ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΙΙ Ακ. έτος 2013-14 ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ Το γνωστικό πλαίσιο που περιλαμβάνεις αξίες, θέσεις, νοοτροπίες, κανόνες συμπεριφοράς και προσδοκίες και το οποίο είναι κοινό για τα μέλη μίας οργάνωσης Ένα σύνολο βασικών υποθέσεων (assumptions) που αποδέχονται/ πιστεύουν τα μέλη μιας οργάνωσης Κεντρικά χαρακτηριστικά για τον καθορισμό της κουλτούρας Συμπεριφορά στους εκτός της οργάνωσης Ενδιαφέρον για νέες ιδέες Βαθμός αποδοχής κινδύνου Αξία που αποδίδεται στους εργαζόμενους Τοξική vs Υγιής (υψηλή αξία->καλύτερη λειτουργία & ανάπτυξη) Μέθοδοι και κανάλια επικοινωνίας Ενίσχυση συνεργατικών/ανταγωνιστικών σχέσεων 1
ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ Ισχυρή (strong) κουλτούρα: Τα κεντρικά χαρακτηριστικά της κουλτούρας είναι αποδεκτά σε σημαντικό βαθμό από την πλειοψηφία (συνήθως συναντώνται σε μικρούς σχετικά οργανισμούς) Οι οργανισμοί με ισχυρή κουλτούρα διακρίνονται από: Ξεκάθαρη φιλοσοφία οργάνωσης και λειτουργίας Σαφείς και κοινά αποδεκτοί κανόνες και αξίες Συνεχή μετάδοση και υπενθύμιση των κεντρικών αξιών/πεποιθήσεων Προσεκτική επιλογή νέων εργαζομένων με βάση την εναρμόνιση με την κουλτούρα Αδύναμη (weak) κουλτούρα: Τα κεντρικά χαρακτηριστικά της κουλτούρας δεν είναι αποδεκτά σε σημαντικό βαθμό από την πλειοψηφία και επηρεάζουν ελάχιστα την συμπεριφορά τους ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ Συνήθως σε ένα οργανισμό υπάρχουν διάφορες υποκουλτούρες (subcultures) πέρα από την επικρατούσα/κεντρική (dominant) Η οργανωσιακή κουλτούρα του οργανισμού επηρεάζει σημαντικά την λειτουργία ενός οργανισμού γιατί: Δίνει μία αίσθηση ταυτότητας Ενισχύει τον βαθμό δέσμευσης στο σύνολο και συμμετοχής στην επίτευξη της αποστολής/οράματος (mission) του οργανισμού Ξεκαθαρίζει και ενισχύει τα πρότυπα συμπεριφοράς και λειτουργίας 2
ΜΟΡΦΕΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ Ευελιξία: Υψηλός βαθμός αποδοχής αλλαγών στον τρόπο λειτουργίας Εστίαση στο εσωτερικό (ικανοποίηση εργαζομένων, αρμονική λειτουργία) Οικογενειακή (clan culture) Ιεραρχική (hierarchy culture) Προσαρμοστική (Adhocracy culture) Προσανατολισμένη στην αγορά (market culture) Εστίαση στο εξωτερικό (ικανοποίηση πελατών, οικονομικά αποτελέσματα) Σταθερότητα: Έμφαση στην σταθερότητα και στον έλεγχο ΜΟΡΦΕΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ Κοινωνικότητα υψηλή Δικτυωμένη Κατακερματισμένη Συσπειρωτική Ιδιοτελής χαμηλή Αλληλεγγύη υψηλή Κοινωνικότητα: Μέτρο των συναισθηματικών μη οργανικών σχέσεων Αλληλεγγύη: Στηρίζεται σε κοινά καθήκοντα / στόχους και αμοιβαία συμφέροντα / υποχρεώσεις, όχι κοινωνικές σχέσεις 3
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ Ο ιδρυτής έχει την ιδέα για την δημιουργία μιας νέας επιχείρησης Επιλέγονται από τον ιδρυτή τα πρώτα μέλη και συνεργάτες της επιχείρησης Η αρχική/κεντρική ομάδα αναπτύσσει την επιχείρηση και τις δραστηριότητές της Καθώς μεγαλώνει η επιχείρηση νέα μέλη προσέρχονται και ενημερώνονται για το όραμα και τον τρόπο λειτουργίας (οργανωτική μνήμη) ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ Μηχανισμοί και εργαλεία μετάδοσης της κουλτούρας Υλικά αντικείμενα που λειτουργούν ως σύμβολα Συνθήματα και φράσεις (slogans) Ιστορίες και μύθοι «Διάλεκτος» (jargon) Τελετές Γραπτοί κώδικες αρχών/ηθικής 4
ΑΛΛΑΓΗ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ Παράγοντες που συντελούν στην αλλαγή κουλτούρας: Μεταβολές στην σύνθεση του εργατικού δυναμικού Συγχωνεύσεις και εξαγορές Προσαρμογή στις μεταβολές των απαιτήσεων της αγοράς και των πελατών Προσαρμογή στο μεταβαλλόμενο ρόλο της επιχείρησης σε μία αγορά Προσαρμογή στις αλλαγές της τεχνολογίας (π.χ. διαδίκτυο) ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΒΑΣΙΚΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Δημιουργικότητα: Η διαδικασία παραγωγής νέων και χρήσιμων ιδεών Βασικά συστατικά δημιουργικής σκέψης: Ικανότητες και γνώσεις σχετικές με το αντικείμενο Δημιουργικές ικανότητες πολύπλευρη και ανοικτή σκέψη κατανόηση και διαχείριση πολυπλοκότητας ευρετικές τεχνικές (π.χ. αναλογική σκέψη) εγκατάλειψη μη-παραγωγικών ιδεών Ενδιαφέρον για το αντικείμενο και εσωτερική υποκίνηση Προετοιµασία Ωρίµανση ιδέας Καταγραφή ιδεών οκιµή και επαλήθευση 5
ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Εκπαίδευση ανθρώπων στην δημιουργική διαδικασία και ανάπτυξη σχετικών ικανοτήτων Ανάπτυξη δημιουργικού περιβάλλοντος Ενίσχυση αυτονομίας Ενίσχυση επαφών με άλλα δημιουργικά άτομα Απασχόληση ατόμων σε διαφορετικά έργα Ενίσχυση ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης από την εργασία Υποστήριξη από την ανώτερη διοίκηση Ενίσχυση διαφορετικότητας ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Καινοτομία: Η επιτυχημένη εφαρμογή νέων δημιουργικών ιδεών εντός ενός οργανισμού Η καινοτομία αποτελεί βασικό παράγοντα επιτυχίας μιας επιχείρησης Διατηρούσα (Sustaining Innovation) Σταδιακή (Incremental) Παραγωγός (Manufacturer) Επίδραση στην υφιστάµενη λειτουργία Βαθµός Αβεβαιότητας Πηγή/Προέλευση «Ρήγματος» (Disruptive Innovation) Θεμελιώδης (Radical) Πελάτης (End-user) 6
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Συνήθη πεδία εφαρμογής καινοτομιών: Προϊόντα/Υπηρεσίες Διαδικασίες παραγωγής Μέθοδοι προώθησης και Μάρκετινγκ Εφοδιαστική αλυσίδα Μέθοδοι οργάνωσης Επιχειρηματικό μοντέλο Συνθήκες για την ανάπτυξη καινοτομίας Υποκίνηση Πόροι Ικανότητες διαχείρισης καινοτομίας (προσεκτική επιλογή στόχων, συστημάτων ανταμοιβών και χρονοδιαγραμμάτων) Η μόνη αεροπορική εταιρία στις ΗΠΑ που εμφάνιζε κέρδη κάθε έτος για 3 δεκαετίες (1969-2000). Η μόνη αεροπορική εταιρία που κέρδιζε το «τριπλό στέμμα» (ταχύτερη εξυπηρέτηση, λιγότερα παράπονα, λιγότερες χαμένες αποσκευές) για 5 χρόνια στην σειρά. Καμιά άλλη εταιρία δεν έχει κερδίσει αυτό το βραβείο. Έχει 20% χαμηλότερα λειτουργικά κόστη από τις άλλες αεροπορικές. Υπάρχει συνεχής προσπάθεια μείωσης του κόστους από όλους. Η πλειοψηφία των δρομολογίων γίνονται σε σχετικά μικρές αποστάσεις χωρίς ανταπόκριση και με μικρά αεροσκάφη. 7
Πτήσεις χωρίς καθυστερήσεις % Απολεσθείσες αποσκευές στις 1,000 Παράπονα ανά100,000 πελάτες Southwest 76,7% -1 5,70-3 0,40-1 Continental 72,0% -2 8,49-6 1,46-3 Delta 71,4% -3 7,63-5 1,52-4 American West 68,3% -4 5,21-1 3,21-8 American 67,1% -5 7,20-4 2,12-6 Alaska 66,5% -6 8,87-7 1,34-2 United 66,5% -7 11,3-9 1,92-5 Northwest 62,7% -8 10,3-8 3,89-10 TWA 60,0% -9 12,0-10 3,88-9 USAir 58,2% -10 5,37-2 3,06-7 Επιτυγχάνει τον μικρότερο χρόνο προετοιμασίας ενός αεροσκάφους για πτήση. Στην εξυπηρέτηση και την συνεργασία δίνεται έμφαση στη φιλικότητα και το οικογενειακό κλίμα Το ποσοστό των συνδικαλιζόμενων εργαζόμενων ήταν 84%. Εξυπηρετεί 52 πόλεις και έχει 26.000 εργαζόμενων. Το 1998 είχε περισσότερες από 140.000 αιτήσεις για εργασία. Το τμήμα Μάρκετινγκ εστιάζει στο φιλικό κλίμα, την ποιότητα εξυπηρέτησης και το χαμηλό κόστος. 8
Talking about Southwest s recruiting, Kelleher says, We draft great attitudes, If you don t have a good attitude, we don t want you, no matter how skilled you are... The mission of Southwest Airlines is dedicated to the highest quality of customer service delivered with a sense of warmth, friendliness, individual pride, and company spirit... We are committed to provide our employees a stable work environment with equal opportunity for learning and personal growth. Creativity and innovation are encouraged for improving the effectiveness of Southwest Airlines. Above all, employees will be provided the same concern, respect, and caring attitude within the organization that they are expected to share externally with every Southwest Customer. Every company I have ever gone in, they say people are number one, but they re just not, They don t live up to that, and we do. 9
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΔΑΔ :Απλή και συνεπής στρατηγική σε όλες τις βαθμίδες και όλα τα τμήματα Πολιτική μακροχρόνιας απασχόλησης Σταθερότητα και Σχεδιασμός εργασίας Εκπαίδευση /ανάπτυξη προσωπικού και Εσωτερική ανάδειξη Αμοιβές Βραβεία απόδοσης και υπό μορφή μετοχών Σχετικά μικρός σταθερός μισθός Κουλτούρα και ηγεσία Επιλογή με βάση την «νοοτροπία» (attitude) και την «συμβατότητα» (fit) στην υπάρχουσα κουλτούρα Ισχυρή κουλτούρα με έμφαση στην καλλιέργεια οικογενειακού κλίματος και την απόδοση Ανάπτυξη ηγετικών ικανοτήτων Διάχυση πληροφοριών Καλλιέργεια νοοτροπίας ιδιοκτησίας της επιχείρησης από όλους τους εμπλεκόμενους (υπαλλήλους, συνεργάτες κλπ.) 10