμένο λίπος και trans λιπαρά οξέα, πλούσια σε επιλογές μεγάλης θρεπτικής αξίας (φρούτα-λαχανικά) με μέτριες ποσότητες αυγών, λευκού κρέατος, ψαριών και ελάχιστες ποσότητες κόκκινου κρέατος
Ο έλεγχος του βασικού ρυθμού οι τρόποι χορήγησης γευματικού bolus Η λειτουργία του οδηγού δόσης
Υπολογισμός ποσότητας CHO Ακριβής μέτρηση ποσότητας τροφίμων Εκπαίδευση στις ομάδες τροφίμων περιεκτικότητα CHO Σωστή ανάγνωση ετικετών τροφίμων
υδατάνθρακας που απορροφάται αργά υδατάνθρακας που απορροφάται γρήγορα στομάχι έντερο Αύξηση γλυκόζης αίματος Χρόνος (ώρες) Χρόνος (ώρες)
Ταξινόμηση γλυκαιμικού δείκτη Γλυκαιμικός δείκτης Τρόφιμα Χαμηλός 55 Ζυμαρικά, μούσλι, όσπρια, γάλα, γιαούρτι, αρακάς, τα περισσότερα φρούτα και λαχανικά Μέτριος 56-69 Ψωμί ολικής άλεσης, ρύζι καστανό, κουσκούς, ρύζι basmati, γλυκοπατάτα, μπανάνα Υψηλός 70 Ζάχαρη, μέλι, πατάτα, ρύζι λευκό, κολοκύθα, νιφάδες καλαμποκιού, τροπικά φρούτα
εναλλακτικές επιλογές τροφίμων χαμηλότερου γλυκαιμικού δείκτη ΤΡΟΦΙΜΑ ΜΕ ΥΨΗΛΟ ΓΔ ΤΡΟΦΙΜΑ ΜΕ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΟ ΓΔ Λευκό ψωμί Ψωμί ολικής αλέσεως, σικάλεως Νιφάδες Δημητριακών (ραφιναρισμένα) Μπισκότα ή παξιμάδια Νιφάδες βρώμης, μούσλι Μπισκότα με αποξηραμένα φρούτα, βρώμης ή ολικής αλέσεως Πατάτα Οι περισσότεροι τύποι ρυζιού Γλυκοπατάτα, καλαμπόκι, πρώιμες πατάτες «baby» Ρύζι Basmati, πλιγούρι, μακαρόνια, νουτλς
1 ος τρόπος: 500/ το άθροισμα των συνολικών μονάδων ινσουλίνης (bolus + basal) = a gr. Υδατανθράκων καλύπτονται από 1 μονάδα ινσουλίνης (κανόνας 450- Bode) 2ος τρόπος: Συνολικοί υδατάνθρακες ημερήσιου διαιτολογίου Συνολική ποσότητα μονάδων= α γρ. CHO/unit 3ος τρόπος: ICR = 5,7 Χ Wt(Kg)/TDD
έλεγχος Τελευταίο γεύμα/bolus Ελέγχεις γλυκόζη αίματος Τρως (επόμενο bolus) ύπνος 18.00 (παραλείπεις το προ του ύπνου γεύμα) πρωί 03.00 (παραλείπεις το πρωινό γεύμα) 22.00, 1.00, 4.00, 7.00 7.00, 9.00, 11.00, 12.00 7.00 12.00 μεσημέρι 8.00 το πρωί (παραλείπεις το μεσημεριανό γεύμα) 12.00, 14.00, 16.00, 17.00 17.00 βράδυ 13.00 (παραλείπεις το βραδινό γεύμα) 17.00, 19.00, 21.00, 22.00 22.00
1. Οδηγίες εκτίμησης: εκτίμηση κάθε προγευματικού σακχάρου με το 4-5 ώρες μεταγευματικό σάκχαρο (5-h BG =± 30 mg/dl ) 2. Προϋποθέσεις ελέγχου ορθότητας: - Έχει ελεγχθεί ο βασικός ρυθμός/βασική ινσουλίνη - Όχι bolus για 5 ώρες - Όχι κατανάλωση cho για 3 ώρες - Κάνε το bolus 15-20 λεπτά πριν το γεύμα (μέτρηση BG κάθε 1 ώρα) - Καλό προγευματικό σάκχαρο (80-140 mg/dl) - Όχι άσκηση πριν 3-4 ώρες - όχι αγχωμένος - Όχι άρρωστος - Όχι κατανάλωση αλκοόλ τις προηγούμενες 24 ώρες - Να έχει ο ασθενής εκπαιδευτεί στον υπολογισμό CHO - ιδανικό γεύμα: γρ cho = ΣΒ, απλοί υδατάνθρακες (δημητριακά πρωινού, ψωμί με μαρμελάδα και γάλα, βρώμη με φρούτα) - Όχι υπερβολή στο λίπος και πρωτεΐνη
Χρόνος χορήγησης bolus Η μεγαλύτερη αιτία μεταγευματικών υπεργλυκαιμιών είναι η λάθος ώρα λήψης ινσουλίνης Γλυκαιμικό φορτίο Προγευματικό σάκχαρο 15-20 λεπτά να προηγείται το bolus από την λήψη τροφής Μπορούμε να μην καθυστερήσουμε το γεύμα: 1. Γεύμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη 2. Γρ. CHO = λιγότερο από ½ ΣΒ ΔΕΝ καθυστερούμε το γεύμα: 1. Σε ανεπίγνωστες υπογλυκαιμίες 2. Ξεχαστεί το γεύμα 3. Αποσπαστεί η προσοχή
Επιλογές δόσης εφόδου (bolus) Κανονική δόση Παρατεταμένη δόση (τετραγωνικού κύματος) Συνδυασμός (διπλού κύματος) Normal- όλη η δόση αμέσως Square wave- σταδιακά σε ορισμένο χρόνο, παρατεταμένα γεύματα (γάμοι, μπουφές, τσιπουράδικα) για ώρα ή γαστροπάρεση Dual Wave- ένα μέρος αμέσως ακολουθούμενο από το υπόλοιπο που δίνεται σταδιακά-για κάλυψη των λιπών και πρωτεϊνών των τροφών-μικτά γεύματα και διόρθωση μαζί
δεδομένα στοιχεία: - O στόχος προγευματικών επιπέδων γλυκόζης αίματος - H αναλογία ινσουλίνης/ γρ. ή ισοδύναμα CHO (ICR) - συντελεστής ινσουλινοευαισθησίας (ISF) - διάρκεια δράσης ινσουλίνης ζητούμενα στοιχεία: - προγευματικό σάκχαρο - ποσότητα υδατανθράκων γεύματος
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1. Bolus γεύματος Υδατάνθρακες ICR 60 grams Example: 60 = 6 units ICR 1:10 10 2. Bolus διόρθωσης Τρέχουσα BG Στόχος BG Συντ. ευαισθησίας Ενεργή ινσουλίνη 3. Υπολογισμός Bolus Example: BG : 200 mg/dl Target: 100 SF: 50 200-100 = 2 units 50 2 u active units Est Bolus: 8 6 units unit s
password
Δεδομένα χειρισμού αντλίας- συμμόρφωσης Γενικά γραφήματα στατιστικά Παράμετροι Συνοπτικά και αναλυτικά ημερήσια γραφήματα με δεδομένα
Target BG range Meals Analyzed: 11 dinner 8:00 μμ - 10:00 μμ Avg Carbs: 64g Avg Insulin: 4.8U Avg Carbs/Insulin: 13.2g/U Meals Analyzed: 12 Lunch: 2:00 μμ - 4:00 μμ Avg Carbs: 52g Avg Insulin:3.6 U Avg Carbs/Insulin: 14.2g/U Target BG range
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!