Respublikanın ümumtəhsil məktəblərinin 11-ci sinifləri üçün Cəbr və analiгin başlanğıcı dərsliвi

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Respublikanın ümumtəhsil məktəblərinin 11-ci sinifləri üçün Cəbr və analiгin başlanğıcı dərsliвi"

Ἰωακείμ Παναγιωτάκης Παπαδόπουλος
6 χρόνια πριν
Προβολές:

Respuliknın ümumtəhsil məktələrinin 11-ci sinifləri üçün Cər və nliгin şlnğıcı dərsliвi Müəlliflər: Misir Mərdnov Məmməd Yquov Sir Mirzəyev Ağ İrhimov İlhm Hüseynov

2 Respuliknın ümumtəhsil məktələrinin 11-ci sinifləri üçün Cər və nliгin şlnğıcı dərsliвi Müəlliflər: Misir Mərdnov Məmməd Yquov Sir Mirzəyev Ağ İrhimov İlhm Hüseynov Məhəmməd Kərimov Ədürrəhim Quliyev Bkı: кşıoğlu, Dərsliklə ğlı TQDK-y dxil olmuş və çıq müгkirələrdə ildirilmiş qeвdlər, irdlr və təkliflər əssınd hгırlnmış YEKUN RƏY 2

3 Yekun rəy şğıdkı meyrlr əssınd formlşmışdır: 1. Məгmunun işlənməsi xımındn; 2. Dil və вгı üsluu xımındn; 3. Diгвn və ədii tərtit xımındn; 4. Tpşırıqlrın elmi-metodiki uвğunluğu xımındn. 1. Məгmunun işlənməsi xımındn Dərslik hzırd respuliknın ümumtəhsil məktələrində qüvvədə oln tədris proqrmı əssınd hzırlnrq, 5 fəsildən ( Törəmə və onun tətiqləri, İtidi funksiв və inteqrl, Birləşmələr nəгəriввəsi, Ehtiml nəгəriввəsinin elementləri, кoxhədlilər. Tənliklər. Tənliklər və ərərsiгliklər sistemi ) və 192 səhifədən irətdir. Dərsliyə 47 mövzu dxil etmişdir. Tədris proqrmınd nəzərdə tutuln mövzulr dərslikdə tm əhtə olunmuş, proqrmdnkənr heç ir mövzu dərsliyə dxil edilməmişdir. Dərslikdəki çlışmlrın əksəriyyəti düşündürücüdür. Dərslikdə Təkrr üçün çlışmlr, Müəllim üçün proqrm və sond əksər çlışmlrın cvlrı verilmişdir. Dərslikdə verilən mövzulr elmimetodiki xımdn ciddi mühisə doğurmur. εterillrın verilişində sdədənmürəkkəə prinsipi gözlənilmişdir. Verilən nəzəri mterillrl müstəqil təlimi inkişf etdirən fəliyyət xətləri rsınd mütənsiliyin gözlənilməsi nəzərə lınmışdır. Bununl ynşı, dərslikdə əzi qüsurlr d vr. Bunlr şğıdkılrdır: Səhifə 3-də Nöqtənin ətrfı nlвışı. Funksiвnın limitinin tərifi. Sonsuг kiçilən funksiвlr. * Limitin xssələri mövzusunun izhınd nöqtənin ətrfı nlyışının dxil edilməsi zmnı nöqtəsi dedikdə nəzərdə tutulnın nədən irət olduğu hqqınd şərtləşmənin verilməsi məqsədəuyğundur. Bu şərtləşmə olmdığın görə dərslikdə x=2 nöqtəsi, 3 nöqtəsi kimi ifdələr verilmişdir. Səhifə 4-də yşıl fondn sonrkı zsd yzıln f(x)=a+α(x) ərərliyi sonsuz kiçilən funksiyy tərif verildikdən sonr, yəni mövzunun III hissəsində verilsə dh məqsədəuyğun olr. Səhifə 5-də rdıcıllıq dilində (Heyne mənd) limitin tərifinin dilində (Koşi mənd) təriflə eynigüclü olduğu hqd heç ir məlumt yzılmyı. Səhifə 6-d funksiynın limiti hqqınd 6-cı teoremdə verilmiş lim f x + g x = lim f x + lim g x ərərliyinin x x x 3

4 lim f x gx lim f x lim g x x x x Səhifə 7-də lim P x = P xq x Q kimi verilməsi məsləhətdir. nisətində çoxhədlilərin dərəcələri müxtəlif olduqd limitin heslnmsın id nəzəriyyə və misl nümunəsinin verilməsi məqsədəuyğun hes edilir. Səhifə 11-də verilmiş mövzunun dının lim, lim 1+x sinx x0 x x0 əvəzinə lim = 1, lim x x = e 4 sinx x0 x x0 limitləri kimi verilməsi tövsiyə edilir. 1 x limitləri Səhifə 17-də mövzud verilmiş Teorem 1. (Koşi teoremi) əvəzinə Teorem 1. (Bolsno-Koşi teoremi) yzılmsı tövsiyə edilir. Həmçinin, Bolsno-Koşinin II teoremi yzılmyı. Hluki, I teorem II-dən nəticə kimi çıxır. Səhifə 29-d Mürəkkə funksiвnın və * tərs funksiвsının törəməsi mövzusund mürəkkə funksiynın törəməsinin tpılmsı üçün cəmi iki misl nümunəsi verili. Əlvə olrq mürəkkə triqonometrik funksiynın törəməsinin tpılmsı üçün də nümunənin verilməsi tövsiyə edilir. Səhifə 32-də sond üçüncü zsd verilmiş sinf x = cosf x f x ərərliyinin sinf x = f xcosf x kimi verilməsi məqsədəuyğun hes edilir. Həmçinin, mövzunun izhınd cos f x, tgf x, ctgf x kimi mürəkkə funksiylrın törəmələrinin verilməsi də tövsiyə edilir. Səhifə 36-d оstlü funksiвnın, loqrifmik funksiвnın və qüvvət funksiвsının törəməsi mövzusunun hər iki teoremdə verilmiş ədəd oxund diferensillnndır ifdəsinin həqiqi ədədlər çoxluğund diferensillnndır kimi verilməsi məsləhətdir. Eyni ird səhifə 53-də Misl 3 -ə də iddir. Yenə həmin səhifədə mövzunun izhınd 1 log f x = f x f x ln f x f x düsturlrının verilməsi tövsiyə edilir. Səhifə 41-də irinci zsd k toxunn =tgα, ond olunmsı məqsədəuyğun hes edilir. = ln f x və tg f x fikrinin əlvə Səhifə 50-də Funksiвnın rtmsı və гlmsı əlmətləri mövzusund verilmiş teoremlərin istlrınd f x > f x 0 deyil, f x f x 0 ( f x < f x 0 deyil, f x f x 0 ) verilməsi tövsiyə edilir.

5 Səhifə 51-də Lqrnj teoremi nin həndəsi mənsınd verilmiş elə c nöqtəsi vr ki ifdəsi əvəzinə elə c ədədi vr ki olmlıdır. Səhifə 54-də funksiynın öhrn nöqtəsinin tərifində verilmiş dxili nöqtə nlyışının izhının verilməsi vcidir. Səhifə 56-d yşıl fond verili: Əgər x 0 nöqtəsində törəmə işrəsini + -dən -вə dəвişirsə, u nöqtə mksimum nöqtəsi, -dən + -ə dəвişirsə, minimum nöqtəsidir. Burd, işrələrin dəyişməsinə soldn sğ doğru xılmlı olduğu qeyd edilməlidir. Səhifə 57-də 2-ci ənddə verilmiş funksiвnın törəməsinin (;) rlığınd sıfır olduğu nöqtələrdə qiвmətləri heslnır ifdəsinin əvəzinə funksiynın qiymətləri (;) rlığınd ütün öhrn nöqtələrində heslnır verilməsi dh məqsədəuyğun hes edilir. Həmçinin, ury əgər f(x) funksiysının [;] prçsınd öhrn nöqtələri yoxdurs, ond funksiy u prçd rtır və y zlır. Deməli, [;] prçsınd f(x) funksiysının ən öyük və ən kiçik qiymətləri prçnın uc nöqtələrində ldığı qiymətlərdir izhının əlvə olunmsı tövsiyə edilir. Səhifə 62-də Misl 4 -də verilmiş nümunə çox çətindir. Funksiynın rşdırılmsı üçün dh sdə mislın verilməsi təklif edilir. Səhifə 76-d Xssə 4 -də verilmiş f x + g x dx = f x dx + g x dx ərərliyinin f x g x dx f x dx g x dx kimi verilməsi məsləhətdir. Səhifə 82-də hissə-hissə inteqrllm üsulunun ir misl ir neçə dəfə tətiq olunmsı hqqınd heç ir məlumt verilməyi. Hluki, 305 nömrəli çlışmnın ) əndini yerinə yetirmək üçün iki dəfə hissə-hissə inteqrllm üsulundn istifdə olunur. Səhifə 87-də göy rəngli şriftlə verilmiş n sвd prçв ölək ifdəsi n syd ərər prçy ölək kimi verilməlidir. Yenə həmin səhifədə dərsliyin rus dilində oln vrintınd irinci zsd f(x) funksiysının kəsilməz olduğu qeyd edilməlidir. Səhifə 93-də Misl 5 -də verilmiş inteqrlın heslnmsınd 8-ci xssədən istifdə olunmsı tövsiyə edilir. Səhifə 95-də Müəввən inteqrlın tətiqləri mövzusund verilmiş S = f xdx ərərliyinin 3-cü xssədən istifdə edərək S f xdx f xdx kimi yzılmsı tövsiyə edilir. 5

6 Səhifə 96-d irinci zsd verilmiş S = f xdx + f xdx ərərliyinin əvəzinə S f xdx f xdx yzılmsı məsləhətdir. с c Səhifə 101-də кoxluqlr cərinin əss xssələri mövzusund verilmiş 1-8-ci xssələrə 9. A edilir. c A və 10. A əndlərinin əlvə olunmsı tövsiyə Səhifə 115-də inomil əmsllr hqqınd məlumtın verilməsindən sonr onlrın əss xssələrinin verilməsi məqsədəuyğun hes edilir. Səhifə 117-də Pskl üçucğının necə yrndığının izhı verilməlidir. Səhifə 122-də Hdisə nlвışı mövzusund təsdüfi hdisə yə verilən tərifin dəqiqləşdirilərək yzılmsı məqsədəuyğundur. Səhifə 123-də yşıl fond verilmiş təriflər qüsurludur. Birinci qüsur u təriflərdə verilmiş hdisənin nəticəsi kimi nlşılmz fikirlərdən irətdir. İkinci qüsur isə iki hdisələr çoxluğunun irləşməsinin tərifinin düzgün verilməməsidir. Bu təriflərin yenidən dəqiqləşdirilərək işlənməsi tövsiyə edilir. Səhifə 136-d teoremdə verilmiş A(x) çoxhədlisinin dərəcəsinin B(x) çoxhədlisinin dərəcəsindən öyük olmsının qeyd olunmsı tövsiyə edilir. Səhifə 146-d * Qeвri müəввən əmsllr üsulu mövzusunun izhınd verilmiş Misl ın həllində R(x)-in dərəcəsi irə ərər olmlıdır hökmünün əvvəlcədən verilməsi məqsədəuyğun deyil. c 2. Dil və вгı üsluu xımındn Dərslikdə mterillrın dilinin və üsluunun, mətnlərdəki fikirlərin, onlrın ifdə tərzinin şgirdlərin yş səviyyəsinə uyğunluğu gözlənilmiş, qrmmtik və orfoqrfik qydlr əməl olunmuşdur. İstər mövzulrın izhı, istərsə də tpşırıqlrın mətnləri şgirdlər tərəfindən ydın şəkildə ş düşüləndir ki, u d dərsliyin şgird tərəfindən müstəqil şəkildə öyrənməsinə zəmin yrdır. Bununl ynşı, müəyyən qüsurlr vr. Bunlr şğıdkılrdır: Səhifə 4-də göy şriftlə verilmiş cümlədə вlnıг və вlnıг ifdəsinin əvəzinə ylnız verilsə, dh yxşı olr. Səhifə 15-də dərsliyin rus dilində oln vrintınd ikinci zsdkı sözünü yzmmq dh məqsədəuyğun olr. 6

7 Səhifə 21-də dərsliyin rus dilində oln vrintı üzrə mövzunun irinci zsınd Пь ця y=f(x) ifdəsindəki ця sözünü yzmmq dh məqsədəuyğundur. Eyni irdı səhifə 23-də yşıl fond verilmiş Та ця y=f(x) ifdəsinə də id etmək olr. Səhifə 22-də eşinci zsın sonund yzılmış urd Δf Δx nisətinə x 0 nöqtəsində y=f(x)-in dəвişməsinin ort sürəti deвəcəвik ifdəsində x 0 nöqtəsində yzılışı səhvdir. x x x rlığınd yzılmlıdır. 0; 0 Səhifə 25-də Cəmin, hsilin, nisətin və qüvvətin törəməsi mövzusund 1-4 qydlrındn sonr verilmiş Bu qвdlr diferensillnmnın əss qвdlrı dlnır ifdəsinin əvvəldə yzılmsı dh məqsədəuyğundur. Səhifə 36-d mövzunun dının Üstlü, loqrifmik və qüvvət funksiysının törəməsi kimi yzılmsı tövsiyə edilir. 3. Diгвn və ədii tərtit xımındn Dərslikdə səhifələrin tərtitı məzmunun snlıql mənimsənilməsinə xidmət edir. İstifdə edilən şriftlərin müvfiq yş qrupun uyğunluğu gözlənilmişdir. Vhid dizynın qorunmsı d təqdirəlyiqdir. Səhifə 21-də verilmiş x+δx ifdəsində mötərizə ğlnmyı. Səhifə 76-d irinci zsd verilmiş düsturun göy rəngli şriftlə verilməsi məqsədəuyğundur. 4. Tpşırıqlrın elmi-metodiki uвğunluğu xımındn Tpşırıqlr mövzulrl tm şəkildə uyğunlşdırılmışdır. Burd, iliklərin tətiqini tələ edən, idrkı crıqlrın formlşdırılmsın yönəlmiş tpşırıqlr üstünlük verilmişdir. Dərslikdə mövzulr üzrə şgirdin özünü müstəqil qiymətləndirə ilməsi üçün tpşırıqlrın verilməsi, tpşırıqlrın şərtinin nlşıqlı, loknik, yığcm, konkret olmsı, çətinlik səviyyəsinə görə sdədən mürəkkəə doğru yerləşdirilməsi, səhifə də 5-11-ci siniflərdə tədris olunn mövzulr id Təkrr üçün çlışmlr ın verilməsi təqdirəlyiqdir. Funksiвnın limiti nə id çlışmlr ylnız x 2 tipli şərtlər dxilində verilmişdir. x ± şərti dxilində də limitlərin verilməsi vcidir. Həmçinin, 7

8 dərslikdə 0, +, - tipli qeyri-müəyyənliklərə id çlışmlrın verilməsinə 0 xmyrq,, 0, tipli qeyri-müəyyənliklərə id çlışmlrın d verilməsi məqsədəuyğundur. Səhifə 21-də 65-ci tpşırıqd nöqtə əvəzinə mddi nöqtə yzılmsı məqsədəuyğundur. Səhifə 73-də cu tpşırıqlr üçün verilmiş şərtdə ədəd oxund verilmiş funksiвlrın ifdəsi əvəzinə verilmiş funksiylrın olmsı dh doğru olr. Səhifə 74-də 264-cü tpşırığın şərtinin dh sdə, nlşıqlı şəkildə verilməsi məqsədəuyğun hes edilir. Dərslikdə hər mövzudn sonr əvvəlki mövzulr id Təkrr üçün çlışmlr ın verilməsi tövsiyə edilir. Nəticə 1. Dərslikdə tədris proqrmındkı mövzulr tm əhtə olunu, ordkı fktlr, hər ir nlyış dir verilən izh özündən əvvəlki məlum fktlr əsslnrq elmi-metodiki xımdn dəqiq ifdə edili. 2. Dərslikdə şgirdlərin yş xüsusiyyətləri nəzərə lını. 3. Dərslik fənn üzrə ilik və crıqlrın formlşdırılmsın imkn verir. 4. Dərslikdə müəyyən mövzulr üzrə ir sır qüsurlr, texniki səhvlərə də rst gəlinir. 8

Σχετικά έγγραφα

1.Kompleks ədədlərin ustlü şəkli və onlar üzərində əməllər. 2.Qeyri müəyyən inteqral. Dəyişənin əvəz edilmə üsulu

1 Sərəst mövzulr: 1.Kompleks ədədlərin ustlü şəkli və onlr üzərində əməllər 2.Qeyri müəyyən inteqrl. Dəyişənin əvəz edilmə üsulu 3.Hissə-hissə inteqrllm üsulu 4.Müəyyən inteqrl,onun əzi tətiqləri 5.Tənliyin