Δεξιά/αριστερά ή παλιό κρασί σε καινούργιο βαρέλι:

Transcript

1 Δεξιά/ριστερά ή πλιό κρσί σε κινούργιο βρέλι: Ανιχνεύοντς το ξικό υπόβθρο της πολιτικής συμπεριφοράς Βσίλης Πυλόπουλος Τμήμ Ψυχολογίς, Πνεπιστήμιο Αθηνών Προφορική νκοίνωση στο 9 ο Πνελλήνιο Συνέδριο Κοινωνικής Ψυχολογίς, Νοεμβρίου 2013, Πλιοκερσιά Φθιώτιδς

2 Περίληψη Αν κι έχει κτά κιρούς μφισβητηθεί, η κλσική διάκριση μετξύ «δεξιάς-ριστεράς» ή «συντηρητικήςπροοδευτικής» τοποθέτησης πρμένει επίκιρη γι τη μελέτη του πολιτικού λόγου. Εντοπίζοντι δύο «διχωριστικές γρμμές» μετξύ των δύο πόλων: η δικιολόγηση των κοινωνικών νισοτήτων κι η ντίστση στην λλγή, με τη δεξιά τοποθέτηση ν ποκρίνετι κτφτικά στ πρπάνω διλήμμτ, ντίθετ προς την ριστερά (Jost t al., 2009). Πιο πρόσφτ, η λεγόμενη «θεωρί των δύο άκρων» μφισβητεί τη γρμμικότητ των πρπάνω διφορών υποστηρίζοντς μι κμπυλόγρμμη σχέση, με νγωγές στην έρευν της νοημοσύνης (Eysnck, 1999/1954). Η υποχώρηση του ρόλου των κοινωνικοδημογρφικών πργόντων στην πρόβλεψη της πολιτικής ψήφου, ενδεικτική μάλλον τομικιστικής στροφής, νοίγει δρόμο γι τη διερεύνηση των τομικών διφορών στις πολιτικές προτιμήσεις με βάση το ξικό τους υπόβθρο (Fldman, 2003). Στην έρευν υτή χρησιμοποιούντι οι προσωπικές κι οι πολιτικές ξίες ως προβλεπτικοί πράγοντες της πολιτικής συμπεριφοράς (όπως εκφράζετι μέσ πό την πολιτική ψήφο κι την πολιτική συμμετοχή). Ανμένετι ότι οι διφορές μετξύ ριστεράς/δεξιάς στις ξίες θ οργνώνοντι γύρω πό τ δύο κλσικά διλήμμτ περί ποδοχής των νισοτήτων κι διτήρησης του συστήμτος. Επιπλέον, διερευνάτι η ορθότητ της «θεωρίς των δύο άκρων». Το δείγμ ποτέλεσν περίπου 400 ενήλικες πό διφορετικές περιοχές της Ελλάδς. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσν το ερωτημτολόγιο Portrait Valus Qustionnair (Schwartz t al., 2001) κι πάντησν σε ερωτήσεις σχετικά με τις πολιτικές ξίες κι την πολιτική υτοτοποθέτηση (Schwartz t al., 2010), την πολιτική συμμετοχή (Vcchion t al., submittd) κι το κοινωνικοδημογρφικό τους προφίλ. Σε γενικές γρμμές, τ ποτελέσμτ επιβεβιώνουν τις ερευνητικές υποθέσεις κι διψεύδουν τον ισχυρισμό περί ομοιότητς των πολιτικών άκρων όσον φορά τις ξίες κι την πολιτική συμμετοχή.

3 Πολιτική συμπεριφορά: μονοδιάσττο δίπολο ή πολλπλές διστάσεις; Η πολιτική ιδεολογί κι συμπεριφορά μελετάτι συχνά μέσ πό το δίπολο: δεξιά ριστερά ή συντηρητική φιλελεύθερη/ προοδευτική τοποθέτηση (π.χ. Papastamou t al., 2005). Σε μετ-νάλυση 88 δειγμάτων πό 12 χώρες, οι Jost, Glasr, Kruglanski, & Sulloway (2003) συμπέρνν ότι ο πυρήνς της συντηρητικής ιδεολογίς συμπυκνώνετι σε δύο διστάσεις: () ντίστση ενάντι στην λλγή, κι (β) δικιολόγηση των κοινωνικών νισοτήτων. Η πρπάνω δομή κινητοποιείτι πό γνωστικές, υπρξικές κι σχεσικές νάγκες νφορικά με τη διχείριση της πειλής κι της βεβιότητς κι νμένετι ν έχει επιπτώσεις στην τομική πολιτική συμπεριφορά κι στις διομδικές σχέσεις (Jost, Fdrico, & Napir, 2009).

4 Πολιτική συμπεριφορά: μονοδιάσττο δίπολο ή πολλπλές διστάσεις; Ενλλκτικά, τ πολυδιάσττ μοντέλ της ιδεολογίς ντιπροτείνουν ότι ο συντηρητισμός κι ο φιλελευθερισμός είνι μη μοιβί ποκλειόμενες διστάσεις (Krlingr, 1984), δικρίνουν την κοινωνική πό την οικονομική διάστση της πολιτικής ιδεολογίς (Duckitt t al., 2002), ή μελετούν την ιδεολογική κμψί κι τον πολιτικό προσντολισμό ως ορθογώνιες έννοιες (Grnbrg & Jonas, 2003). Στο δημόσιο διάλογο, η πολιτική διάκριση μεττοπίζετι μετξύ κέντρου άκρων, γύρω πό την οποί υπάρχουν ορισμέν μφιλεγόμεν ψυχολογικά ευρήμτ (Eysnck, 1999/1954 Rindrmann t al., 2012). Σε τι συνίσττι τελικά η διάκριση δεξιάς ριστεράς;

5 Πολιτική συμπεριφορά: πλιοί κι νέοι προσδιοριστικοί πράγοντες Η πρδοσική τάση συσχέτισης κοινωνικοδημογρφικών πργόντων (π.χ. εισόδημ, εκπίδευση) με την πολιτική συμπεριφορά έχει ρχίσει ν κλονίζετι. Πρόσφτ, οι Jansn, Evans, & d Graaf (2013), διπίστωσν ότι η ισχύς της τξικής ψήφου πομειώνετι σε 15 Δυτικές δημοκρτίες μετξύ , ν κι όχι πάντ γρμμικά. Σε πλιότερη έρευν με ελληνικό δείγμ βρέθηκε ότι οι κοινωνικοδημογρφικοί δείκτες, όπως η ηλικί κι η πτρική ψήφος, προέβλεπν την πολιτική ψήφο πράλληλ με κοινωνικοψυχολογικού ενδιφέροντος μετβλητές, όπως η τξική συνειδητότητ (Dobratz & Kourvtaris, 1984).

6 Πολιτική συμπεριφορά: πλιοί κι νέοι προσδιοριστικοί πράγοντες Τ ίτι των πρπάνω εμπειρικών ευρημάτων μπορούν ν ποδοθούν στη μεθοδολογί. Π.χ., η διφορά νάμεσ σε πγωγική (top-down) κι επγωγική (bottom-up) προσέγγιση πρπέμπει στην έμφση σε κοινωνιολογικούς ή ψυχολογικούς μηχνισμούς, ντίστοιχ (Jost t al., 2009). Από το άλλο μέρος, κτγράφετι μι τάση «εξτομίκευσης» της πολιτικής στις σύγχρονες Δυτικές δημοκρτίες (Caprara & Zimbardo, 2004). Υπό υτό το πρίσμ, έχει επισημνθεί ο ρόλος των ξιών ως οργνωτικού πλισίου γι την κτνόηση των πολιτικών στάσεων (Fldman, 2003), της πολιτικής υτοτοποθέτησης (Schwartz, Caprara, & Vcchion, 2010) κι της πολιτικής συμμετοχής (Vcchion t al., submittd).

7 Προσωπικές ξίες Οι προσωπικές ξίες νφέροντι σε γενικούς σκοπούς που οι άνθρωποι νγνωρίζουν ως σημντικές κθοδηγητικές ρχές στη ζωή τους (Schwartz, 1992). Οι ξίες μοιάζουν με τ γνωρίσμτ της προσωπικότητς όσον φορά τη διχρονική κι διπεριστσική στθερότητ, λλά φορούν σε σκοπούς (όχι σε προδιθέσεις), ρθρώνοντι σε ιερρχί προτεριοτήτων (όχι σε οριζόντι περιγρφικό επίπεδο) κι έχουν ισχυρή ξιολογική φόρτιση (Caprara t al., 2006). Οι ξίες πρέχουν το υπόβθρο γι την ιδεολογί, δηλ. έν συνεκτικό σύστημ στάσεων, ξιών κι πεποιθήσεων με ερμηνευτικό κι κθοδηγητικό χρκτήρ (Jost t al., 2008).

8 Η θεωρί των βσικών προσωπικών ξιών (Schwartz, 1992) Μι προσέγγιση των ξιών με φετηρί τη θεωρί. Τρεις κτηγορίες κινητήριων νγκών: βιολογικές νάγκες, νάγκες κοινωνικού συντονισμού, νάγκες γι επιβίωση κι ευημερί. Μεθοδολογική διάκριση μετξύ τομικού/ψυχολογικού κι πολιτισμικού επιπέδου (οι ξίες ως «συστήμτ κοινών νοημάτων»). Ανάλυση ελάχιστων διστημάτων vs. νάλυση πργόντων: γρφική πεικόνιση των ξιών σε χώρο δύο διστάσεων νάλογ με την εννοιολογική τους εγγύτητ, πό την οποί προκύπτει έν συνεχές δισυνδεδεμένων μετξύ τους (όχι δικριτών) κινήτρων.

9 Η θεωρί των βσικών προσωπικών ξιών (Schwartz, 1992) ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΔΥΝΑΜΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ ΚΑΛΟΣΥΝΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΗΔΟΝΙΣΜΟΣ ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΤΗΤΑ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

10 Η θεωρί των βσικών προσωπικών ξιών (Schwartz t al., 2012)

11 Ερευνητικές υποθέσεις Ανμένετι ότι οι διφορές νάμεσ σε δεξιό/συντηρητικό κι ριστερό/προοδευτικό προσντολισμό ποτυπώνοντι στο ξικό τους υπόβθρο κι οργνώνοντι γύρω πό τις δύο διστάσεις της διτήρησης του status κι της δικιολόγησης των νισοτήτων (Jost t al., 2003). Ειδικότερ, νμένετι ότι οι ξίες του συντηρητισμού κι της υτοβελτίωσης θ προβλέπουν τον δεξιό προσντολισμό, ενώ οι ξίες της υθυπέρβσης κι της νοικτότητς στην λλγή τον ριστερό προσντολισμό (Piurko t al., 2011). Ανμένετι ότι το ξικό προφίλ των δύο πόλων του πολιτικού προσντολισμού δεν επιβεβιώνει την υπόθεση περί «δύο άκρων» (Mayr, 2011).

12 Ερευνητικές υποθέσεις Ανμένετι ότι η ριστερή πολιτική τοποθέτηση προβλέπει την πολιτική συμμετοχή, όσον φορά τις μορφές διμρτυρίς ή διεκδίκησης που ποσκοπούν στην κοινωνική λλγή (Torll t al., 2007). Οι ξίες της υτοβελτίωσης νμένετι ν συνδέοντι με τη συμβτική πολιτική συμμετοχή, η οποί έχει πιο κνονιστικό περιεχόμενο, ενώ οι ξίες της υθυπέρβσης θ σχετίζοντι με την ντισυμβτική πολιτική συμμετοχή, η οποί φορά μάλλον σε συλλογικούς στόχους (Vcchion t al., submittd). Γενικά, νμένοντι ισχυρότερες συσχετίσεις της πολιτικής συμπεριφοράς με τις ξίες, πρά με μετβλητές κοινωνικοδημογρφικού χρκτήρ (Caprara t al., 2006).

13 Μετβλητές ελέγχου Η θρησκευτικότητ έχει βρεθεί ότι σχετίζετι θετικά με τις ξίες του συντηρητισμού κι της νοικτότητς στην λλγή (Saroglou t al., 2004), φενός, κι με τον δεξιό πολιτικό προσντολισμό, φετέρου (Malka t al., 2012). Η πίστη στο δίκιο κόσμο, ως γενική θεωρί δικιολόγησης του συστήμτος, έχει βρεθεί ότι συνδέετι με την ξί της συμμόρφωσης, με τον δεξιό πολιτικό προσντολισμό κι συνφείς ιδεολογίες (Furnham, 2003). Επιπλέον, ελέγχετι η επίδρση κοινωνικοδημογρφικών πργόντων (εκπίδευση, εισόδημ, φύλο) που συνδέοντι ενδεχομένως με την πολιτική συμπεριφορά (Caprara t al., 2006).

14 Συμμετέχοντες (Ν = 393) Φύλο 188 άνδρες, 205 γυνίκες Ηλικί ετών, Μ = 41.6 έτη, SD = 11.9 έτη Επίπεδο εκπίδευσης Μ = 4.95, SD = 1.71 (1 = δημοτικό σχολείο έως 8 = διδκτορικό δίπλωμ ) Μέσο μηνιίο οικογενεικό εισόδημ Μ = 4.64, SD = 1.69 (1 = πολύ κάτω του μέσου όρου έως 7 = πολύ πάνω πό το μέσο όρο )

15 Μετρήσεις: Προσωπικές ξίες Portrait Valus Qustionnair (Schwartz t al., 2001) Αυτοπροσδιορισμός (4 itms, =.57, ν είνι νεξάρτητος ) Διέγερση (3 itms, =.71, ν ρισκάρει ) Ηδονισμός (3 itms, =.74, ν πολμβάνει τη ζωή ) Επιτεύγμτ (4 itms, =.80, ν τον θυμάζουν γι ό,τι κάνει ) Δύνμη (3 itms, =.74, ν είνι ο ηγέτης ) Ασφάλει (5 itms, =.68, ν ζει σε σφλές περιβάλλον ) Συμμόρφωση (4 itms, =.70, ν συμπεριφέρετι πάντ σωστά ) Πράδοση (4 itms, =.67, ν τηρεί τ έθιμ που έχει μάθει ) Κλοσύνη (3 itms, =.65, ν βοηθά τους νθρώπους ) Πγκοσμιότητ (6 itms, =.75, ν έχουν όλοι ίσες ευκιρίες )

16 Μετρήσεις: Πολιτικές ξίες Cor Political Valus (Schwartz t al., 2010) Πρδοσική ηθική (4 itms, =.76, οι μοντέρνοι νεκτικοί τρόποι ζωής συμβάλλουν στην κτάρρευση της κοινωνίς μς ) Νόμος κι τάξη (3 itms, =.67, η στυνομί πρέπει ν έχει περισσότερες εξουσίες γι ν προσττέψει τους πολίτες ) Τυφλός πτριωτισμός (4 itms, =.63, είνι ντιπτριωτικό ν επικρίνει κνείς τη χώρ του ) Πολιτικές ελευθερίες κι ισοτιμί (4 itms, =.55, η κοινωνί πρέπει ν εξσφλίζει ίσες ευκιρίες επιτυχίς γι όλους ) Επιχειρημτικότητ (2 itms, =.59, η κυβέρνηση θ έπρεπε ν συμμετέχει περισσότερο στη ρύθμιση της λειτουργίς των επιχειρήσεων -Rvrsd) Μιλιτρισμός (4 itms, =.61, η διεξγωγή πολέμου είνι μερικές φορές η μόνη λύση στ διεθνή προβλήμτ ) Αποδοχή μετνστών (4 itms, =.81, οι άνθρωποι που έρχοντι εδώ πό άλλες χώρες πίρνουν τις δουλειές των ντόπιων εργτών -Rvrsd)

17 Μετρήσεις: Πολιτική συμπεριφορά, ΠΔΚ, θρησκευτικότητ Πολιτική υτοτοποθέτηση (Schwartz t al., 2010) Πολιτική υτοτοποθέτηση (2 itms, =.74, ΔΕ-ΑΡ/συντηρητικός-προοδευτικός ) Κομμτική ψήφος στις βουλευτικές εκλογές του 2009 Πολιτική συμμετοχή (Vcchion t al., submittd) Συμβτική/Υποστήριξη (4 itms, =.55, έχεις εργστεί σε πολιτικό κόμμ; ) Αντισυμβτική/Διμρτυρί (3 itms, =.53, έχεις πάρει μέρος σε διδήλωση; ) Θρησκευτικότητ (υτοσχέδι κλίμκ) Θρησκευτικές πρκτικές (4 itms, =.86, πόσο συχνά ζητάς βοήθει πό το θεό ότν έχεις δυσκολίες; ) Πίστη στο Δίκιο Κόσμο (Dalbrt, 1999) Προσωπική Πίστη στο Δίκιο Κόσμο (4 itms, =.74, συνήθως οι άλλοι με μετχειρίζοντι δίκι )

18 Πολυδιάσττη γεωμετρική βθμονόμηση ομοιοτήτων των προσωπικών ξιών ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΣ Ασφάλει ΑΥΤΟΒΕΛΤΙΩΣΗ Επιτεύγμτ Συμμόρφωση Πράδοση Δύνμη Κλοσύνη Πγκοσμιότητ Διέγερση Ηδονισμός ΑΥΘΥΠΕΡΒΑΣΗ Αυτοπροσδιορισμός ΑΝΟΙΓΜΑ ΣΕ ΑΛΛΑΓΗ Norm. Raw Strss =.034 Disprsion Acc. For =.966 Tuckr's Phi =.982

19 Πολυδιάσττη γεωμετρική βθμονόμηση ομοιοτήτων των προσωπικών κι των πολιτικών ξιών ΑΥΤΟΒΕΛΤΙΩΣΗ Μιλιτρισμός Επιτεύγμτ Τυφλός πτριωτισμός Πρδοσική ηθική Νόμος-τάξη Ασφάλει Πράδοση Συμμόρφωση Δύνμη Κλοσύνη ΑΝΟΙΓΜΑ ΣΕ ΑΛΛΑΓΗ Επιχειρημτικότητ Ηδονισμός Διέγερση Αυτοπροσδιορισμός Ελευθερίεςισοτιμί Αποδοχή μετνστών Πγκοσμιότητ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΣ ΑΥΘΥΠΕΡΒΑΣΗ Norm. Raw Strss =.070 Disprsion Acc. For =.919 Tuckr's Phi =.958

20 Κτνομή της πολιτικής υτοτοποθέτησης κι εντοπισμός των δύο πολιτικών άκρων < -1s > +1s n=54 n=56 (13.7%) (14.2%)

21 Πργοντική νάλυση ντιστοιχιών της πολιτικής υτοτοποθέτησης κι της εκλογικής ψήφου Νέ Δημοκρτί ΛΑ.Ο.Σ. δεξιά οικολόγοι ΠΑ.ΣΟ.Κ. κέντρο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. άλλο κόμμ ριστερά ΚΚΕ Πολιτική ψήφος (εκλογές 2009) Πολιτική υτοτοποθέτηση

22 Θρησκευτικότητ Πίστη Δίκιο Κόσμο Συμμόρφωση Πράδοση Κλοσύνη Πγκοσμιότητ Αυτοπροσδιορισμός Διέγερση Ηδονισμός Επιτεύγμτ Δύνμη Ασφάλει Θρησκευτικότητ, ΠΔΚ κι προσωπικές ξίες ως προς την πολιτική υτοτοποθέτηση γ β ΑΡ ΚΕ ΔΕ β β γ β γ β β β β β γ β 2 η

23 Πρδοσική ηθική Νόμος κι τάξη Τυφλός πτριωτισμός Μιλιτρισμός Eλευθερίες κι ισοτιμί Επιχειρημτικότητ Αποδοχή μετνστών Πολ. συμμετοχή συμβτική Πολ. συμμετοχή ντισυμβτική Πολιτικές ξίες κι πολιτική συμμετοχή ως προς την πολιτική υτοτοποθέτηση γ β ΑΡ ΚΕ ΔΕ γ β γ β β γ β γ β ΑΡ ΚΕ ΔΕ β η η 2 0

24 Σττιστική πρόβλεψη (% εξηγ. δισπ.) της πολιτικής υτοτοποθέτησης κι της πολιτικής συμμετοχής Προβλεπτικοί πράγοντες Τοποθέτηση (-ΑΡ/+ΔΕ) Εξρτημένες μετβλητές Συμμετοχή συμβτική ΔR 2 ΔR 2 ΔR 2 1) Δημογρφικά στοιχεί ** 2) Θρησκευτικότητ, ΠΔΚ.20 *** ** 3) Προσωπικές ξίες.13 ***.07 **.07 ** 4) Πολιτικές ξίες.11 *** * 5) Πολιτική τοποθέτηση * Συνολικό R 2.46 ***.13 ***.19 *** * p <.05 ** p <.01 *** p <.001 Συμμετοχή ντισυμβτ.

25 Προβλεπτικοί πράγοντες της πολιτικής υτοτοποθέτησης κι της πολιτικής συμμετοχής Αυτοτοποθέτηση (-ΑΡ/+ΔΕ) Συμμετοχή συμβτική Συμμετοχή ντισυμβτική Θρησκευτικότητ(+) Φύλο(Α>Γ) Εκπίδευση(+) ΠΔΚ(+) Δύνμη(+) Εισόδημ(-) Πράδοση(+) Μιλιτρισμός(+) Θρησκευτικότητ(-) Ασφάλει(+) Επιτεύγμτ(+) Πγκοσμιότητ(-) Νόμος & τάξη(+) Μιλιτρισμός(+) Ελευθ.-ισοτιμί(-) Αποδοχή μετν.(-) Πράδοση(-) Πγκοσμιότητ(+) Δύνμη(-) Νόμος & τάξη(-) Πολιτική υτοτοποθέτηση(αρ)

26 Δομικό μοντέλο των ξικών συνιστωσών της πολιτικής συμπεριφοράς Θρησκευτικ..73 Πράδοση Ασφάλει Νόμος & τάξη ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ STATUS (ΔΕ) Πολιτική τοποθέτηση Πγκοσμιότητ Επιτεύγμτ Ελευθ.-ισότητ Μιλιτρισμός ΙΣΟΤΙΜΙΑ -.58 χ 2 /df=3.331; CFI=.943; TLI=.911; NFI=.922; RMSEA=.077; SRMR=.049 Όλοι οι προσρμοσμένοι συντελεστές πλινδρόμησης είνι σττιστικώς σημντικοί γι p<.01

27 Δομικό μοντέλο των ξικών συνιστωσών της πολιτικής συμπεριφοράς Θρησκευτικ..73 Πράδοση Ασφάλει Νόμος & τάξη ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ STATUS (ΔΕ) Πολιτική τοποθέτηση -.28 Αντισυμβτική συμμετοχή Πγκοσμιότητ Επιτεύγμτ Ελευθ.-ισότητ Μιλιτρισμός ΙΣΟΤΙΜΙΑ -.55 χ 2 /df=3.298; CFI=.928; TLI=.896; NFI=.902; RMSEA=.077; SRMR=.056 Όλοι οι προσρμοσμένοι συντελεστές πλινδρόμησης είνι σττιστικώς σημντικοί γι p<.01

28 Δομικό μοντέλο των ξικών συνιστωσών της πολιτικής συμπεριφοράς Θρησκευτικ..73 Πράδοση Ασφάλει Νόμος & τάξη ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ STATUS (ΔΕ) Πολιτική τοποθέτηση Πγκοσμιότητ Επιτεύγμτ Ελευθ.-ισότητ Μιλιτρισμός ΙΣΟΤΙΜΙΑ.26 Αντισυμβτική συμμετοχή χ 2 /df=2.955; CFI=.943; TLI=.912; NFI=.918; RMSEA=.071; SRMR=.047 Όλοι οι προσρμοσμένοι συντελεστές πλινδρόμησης είνι σττιστικώς σημντικοί γι p<.01

29 Δομικό μοντέλο των ξικών συνιστωσών της πολιτικής συμπεριφοράς Θρησκευτικ..73 Πράδοση Ασφάλει Νόμος & τάξη Πγκοσμιότητ Επιτεύγμτ Ελευθ.-ισότητ Μιλιτρισμός ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ STATUS -.10 ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ (ΔΕ) Πολιτική τοποθέτηση Αντισυμβτική συμμετοχή χ 2 /df=2.858; CFI=.944; TLI=.916; NFI=.918; RMSEA=.069; SRMR=.047 Όλοι οι προσρμοσμένοι συντελεστές πλινδρόμησης είνι σττιστικώς σημντικοί γι p<.01

30 Συμπεράσμτ Οι ξίες πρέχουν έν χρήσιμο ερμηνευτικό πλίσιο γι την εννοιολογική συγκρότηση κι τη σττιστική πρόβλεψη της πολιτικής συμπεριφοράς. Οι περισσότερες υποθέσεις που προήλθν πό τη θεώρηση των Schwartz t al. (2010) νφορικά με το μοτίβο των συσχετίσεων των ξιών με τον πολιτικό υτοπροσδιορισμό κι την πολιτική συμμετοχή επιβεβιώθηκν, με εξίρεση τις συμβτικές μορφές πολιτικής συμμετοχής. Επιπλέον, τ ποτελέσμτά μς είνι συμβτά με το σχήμ των Jost t al. (2003) όσον φορά τον προσδιορισμό της συντηρητικής ιδεολογίς πάνω στη βάση της ντίστσης στην λλγή κι της δικιολόγησης των νισοτήτων.

31 Συμπεράσμτ Συγκριτικά με τη θρησκευτικότητ, οι προσωπικές ξίες ερμήνευσν υψηλότερο νεξάρτητο ποσοστό δισποράς της πολιτικής συμπεριφοράς. Φίνετι ότι η ενεργοποίηση της θρησκευτικότητς στο πεδίο των πολιτικών ξιών συνρτάτι με το βθμό της πολιτικής συμμετοχής (Malka t al., 2012). Η προβλεπτική ισχύς της πολιτικής συμπεριφοράς πό τους κοινωνικοδημογρφικούς πράγοντες (εκπίδευση, εισόδημ, φύλο) ήτν περιορισμένη το εύρημ υτό δηλώνει τη στδική μετβολή της ελληνικής κοινωνίς προς την εξτομίκευση, σε νλογί με άλλες Δυτικού τύπου κοινοβουλευτικές δημοκρτίες (Caprara & Zimbardo, 2004).

32 Περιορισμοί κι προοπτικές Η κτεύθυνση της ιτιότητς στη σχέση των ξιών με την πολιτική συμπεριφορά δεν είνι σφής. Π.χ. ο McCann (1997) διπίστωσε ότι η πολιτική προτίμηση προβλέπει τις ξίες πιο στθερά πό ό,τι το ντίστροφο. Τ δομικά μοντέλ συνιστούν ορισμένους μόνο πό τους πιθνούς τρόπους οργάνωσης των μετβλητών, με σκοπό τον έλεγχο συγκεκριμένων θεωρητικών υποθέσεων. Η θεωρητική διφωνί γύρω πό τη σχέση του συντηρητισμού με την ιδεολογική κμψί ίσως είνι πλσμτική. Οι μετβλητές υτές ενδέχετι ν συνδέοντι διφορικά νάλογ με την εστίση σε διφορετικά επίπεδ νάλυσης (ψυχολογικό ή κοινωνικό βλ. π.χ. τη σχέση της πολιτικής ψήφου με το επίπεδο εκπίδευσης στις ΗΠΑ).

33 Περιορισμοί κι προοπτικές Η πολιτική συμπεριφορά συνρτάτι άμεσ πό τη χρονική κοινωνικο-οικονομική συγκυρί (βλ. κρίση). Αυτό, ωστόσο, νμένετι ν διφοροποιήσει μάλλον το μέσο επίπεδο συμφωνίς με ορισμένες ξίες ένντι άλλων, λλά όχι το μοτίβο των μετξύ τους συσχετίσεων. Οι ερευνητικές υποθέσεις περιορίζοντι πό το λειτουργικό ορισμό των μετβλητών (π.χ. πολιτική συμμετοχή, πολιτικά «άκρ», κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο). Ανάγκη γι θεωρητική θεμελίωση των δεικτών. Ποιοι άλλοι πράγοντες προβλέπουν το ποσοστό δισποράς της πολιτικής συμπεριφοράς που πρμένει νεξήγητο; Ανάγκη γι περιτέρω έρευν, ειδικά όσον φορά την πολιτική συμμετοχή.

34 Ευχριστώ γι την προσοχή σς!

35 Βιβλιογρφί Caprara, J.-V., Schwartz, S., Capanna, C., Vcchion, & Barbaranlli, C. (2006). Prsonality and politics: Valus, traits, and political choic. Political Psychology, 27, Caprara, G., & Zimbardo, P. (2004). Prsonalizing politics. Amrican Psychologist, 59, Dalbrt, C. (1999). Th world is mor just for m than gnrally. Social Justic Rsarch, 12, Dobratz, B., & Kourvtaris, G. (1984). Class consciousnss and political attituds among Athnians. Sociological Inquiry, 54, Duckitt J., Wagnr, C., du Plssis, I., & Birum, I. (2002). Th psychological bass of idology and prjudic: Tsting a dualprocss modl. Journal of Prsonality and Social Psychology, 83, Eysnck, H. (1999/1954). Th psychology of politics. London/Nw Brunswick: Transaction/Routldg. Fldman, S. (2003). Enforcing social conformity: A thory of authoritarianism. Political Psychology, 24, Furnham, A. (2003). Blif in a just world: Rsarch progrss ovr th past dcad. Prsonality and Individual Diffrncs, 34, Grnbrg, J., & Jonas, E. (2003). Psychological motivs and political orintation th lft, th right, and th rigid: Commnt on Jost t al Psychological Bulltin, 129, Jansn, G., Evans, G., & d Graaf N.-D. (2013). Class voting and lft-right party positions: A comparativ study of 15 Wstrn dmocracis, Social Scinc Rsarch, 42, Jost, J., Fdrico, C., & Napir, J. (2009). Political idology: Its structur, functions, and lctiv affinitis. Annual Rviw of Psychology, 60, Jost,J., Glasr, J., Kruglanski, A., Sulloway, F. (2003). Political consrvatism as motivatd social cognition. Psychological Bulltin, 129, Jost, J., Nosk, B., & Gosling, S. (2008). Idology: Its rsurgnc in social, prsonality, and political psychology. Prspctivs on Psychological Scinc, 3, Krlingr, F. (1984). Libralism and consrvatism: Th natur and structur of social attituds. Hillsdal, NJ: Erlbaum. Malka, A., Llks, Y., Srivastava, S., Cohn, A., & Millr, D. (2012). Th association of rligiosity and political consrvatism: Th rol of political ngagmnt. Political Psychology, 33,

36 Βιβλιογρφί Mayr, N. (2011). Why xtrms don t mt: L Pn and Bsancnot Votrs in th 2007 Frnch prsidntial lction. Frnch Politics, Cultur and Socity, 29, McCann, J. (1997). Elctoral choics and cor valus chang: Th 1992 prsidntial campaign. Amrican Journal of Political Scinc, 41, Papastamou, S., Prodromitis, G., & Iatridis, T. (2005). Prcivd thrats to dmocracy: An xamination of political affiliation and blifs about trrorism, stat control, and human rights. Analyss of Social Issus and Public Policy, 5, Piurko, Y., Schwartz, S. H., & Davidov, E. (2011). Basic prsonal valus and th maning of lft-right political orintations in 20 countris. Political Psychology, 32, Rindrmann, H., Flors-Mndoza, C., & Woodly, M. (2012). Political orintations, intllignc and ducation. Intllignc, 40, Saroglou, V., Dlpirr, V., & Drnll, R. (2004). Valus and rligiosity: A mta-analysis of studis using Schwartz s modl. Prsonality and Individual Diffrncs, 37, Schwartz, S. (1992). Univrsals in th contnt and structur of valus: Thory and mpirical tsts in 20 countris. In M. Zanna (Ed.), Advancs in Exprimntal Social Psychology (Vol. 25, pp. 1 65). Nw York, NY: Acadmic Prss. Schwartz, S., Caprara, J.-V., & Vcchion, M. (2010). Basic prsonal valus, cor political valus and voting: A longitudinal analysis. Political Psychology, 31, Schwartz, S. Mlch, G., Lhmann, A., Burgss, S., & Harris, M. (2001). Extnding th cross-cultural validity of th thory of basic human valus with a diffrnt mthod of masurmnt. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32, Schwartz, S., t al. (2012). Rfining th thory of basic human valus. Journal of Prsonality and Social Psychology, 103(4), Torll, J., Torcal, M., & Montro J. (2007). Political participation: Mapping th trrain. In J. van Dth, J. Montro & A. Wstholm (Eds.), Citiznship and involvmnt in Europan dmocracis: A comparativ analysis (pp ). London/Nw York: Routldg. Vcchion, M., t al. (submittd). Prsonal valus and political participation: A cross-national study. Political Psychology.