Κεφάλαιο 66 Ραδιοϊσοτοπική συστηματική θεραπεία του πόνου από οστικές μεταστάσεις

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κεφάλαιο 66 Ραδιοϊσοτοπική συστηματική θεραπεία του πόνου από οστικές μεταστάσεις"

Transcript

1 Κεφάλαιο 66 Ραδιοϊσοτοπική συστηματική θεραπεία του πόνου από οστικές μεταστάσεις Χ. Γιαννοπούλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι οστικές μεταστάσεις αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των ασθενών με καρκίνο του προστάτη, του μαστού, του πνεύμονα, του νεφρού και του θυρεοειδούς. Αν και το 65% περίπου των ασθενών που έχουν οστικές μεταστάσεις υποφέρουν από πόνο, επώδυνες οστικές μεταστάσεις παρατηρούνται συχνότερα στον καρκίνο του προστάτη και του μαστού 1. Στον καρκίνο του προστάτη οι οστικές μεταστάσεις είναι κυρίως οστεοβλαστικές ενώ στον καρκίνο του μαστού είναι συνήθως μικτές (οστεοβλαστικές και οστεολυτικές).σαν οστεοβλαστική ορίζουμε μια περιοχή με εστιακά αυξημένη οστική μεταβολική δραστηριότητα, όπως εμφανίζεται στο σπινθηρογράφημα οστών με μεθυλενοδιφωσφονικό νάτριο επισημασμένο με τεχνήτιο 99m ( 99m Tc MDP). Οι οστικές μεταστάσεις είναι συνήθως πολυεστιακές και συνήθως εντοπίζονται στη σπονδυλική στήλη, τα οστά της λεκάνης, τις πλευρές,τα ισχία, τα βραχιόνια και το κρανίο. Τόσο ο πόνος, όσο και η υπερασβεστιαιμία και τα κατάγματα, που οφείλονται στις οστικές μεταστάσεις, επιβαρύνουν την γενική κατάσταση των ασθενών και χειροτερεύουν την ποιότητα της ζωής τους. Η ύπαρξη των οστικών μεταστάσεων, η κατανομή τους, η έκτασή τους και η πιθανότητα να προκαλέσουν παθολογικά κατάγματα ή συμπίεση του νωτιαίου 1164 σωλήνα, επιβεβαιώνεται με το σπινθηρογράφημα οστών με 99m Tc MDP και σε μικρότερο βαθμό με ακτινογραφία ή α ξονική τομογραφία. ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΑΠΟ ΟΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Ο φυσιολογικός οστίτης ιστός βρίσκεται σε μια δυναμική ισορροπία, που καθορίζεται από τη δράση των οστεοβλαστών και των οστεοκλαστών και ρυθμίζεται τόσο ορμονικά, όσο και με τη δράση αυξητικών παραγόντων. Ο κύκλος ανακατασκευής (remodeling) του οστού περιλαμβάνει αρχικά την ενεργοποίηση των προ οστεοκλαστών με τη βοήθεια κυτοκινών και αυξητικών παραγόντων και τη μετατροπή τους σε οστεοκλάστες, οι οποίοι εν συνεχεία απορροφούν μεταλλικά στοιχεία και γερασμένο οστό. Εν συνεχεία η διαδικασία αναστρέφεται και οι οστεοβλάστες αναλαμβάνουν τη σύνθεση θεμέλιας ουσίας και δύο πρωτεϊνών, της οστεοκαλσίνης και της οστεονεκτίνης. Στην περίπτωση των οστικών μεταστάσεων η δυναμική αυτή ισορροπία ε κτρέπεται προς την κατεύθυνση της καταστροφής του οστίτη ιστού. Σχηματίζεται ένας φαύλος κύκλος μεταξύ των καρκινικών κυττάρων και του οστού, στον οποίο εμπλέκονται τέσσερις παράγοντες: οι οστεοβλάστες, οι οστεοκλάστες, τα καρκινικά κύτταρα και η θεμέλια οργανική ουσία. Οι οστεοβλάστες παράγουν αυξητικούς παράγοντες όπως

2 τον ινσουλινόμορφο αυξητικό παράγοντα (insulin like growth factor) και τον μεταμορφωτικό αυξητικό παράγοντα (transforming growth factor), οι οποίοι απελευθερώνονται από τους οστεοκλάστες και αποθηκεύονται στη θεμέλια ουσία του οστού 2. Οι παράγοντες αυτοί δρουν στα καρκινικά κύτταρα και ευνοούν την ανάπτυξη των μεταστάσεων 3. Ακόμη και σε καρκίνους που προκαλούν οστεοβλαστικές κυρίως μεταστάσεις, όπως ο καρκίνος του προστάτη, τα καρκινικά κύτταρα εκκρίνουν οστεολυτικούς παράγοντες όπως την σχετιζόμενη με την παραθορμόνη πρωτείνη (parathyroid hormone related protein) που διεγείρουν την απορρόφηση του οστού. Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο διότι η παραγωγή και η λειτουργικότητα των οστεοκλαστών ρυθμίζεται από τους οστεοβλάστες μέσω του συστήματος RANKL (Receptor Activator of Nuclear factor Kappa B Ligant) 4. Στο πολύπλοκο αυτό φαινόμενο αυτό συμμετέχουν και άλλοι παράγοντες ό πως οι καδθερίνες (cadtherins), ιντεγκρίνες, ανοσοσφαιρίνες, σελεκτίνες και το CD44, που ευνοούν την ελάττωση της κυτταρικής προσκόλλησης (cellular adhesion), και κατά συνέπεια διευκολύνουν την εισβολή καρκινικών κυττάρων στον οστίτη ιστό 5. Ο πόνος είναι μια διαδικασία που ε ξαρτάται από την επίδραση βιοχημικών, φυσιολογικών και ψυχολογικών παραγόντων. Διάφοροι μηχανισμοί έχουν ε νοχοποιηθεί για την πρόκληση του πόνου στον καρκίνο, που εν τούτοις δεν μπορούν να εξηγήσουν γιατί το 20 25% των ασθενών με εκτεταμένες οστικές μεταστάσεις είναι ασυμπτωματικοί, ενώ περιορισμένες μεταστάσεις μπορεί να είναι πολύ επώδυνες Στην εμφάνιση του πόνου φαίνεται ότι συμμετέχουν τόσο η εισβολή των καρκινικών κυττάρων στο οστό αυτή καθαυτή, η οστεόλυση και ο ρυθμός αύξησης των οστικών βλαβών, όσο και η διάταση του περιοστέου, τα παθολογικά κατάγματα και η περινευρική διήθηση. Η ευαισθητοποίηση του νευρικού συστήματος από παράγοντες που εκκρίνονται από τους όγκους και από μόρια που εκκρίνονται κατά την ανακατασκευή του οστού (bone remodeling), επιτείνουν την αίσθηση του πόνου μέσω απελευθέρωσης της ουσίας Ρ και προκαλούν φαινόμενα αλλωδυνίας ή υπεραισθησίας. [6 ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΑΠΟ ΟΣΤΙ ΚΕΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Η επιλογή της θεραπείας του πόνου από οστικές μεταστάσεις εξαρτάται από την έκτασή τους: Για τις εντοπισμένες οστικές μεταστάσεις προτιμάται η ακτινοθεραπεία, η χρήση ραδιοσυχνότητας [7 και η χειρουργική θεραπεία, ενώ για τη διάχυτη οστική μεταστατική νόσο κατάλληλη θεραπεία είναι η χημειοθεραπεία, η ορμονική θεραπεία και η Ραδιοϊσοτοπική Συστηματική Θεραπεία (ΡΣΘ). Σε κάθε περίπτωση, η αρχική θεραπεία περιλαμβάνει χορήγηση αναλγητικών και διφωσφονικών. Δυστυχώς καμία θεραπεία δεν ανακουφίζει τον α σθενή από τα συμπτώματά του για μεγάλο χρονικό διάστημα και συχνά συνδυάζονται συστηματικές με τοπικές θεραπείες. Αναλγητικά Η χορήγηση αναλγητικών αποτελεί θεραπεία πρώτης γραμμής για τον πόνο στον καρκίνο. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας συνιστά την τακτική των τριών σταδίων: Η αγωγή αρχίζει με χορήγηση

3 μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών, όπως η ασπιρίνη, η ιβουπροφένη και η ναπροξένη, για την ανακούφιση του ήπιου πόνου. Αν ο πόνος συνεχίζεται, στο δεύτερο στάδιο προστίθεται ένα ασθενές ο πιούχο, όπως η κωδείνη ή η υδροκωδόνη. Σε περίπτωση επιμένοντος ή αυξανόμενου πόνου, κατά το τρίτο στάδιο χορηγούνται υψηλότερες δόσεις οπιούχων όπως μορφίνης, υδρομορφίνης, ή φαιντανίλης. Η δράση των οπιούχων αναλγητικών μπορεί να ενισχυθεί από τρικυκλικά α ντικαταθλιπτικά ή φαινοθειαζίνες 8. Η χρησιμότητα των αναλγητικών περιορίζεται από τις παρενέργειές τους όπως τη δυσκοιλιότητα, την έκπτωση της φυσικής ή πνευματικής κατάστασης των α σθενών και την εξάρτηση από αυτά. Ακτινοθεραπεία Η ανακουφιστική ακτινοθεραπεία γίνεται είτε με τοπική ακτινοβόληση, είτε με ακτινοβόληση ευρέως πεδίου. Στις εντοπισμένες οστικές μεταστάσεις τα ποσοστά επιτυχίας της θεραπείας είναι πολύ υψηλά το 60% 90% των ασθενών ανταποκρίνονται 9 ενώ ο πόνος υφίεται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα (48 ώρες) Στην περίπτωση της πολυεστιακής μεταστατικής νόσου έχει εφαρμοσθεί η μέθοδος της «ακτινοβόλησης του μισού σώματος». Χορηγούνται 6 7 Gy σε μία συνεδρία στο άνω ή το κάτω ήμισυ του σώματος και μια δεύτερη δόση 6 8 Gy στο υπόλοιπο μισό 4 6 εβδομάδες αργότερα. 10. Στη θεραπεία αυτή ανταποκρίνεται με μερική ύφεση του πόνου το 60 70% των ασθενών και με πλήρη ύφεση του πόνου το 20% αυτών. Παρά την γρήγορη ανταπόκριση, η θεραπεία αυτή δεν στερείται παρενεργειών, οι οποίες ανάλογα με το πεδίο ακτινοβόλησης μπορεί 1166 να είναι πνευμονίτις και αλωπεκία, ναυτία, έμετος και διάρροια με σοβαρότερη όλων την μυελοτοξικότητα 11. Διφωσφονικά Τα διφωσφονικά είναι φάρμακα που εμποδίζουν την απορρόφηση (resorption) του οστού, συνδεόμενα με το μεταλλικό στοιχείο του οστού και αναστέλλοντας τη δράση των οστεοκλαστών, με συνέπεια τη μείωση του πόνου, την ελάττωση της πιθανότητας παθολογικών καταγμάτων και τον έλεγχο της υπερασβεστιαιμίας. Τα διφωσφονικά δεν έ χουν άμεση επίδραση στην ανάπτυξη του όγκου. Σε τυχαιοποιημένη μελέτη 380 ασθενών με καρκίνο του μαστού και οστικές μεταστάσεις, η ομάδα που έλαβε παμιδρονάτη είχε καλύτερα αποτελέσματα από την ομάδα που έλαβε placebo όσον αφορά στο χρόνο ανάπτυξης σκελετικών επιπλοκών, τον οστικό πόνο και τη γενική κατάσταση του ασθενούς (performance status) (p>0,05). Συγκεκριμένα ο δείκτης πόνου και αναλγητικών ήταν σημαντικά χειρότερος στην ομάδα placebo από την ομάδα με διφωσφονικά (παμιδρονάτη) p<0, Το ζολεδρονικό οξύ είναι 100 με 850 φορές πιο ισχυρό από την παμιδρονάτη. Σε μελέτη φάσης Ι, εφάπαξ μηνιαίες χορηγήσεις ζολεδρονικού οξέως απεδείχθη πως είναι ασφαλείς, καλά ανεκτές και προκαλούν δοσοεξαρτώμενη ελάττωση των δεικτών οστικής απορρόφησης στα ούρα 13. Τα διφοσφωνικά είναι αποτελεσματικά και για την αντιμετώπιση και του πολλαπλού μυελώματος 14. Συστηματική Ραδιοϊσοτοπική Θεραπεία του πόνου Πολλά ραδιοφάρμακα, τα οποία χορηγούμενα ενδοφλεβίως συγκεντρώνονται

4 στις οστικές μεταστάσεις έχουν χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση του ο στικού πόνου από πολλαπλές μεταστάσεις, Τα ραδιοφάρμακα αυτά έχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ τους, γιατί το καθένα από αυτά έχει διαφορετικά φυσικά χαρακτηριστικά της εκπεμπόμενης ενέργειας (β ακτινοβολία, ηλεκτρόνια εσωτερικής μετατροπής, ηλεκτρόνια Auger) και διαφορετικό μηχανισμό 1167 πρόσληψης από τον οστίτη ιστό: Οι χηλικές ενώσεις ( 153 Sm EDTMP, 186 Re HEDP, 188 Re (Sn)HEDP, 117m Sn DTPA ) προσροφώνται στην επιφάνεια του δοκιδωτού οστίτη ιστού (trabecular surface), ενώ ο 32 Ρ και το 89 Sr κατανέμονται ο μοιογενέστερα στον οστίτη ιστό (πίνακας 1). Ανάλογα διαφέρουν τόσο η αποτελεσματικότητά τους όσο και οι παρενέργειές τους. Πίνακας 1. Φυσικά χαρακτηριστικά ραδιονουκλιδίων για ραδιοϊσοτοπική συστηματική θεραπεία μεταστατικού οστικού πόνου Ραδιοϊσότοπο Ένωση Χρόνος Ημιζωής Μέγιστη ενέργεια σωματιδίου (MeV) Ενέργεια γ ακτίνας (KeV) Μέγιστη διεισδυτικότητα σε μαλακούς ιστούς Μέση διεισδυτικότητα σε μαλακούς ιστούς Μέση διεισδυτικότητα στα οστά 153Sm 186Re 188Re 117mSn Oρθοφ/ (2mm) 1,7 32P 14,3 ημ 1.7(β) 8,5mm κός 32 P 89Sr 89SrCl2 50,5 ημ 1.46(β) 8,0mm (2.4mm) 1,4 153Sm (0,6mm) 0,32 1,9 ημ 0,81(β) 103 4,0mm EDTPM 186Re (1.1mm) 0, 64 3,7 ημ 1.07(β) 137 5,0mm HEDP 188Re (3mm) 16,9 ωρ 2.1(β) ,0mm HEDP <1μm 0,15 13,6 ημ 0,13* 0,16* 158 <1μm 117mSn DTPA *=ηλεκτρόνια εσωτερικής μετατροπή Η συστηματική ραδιοϊσοτοπική θεραπεία (ΡΣΘ) του πόνου είναι κατάλληλη για την αντιμετώπιση του πόνου από οστεοβλαστικού και μικτού τύπου (οστεοβλαστικές και οστεολυτικές) πολλαπλές οστικές μεταστάσεις. Φωσφόρος 32 ( 32 Ρ) Ο Φωσφόρος 32 ( 32 Ρ) είναι το πρώτο ραδιοφάρμακο που αρχικά χρησιμοποιήθηκε πριν από 50 χρόνια για τη θεραπεία του μεταστατικού οστικού πόνου, ενώ εξακολουθεί να χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία της πολυερυθραιμίας και πολυκυτταραιμίας. Ο 32 Ρ έχει φυσικό χρόνο ημιζωής 14.3 ημερών, και διασπάται εκπέμποντας σωματίδια β, ενεργείας 1.71 ΜeV και 0,695 ΜeV, με μέγιστο μήκος διαδρομής στους ιστούς 3mm και 8mm αντίστοιχα. Με τη μορφή του ορθοφωσφορικού ιόντος ο 32 Ρ ενσωματώνεται στο μόριο του υδροξυαπατίτη που απαντάται σε μεγάλες συγκεντρώσεις στις οστικές μεταστάσεις. Η σχέση πρόσληψης του παθολογικού προς τον φυσιολογικού οστίτη ιστό είναι περίπου 3:1. Για να αυξηθεί ο λόγος αυτός, και κατά συνέπεια η πρόσληψη 32 Ρ στις οστικές μεταστάσεις έχει προταθεί η χορήγηση κυρίως ανδρογόνων αλλά και παραθορμόνης 15. Ο πιθανός μηχανισμός δράσης του 32 Ρ συνίσταται στην καταστροφή του DNA και συνεπακόλουθο κυτταρικό θάνατο και άλλες σοβαρές βλάβες στα κύτταρα

5 που παράγουν ουσίες που επιδεινώνουν τον πόνο (κυτοκίνες). Σε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας από το από τον Silberstein και συν 16 προκύπτει ότι το ποσοστό ανταπόκρισης στη θεραπεία με 32 Ρ κυμαίνεται από 58% 100%, με μέση τιμή 84% στον καρκίνο του μαστού και 77% στον καρκίνο του προστάτη. Παρά το γεγονός ότι στη βιβλιογραφία υπάρχουν μόνο λίγες σχετικές αναφορές 17, η μυελοτοξική δράση του 32 Ρ, είναι μάλλον ο λόγος για τον οποίο η χρήση του έχει περιοριστεί πολύ τα τελευταία χρόνια. Στρόντιο 89 ( 89 Sr) Το στρόντιο 89 ( 89 Sr) έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για την ανακούφιση του πόνου από οστικές μεταστάσεις, με καλά αποτελέσματα, κατά τα τελευταία 30 χρόνια. Το 89 Sr, που χορηγείται σαν χλωριούχο άλας ( 89 SrCl), έχει φυσικό χρόνο ημιζωής 50,5 ημερών και διασπάται εκπέμποντας σωματίδια β ενεργείας 1,46 ΜeV, με μέγιστο μήκος διαδρομής στους ιστούς 8mm. Το 89 Sr είναι χημικά παρόμοιο με το ασβέστιο και καθηλώνεται κατ εξοχή σε περιοχές αυξημένης παραγωγής νέου οστού, όπως στις οστεοβλαστικού τύπου οστικές μεταστάσεις. Μετά την ενδοφλέβια χορήγησή του, το 89 Sr απομακρύνεται γρήγορα από τον ενδαγγειακό χώρο και καθηλώνεται στον ο στίτη ιστό. Το 70% περίπου της χορηγηθείσας δόσης καθηλώνεται στα οστά, ενώ το υπόλοιπο 30% απομακρύνεται από τους νεφρούς και το γαστρεντερικό σύστημα. Η σχέση πρόσληψης παθολογικού προς τον φυσιολογικού οστίτη ι στό είναι 2 25:1 18 Ο χρόνος παραμονής του 89 Sr στα οστά είναι ανάλογος της οστεοβλαστικής 1168 δραστηριότητας κάθε περιοχής. Συγκεκριμένα, η κατακράτηση 89 Sr στα οστά, 90 ημέρες μετά τη χορήγησή του, κυμαίνεται από 88% σε ασθενείς με πολλαπλές μεταστάσεις μέχρι 11%, σε ασθενείς με ελάχιστες μεταστάσεις 19. Ανάλογα διαφέρει και ο βιολογικός χρόνος η μιζωής του 89 Sr : στο φυσιολογικό οστό είναι 14 ημέρες, ενώ στις οστικές μεταστάσεις μπορεί να ξεπεράσει τις 50 ημέρες 20. Η ενεργότητα (δόση) 89 SrCl που χορηγείται είναι 150MBq (4mCi). Η ανακουφιστική δράση του 89 Sr αρχίζει να γίνεται αισθητή μέσα σε η μέρες από την χορήγηση του ραδιοφαρμάκου και διαρκεί για 4 12 μήνες 21. Η παροδική επίταση του πόνου φαινόμενο «flare», που μπορεί να παρατηρηθεί κατά τις πρώτες 2 3 ημέρες μετά τη θεραπεία, έχει θεωρηθεί ένδειξη επιτυχίας της θεραπείας, χωρίς αυτό να επιβεβαι ώνεται σε πολλές μελέτες. Η χορήγηση 89 SrCl συνοδεύεται από μυελοτοξικότητα που συνήθως εμφανίζεται στις επόμενες 4 6 εβδομάδες.η αποκατάσταση είναι βραδεία και εξαρτάται τόσο από την εφεδρεία του μυελού των οστών, όσο και από την έκταση των μεταστάσεων. Κατά συνέπεια η επαναχορήγηση 89 SrCl είναι μεν θεωρητικά δυνατή μετά από 90 ημέρες, μπορεί όμως να οδηγήσει σε επίταση της μυελοτοξικότητας. Ασθενείς με πολλαπλές οστικές μεταστάσεις, και τουλάχιστον τρίμηνο προσδόκιμο επιβίωσης είναι κατάλληλοι για θεραπεία με 89 Sr, ενώ είναι γενικά παραδεκτό πως δεν ωφελεί ασθενείς σε πολύ προχωρημένο στάδιο της νόσου Σε πολυκεντρική Καναδική μελέτη με 126 ασθενείς, στον ένα βραχίονα χορηγήθηκε ΡΣΘ με 89 Sr συμπληρωματικά

6 στην ακτινοθεραπεία (ΑΘ) και στον άλλο ΑΘ και placebo. Οι ασθενείς που έλαβαν και 89 Sr παρουσίασαν καλύτερο έ λεγχο του πόνου από τους ασθενείς με μόνη ΑΘ (40% έναντι 23%) και λιγότεροι είχαν ανάγκη αναλγητικών (2.4% έναντι 17,1%). Επίσης, σε ασθενείς που έλαβαν ΡΣΘ εμφανίστηκαν λιγότερες νέες εστίες πόνου (0,59 έναντι 1,21, p<0,005) και η ΑΘ χρειάστηκε να επαναληφθεί μετά από μακρότερο χρονικό διάστημα 22. Στην αντίστοιχη μελέτη στη Βρετανία, 284 ασθενείς με επώδυνες οστικές μεταστάσεις αντιμετωπίστηκαν είτε με ΑΘ είτε με ΡΣΘ. Φάνηκε πως και οι δύο μέθοδοι ήταν το ίδιο αποτελεσματικές για τον έλεγχο του πόνου. Ασθενείς που έ λαβαν 89 Sr ανέπτυξαν λιγότερες νέες επώδυνες εστίες (p<0,05) και λιγότεροι από αυτούς χρειάστηκαν επιπλέον ΑΘ (p<0,01). Τέλος οι ασθενείς που έλαβαν ΡΣΘ εμφάνισαν λιγότερη τοξικότητα από το γαστρεντερικό σύστημα αλλά περισσότερη από το αιμοποιητικό σύστημα σε σχέση με τους ασθενείς που αντιμετωπίστηκαν με ΑΘ. 23 Σε άλλη μελέτη 103 ασθενών με οστικές μεταστάσεις από καρκίνο του προστάτη, δόθηκε 89 Sr συμπληρωματικά προς την ΧΜΘ Στους ασθενείς αυτούς παρατηρήθηκε αύξηση της διάμεσης ε πιβίωσης έναντι αυτών που έλαβαν μόνο ΧΜΘ (27 έναντι 16,8 μηνών, p=0,0014) 24. Τα ευρήματα αυτά δεν επιβεβαιώνονται από πρόσφατη μελέτη φάσεως ΙΙΙ 25, ενώ νεώτερες μελέτες αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της θεραπείας με 89 Sr και σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού 26, 27. Σαμάριο 153 ( 153 Sm) Το Σαμάριο 153 είναι ένα ραδιονουκλίδιο που παράγεται στον πυρηνικό αντιδραστήρα. Το σύμπλεγμά του με το 1169 εθυλενο διαμινο τετραμεθυλενοφωσφονικό (EDTMP) σχηματίζει τη χηλική ένωση 153 Sm EDTMP. Το 153 Sm έχει φυσικό χρόνο ημιζωής 46.3 ωρών και διασπάται εκπέμποντας τόσο σωματίδια β όσο και φωτόνια (ακτίνες γ). Οι μέγιστες ενέργειες των β σωματιδίων είναι 810 ΚeV (20%), 710 ΚeV (50%) και 640 ΚeV (29%), με μέσο μήκος διαδρομής στους ιστούς 0,6mm. Η ενέργεια των φωτονίων είναι 103 ΚeV. Τα φωτόνια που παράγονται κατά τη διάσπαση του 153 Sm, δίνουν τη δυνατότητα απεικόνισης των οστών στη γ κάμερα. Μετά από την ενδοφλέβια. χορήγησή του, το 153 Sm EDTMP καθηλώνεται τάχιστα στο σκελετό (με το μηχανισμό της χημειο προσρόφησης στα μόρια υδροξυαπατίτη) και κυρίως στις περιοχές με έντονη οστεοβλαστική δραστηριότητα. Λιγότερο από 1% του ραδιοφαρμάκου παραμένει στην κυκλοφορία μετά από 5 ώρες, στο διάστημα αυτό το 65% του 153 Sm EDTMP έχει καθηλωθεί στα οστά και το υπόλοιπο έχει αποβληθεί από τα ούρα. Σε ασθενείς με φυσιολογική νεφρική λειτουργία, μέσα σε 6 ώρες έχει ολοκληρωθεί η αποβολή του από τα ούρα. Σε ασθενείς με έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας ο χρόνος αυτός παρατείνεται ανάλογα. 28 Εφόσον το 153 Sm EDTMP ανήκει στην κατηγορία των διφωσφονικών, η κατανομή του στο σκελετό είναι ανάλογη αυτής των ραδιοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται για το σπινθηρογράφημα ο στών, όπως το Tc 99m MDP. Η σχέση πρόσληψης παθολογικού προς τον φυσιολογικού οστίτη ιστό είναι περίπου 4:1 29. Η θεραπευτική δόση του 153 Sm EDTMP είναι 37MBq/kg (1mCi/kg), που είναι και η μέγιστη ανεκτή εφάπαξ δόση. Υπάρ

7 χουν πρόδρομα καλά αποτελέσματα α πό τη χορήγηση επανειλημμένων δόσεων 30, 31. Οι επαναλαμβανόμενες δόσεις φαίνεται πως είναι ασφαλείς, εφόσον ο ασθενής έχει αποκαταστήσει στο φυσιολογικό την αιματολογική εικόνα του και προσφέρουν στους ασθενείς τη δυνατότητα παρατεταμένης ανακούφισης από τον πόνο. Η καθήλωση του 153 Sm EDTMP στα οστά και η αποβολή του από τα ούρα έ χει σαν αποτέλεσμα την κατεξοχήν α κτινοβόληση του μυελού των οστών και της ουροδόχου κύστης. Η χορήγηση 153 Sm EDTMP συνοδεύεται από ήπια και παροδική καταστολή του μυελού των οστών. Παρατηρείται ελάττωση των λευκών αιμοσφαιρίων και των αιμοπεταλίων κατά 40% 50% που κορυφώνεται κατά την 4 η εβδομάδα μετά τη χορήγηση και αρχίζει να αποδράμει κατά την 5 η 8 η εβδομάδα. Λιγότεροι από το 10% των ασθενών στις μεγάλες σειρές εμφάνισαν μυελοτοξικότητα 3 ου ή 4 ου βαθμού 32, 33. Ο βαθμός μυελοτοξικότητας εξαρτάται και από την έκταση των μεταστάσεων. Σε όλες τις μελέτες το 6% 10% περίπου των ασθενών εμφανίζει επίταση του πόνου φαινόμενο «flare», κατά τις πρώτες 48 ώρες μετά τη θεραπεία. Μετά τις πρώτες μελέτες φάσεως ΙΙΙ που περιελάμβαναν ασθενείς με διάφορες νεοπλασίες και στις οποίες τεκμηριώθηκε η αποτελεσματικότητα, η α σφάλεια και η βέλτιστη δόση του 153 Sm EDTMP, δημοσιεύτηκαν μελέτες που καταδεικνύουν την κλινική αξία της θεραπείας αυτής τόσο σε ασθενείς με ανθεκτικό στην ορμονοθεραπεία καρκίνο του προστάτη 34, όσο και με καρκίνο του μαστού 26. Η μέση ανταπόκριση ασθενών με καρκίνο του μαστού είναι 80% και με καρκίνο του προστάτη 56% 74%. Ρήνειο ( 186 Re, 188 Re ) Ρήνειο 186 Το Ρήνειο 186 ( 186 Re) είναι ένα ραδιονουκλίδιο που παράγεται μετά από α κτινοβόληση εμπλουτισμένου 185 Re και είναι στοιχείο χημικά συγγενικό με το τεχνήτιο 99m ( 99m Tc). Το σύμπλεγμά του με το υδροξυεθυλενο διφωσφονικό (ΗEDP) σχηματίζει τη χηλική ένωση 186 Re HEDP. Το 186 Re έχει φυσικό χρόνο η μιζωής 3,7 ημερών και διασπάται εκπέμποντας τόσο σωματίδια β όσο και φωτόνια (ακτίνες γ). Η μέγιστη ενέργεια των β σωματιδίων είναι 1.07 ΜeV, η μέση ενέργειά τους 0,349 ΜeV, με μέσο μήκος διαδρομής στους ιστούς 1.1mm. Η ενέργεια των φωτονίων είναι 137 ΚeV, και καθιστά το 186 Re κατάλληλο και για απεικόνιση των οστών στη γ κάμερα 35. Μετά από την ενδοφλέβια χορήγησή του το 186 Re HEDP ως διφωσφονικό, καθηλώνεται τάχιστα στο σκελετό (με το μηχανισμό της χημειο προσρόφησης στα μόρια υδροξυαπατίτη), κυρίως στις περιοχές με έντονη οστεοβλαστική δραστηριότητα. Ο χρόνος ημιζωής του στην κυκλοφορία είναι περίπου 40 ώρες, κατά συνέπεια η χορήγησή του μπορεί να ε παναληφθεί μετά από 200 ώρες (περίπου 9 ημέρες) 36 Το 69%±15% αποβάλλεται από τα ούρα, εκ των οποίων το 71% κατά το πρώτο 24ωρο μετά από τη χορήγησή του. Η συνήθης θεραπευτική δόση του 186 Re HEDP είναι 1295 MBq (35mCi), ενώ η μέγιστη ανεκτή εφάπαξ δόση είναι περίπου 2960MBq (80mCi) σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού 37. Ο διάμεσος λόγος πρόσληψης 186 Re ΗEDP του όγκου προς τον μυελό των 1170

8 οστών είναι 20:1, πράγμα που εξηγεί την ασφάλεια χορήγησής του σε ασθενείς με περιορισμένες εφεδρείες του μυελού των οστών.[38 Η αιματολογική του τοξικότητα περιορίζεται σε αναστρέψιμη θρομβοπενία και λευκοπενία. Το ναδίρ στις μετρήσεις των αιμοπεταλίων συμβαίνει την 4 η εβδομάδα, ενώ των λευκών αιμοσφαιρίων κατά την 5 η εβδομάδα μετά τη χορήγηση του ραδιοφαρμάκου. Η αιματολογική εικόνα αποκαθίσταται συνήθως την 8 η εβδομάδα. 37. Η συνήθης θεραπευτική δόση είναι ασφαλής και για ασθενείς με καρκίνο του προστάτη και του μαστού που έχουν προηγουμένως λάβει 186 Re HEDP και κατά συνέπεια οι χορηγήσεις 186 Re HEDP μπορούν να επαναλαμβάνονται. Έχει αναφερθεί επίταση του πόνου φαινόμενο «flare» που διαρκεί 1 2 ημέρες, κατά την πρώτη εβδομάδα μετά τη θεραπεία 39. Από τις δημοσιευμένες περίπου 30 εργασίες που αξιολογούν την κλινική αξία του 186 Re HEDP για την αντιμετώπιση επώδυνων οστικών μεταστάσεων, η συνολική ανταπόκριση των ασθενών είναι 73% (50 92%), με κάπως υψηλότερα ποσοστά στον καρκίνο του μαστού 77% (59 92%) και 50% 87% στον καρκίνο του προστάτη 35. Οι μελέτες με τους περισσότερους ασθενείς ήταν αυτές του Palmedo και συνεργάτες 40 του Sciuto και συνεργάτες 26 και του Han και συνεργάτες 41. Επαναλαμβανόμενες χορηγήσεις του 186 Re HEDP έγιναν σε πολλές μελέτες με σκοπό την παράταση της διάρκειας της αναλγητικής δράσης του. Παρατηρήθηκε πως ασθενείς που αρχικά ανταποκρίθηκαν στη θεραπεία, ανταποκρίνονται πολύ καλά και στις επαναλήψεις, με διάρκεια ανταπόκρισης ακόμη και αρκετούς μήνες. Σε μελέτη 50 ασθενών με καρκίνο του μαστού, οι 25 έλαβαν στρόντιο και οι 25 Ρήνειο, βρέθηκε πως το ποσοστό ανταπόκρισης ήταν 84% και 92% για το 89 Sr και το 186 Re HEDP αντίστοιχα 26, ενώ σε άλλη μελέτη 44 ασθενών που έλαβαν 89 Sr, 186 Re HEDP και 188 Re HEDP τα ποσοστά ανταπόκρισης ήταν 80%, 77% και 81%, αντίστοιχα που παριστούν μη σημαντικές διαφορές. Παρόμοια ήταν και τα αποτελέσματα των Dafermou et al σε μεγάλη πολυκεντρική μελέτη 39. Ρήνειο 188 Το Ρήνειο 188 ( 188 Re )είναι ισότοπο του ρηνείου που έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για ανακουφιστική θεραπεία του πόνου από οστικές μεταστάσεις. Μπορεί να παραχθεί από γεννήτρια βολφραμίου/ ρηνείου ( 188 W/ 188 Re) και εν συνεχεία να συνδεθεί με HEDP. Το 188 Re (Sn)HEDP είναι κατά συνέπεια φθηνό και εύκολα διαθέσιμο και έχει βιοκατανομή και δοσιμετρία ανάλογη με αυτή του 186 Re HEDP. Το 186 Re διασπάται εκπέμποντας σωματίδια β μέγιστης ενέργειας 2.1 MeV, ο δε χρόνος ημιζωής του είναι 17 ώρες. Αρχικές μελέτες έχουν δείξει πως η χορήγηση 188 Re HEDP είναι ασφαλής και το ποσοστό των ασθενών που ανακουφίζονται από τον πόνο φθάνει το 70% 77% 42,43 Σε πρόσφατη μελέτη των Palmedo και συν η επαναλαμβανόμενη χορήγηση 188 Re HEDP σε 66 ασθενείς με προχωρημένο ανθεκτικό σε ορμονικούς χειρισμούς, καρκίνο του προστάτη είχε σαν αποτέλεσμα τόσο την ανακούφιση από τον πόνο όσο και την αύξηση της ελεύθερης προόδου της νόσου και της συνολικής επιβίωσης των ασθενών.[44 To 188 Re HEDP έχει χρησιμοποιηθεί και σε ασθενείς με οστικές μεταστάσεις από 1171

9 καρκίνο του πνεύμονα με καλά αποτελέσματα 45 Κασσίτερος 117m ( 117m Sn) O κασσίτερος 117m ( 117m Sn) είναι ένα ραδιονουκλίδιο που παράγεται μετά από ακτινοβόληση εμπλουτισμένου 117m Sn. Το σύμπλεγμά του με το διεθυλενοτριαμινο πενταοξικό οξύ (DTPA) σχηματίζει τη χηλική ένωση 117m Sn DTPA. O 117m Sn έχει φυσικό χρόνο ημιζωής 13.6 ημερών και διασπάται με ισομερή μετατροπή (isomeric transition) εκπέμποντας μια ακτίνα γ ενέργειας 158 KeV, που υ φίσταται εσωτερική μετατροπή. Τα ηλεκτρόνια εσωτερικής μετατροπής είναι αυτά που προκαλούν τη θεραπευτική δράση του ραδιοφαρμάκου. Το μέσο μήκος διαδρομής των ηλεκτρονίων αυτών στους ιστούς είναι 0,2 0,3 mm., γεγονός που καθιστά το ραδιοφάρμακο αυτό ελάχιστα μυελοτοξικό. Ο 117m Sn είναι κατάλληλος και για απεικόνιση των οστών στη γ κάμερα. Ο βιολογικός χρόνος ημιζωής του 117m Sn DTPA έχει υπολογισθεί στον άνθρωπο σε 1.45 ημέρες και το ποσοστό καθήλωσης στα οστά είναι το 77,6% της χορηγηθείσας δόσης. Η μέγιστη καθήλωση στα οστά παρατηρείται στο πρώτο 24ωρο αλλά οι οστικές μεταστάσεις συνεχίζουν να προσλαμβάνουν το ρ/φ κατά τις επόμενες 3 7 ημέρες 46. Σε κλινικές μελέτες φάσης Ι με δόση MBq 117m Sn DTPA, παρατηρήθηκαν καλά αποτελέσματα και 9 από τους 10 ασθενείς δεν εμφάνισαν σημαντική μυελοτοξικότητα 47. Σε άλλη σειρά 47 ασθενών παρατηρήθηκε ανταπόκριση στο 75% αυτών σε χρονικό διάστημα μικρότερο από 1 εβδομάδα, με πλήρη ανακούφιση από τον πόνο στο 30%, που συνοδευόταν από ελάχιστη μυελοτοξικότητα 48. ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ Η ορθή επιλογή των ασθενών για ΡΣΘ αποτελεί ίσως τον πλέον σημαντικό παράγοντα επιτυχίας της θεραπείας. Ένδειξη για ραδιοϊσοτοπική συστηματική θεραπεία του πόνου από οστικές μεταστάσεις αποτελεί η ύπαρξη οστικού πόνου που οφείλεται σε πολλαπλές ο στικές μεταστάσεις που συνοδεύονται από οστεοβλαστικού τύπου ευρήματα στο σπινθηρογράφημα οστών με Tc99m MDP. Ασθενείς με καρκίνο του προστάτη (εικόνα 1), του μαστού (εικόνα 2) και σε μικρότερο ποσοστό με καρκίνο του πνεύμονα, συνήθως πληρούν τα παραπάνω αρχικά κριτήρια επιλογής. Για να προχωρήσουμε όμως στην ΡΣΘ είναι απαραίτητο να εξετασθεί κατά πόσον πληρούνται και ειδικότερες προϋποθέσεις (πίνακας 2) όπως αναφέρονται στην επόμενη παράγραφο. Προετοιμασία ασθενών Προϋποθέσεις ΡΣΘ Πριν από τη λήψη της τελικής απόφασης για ΡΣΘ πρέπει να γίνεται ένα σπινθηρογράφημα οστών με Tc99m MDP με σκοπό τόσο την ανάδειξη του οστεοβλαστικού χαρακτήρα των οστικών μεταστάσεων, όσο και την χαρτογράφηση των μεταστατικών εστιών του ασθενούς, ούτως ώστε να διερευνηθεί κατά πόσον οι εστίες του πόνου συμπίπτουν με την κατανομή των οστικών μεταστάσεων. Ασθενείς με πόνο που οφείλεται σε συμπιεστικά κατάγματα σπονδύλων, με σπλαγχνικό πόνο, ή σε μικρότερο βαθμό ασθενείς με οστεολυτικού τύπου μεταστάσεις, δεν πρόκειται να ωφεληθούν από την ΡΣΘ. Εάν υπάρχει κίνδυνος συ 1172

10 μπιεστικών καταγμάτων των σπονδύλων ή παθολογικών καταγμάτων, η ραδιοϊσοτοπική θεραπεία πρέπει να εφαρμόζεται μαζί με άλλους τύπους θεραπείας. Πίνακας 2. Ενδείξεις, προϋποθέσεις, αντενδείξεις και προφυλάξεις κατά την ΡΣΘ (από 50,51 με τροποποιήσεις) Ενδείξεις Ραδιοϊσοτοπικής Συστηματικής Θεραπείας οστικού πόνου Θεραπεία πόνου από οστικές μεταστάσεις ανθεκτικού στα αναλγητικά Μεταστάσεις οστεοβλαστικού τύπου Θετικό σπινθηρογράφημα οστών Σύμπτωση εστιών πόνου με «θερμές» εστίες σπινθηρογραφήματος Προϋποθέσεις Αιματολογική εικόνα Αιμοσφαιρίνη >90g/L Ολικά λευκά >3 Χ 109/L Αιμοπετάλια >100 Χ 109/L Νεφρική λειτουργία Ουρία < 12 mmol/l Κρεατινίνη <200 mmol/l Σπειραματική διήθηση >30 ml/min Απόλυτες αντενδείξεις Εγκυμοσύνη Θηλασμός Οξεία, ή οξεία επί χρονίας νεφρική ανεπάρκεια Προφυλάξεις Ακράτεια ούρων καθετηριασμός κύστης Κυστεουρητηρική απόφραξη, ή απόφραξη στο επίπεδο της ουροδόχου κύστης συνιστάται τοποθέτηση stent, ή καθετηριασμός της κύστης Καλή ενυδάτωση ασθενούς, συχνή ούρηση 4 6 ώρες μετά τη χορήγηση Σπινθηρογραφική εικόνα διάχυτα αυξημένης πρόσληψης Tc 99m MDP σε όλα τα οστά (superscan), ή διάχυτα αυξημένης πρόσληψης στα μακρά οστά, ως επί διηθήσεως του μυελού των οστών αποτελούν δυσμενείς προγνωστικούς παράγοντες για την επιτυχία της θεραπείας Πριν από την έναρξη της θεραπείας είναι επιβεβλημένος ο πλήρης αιματολογικός έλεγχος που πρέπει να γίνεται ενωρίτερα από μια εβδομάδα προ της έναρξης της ΡΣΘ : Αιμοσφαιρίνη < 90g/L, ολικός αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων< 3.5X10 9 /L, απόλυτος αριθμός ουδετερόφιλων λευκών αιμοσφαιρίων< 1.5 X10 9 /L, αιμοπετάλια<60 X10 9 /L, ρυθμός σπειραματικής διήθησης <30mL/min, δεν αποτελούν απόλυτες αντενδείξεις ενάρξεως της ΡΣΘ, αλλά προδιαθέτουν προς φλεγμονές και αιμορραγίες και πρέπει να συνεκτιμηθούν με την υπόλοιπη εικόνα του ασθενούς. Απόλυτη αντένδειξη μπορεί να θεωρηθεί η απότομη πτώση των λευκών ή των αιμοπεταλίων χωρίς σημεία αποκατάστασης, κατά τις προηγούμενες, της θεραπείας, εβδομάδες. Οι ασθενείς καλό θα είναι να μην έ χουν λάβει μυελοτοξική χημειοθεραπεία, όπως νιτροζουρία, για 4 6 εβδομάδες πριν από την έναρξη της ΡΣΘ και ούτε πρέπει να λάβουν για 6 12 εβδομάδες μετά. Η ΡΣΘ μπορεί να συνδυαστεί με α σφάλεια με τοπική ακτινοθεραπεία. Ε ντούτοις η εξωτερική ακτινοβόληση του μισού σώματος 2 3 μήνες πριν από την ΡΣΘ αποτελεί σχετική αντένδειξη ΡΣΘ λόγω αυξημένου κινδύνου μυελοτοξικότητας. Η διάχυτη ενδαγγειακή πήξη (ΔΕΠ), που παρατηρείται στο 10 20% των ασθενών με προχωρημένο καρκίνο του προστάτη, μπορεί να αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα για σοβαρή θρομβοπενία μετά τη ΡΣΘ. Συνιστάται να γίνει έλεγχος πήξεως για να αποκαλυφθούν α σθενείς με υποκλινική ΔΕΠ. Πρόσφατη θεραπεία με διφωσφονικά μπορεί να ελαττώσει την πρόσληψη του Sr/Sm/Re

11 και κατά συνέπεια να ελαττώσει την αποτελεσματικότητα της αναλγητικής δράσης της ΡΣΘ. Εικόνα 1. Ανδρας 56 ετών με ανθεκτικό στην ορμονοθεραπεία καρκίνο του προστάτη. Σπινθηρογράφημα οστών με 99mTc MDP που αποκαλύπτει πολλαπλές οστικές μεταστάσεις οστεοβλαστικού τύπου. Συνιστάται διακοπή λήψης διφωσφονικών για 48 ώρες πριν από την έναρξη της ΡΣΘ. Η ΡΣΘ δεν είναι κατάλληλη για ασθενείς με προσδόκιμο επιβίωσης μικρότερο από 4 εβδομάδες. Εικόνα 2. Γυναίκα 75 ετών με καρκίνο του μαστού. Σπινθηρογράφημα οστών με 99mTc MDP που αποκαλύπτει πολλαπλές οστικές μεταστάσεις οστεοβλαστικού κυρίως τύπου. Η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός αποτελούν απόλυτες αντενδείξεις έναρξης ΡΣΘ. Ενημέρωση ασθενών Οι ασθενείς πρέπει να ενημερώνονται πως το 60% 80% όσων υποβάλλονται σε ΡΣΘ ωφελούνται από αυτήν. Οι ασθενείς πρέπει να γνωρίζουν πως η θεραπεία έχει ανακουφιστικό χαρακτήρα, 1174

12 πως ο πόνος πιθανόν να επιταθεί παροδικά συνήθως την τρίτη ημέρα μετά την χορήγηση του ραδιοφαρμάκου και η επίταση αυτή πιθανόν να διαρκέσει 2 5 η μέρες. Πρέπει να γνωρίζει πως τα αποτελέσματα της θεραπείας αρχίζουν να είναι αισθητά από την 2 η μέχρι την 4 η εβδομάδα μετά από τη χορήγηση του ραδιοφαρμάκου. Οι ασθενείς πρέπει να συνεχίζουν την συνήθη αναλγητική θεραπεία τους μέχρι να παρατηρήσουν ελάττωση του πόνου και ν α συμβουλευτούν τον θεράποντα ιατρό τους για τον τρόπο μείωσης της. Τρόπος χορήγησης ΡΣΘ Οδηγίες ακτινοπροστασίας Αν ο ασθενής νοσηλεύεται, το προσωπικό της κλινικής πρέπει να ενημερώνεται για τις απαραίτητες προφυλάξεις. Επειδή το ραδιοφάρμακο αποβάλλεται από τα ούρα, κυρίως κατά τις πρώτες 2 ημέρες μετά από τη χορήγησή του, α σθενείς με ακράτεια ούρων πρέπει να καθετηριάζονται πριν από τη χορήγηση του ραδιοφαρμάκου και ο καθετήρας πρέπει να παραμείνει στην ουροδόχο κύστη για τουλάχιστον 3 4 ημέρες. Παρακολούθηση Η παρακολούθηση της αιματολογικής εικόνας είναι χρήσιμη άπαξ εβδομαδιαίως κατά τις πρώτες 8 εβδομάδες μετά τη χορήγηση του ραδιοφαρμάκου, 1175 Τα ραδιοφάρμακα της ΡΣΘ χορηγούνται ενδοφλεβίως. Η χορήγηση μπορεί να επαναληφθεί στα βραχύβια ραδιοφάρμακα κυρίως ( 153 Sm EDTMP, 186 Re HEDP, 188 Re HEDP) εφόσον διαπιστωθεί ικανοποιητική εφεδρεία του μυελού των οστών (πίνακας 3). Το ποσοστό ανταπόκρισης της επαναληπτικής θεραπείας είναι 50%. Μετά τη χορήγηση των ραδιοφαρμάκων της ΡΣΘ δεν απαιτείται νοσηλεία. Οι υπεύθυνοι ακτινοπροστασίας του τμήματος Πυρηνικής Ιατρικής χορηγούν στον ασθενή γραπτές οδηγίες που έχουν σκοπό την ελάττωση της άσκοπης έκθεσης σε ακτινοβολία των μελών της οικογένειάς τους και του κοινού. Πίνακας 3. Δόσεις, Συνήθης χρόνος ανταπόκρισης, Χρόνος επαναχορήγησης ραδιοφαρμάκων για ραδιοϊσοτοπική συστηματική θεραπεία μεταστατικού οστικού πόνου. Ραδιοφάρμακο Συνήθης δόση Χρόνος ανταπόκρισης Διάρκεια ανταπόκρισης Επαναχορήγηση Oρθοφ/κός 32 P MBq iv 14 ημ 10 εβδ >3 μηνες 89 SrCl2 150 MBq ημ εβδ >3 μήνες 153 Sm EDTPM 37 MBq/kg 2 7 ημ 8 εβδ > 2 μήνες 186 Re HEDP 1,3 GBq 2 7 ημ 8 10 εβδ >2 μήνες 188 Re HEDP 1,3 4,4 GBq 2 7 ημ 8 εβδ 117m Sn DTPA 2 10 MBq/kg 5 19 ημ εβδ >2 μήνες κυρίως σε ασθενείς υψηλού κινδύνου για μυελοτοξικότητα. Παροδική πτώση των λευκών αιμοσφαιρίων ή των αιμοπεταλίων μπορεί να παρατηρηθεί κατά την 4 η 8 η εβδομάδα που συνήθως αποκαθίστανται μέσα στο επόμενο τρίμηνο. Συμπεράσματα Η συστηματική ραδιοϊσοτοπική θεραπεία του πόνου από οστικές μεταστάσεις είναι μια αποτελεσματική σχετικά με το κόστος της και ασφαλής θεραπεία, που μειώνει τη νοσηρότητα και βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η ΡΣΘ δεν απαιτεί νοσηλεία και οι προφυλάξεις που πρέπει να ληφθούν είναι εύκολα κατανοητές και εφαρμόσιμες. Εί

13 ναι η ενδεδειγμένη θεραπεία για ασθενείς με πολλαπλές οστικές μεταστάσεις οστεοβλαστικού κυρίως τύπου, και μπορεί να επαναληφθεί με ασφάλεια σε ασθενείς με ικανοποιητική λειτουργικότητα του μυελού των οστών. Τα ποσοστά ανταπόκρισης είναι υψηλά και η θεραπεία καλά ανεκτή από τους ασθενείς. Η συστηματική ραδιοϊσοτοπική θεραπεία του πόνου από οστικές μεταστάσεις μπορεί να εφαρμοσθεί μόνη, ή σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες και υ πάρχουν ενδείξεις ότι επιβραδύνει την πρόοδο της νόσου. Η δυνατότητα εξατομίκευσης των δόσεων θα μεγιστοποιήσει τα ποσοστά ανταπόκρισης ενώ συγχρόνως θα συμβάλλει στη μείωση της τοξικότητας της θεραπείας. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Lewington VJ. Targeted radionuclide therapy for bone metastases. Eur J Nucl Med. 1993; 20: Hauschka PV, Mavrakos AE, Iafrati MD, Doleman SE, Klagsbrun M. Growth factors in bone matrix. Isolation of multiple types by affinity chromatography on heparin Sepharose.J Biol Chem ;261 (27): Chirgwin JM, Guise TA. Molecular mechanisms of tumor bone interactions in osteolytic metastases. Crit Rev Eukaryot Gene Expr. 2000;10: Schoppet M, Preissner KT, Hofbauer LC. RANK ligand and osteoprotegerin: paracrine regulators of bone metabolism and vascular function.arterioscler Thromb Vasc Biol ;22: Behrens J, Frixen U, Schipper J, Weidner M, Birchmeier W. Cell adhesion in invasion and metastasis. Semin Cell Biol. 1992; 3: Mantyh PW, Clohisy DR, Koltzenburg M, Hunt SP. Molecular mechanisms of cancer pain. Nat Rev Cancer : Goetz MP, Callstrom MR, Charboneau et 1176 al Percutaneous image guided radiofrequency ablation of painful metastases involving bone: a multicenter study. J Clin Oncol ;22: World Health Organization Cancer pain relief and palliative care :report of a WHO Expert committee Geneva Switzerland :World Health Organization Hoskin PJ. Radiotherapy in the management of bone pain. Clin Orthop ;312: Steenland E, Leer JW, van Houwelingen et al The effect of a single fraction compared to multiple fractions on painful bone metastases: a global analysis of the Dutch Bone Metastasis Study.Radiother Oncol. 1999; 52: Kuban DA, Delbridge T, el Mahdi AM, Schellhammer PF. Half body irradiation for treatment of widely metastatic adenocarcinoma of the prostate.j Urol. 1989; 141: Hortobagyi GN, Theriault RL, Porter L, Blayney et al Efficacy of pamidronate in reducing skeletal complications in patients with breast cancer and lytic bone metastases. Protocol 19 Aredia Breast Cancer Study Group.N Engl J Med. 1996; 335: Berenson JR, Vescio RA, Rosen LS, et al A phase I dose ranging trial of monthly infusions of zoledronic acid for the treatment of osteolytic bone metastases. Clin Cancer Res ;7: Berenson JR, Hillner BE, Kyle RA, Anderson K, Lipton A, Yee GC, Biermann JS; American Society of Clinical Oncology Bisphosphonates Expert Panel. American Society of Clinical Oncology clinical practice guidelines: the role of bisphosphonates in multiple myeloma. J Clin Oncol. 2002; 20: Silberstein EB. The treatment of painful osseous metastases with phosphorus 32 labeled phosphates.semin Oncol ;20(3 Suppl 2): Silberstein EB, Elgazzar AH, Kapilivsky A. Phosphorus 32 radiopharmaceuticals for

14 the treatment of painful osseousmetastases.semin Nucl Med ;22: Burnet NG, Williams G, Howard N. Phosphorus 32 for intractable bony pain from carcinoma of the prostate.clin Oncol (R Coll Radiol). 1990; 2: Ben Josef E, Lucas DR, Vasan S, Porter AT. Selective accumulation of strontium 89 in bene et al Metastatic bone pain palliation with 89 Sr and 186 Re HEDP in breast cancer patients. Breast Cancer Res Treat. 2001; 66: Ron IG, Stav O, Vishne T, Evan Sapir et al The correlation between palliation of bone pain by intravenous strontium 89 and external beam radiation to linked field in patients metastatic deposits in bone:radiohistological with osteoblastic bone metastases. correlation. Nucl Med Commun. 1995; 16: Blake GM, Zivanovic MA, McEwan AJ, Ackery DM. Sr 89 therapy: strontium kinetics in disseminated carcinoma of the prostate.eur J Nucl Med. 1986; 12: Porter AT.Strontium 89 (Metastron) in the treatment of prostate cancer metastatic to bone. Eur Urol. 1994;26 Suppl 1: Giammarile F, Mognetti T, Resche I. Bone pain palliation with strontium 89 in cancer patients with bone metastases. Q J Nucl Med. 2001; 45: Porter AT, McEwan AJ, Powe JE, et al Results of a randomized phase III trial to evaluate the efficacy of strontium 89 adjuvant to local field external beam irradiation in the management of endocrine resistant Am J Clin Oncol ;27: Bayouth JE, Macey DJ, Kasi LP, Fossella FV. Dosimetry and toxicity of samarium 153 EDTMP administered for bone pain due to skeletal metastases. J Nucl Med. 1994; 35: Singh A, Holmes RA, Farhangi M, Volkert WA, et al Human pharmacokinetics of samarium 153 EDTMP in metastatic cancer J Nucl Med ;30: Sartor O, Bushnell D, Reid R et al Repeated administration of Sm 153 lexidronam in the treatment of painful bone metastases Proc Am Soc Clin Oncol 2001;20: Alberts AS, Smit BJ, Louw WK, van Rensburg AJ, et al Dose response relationship and multiple dose efficacy and toxicity of samarium 153 EDTMP in metastatic cancer metastatic prostate cancer.int J Radiat Oncol to bone.radiother Oncol. 1997; Biol Phys : Quilty PM, Kirk D, Bolger JJ, Dearnaley DP et al A comparison of the palliative effects of strontium 89 and external beam radiotherapy in metastatic prostate cancer. Radiother Oncol. 1994; 31: Tu SM, Millikan RE, Mengistu B, Delpassand et al Bone targeted therapy for advanced androgen independent carcinoma of the prostate: a randomised phase II trial. Lancet. 2001; 357(9253): Oosterhof GO, Roberts JT, de Reijke TM, et al Strontium(89) chloride versus palliative local field radiotherapy in patients with hormonal escaped prostate cancer: a phase III study of the European Organisation for Research and Treatment of Cancer, Genitourinary Group. : Eur Urol ;44: Sciuto R, Festa A, Pasqualoni R, Sempre 43: Tian JH, Zhang JM, Hou QT, Oyang QH, et al Multicentre trial on the efficacy and toxicity of single dose samarium 153 ethylene diamine tetramethylene phosphonate as a palliative treatment for painful skeletal metastases in China. Eur J Nucl Med. 1999; 26: Olea E Riccabona G, Tian j et al Efficacy and toxicity of 153 Sm EDTMP in the palliative treatment of painful skeleton metastasis : results of a IAEA international multicenter study J Nucl Med 200;41 Supp; 146P 34. Sartor O, Reid RH, Hoskin PJ, Quick DP, et al Samarium 153 Lexidronam complex for treatment of painful bone metastases in hormone refractory prostate cancer. Urology May;63(5): Lam MG, de Klerk JM, van Rijk PP. 186Re 1177

15 HEDP for metastatic bone pain in breast cancer patients. Eur J Nucl Med Mol Imaging. 2004; 31 Suppl 1:S de Klerk JM, van Dijk A, van het Schip AD, Zonnenberg BA, van Rijk PP. Pharmacokinetics of rhenium 186 after administration of rhenium 186 HEDP to patients with bone metastases. J Nucl Med. 1992; 33: de Klerk JM, van het Schip AD, Zonnenberg BA, van Dijk A, et al Phase 1 study of rhenium 186 HEDP in patients with bone metastases originating from breast cancer. J Nucl Med. 1996; 37: Maxon HR, Deutsch EA, Thomas SR, Libson K, Lukes Re 186(Sn) HEDP for treatment of multiple metastatic foci in bone: human biodistribution and dosimetric studies.radiology. 1988; Dafermou A, Colamussi P, Giganti M, Cittanti A multicentre observational study of radionuclide therapy in patients with painful bone metastases of prostate cancer. Eur J Nucl Med. 2001; 28: Palmedo H, Bender H, Dierke Dzierzon C Pain palliation with rhenium 186 HEDP in breast cancer patients with disseminated bone metastases. Clin Nucl Med ;24: Han SH, de Klerk JM, Tan S et al The PLACORHEN study: a double blind, placebo controlled, randomized radionuclide study with 186Re etidronate in hormone resistant prostate cancer patients with painful bone metastases. Placebo Controlled Rhenium Study J Nucl Med 2002; 43: Palmedo H, Guhlke S, Bender H, Sartor J,et al Dose escalation study with rhenium 188 hydroxyethylidene diphosphonate in prostate cancer patients with osseous metastases. Eur J Nucl Med. 2000; 27: Liepe K, Runge R, Kotzerke J. The benefit of bone seeking radiopharmaceuticals in the treatment of metastatic bone pain. J Cancer Res Clin Oncol. 2005; 131: Palmedo H, Manka Waluch A, Albers P, Schmidt et al Repeated bone targeted therapy for hormone refractory prostate carcinoma: randomized phase II trial with the new, high energy radiopharmaceutical rhenium 188 hydroxyethylidene diphosphonate.j Clin Oncol. 2003; 21: Wang RF, Zhang CL, Zhu SL, Zhu M A comparative study of samarium 153 ethylenediaminetetramethylene phosphonic acid with pamidronate disodium in the treatment of patients with painful metastatic bone cancer. Med Princ Pract. 2003;12: Krishnamurthy GT, Swailem FM, Srivastava SC, Atkins Tin 117m (4+) DTPA: pharmacokinetics and imaging characteristics in patients with metastatic bone pain.j Nucl Med. 1997; 38: Atkins HL, Mausner LF, Srivastava SC, Meinken GE, Biodistribution of Sn 117m(4+)DTPA for palliative therapy of painful osseous metastases.radiology ;186(1): Srivastava SC, Atkins HL, Krishnamurthy GT, Zanzi I, S. Treatment of metastatic bone pain with tin 117m Stannic diethylenetriaminepentaacetic acid: a phase I/II clinical study. Clin Cancer Res ;4: EANM Procedure Guidelines for treatment of refractory metastatic bone Pain Eur J Nucl Med 2003;30BP7 BP Society of Nuclear Medicine Procedure Guidelines for Palliative Treatment of Painful Bone Metastases version 3 Jan

Κεφάλαιο 55 Θεραπεία ναυτίας και εμέτου από χημειοθεραπεία

Κεφάλαιο 55 Θεραπεία ναυτίας και εμέτου από χημειοθεραπεία Κεφάλαιο 55 Θεραπεία ναυτίας και εμέτου από χημειοθεραπεία Β. Μπαρμπούνης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ναυτία και ο έμετος που προκαλούνται από τη χορήγηση χημειοθεραπευτικών φαρμάκων είναι μεταξύ των πλέον δυσάρεστων εμπειριών

Διαβάστε περισσότερα

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή.

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Mαθηματικό σύστημα Ένα μαθηματικό σύστημα αποτελείται από αξιώματα, ορισμούς, μη καθορισμένες έννοιες και θεωρήματα. Η Ευκλείδειος γεωμετρία αποτελεί ένα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 42 Αλκυλιούντες παράγοντες και αντινεοπλασματικά αντιβιοτικά

Κεφάλαιο 42 Αλκυλιούντες παράγοντες και αντινεοπλασματικά αντιβιοτικά Κεφάλαιο 42 Αλκυλιούντες παράγοντες και αντινεοπλασματικά αντιβιοτικά Σ. Ντρουφάκου ΑΛΚΥΛΙΟΥΝΤΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι αλκυλιούντες παράγοντες στοχεύουν το DNA και είναι κυτταροτοξικές, μεταλλαξιογόνες

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 56 Αντίδοτα και φάρμακα διάσωσης από την τοξικότητα της θεραπείας και τις επιπλοκές

Κεφάλαιο 56 Αντίδοτα και φάρμακα διάσωσης από την τοξικότητα της θεραπείας και τις επιπλοκές Κεφάλαιο 56 Αντίδοτα και φάρμακα διάσωσης από την τοξικότητα της θεραπείας και τις επιπλοκές Γ. Πανάγος 985 ΛΕΥΚΟΒΟΡΙΝΗ Συνώνυμα: Calcium Folinate, Citrovorum factor, Φυλλινικό ασβέστιο, LEUCOVO RIN Vials

Διαβάστε περισσότερα

Η χρήση της Λεβοσιµεντάνης κατά τη διαδικασία τιτλοποίησης των β- αποκλειστών σε ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια

Η χρήση της Λεβοσιµεντάνης κατά τη διαδικασία τιτλοποίησης των β- αποκλειστών σε ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια Η χρήση της Λεβοσιµεντάνης κατά τη διαδικασία τιτλοποίησης των β- αποκλειστών σε ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια Ι. Λαγός, Ι. Αλευρούδης, Α. εληγιαννίδης, Π. Φαλιάγκας, Θ. Μουλατζίκος, Τζ. αδούς, Ι. Κανονίδης.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του αποκτά πρόσβαση στο περιβάλλον του ιατρού που παρέχει η εφαρμογή.

ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του αποκτά πρόσβαση στο περιβάλλον του ιατρού που παρέχει η εφαρμογή. ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ Ο ιατρός αφού διαπιστώσει εάν το πρόσωπο που προσέρχεται για εξέταση είναι το ίδιο με αυτό που εικονίζεται στο βιβλιάριο υγείας και ελέγξει ότι είναι ασφαλιστικά ενήμερο (όπως ακριβώς γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 36 Μοριακή στοχευμένη θεραπεία με ραδιοϊσότοπα

Κεφάλαιο 36 Μοριακή στοχευμένη θεραπεία με ραδιοϊσότοπα Κεφάλαιο 36 Μοριακή στοχευμένη θεραπεία με ραδιοϊσότοπα Σ. Σαράντη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο όρος ραδιοϊσοτοπική μοριακή στόχευση μπορεί να καθορισθεί σαν η ειδική συγκέντρωση ενός διαγνωστικού ή θεραπευτικού ραδιοϊσοτόπου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 28 Η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση των μεταστάσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος

Κεφάλαιο 28 Η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση των μεταστάσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος Κεφάλαιο 28 Η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση των μεταστάσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος Ν. Ι. Κορδιολής Δ. Καζαντζής ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όπως διαπιστώνεται, οι μεταστάσεις στον εγκέφαλο την σπονδυλική στήλη

Διαβάστε περισσότερα

Μονάδες 5 1.2.α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα σωστά συµπληρωµένο.

Μονάδες 5 1.2.α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα σωστά συµπληρωµένο. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ): ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 52 Ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων. νέων αντινεοπλασματικών φαρμάκων

Κεφάλαιο 52 Ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων. νέων αντινεοπλασματικών φαρμάκων Κεφάλαιο 52 Ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων αντινεοπλασματικών φαρμάκων Α. Γ. Πάλλης Α. Καλυκάκη Β. Γεωργούλιας ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στον ανεπτυγμένο κόσμο περίπου ένα στα τρία άτομα θα προσβληθεί κάποια στιγμή της ζωής

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 59 Ο ρόλος των μονοκλωνικών αντισωμάτων στην αντιμετώπιση συμπαγών όγκων

Κεφάλαιο 59 Ο ρόλος των μονοκλωνικών αντισωμάτων στην αντιμετώπιση συμπαγών όγκων Κεφάλαιο 59 Ο ρόλος των μονοκλωνικών αντισωμάτων στην αντιμετώπιση συμπαγών όγκων Χ. Π. Καλόφωνος Π. Δ. Γρίβας ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η κατανόηση των μοριακών μηχανισμών που διέπουν την πορεία της κακο ήθους εξαλλαγής

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο επιτελείο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 48 Ανοσοτρποποιητικά αντινεοπλασματικά φάρμακα, αναστολείς της τυροσινικής κινάσης, και αναστολείς του πρωτεοσωματίου

Κεφάλαιο 48 Ανοσοτρποποιητικά αντινεοπλασματικά φάρμακα, αναστολείς της τυροσινικής κινάσης, και αναστολείς του πρωτεοσωματίου Κεφάλαιο 48 Ανοσοτρποποιητικά αντινεοπλασματικά φάρμακα, αναστολείς της τυροσινικής κινάσης, και αναστολείς του πρωτεοσωματίου Γ. Πανάγος ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο κεφάλαιο αυτό θα αναφερθούμε σε νεότερα φάρμακα που

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 29 Βασικές αρχές ακτινοβιολογίας

Κεφάλαιο 29 Βασικές αρχές ακτινοβιολογίας Κεφάλαιο 29 Βασικές αρχές ακτινοβιολογίας Θ. Αντωνάδου Ν. Θρουβάλας ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η σημασία της ακτινοβιολογίας στην ακτινοθεραπεία Ο ρόλος της ακτινοθεραπείας στην αντιμετώπιση του καρκίνου Η ακτινοθεραπεία

Διαβάστε περισσότερα

Ας υποθέσουμε ότι ο παίκτης Ι διαλέγει πρώτος την τυχαιοποιημένη στρατηγική (x 1, x 2 ), x 1, x2 0,

Ας υποθέσουμε ότι ο παίκτης Ι διαλέγει πρώτος την τυχαιοποιημένη στρατηγική (x 1, x 2 ), x 1, x2 0, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Στατιστικής Εισαγωγή στην Επιχειρησιακή Ερευνα Εαρινό Εξάμηνο 2015 Μ. Ζαζάνης Πρόβλημα 1. Να διατυπώσετε το παρακάτω παίγνιο μηδενικού αθροίσματος ως πρόβλημα γραμμικού

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 41 Γενικές παράμετροι τελικού ελέγχου αξιολόγησης της ανταπόκρισης στη θεραπεία

Κεφάλαιο 41 Γενικές παράμετροι τελικού ελέγχου αξιολόγησης της ανταπόκρισης στη θεραπεία Κεφάλαιο 41 Γενικές παράμετροι τελικού ελέγχου αξιολόγησης της ανταπόκρισης στη θεραπεία Χ. Κουρούσης Λ. Χέλης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εκτίμηση της ανταπόκρισης στην αντινεοπλασματική θεραπεία αποτελεί συστατικό στοιχείο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 60 Οι αυξητικοί παράγοντες της ερυθράς σειράς

Κεφάλαιο 60 Οι αυξητικοί παράγοντες της ερυθράς σειράς Κεφάλαιο 60 Οι αυξητικοί παράγοντες της ερυθράς σειράς Κ. Κανδύλης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αναιμία είναι μία από τις συχνότερες επιπλοκές του καρκίνου και συμβαίνει σε ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών. Η ακριβής συχνότητά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο επιτελείο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 57 Εκλεκτικοί τροποποιητές των ορμονικών υποδοχέων

Κεφάλαιο 57 Εκλεκτικοί τροποποιητές των ορμονικών υποδοχέων Κεφάλαιο 57 Εκλεκτικοί τροποποιητές των ορμονικών υποδοχέων Ε. Ξυδάκης ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ Ως γνωστόν, τα οιστρογόνα αποτελούν σημαντικότατους για τη φυσιολογία του οργανισμού παράγοντες.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. Πραγματοποιούν Χειμερινό Σχολείο με Θέμα: «Υποστήριξη ασθενών με καρκίνο και των φροντιστών τους»

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. Πραγματοποιούν Χειμερινό Σχολείο με Θέμα: «Υποστήριξη ασθενών με καρκίνο και των φροντιστών τους» ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Το Τμήμα του, το ΓΟΝ «Άγιοι, το ΠΜΣ «ΜΕΘ και Επείγουσα Νοσηλευτική» και η Ελληνική Εταιρεία Έρευνας και Εκπαίδευσης (ΕΕΝΕΕ) Πραγματοποιούν Χειμερινό Σχολείο με Θέμα: «Υποστήριξη ασθενών με καρκίνο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 64 Τα οπιοειδή στην αναλγησία του χρόνιου καρκινικού πόνου

Κεφάλαιο 64 Τα οπιοειδή στην αναλγησία του χρόνιου καρκινικού πόνου Κεφάλαιο 64 Τα οπιοειδή στην αναλγησία του χρόνιου καρκινικού πόνου Χ. Μπούκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο καρκινικός πόνος είναι κυρίως χρόνιος πόνος, η διάρκεια του είναι μεγαλύτερη των 3 μηνών, εμφανίζεται σχεδόν καθημερινά,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ): ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ : «ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΕΝ ΑΙΘΡΙΑ» Του Δρος Χρήστου Γεωργόπουλου

ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ : «ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΕΝ ΑΙΘΡΙΑ» Του Δρος Χρήστου Γεωργόπουλου ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ : «ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΕΝ ΑΙΘΡΙΑ» Του Δρος Χρήστου Γεωργόπουλου Τι είναι Υπαραχνοειδής αιμορραγία είναι ένας ιδιαίτερος τύπος εγκεφαλικής αιμορραγίας που συνήθως εκδηλώνεται αιφνιδιαστικά

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 50 Η χημειοθεραπεία σαν μέρος της αρχικής αντιμετώπισης του καρκίνου

Κεφάλαιο 50 Η χημειοθεραπεία σαν μέρος της αρχικής αντιμετώπισης του καρκίνου Κεφάλαιο 50 Η χημειοθεραπεία σαν μέρος της αρχικής αντιμετώπισης του καρκίνου Ν. Α. Μαλάμος Σ. Κ. Ρηγάτος ΟΡΙΣΜΟΣ Ως προεγχειρητική χημειοθεραπεία ορίζεται η πρώτη συστηματική θεραπεία που χορηγείται αμέσως

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα Αναγνώριση Προτύπων Σημερινό Μάθημα Bias (απόκλιση) και variance (διακύμανση) Ελεύθεροι Παράμετροι Ελεύθεροι Παράμετροι Διαίρεση dataset Μέθοδος holdout Cross Validation Bootstrap Bias (απόκλιση) και variance

Διαβάστε περισσότερα

Έννοια. Η αποδοχή της κληρονομίας αποτελεί δικαίωμα του κληρονόμου, άρα δεν

Έννοια. Η αποδοχή της κληρονομίας αποτελεί δικαίωμα του κληρονόμου, άρα δεν 1 1. Αποδοχή κληρονομίας Έννοια. Η αποδοχή της κληρονομίας αποτελεί δικαίωμα του κληρονόμου, άρα δεν μπορεί να ασκηθεί από τους δανειστές του κληρονόμου, τον εκτελεστή της διαθήκης, τον κηδεμόνα ή εκκαθαριστή

Διαβάστε περισσότερα

Οι γέφυρες του ποταμού... Pregel (Konigsberg)

Οι γέφυρες του ποταμού... Pregel (Konigsberg) Οι γέφυρες του ποταμού... Pregel (Konigsberg) Β Δ Β Δ Γ Γ Κύκλος του Euler (Euler cycle) είναι κύκλος σε γράφημα Γ που περιέχει κάθε κορυφή του γραφήματος, και κάθε ακμή αυτού ακριβώς μία φορά. Για γράφημα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Διδάσκων : Πομπιέρη Βασιλεία, Δικηγόρος, LLM UCL Πτωχευτικό Δίκαιο Σημαντικότερες ρυθμίσεις σε προπτωχευτικό στάδιο. Εισαγωγή της διαδικασίας συνδιαλλαγής Σκοπός Η διάσωση και εξυγίανση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Την ευθύνη του εκπαιδευτικού υλικού έχει ο επιστημονικός συνεργάτης των Πανεπιστημιακών Φροντιστηρίων «ΚOΛΛΙΝΤΖΑ», οικονομολόγος συγγραφέας θεμάτων ΑΣΕΠ, Παναγιώτης Βεργούρος.

Διαβάστε περισσότερα

Τα αυξηµένα επίπεδα του microrna-146a υποστηρίζουν το σηµαντικό ρόλο του οξειδωτικού στρες κατά την αρχική φάση του εµφράγµατος του µυοκαρδίου

Τα αυξηµένα επίπεδα του microrna-146a υποστηρίζουν το σηµαντικό ρόλο του οξειδωτικού στρες κατά την αρχική φάση του εµφράγµατος του µυοκαρδίου Τα αυξηµένα επίπεδα του microrna-146a υποστηρίζουν το σηµαντικό ρόλο του οξειδωτικού στρες κατά την αρχική φάση του εµφράγµατος του µυοκαρδίου Μέτρηση του microrna - 208α για τη διάγνωση του εµφράγµατος

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 54 Διφωσφονικά

Κεφάλαιο 54 Διφωσφονικά Κεφάλαιο 54 Διφωσφονικά Ν. Μυλωνάκης 944 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι οστικές μεταστάσεις είναι συνήθεις σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού, του προστάτη, του πνεύμονα, πολλαπλούν μυέλωμα κλπ. Στους συμπαγείς όγκους η εμφάνιση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του έχει πρόσβαση στο περιβάλλον του φαρμακείου που παρέχει η εφαρμογή.

ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του έχει πρόσβαση στο περιβάλλον του φαρμακείου που παρέχει η εφαρμογή. ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ Ο ασθενής έχοντας μαζί του το βιβλιάριο υγείας του και την τυπωμένη συνταγή από τον ιατρό, η οποία αναγράφει τον μοναδικό κωδικό της, πάει στο φαρμακείο. Το φαρμακείο αφού ταυτοποιήσει το

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 40 Ένταση και πυκνότητα χορήγησης χημειοθεραπείας

Κεφάλαιο 40 Ένταση και πυκνότητα χορήγησης χημειοθεραπείας Κεφάλαιο 40 Ένταση και πυκνότητα χορήγησης χημειοθεραπείας Χ. Ζουμπλιός ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ιδανικός στόχος κάθε θεραπευτικής αγωγής είναι η ίαση. Στην κλινική πράξη όμως, για πάρα πολλά νοσήματα ό λων των ειδικοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Από τι προκαλείται η κατάθλιψη?

ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Από τι προκαλείται η κατάθλιψη? Η μείζων κατάθλιψη ανήκει σε μια κατηγορία ψυχικών διαταραχών που ονομάζονται διαταραχές της διάθεσης. Η κατάθλιψη είναι αρκετά συχνή. Υπολογίζεται ότι 15 στους 100 ανθρώπους θα πάθουν κατάθλιψη κάποια

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΡΜΙΣΗΣ, ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ, ΠΡΥΜΝΟΔΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. (ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λπ.) ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΡΜΙΣΗΣ, ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ, ΠΡΥΜΝΟΔΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. (ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λπ.) ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΡΜΙΣΗΣ, ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ, ΠΡΥΜΝΟΔΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ (ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λπ.) ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ Επιμέλεια Άγγελου Αργυρακόπουλου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 34 Βραχυθεραπεία

Κεφάλαιο 34 Βραχυθεραπεία Κεφάλαιο 34 Βραχυθεραπεία Μ. Ι. Μπαλαφούτα ΕΙΣΑΓΩΓΗ Υπάρχουν δύο τύποι ακτινοθεραπείας, η εξωτερικής δέσμης (Ε ΑΚΘ) ή τηλεθεραπεία και η εσωτερική η οποία υποδιαιρείται στην των κλειστών ραδιενεργών πηγών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΕΠ 2000 ΑΣΕΠ 2000 Εμπορική Τράπεζα 1983 Υπουργείο Κοιν. Υπηρ. 1983

ΑΣΕΠ 2000 ΑΣΕΠ 2000 Εμπορική Τράπεζα 1983 Υπουργείο Κοιν. Υπηρ. 1983 20 Φεβρουαρίου 2010 ΑΣΕΠ 2000 1. Η δεξαμενή βενζίνης ενός πρατηρίου υγρών καυσίμων είναι γεμάτη κατά τα 8/9. Κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας το πρατήριο διέθεσε τα 3/4 της βενζίνης αυτής και έμειναν 4000

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 47 Αντιμεταβολίτες

Κεφάλαιο 47 Αντιμεταβολίτες Κεφάλαιο 47 Αντιμεταβολίτες Χ. Πανόπουλος 763 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι αντιμεταβολίτες είναι φάρμακα με δομή όμοια με φυσικές ουσίες, που α παιτούνται για την ομαλή λειτουργία του κυττάρου. Η δομική αυτή ομοιότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Aποτελεσματικότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε μια ανοικτή οικονομία

ΘΕΜΑ: Aποτελεσματικότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε μια ανοικτή οικονομία ΘΕΜΑ: ποτελεσματικότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε μια ανοικτή οικονομία Σύνταξη: Μπαντούλας Κων/νος, Οικονομολόγος, Ms Χρηματοοικονομικών 1 Η πρώτη θεωρία σχετικά με τον αυτόματο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 51 Συνδυασμένη ακτινο χημειοθεραπεία

Κεφάλαιο 51 Συνδυασμένη ακτινο χημειοθεραπεία Κεφάλαιο 51 Συνδυασμένη ακτινο χημειοθεραπεία Γ. Α. Πλατανιώτης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην προσπάθεια για αύξηση της κυτταροκτόνου δράσης της ακτινοβολίας στα νεοπλασματικά κύτταρα, έχουν χρησιμοποιηθεί διάφοροι παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 43 Αλκαλοειδή της βίνκα ρόζεα

Κεφάλαιο 43 Αλκαλοειδή της βίνκα ρόζεα Κεφάλαιο 43 Αλκαλοειδή της βίνκα ρόζεα Ε. Ξυδάκης Γ. Μαρκάτος 732 ΓΕΝΙΚΑ ΧΗΜΙΚΗ ΔΟΜΗ Τα αλκαλοειδή της βίνκα (vinca alkaloids) είναι μεταξύ των πρώτων κυτταροτοξικών φαρμάκων που αποκαλύφθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 49 Αντινεοπλασματικά φάρμακα με περιορισμένες ενδείξεις και αμφισβητούμενης κατάταξης αντινεοπλασματικά χημειοθεραπευτικά φάρμακα

Κεφάλαιο 49 Αντινεοπλασματικά φάρμακα με περιορισμένες ενδείξεις και αμφισβητούμενης κατάταξης αντινεοπλασματικά χημειοθεραπευτικά φάρμακα Κεφάλαιο 49 Αντινεοπλασματικά φάρμακα με περιορισμένες ενδείξεις και αμφισβητούμενης κατάταξης αντινεοπλασματικά χημειοθεραπευτικά φάρμακα Γ. Πανάγος ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο κεφάλαιο αυτό περιελάβαμε κυρίως παλαιότερα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 58 Ορμονικοί χειρισμοί

Κεφάλαιο 58 Ορμονικοί χειρισμοί Κεφάλαιο 58 Ορμονικοί χειρισμοί Α. Ποταμιάνου 1020 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ορμονοθεραπεία στην αντιμετώπιση του καρκίνου και δη του καρκίνου του μαστού έχει χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά πριν από 100 χρόνια. Όλες οι

Διαβάστε περισσότερα

21/11/2005 Διακριτά Μαθηματικά. Γραφήματα ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ : ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΙ Δ Ι. Γεώργιος Βούρος Πανεπιστήμιο Αιγαίου

21/11/2005 Διακριτά Μαθηματικά. Γραφήματα ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ : ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΙ Δ Ι. Γεώργιος Βούρος Πανεπιστήμιο Αιγαίου Γραφήματα ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ : ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΙ A Ε B Ζ Η Γ K Θ Δ Ι Ορισμός Ένα (μη κατευθυνόμενο) γράφημα (non directed graph) Γ, είναι μία δυάδα από σύνολα Ε και V και συμβολίζεται με Γ=(Ε,V). Το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις, Ιδιοτιμές με πολλαπλότητα, Εκθετικά πινάκων. 9 Απριλίου 2013, Βόλος

Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις, Ιδιοτιμές με πολλαπλότητα, Εκθετικά πινάκων. 9 Απριλίου 2013, Βόλος ιαφορικές Εξισώσεις Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις, Ιδιοτιμές με πολλαπλότητα, Ατελείς ιδιοτιμές Εκθετικά πινάκων Μανόλης Βάβαλης Τμήμα Μηχανικών Η/Υ Τηλεπικοινωνιών και ικτύων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 9 Απριλίου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 63 Μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα στην ογκολογία

Κεφάλαιο 63 Μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα στην ογκολογία Κεφάλαιο 63 Μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα στην ογκολογία Μ. Σαμάρκος ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (Non steroidal anti inflammatory drugs, NSAID ΜΣΑΦ) είναι μια κατηγορία φαρμάκων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΥΣΙΩΝ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΥΣΙΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΥΣΙΩΝ Σύμφωνα με τα διεθνή συστήματα ταξινόμησης ICD 10 και DSM IV υπάρχουν 2 κατηγορίες διαταραχών που σχετίζονται με ουσίες. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται οι διαταραχές που σχετίζονται

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 22 Πολυσυστηματική πολυπαραγοντική προσέγγιση του καρκίνου

Κεφάλαιο 22 Πολυσυστηματική πολυπαραγοντική προσέγγιση του καρκίνου Κεφάλαιο 22 Πολυσυστηματική πολυπαραγοντική προσέγγιση του καρκίνου Κ. Σ. Γεννατάς ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αρχική αντιμετώπιση ενός ασθενούς με καρκίνο διαιρείται σε τρία στάδια: α) τη διάγνωση, β) τη σταδιοποίηση,

Διαβάστε περισσότερα

HY 280. θεμελιακές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Γεώργιος Φρ.

HY 280. θεμελιακές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Γεώργιος Φρ. HY 280 «ΘΕΩΡΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ» θεμελικές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Γεώργιος Φρ. Γεωργκόπουλος μέρος Α Εισγωγή, κι η σική θεωρί των πεπερσμένων

Διαβάστε περισσότερα

1. Σε περίπτωση κατά την οποία η τιμή ενός αγαθού μειωθεί κατά 2% και η ζητούμενη

1. Σε περίπτωση κατά την οποία η τιμή ενός αγαθού μειωθεί κατά 2% και η ζητούμενη Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υ- πουργείου Οικονομικών και στοχεύοντας στην όσο το δυνατό πληρέστερη

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ ΑΝΤΙΟΠΗ ΓΙΓΑΝΤΙ ΟΥ Τοµεάρχης Λειτουργίας Κέντρων Ελέγχου Συστηµάτων Μεταφοράς ιεύθυνσης ιαχείρισης Νησιών ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΡΗΤΗΣ 2009 Εγκατεστηµένη Ισχύς (Ατµοµονάδες, Μονάδες

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Διαφορές εσωτερικού εξωτερικού δανεισμού. Η διαχρονική κατανομή του βάρους από το δημόσιο δανεισμό.

ΘΕΜΑ: Διαφορές εσωτερικού εξωτερικού δανεισμού. Η διαχρονική κατανομή του βάρους από το δημόσιο δανεισμό. 1 ΘΕΜΑ: Διαφορές εσωτερικού εξωτερικού δανεισμού. Η διαχρονική κατανομή του βάρους από το δημόσιο δανεισμό. Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate, εισηγητής Φροντιστηρίων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 25 Γενικές αρχές παρηγορητικής και θεραπευτικής χειρουργικής στην ογκολογία

Κεφάλαιο 25 Γενικές αρχές παρηγορητικής και θεραπευτικής χειρουργικής στην ογκολογία Κεφάλαιο 25 Γενικές αρχές παρηγορητικής και θεραπευτικής χειρουργικής στην ογκολογία Γ. Πλατανιώτης 407 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο χειρουργός ογκολόγος είναι υπεύθυνος πολλές φορές για την αρχική διάγνωση, την σταδιοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΩΝΥΜΟ: ΟΝΟΜΑ: ΟΜΑΔΑ Α Για τις προτάσεις Α1 μέχρι και Α6 να

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 26 Χειρουργική των μεταστάσεων

Κεφάλαιο 26 Χειρουργική των μεταστάσεων Κεφάλαιο 26 Χειρουργική των μεταστάσεων Γ. Σαββανής 414 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ένα από τα χαρακτηριστικά των κακοήθων όγκων είναι η ικανότητά τους να δημιουργούν μεταστάσεις οι οποίες αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 32 Ακτινοθεραπεία με ηλεκτρόνια

Κεφάλαιο 32 Ακτινοθεραπεία με ηλεκτρόνια Κεφάλαιο 32 Ακτινοθεραπεία με ηλεκτρόνια Μ. Τρίχας Α. Πανουσάκη 549 ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η δέσμη ταχέων ηλεκτρονίων έχει χρησιμοποιηθεί στην ακτινοθεραπεία από το 1950, αρχικά από

Διαβάστε περισσότερα

23/2/07 Sleep out Πλατεία Κλαυθμώνος

23/2/07 Sleep out Πλατεία Κλαυθμώνος 23/2/07 Sleep out Πλατεία Κλαυθμώνος Μια βραδιά στο λούκι με τους αστέγους «Έχετε ποτέ σκεφτεί να κοιμηθείτε μια χειμωνιάτικη νύχτα στο δρόμο;» Με αυτό το ερώτημα απευθύναμε και φέτος την πρόσκληση στους

Διαβάστε περισσότερα

Ca P και οστικές μεταστάσεις

Ca P και οστικές μεταστάσεις Ca P και οστικές μεταστάσεις Κιτσοπούλου Σοφία Παπαθεοδώρου Μαρία Β Ουρολογική Κλινική ΑΠΘ Γ. Ν. Παπαγεωργίου Ο καρκίνος του προστάτη προσβάλλει τα οστά Επίπεδα PSA / φορτίο όγκου Αρχική διάγνωση και θεραπεία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ. Άσκηση με θέμα τη μεγιστοποίηση της χρησιμότητας του καταναλωτή

ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ. Άσκηση με θέμα τη μεγιστοποίηση της χρησιμότητας του καταναλωτή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 07 08 ΛΕΥΚΑΔΑ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 11 Επιδημιολογία του καρκίνου

Κεφάλαιο 11 Επιδημιολογία του καρκίνου Κεφάλαιο 11 Επιδημιολογία του καρκίνου Μ. Παπαδάκου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι ανθρώπινες απώλειες που προκαλεί ο καρκίνος είναι τεράστιες. Παραμένει η κυριότερη αιτία θανάτου μετά τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 35 Εισαγωγική προεγχειρητική ακτινοθεραπεία

Κεφάλαιο 35 Εισαγωγική προεγχειρητική ακτινοθεραπεία Κεφάλαιο 35 Εισαγωγική προεγχειρητική ακτινοθεραπεία Γ. Σαρρής Ν. Μπουντούρογλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ακτινοθεραπεία στην θεραπεία των κακοήθων όγκων μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνη με σκοπό την ίαση αποκλειστική

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 33 Στερεοτακτική ακτινοχειρουργική

Κεφάλαιο 33 Στερεοτακτική ακτινοχειρουργική Κεφάλαιο 33 Στερεοτακτική ακτινοχειρουργική Γ. Ι. Πισσάκας Π. Γεωργοπούλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η θεραπευτική μέθοδος της στερεοτακτικής ακτινοχειρουργικής (stereotactic radiosurgery, SRS), υλοποιεί στο μέγιστο την

Διαβάστε περισσότερα

Ταξάνες Χ. Πανόπουλος ΠΑΚΛΙΤΑΞΕΛΗ (TAXOL) ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ταξάνες Χ. Πανόπουλος ΠΑΚΛΙΤΑΞΕΛΗ (TAXOL) ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κεφάλαιο 46 Ταξάνες Χ. Πανόπουλος 756 Τα κύτταρα υποστηρίζονται από ένα κυτταροσκελετό που αποτελείται από πρωτεϊνικές ίνες. Ένας αστεροειδής σχηματισμός από μικροσωληνίσκους, εκτείνεται από το κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 61 Οι αυξητικοί παράγοντες της λευκής σειράς

Κεφάλαιο 61 Οι αυξητικοί παράγοντες της λευκής σειράς Κεφάλαιο 61 Οι αυξητικοί παράγοντες της λευκής σειράς Ε. Δεμίρη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μυελοκαταστολή αποτελεί συχνή παρενέργεια πολλών χημειοθεραπευτικών σχημάτων και αυτό περιορίζει την χορήγησή τους. 1 Επιπλέον

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 31 Ενδείξεις εξωτερικής ακτινοθεραπείας

Κεφάλαιο 31 Ενδείξεις εξωτερικής ακτινοθεραπείας Κεφάλαιο 31 Ενδείξεις εξωτερικής ακτινοθεραπείας Γ. Κύργιας Μ. Καλογερίδη 526 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Διεθνής Επιτροπή Ακτινικών Μονάδων και Μετρήσεων (ICRU International Commission on Radiation Units and Measurements)

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1α ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Οι επιστήμονες ταξινομούν τους οργανισμούς σε ομάδες ανάλογα με τα κοινά τους χαρακτηριστικά. Τα πρώτα συστήματα ταξινόμησης βασιζόταν αποκλειστικά στα μορφολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 27 Χειρουργική θεραπεία και αντιμετώπιση των πνευμονικών μεταστάσεων

Κεφάλαιο 27 Χειρουργική θεραπεία και αντιμετώπιση των πνευμονικών μεταστάσεων Κεφάλαιο 27 Χειρουργική θεραπεία και αντιμετώπιση των πνευμονικών μεταστάσεων Ι. Τούμπουλης Ί. Μπελένης 452 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μετά το ήπαρ, οι πνεύμονες αποτελούν το δεύτερο συχνότερο όργανο ε ντόπισης μεταστάσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1 5, να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Κλασικός Αθλητισμός Δρόμοι : Μεσαίες και μεγάλες αποστάσεις Ταχύτητες Σκυταλοδρομίες Δρόμοι με εμπόδια Δρόμοι Μεσαίων και Μεγάλων αποστάσεων Στην αρχαία εποχή ο δρόμος που είχε

Διαβάστε περισσότερα

{ i f i == 0 and p > 0

{ i f i == 0 and p > 0 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Σχεδίαση και Ανάλυση Αλγορίθμων Διδάσκων: Ε. Μαρκάκης, Φθινοπωρινό εξάμηνο 014-015 Λύσεις 1ης Σειράς Ασκήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. A. Einstein Πηγή:

Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. A. Einstein Πηγή: Ας πούμε και κάτι για τις δύσκολες μέρες που έρχονται Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. A. Einstein 1879-1955 Πηγή: http://www.cognosco.gr/gnwmika/ 1 ΚΥΚΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ταξινόμηση των μοντέλων διασποράς ατμοσφαιρικών ρύπων βασισμένη σε μαθηματικά κριτήρια.

Ταξινόμηση των μοντέλων διασποράς ατμοσφαιρικών ρύπων βασισμένη σε μαθηματικά κριτήρια. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ Ταξινόμηη των μοντέλων διαποράς ατμοφαιρικών ρύπων βαιμένη ε μαθηματικά κριτήρια. Μοντέλο Ελεριανά μοντέλα (Elerian) Λαγκρατζιανά μοντέλα (Lagrangian) Επιπρόθετος διαχωριμός Μοντέλα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate Κατηγορίες οφέλους και κόστους που προέρχονται από τις δημόσιες δαπάνες Για την αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ. Μορφές δημόσιου δανεισμού. Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ. Μορφές δημόσιου δανεισμού. Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ Μορφές δημόσιου δανεισμού Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate 1 Ανάλογα με την πηγή προελεύσεως των πόρων Με βάση το κριτήριο αυτό, ο δανεισμός διακρίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 30 Γενικές αρχές ακτινοθεραπείας

Κεφάλαιο 30 Γενικές αρχές ακτινοθεραπείας Κεφάλαιο 30 Γενικές αρχές ακτινοθεραπείας Ι. Ρ. Κούβαρης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ακτινοθεραπεία είναι η κλινική ογκολογική ειδικότητα αντιμετώπισης του καρκίνου με τη χρήση της ιοντίζουσας ακτινοβολίας. H εξάσκησή της

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Μάθημα: Ενόργανη Γυμναστική Χρήσιμα θεωρία στο κεφάλαιο της ενόργανης γυμναστικής για το γνωστικό αντικείμενο ΠΕ11 της Φυσικής Αγωγής από τα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια Κολλίντζα.

Διαβάστε περισσότερα

Δ Ι Α Κ Ρ Ι Τ Α Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ι Κ Α. 1η σειρά ασκήσεων

Δ Ι Α Κ Ρ Ι Τ Α Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ι Κ Α. 1η σειρά ασκήσεων Δ Ι Α Κ Ρ Ι Τ Α Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ι Κ Α 1η σειρά ασκήσεων Ονοματεπώνυμο: Αριθμός μητρώου: Ημερομηνία παράδοσης: Μέχρι την Τρίτη 2 Απριλίου 2019 Σημειώστε τις ασκήσεις για τις οποίες έχετε παραδώσει λύση: 1

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σήμερα! Λόγος Πιθανοφάνειας Πιθανότητα Λάθους Κόστος Ρίσκο Bayes Ελάχιστη πιθανότητα λάθους για πολλές κλάσεις

Αναγνώριση Προτύπων. Σήμερα! Λόγος Πιθανοφάνειας Πιθανότητα Λάθους Κόστος Ρίσκο Bayes Ελάχιστη πιθανότητα λάθους για πολλές κλάσεις Αναγνώριση Προτύπων Σήμερα! Λόγος Πιθανοφάνειας Πιθανότητα Λάθους Πιθανότητα Λάθους Κόστος Ρίσκο Bayes Ελάχιστη πιθανότητα λάθους για πολλές κλάσεις 1 Λόγος Πιθανοφάνειας Ας υποθέσουμε ότι θέλουμε να ταξινομήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα Αναγνώριση Προτύπων Σημερινό Μάθημα Εκτίμηση Πυκνότητας με k NN k NN vs Bayes classifier k NN vs Bayes classifier Ο κανόνας ταξινόμησης του πλησιέστερου γείτονα (k NN) lazy αλγόριθμοι O k NN ως χαλαρός

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 44 Αναστολείς τοποϊσομερασών

Κεφάλαιο 44 Αναστολείς τοποϊσομερασών Κεφάλαιο 44 Αναστολείς τοποϊσομερασών Χ. Πανόπουλος ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι τοποϊσομεράσες του DNA, αποτελούν μία ομάδα ενζύμων, τα οποία υ πάρχουν τόσο στα ευκαριωτικά όσο και στα προκαριωτικά κύτταρα, όπου δρουν

Διαβάστε περισσότερα

Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Κ Ρ Η Τ Η Σ

Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Κ Ρ Η Τ Η Σ ΕΡΕΥΝΑ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΤΩΝ 1998,1999,2000 ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ (Συνοπτικά Αποτελέσματα) Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Κ Ρ Η Τ Η Σ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Κουϊκόγλου Σ. Βασίλης, Καθηγητής, Επιστημονικός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΥΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΗΧΩΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΥΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΗΧΩΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΥΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΗΧΩΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Ηρακλής Ι. Κα*ιτσίνης, Ηλίας Θ. Ζάρβαλης, Αντώνιος Θ. Πα*αδό*ουλος, Ιωάννης Γ. Στυλιάδης Β Καρδιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2.4: Τα βασικά στοιχεία ενός Επιχειρηματικού Σχεδίου (Business Plan) Μέσα από αυτό το κεφάλαιο φαίνεται ότι αφενός η σωστή δημιουργία και

Κεφάλαιο 2.4: Τα βασικά στοιχεία ενός Επιχειρηματικού Σχεδίου (Business Plan) Μέσα από αυτό το κεφάλαιο φαίνεται ότι αφενός η σωστή δημιουργία και Κεφάλαιο 2.4: Τα βασικά στοιχεία ενός Επιχειρηματικού Σχεδίου (Business Plan) Περίληψη Κεφαλαίου: Μέσα από αυτό το κεφάλαιο φαίνεται ότι αφενός η σωστή δημιουργία και αφετέρου η σωστή εφαρμογή του Επιχειρηματικού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΙΑ 1

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΙΑ 1 ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΙΑ 1 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Περίληψη. Στο κείμενο τονίζεται η σημασία της ανθρώπινης επικοινωνίας και η ανάγκη της πραγμάτωσής της σε εναρμόνιση με το φυσικό περιβάλλον.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ. ΟΜΙΛΗΤΗΣ Υπαστυνόμος Α ΡΑΓΚΟΣ Κωνσταντίνος

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ. ΟΜΙΛΗΤΗΣ Υπαστυνόμος Α ΡΑΓΚΟΣ Κωνσταντίνος ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΟΜΙΛΗΤΗΣ Υπαστυνόμος Α ΡΑΓΚΟΣ Κωνσταντίνος ΑΠΑΤΗ Αδίκημα διαχρονικό. Εξελίσσεται και μετασχηματίζεται. Η δημιουργία εκτεταμένου ηλεκτρονικού δικτύου

Διαβάστε περισσότερα

CSE.UOI : Μεταπτυχιακό Μάθημα

CSE.UOI : Μεταπτυχιακό Μάθημα Θέματα Αλγορίθμων Αλγόριθμοι και Εφαρμογές στον Πραγματικό Κόσμο CSE.UOI : Μεταπτυχιακό Μάθημα 10η Ενότητα: Χρονικά Εξελισσόμενες ικτυακές Ροές Σπύρος Κοντογιάννης kntg@cse.ui.gr Τμήμα Μηχανικών Η/Υ &

Διαβάστε περισσότερα

Ημέρα 3 η. (α) Aπό την εργασιακή διαδικασία στη διαδικασία παραγωγής (β) Αξία του προϊόντος και αξία της εργασιακής δύναμης

Ημέρα 3 η. (α) Aπό την εργασιακή διαδικασία στη διαδικασία παραγωγής (β) Αξία του προϊόντος και αξία της εργασιακής δύναμης Ημέρα 3 η. (α) Aπό την εργασιακή διαδικασία στη διαδικασία παραγωγής (β) Αξία του προϊόντος και αξία της εργασιακής δύναμης Η εργασιακή διαδικασία και τα στοιχεία της. Η κοινωνική επικύρωση των ιδιωτικών

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 16 Η κλασική ακτινοδιαγνωστική στην σταδιοποίηση του καρκίνου

Κεφάλαιο 16 Η κλασική ακτινοδιαγνωστική στην σταδιοποίηση του καρκίνου Κεφάλαιο 16 Η κλασική ακτινοδιαγνωστική στην σταδιοποίηση του καρκίνου Α. Μαλαγάρη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η κλασική Ακτινολογία κατά κύριο λόγο συμβάλει στην αρχική αναγνώριση ή επιβεβαίωση του νεοπλασματικού νοσήματος.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Πατρίκιος, Δικηγόρος, ΜΔΕ Δημοσίου Δικαίου, Υπ. Διδάκτωρ Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. ΘΕΜΑΤΙΚΗ : Η αρμοδιότητα των διοικητικών

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2.3: Marketing Κοινωνικών Επιχειρήσεων. Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζονται εν τάχει τα βασικά

Κεφάλαιο 2.3: Marketing Κοινωνικών Επιχειρήσεων. Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζονται εν τάχει τα βασικά Κεφάλαιο 2.3: Marketing Κοινωνικών Επιχειρήσεων Περίληψη Κεφαλαίου: Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζονται εν τάχει τα βασικά χαρακτηριστικά του μείγματος Marketing (Μ.Κ.Τ.), στο πλαίσιο της εύρυθμης λειτουργίας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Επιμέλεια: Βουδούρη Καλλιρρόη ΙΑΓ%ΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑ:.. ΘΕΜΑ Α Α. Να ση)ειώσετε στο γρα1τό σας δί1λα α1ό τον

Διαβάστε περισσότερα

«Διεργασίες μεταφοράς και διασποράς της αέριας ρύπανσης

«Διεργασίες μεταφοράς και διασποράς της αέριας ρύπανσης ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ «Διεργασίες μεταφοράς και διασποράς της αέριας ρύπανσης 1 Ατμοσφαιρικός κύκλος της ρύπανσης Ως γνωστόν, οι ανθρωπογενείς εκπομπές ρύπων είναι υπεύθυνες για τα υψηλά επίπεδα ρύπανσης

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7 Ορμόνες και καρκίνος

Κεφάλαιο 7 Ορμόνες και καρκίνος Κεφάλαιο 7 Ορμόνες και καρκίνος Σ. Τσαγκαράκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ορμονοεξαρτώμενη καρκινογένεση αφορά την πρόκληση νεοπλασματικών εξεργασιών στους ενδοκρινείς αδένες και ιστούς στόχους των ορμονών από ενδογενώς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΠΛ231: Δομές Δεδομένων και Αλγόριθμοι Εαρινό Εξάμηνο 2017-2018 Φροντιστήριο 3 - Λύσεις 1. Εστω ο πίνακας Α = [12, 23, 1, 5, 7, 19, 2, 14]. i. Να δώσετε την κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 65 Επικουρικά αναλγητικά φάρμακα και οπιοειδή χορηγούμενα από εναλλακτικές οδούς χορήγησης

Κεφάλαιο 65 Επικουρικά αναλγητικά φάρμακα και οπιοειδή χορηγούμενα από εναλλακτικές οδούς χορήγησης Κεφάλαιο 65 Επικουρικά αναλγητικά φάρμακα και οπιοειδή χορηγούμενα από εναλλακτικές οδούς χορήγησης Π. Νικολόπουλος Γ.Η. Πανάγος ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο πόνος αποτελεί το σημαντικότερο πρόβλημα των ασθενών με νεοπλασματικά

Διαβάστε περισσότερα

Ημέρα 4 η (α) Αγορά και πώληση της εργασιακής δύναμης. (β) Η απόλυτη υπεραξία. Αγορά και πώληση της εργασιακής δύναμης

Ημέρα 4 η (α) Αγορά και πώληση της εργασιακής δύναμης. (β) Η απόλυτη υπεραξία. Αγορά και πώληση της εργασιακής δύναμης Ημέρα 4 η (α) Αγορά και πώληση της εργασιακής δύναμης (β) Η απόλυτη υπεραξία Αγορά και πώληση της εργασιακής δύναμης Στο κεφάλαιο για την αγορά και την πώληση της εργατικής δύναμης (ελληνική έκδοση: τόμος

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 18 Δείκτες ορού επί κακοήθων συμπαγών νεοπλασμάτων

Κεφάλαιο 18 Δείκτες ορού επί κακοήθων συμπαγών νεοπλασμάτων Κεφάλαιο 18 Δείκτες ορού επί κακοήθων συμπαγών νεοπλασμάτων Λ. Κυρίου Μάλλη Μ. Μ. Βασλαματζής ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ιστορία προσδιορισμού νεοπλασματικών δεικτών ξεκινά το 1848 με την α νακάλυψη της μυελωματικής πρωτεΐνης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1 5, να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

2. Κατάθεσε κάποιος στην Εθνική Τράπεζα 4800 με επιτόκιο 3%. Μετά από πόσο χρόνο θα πάρει τόκο 60 ; α) 90 ημέρες β) 1,5 έτη γ) 5 μήνες δ) 24 μήνες

2. Κατάθεσε κάποιος στην Εθνική Τράπεζα 4800 με επιτόκιο 3%. Μετά από πόσο χρόνο θα πάρει τόκο 60 ; α) 90 ημέρες β) 1,5 έτη γ) 5 μήνες δ) 24 μήνες 20 Φεβρουαρίου 2010 1. Ένας έμπορος αγόρασε 720 κιλά κρασί προς 2 το κιλό. Πρόσθεσε νερό, το πούλησε προς 2,5 το κιλό και κέρδισε 500. Το νερό που πρόσθεσε ήταν σε κιλά: α) 88 β) 56 γ) 60 δ) 65 2. Κατάθεσε

Διαβάστε περισσότερα