ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΞΩΟΙΚΙΑΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΔΑΣ

Transcript

1 ΓΝΙΜΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΞΩΙΚΙΑΚΗ ΑΠΑΣΧΛΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΔΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΣ θ.βελεντζασ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΤΙΒΗ ΑΝΩΤΑΤΗ ΒΙΜΗΧΑΝΙΚΗ ΣΧΛΗ ΘΕΣΣΑΛΝΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΝΙΚΗ 988

2 ΤΙΜΕΛΗΣ ΣΥΜΒΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΠΗ ΞΙΑΧΣ ΣΤΑΥΣ,Κθηγητής ΤΣΕΚΥΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ,Κθηγητές ΧΑΤΖΗΠΚΠΙΥ ΜΙΧΑΛΗΣ,επιβλέπν Κθηγητές ΠΕΝΤΑΜΕΛΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΠΗ ΚΑΑΓΙΑΝΝΗ ΣΤΕΛΛΑ,Λέκτρς ΞΙΑΧΣ ΣΤΑΥΣ.Κθηγητές ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΙΥ ΓΙΑΝΝΗΣ,Λέκτρς ΤΣΕΚΥΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ,Κθηγητής ΧΑΤΖΗΠΚΠΙΥ ΜΙΧΑΛΗΣ,Κθηγητής " Η έγκρισις της διδκτρικής διτριβής υπό τυ ικνμικύ Τμήμτς της Αντάτης Βιμηχνικής Σχλής θεσσλνίκης δεν υπδηλϋ πδχήν τν γνμών τυ συγγρφές ". (Νόμς 54/92,ρθρ.202,πργρ.2)

3 ΕΥΧΑΙΣΤΙΕΣ θ ήθελ ν ευχριστήσ κτ'ρχην τ μέλη της συμβυλευτικής μυ επιτρπής κθηγητές κυρίυς Στύρ Ξιάρχ,Γιάννη Τσεκύρ κι Μιχάλη ΧτζηπρκπΙυ όπς κι τν επίκυρ κθηγητή κύρι Ε.Κρελά γι τις γόνιμες πρτηρήσεις τυς,πυ πιστεύ ότι δήγησν τελικά στη βελτ6ση τυ τελικύ κειμένυ. Σημντική βήθει γι μέν πτέλεσν ι συζητήσεις πυ είχ με τν συνάδελφ κύρι Ηλθ Κτσίκ,πυ τν ευχριστώ γι τν χρόν πυ διέθεσε. Τέλς ευχριστίες φείλντι στυς λέκτρες κυρ C Στέλλ Κργιάννη κι κύρι Γιάννη ΠπδημητρΙυ γι τ σχόλι κι τις πρτηρήσεις πυ έκνν. Εξυπκύετι ότι η ευθύνη γι τις όπιες τέλειες η λάθη,πυ πιθνόν υπάρχυν κόμ,είνι πκλειστικά δίκη μυ.

4 Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ι Ε Χ Μ Ε Ν Ω Ν ΚΕΦΑΛΑΙ ΣεΛ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΣ Ι ΠΣΔΙΙΣΜΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΑΓΝΤΩΝ ΠΥ ΚΑΘΙΖΥΝ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΧΗ ΤΗΣ ΠΑΝΤΕΜΕΝΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΑΓΑ ΕΣΙΑΣ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΑΥΤΩΝ ΠΥ ΕΠΙΔΥΝ ΣΤΗ ΓΝΙΜΤΗΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙ ΜΙΑ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΥ ΝΕΚΛΑΣΙΚΥ ΥΠΔΕΙΓΜΑΤΣ: Η ΠΑΑΔΣΙΑΚΗ ΠΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΠΣΦΑΣ ΕΣΙΑΣ Εισγγή 4..2 ι Υπθέσεις της Νεκλσικής θερίς 6 u Περ top topo C κι ot Δυντότητες τυ Ατόμυ Η Ισρρπί τυ Ατόμυ-Κτνλτή Η ΕΙ ισση τυ Slutky Δtάφoρες Χρήσιμες Σχέσεtς Συγκρ ι τ ικη Σττ ικη 26 4 ΚΕΦΑΛΑΙ 2 Η ΣΥΝΑΤΗΣΗ ΠΣΦΑΣ ΕΣΙΑΣ ΕΝΣ ΜΕΛΥΣ ΤΥ ΝΙΚΚΥΙΥ E ισγγη 4 Η Συμπεριφρά τυ Αυτπσχλύμενυ Ατόμυ Συγκριτική Σττική Η Συμπεριφρά: Αυτπσχλύμενυ κι Εργζόμενυ γ t Μισθό Συγκριτική Σττική Η Συμπεριφρά τυ Νικκυριύ ΚΕΦΑΛΑΙ ΠΑΑΓΩΓΗ ΣΤ ΝΙΚΚΥΙ ΚΑΙ ΠΣΦΑ ΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΝΤΕΜΕΝΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ 60.0 Εισγγή 60. Η Κινύργι Πρσέγγιση της Συμπεριφράς τυ Νικκυριύ 6.2 ι Κύριες Απόψεις γι την Πράγγη στ Σπίτι. 6. ι ΠεριρισμόCoι Δυντότητες κι ι Συνρτήσεις Χρησιμότητς κι Πράγγης IV

5 τυ Νικκυριύ 67.4 Η Iooppontoc τυ Νικκυριύ 70 ΚΕΦΑΛΑΙ 4 Ι ΙΚΝΜΙΚΙ ΠΑΑΓΝΤΕΣ ΠΥ ΕΠΙΔΥΝ ΣΤΗΝ ΠΣΦΑ ΕΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΓΝΙΜΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΤΕΜΕΝΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Εισγγή Η Σχέση ΜετΊϋ Εργσίς γ t Μισθό της Μητέρς κι Μεγέθυς ικγένεις Η Επίδρση τυ Επιπέδυ Μόρφσης (Πιδείς) στην Πρόσφρ: Εργσίς κι Γνιμότητ της Μητέρς Η Επίδρση τυ Μισθύ στην Εΐικικη Απσχόληση κι στη Γνιμότητ της Μητέρς Η Επίδρση τυ Αυτόνμυ Εισδήμτς στην Κτνμή τυ Χρόνυ της Γυνίκς Συμπεράσμτ 9 ΜΕΣ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΝΙΜΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΧΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΑ ΕΣΙΑΣ 96 ΚΕΦΑΛΑΙ 5 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΝΙΜΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Η ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΩΙΚΙΑΚΗ ΑΠΑΣΧΛΗΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Εισγγή Η ΕΊέΛιΙη τν Δεικτών της Γεννητικότητς κι Γν ιμότητς Η Κτά Ηλικί της Μητέρς Γνιμότητ Ειδικά Κτά Ηλικί Πσστά Γνιμότητς στις Αστικές,Ημιστικές κι Αγρτικές Περιχές Γνιμότητ κι Επίπεδ Μόρφσης της Γυνίκς Γνιμότητ κι Εξικικη Απσχόληση τν Γυνικών 26 ΚΕΦΑΛΑΙ 6 Η ΕΞΩΙΚΙΑΚΗ ΑΠΑΣΧΛΗΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Εισγγή 5 6. Η ΕΙέλι?η τυ Πσστύ Συμμέτχης τν Γυνικών στ Εργτικό Δυνμικό 6 ν

6 6.2 Η ΕΊέλι,Ίη χυ Πσστύ Συμμετχής τν Γυνικών στν Γυνσκε(. ικνμικό: Ενεργό Πληθυσμό Κτά Περιχές t Κυρ LL Πρσδιριστικί Πράγντες της Συμμέτχης κι τυ τρόπυ Συμμέτχης τν Γυνικών στην Αγρά Εργσίς 82 ΚΕΦΑΛΑΙ 7 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ 89 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚ ΠΑΑΤΗΜΑ 97 ΒΙΒΛΙΓΑΦΙΑ 26 vi

7 Σ Τ Α Τ Ι Σ Τ Ι Κ Ι Π Ι Ν Α Κ Ε Σ Α. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΝΤΣ ΤΥ ΚΕΙΜΕΝΥ Πίνκς Σελ. 5. Γεννητικότητ κι. γνιμότητ σττιν Ελλάδ, Η εΐέλιΐη της γεννητικότητς κι γνιμότητς στις Ευρπϊκές χώρες» (96,965,970,97, ) Ειδικά πσστά γνιμότητς κτά ηλικί της μητέρς, Πσστιί κτνμή τν γεννήσεν "ζώντν στην Ελλάδ κτά σειρά γέννησης τυ τέκνυ, Μέση ηλικί της νύφης κτά την ημέρ τυ γάμυ κι της μητέρς κτά την γέννηση τν πιδιών στ σύνλ κι κτά τάΐη γεννήσες Ειδικά πσστά γνιμότητς κτά ηλικί κι κτά περιχή, 96,97 κι Μέση ηλικί κτά τν γάμ κι τη γέννηση τν πιδιών κτά περιχή μόνιμης κτικίς της μητέρς, Ανάλυση δικυμάνσες Πσστιί (% ) κτνμή τν μητέρν κτά επίπεδ μόρφσης, Πσστιί κτνμή τν γάμν κτά επίπεδ μόρφσης της νύφης, Γυνικείς ικνμικά ενεργός πληθυσμός (%) επί τυ συνόλυ,κτά ηλικί κι κτά ικγενεική κτάστση,96,97 κι Πσστά εργζμένν εγγάμν γυνικών 5-65 ετών,σύμφν με τν ριθμό τν πιδιών στ νικκυριό,γι την περιφέρει της πρτεύυσς 5. Πσστά (%) εργζμένν εγγάμν γυνικών 5-64 ετών,κτά ριθμό πιδιών στ νικκυριό κι μάδες ηλικιών 5.4 Κτάτΐη εμπειρικών κι θερητικών συχντήτν 2 VII

8 5.5 Ανάλυση δικυμάνσες 2 6. Γυνικείς ικνμικά ενεργός πληθυσμός,ηλικίς 0 ετών κι άν. Απγρφές 96,97 κι Απσχλύμενες κτά μάδες ηλικιών κι ώρες εργσίς κτά την τελευτί πρ της πγρφής εβδμάδ. Απγρφές 97 κι Πσστιί (%) κτνμή τυ γυνικείυ ικνμικά ενεργύ πληθυσμύ κτά μάδες κλάδν ικνμικής δρστηριότητς,96,97 κι Πσστιί (.%) κτνμή τν έγγμν ικνμικά ενεργών γυνικών κτά μάδες κλάδν ικνμικής δρστηριότητς,96,97 κι Απσχλύμενες κτά μεγάλες μάδες τμικών επγγελμάτν κι ώρες εργσίς κτά την εβδμάδ πρ της πγρφής. Απγρφές 96 κι Πσστιί {%) κτνμή τυ γυνικείυ ικνμικά ενεργύ πληθυσμύ,κτά θέση στ επάγγελμ, 96, 97 κι Σχέση μισθτών γυνικών πρς συμβηθύσες κι μη μειβόμενες. Απγρφές 96,97 κι Ανλγί (%) τυ γυνικείυ ικνμικά ενεργύ πληθυσμύ κάθε περιχής στν συνλικό γυνικεί ικνμικά ενεργό πληθυσμό. Απγρφές 96,97 κι Ανλγί (%) τν έγγμν ικνμικά ενεργών γυνικών κάθε περιχής στν ντίστιχ συνλικό ικνμικά ενεργό πληθυσμό. Απγρφές 96,97 κι Ανλγί τυ γυνικείυ ικνμικά ενεργύ πληθυσμύ επί τυ συνλικύ γυνικείυ πληθυσμύ κτά περιχές. Απγρφές 96, 97 κι Ανλγί (%) τν πντρεμένν ικνμικά ενεργών γυνικών επί τυ ντίστιχυ γυνικείυ συνλικύ πληθυσμύ κτά περιχές. Απγρφές 96,97 κι Πσστιί (%) κτνμή τυ γυνικείυ ικνμικά ενεργύ πληθυσμύ κτά περιχή κι κτά θέση στ επάγγελμ. Απγρφές 96, 97 κι 98 i7 ^ Vili

9 Β. ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΑΑΤΗΜΑΤΣ. Γέννησεις "ζώντν στην Ελλάδ κτά σειρά γεννήσες τυ τέκνυ, Γυνικείς συνλικός πληθυσμός κι γυνικείς ικνμικά ενεργός πληθυσμός κτά ικγενεική κτάστση. Απγρφές 96,97 κι Ανλγί (%) τυ γυνικείυ ικνμικά ενεργύ πληθυσμύ κτά ικγενεική κτάστση,στν γυνικεί συνλικό ικνμικά ενεργό πληθυσμό Απγρφές 96,97 κι Γυνικείς ικνμικά ενεργός πληθυσμός κτά μάδες κλάδν ικνμικής δρστηριότητς. Απγρφές 96,97 κι Έγγμες ικνμικά ενεργές γυνίκες κτά μάδες κλάδν ικνμικής δρστηριότητς κι Γυνικείς ικνμικά ενεργός πληθυσμός κτά θέση στ επάγγελμ, 96,97 κι Γυνικείς συνλικός πληθυσμός κι γυνικείς ικνμικά ενεργός πληθυσμός ηλικίς 0 ετών κι άν κτά περιχή. Απγρφές Εγγμες συνλικά κι έγγμες ικνμικά ενεργές κτά περιχή. Απγρφές 96.97, Γυνικείς ικνμικά ενεργός πληθυσμός κτά περιχή κι κτά θέση στ επάγγελμ. Απγρφές 96,97 κι Γυνικείς πληθυσμός κι γυνικείς ικνμικά ενεργός πληθυσμός κτά επίπεδ εκπίδευσης. Απγρφές 96,97 κι Γυνικείς ικνμικά ενεργός πληθυσμός κτά μάδες κλάδν ικνμικής δρστηριότητς κι επίπεδ εκπιδεύσες. Απγρφές 96,97 κι Κτώττ νμστικά ημερμίσθι κι μισθί, Μέσι ετήσιι όρι μηνιίν κι ριίν πδχών εργτών σε Βιμηχνικά-Βιτεχνικά κτστήμτ με 0 κι πάν πσχλυμένυς, Ανάλυση της εγχώρις ιδιτικής κτνλώσες κτά τύπ γθύ σε στθερές τιμές IX

10 5. Μετβλές (%) της εγχώρις ιδιτικής κτνάλσης κτά. τύπ γθύ σε στθερές τμές Δείκτης τμών κτνλτή: Μέσ ετήσι επίπεδ (982=00) 25 χ

11 Δ Ι Α Γ Α Μ Μ Α Τ Α Διάγρμμ Σελ.. Περιρισμί κι δυντότητες τυ τόμυ Μετβλές τυ υτόνμυ εισδήμτς 5. Μετβλές της τιμής τυ σύνθετυ γθύ 7.4 Μετβλές τυ μισθύ-κμπύλες πρσφράς εργσίς 9 2. Μετβλές τυ υτόνμυ εισδήμτς Μετβλές της τιμής τυ πρϊόντς,πυ πράγ ε ι τ άτμ Μετβλές της τιμής τυ σύνθετυ γθύ Μετβλές τυ υτόνμυ εισδήμτς Μετβλές της τιμής τυ πρϊόντς,πυ πράγει τ άτμ Μετβλές της τιμής τυ σύνθετυ γθύ Μετβλές τυ μ ισθύ 55. Ισρρπί μέλυς τυ νικκυριύ Η επίδρση τν πιδιών στην κτνμή τυ χρόνυ της γυνίκς Η επίδρση της εκπίδευσης στην κτνμή τυ χρόνυ της γυνίκς Μετβλές τυ μισθύ γράς Η επίδρση τυ υτόνμυ εισδήμτς στην κτνμή τυ χρόνυ της γυνίκς Διχρνική εΐέλιΐη της γεννητικότητς κι γνιμότητς στην Ελλάδ, Ειδικά πσστά γνιμότητς κτά ηλικί της μητέρς, Γεννήσεις "ζώντν (*) στην Ελλάδ κτά σειρά γεννήσες τυ τέκνυ, Η κτά ηλικί της μητέρς γνιμότητ στις στικές κι γρτικές περιχές,96,97 κι 98 8 xi

12 5 Ανλγί (%) τυ γυνικείυ ικνμικά ενεργύ πληθυσμύ ent τυ συνόλυ,κτά ηλικί κι- κτά ικγενεική κτάστση. Απγρφές 96,97 κι Γυνικείς ικνμικά ενεργός πληθυσμός κτά μάδες κλάδν ικνμικής δρστηριότητς,96 97 κι Ανλγί (%) τυ γυνικείυ ικνμικά ενεργύ πληθυσμύ κι τν έγγμν ικνμικά ενεργών κάθε περιχής στυς ντίστιχυς συνλικύς γυνικείυς ικνμικά ενεργύς πληθυσμύς. Απγρφές 96,97 κι Η κτά ηλικί ικνμική δρστηριότητ τν πντρεμένν γυνικών στις στικές κι γρτικές περιχές, 97 κι Γυνικείς ικνμικά ενεργός πληθυσμός, ηλικίς 5-44 ετών,κτά περιχές κι κτά θέση στ επάγγελμ. Απγρφές 96,97 κι XII

13 ΚΕΦΑΛΑΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μελέτη κι. διερεύνηση τν πργόντν,πυ κθρίζυν τ μέγεθς,τη διχρνική είέλιίη κθώς κι την ηλικική σύνθεση τυ πληθυσμύ μις χώρς,πρυσιάζυν πέρ πό τ δημγρφικό κι κιννικπλιτικό ενδιφέρν κι ικνμικό. Αρκεί ν σκεφτύμε ότι σε κάθε ικνμί τ μέγεθς κι η ηλικική σύνθεση τυ εργτικύ δυνμικύ» τ ύφς τυ κθάριστυ εθνικύ πρϊόντς,η διάρθρση κι τ μέγεθς της συνλικής "ζήτησης γθών κι υπηρεσιών κλπ..επηρεάζντι κι εξρτώντι πό τ μέγεθς κι πό την ηλικική σύνθεση τυ συνλικύ πληθυσμύ. Σύμφν με τυς δήμγράφυς,τ μέγεθς τυ πληθυσμύ κθώς κι η ηλικική τυ σύνθεση,κθρίζντι κι επηρεάζντι άμεσ πό τις μκρχρόνιες ρπές της γεννητικότητς, της θνησιμότητς,της μετνάστευσης κι της πλιννόστησης. Από τυς πράγντες,πυ πρνφέρθηκν η μελέτη της γεννητικότητς πρυσιάζει ιδιίτερ ενδιφέρν γιτί πτελεί τ δυνμικό στιχεί της ννέσης ενός πληθυσμύ κι κθρίζει πφσιστικά,με δσμένες τις υπόλιπες μετβλητές,τις μκρχρόνιες τάσεις τυ κθώς κι την ηλικική τυ σύνθεση. Με Βάση τ επίσημ σττιστικά στιχεί η νπργγικότητ τυ ελληνικύ πληθυσμύ πρυσιάζβΐ κύρι μετά τ.βλέπε:)α..σθαΐβ:'ήν the Age Ditribution of Humn Popultion i Determined" (Popultion Studie.vol. 22,957) σελ.8-89.

14 2 97 μι φθίνυσ χάση. Συγκεκριμέν τ 96 στην κάθε γυνίκ νπργγικής ηλικίς ντιστιχύσν κτά μέσ όρ 2, πιδιά.τ ,τ 98 2,09 κι τ 982 2,02»ενώ τ όρι ντικτάστσης ενός πληθυσμύ είνι 2, πιδιά σε κάθε γυνίκ γόνιμης ηλικίς. 2 Η ε?έλι?η υτή της γεννητικότητς στην Ελλάδ είχε σν πτέλεσμ ι ειδικόι,κυρί επί θεμάτν πληθυσμύ ν εκφράζυν τν τελευτί κιρό όλ κι εντνότερ τις νησυχίες τυς μιλώντς κόμη κι περί "Εθνικύ πρβλήμτς" κάτι πυ διφίνετι τόσ πό τ άρθρ πυ μέχρι τώρ έχυν γρφθεί όσ κι πό τις συζητήσεις πυ έχυν γίνει,με χρκτηριστική υτή στην ελληνική Βυλή τις Επιπλέν "Η Ελληνική Ετιρί Δημγρφικών Μελετών μετά πό επιστμένες έρευνες κι μελέτες κτέληγε στ συμπέρσμ ότι: "Η Ελληνική κιννί επί τριάντ χρόνι μετά τν Β.Πγκόσμι πόλεμ,ζει μι έντνη δημγρφική λλγή,η πί πό τ 98 κι έπειτ πίρνει τη μρφή πληθυσμικής κρίσης,φινόμεν μνδικό στη σύγχρνη ελληνική ιστρί,με νυπλόγιστες κόμ εθνικές,ικνμικές κι κιννικές επιπτώσεις". Τ φινόμεν της υπγεννητικότητς πυ πρτηρείτι κτά τ τελευτί χρόνι στη χώρ μς,είνι λήθει, ότι έχει πτελέσει ντικείμεν έρευνς ρκετών μελετηß)f.w.notetein:"enomic Problem of Popultion Chnge" (Proceeding of the Eighth Interntionl Conference of Agri-Enomit,London,xford Univerity Pre,95) 2.Βλέπε: C.Wetoff.όπς υπσημείση 0,κεφ.5..Βλέπε: Ν.Γλύστρ:"Κίνητρ γι την Αντιμετώπιση τυ Δημγρφικύ" (Ελευθερτυπί.6 Αυγύστυ 986) 4.Βλέπε: Κ.Κλέτση: "Υπγεννητικότητ στην Ελλάδ" (Ελευθερτυπί,Δευτέρ 28 Ιυλίυ 986). 5.Βλέπε: Κ.Κλέτση,ό.π.

15 τών κι τ όλ θέμ έχει θιγεί, πό διάφρες σκπιές: δημγρφ ικη, κ ινών ιλγ ικη, ικνμ ικη. Dr k t o (969).μελέτησε τυς πρσδιριστικύς πράγντες της γνιμότητς στην Ελλάδ,μέσ πό έν γρμμικό ικνμετρικό υπόδειγμ με εξρτημένη μετβλητή τις γεννήσεις νά.000 γυνίκες. Χρησιμπιώντς διστρμτικά στιχεί τυ 96,πό την εκτίμηση της πλινδρόμησης με τη μέθδ τν ελχίστν τετργώνν βρήκε ότι τ πσστό τν εγγρμμάτν 0 ετών κι άν στν πληθυσμό, έχει μι ρκετά σημντική ρνητική επίδρση στην γεννητικότητ, ενώ τ πσστό τν γυνικών ηλικίς 5-44 ετών κθώς κι τ πσστό τυ πληθυσμύ τν γρτικών περιχών την επηρεάζυν θετικά. Η Σερελέ (979)»νλύντς χρνλγικές σειρές γι την περίδ ,φύ διπιστώνει μι φθίνυσ τάση της νπργγικότητς τυ ελληνικύ πληθυσμύ κτά την τελευτί εικσετί,κτάληγει στ συμπέρσμ ότι στην ελάττση τν γεννήσεν συνέβλν τ μετνστευτικό ρεύμ της περιόδυ ,πυ δημιύργησε κι δημιυργεί στις τάζεις της νπργγικής ηλικίς μεγάλ κενά κι συγχρόνς η γήρνση τυ πληθυσμύ. Η Symeonidou-Altopoulou (979).μελέτησε τυς πράγντες, πυ επιδρύν στην νπργγικότητ τυ ελληνικύ πληθυσμύ,χρησιμπιώντς χρνλγικές σειρές γι την περίδ ,σε πλά ικνμετρικά υπδείγμτ μις ερμηνευτικής μετβλητής με εξρτημένη μετβλητή τ κθάριστ πσστό γεννητικότητς (γεννήσεις νά.000 κτίκυς).

16 4 Σύμφν μ ε χην εργσί υτή.η μείση της πιδικής θνησιμότητς,τ μρφτικό επίπεδ τυ πληθυσμύ,η εξτερική μετνάστευση κι τ κθάριστ εθνικό εισόδημ της χώρς επιδρύν ρνητικά στην γεννητικότητ. ι Δρεττάκης κι Τσί,μπς (980)»διερεύνησν την επίδρση της μετνάστευσης,της στικπίησης,τυ μεγέθυς τυ νικκυριύ κι της εκπίδευσης στη γνιμότητ, χρησιμπιώντς διστρμτικά στιχεί τυ 97 σε γρμμικά ικνμετρικά υπδείγμτ. Στην εργσί τυς υτή, φύ εκτίμησν έν μεγάλ ριθμό πλινδρμήσεν με εξρτημένη μετβλητή τη γνιμότητ κι ερμηνευτικές μετβλητές διάφρυς συνδυσμύς τν νεξάρτητν μετβλητών,κτέληξν στ συμπέρσμ ότι η ύξηση τόσ της εξτερικής όσ κι της εστερικής μετνάστευσης κθώς κι η μείση τυ μεγέθυς τυ νικκυριύ πρκλύν μείση της συζυγικής γνιμότητς. Τέλς, συντελεστής της ερμηνευτικής μετβλητής εκπίδευση τν γυνικών στην "σπυδιότερη" πλινδρόμηση δεν ήτν σττιστικά σημντικός σε επίπεδ σημντικότητς 5*. Τ κενό όμς πυ πρυσιάζετι στην ελληνική βιβλιγρφί συνίσττι στη μελέτη τν τάσεν της γνιμότητς σε νφρά με την εξικική πσχόληση της γυνίκς. Mu τέτι σχέση επισημίνετι χρίς ν διερευνάτι πρπάν πό την Συμεών Ιδύ (986),η πί με βάση τ στιχεί πυ συγκεντρώθηκν τ 98 στην περιφέρει πρτεύυσς στ πλίσι της έρευνς τυ ΕΚΚΕ "Πρσδιριστικί πράγντες της γνιμότητς στην Ελλάδ" διπιστώνει

17 5 ότι ot έγγμες γυνίκες πρυσκϊζυν χμηλότερ πσστά ικνμικής δρστηριότητς σε σχέση με τις άγμες. Επιπλέν, τ πσστά πσχόλησης τν γυνικών με δυ ή περισσότερ πιδιά μειώνντι ισθητά κθώς επίσης κι ότι η ηλικί τυ μικρότερυ πιδιύ σκεί σημντική επίδρση στην πσχόληση τν γυνικών. Αντίθετ με την ελληνική,η διεθνής βιβλιγρφί πυ σχλείτι με τη σχέση γνιμότητς κι εΐικικής πσχόλησης της γυνίκς είνι πλύ εκτετμένη,γεγνός πυ δείχνει κι την σπυδιότητ τυ πρβλήμτς. Ενδεικτικά νφερόμστε πρκάτ σε ρισμένες,τις πι σημντικές πό τις σχετικές με τ θέμ εργσίες. Weintrub (962),διερεύνησε την επίδρση τν πτελεσμάτν της ικνμικής νάπτυίης στη γεννητικότητ, χρησιμπιώντς σ'έν γρμμικό ικνμετρικό υπόδειγμ, διστρμτικά στιχεί τυ 950,πυ πρήλθν πό Δημγρφικές κι Σττιστικές επετηρίδες τυ HE γι 0 χώρες. Συμφνά με τ πτελέσμτ της εκτίμησης της πλινδρόμησης με τη μέθδ τν ελχίστν τετργώνν,τ κτά κεφλή εισόδημ σκεί μι ρκετά σημντική θετική επίδρση στη μέση γεννητικότητ,ενώ ντίθετ η μείση τυ πσστύ τυ πληθυσμύ,πυ πσχλείτι στη γεργί κθώς κι η μείση τυ πσστύ της πιδικής θνησιμότητς την επηρεάζυν ρνητικά. Krd (97)»διερεύνησε στις νπτυσσόμενες χώρες τη σχέση πυ υπάρχει νάμεσ στη γεννητικότητ κι στ πσστό συμμετχής τν γυνικών νπργγικής ηλι-

18 6 κΐς σχν ικνμικά ενεργό πληθυσμό. Από την νάλυση 6ιστρμτικών στιχείν τυ 965 γι εξήντ νπτυσσόμενες χώρες,βρήκε ότι στις στικές περιχές νάμεσ στις 60 μετβλητές υπάρχει έντνη ρνητική σχέση,ενώ στις γρτικές νάμεσ στη γεννητικότητ κι στη συμμετχή τν γυνικών στην γρά εργσίς δεν υπάρχει σχεδόν κμιά σχέση- ι Cin κι Dooley (976),διερεύνησν τυτόχρν τυς πρσδιριστικύς πράγντες της γυνικείς πρσφράς εργσίς,της γεννητικότητς.της "πιότητς" τν πιδιών κι τυ γυνικείυ μισθύ μέσ πό έν υπόδειγμ πλλπλών πλινδρμήσεν. Χρησιμπιώντς διστρμτικά στιχεί τυ 970,πυ φρύσν 24 περιχές τν Η.Π.Α με πληθυσμό πάν πό κτίκυς,βρήκν πό τη μι μεριά ότι η πρυσί τν πιδιών στ νικκυριό έχει σημντική ρνητική επίδρση στη συμμετχή τν γυνικών στην γρά εργσίς κι πό την άλλη ότι γυνικείς μισθός,ι ώρες πσχόλησης τν γυνικών γι μισθό κθώς κι τ επίπεδ μόρφσης τυς,έχυν μι σημντική ρνητική επίδρση στη γνιμότητ. 0 Grnu (977).υπθέτντς ότι τ νικκυριό δεν είνι μόν μι κτνλτική μνάδ λλά συχρόνς κι μι μνάδ πργγής.πότε ντλεί ικνπίηση κι πό την πσότητ τν γθών,πυ πράγει γι ιδικτνάλση.μελέτησε τυς πράγντες πυ επιδρύν στις πφάσεις τν έγγμν γυνκών τν Η.Π.Α γι τ πς θ διθέσυν τν συνλικό τυς χρόν νάμεσ σε χρόν εργσίς γι μισθό, χρόν εργσίς στ σπίτι κι σχόλη.

19 7 Grnou χρησιμπιώντς διστρμτικά στιχεί τυ 972 σε πλλπλές πλινδρμήσεις κτέληξε στ συμπέρσμ, ότι η κτνμή τυ διθέσιμυ χρόνυ της έγγμης γυνίκς νάμεσ στις τρεις χρήσεις εξρτάτι σημντικά πό τ εππεδ εκπίδευσης της,τ υφός τυ μισθύ τυ συζύγυ της κι πό τν ριθμό τν πιδιών νερής ηλικίς, πυ έχει ν φρντίσει. Συμφνά με την εργσί υτή,μι νύφση τόσ τυ επιπέδυ εκπίδευσης της γυνίκς όσ κι τυ ριίυ μισθύ τυ συζύγυ της θ έχει σν πτέλεσμ πό τη μι μεριά τη σημντική μείση τν ρών πσχόλησης της γι μισθό κι πό την άλλη τη σημντική ύξηση της πσότητς της σχόλης της,ενώ τυτόχρν θ υξηθύν ελάχιστ κι ι ώρες της εργσίς στ νικκυριό. Τέλς,η πρυσί ενός επιπλέν πιδιύ ηλικίς Ι 7 ετών στην ικγένει,θ έχει. σν πτέλεσμ ν υξηθεί χρόνς εργσίς της μητέρς στ νικκυριό κτά 276 ώρες τ έτς,ενώ πράλληλ θ μειθύν ι ώρες,πυ πρσφέρει στην γρά εργσίς κι η σχόλη της κτά 89 κι 87 ώρες ντίστιχ τ έτς. ι Roenzweig κι Evenon (977),με στόχ ν διερευνήσυν τυς πρσδιριστικύς πράγντες της ζήτησης πιδιών πό γρτικά νικκυριά στις λιγότερ νεπτυγμένες χώρες,νέπτυξν έν θερητικό υπόδειγμ με βάση μι συνάρτηση χρησιμότητς με στιχεί τν ριθμό τν πιδιών, τ χρόνι εκπίδευσης τν πιδιών,την πσότητ σχόλης τν μελών τυ νικκυριύ νά πιδί κι την πσότητ ενός σύνθετυ κτνλτικύ γθύ* επιπλέν υπέθεσν

20 8 ότι τ nto t στις λιγότερ νεπτυγμένες χώρες συμμετέχυν πό μικρή ηλικί στην γρά εργσίς,πότε έχυν μι ικνμική συνεισφρά στ νικκυριό. Στη συνέχει χρησιμπιώντς διστρμτικά στιχεί τυ 96 γι την Ινδί σε πλλπλές πλινδρμήσεις κτέληΐν στ συμπέρσμ ότι η συμμέτχη τν πιδιών στην γρά εργσίς κθώς κι τ μέγεθς της εκμετλλεύσιμης γης τυ νικκυριύ επιδρύν θετικό: στη γνιμότητ κι ρνητικά στην εκπίδευση τν πιδιών,ενώ ντίθετ τ υφός τυ μισθύ της μητέρς επηρεάζει ρνητικά τ μέγεθς της ικγένεις κι πράλληλ θετικά την εκπίδευση τν πιδιών. ι De Vny κι Snchez (978),διερεύνησν τ κτά πόσ διάφρες μρφές κτχής γης, επηρεάζυν την νπργγική συμπεριφρά τυ γρτικύ πληθυσμύ τυ Μεξικύ. Με βάση διστρμτικά στιχεί τυ 969»πυ νφέρντι σε 49 υτδιικύμενες περιχές με πληθυσμό κάτ τν κτίκν,σ'έν γρμμικό ικνμετρικό υπόδειγμ με εξρτημένη μετβλητή την νλγί τν γεννήσεν σε κάθε γυνίκ ηλικίς 5-44 ετών,βρήκν ότι τόσ η ύξηση τυ πσστύ τν εργζμένν γυνικών ηλικίς 5-44 ετών σε συνετιριστική γη όσ κι η ύίηση τυ πσστύ τν γρτών,πυ κτέχυν κινή γη έχυν μι σημντική θετική επίδρση στη γεννητικότητ,ενώ μι ύίηση κτά 0* της συμμετχής τν γυνικών ηλικίς 5-44 ετών στ εργτικό δυνμικό έχει σν πτέλεσμ τη μείση της γνιμότητς κτά 7,7%. Τέλς,τ επίπεδ εκπίδευσης τν γυνικών έχει μι

21 Q ρνητική επίδρση στη γνιμότητ,πυ δεν είνι, όμς σημντική σε επίπεδ σημντικότητς κάτ τυ 0*. Becker (98), νέπτυξε έν θερητικό υπόδειγμ γ t τη *ζήτηση πιδιών πό τ νικκυριό με βάση μι συνάρτηση χρησιμότητς με στιχεί τν ριθμό τν πιδιών, την "πιότητ" (έξδ ντρφής) τυς κι την πσότητ άλλν γθών πυ κτνλώνει τ νικκυριό. Σύμφν με την εργσί υτή, ριθμός τν πιδιών στ νυκκυριό εξρτάτι πό τις σχετικές τυς τιμές (σχετικό κόστς) κι πό τ ικγενεικό εισόδημ. Becker στη συνέχει της εργσίς τυ υτής,νλύντς τ πτελέσμτ μις σειράς εμπειρικών ερευνών κτέληξε στ εξής συμπεράσμτ:. Η υψηλότερη γνιμότητ,πυ εμφνίζυν ι γρτικές περιχές συγκριτικό: με τις στικές φείλετι στ ότι τ κόστς τν πιδιών στις πρώτες περιχές είνι μικρότερ π'ό,τι στις δευτέρες λόγ φθηνότερης τρφής, κτικίς κι επιπλέν λόγ εργσίς τν πιδιών πό μικρή ηλικί στις ικγενεικές γεργικές εκμετλλεύσεις, β. Η μείση της γνιμότητς κτά τ τελευτί χρόνι στις γρτικές περιχές φείλετι στην εκμηχάνιση της γεργίς,πυ είχε σν πτέλεσμ ν υξηθεί τ κόστς τν πιδιών λόγ μικρότερης συμμετχής τυς στις ικγενεικές εκμετλλεύσεις, γ. Η μείση της γεννητικότητς πυ πρτηρείτι κτά τ τελευτί χρόνι σε όλες τις νεπτυγμένες χώρες φείλετι στη σημντική ύξηση τυ ενλλκτικί) κόστυς

22 0 τν πιδιών πυ πρήλθε κύρι πό τη σημντική ύξηση τυ πργμτικύ γυνικείυ μισβϋ. Τέλς,ι Smith κι Wrd (985).νλύντς χρνλγικές σειρές πό τ 950 μέχρι τ 98 γι τις έγγμες γυνίκες τν Η.Π.λ,φύ διπίστσν θετική σχέση μετξύ συμμετχής τν γυνικών στην γρά εργσίς κι γυνικείυ μισθύ.ρνητική σχέση μετΐυ γυνικείυ μισθύ κι γνιμότητς κθώς κι μετΐύ πσστύ συμμέτχης τν γυνικών στν ικνμικά ενεργό πληθυσμό κι γνιμότητς, στη συνέχει πρσπάθησν ν υπλγίσυν μέσ πό έν ικνμετρικό υπόδειγμ την ύίηση της γυνικείς συμμέτχης στ εργτικό δυνμικό,πυ φείλετι τόσ στην ύίηση τυ γυνικείυ μισθύ όσ κι στη μείση της γνιμότητς. Σύμφν με την εργσί υτή,η γυνικεί συμμέτχη στ εργτικό δυνμικό μετξύ 950 κι 98 υξάνετι κτά 40*. Στην ύίηση υτή η συμβλή της νόδυ τυ πργμτικύ γυνικείυ μισθύ υπλγίζετι ότι είνι της τά- ης τυ 2% (% άμεσ κι 2% έμμεσ μέσ της ρνητικής επίδρσης τυ μισθύ στη γνιμότητ). ντικειμενικός σκπός της πρύσς μελέτης είνι η εμπειρική διερεύνηση τν τάσεν της γνιμότητς,κτά την εικσετί στην Ελλάδ,σε νφρά με τη συμμέτχη της γυνίκς στην γρά εργσίς. Η εμπειρική έρευν γίνετι στ πλίσι ενός θερητικύ-νλυτικύ υπδείγμτς πυ νπτύσσετι με Βάση τη νεκλσική θερί. Αυτό σημίνει ότι τόσ η πόφση γι τεκνπίηση

23 όσ κι γι συμμετχή της γυνίκς στην γρά εργσίς, θ είετσθύν σν έν πτέλεσμ επιλγών»πυ κάνει τ νικκυριό με σκπό την μεγιστπίηση της ευημερίς τυ. Συγκεκρυμέν: Στ πρώτ κεφλί,φύ γίνετι μ t συνπτική πρυσίση τν υπθέσεν της νεκλσικής θερίς,νπτύσσετι τ πρδσικό υπόδειγμ της πρσφράς εργσίς. Στ δεύτερ κεφάλι,επιχειρείτι μι επέκτση τυ υπδείγμτς,με σκπό την νάλυση της συμπερtφράς διφόρν κτηγριών πσχλυμένν. Στ τρίτ κεφάλι,γίνετι μι πρσπάθει νάλυσης της συμπεριφράς τυ τόμυ κι ιδιίτερ της πντρεμένης γυνίκς,θερώντς τ νικκυριό σν μι ικνμική!?νάδ,πυ όχι μόν κτνλώνει λλά κι πράγει συχρόνς. ικνμικών Στ τέτρτ κεφάλι,επιχειρείτι εντπισμός τν πργόντν,πυ επιδρύν τόσ στις πφάσεις της γυνίκς γι συμμετχή στην γρά εργσίς όσ κι σ'υτές γι τεκνπίηση. Στ πέμπτ κεφάλι γίνετι μι περιγρφική νάλυση τν τάσεν της γεννητικότητς κι κύρι της γνιμότητς κτά την περίδ στην Ελλάδ κι επιπλέν διερευνάτι η σχέση,πυ πιθνόν ν υπάρχει νάμεσ στη γνιμότητ κι την εϊικική πσχόληση της Ελληνίδς. Στ έκτ κεφάλι,επιχειρείτι η νάλυση κι η διερεύνηση τν χρκτηριστικών της γυνικείς συμμετχής στν ικνμικά ενεργό πληθυσμό σε σύνδεση με τις είελί- εις της γνιμότητς.

24 2 Στ έβδμ κεφάλι γίνετι νκεφλίση τυ θέμτς κι, συνπτική πρυσίση τν συμπερσμάτν. Τέλς,η μελέτη κλείνει, με τ σττιστικό πράρτημ κι τη σχετική βιβλιγρφί.

25 Μ Ε Σ I ΠΣΔΙΙΣΜΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΝ ΠΑΑΓΝΤΩΝ ΠΥ ΚΑΘΙΖΥΝ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΧΗ ΤΗΣ ΠΑΝΤΕΜΕΝΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΑΓΑ ΕΣΙΑΣ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΑΥΤΩΝ ΠΥ ΕΠΙΔΥΝ ΣΤΗ ΓΝΙΜΤΗΤΑ -ΜΙΑ ΘΕΩΗΤΙΚΗ ΠΣΕΓΓΙΣΗ -

26 ΚΕΦΑΛΑΙ ΜΙΑ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΥ ΝΕΚΛΑΣΙΚΥ ΥΉΛΕΙΓΜΑΤΣ: Η ΠΑΑΔΣΙΑΚΗ ΠΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΠΣΦΑΣ ΕΣΙΑΣ.0. Εισγγή Όπς etvoct γνστό,στ ικνμικά n τμική ζήτηση ρί/ζετι σν μι σχέση,πυ δείχνει τις πσότητες γθών κι υπηρεσιών,τις πίες κτνλτής»"ε π ι θ υ μ ε Ι" κι ενι'ί κν ό ς" ν γόρσει,σε μι δεδμένη γρά στις ισχύυσες τιμές κι σε μι δεδμένη χρνική περίδ. κτνλτή Η ΛέΙη "θέλει" νφέρετι στην πρετιμσί τυ γι την γρά κι κθρίζετι π τις πρτιμήσεις τυ. Η λέΐη "ικνότητ" νφέρετι στην δυντότητ τυ κτνλτή ν γράσει έν ιδιίτερ γθό κι ε (.νι κτά κύρι λόγ συνάρτηση τυ εισδήμτς κι τυ πλύτυ τυ γενικά. η Η θεμελιώδης υπόθεση πάν στην πί ικδμείτι θερί της κτνλτικής συμπεριφράς κι ζήτησης είνι ότι, κτνλτής πρσπθεί ν κτνείμει τ περιρισμέν χρημτικό τυ εισόδημ μετΐυ τν πρσφερόμενν γθών κι υπηρεσιών έτσι ώστε ν μεγιστπιεί τ επίπεδ της χρησιμότητς τυ (φελημότητάς τυ). Τώρ,η συνάρτηση πρσφράς εργσίς ενός τόμυ,.)όπς είνι γνστό,η ρχική νάλυση γι την συμπεριφρά τυ κτνλτή,νπτύχθηκε πό τυς Willim Jevon,Krl Mnger κι Leon Wlr. Αυτί επιχειρημτλόγησν ότι η ρνητική σχέση τιμης-πσότητς φείλετι στην φθίνυσ ρική χρησιμότητ. Ετσι κτνλτής θέλει ν πληρώνει μικρότερη τιμή γι μι επιπλέν μνάδ γθύ. 4

27 5 σύμφν με ττιν πρδσική νεκλσική θερί,πρυσίζε ι χν ριθμό χν ρών εργσίς πυ επιθυμεί υχό ν πρσφέρει, σχτνν γρά εργσίς 2 κχά χτι διάρκει μtς συγκεκριμένης χρνικής περιόδυ,όχν νχιμεχπίζει διφρεχικά επίπεδ μισθύ. 'Exot μπρύμε ν πύμε όχι η συνάρχηση πρσφράς εργσίς, πρυσί? ε ι χτι ν πόφση χυ χόμυ,σχ πώς θ διθέσει χν χρόν χυ νάμεσ σε εργσί κι σχόλη (leiure). πόχε,ν κι κόμη πληθυσμός μπρεί ν θερηθεί σν μι εξγενής μεχθλητη σχη μελέχη κι νάλυση διφόρν ικνμικών υπδειγμάτν,η πρσφρά εργσίς δεν μπρεί ν θερηθεί σν μι χέχι μετβλητή,γιτί χ άχμ πίρνντς υπ'όγη τυ διάφρυς πράγνχες, (πχ.μισθό γράς,υχόνμό εισόδημ.πσσχό νεργίς κλπ.) πφσίζει ν θ εργσχεί,πόσ θ εργστεί κι χι είδς (πιότητ)"* εργσίς θ πρσφέρει. Σχ κεφάλι υχό νφέρνχι ι υπθέσεις χης νεκλσικής θερίς κι σχη συνέχει νπτύσσετι χ πρδσικό υπόδειγμ χης πρσφράς εργσις,συμφνά με χην πρσέγγιση χυ L.Robbin 5 (90). ß)0t λέξεις:χρησιμότητ.φελημότητ κι ικνπίηση χρησιμπιύνχι με χην ίδι σημσί. 2.Όπς είνι γνστό η γρά εργσίς είνι μι γρά υπηρεσιών κι όχι γρά υλικών γθών..η σχόλη θερέίχι σν έν γθό,πυ η κτνάλση τυ πφέρει στν κτνλτή ικνπίηση κι επιπλέν μπρεί ν ντλλχθεί με μισθό. 4.Είνι γενικά πρδεκτό,ότι χρόνς εργσίς ενός τόμυ είνι πιτικά διφρετικός,π'υτόν κάπιυ άλλυ τόμυ. 5.0 L.Robbin με τ κλσικό τυ άρθρ: "n the Elticity of Demnd for Inme in Term of Effort",(enomic 0,June 90,2-29),γι την πρσφρά εργσίς σε όρυς "ζήτησης σχόλης.δήγησε σε νλύσεις γι την επί-

28 6 Συγκεκρυμέν,στ πρώτ τμήμ τυ κεφλίυ,νφέρντι ι υπθέσεις,πυ γίνντι σχετικά με τις πρτιμήσεις κι τη συνάρτηση χρησιμότητς τυ κτνλτή. L περιρισμί, τυ κι ot δυντότητες τυ πρυσιάζντι στ δεύτερ τμήμ. Στ τρίτ τμήμ τυ κεφλίυ νλύετι η ισρρπί τυ τόμυ με ντικειμενικό σκπό τν πρσδιρισμό τν συνρτήσεν τυ,ζήτησης κι. πρσφράς εργσίς. Με την εΐισση τυ Slutky κι την πργγή διφόρν χρήσιμν σχέσεν γι την πρπέρ νάλυση σχλύντι τ τμήμτ τέσσερ κι πέντε ντίστιχ. Τ κεφάλι λκληρώνετι με τ τμήμ,πυ νφέρετι σε συγκριτική σττική... ι Υπθέσεις της Νεκλσικής θερίς Η νεκλσική σχλή στην πρσπάθει της ν πντήσει στ ερώτημ,πώς τ δεδμέν εισόδημ τυ κτνλτή κτνέμετι με "άριστ τρόπ" σε ενλλκτικές χρήσεις νάπτυξε μι θερί,όσ φρά την συμπεριφρά τυ κτνλτή,πυ βσίζετι στην συνάρτηση πρτιμήσες τυ,όπυ ι πρτιμήσεις τυ κτνλτή μπρύν κάτ πό ρισμένες υπθέσεις ν πρυσιστύν με μι συνάρτηση χρησιμότητς. Στη διμόρφση τν πρτιμήσεν τυ κτνλτή πίζυν ρόλ διάφρι πράγντες. νφέρυμε: Σν τέτιυς μπρύμε ν την ηλικί,τ φύλ,τ επίπεδ μόρφσης,την δράση τυ εισδήμτς κι μισθών πάν στη πρσφρά. L.Robbin διχρίζει τν χρόν τυ τόμυ νάμεσ σε σχόλη (leiure time) κι εργσί (work ctivitie) κι σημειώνει ότι μι ύξηση τυ μισθύ θ υξήσει την lt της σχόλης σχετικά με τν χρόν εργσίς.

29 8 Η συνάρτηση χρησιμότητς εκφράζει τη σχέση 8, πυ υπάρχει νάμεσ στις πσότητες τν διφόρν γβών,χ, χ 2ι..,χ η,(νεξάρτητες μετβλητές) κι στ επίπεδ χρησιμότητς, U, (εξρτημένη μετβλητή),πυ πετυχίνει κτνλτής πό την ενδεχόμενη κτνάλση τν πστήτν υτών. Η σχέση υτή (συνάρτηση χρησιμότητς) πρυσιάζετι μμθημτικά ς έξης: U - Uix^X χ η ) Ξεκινώντς πό τη Βσική υπόθεση,ότι υπάρχει γι τν κάθε κτνλτή μι συνάρτηση χρησιμότητς,γι τη δημιυργί ενός χρήσιμυ υπδείγμτς συμπεριφράς τυ γίνντι ι εξής υπθέσεις: 9. Η συνάρτηση χρησιμότητς είνι συνεχής με συνεχείς τις μερικές πργώγυς πρώτης κι δεύτερης τάξης. Η υπόθεση υτή πκλείει την περίπτση,κμπτμένν κμπυλών διφρις. 2. ι πρώτες μερικές πράγγι της συνάρτησης χρησιμότητς ς πρς τις πσότητες είνι Θετικές. Δηλδή κτνλτής πρτιμάει πάντ μεγλύτερες πσότητες γθών κι κτά συνέπει δεν επέρχετι κρεσμός στις πρτιμήσεις τυ. Αυτό έχει σν πτέλεσμ, άριστς συνδυσμός τν πστήτν τν γθών,πυ θ πφσίσει τ άτμ ν κτνλώσει, βρίσκετι πάν στη γρμμή τυ εισδημτικύ τυ περιρισμύ. 8. Η σχέση υτή πρσδιρίζετι κθρά πό υπκειμενικύς πράγντες. 9. Γι περισσότερ βλέπε: Ε.Silberberg:"The Structure of Enomic-Α Mthemticl Anlyi"(McGrw-Hill Book Compny,978).σελ

30 9 Η συνάρτηση χpησtμóτητς etvt μ t πόλυτ κίλη συνάρτηση. Η υπόθεση υτή μς εξσφλίζει κμπύλες διφρίς, πυ είvt κυρτές ς πρς την ρχή τν ξόνν Kt φθίνντ optoxó λόγ υπκτάστσης. Αυτό είvt πρίτητ γ t την ύπρξη τπίυ μεγίστυ,όπυ tkvonotovtt ot συνθήκες πρώτης τάξης,στ πρόβλημ της με-^στπίησης της χpησtμóτητς τυ κτνλτή. Η συνάρτηση χpησtμóτητς δεν ει vt μνδική. Κάβε συνάρτηση χpησtμóτητς πυ ει vt μντνικός μετσχημτισμός 0 της ρχ^ής Θ δώσει κριβώς τ tot πτελέσμτ, δη λ. τίπτ δεν θ λλάξει σε όρυς ρικών λόγν υπκτάστσης,η κλση τν κμπυλών διφρίς πρμένει η tot. Αν δεν συνέβινε υτό,τότε η συμπεριφρά τυ κτνλτή, όσ φρά τη "ζήτηση Θ άλλζε. Η toxuç τν υπθέσεν ()-() εξσφλίζει την tkνπίηση τν ικνών Kt νγκίν συνθηκών γι την ύπρξη μόν ενός συνδυσμύ γθών,πυ η κτνάλση τυ μεγtστoπotεt τη χpησtμóτητ τυ κτνλτή..2. t Περιρισμί Kt ot Δυντότητες τυ Ατόμυ Συμφνά με την πρδσική νεκλσική θερί της πρσφράς εργσίς,τ κάθε άτμ πφσίζει ν 6tθέσεt τν κθρισμέν χρόν, (Τ), πυ έχει στη διάθεση τυ σε κάθε δεδμένη χρνική περίδ νάμεσ σε σχόλη,(l), 0. Mt συνάρτηση V-V[U(x)î πτελεί μντν^ό μετσχημτισμό της U-U(x) εάν V(U ) V(U X ) εφ'όσν U^U.θ tx\î8 : Ui /Ui -f Vi /Vj, i^ j «*2...., n. UL. Μπρύμε v σκεφτύμε Τ-24 ώρες

31 20 κι εργσί, (Η),δηλ: Τ - L + Η (χρνικός περιρισμός) 2 (.2.) Επιπλέν τ άτμ πφσίζει γι τις πσότητες τν διφόρν συνδυσμών γθών,πυ β γράσει,,γι έν δεδμέν διάνυσμ τιμών πρς κτνάλση. Τ άτμ δεν μπρεί ν έχει στη διάθεση τυ περιόριστες πσότητες γθών, επειδή ντιμετπίζει έν δεδμέν εισόδημ. Εκτός πό τ υτόνμ εισόδημ (εισόδημ,πυ δεν πρέρχετι πό την τρέχυσ εργσί τυ) πυ ενδέχετι ν ντιμετώπιζει,κυρί τ εισόδημ τυ πρέρχετι πό την εργσί τυ κι κθρίζετι πό τν χρόν,πυ διθέτει στην γρά κι πό την ϊι τυ χρόνυ,ότν υτός πρσφέρετι (πυλιέτι). Υπθέτντς ότι στην γρά υπάρχει μόν έν σύνθετ γθό (mpoite),πυ πρσφέρετι σε μι δεδμένη τιμή.τότε τ άτμ ντιμετπίζει τν πρκάτ περιρισμό: V + WH - Χ (εισδημτικός περιρισμός) (.2.2) όπυ: V 0 είνι τ υτόνμ εισόδημ,υί: μισθός νά ώρ εργσίς (γενικά υπτίθετι ότι ριίς μισθός είνι μι εΐγενης μετβλητή η κθρισμένη γι τ άτμ, 2. Τ βσικό υτό υπόδειγμ γνεί μκρχρόνιες επιδιώκεις τυ τόμυ,πυ θ μπρύσν ν επιδράσυν στις τρινές τυ πφάσεις. Είνι υπόδειγμ μις περιόδυ, υτόφΐνετι πό τη σχέση τυ χρνικύ περιρισμύ: -L/T + Η/Τ η l-+h..η υπόθεση περ σύνθετυ γθύ.γνετι πρς πλπίηση της νάλυσης,δεν έχει κμιά επίδρση στη διμόρφση τν τελικών συμπερσμάτν. Βλέπε: J.R. Hick: "Vlue nd Cpitl" (2d e<l.xford: Clrendon Pre, 946, σε λ. 2-).

32 2 δηλ.δεν εξρτάτι πό τις ώρες εργσίς),η είνι, ι ώρες εργσίς,χ τ σύνθετ γθό κι η τιμή τυ. 4 Εάν n τιμή τυ σύνθετυ γθύ Kt μισθός είνι, δεδμένες μετβλητές γ t τ άτμ,συνδυάζντς τν χρνικό περιρισμό με τν εισδημτικό έχυμε: F-V+WT-PX+WL (.2.) όπυ: V + WT δείχνει τ νώττ δυντό εισόδημ,πυ θ μπρύσε ν έχει στη διάθεση τυ τ άτμ,ν όλς χρόνς, (Τ),ήτν εργάσιμς,ενώ η σχέση Χ + WL πρυσιάζει τ συνλικά τυ έίδ. Η σχόλη θερείτι, σν έν κτνλτικό 5 γθό κι η τιμή τυ είνι μισθός. Στ διάγρμμ (.) η τεθλσμένη ΑΒΗ πεικνίζει τ σύνλ τν δυνττήτν τυ τόμυ. Αντιμετπίζετι η περίπτση κμπτόμενυ περιρισμύ 6 μίς κι τ άτμ πέρ πό τ εισόδημ της εργσίς τυ,διθέτει κι έν υτόνμ εισόδημ. Εάν τ άτμ δεν εργάζετι δηλ. Η-0, τότε V-PXB κι XB-V/P,επιπλέν πσότητ τυ Χ μπρεί ν γρσθεί μόν πό εισόδημ πυ πρέρχετι πό εργσί. 4.Εάν -0 τότε κτνλτής θ "ζητάει περιόριστες πσότητες πό τ γθό Χ. 5.Εάν η σχόλη μπρεί ν θερηθεί σν έν κτνλτικό γθό τότε υτή είνι έν βσικό γθό γι τ άτμ μις κι περικλείει τ δύ τρίτ σχεδόν της ζής τυ. 6.Γι περιπτώσεις μη γρμμικών περιρισμών,βλέπε: A.Deton nd J.Muellbner: "Enomic nd Conumer Behvior", (Cmbridge Univerity Pre, 980),σελ.5.

33 22 T-H+L 0 L * ^_H L ΔΙΑΓΑΜΜΑ.. Περιρισμύ κι δυντότητες τυ τόμυ,.. HIσρρπ C τυ Ατόμυ-Κτνλτή Επειδή γί,νετι n υπόθεση.ότι όλς διθέσιμς χρόνς τυ τόμυ διτίθετι νάμεσ σε σχόλη κι θ πρσφερθεί στην γρά εργσίς μπρεί ν ειδθεί σν μ t μελέττί Ζήτησης σχόλης. Έστ ότι τ άτμ ντιμετπίζει τη συνάρτηση ^-XB^ρ εργσί, η μελέττί τν πργόντν,πυ κθρίζυν τ πόσς χρόνς χρησιμότητς 7 : U - U(X, L, τ) όπυ: Χ: τ σύνθετ γθό,l: σχόλη κι. τ ένς δείκτης πρτιμήσεν τυ τόμυ. Υπθέτυμε ότι η πρπάν συνάρτηση χρησιμότητς στηρίζετι σε όλες τις υπθέσεις,πυ συζητήθηκν στ τμήμ (.),πότε ντιμετπίζυμε έν 7.ι ώρες εργσίς δεν περιλμβάνντι άμεσ στη συνάρτηση χρησιμότητς.

34 2 κννικό σύνλ κμπυλών διφρίς. Τ "ρθλγικό" άτμ νζητεί ν γόρσε ι.σύμφν με τις δυντότητες τυ,εκείνες τις πσότητες πό τ γθά Χ κι L,n κτνάλση τν πίν θ τυ δώσει τη μεγλύτερη δυντή χρησιμότητ (ικνπίηση). Τ πρόβλημ της επιλγής τν άριστν πστήτν, μπρεί ν πρυσισθεί σν έν πρόβλημ μεγιστπίησης της συνάρτησης χρησιμότητς τυ τόμυ,με περιρισμό τ χρημτικό τυ εισόδημ. Αλγεβρικά μπρεί ν πρυσιστεί ς είης: Μεγιστπίηση της: U - U(X, L, τ) με περιρισμό: V + WT «Χ + WL Γι τη συγκεκριμένη περίπτση η συνάρτηση τυ Lgrnge έχει τη μρφή: L (Χ,ί,τ,λ) - U(X,L,T) + λ(ν + WT - Χ -WL) όπυ λ πλλπλσιστής τυ Lgrnge. Υπλγίζντς γι τη μεγιστπίηση τις νγκίες συνθήκες πρώτης τάξης έχυμε: LÌ.) - θυ(.) _ λ - 0 βχ θχ ΘΙ(.) - eu(.) _ AW - (..) QL L Θΐ(.) θλ -V+WT-PX-WL-0 Τ πρπάν σύστημ πτελείτι πό τρεις εξισώσεις με τρεις γνώστυς: Χ, L κι λ. Γι μι εστερική 8 (interior) λύση,δηλ.η*0,πό τις δυ πρώτες ισότητες έχυμε : 8.Γι γνική λύση,δηλ.η-0,έχυμε:

35 24 8U(.)/6L θ ϋ(.)/θχ ft MI/L - _W_ MUx - _W_ δηλ. ρικός Λόγς υπκτάστσης νάμεσ στ γθά L tet Χ είνι Ισς με τν λόγ τν τιμών τν. Λόγ τν υπθέσεν,πυ γίνντι γι τη συνάρτηση της χρησιμότητς, στ σημεί όπυ ικνπιύντι ι νγκίες γι τη μεγιστπίηση συνθήκες πρώτης τάξης,ικνπιύντι κι ι νγκίες συνθήκες δεύτερης τάξης. πλλπλσιστής τυ Lgrnge,λ,μπρεt ν ερμηνευθεί σν η ρική χρησιμότητ τυ εισδήμτς. ι συνρτήσεις ζήτησης,(κτά Mrh),γι τ σύνθετ γθό κι γι σχόλη πράγντι πό τν υπλγισμό τυ συστήμτς (..), ς πρς τυς γνώστυς. Η λύση τυ φυσικά θ εξρτάτι πό τις εξγενείς μετβλητές. Ετσι έχυμε: L* - DL IW,, V, τ, ΤΙ (..2) Χ* - Dx [W., V. τ, Τ] (..) ι σχέσεις (..2) κι (..) δείχνυν τις πσότητες της σχόλης κι τυ γθύ ντίστιχ,πυ η κτνάλση τυς έχει σν πτέλεσμ τ άτμ ν πετυχίνει την μεγλύτερη δυντή ικνπίηση. Από τη σχέση τυ χρνικύ περιρισμύ τυ τόμυ έχυμε: θϋ (. ) /ΘΙ,-λνϊ0, βυ (. ) /ΘΧ-λ-0 κι V+WT-PX-WL-0, πότε : W R - MUi (L-T.XB) όπυ Wείνι χμηλότερς,πλ δεκτός πό τ άτμ μισθός γι ν συμμετάσχει στην γρά εργσίς. Στην περίπτση της γνικής λύσης τ άτμ πφσίζει ν μην εργσθεί,επειδή πδεκτός πό υτό μισθός είνι υψηλότερς π*υτόν πυ επικρτεί στην γρά.

36 25 H* «Τ - E ντικθιστώντς στη σχέση υτή την (..2) πίρνυμε την συνάρτηση πρσφράς εργσίς τυ τόμυ 9 : Η* - SH{W., ν,τ. Τ] (..4) πό την πρπάν σχέση βλέπυμε ότι.,τ πόσες ώρες θ πφσίσει ν εργστεί τ άτμ,(υπό την πρϋπόθεση ότι πρσφέρετι ευκιρί πσχόλησης),εξρτάτι πό τν μισθό της γράς,την τιμή τυ συνθέτυ πρϊόντς,τ υτό- 20 νμό εισόδημ, τ δείκτη πρτιμήσεν κι τν συνλικό χρόν,πυ έχει στη διάθεση τυ τ άτμ. Επειδή χρόνς,πυ έχει στη διάθεση τυ τ άτμ είνι στθερός» π.χ.τ-24 ώρες κάθε μέρ»υπθέτντς κι -.τότε η συνάρτηση πρσφράς εργσίς τυ τόμυ.εξρτάτι πό τν μισθό, τ υτόνμ εισόδημ κι τν δείκτη πρτιμήσεν..4. Η Εξίσση τυ Slutky Όπς είνι γνστό, υπλγισμός τυ συστήμτς (..),ς πρς τυς γνώστυς,κθρίζει μι ρχική θέση ισρρπίς τυ τόμυ. Γι εφρμγή πλιτικής,είνι χρη- 9.Στην περίπτση γνικής λύσης πό τη σχέση (..4) πίρνυμε: W- β^ε,ν,τ,η-,τ}. Η λύση υτή είνι τυτόσημη με υτή της υπσημείσης (8). 20.Πλλί ερευνητές,κτά την ικνμετρική νάλυση τυ υπδείγμτς της πρσφράς εργσίς,χρησιμπιύν ντί της μετβλητής τυ υτόνμυ εισδήμτς,νίη. Αυτό δημιυργεί σβρό πρόβλημ κτά την εκτίμηση τυ υπδείγμτς,επειδή υπάρχει ισχυρή σχέση υτσυσχέτίσης μετξή Η κι διτρκτικυ όρυ. Βλέπε: A.Deton nd J.Muellbver: "Enomic nd Conumer Behvior" (Cm-bridge Univerity Pre 980).

37 26 σιμό ν εξετσθεί,τ τι μετβλές θ επέλθυν στ κ; ενδγενείς μετβλητές τυ υπδείγμτς (πσότητες ισρρπίς συνθέτυ γθύ, σχόλης κι. εργσίς) πό μ t μετβλή (όχι. νλγική) τν εξγενών μετβλητών, (,W κι. V) ώστε τ άτμ ν δηγηθεί σε μt νέ θέση ισρρπίς,όπυ oc νγκίες συνθήκες πρώτης τάξης ξνά θ ικνπιύντι.. Πίρνντς τ λικά διφρικά τν σχέσεν (..), υπό μρφή μητρών θ έχυμε: /ΧΧ UxL - dx λά ULX ULL -w dl - AdW - -w 0 άλ -dv-wdt-tdw+ldw+xdp Η πρώτη μήτρ πό ριστερά είνι η Hein μήτρ. Λύνντς ς πρς τις ενδγεις μετβλητές,έχυμε: dx Ctìl «2 «λά dl - 2 ι 22 «2 AdW άλ ««2 «_ -dv-wdt-tdw+ldw+xdp _ όπυ η δεύτερη μήτρ πό τ ριστερά είνι η ντίστρφη της Hein. Σύμφν με τ πρπάν μπρύμε ν πρτηρήσυμε: () Εν μετβάλλετι τ χρημτικό εισόδημ τυ τόμυ, ενώ μισθός κι η τιμή τυ σύνθετυ γθύ στθερά,δηλ. dw-dp-0 κι df*0 τότε: πρμένυν () dx/df - - (.4.) (β) dl/df ι όρι <Χΐ κι 2 μπρεί ν πάρυν πιδήπτε πρόσημ. Τ πρόσημ τυς εξρτάτι πό τ είδς τν γθών Χ κι L ντίστιχ. Συγκεκριμέν γι κννικό γθό: ej/θτ 0,

38 27 γ t κτώτερ: 6j/8F < 0 κι γ t υδέτερ: Qj/BF - 0. j - Χ, L. (2) Εάν μετβάλλετι μόν η τιμή τυ σύνθετυ γθύ, δηλ: dw - df - 0 κι dp»,τότε: () dx/dp - n λ + i X (.4.2) (β) dl/dp - zi λ + 2 X (.4.) όρς η ε l vt πάντ ρνητικός. Ενώ 2 ε I vt Θεϊκός, 2 με δύ μόν γθά. επειδή ντιμετπίζετι n περίπτση ενός κόσμυ () Στην περίπτση,πυ μετβάλλετι μόν μισθός,δηλ: df - dp - 0 Kt dw * 0 πρτηρύμε: () dl/dw - 22 λ 2 (L-T) (.4.4) (β) dx/dw - 2 λ + ï (L-T) (.4.5) t σχέσεις (.4.2)-(.4.5) ενι γνστές σν εξισώσεις τυ Slutky. όρς oc ; j λ γι i,j-l,2 τν πρπάν σχέσεν εύκλ μπρεί ν δειχθεί ότι εκφράζει τ πτέλεσμ της υπκτάστσης 22 (μετκίνησης τυ τόμυ πάν στην Ιδι κμπύλη διφρίς). Έτσι ι εξισώσεις τυ Slutky πυ εκφράζντι με τις σχέσεις (.4.2) κι (.4.4), πίρνντς υπ'ό^ιη κι τις (.4.),πυ εκφράζυν τ εισδημτικό πτέλεσμ,μπρύν ν πρυσισθύν κι ς είης: ΘΧ - /θχ \ + Χ / ΘΧ \ (.4.6) Θ 8 /υ \ Θ / '* 2.Βλέπε:Henderon nd Qundt:"Microenomie Theory-A Mthemticl Approch" (McGrw-Hill Book Compny, 980),σελ. 22.Υπθέτντς ότι μετκινύμστε στην (.δι κμπύλη διφρίς, πίρνντς τ λικά διφρικά της συνάρτησης

39 28 / 6L\ + (T-L) /βίλ y BW ίϋ ^efyp.w el - / 6L \ + (T-L) (ML\ (.4.7) 8W Από τις σχέσεις (.4.6) κι (.4.7) βλέπυμε ότι τ λικό πτέλεσμ μις μετβλής της τιμής (μισθύ) πάν στη "ζητύμενη πσότητ τυ γθύ (σχόλης)»δικρίνετι στ πτέλεσμ,πυ φείλετι κθρά στη μετβλή της τιμής (μισθύ),-πτέλεσμ υπκτάστσης-κι στ πτέλεσμ, πυ φείλετι στη μετβλή τυ πργμτικύ εισδημτςεισδημτικό πτέλεσμ -. Από τη σχέση (.4.7* κι τν χρνικό περιρισμό τυ τόμυ: Τ - L + Η πότε dh - -dl,πράγετι η εξίσση τυ Slutky γι την περίπτση της πρσφράς εργσίς: ΘΗ - / ΘΗ \ λ + Η/ ΚΙ ΘΗ \ (.4.8) I ew IQ I F / P,W Επειδή στη σχέση (.4.7) τ πτέλεσμ της υπκτάστσης ε (.νι πάντ ρνητικό της σχέσης (.4.8) θ είνι πάντ θετικό. Εάν η σχόλη είνι κννικό γθό,τότε τ εισδημτικό πτέλεσμ της σχέσης (.4.7) θ είνι θετικό ενώ της σχέσης (.4.8) ρνητικό,πυ σημίνει ότι η εργσί είνι κτώτερ γθό. Στην περίπτση υτή τ πτέλεσμ της υπκτάστσης κι τ εισδημτικό,κινύντι πρς ντίθετη κτεύθυνση. πότε η ικνμική θερί δεν μπρεί χρησιμότητς κι τυ εισδμτικύ περιρισμύ,έχυμε UxdX + UidL - du - 0 () PdX + XdP + WdL + LdW - df (2) Από τις νγκίες συνθήκες πρώτης τάΐης έχυμε: Ux - λ, Ut - λ\* () η σχέση () λόγ της () γίνετι: λ(pdx + WdL) - 0 κι PdX + WdL - 0,επειδή λ*0, πότε: -df + XdP + LdW - 0 κι πό την τελευτί σχέση τν μητρών θ έχυμε: / ΘΧ \_ - H λ κι / BL \ - \ Θ /υ \ ew / 22

40 29 μπρεί ν πρσδιρίσει τί θ συμβεί στις ώρες εργσίς τυ τόμυ ότν επέλθει μ t μετβλή τυ μισθύ. Έτσι πάντηση μπρεί ν δώσει μόν η εμπειρική νάλυση. Te πλλά χρόνι γενότν η υπόθεση ότι. τ πτέλεσμ της υπκτάστσης είνι μεγλύτερ,στ υπόδειγμ της πρσφράς εργσίς, πό τ εισδημτικό»πότε η κμπύλη πρσφράς εργσίς έχει θετική κλίση,δηλ. dl/dw < 0 άρ dh/dw 0. Σήμερ ρκετί ικνμλόγι πιστεύυν ότι η κμπύλη πρσφράς εργσίς μέχρι έν σημεί έχει κλίση πρς τ πάν κι δείιά κι μετά πό υτό τ σημεί Ισς ν έχει κλίση πρς τ κάτ κι δεΐιά. Κι υτό γιτί στην πρώτη περίπτση υπερισχύει τ πτέλεσμ υπκτάστσης ενώ στη δεύτερη τ εισδημτικό. 2 Σύμφν με την ικνμική θερί,μι μείση τυ (κθρύ) μισθύ θ έχει σν πτέλεσμ την χειρτέρευση της θέσης τυ τόμυ σε όρυς χρησιμότητς. Πράγμτι, εφρμόζντς τ θεώρημ τυ Envelope 2f, πό τη συνάρτηση τυ Lgrηgβ έχυμε: θί,/θν - λ(ϊ - L), 0 επειδή λ 0 κι Τ» L. 2.Βλέπε: 0. Ahenfelter nd J.Heckmn:"Etimting Lbour Supply Function" (in G.L.Cin nd H.W.Wtt,ed,Inme Mintennce nd Lbor Supply,Rnd-McNlly,Chicgo, 97). 24.Εδώ γίνετι πό μς εφρμγή τυ θερήμτς τυ Enve-

41 0.5. Διάφρες Χρήσιμες Σχέσεις. c διάφρες σχέσεις,πυ πρέκυψν πό την μέχρι, τώρ νάλυση μπρύν ν χρησιμπιηθύν γ t ν πρχθύν ρισμένες νέες σχέσεις σε όρυς ελστικόττν,σχέσεις, πυ κτά τη γνώμη μς είνι πρίτητες κι χρήσιμες γι συγκριτική σττική,τόσ σε επίπεδ θερητικής νάλυσης όσ κι εμπειρικής. () Η σχέση (.2.),τυ πλήρυς εισδήμτς μπρεί ν "ξνγρφτεί ς εΐής: F - F R - F E (.5.) όπυ: F R - V + WT (.5.2) κι δηλώνει τ εισόδημ,πυ θ έχει στη διάθεση τυ τ άτμ ν διθέσει όλ τν χρόν τυ γι εργσί,δηλ. Τ - Η κι L - 0. F E - Χ + WL (.5.) κι δείχνει: συνλικά έίδ τυ τόμυ. lope στ πρδσικό υπόδειγμ της πρσφράς εργσίς. Γενικά γι τ θεώρημ τυ Envelope,βλέπε: H.R.Vrin.ó.n.,σελ

42 Από τις σχέσεις (.5.2) κι (.5.) έχυμε: πότε : ef R - κι 8F E - 0 (.5.4) βν βν 6F - 8F R _ 8F E - (.5.5) βν βν βν κι 8L - 8L 6F - 8L (.5.6) 8V 8F βν ef Σύμφν με τν γενικό ρισμό της ελστικότητς κι τη σχέση (.5.6) έχυμε: n LV - 8L V - 8L F V - _V_ n UF (.5.7) βν L 6F F L F H σχέση (.5.7) είνι μι έκφρση της ελστικότητς "ζήτησης σχόλης ς πρς τ υτόνμ εισόδημ, (ηι,ν ),σε όρυς εισδημτικής ελστικότητς, (i\ LF ). Από τν εισδημτικό περιρισμό τυ τόμυ: Η - T-L, ΘΗ 8L κι ΘΗ - _ 8L - _ 8L 8V βν 8F πρκύπτει η σχέση: 8Η V - _ 8L _ν L_ - _ 8L _V L F_ βν H βν H L 8F H L F ή η Η ν - _ L nuv - _ VL rïlf (.5.8) H HF H σχέση (.5.8) δείχνει τ πς συνδέετι η ελστικότητ πρσφράς εργσίς ς πρς τ υτόνμ εισόδημ,(ηην ),με την ελστικότητ "ζήτησης σχόλης ς πρς την Ιδι νεξάρτητη μετβλητή. Εάν η σχόλη ε (.νι κννικό γθό τότε η Η ν <,εάν είνι κτώτερ IÏHV 0. Επιπλέν rihv ^ ηι_ν εάν L Η. (2) Από τις σχέσεις (.5.2) κι (.5.) έχυμε: 8F R - Τ κι 8F E - L ew ew

43 2 πότε : 25 F - ϊ - L - Η (.5.9) ew πλλπλσιάζντς την εξίσση τυ Slutky (.4.7) με τν όρ (W/L) κι τ εισδημτικό πτέλεσμ με (F/F)»πίρνυμε: W 6L - W 6L + JW_ «L F Η U L F F L BW L ew η συμφνά με τν ρισμό της ελστικότητς: ELW - ELW + KWH-ÏILF (.5.0) όπυ KWH - WH/F κι. δείχνει τ μερίδι τυ εισδήμτς πυ κερδ(/ζει τ άτμ πό την εργσί τυ στ συνλικό εισόδημ (Shre of erning). Η σχέση (.5.0) είνι γνστή πό την νάλυση, (.4.7) εξίσση τυ Slutky εκφρσμένη σε όρυς ελστικτήτν. όρς E"W εκφράζει τ πτέλεσμ της υπκτάστσης κι είνι πάνττε ρνητικός,ενώ τ εισημτικό πτέλεσμ,πυ εκφράζετι πό τν όρ KWH ni.f μπρεί ν πάρει πιδήπτε πρόσημ,νάλγ πό τ εάν η σχόλη ε (.νι κννικό ή κτώτερ γθό. Επειδή: W Η ΘΗ 8W ΘΗ ew _ m W Η BL ew 8L ew θ θ. έχυμε : L L " _ L ELW Η πότε η εξίσση τυ Slutky γι την πρσφρά εργσίς σε όρυς ελστικτήτν πίρνει τη μρφή: EHW =* EHW L/H-KWH-DLF (.5.) όπυ EHW - - L/HELW είνι τ πτέλεσμ υπκτάστσης 25.Στην περίπτση γνικής λυσης,δηλ:η-0,τ εισδημτικό πτέλεσμ είνι too με τ μηδέν.

44 κι etvt πάνττε θετικό. () Σύμφν με τις σχέσεις (.5.2) κι. (.5.): CF R - 0 κι 0F E - Χ Θ Θ πότε : F Θ Kt L - Θ - F" 0F E Θ Θ 8L Θ U - Χ 6L ef - Χ πλλπλσιάζντς την πρπάν σχέση με τν όρ (P/L) Kt επιπλέν τ εισδημτικό πτέλεσμ με τν όρ (F/F) πίρνυμε: 8L - JP_ BL L Θ L Θ - Χ L. Ö F L η σε όρυς ελστικτητν: ELP - EUP - Kx-nuF (.5.2) όπυ Κχ - P-X/F Kt δε χ vet τ πσστό τυ εισδήμτς πυ δπνάτι στην γρά τυ γθύ Χ. όρς EUP εκφράζε C τ πτέλεσμ υπκτάστσης Kt γι την περίπτση ενός κόσμυ με δυ μόν γθά εvi θετικός. Τ εισδημτικό πτέλεσμ εκφράζετι πό τν όρ KX-IUF κι μπρεί ν πάρει πιδήπτε πρόσημ. Γι την περίπτση πρσφράς εργσίς έχυμε: ΕΗ - L_ EUP -ΕΗ + JL_ KXIKF (.5.) Η Η όπυ ΕΗ = - L/H EUP είνι τ πτέλεσμ υπκτάστσης κι στην περίπτση δύ γθών είνι θετικό.

45 4.6. Συγκριτική Σττική (Διγρμμτική Ανάλυση) πς ε (.νι γνστό, ι νγκίες συνθήκες πρώτης τάξης γι τη μεγιστπίηση της χρησιμότητς τυ τόμυ ικνπιύντι στ σημεί,όπυ μι κμπύλη διφρίς πό τ σύνλ τυ χάρτη τν κμπυλών διφρίς τυ τόμυ,εφάπτετι στν εισδημτικό περιρισμό. Μετβλές στις εξγενείς μετβλητές τυ υπδείγμτς θ έχυν σν πτέλεσμ την ντιμετώπιση πό τ άτμ νέν περιρισμών (δυνττήτν) κι κτά συνέπει έν νέ σημεί ισρρπίς τυ. Στ τμήμ υτό,θ δειχθεί τ τι μετβλές θε επέλθυν στις τιμές ισρρπίς τν ενδγενών μετβλητών πό μί μετβλή κάπις εξγενύς μετβλητής. () Μετβλή (ύξηση) τυ υτόνμυ εισδήμτς. Έστ ότι n ρχική θέση ισρρπίς τυ τόμυ,σύμφν με τ διάγρμμ (.2),βρίσκετι στ σημεί,στην περίπτση εστερικής λύσης,ή στ Β,στη περίπτση γνικής. Μι ύξηση τυ υτόνμυ εισδήμτς τυ τόμυ,θ έχει σν πτέλεσμ την πράλληλη μεττόπιση πρς τ πάν τυ εισδημτικύ τυ περιρισμύ. νές τυ εισδημτικός περιρισμός είνι η τεθλσμένη ΗΓΔ. Όσ φρά τη νέ ισρρπί τυ τόμυ μπρύμε ν πρτηρήσυμε :. Στην περίπτση γνικής ρχικής θέσης,τ νέ σημεί ισρρπίς τυ τόμυ,εξρτάτι πό την εισδημτική ελστικότητ ς πρς τη 'ζήτηση σχόλης (n LF ). Εάνni.F,τ νέ σημεί ισρρπίς είνι τ σημεί Γ. Στην

46 5 T-H+L ΔΙΑΓΑΜΜΑ.2. Μετβλές τυ υτόνμυ εισδήμτς. περίπτση υτή τι υίηση τυ υτόνμυ εισδήμτς δεν έχει κμί επίδρση στη σχόλη κι κτά συνέπει στ {.ς ώρες εργσίς,όπς κι στ B,L«T κι. Η-0. Τ μόν,πυ μετβάλλετι είνι η ζητύμενη πσότητ τυ γθύ Χ. Πρτηρείτι, μ t υίηση Ιση με την πόστση ΧΓΧΒ- Εάν TÌ LF <,τ νέ σημεί ισρρπίς τυ τόμυ Θ ßptσκετt σε κπό σημεί ριστερά τυ Γ κι. πάν στην γρμμή ΓΔ. Έτσι. στην περίπτση υτή,η υίηση τυ υτόνμυ εισδήμτς έχει σν πτέλεσμ την μείση της σχόλης κι. κτά συνέπει τη συμμετχή τυ τόμυ στην γρά εργσίς,δηλ. Η 0. β. Στην περίπτση εστερικής ρχικής Θέσης ισρρπις,η L

47 6 ύίηση τυ υτόνμυ εισδήμτς μπρεί ν έχει, τρί διφρετικό: πτελέσμτ όσ φρά τη σχόλη κι κτά συνέπει τις πρσφερόμενες ώρες εργσίς,νάλγ με τ εάν η ελστικότητ,ηι,ρ,είνι μ ι κρότε ρη, Ιση η μεγλύτερη τυ μηδενός. Εάν ηι,ρ 0 η νέ θέση ισρρπίς τυ τόμυ θ βρίσκετι στ σημεί γ. πότε υδεμί μετβλή θ επέλθει στη σχόλη κι τις ώρες εργσίς. Εάν ηι,ρ < 0 η ισρρπί θ βρίσκετι ριστερά τυ γ στην περίπτση υτή έχυμε μείση της σχόλης κι κτά συνέπει ύξηση τυ χρόνυ εργσίς τυ τόμυ. Εάν f\ LF 0 η νέ θέση ισρρπίς τυ τόμυ θ βρίσκετι δείιά τυ γ,έτσι η ύξηση τυ υτόνμυ εισδήμτς έχει σν πτέλεσμ την υίηση της σχόλης κι μείση τν ρών εργσίς. Μετβλή (ύξηση) της τιμής τυ γθύ. Μι ύξηση της τιμής τυ σύνθετυ γθύ,θ έχει σν πτέλεσμ/ 6 όπς φίνετι στ διάγρμμ (.), τη μεττόπιση πρς τ κάτ τυ εισδημτικύ περιρισμύ. νές εισδημτικός περιρισμός τυ τόμυ πρυσιάζετι πό την τεθλσμένη 0 Η ΓΔ. 26.Με την περίπτση γνικής ρχικής θέσης,εδώ δεν σχλύμστε γιτί η νάλυση είνι η ίδι με υτή της πρηγύμενης περίπτσης. Συγκεκριμέν,στην περίπτση υτή, κτνλτής σε μι μείση της τιμής τυ σύνθετυ γθύ συμπεριφέρετι όπς κι στην περίπτση ύξησης τυ υτόνμυ εισδήμτς τυ.

48 7 ΔΙΑΓΑΜΜΑ.. Μετβλές της τυμής τυ σύνθετυ γθύ. Η νέ Θέση ισρρπίς τυ τόμυ θ είρτηθεί πό χ πρόσημ τυ λικύ πτελέσμτς (ΘΙ./Θ). Τ πτέλεσμ υπκτάστσης είνι θετικό» 6ηλ. μι ύίηση της τιμής πό σε 'θ έχει σν πτέλεσμ τη μείση της κτνάλσης τυ Χ κι υίηση της κτνάλσης σχόλης κι κτά συνέπει μείση τν ρών εργσίς. Τ εισδημτικό πτέλεσμ μπρεί ν είνι είτε θετικό είτε ρνητικό. Εάν η σχόλη είνι κννικό γθό κι. τ πτέλεσμ υπκτάστσης μεγλύτερ σε πόλυτ μέγεθς τυ εισδημτικύ.η νέ ισρρπί τυ τόμυ θ Βρίσκετι δείιά τυ γ,πχ.στ σημεί ε.στην περίπτση υτίι,πς φίνετι κι στ διάγρμμ η ύίηση της τιμής τυ γθύ θ έχει σν πτέλεσμ την ύίηση της σχόλης κι μείση τυ χρόνυ εργσίς τυ τόμυ. Εάν τ πτέλεσμ υπκτάστσης είνι

49 8 μικρότερ τυ εισδημτικύ,η νέ ισρρπί τυ τόμυ θ βρίσκετι ριστερά τυ γ,πχ.στ σημεί 6,στην περίπτση υτή η ύίηση της τιμής θ επιδράσει ρνητικά στην κτνάλση σχόλης κι θετικά στην πρσφρά εργσίς. Ότν τ εισδημτικό πτέλεσμ είνι Ισ (σε πόλυτ μέγεθς) με υτό της υπκτάστσης η νέ ισρρπί τυ τόμυ βρίσκετι στ σημεί γ,στην περίπτση υτή η ύξηση της τιμής τυ γθύ υδεμί επ (.δράση θ έχει στην πσότητ σχόλης,πυ κτνλώνετι πότε κι χρόνς εργσίς πρμένει μετάβλητς. () Μετβλή (ύξηση) τυ μισθύ. Έστ ότι τ ρχικό σημεί ισρρπίς τυ τόμυ βρίσκετι στ σημεί τυ διγράμμτς (.4) στην περίπτση εστερικής λύσης,η στ Β στην περίπτση γνικής. Μι ύίηση τυ μισθύ θ έχει σν πτέλεσμ την μεττόπιση της AB στη θέση ΒΓ,πότε νές εισδημτικός περιρισμός τυ τόμυ θ είνι η τεθλσμένη ΗΒΓ. Γι τ νέ σημεί ισρρπίς πρτηρύμε:. Στην περίπτση γνικής ρχικής θέσης.η ύίηση τυ μισθύ δεν είνι σίγυρ ότι θ δηγήσει τ άτμ στην πόφση ν συμμετάσχει στην γρά εργσίς. Μπρεί, κι η νέ ισρρπί ν ε (.νι γνική, δηλ. L-T κι Η-0. Γι εστερική νέ θέση ισρρπίς δηλ. Η 0, Ισς θ πρέπει η ύίηση τυ μισθύ ν είνι ρκετά μεγάλη. πσδήπτε όμς μι ύξηση τυ μισθύ υΐάνει την πιθνότητ ν πφσίσει τ άτμ ν εργστεί.

50 9 T=H+L Η δ Η ΔΙΑΓΑΜΜΑ.4. Μετβλές τυ μισθύ-κμπύλες -πρσφράς εργσίς.

51 40 β. Στην περίπτση εστερικής ρχικής ισρρπίς χ νέ σημεί ισρρπίς εξρτάτι, πό τ εάν η σχόλη είνι κννικό fj κτώτερ γθό. Εάν η σχόλη είνι κτώτερ γθό τ èv πτέλεσμ ενισχύει τ άλλ,δηλ.τ πτέλεσμ υπκτάστσης κι τ εισδημτικό κινύντι πρς την Ιδι κτεύθυνση- Εάν η σχόλη είνι κννικό γθό,n L F,τ δύ πτελέσμτ κινύντι πρς ντίθετη κτεύθυνση. Εάν συμβίνει τ πτέλεσμ υπκτάστσης ν είνι ίσ (σε πόλυτ μέγεθς) με τ εισδημτικό, η ύξηση τυ μισθύ δεν θ έχει κμί επίδρση στην πσότητ της σχόλης κι κτά συνέπει στις πρσφερόμενες ώρες εργσίς. Η κμπύλη πρσφράς εργσίς τυ τόμυ είνι πλήρς νελστική. Στ διάγρμμ πρυσιάζετι με την S^. Εάν τ πτέλεσμ υπκτάστσης είνι μεγλύτερ τυ εισδημτικύ,τότε τ νέ σημεί ισρρπίς τυ τόμυ θ βρίσκετι ριστερά τυ γ,πχ. στ δ,υτό σημίνει ότι η ύξηση τυ μισθύ θ έχει σν πτέλεσμ την μείση της σχόλης, άρ ύξηση τυ χρόνυ εργσίς,δηλ: L/eW < 0 κι ΘΗ/ /ew 0. Η κμπύλη πρσφράς εργσίς τυ τόμυ όπς φίνετι κι πό τ διάγρμμ,πυ είνι η β^,έχει θετική κλίση. Στην περίπτση πυ τ πτέλεσμ υπκτάστσης είνι μικρότερ πό τ εισδημτικό τ νέ σημεί ισρρπίς θ βρίσκετι δεξιά τυ γ,πχ. στ ε, πυ σημίνει L/eW 0 κι ΘΗ/eW < 0. Η κμπύλη πρσφράς εργσίς τυ τόμυ στην περίπτση υτή έχει ρνητική κλίση. Στ διάγρμμ (.4),πρυσιάζετι με την SH.

52 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι 2 Η ΣΥΝΑΤΗΣΗ ΠΣΦΑΣ ΕΣΙΑΣ ΕΝΣ ΜΕΛΥΣ ΤΥ ΝΙΚΚΥΙΥ 2.0. Ε ι σ γ γ ή Τ υπόδειγμ,πυ νπτύχθηκε στ πρηγύμεν κεφά- Λ δεν μπρεί ν είηγησει στ σύνλ της τη συμπεριφρά τν τόμν νφρικά με τις πφάσεις,πυ σχετίζντι με την πρσφρά: εργσίς. Αυτό,συμφνά με την νεκλσική σκέψη.μπρεί ν χρησιμπιηθεί γ t την πρσέγγιση μ tg μεμνμένης περίπτσης. Συγκεκριμέν τ πρδσικό υπόδειγμ μπρεί ν εξήγησε», τη συμπεριφρά μόν τυ νικκυριύ,πυ πτελείτι πό έν μέλς κι πυ πρσφέρετι στην γρά εργσίς ν εργστεί γι μισθό. Τ υπόδειγμ όμς υτό,είνι χρήσιμ πό νλυτική σκπιά μις κι μπρεί ν επεκτθεί γι την κάλυψη πλλών άλλν χρήσιμν περιπτώσεν,νάλγ με τις δρστηριότητες τυ τόμυ,δηλ.πς διθέτει υτό τ χρόν πυ έχει στη διάθεση τυ κι νάλγ με τν ριθμό τν μελών τυ νικκυριύ. Στ πρώτ κι τρίτ μέρς τυ κεφλίυ υτύ νλύντι ντίστιχ,η περίπτση τυ υτπσχλύμενυ τόμυ κι τυ τόμυ,πυ πέρ πό τις ώρες υτπσχόλησης τυ,πρσφέρε ι πό τ διθέσιμ χρόν τυ στην γρά εργσίς κι έν ριθμό ρών γι μισθό. Τ δεύτερ κι τέτρτ μέρς σχλύντι με συγκριτική σττική γ t τ ντίστιχ υπδείγμτ. Τ κεφάλι κλείνει με τ 4

53 42 τμήμ,πυ νφέρετι, στ πώς διμρφώνντι ι συνάρτησε ις πρσφράς εργσίς,πυ πρρέυν πό την νάλυση τυ πρώτυ κεφλίυ κι. τν τμημάτν (2.) κι. (2.) στην περίπτση,πυ η ικγένει κι. όχι. τ μεμνμέν άτμ,πτελεί την ικνμική μνάδ. 2.. Η Συμπεριφρά τυ Αυτπσχλυμένυ Ατόμυ Τ υτπσχλύμεν άτμ σε κάθε δεδμένη χρνική περίδ,έχει. ν πφσίσει, τ πώς θ διθέσει τν κθρισμέν χρόν τυ, (Τ),νάμεσ σε σχόλη, (L),κι εργσί στην πρσπική τυ επιχείρηση η εργσί γι κλλιέργει τν γρών τυ,(η). Έτσι χρνικός τυ περιρισμός έχει τη μρφή: Τ - Η + L (2..) Επειδή τ άτμ είνι πργγός,υπτίθετι ότι ντιμετπίζει μι συνάρτηση πράγγης χ της μρφής: Ω - F(H, Κ. γ) (2..2) όπυ Q: η πσότητ πρϊόντς,πυ πράγει τ άτμ, Η: ι ώρες τυ εργσς,κ τ κεφάλι (έδφς η μηχνές κλπ),πυ χρησιμπιείτι κτά την πράγγη τυ πρϊόντς κι ερεί,τι στθερή εισρή κι γ είνι μι τεχνλγική πράμετρς. Γι την συνάρτηση πργγής υπτίθετι ότι ισχύ-.βλέπε:)d.sumner:"the ff-frm Lbor Supply of Frmer", (Americn Journl of Agriclturl Enomic, vol ),σελ.499. β)w.huffmn:"frm nd ff-frm Work Deciion: The Role of Humn Cpitl", (The Review of Enomic nd Sttitic Feb.980),σελ.5.