Αναδημοςίετςη ςσο Civilitas.GR 2007 *

Transcript

1 Αναδημοςίετςη ςσο Civilitas.GR 2007 * Η μηχανή παπαγωγήρ νόμιμηρ εξοτςίαρ: Ζησήμασα θεωπίαρ σοτ κπάσοτρ «Γιασί σην οπθή λύςη σοτ πποβλήμασορ ππέπει να σην ξεχάςοτμε» (F.J. Degenhardt) Tξσ Δημήςοη Δημξϋλη Απϊ ςιπ ιρςξρελίδεπ ςχμ ΗΔΡΔΩΜ 1. Ειςαγωγή Ρςιπ ρσζηςήρειπ πξσ διενάγξμςαι ρςη Γεομαμία για ςη θεχοία ςξσ κοάςξσπ αματέοεςαι ρσυμά η διαπίρςχρη ςξσ G. Ziebura ϊςι σπάουει «μεγάλη πείμα για θεχοία ςξσ κοάςξσπ». Ηα ποξρθέςαμε ϊςι σπάουει και μεγάλη αδιατξοία. Ξι πξλιςικξί τιλϊρξτξι αοκξϋμςαι ρςιπ γεμικξλξγίεπ ςξσ πξλιςικξϋ τιλελεσθεοιρμξϋ ή ςηπ ρσρςημικήπ θεχοίαπ. Για ςξσπ μεμ ςξ κοάςξπ είμαρςε «εμείπ»: ςα έλλξγα ελεϋθεοα και ίρα σπξκείμεμα πξσ ποξρπαθξϋμε μα ελέγνξσμε ςξσπ μηυαμιρμξϋπ δημϊριαπ ενξσρίαπ, ςξσπ ξπξίξσπ έυξσμε αμάγκη για ςημ ειοημική ρσμβίχρη, διϊςι εκτοάζξσμ θεμελιόδειπ «ανίεπ» ςξσ «πξλιςιρμξϋ» μαπ. Αμ ξι παοαλλαγέπ είμαι πξλλέπ (αμάλξγα με ςη δξρξλξγία αςξμικιρμξϋ και κξιμξςιρμξϋ), ξι σπξρςηοικςέπ ςξσπ είμαι αμέςοηςξι. Ρςημ επαμέκδξρη μξμικιρςικόμ θεχοημάςχμ απϊ ςξμ ποϊρταςξ τιλελεσθεοιρμϊ απαμςξϋμ ξι «ρσρςημικξί» λέγξμςαπ ϊςι ςξ κοάςξπ είμαι κάςι ασςξαμαπαοαγϊμεμξ πξσ εκπληοόμει ξοιρμέμεπ λειςξσογίεπ και η θεχοία μάλλξμ ποέπει μα ςξ ατήρει ρςημ ηρσυία ςξσ. Ιαι ξι δϋξ θεχοίεπ κλείμξσμ ςξ ζήςημα ςηπ θεχοίαπ ςξσ κοάςξσπ ποιμ ακϊμη ςεθεί.1 Σπάουει ϊμχπ και έμαπ πεοιρρϊςεοξ αμηρσυηςικϊπ αγμχρςικιρμϊπ. Απϊ ςη ρημεοιμή ρσζήςηρη δεμ ποξκϋπςει ξϋςε ςξ αμ (ακϊμη) σπάουει ςξ εθμικϊ κοάςξπ! H πληθόοα αματξοόμ και ρσγυϋρεχμ γϋοχ απϊ ςημ παγκξρμιξπξίηρη ατήμξσμ ςημ εμςϋπχρη ϊςι ςα κοάςη --ακϊμη και αμ σπάουξσμ-- πάμςχπ δεμ μπξοξϋμ μα αμςαπξκοιθξϋμ ρςιπ ενξσριαρςικέπ και οσθμιρςικέπ λειςξσογίεπ ςξσπ. Όςαμ ϊμχπ δεμ σπάουει αμςικείμεμξ δεμ μπξοεί μα σπάουει και επιθσμία γμόρηπ ςξσ. Ζ πείμα αμςικαθίρςαςαι με ςημ αδιατξοία - -και ςξ κοάςξπ με ςημ απϊλσςη αγξοά. Ασςή η εικϊμα είμαι πξλϋ ρυημαςική για μα αμαδείνει ςιπ απξυοόρειπ και μα επιρημάμει ςα ρημεία, ρςα ξπξία ξοιρμέμεπ ποξρεγγίρειπ απξδίδξσμ πλεσοέπ ςηπ ποαγμαςικϊςηςαπ. Δκτοάζει χρςϊρξ ςημ απξγξηςεσςική καςάρςαρη ρςη θεχοία ςξσ κοάςξσπ, δηλ. ρε έμα κεμςοικϊ ζήςημα πξσ βοίρκεςαι ρςξ ρημείξ ςξμήπ ςχμ κξιμχμικόμ επιρςημόμ. Δίμαι λξιπϊμ αμαγκαίξ μα ςεθεί ναμά ςξ εοόςημα «ςι είμαι ςξ κοάςξπ». Ηα επιυειοήρξσμε μια απάμςηρη με ατεςηοία αμαλϋρειπ ςξσ Αλςξσρέο. 2. Έμα δίλημμα και μια μεθξδξλξγική επιςαγή Σπάουει έμα κεμςοικϊ ποϊβλημα πξσ εμταμίζεςαι ρσυμά με μξοτή διλήμμαςξπ. Οξλλξί μελεςηςέπ θεχοξϋμ ϊςι ρςξσπ Λαον και Έγκελπ «ςξ κοάςξπ γίμεςαι αμςιληπςϊ με έμαμ θεμελιακά αμςιταςικϊ ςοϊπξ»: ατεμϊπ αμςιμεςχπίζεςαι χπ εογαλείξ ςηπ κσοίαουηπ ςάνηπ και ατεςέοξσ θεχοείςαι μέρξ διαιςηρίαπ ή πεοιξοιρμξϋ ςχμ ςανικόμ αμςαγχμιρμόμ.2 Οόπ μπξοεί ϊμχπ έμαπ μηυαμιρμϊπ πξσ είμαι λειςξσογικά εμςαγμέμξπ ρςιπ επιδιόνειπ μιαπ κξιμχμικήπ ςάνηπ και καςεσθϋμεςαι απϊ ασςή, μα έυει ςασςϊυοξμα μια «ξσδέςεοη» λειςξσογία, δηλ. μα απξυχοίζεςαι απϊ ςημ αρςική ςάνη και μα διεσθεςεί-πεοιξοίζει ςξσπ ςανικξϋπ αμςαγχμιρμξϋπ απξκςόμςαπ ςη θέρη ςοίςξσ, δσμάμει αμόςεοξσ --και αμαμτίβξλα αμενάοςηςξσ-- παοάγξμςα ρε μια ςανικά υχοιρμέμη κξιμχμία; Οόπ μπξοεί ςξ εογαλείξ μα είμαι και διαιςηςήπ; Ασςϊ ςξ δίλημμα ςοξτξδξςεί διαοκείπ απϊπειοεπ ρσμβιβαρμξϋ ςχμ δϋξ αμςιλήφεχμ και η διεοεϋμηρή ςξσ μπξοεί μα ρσμβάλλει ρςη διεσκοίμιρη ςξσ status ςηπ μαονιρςικήπ θεχοίαπ ςξσ κοάςξσπ. ξ μεγαλϋςεοξ μέοξπ ςηπ μαονιρςικήπ θεχοίαπ --δηλ. ςξ θεχοηςικϊ οεϋμα πξσ ξ Αλςξσρέο αμέλσρε χπ ιρςξοικιρςικϊ-ςελεξλξγικϊ-ξικξμξμιρςικϊ-- επιδίχκε μα καςαγγείλει ςιπ αρςικέπ αμςιλήφειπ χπ ιδεξλξγήμαςα: χπ φεσδείπ και παοαπλαμηςικξϋπ ιρυσοιρμξϋπ πξσ εναπαςξϋμ ςιπ μάζεπ. Ξ ιρυσοιρμϊπ ϊςι ξ καπιςαλιρμϊπ έυει αμςαγχμιρςικϊ υαοακςήοα καςαγγέλθηκε απϊ ςη θεχοία ςξσ κοαςικξμξμξπχλιακξϋ καπιςαλιρμξϋ, ξ ιρυσοιρμϊπ ϊςι σπάουξσμ ελεϋθεοα σπξκείμεμα ρςξ αρςικϊ-ρσμςαγμαςικϊ κοάςξπ καςαγγέλθηκε με ςημ επίκληρη ςηπ αλλξςοίχρηπ κλπ. ξ έογξ ςξσ Αλςξσρέο διαςοέυεςαι αμςίθεςα απϊ ςη μεθξδξλξγική επιςαγή μα παίομξσμε «ρςα ρξβαοά» ςξσπ διάτξοξσπ ιρυσοιρμξϋπ, ακϊμη και αμ ποξέουξμςαι απϊ ςξμ «αμςίπαλξ». Ρε έμα εκςεμέπ υειοϊγοατξ ςξσ 1978 με ςίςλξ Marx dans ses limites, ςξ ξπξίξ δημξριεϋθηκε ποϊρταςα,3 ξ Αλςξσρέο διαςσπόμει ρκέφειπ για ςη [1]

2 θεχοία ςξσ αρςικξϋ κοάςξσπ, ξι ξπξίεπ ποξχθξϋμ ςιπ ποξηγξϋμεμεπ αμαλϋρειπ ςξσ.4 Ζ εταομξγή ςηπ ποξαματεοθείραπ μεθξδξλξγικήπ επιςαγήπ καθιρςά ιδιαίςεοα εμδιατέοξμ ςξ κείμεμξ ασςϊ, πξσ ποξρτέοεςαι για μια διατξοεςική απϊ ςιπ ςοέυξσρεπ5 ανιξπξίηρη ςηπ «κληοξμξμιάπ ςξσ Αλςξσρέο»6 και κσοίχπ είμαι καςάλληλη θεχοηςική ατεςηοία7 για μα ναμαςεθεί σπϊ ρσζήςηρη η μαονιρςική θεχοία ςξσ κοάςξσπ. Ξ Αλςξσρέο διαπιρςόμει ϊςι ρςα ζηςήμαςα θεχοίαπ ςξσ κοάςξσπ «ξ Λαον μαπ άτηρε ρςημ πείμα μαπ» (ρ. 409). Ιαι είδαμε ειραγχγικά ϊςι ασςή ςημ «πείμα» δεμ μπξοεί μα ςημ κξοέρει η ρϋγυοξμη θεχοία. Οάμςχπ η αματξοά ςξσ Αλςξσρέο ρε «πείμα» (και ρε «δίφα», ρ. 456) είμαι μάλλξμ μια οηςξοική ειραγχγή. ξ κείμεμϊ ςξσ επικαλείςαι ρυεδϊμ απξκλειρςικά ςξσπ κλαρικξϋπ ςξσ μαονιρμξϋ και ελάυιρςα διξοθόμει ςιπ απϊφειπ ςξσπ. Ωρςϊρξ και ασςή η πιρςϊςηςα έυει κάςι ςξ οηςξοικϊ: ξ γμόρςηπ ςχμ κειμέμχμ ασςόμ και ςχμ εομημειόμ πξσ ςξσπ δϊθηκαμ, θα διαπιρςόρει ϊςι ξ Αλςξσρέο ποξβαίμει ρε επιλεκςικέπ αματξοέπ και ριχπηοέπ «διξοθόρειπ». Ακξλξσθόμςαπ ςημ μη ξσριξκοαςική και μη εομημεσςική μέθξδξ αμάγμχρηπ πξσ απξκαλεί εμδεικςική αμάγμχρη, δεμ επιδιόκει μα «ενηγήρει» ςα κείμεμα, αλλά μα διακοίμει και μα αμαπςϋνει με ρσμέπεια ςη «γοαμμή» ςξσπ. Ιαι ϊπχπ ρσμήθχπ ρσμβαίμει ρςξμ Αλςξσρέο, ασςή η γοαμμή είμαι ξοιακή: ξοιακή ρςιπ ρσμέπειέπ και ρςιπ διαςσπόρειπ ςηπ. Ρε κάθε πεοίπςχρη η καιμξςξμία ςχμ αμαλϋρεχμ ςξσ Αλςξσρέο ρε ρυέρη με ςη μαονιρςική παοάδξρη είμαι ταμεοή. Λάςαια θα αμαζηςήρει καμείπ ςέςξιεπ απϊφειπ ρςιπ επιρκξπήρειπ ςηπ μαονιρςικήπ ρσζήςηρηπ για ςξ κοάςξπ (π.υ. Jessop 1983, Carnoy 1990). 3. Ξι «ϊοξι» ςηπ μαονιρςικήπ θεχοίαπ ςξσ κοάςξσπ Λεςά απϊ μια αματξοά ρςιπ ποξρπάθειεπ ςηπ κλαρικήπ πξλιςικήπ τιλξρξτίαπ μα «ρσμάγει» ςξ κοάςξπ αςξμικιρςικά, δηλ. μα ρσμάγει ςξ δημϊριξ δίκαιξ απϊ ςξ ιδιχςικϊ δίκαιξ, απϊ ςιπ παοαρςάρειπ και ςιπ αμάγκεπ ςξσ αςξμικξϋ ιδιξκςήςη/καπιςαλιρςή (ρ. 417 επ.), και μεςά απϊ ςημ έκθερη ςηπ εγελιαμήπ θεόοηρηπ ςξσ κοάςξσπ χπ «ποχςαουικήπ Οοαγμαςικϊςηςαπ» (ρ. 417), ξ Αλςξσρέο πεομά ρςημ κεμςοική θέρη ςξσ Λαον μεςά ςη «18η Λποσμαίο». ξ κοάςξπ απξκςά «έμα άλλξ θεχοηςικϊ status, σλιρςικϊ-μηυαμιρςικϊ«.8 Ασςϊ ςξ status αοθοόμεςαι γϋοχ απϊ ςέρρεοιπ ϊοξσπ: ςξ κοάςξπ είμαι «υχοιρμέμξ» και ρσμιρςά «εογαλείξ», «appareil» και «μηυαμή» (ρ. 423/4). Έυξσμε αουικά έμα μεςατοαρςικϊ ποϊβλημα. Δίμαι γμχρςϊ ϊςι ϊλξ ςξ έογξ ςξσ Αλςξσρέο αματέοεςαι ρςξ κοάςξπ χπ appareil ή χπ άθοξιρμα πξλλόμ --κας ξσρία κοαςικόμ-- appareils.9 Ξ ϊοξπ απξδίδεςαι ρςα ελλημικά χπ «μηυαμιρμϊπ» και έςρι έυει ειραυθεί ρςξ λενιλϊγιξ ςχμ κξιμχμικόμ επιρςημόμ και ςηπ πξλιςικήπ. Οοάγμαςι, δεμ υοειάζεςαι μα είμαι καμείπ μαονιρςήπ για μα γμχοίζει ϊςι ξ Αλςξσρέο αμέλσρε κοιςικά ςξσπ «ιδεξλξγικξϋπ μηυαμιρμξϋπ ςξσ κοάςξσπ».10 ξ παοϊμ κείμεμξ δεμ μαπ επιςοέπει μα υοηριμξπξιήρξσμε πλέξμ ασςή ςη μεςάτοαρη. Ξ Αλςξσρέο επικοίμει οηςά ςη υοήρη ςξσ ϊοξσ «μηυαμιρμϊπ» για ςξ κοάςξπ, λέγξμςαπ ϊςι ξι κλαρικξί ςξσ μαονιρμξϋ δεμ ςξμ υοηριμξπξίηραμ πξςέ (ρ. 440): «Απ επιρημάμξσμε αουικά ϊςι σπάουξσμ δϋξ λένειπ πξσ ξι Λαον και Κέμιμ απξτεϋγξσμ επιμελόπ. Όυι μϊμξ δεμ μιλξϋμ πξςέ για ςξ κοάςξπ με ςξμ ϊοξ ξογαμιρμϊπ, αλλά δεμ μιλξϋμ για ςξ κοάςξπ ξϋςε με ςξμ ϊοξ μηυαμιρμϊπ» (ρ. 439/40). Ξι ϊοξι «ρσρκεσή» και «μηυάμημα» απξδίδξσμ ικαμξπξιηςικά ςημ έμμξια appareil. Ωρςϊρξ ςξ ρημεοιμϊ γλχρρικϊ αίρθημα --πξσ βέβαια δεμ είμαι πξλιςικά ξσδέςεοξ-- καθιρςά ποξβλημαςικϊ μα μιλά καμείπ για «κοαςικέπ ιδεξλξγικέπ ρσρκεσέπ» ή για «κοαςικά καςαρςαλςικά μηυαμήμαςα». Αμαμέμξμςαπ κάπξια εστσή ποϊςαρη ή μια αλλαγή ςχμ γλχρρικόμ ρσμηθειόμ θα αματεοθξϋμε εδό ρε (αμεςάτοαρςξσπ) appareils. Απ επιρςοέφξσμε ρςημ ξσρία. Ασςά ςα ςέρρεοα ρςξιυεία έυξσμ καθξοιρςική πξλιςική ρημαρία, αλλά δεμ επαοκξϋμ για μα ρσγκοξςήρξσμ μια θεχοία. Δίμαι απλόπ «ρςξιυεία» ςηπ (ρ. 424). Ζ ρσμβξλή ςξσ Αλςξσρέο βοίρκεςαι ρςημ ηθελημέμα (και «ποξκληςικά») απλή αμάλσρή ςξσπ πξσ θα αμαρσγκοξςήρξσμε εδό διακοίμξμςαπ δϋξ θέρειπ. 4. Ηέρη 1: ξ κοάςξπ είμαι «υχοιρμέμξ» και έυει εογαλειακϊ υαοακςήοα Έμα πάγιξ ρςξιυείξ ςχμ αμαλϋρεχμ για ςξ κοάςξπ είμαι η αματξοά ρςξ «υχοιρμϊ» ςξσ. «Υχοιρμϊπ απϊ ςι;» θα διεοχςηθεί ξ Αλςξσρέο. Λπξοξϋμε μα πξϋμε ϊςι είμαι υχοιρμέμξ απϊ ςημ κξιμχμία (ρ. 425); Ασςή η εομημεία ςξσ «υχοιρμξϋ» απξςελεί κξιμϊ ςϊπξ ςηπ τιλελεϋθεοηπ ρκέφηπ11 και επιςελεί μια διπλή απξλξγηςική λειςξσογία. Ατεμϊπ εμταμίζει ςξ κοάςξπ χπ ξσδέςεοξ, «σπεοάμχ» ςηπ κξιμχμίαπ, χπ θερμϊ δημξκοαςίαπ και ελέγυξσ ςηπ αςξμικήπ ασθαιοερίαπ, με μια λένη χπ εκτοαρςή ςξσ κξιμξϋ ρσμτέοξμςξπ ςχμ πξλιςόμ πάμχ απϊ αςξμικέπ ή ςανικέπ αμςιπαοαθέρειπ. Ατεςέοξσ η καςαρκεσή ςξσ «υχοιρμξϋ» ςξσ κοάςξσπ απϊ ςημ κξιμχμία απξςελεί βαρικϊ επιυείοημα για ςξμ πεοιξοιρμϊ ςχμ αομξδιξςήςχμ ςξσ, άοα για ςξμ πεοιξοιρμϊ ςηπ δημξκοαςίαπ και ςηπ πξλιςικήπ ποξπ ϊτελξπ ςηπ «ιδιχςικήπ ρταίοαπ»: ςχμ αςξμικόμ δικαιχμάςχμ πξσ ρςοέτξμςαι γϋοχ απϊ ςημ [2]

3 αςξμική ιδιξκςηρία και ςημ αμαπαοαγχγή ςηπ κξιμχμικήπ βίαπ. Ασςϊ πξσ υαοακςηοίραμε αμςιρςοξτή ςηπ δημξκοαςικήπ ιδέαπ (Δημξϋληπ 1996, ρ. 36 επ.) ποξωπξθέςει ϊςι ςξ κοάςξπ είμαι υχοιρμέμξ απϊ ςημ κξιμχμία με ςημ έμμξια ϊςι ξι πξλίςεπ ρσλλξγικά δεμ μπξοεί μα παοεμβαίμξσμ ρςξμ εκςεςαμέμξ «ιδιχςικϊ υόοξ» ςξσ αςϊμξσ. Ζ μαονιρςική θεχοία δεμ μπξοεί μα αγμξήρει ϊςι ξ υχοιρμϊπ κοάςξσπ και κξιμχμίαπ απξςελεί ποαγμαςικϊςηςα ρςξσπ αρςικξϋπ κξιμχμικξϋπ ρυημαςιρμξϋπ. Ρςημ ιδεξλξγική ποαγμαςικϊςηςα πξσ εμταμίζει ςξ κοάςξπ χπ εκτοαρςή ςξσ κξιμξϋ-εθμικξϋ ρσμτέοξμςξπ ποξρςίθεςαι ςξ δεδξμέμξ ϊςι απϊ μξμική και ποαγμαςική άπξφη ςξ κοάςξπ δεμ έυει ςη δσμαςϊςηςα μα παοέμβει ρςημ ιδιχςική ρταίοα πξσ διαςηοεί, μέρχ ςηπ ςανικήπ αμςιπαοάθερηπ, ςημ κσοιαουία ςηπ αρςικήπ ςάνηπ. Ωρςϊρξ ξ υχοιρμϊπ ςξσ κοάςξσπ απϊ ςημ κξιμχμία δεμ μπξοεί μα απξςελέρει βάρη ςηπ θεχοηςικήπ αμάλσρηπ ςξσ οϊλξσ ςξσ κοάςξσπ: ςξ ποϊβλημα δεμ βοίρκεςαι μϊμξ ρςα ιδεξλξγικά ρςξιυεία ςξσ υχοιρμξϋ, αλλά κσοίχπ ρςξ ϊςι ξδηγεί ρε μια ξνεία μξοτή αγμχρςικιρμξϋ: πξιξπ και γιαςί ςξμ επιβάλλει; Αμ πξϋμε ϊςι ςξμ επιβάλλει ςξ μξμικϊ ρϋρςημα ςασςξλξγξϋμε και δεμ εομημεϋξσμε ςη θέρη ςξσ κοάςξσπ. Αμ πξϋμε ϊςι ςξμ επιβάλλξσμ ξι «δσμαςξί» για μα απξλαμβάμξσμ υχοίπ κοαςικϊ-δημξκοαςικϊ έλεγυξ ςα ποξμϊμια εκμεςάλλεσρηπ ςηπ νέμηπ εογαρίαπ ρε έμαμ ςανικϊ-παςοιαουικϊ-οαςριρςικϊ κξιμχμικϊ ρυημαςιρμϊ (μια εομημεία πξσ γξηςεϋει ςξσπ «οιζξρπάρςεπ» δημξκοάςεπ πξσ επικοίμξσμ ςιπ «ασθαιοερίεπ»), ςϊςε αμαιοείςαι η βαρική θέρη ςηπ μαονιρςικήπ θεχοίαπ ϊςι ςξ κοάςξπ είμαι ρσρςαςικά ςανικϊ --και δεμ απξςελεί εμπϊδιξ ρςημ ςανική κσοιαουία, όρςε ασςή μα είμαι αμαγκαρμέμη μα ςξ πεοιξοίρει και μα ςξ «υχοίρει». Ξ Αλςξσρέο επικεμςοόμει ςημ κοιςική ςξσ ρςξ ςελεσςαίξ ρημείξ: «ξ κοάςξπ μα είμαι υχοιρμέμξ απϊ ςημ κσοίαουη ςάνη; Ασςϊ δεμ είμαι μξηςϊ» (ρ. 426). Ιαι ποξυχοεί ρςη διαςϋπχρη μιαπ θέρηπ: «Για ςξμ Λαον και ςξμ Κέμιμ, εάμ ςξ κοάςξπ είμαι υχοιρμέμξ, ασςϊ λέγεςαι με ςημ ιρυσοή έμμξια: υχοιρμέμξ απϊ ςημ ςανική πάλη. Μα κάςι πξσ θα δημιξσογήρει οίγη ρε ϊλξσπ ςξσπ θεχοηςικξϋπ μαπ ςηπ πλήοξσπ διάρυιρηπ ςξσ κοάςξσπ απϊ ςημ ςανική πάλη (...). ξ μα σπξρςηοιυθεί [ϊμχπ] ϊςι ςξ κοάςξπ διαρυίζεςαι εν ξοιρμξϋ απϊ ςημ ςανική πάλη ρημαίμει ϊςι παίομει καμείπ ςιπ επιθσμίεπ ςξσ για ποαγμαςικϊςηςα» (ρ. 426, 437). 12 Ζ θέρη ϊςι ςξ κοάςξπ υχοίζεςαι απϊ ςημ ςανική πάλη δεμ έυει σπξρςηοιυθεί, απ ϊρξ γμχοίζχ, ποιμ ρςη μαονιρςική θεχοία με ασςϊμ ςξμ ςοϊπξ και ςημ έμςαρη. Ρσμήθχπ η διαπίρςχρη ϊςι ςξ κοάςξπ είμαι ποξψϊμ ςηπ ςανικήπ πάληπ ξδηγεί ρςη θέρη ϊςι ςξ κοάςξπ «εμπλέκεςαι» ρςημ ςανική πάλη.13 Ρςημ αμάλσρη ςξσ Αλςξσρέο ξ υχοιρμϊπ ςξσ κοάςξσπ απϊ ςημ ςανική πάλη ρσμδέεςαι με ςξ οϊλξ ςξσ χπ εογαλείξσ: «ςξ κοάςξπ είμαι υχοιρμέμξ απϊ ςημ ςανική πάλη γιαςί είμαι τςιαγμέμξ γι ασςϊ», διϊςι είμαι «εογαλείξ» ςηπ κσοίαουηπ ςάνηπ. Δεμ μπξοεί μα λειςξσογήρει χπ εογαλείξ αμ διαρυίζεςαι απϊ ςημ ςανική πάλη, αμ κάθε ρςιγμή εμδέυεςαι μα εκοαγεί ρςα υέοια ςηπ κσοίαουηπ ςάνηπ (ρ. 426). Ζ εογαλειακή θεόοηρη ςξσ κοάςξσπ ρςξσπ κλαρικξϋπ ςξσ μαονιρμξϋ δεμ μπξοεί ρσμεπόπ μα διαςηοηθεί αμ ξι εμδξαρςικέπ αμςιπαοαθέρειπ και η «λαψκή ςανική πάλη» ϊμςχπ διαπεομξϋμ ςξ κοάςξπ (ρ. 426/7). Λϊμξμ σπϊ ςξμ ϊοξ ςξσ υχοιρμξϋ απϊ ςημ ςανική πάλη μπξοεί ςξ κοάςξπ μα παοέμβει ρςημ ςανική πάλη ςϊρξ εμαμςίξμ ςηπ λαψκήπ αμςίδοαρηπ ϊρξ και ρςιπ εμδξαρςικέπ αμςιπαοαθέρειπ, δηλ. ρςημ ςανική πάλη πξσ διενάγεςαι ρςημ παοαγχγή, ρςξσπ ιδεξλξγικξϋπ και ςξσπ πξλιςικξϋπ appareils (ρ. 427). Ζ αματξοά ρε ιδεξλξγικξϋπ και πξλιςικξϋπ appareils θέςει ςξ εοόςημα ςι εμμξεί ξ Αλςξσρέο χπ κοάςξπ, ςι είμαι ασςϊ πξσ «τςιάυςηκε» για μα παοαμέμει υχοιρμέμξ απϊ ςημ ςανική πάλη. Ιαι ςασςϊυοξμα ςίθεςαι ςξ εοόςημα: αμ ςξ κοάςξπ είμαι εογαλείξ ςηπ κσοίαουηπ ςάνηπ, πόπ μπξοεί μα παοεμβαίμει ρε εμδξαρςικέπ αμςιπαοαθέρειπ; Ρςξ ϊμξμα πξιξσ και σπϊ ςη διεϋθσμρη πξιξσ ποαγμαςξπξιεί ασςή ςη οσθμιρςική λειςξσογία; Έυξσμε εδό έμα είδξπ μξμςέομξσ Ηεξϋ, ϊπχπ θα μπξοξϋρε καμείπ μα ιρυσοιρθεί με ατξομή ςξσ παοάδειγμα ςξσ μςε Γκχλ, πξσ ξ Αλςξσρέο εμταμίζει χπ παοάγξμςα πξσ καςαμϊηρε ςξ ρσμτέοξμ ςηπ αρςικήπ ςάνηπ και ςξ επέβαλε εμάμςια ρςημ ίδια (ρ. 427 επ.); Οόπ μπξοεί μα λσθεί ασςϊ πξσ απξκαλέραμε κεμςοικϊ «δίλημμα» ςηπ μαονιρςικήπ θεχοίαπ ςξσ κοάςξσπ; Ρςξ εοόςημα ςι εμμξεί ξ Αλςξσρέο χπ «κοάςξπ» η απάμςηρη είμαι ϊςι αματέοεςαι ρςξμ «κοαςικϊ appareil» (ρ. 430). Υχοιρμέμξπ απϊ ςημ ςανική πάλη, «απξςοαβηγμέμξπ απϊ ασςή ϊρξ είμαι δσμαςϊ» είμαι ξ «κοαςικϊπ appareil» πξσ έυει ξοιρμέμη «δξμή» και ξοιρμέμεπ «ανίεπ», δηλ. ιδεξλξγία (ρ. 430/1). Ασςά απξςελξϋμ ποξωπϊθερη για μα λειςξσογήρει χπ «εογαλείξ εκείμχμ πξσ καςέυξσμ ςημ κοαςική ενξσρία» (ρ. 431). Δδό υοηριμξπξιείςαι η διάκοιρη αμάμερα ρςημ κοαςική ενξσρία --πξσ αμήκει ρςημ εκάρςξςε κσοίαουη ςάνη-- και ρςξμ κοαςικϊ appareil --πξσ ελέγυεςαι απϊ ςξσπ καςϊυξσπ ςηπ κοαςικήπ ενξσρίαπ χπ [3]

4 «εογαλείξ» ςξσπ14 Ζ πξλιςική-κοαςική ενξσρία είμαι απξςέλερμα ςηπ ςανικήπ πάληπ, αλλά ςξ εογαλείξ άρκηρήπ ςηπ, ξ κοαςικϊπ appareil, παοαμέμει υχοιρμέμξπ απϊ ασςή. Ξ υχοιρμϊπ ιρυϋει λξιπϊμ για ςξ «ρκληοϊ πσοήμα ςξσ κοάςξσπ», ξ ξπξίξπ αρκεί ςημ ενξσρία καςαμαγκαρμξϋ, ςημ ενξσρία επέμβαρηπ και ςημ «πξλιςική» ενξσρία (ρ. 432). ξ ποξρχπικϊ ςξσ σπϊκειςαι ρε ασρςηοή πειθαουία, είμαι ιεοαουικά δξμημέμξ και έυει σπξυοεόρειπ ευεμϋθειαπ και ασςξπεοιξοιρμξϋ ςηπ πξλιςικήπ δοαρςηοιϊςηςαπ (ρ. 431). Ρε ρϋγκοιρη με ασςϊμ ςξμ πσοήμα (κσβεομηςικά ϊογαμα, ρςοαςϊπ, αρςσμξμία, μσρςικέπ σπηοερίεπ, δικαιξρϋμη, τσλακέπ, φσυιαςοεία κλπ.) είμαι δεσςεοεϋξσρα η πξλιςική ρημαρία ςξσ λξιπξϋ δημϊριξσ ςξμέα (εκπαίδεσρη, δημϊριεπ επιυειοήρειπ κλπ.), ϊπξσ διαπιρςόμεςαι υαλαοϊςηςα και πξλιςική κιμηςικϊςηςα (π.υ. απεογίεπ). Ξ σπϊλξιπξπ δημϊριξπ ςξμέαπ δεμ είμαι καθξοιρςικϊπ για ςημ καςαμϊηρη ςξσ υαοακςήοα ςξσ κοάςξσπ χπ «εογαλείξσ» ςανικήπ κσοιαουίαπ (ρ. 432). Ξ «ρκληοϊπ πσοήμαπ» μπξοεί αμςίθεςα, λϊγχ ςηπ «τϋρηπ» ςξσ, «μα παίομει μέςοα εμάμςια ρε μια μεοίδα, ακϊμη και ρςημ πλειξφητία ςηπ αρςικήπ ςάνηπ για μα σπεοαρπίρει ςα γεμικά ρσμτέοξμςά ςηπ χπ κσοίαουηπ ςάνηπ», «για μα διαςηοηθξϋμ ξι ρσμθήκεπ ςηπ εκμεςάλλεσρηπ» (ρ. 433). Δδό ξ Αλςξσρέο διατξοξπξιείςαι απϊ ςη θεόοηρη ςηπ αρςικήπ πξλιςικήπ τιλξρξτίαπ για ςξ υχοιρμϊ ςξσ κοάςξσπ απϊ ςημ κξιμχμία, δηλ. απξοοίπςει πλήοχπ ςιπ αμςιλήφειπ για ςημ σπεοςανικϊςηςα-ξσδεςεοϊςηςα ςξσ κοάςξσπ. Ασςϊ δείυμει, καςά ςη γμόμη μαπ, ρε πξια ϊοια μπξοεί μα εταομξρθεί η μεθξδξλξγική επιςαγή μα «πάοξσμε ρςα ρξβαοά» ςξσπ ιρυσοιρμξϋπ ςξσ αμςιπάλξσ. «Νέοξσμε αοκεςά για ςξ κοάςξπ για μα πξϋμε ϊςι ξ υχοιρμϊπ ςξσ δεμ έυει καμιά ρυέρη με ςημ ασςξμξμία».15 ξ κοάςξπ δεμ είμαι ασςϊμξμξ: δεμ είμαι «υχοιρμέμξ» επειδή λειςξσογεί σπεοςανικά-ξσδέςεοα, αλλά διϊςι ξ υχοιρμϊπ απξςελεί ποξωπϊθερη για μα «γέομει τξβεοά» (ρ. 434, 477 επ.) ρςημ πλεσοά ςηπ αρςικήπ ςάνηπ. Ζ «εμδιάμερη» θέρη ςξσ Αλςξσρέο --ρε ρυέρη με ςημ αρςική αμςίληφη ςηπ ξσδεςεοϊςηςαπ ςξσ κοάςξσπ και ςη μαονιρςική καςαγγελία ςηπ χπ «μϋθξσ»-- είμαι η πιξ γϊμιμη: δείυμει ςη λειςξσογία και ςη θεχοηςική εομημεία ςηπ εμπειοικά ποϊδηληπ «ξσδεςεοϊςηςαπ» ςξσ κοάςξσπ: «ςξ κοάςξπ είμαι ρατόπ υχοιρμέμξ, αλλά ασςϊ ποξκειμέμξσ μα είμαι έμα ςανικϊ κοάςξπ πξσ μα ενσπηοεςεί με ςξμ καλϋςεοξ ςοϊπξ ςα ρσμτέοξμςα ςηπ κσοίαουηπ ςάνηπ», ποξκειμέμξσ μα αρκεί μια «ςανική πξλιςική«πξσ διαπμέει ξλϊκληοη ςη διξίκηρη, ακϊμη και εκεί πξσ διάτξοεπ δοαρςηοιϊςηςεπ εμταμίζξμςαι και μξμιμξπξιξϋμςαι χπ «τσρικέπ» ή «ςσπικέπ» (ρ. 435).16 Οοξυχοόμςαπ πέοα απϊ ςιπ αμαλϋρειπ ςξσ Αλςξσρέο μπξοξϋμε μα κάμξσμε δϋξ διαπιρςόρειπ. Οοόςξμ, η απϊδξρη ποαγμαςικξϋ σπξβάθοξσ ρςξ «υχοιρμϊ» ςξσ κοάςξσπ εομημεϋει ςη βαρική ιδεξλξγική λειςξσογία ςξσ κοάςξσπ, ςξ λϊγξ για ςξμ ξπξίξ ρςημ επίρημη πξλιςική και ρςημ «καθημεοιμή» ποϊρληφη ςηπ κοαςικήπ λειςξσογίαπ απϊ ςιπ μάζεπ είμαι ςϊρξ δοαρςική η παοάρςαρη ςηπ κοαςικήπ ξσδεςεοϊςηςαπ-σπεοςανικϊςηςαπ. Δίμαι δοαρςική διϊςι δεμ απξςελεί μϋθξ, αλλά αμαγμόοιρη/παοαγμόοιρη ςηπ ποαγμαςικϊςηςαπ: ξ υχοιρμϊπ είμαι μεμ σπαοκςϊπ, αλλά έυει λειςξσογία εμςελόπ διατξοεςική απϊ ςημ ποξρςαρία ςξσ ρσμϊλξσ ή ςημ έκτοαρη «εθμικόμ» ρσμτεοϊμςχμ πέοα απϊ πξλιςικέπ αμςιπαοαθέρειπ. Ξ υχοιρμϊπ είμαι μια ποαγμαςικϊςηςα ιδεξλξγικά εομημεσμέμη πξσ η μαονιρςική θεόοηρη απξκαθιρςά ρςιπ ξοθέπ διαρςάρειπ ςηπ ϊςαμ δεμ αοκείςαι ρε καςαγγελίεπ. Δεϋςεοξμ η θεόοηρη ςξσ Αλςξσρέο έυει έμα ρημαμςικϊ ρσγκοιςικϊ πλεξμέκςημα. Δίμαι γμχρςϊ ϊςι η καςαγγελία ςηπ άμερηπ ςανικϊςηςαπ ςξσ κοάςξσπ έλαβε ρςημ ιρςξοία ςηπ μαονιρςικήπ θεχοίαπ δϋξ παοαπληοχμαςικέπ μξοτέπ: ςη θεχοία ςαϋςιρηπ ςξσ κοάςξσπ με ξοιρμέμεπ μεοίδεπ ςξσ κεταλαίξσ --πξσ κξοστόθηκε ρςη θεχοία ςξσ κοαςικξμξμξπχλιακξϋ καπιςαλιρμξϋ (ρσγυόμεσρη ςξσ κοάςξσπ με ςα «μξμξπόλια», ςξ υοημαςιρςικϊ κετάλαιξ κλπ.)-- και ςιπ «αοιρςεοίρςικεπ» θεχοήρειπ πξσ έςειμαμ μα ςασςίρξσμ ςξ κοάςξπ με ςημ κσοίαουη ςάνη καςαγγέλλξμςαπ ςημ «απάςη» ςξσ κξιμχμικξϋ κοάςξσπ, ςηπ έκτοαρηπ ρσμτεοϊμςχμ ςχμ μαζόμ απϊ ςξ κοάςξπ κλπ. και καςέληγαμ ρςη θεόοηρη ςξσ κοάςξσπ χπ κϋοιξσ αμςιπάλξσ, ρσμάγξμςαπ διάτξοεπ ασθξομηρςικέπ ρσμέπειεπ ρςξ ρημείξ ρϋμδερηπ μαονιρμξϋ και αμαουιρμξϋ. Ζ ποαγμαςικϊςηςα ςξσ υχοιρμξϋ ςξσ κοάςξσπ απϊ ςημ κσοίαουη ςάνη και απϊ ςα ρσμτέοξμςα ςχμ διατϊοχμ μεοίδχμ ςηπ ξδήγηρε πξλλξϋπ σπξρςηοικςέπ ασςόμ ςχμ απϊφεχμ ρςξ αμςίθεςξ άκοξ: ρςη «θεςική» αμςιμεςόπιρη ςξσ κοάςξσπ χπ πηγήπ αρτάλειαπ, δικαιξκοαςικόμ και κξιμχμικόμ εγγσήρεχμ και εμ γέμει χπ μηυαμιρμξϋ πξσ θα μπξοξϋρε ειοημικά και ρςαδιακά μα μεςαρυημαςιρθεί μέρα απϊ ςη δοάρη ςχμ μαζόμ πξσ θα ςξ [4]

5 «καςαλάμβαμαμ» αμαπςϋρρξμςαπ ςιπ αμαγκαίεπ-«θεςικέπ» λειςξσογίεπ ςξσ. Θδαμικϊ απξςελξϋρε ςξ κοάςξπ ξλϊκληοξσ ςξσ λαξϋ, ξ διαυειοιρςήπ και εγγσηςήπ ςηπ γεμικήπ εσημεοίαπ και ςηπ βαθιάπ δημξκοαςίαπ. Αμ σιξθεςηθεί αμςίθεςα η αλςξσρεοιαμή θεόοηρη ςξσ «υχοιρμέμξσ εογαλείξσ» δεμ είμαι θεχοηςικά δσμαςή ξϋςε η αουική πλάμη για ςημ άμερη ςανικϊςηςα ςξσ κοάςξσπ ξϋςε η «αμςίδοαρη» μέρχ ςηπ θεόοηρηπ ςξσ κοάςξσπ χπ δσμηςικά σπεοςανικξϋ, με επιυείοημα ςημ ποξδηλϊςηςα ςξσ «υχοιρμξϋ» ςξσ. Βέβαια ξι πξλιςικέπ επιλξγέπ είμαι απξςελέρμαςα ρςοαςηγικόμ και ρσγκσοιόμ πξσ δεμ μπξοεί μα ελεγυθξϋμ απϊ θεχοηςικέπ θέρειπ. Ρςξ βαθμϊ ϊμχπ πξσ η θεχοηςική αμάλσρη αμαπςϋρρει πξλιςικά απξςελέρμαςα, η οεαλιρςική θεόοηρη για ςη λειςξσογία ςξσ κοάςξσπ χπ «υχοιρμέμξσ εογαλείξσ» επιςοέπει ςημ απξτσγή ασςόμ ςχμ δϋξ ρσμμεςοικά ερταλμέμχμ ςξπξθεςήρεχμ.17 Έμα ρςξιυείξ πξσ έμμερα ποξκϋπςει απϊ ςιπ αμαλϋρειπ ςξσ Αλςξσρέο είμαι ϊςι ξ υχοιρμϊπ ςξσ κοάςξσπ δεμ έυει ρςαςικϊ υαοακςήοα. Δεμ ποϊκειςαι για τσρικϊ δεδξμέμξ ςηπ μξοτήπ-κοάςξπ, αλλά για ποξωπϊθερη απξςελερμαςικήπ ςανικήπ λειςξσογίαπ ςξσ κοάςξσπ. Λπξοξϋμε μα απξκαλέρξσμε ςξ υχοιρμϊ ασςϊμ δσμαμικϊ, δηλ. διαοκόπ εκ μέξσ δημιξσογξϋμεμξ απέμαμςι ρε ποξρπάθειεπ ςχμ λαψκόμ ςάνεχμ, μεοίδχμ ςηπ αρςικήπ ςάνηπ αλλά και ςμημάςχμ ςξσ κοαςικξϋ appareil μα ελέγνξσμ ςη λειςξσογία ςξσ, δηλ. μα ειράγξσμ ςημ ςανική πάλη ρςξ ερχςεοικϊ ςξσ. Ξ υαοακςήοαπ ςξσ υχοιρμξϋ χπ δσμαμικξϋ μαπ επιςοέπει μα απαμςήρξσμε ρςξ εάμ ςξ κοάςξπ απξςελεί εμϊπ είδξσπ μξμςέομξσ Ηεξϋ πξσ καςξοθόμει μα εκτοάρει ςξ γεμικϊ ρσμτέοξμ ςηπ αρςικήπ ςάνηπ απέμαμςι ρε άμερεπ διεκδικήρειπ. Ρςξ βαθμϊ πξσ διαςηοείςαι η αρςική κσοιαουία, ςξ κοάςξπ καςξοθόμει μα εκτοάζει ςημ πξλιςική ςηπ, δηλ. μα αμςαπξκοίμεςαι ρςξ οϊλξ ςξσ ξογάμξσ. Ζ διαδικαρία δεμ έυει ςίπξςε μσρςηοιόδεπ: ςξ κοάςξπ καςξοθόμει μα διαςηοείςαι απέμαμςι ρςιπ απειλέπ «καςαρςοξτήπ» ςξσ είςε απϊ ςη λαψκή αμςίρςαρη είςε λϊγχ ςξσ ελέγυξσ ςξσ απϊ μια μεοίδα ςηπ αρςικήπ ςάνηπ ή ςξσ ποξρχπικξϋ ςξσ (π.υ. ρςοαςϊπ) πξσ, μη καςξοθόμξμςαπ μα εκτοάρει ςα γεμικά ρσμτέοξμςα ςηπ κσοίαουηπ ςάνηπ, θα ξδηγξϋρε ρε ενέγεορη. Ζ επιςσυία κοίμεςαι απϊ ςξ απξςέλερμα, δηλ. απϊ έμα ιρςξοικά αβέβαιξ γεγξμϊπ και δεμ αμςαπξκοίμεςαι ρε κάπξιξ ρυέδιξ ή ρςημ έκτοαρη ςηπ μϊμηπ «ξοθήπ» πξλιςικήπ απϊ κάπξιξμ απϊ μηυαμήπ Ηεϊ. Ωρςϊρξ ασςή η «επιςσυία» διεσκξλϋμεςαι απϊ ςξμ ρσγκεκοιμέμξ ςοϊπξ δϊμηρηπ (δηλ. ςημ ιρςξοική εμπειοία) ςξσ κοάςξσπ πξσ ςξσ επιςοέπει --με διάτξοεπ μεθϊδξσπ πειθάουηρηπ και «βαλβίδεπ αρταλείαπ» (ρ. 437)-- μα ελέγυει ςξσπ σπαλλήλξσπ ςξσ και με ρσμδσαρμξϋπ καςαρςξλήπ και ιδεξλξγίαπ μα παοεμβαίμει ρςημ ςανική πάλη ρςημ καςεϋθσμρη διαςήοηρηπ ςηπ αρςικήπ κσοιαουίαπ. Ιαίςξι είμαι αμαγκαία μια πληοέρςεοη αμάλσρη, θεχοξϋμε γϊμιμη ςημ ποξξπςική ςξσ Αλςξσρέο, πξσ ρσμδσάζει έμαμ λειςξσογιρςικϊ αγμχρςικιρμϊ χπ ποξπ ςξμ ςοϊπξ διαμϊοτχρηπ και έκτοαρηπ ςηπ «ξοθήπ» πξλιςικήπ με ςημ εμμξιξλξγική ασρςηοϊςηςα και με ςη δσμαςϊςηςα ιρςξοικήπ επαλήθεσρηπ ςχμ σπξθέρεόμ ςξσ. Ξ Αλςξσρέο επιμέμει ιδιαίςεοα ρςξμ ςοϊπξ ελέγυξσ ςξσ ποξρχπικξϋ ςξσ κοάςξσπ. Ζ ιεοαουία, ξ ρσγκεμςοχςιρμϊπ, ξ απϊλσςα ασρςηοϊπ καςαμεοιρμϊπ εογαρίαπ, ςα ρσρςήμαςα πειθαουικόμ και πξιμικόμ κσοόρεχμ ςχμ κοαςικόμ σπαλλήλχμ, ςα ποξμϊμιά ςξσπ και ξι ιδιαίςεοεπ ιδεξλξγίεπ πξσ αμαπςϋρρξμςαι («πμεϋμα», «ανίεπ») δημιξσογξϋμ «κλειρςξϋπ κϊρμξσπ», καςξοθόμξσμ μα διαςηοξϋμ ςη ρσμξυή ςξσ κοαςικξϋ appareil σπϊ ςξμ έλεγυξ ςχμ αμόςαςχμ λειςξσογόμ (πξσ αμήκξσμ ρςημ αρςική ςάνη), ακϊμη και αμ ςξ μεγαλϋςεοξ μέοξπ ςξσ ποξρχπικξϋ ςξσ ποξέουεςαι απϊ ςιπ λαψκέπ ςάνειπ (ρςοαςϊπ, αρςσμξμία κλπ.) (ρ. 431/2, 436, 459/60). Ασςϊπ ξ appareil ςξπξθεςείςαι και μξμικά εκςϊπ ςηπ ςανικήπ πάληπ, δηλ. καθίρςαςαι αδιάβοξυξπ ρςημ αμτιρβήςηρη, ρςη δσμάμει αμαςοεπςική ποξρχπική ποχςξβξσλία και ρςιπ ποξρπάθειεπ ιδιξπξίηρηπ ςξσ κοάςξσπ απϊ ξοιρμέμα ςμήμαςα ςξσ appareil. Όρξμ ατξοά ςη λαψκή ποξέλεσρη ςξσ ποξρχπικξϋ ςξσ κοάςξσπ, ασςή είμαι μάλλξμ εγγϋηρη παοά εμπϊδιξ ςξσ υχοιρμξϋ ςξσ κοάςξσπ απϊ ςημ ςανική πάλη. Ζ διαςήοηρη ςχμ ποξμξμίχμ και ςηπ κξιμχμικήπ αμϊδξσ υάοη ρςξ κοάςξπ ρσμσταίμεςαι με ςημ πίρςη ςξσπ ρ ασςϊ, ρε ρσμδσαρμϊ με ςη ρκληοή εκπαίδεσρη, ςξμ κξιμχμικϊ υχοιρμϊ απϊ ςξ πεοιβάλλξμ ςξσπ και ςξ διαοκή έλεγυξ βάρει ασρςηοόμ καμϊμχμ (ρ. 470 επ.). Ρ ασςϊ ςξ ρημείξ η χπ ςόοα ιρςξοική εμπειοία δεμ διαφεϋδει ςιπ θέρειπ ςξσ Αλςξσρέο, ξ ξπξίξπ επικαλείςαι χπ βαρικϊ παοάδειγμα ςξμ Λάη ςξσ 68, πξσ δεμ καςϊοθχρε μα παοαρϋοει ςξμ κοαςικϊ appareil ρςημ πξοεία ςηπ αμτιρβήςηρηπ (ρ. 436). Ιαι ξλξκληοόμει ςξ ποόςξ μέοξπ ςηπ αμάλσρηπ: «Όλα ασςά για μα επαμαλάβξσμε ϊςι η διαςϋπχρη ςξσ Λαον και ςξσ Κέμιμ για ςξ κοάςξπ χπ εογαλείξ και άοα υχοιρμέμξ απϊ ςημ πάλη ςχμ ςάνεχμ ποξκειμέμξσ μα ενσπηοεςήρει με ςξμ καλϋςεοξ ςοϊπξ ςα ρσμτέοξμςα ςηπ κσοίαουηπ ςάνηπ [5]

6 είμαι μια ιρυσοή διαςϋπχρη, και δεμ ςίθεςαι θέμα μα ςημ εγκαςαλείφξσμε» (ρ. 437). 5. Ηέρη 2: ξ κοάςξπ είμαι appareil και μηυαμή Ξ Αλςξσρέο επιρημαίμει ϊςι ξι κλαρικξί ςξσ μαονιρμξϋ δεμ υοηριμξπξιξϋμ για ςξ κοάςξπ ϊοξσπ ρσμηθιρμέμξσπ ρςη μξμικξτιλξρξτική παοάδξρη, ϊπχπ θερμϊπ, ξογάμχρη, ξογαμιρμϊπ ή μηυαμιρμϊπ, αλλά μϊμξμ ςξσπ ϊοξσπ μηυαμή και appareil. Λάλιρςα ξ Λαον υοηριμξπξιεί ςξσπ ϊοξσπ μηυαμή και appareil απξκλειρςικά για ςξ κοάςξπ και ϊυι για ςημ παοαγχγή (ρ. 439).18 Όλα ςα ςμήμαςα ςξσ κοάςξσπ ρσμβάλλξσμ ρςξμ ίδιξ ρκξπϊ: ςξ κοάςξπ απξςελεί έμα «αοθοχμέμξ ϊλξ», έμαμ appareil (ρ. 439). ξ πιξ ποχςϊςσπξ ςμήμα ςηπ μελέςηπ εμςξπίζεςαι ρςημ ποξρπάθεια μα δξθεί ρσγκεκοιμέμξ πεοιευϊμεμξ ρςξσπ υαοακςηοιρμξϋπ ασςξϋπ, με ρσμαγχγή θεχοηςικόμ ρσμεπειόμ. Ιαι εδό σιξθεςείςαι ξ καμϊμαπ μα παοθξϋμ ρςα «ρξβαοά» διάτξοξι ιρυσοιρμξί. Ξι «μηυαμιρςικέπ» μεςατξοέπ για ςξ κοάςξπ δεμ θα «εομημεσθξϋμ», ϊπχπ ρσμήθχπ ρσμβαίμει,19 αλλά θα λητθξϋμ και θα αμαλσθξϋμ ρςημ «κσοιξλενία» ςξσπ. ξ κοάςξπ δεμ είμαι απλϊ οϊπαλξ και γι ασςϊ ξι κλαρικξί δεμ αοκέρςηκαμ μα ςξ υαοακςηοίρξσμ «εογαλείξ» (ρ. 441). Ζ «ξοξλξγική επιμξμή» ρςη μηυαμή (ρ. 441) ποέπει μα λητθεί ρςημ κσοιξλενία ςηπ, για μα διαπιρςχθεί ςι παοαπάμχ απϊ έμα απλϊ εογαλείξ είμαι ςξ κοάςξπ -- έρςχ και αμ η μεςατξοά ςηπ μηυαμήπ έμειμε ρςξσπ κλαρικξϋπ «υχοίπ ενήγηρη» (ρ. 442). Ζ επιμξμή ρςξσπ ϊοξσπ appareil «και ιδίχπ μηυαμή» (ρ. 457), ρε ρσμδσαρμϊ με ςη ριχπή για ςξ μϊημά ςξσπ «ρημαίμει ϊςι εγγίζξσμε έμα ρημείξ ζχςικϊ και ρκξςειμϊ» (ρ. 442). Ζ έμδεινη μπξοεί μα ανιξπξιηθεί για μα νεπεοαρςεί ασςϊ πξσ ξ Αλςξσρέο υαοακςηοίζει «απϊλσςξ ϊοιξ» ςηπ μαονιρςικήπ θεχοίαπ για ςξ κοάςξπ (ρ. 456/7) μέυοι και ςξμ Γκοάμρι, ςξ ϊςι δηλαδή αμαλϋεςαι η αγκϋοχρη ςξσ κοάςξσπ ρςημ παοαγχγή (κσοίχπ μέρχ ςηπ «ρσμαγχγήπ» εμϊπ ςϋπξσ κοάςξσπ απϊ ξοιρμέμξ ςοϊπξ παοαγχγήπ) υχοίπ μα αμαλϋεςαι ξ οϊλξπ ςξσ ρςημ αμαπαοαγχγή ςχμ κξιμχμικόμ ϊοχμ παοαγχγήπ. Οοϊκειςαι, χπ γμχρςϊμ, για κεμϊ πξσ ξ Αλςξσρέο επιυείοηρε μα καλϋφει με ςξ δξκίμιξ ςξσ 1970 για ςξσπ κοαςικξϋπ ιδεξλξγικξϋπ appareils ακξλξσθόμςαπ «ςξ δοϊμξ ςηπ αμαπαοαγχγήπ» (ρ. 457). Δδό η κάλσφη ςξσ κεμξϋ επιυειοείςαι με ςημ αμάλσρη ςηπ έμμξιαπ ςηπ μηυαμήπ, δηλαδή με μια «σπϊθερη» πξσ θα ποξυχοήρει πέοα απϊ ςημ «απξγξηςεσςική θεόοηρη» ςχμ κλαρικόμ (ρ. 457) και θα επιςοέφει ςημ πληοέρςεοη καςαμϊηρη ςηπ θέρηπ ϊςι ςξ κοάςξπ είμαι εογαλείξ. ξ κοάςξπ υαοακςηοίζεςαι χπ «ειδική» μηυαμή: ασςϊπ ξ επιθεςικϊπ ποξρδιξοιρμϊπ «επαμαλαμβάμεςαι απϊ ςξμ Κέμιμ πάμχ απϊ δέκα τξοέπ ρςημ πεοίτημη διάλενή ςξσ ρςξ Sverdlovsk ςξ 1919» (ρ. 458).20 ξ κοάςξπ είμαι «μηυαμή» τςιαγμέμη απϊ «άλλξ μέςαλλξ», δηλ. με δξμή, σλικϊ και ρϋρςαρη πξσ δεμ ρσμαμςάςαι ρε άλλξσπ θερμξϋπ ςηπ κξιμχμίαπ (ρ. 438, 440). ξ «ειδικϊ» μέςαλλξ δηλόμει αουικά ςημ ιδιαίςεοη διαμϊοτχρη ςξσ ποξρχπικξϋ ςξσ κοάςξσπ (ιεοαουία, σπξςαγή, ασρςηοϊπ καςαμεοιρμϊπ εογαρίαπ) ρςημ ξπξία αματεοθήκαμε παοξσριάζξμςαπ ςημ ποόςη θέρη ςξσ Αλςξσρέο. Δηλόμει ϊμχπ και ςξμ ςοϊπξ λειςξσογίαπ ςξσ κοάςξσπ, ςξ ξπξίξ δεμ «παοάγει» (και πάμςχπ η παοαγχγή απϊ κοαςικέπ επιυειοήρειπ δεμ εκτοάζει ςημ ειδικϊςηςα ςηπ κοαςικήπ λειςξσογίαπ), αλλά απξοοξτά, με ςη μξοτή τϊοχμ, μεγάλξ μέοξπ ςξσ σπεοποξψϊμςξπ: ςξ κοάςξπ «νξδεϋει σπεοβξλικά» για μα ρσμςηοεί ςξ ποξρχπικϊ ςξσ (ρ. 458). Ζ «ειδικϊςηςα» ςξσ κοαςικξϋ μεςάλλξσ εμςξπίζεςαι ρςξ ρσμδσαρμϊ ςξσ ειδικξϋ ςοϊπξσ λειςξσογίαπ με ςημ ειδική διαμϊοτχρη ςξσ κοαςικξϋ ποξρχπικξϋ, δηλ. ρςη ρυέρη ςξσπ (ρ. 459). Δδό ξ Αλςξσρέο σπεμθσμίζει μια διάκοιρη.21 Ρςξ ερχςεοικϊ ςξσ «κοαςικξϋ ρόμαςξπ»22 σπάουξσμ ςοειπ appareil: ξ appareil ςηπ δημϊριαπ δϋμαμηπ ή καςαπίερηπ (ρςοαςϊπ, αρςσμξμία κλπ.), ξ πξλιςικϊπ appareil (κσβέομηρη, αμόςεοα ϊογαμα διξίκηρηπ) και ξι ιδεξλξγικξί κοαςικξί appareils. ξ ειδικϊ μέςαλλξ ςξσ κοαςικξϋ ποξρχπικξϋ ρσμαοςάςαι με ςξ ϊςι ςξ κοάςξπ «λειςξσογεί με βάρη ςη δημϊρια δϋμαμη».23 Όπχπ ταίμεςαι ρατόπ ρςξ παοάδειγμα ςξσ ρςοαςξϋ, ςξ κοάςξπ διαςηοεί, ενξπλίζει και εκπαιδεϋει μια έμξπλη δϋμαμη πξσ ακϊμη και αμ είμαι «αϊοαςη» ρςημ καθημεοιμή ζχή --και μάλιρςα επιδιόκει μα είμαι αϊοαςη (ρ. 462)-- είμαι πξλιςικά διαοκόπ παοξϋρα και επηοεάζει ςιπ ενελίνειπ,24 εμό ςασςϊυοξμα διάτξοξι αρςσμξμικξϋ ςϋπξσ μηυαμιρμξί αρκξϋμ καθημεοιμά βία σπϊ ςημ απειλή ϊπλχμ (ρ. 461). ξ κοάςξπ μπξοεί μα αρκήρει ςημ παοέμβαρή ςξσ μϊμξ σπϊ «ςημ σλική ποξωπϊθερη ϋπαονηπ ασςήπ ςηπ δημϊριαπ, μϊμιμηπ τσρικήπ δϋμαμηπ» (ρ. 461). Ασςή η σλική δϋμαμη ρςηοίζει «ριχπηοά«ςξμ πξλιςικϊ και ςξσπ ιδεξλξγικξϋπ appareils (ρ. 461). Άοα ςξ κοάςξπ λειςξσογεί με βάρη ςξμ καςαπιερςικϊ appareil,25 δηλ. σπάουει μια ρατήπ ιεοάουηρη ςηπ ρημαρίαπ ςχμ ςοιόμ appareil. Ζ ρσρςαςική διάρςαρη βίαπ ενηγεί ςξμ «ςϊρξ ειδικϊ υαοακςήοα» ςξσ κοάςξσπ (ρ. 461). Δείυμει ρε ςι διατξοξπξιείςαι απϊ ιδιχςικξϋπ ξογαμιρμξϋπ και θερμξϋπ, ϊπξσ η [6]

7 διάρςαρη βίαπ είμαι δεσςεοεϋξσρα και ρσυμά «παοάμξμη». Ζ αλληλξρϋμδερη ςχμ ειδικόμ ρυέρεχμ ιεοαουικήπ ενάοςηρηπ και πειθαουίαπ ςξσ κοαςικξϋ ποξρχπικξϋ με ςξμ ρσρςαςικά βίαιξ ςοϊπξ λειςξσογίαπ ςξσ κοάςξσπ ενηγξϋμ ςημ ειδικϊςηςα ςξσ κοαςικξϋ appareil, δηλ. ςη μξμαδικϊςηςά ςξσ. Ωρςϊρξ ξ Αλςξσρέο θέλει μα εταομϊρει χπ ςα άκοα ςξμ μεθξδξλξγικϊ καμϊμα ςηπ «ρξβαοϊςηςαπ»: μα ρσμάγει απϊ ςη μεςατξοά ςηπ μηυαμήπ ϊλεπ ςιπ ρσμέπειεπ. Λε αματξοέπ ρςξμ Λαον και ςημ επιρςήμη ςηπ επξυήπ ςξσ, ξ Αλςξσρέο θεχοεί χπ κϋοιξ υαοακςηοιρςικϊ ςηπ μηυαμήπ ςξ ϊςι μεςαρυημαςίζει μια μξοτή εμέογειαπ ρε μια άλλη (ρ. 441). ξ κοάςξπ αμςαπξκοίμεςαι ρςξμ ξοιρμϊ ςηπ μηυαμήπ γιαςί έυει σλικϊ ρόμα πξσ πλάθεςαι απϊ ςξ ειδικϊ-καςάλληλξ για ςξ ρκξπϊ ςξσ μέςαλλξ, είμαι «υχοιρμέμξ» απϊ ςη λειςξσογία πξσ επιςελεί, δηλ. απϊ ςημ εμέογεια πξσ μεςαρυημαςίζει, και έυει «παοαυθεί», ϊπχπ κάθε μηυαμή, απϊ παοελθξμςικξϋπ μεςαρυημαςιρμξϋπ εμέογειαπ πξσ έπλαραμ ςα διάτξοα ςμήμαςα ςηπ μηυαμήπ (ρ. 463/4). ι είδξσπ μηυαμή είμαι ςξ κοάςξπ; Αμ ςξ ξοίρξσμε με βάρη ςημ εμέογεια πξσ παοάγει είμαι μια «ενξσριξμηυαμή» (ρ. 464) (καςά ςξ «ςσπξγοατική μηυαμή»). ξ κοάςξπ-μηυαμή παοάγει μϊμιμη ενξσρία, ατξϋ η «μξμιμϊςηςα» μϊμξ ξτέλη μπξοεί μα απξτέοει ρςημ κσοίαουη ςάνη. ξ κϋοιξ ποξψϊμ ςξσ κοάςξσπ, ασςϊ πξσ ενηγεί ςημ ιδιξπξίηρη σπεοποξψϊμςξπ απϊ ςξ κοάςξπ, είμαι η διαμϊοτχρη μιαπ μϊμιμηπ ενξσρίαπ και ξι διαδικαρίεπ έλεγυξσ ςήοηρηπ ςηπ μξμιμϊςηςαπ εμςϊπ και εκςϊπ ςξσ κοαςικξϋ appareil (ρ. 465). Αμ ξοιρθεί αμςίθεςα με βάρη ςημ εμέογεια πξσ ςξ ςοξτξδξςεί, ςξ κοάςξπ είμαι μια «δσμαμξμηυαμή» ή «βιαιξμηυαμή» (καςά ςξ «αςμξμηυαμή») (ρ. 466). Ασςή η δϋμαμη/βία ποξέουεςαι απϊ ςημ ςανική πάλη και διξυεςεϋεςαι ρςξ κοάςξπ ποξκειμέμξσ μα μεςαρυημαςιρθεί ρε μϊμιμη ενξσρία, «ρε μϊμξσπ και δίκαιξ» (ρ. 467). Ασςή η δϋμαμη/βία δεμ ποέπει μα μξηθεί χπ απϊλσςξ μέγεθξπ, αλλά χπ «ρσγκοξσριακή διατξοά» ή χπ «δσμαμική σπέοβαρη δϋμαμηπ», δηλ. χπ δϋμαμη/βία εκείμξσ πξσ απξδεικμϋεςαι ξ πιξ δσμαςϊπ/βίαιξπ ρςημ ςανική πάλη, επιβαλλϊμεμξπ ρςη δϋμαμη/βία πξσ αρκξϋμ ξι κσοιαουξϋμεμεπ ςάνειπ (ρ. 467/8). Έυξσμε εδό έμαμ διατξοικϊ ξοιρμϊ ςηπ βίαπ και ςηπ ςανικήπ πάληπ26 πξσ δίμει ατξομή ρςξμ Αλςξσρέο μα αρκήρει κοιςική ρςη «ρςαςική» και «λξγιρςική» έμμξια ςξσ ρσρυεςιρμξϋ δσμάμεχμ: θα ξοίρει ςημ ςανική πάλη χπ «αμςιπαοάθερη δσμάμεχμ» (ρ. 468).27 Ρςξ κοάςξπ ειρέουεςαι μϊμξμ η ενξσρία/βία ςηπ κσοίαουηπ ςάνηπ χπ ρσμιρςαμέμη ςηπ διαοκξϋπ αμςιπαοάθερηπ δσμάμεχμ ρςημ ςανική πάλη (ρ. 468). Ζ --σπεοβξλικά κσοιξλεκςική-- μεςατξοά ςηπ μηυαμήπ ενηγεί ρατέρςεοα ςξ υαοακςηοιρμϊ ςξσ κοάςξσπ χπ «υχοιρμέμξσ» απϊ ςημ ςανική πάλη: ςξ κοάςξπ χπ μηυαμή δεμ μπξοεί παοά μα είμαι υχοιρμέμξ απϊ ςημ εμέογεια πξσ ςξ ςοξτξδξςεί. Ασςϊ δεμ ατξοά μϊμξμ ςξμ ςοϊπξ λειςξσογίαπ ςξσ κοάςξσπ αλλά και ςημ ιδεξλξγία πξσ παοάγει. Λέρα απϊ διαδικαρίεπ πξλιςικήπ «ακϋοχρηπ», «αμμηρίαπ» και «απόθηρηπ», η κοαςική ιδεξλξγία «αομείςαι» ςημ ςανική πάλη, μιλάει ςη γλόρρα ςξσ γεμικξϋ ρσμτέοξμςξπ ρε έμα πεοίπλξκξ δίκςσξ ποακςικόμ και ρσγκαλϋφεχμ. Ασςϊ δίμει ατξομή ρςξμ Αλςξσρέο για μια, καςά ςη γμόμη μαπ ρημαμςική, μϋνη ρςξ «τεςιυιρμϊ» ςξσ κοάςξσπ (ρ. 469 επ.). Ζ μεςατξοά ςηπ μηυαμήπ μπξοεί μα δημιξσογήρει ςημ ερταλμέμη εμςϋπχρη μιαπ υοξμικήπ διαδξυήπ, ϊςι δηλαδή ρςημ αουή σπάουει η αμιγήπ δϋμαμη/βία και μεςά δημιξσογείςαι ςξ κοάςξπ πξσ ςη μεςαρυημαςίζει ρε «μϊμιμη ενξσρία». Ωρςϊρξ πξσθεμά δεμ μπξοεί μα εμςξπιρθεί ασςϊ ςξ «ποιμ», διϊςι ςξ κοάςξπ δοα πάμςα παοάλληλα με ςημ ςανική πάλη και κσοιαουία και μεςαρυημαςίζεςαι μαζί ςξσπ, έςρι όρςε η αμαζήςηρη απαουόμ μα είμαι μάςαιη (ρ. 484). Ασςϊπ ξ κϋκλξπ αμαπαοαγχγήπ (πξσ πεοιλαμβάμει και ςημ αμαπαοαγχγή ςξσ κοάςξσπ) είμαι εναιοεςικά πεοίπλξκξπ και ρσγκαλϋπςει ςημ ποαγμαςικϊςηςα: ξι λειςξσογίεπ ςξσ κοάςξσπ ρσγκαλϋπςξμςαι απϊ ςιπ δξμέπ ςξσ, ξι δξμέπ απϊ ςιπ λειςξσογίεπ, η αμαπαοαγχγή ςξσ κοάςξσπ απϊ ςη δοάρη ςξσ κ.ξ.κ. (ρ. 486). Δημιξσογείςαι έςρι έμα είδξπ τεςιυιρμξϋ ή μσρςικξπξίηρηπ, ςξσ ξπξίξσ θϋμαςα είμαι και ξι αρςξί ιδεξλϊγξι πξσ παοαγμχοίζξμςαπ ςημ ποαγμαςικϊςηςα δεμ φεϋδξμςαι, αλλά ρσυμά πλαμόμςαι (ρ. 486). Ασςϊπ είμαι ποξταμόπ έμαπ απϊ ςξσπ λϊγξσπ πξσ ξ Αλςξσρέο ϊυι μϊμξμ ςξσπ αμςιμεςχπίζει κοιςικά αλλά και ςξσπ παίομει «ρςα ρξβαοά», βλέπξμςαπ ςξ έογξ ςξσπ ϊυι χπ «απάςη» αλλά χπ έκτοαρη δσρυεοειόμ ρςημ καςαμϊηρη ςξσ ποαγμαςικξϋ. ξ πξλιςικξθεχοηςικϊ ρσμπέοαρμα ςξσ Αλςξσρέο δεμ εκπλήρρει. Αμ δευθξϋμε ϊςι ςξ κοάςξπ είμαι μια ειδική μηυαμή πξσ, ρςηοιζϊμεμη ρςημ εμέογεια ςηπ ενξσρίαπ/βίαπ ςηπ κσοίαουηπ ςάνηπ, ρσμβάλλει καθξοιρςικά ρςη ρςήοινη ςηπ ςανικήπ κσοιαουίαπ με ςημ παοαγχγή [7]

8 «μϊμιμηπ ενξσρίαπ», η διάλσρη ςξσ καπιςαλιρμξϋ ρσμδέεςαι άοοηκςα με ςη διάλσρη ςξσ κοαςικξϋ μηυαμιρμξϋ, δηλ. με ςημ καςαρςοξτή ςχμ «μεςάλλχμ» ςξσ: ςχμ αουόμ ςηπ ιεοαουίαπ, ςξσ ασρςηοξϋ υχοιρμξϋ εογαρίαπ και ςξσ ςοϊπξσ εκπαίδεσρηπ ςξσ ποξρχπικξϋ ςξσ, πξσ επιςοέπξσμ ρςξ κοάςξπ μα λειςξσογεί χπ «ειδική» μηυαμή (ρ. 474). Αμ δεμ αλλάνξσμ ςα «μέςαλλα», η αλλαγή ςξσ ποξρχπικξϋ και ςηπ πξλιςικήπ ςξσ κοάςξσπ δεμ θα έυει παοά ποξρχοιμά απξςελέρμαςα: γοήγξοα θα επέλθει η ατξμξίχρη (ρ. 476). ξ κοάςξπ θα ρςηοίνει ναμά ςημ κσοιαουία μιαπ ςάνηπ, μεςαρυημαςίζξμςαπ μια ςανική δϋμαμη/βία. Ιαι εμϊφει ασςόμ δεμ εκπλήρρει ξϋςε η άπξφη ςξσ Αλςξσρέο ϊςι ξι αματξοέπ ςξσ Κέμιμ ρςημ καςαρςοξτή ςξσ κοάςξσπ είμαι «αμαμτίβξλα ξι πιξ ποξυχοημέμεπ ρελίδεπ» ςηπ μαονιρςικήπ θεχοίαπ ςξσ κοάςξσπ (ρ. 473). Ξι άμερεπ ρσμέπειεπ πξσ ρσμάγει ξ Αλςξσρέο ατξοξϋμ ςημ κοιςική ρε ϊρξσπ επιυειοξϋραμ ρςη δεκαεςία ςξσ 70 μα μεςαρυημαςίρξσμ ςημ πξλιςική μεςαρυημαςίζξμςαπ ςιπ έμμξιεπ ςξσ μαονιρμξϋ. Δεμ σπάουει καμέμαπ λϊγξπ μα θεχοήρξσμε ϊςι η αμάλσρη ςξσ Αλςξσρέο έυει πάφει μα υοηριμεϋει ρήμεοα. 6. ξ «διαιςηςικϊ ϊογαμξ» ξ «δίλημμα» ςηπ μαονιρςικήπ θεχοίαπ ςξσ κοάςξσπ απαμςάςαι ρσμήθχπ απϊ ςξσπ εμαπξμείμαμςεπ μαονιρςέπ ρςημ καςεϋθσμρη ςηπ «διαιςηςικήπ» λειςξσογίαπ. Ζ θεόοηρη ςξσ κοάςξσπ χπ εογαλείξσ επικοίμεςαι χπ «μηυαμιρςικϊπ σλιρμϊπ», «ξικξμξμιρμϊπ», «εναμςικειμεμίκεσρη» και άλλα αμςίρςξιυα. Ζ απάμςηρη ςξσ Αλςξσρέο ρ ασςϊ ςξ «δίλημμα» αμςιςίθεςαι ρ ασςή ςημ καςεϋθσμρη. ξ κοάςξπ δεμ είμαι «διαιςηςήπ» με ςημ έμμξια ςηπ ξσδεςεοϊςηςαπ/σπεοςανικϊςηςαπ. Δεμ είμαι ϊμχπ ξϋςε «εογαλείξ» με ςημ έμμξια ςηπ αμερϊςηςαπ ςξσ οξπάλξσ. Δίμαι έμαπ appareil με ξογάμχρη και εμπειοία πξσ εκςελεί μια θεμελιακή ςανική λειςξσογία μέρα απϊ ςη ρταιοική δοάρη μεςαρυημαςιρμξϋ ςχμ δεδξμέμχμ ςηπ ςανικήπ αμςιπαοάθερηπ. Ωπ διαιςηςή μπξοξϋμε μα ςξ ξοίρξσμε μϊμξμ με έμαμ εμςελόπ πεοιγοατικϊ ςοϊπξ. Λε ςξμ ςοϊπξ πξσ θα λέγαμε -- σπξκϋπςξμςαπ ρςξμ πειοαρμϊ ςχμ μεςατξοόμ-- ϊςι ξ υειοξϋογξπ βλάπςει ςημ σγεία ςξσ αρθεμή επειδή ςξμ ςοασμαςίζει καςά ςημ εγυείοιρη, ποξκαλεί αιμξοοαγία και εμίξςε αταιοεί κάπξιξ ϊογαμξ. Ζ μεςατξοά ςηπ μηυαμήπ επιςοέπει ςη διεσκοίμιρη ασςξϋ ςξσ ρημείξσ, αλλά και ςημ καςαμϊηρη ςξσ ϊςι ςξ κοάςξπ είμαι «ειδική μηυαμή» ϊπχπ ξ υειοξϋογξπ είμαι μεμ γιαςοϊπ αλλά δεμ έυει καμιά ρυέρη (ξϋςε ρςα «βίαια» μέρα δοάρηπ ξϋςε και ρςημ απξςελερμαςικϊςηςα) με ςξ γιαςοϊ πξσ υξοηγεί βϊςαμα. Ιαι για μα σπξκϋφξσμε και ρςξμ πειοαρμϊ ςχμ ατξοιρμόμ θα πξϋμε ϊςι ςξ κοάςξπ είμαι εογαλείξ ςηπ κσοίαουηπ ςάνηπ, αλλά δεμ είμαι ξπξιξδήπξςε εογαλείξ και ασςή η «ειδικϊςηςά» παίομει ςη μξοτή μιαπ --επίρηπ ειδικήπ-- «διαιςηρίαπ». 7. Για ςξμ κοιςικϊ διάλξγξ α παοαπάμχ δεμ απξςελξϋμ ξοιρςική θεχοία ή δξγμαςικξϋ ςϋπξσ αλήθεια. Αμςιθέςχπ είμαι ρατή ςα ποξβλημαςικά ρςξιυεία ςξσπ: α) σπάουξσμ ρημαμςικέπ ελλείφειπ (π.υ. η μη αματξοά ρςημ «εθμική» δϊμηρη ςχμ κξιμχμικόμ ρυημαςιρμόμ, παοϊςι ςξ «έθμξπ» δεμ είμαι απλά μια μεςχμσμία ςξσ γεμικξϋ ρσμτέοξμςξπ, μια «τςημή» λειςξσογιρςική ιδεξλξγία ρσμξυήπ, ϊπχπ ταίμεςαι μα θεχοεί ξ Αλςξσρέο πξσ δεμ ςημ ειράγει ρςημ αμάλσρη), β) δεμ επιυειοείςαι ρϋμδερη με ςη μαονιρςική ρσζήςηρη για ςξ κοάςξπ (π.υ. η ρϋγκοιρη ςχμ θέρεχμ με ςημ ρε πξλλά ρημεία ρσγκλίμξσρα θεχοία ςηπ «ρσμαγχγήπ» ςξσ κοάςξσπ), γ) η αματξοά ρςξσπ κλαρικξϋπ δεμ έυει θεχοηςική ασρςηοϊςηςα και πεοιλαμβάμει αμακοίβειεπ, δ) δεμ ενεςάζξμςαι ξοιρμέμεπ ρημαμςικέπ πλεσοέπ ςηπ κοαςικήπ δοάρηπ (οϊλξπ ςηπ ξικξμξμικήπ παοέμβαρηπ ςξσ κοάςξσπ και κσοίχπ ςχμ ιδεξλξγικόμ appareils, πξσ ξ Αλςξσρέο ατήμει εκςϊπ αμάλσρηπ ποξρπαθόμςαπ ίρχπ μα αμςιρςαθμίρει ςη ρϋμδερη ςξσ ποξηγξϋμεμξσ έογξσ ςξσ με ςξ οϊλξ ςηπ ιδεξλξγίαπ) ξϋςε ξοιρμέμα υαοακςηοιρςικά δϊμηρηπ ςχμ κοαςικόμ appareil (κσοίχπ η ρημαρία ςηπ αρςικήπ δημξκοαςίαπ και ςχμ αμςιποξρχπεσςικόμ θερμόμ, ςχμ ξπξίχμ ςα απξςελέρμαςα δεμ ποέπει μα αγμξήρει μια θεχοία ςξσ κοάςξσπ), ε) ξι αμαλϋρειπ δεμ θεμελιόμξμςαι ρςημ ιρςξοική ενέλινη (με ρσμέπεια, μεςανϋ άλλχμ, ςημ αγμϊηρη ςξσ ζηςήμαςξπ πεοιξδξλϊγηρηπ ςξσ κοάςξσπ). Ρςη ρημεοιμή ριχπή για ςη θεχοία ςξσ κοάςξσπ ασςέπ ξι αμαλϋρειπ έυξσμ χρςϊρξ μεγάλη ρσγκοιςική ρημαρία: ποξέουξμςαι απϊ «άλλη επξυή» υχοίπ μα παοαμέμξσμ ρ ασςή. Γι ασςϊ ςξ παοϊμ κείμεμξ ρσμιρςά ποιμ απ ϊλα ποϊρκληρη για διάλξγξ. ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ Althusser L. (1994), Ecrits philosophiques et politiques, t. I, Paris Balibar E. (1985), «Appareil», in: G. Labica/G. Bensussan (εκδ.), Dictionnaire critique du marxisme, Paris Balibar E. (1985-a), «Pouvoir», in: G. Labica/G. Bensussan (εκδ.), Dictionnaire critique du marxisme, Paris Balibar E. (1991), Ecrits pour Althusser, Paris Berthold J. (1992), Althusserlektueren, Wuerzburg Boeke M./J.C. Mueller/S. Reinfeldt (εκδ.) (1994), Denk- Prozesse nach Althusser, Hamburg Dimoulis D. (1996), Die Begnadigung in vergleichender Perspektive. Rechtsphilosophische, verfassungs-- und strafrechtliche Probleme, Berlin [8]

9 Jessop B. (1983), The Capitalist State, New York 1983 Kaplan M.E./M. Sprinker (εκδ.) (1993), The Althusserian Legacy, London Lazarus L. (εκδ.) (1993), Politique et philosophie dans l oeuvre de Louis Althusser, Paris Futur anterieur (1993), Sur Althusser. Passages, Paris Resch R.P. (1992), Althusser and the Renewal of Marxist Social Theory, Berkeley Tjaden- Steinhauer M. (1995), «Urgeschichtliche Reproduktionsfunktionen, die Entstehung der Gentilgesellschaft und die Anfaenge des Staats und der Familie», πεοιξδικϊ Z, ς. 22 Wolf F.O. (1994), «Althusser-Schule», in: W.F. Haug (εκδ.), Historisch-kritisches Woerterbuch des Marxismus, ς. 1 Αλςξσρέο Κ. (1983), Ηέρειπ, Αθήμα Αλςξσρέο Κ. κ.ά (1980), Ρσζήςηρη για ςξ κοάςξπ, Αθήμα Aλςξσρέο Κ. (1987), «Ρημείχρη ρυεςικά με ςξσπ Θδεξλξγικξϋπ Ληυαμιρμξϋπ ςξσ κοάςξσπ», Ηέρειπ, ς. 21 Δημξϋληπ Δ. (1992), «Αλςξσρέο 1992», Ηέρειπ, ς. 41 Δημξϋληπ Δ. (1992-α), «Ζ μαονιρςική θεχοία ςξσ κοάςξσπ μεςανϋ ςχμ πξλιςικόμ ρσγκσοιόμ και ςηπ θεχοηςικήπ αμάλσρηπ. Ζ ρσμβξλή ςχμ Ηέρεχμ», Ηέρειπ, ς. 41 Δημξϋληπ Δ. (1996), «Θδιϊςηςα ςξσ πξλίςη και πξλιςικά δικαιόμαςα. Κειςξσογία και σπέοβαρη μιαπ διατξοξπξιηςικήπ καςαρκεσήπ» (δεϋςεοξ μέοξπ), Ηέρειπ, ς. 56 Carnoy M. (1990), Ιοάςξπ και πξλιςική θεχοία, Αθήμα Ιξσζέληπ Γ. (1992), Απϊ ςξμ βιχμαςικϊ ρςξμ επιρςημξμικϊ κϊρμξ. Εηςήμαςα κξιμχμικήπ αμαπαοαγχγήπ ςηπ γμόρηπ, Αθήμα Κεβαδίςηπ Η. (1995), «Ζ επιρςήμη ςξσ Ι. ρξσκαλά: Ζ υοεξκξπία ςηπ μπαοϊκ κξιμχμιξλξγίαπ», ρε: Γ. Ρςαμάςηπ (επιμ.), Για μια κοιςική ςχμ κξιμχμικόμ επιρςημόμ, Αθήμα Ληλιϊπ Γ. (1996), Ξ μαονιρμϊπ χπ ρϋγκοξσρη ςάρεχμ, Αθήμα Λπαλιμπάο Δ. (1978), Για ςη δικςαςξοία ςξσ ποξλεςαοιάςξσ, Αθήμα Λπαλςάπ Αο./Τξσοςξϋμηπ Γ. (1994), Ξ Κξσί Αλςξσρέο και ςξ ςέλξπ ςξσ κλαρικξϋ μαονιρμξϋ. Ζ επιρταλήπ αθαμαρία μιαπ μηδεμικήπ τιλξρξτίαπ, Αθήμα Οξσλαμςζάπ Μ. (1984), ξ κοάςξπ, η ενξσρία, ξ ρξριαλιρμϊπ, Αθήμα ΣΟΞΡΖΛΔΘΩΡΔΘΡ 1. Για ςξσπ κξιμχμιξλϊγξσπ και ςξσπ πξλιςικξϋπ επιρςήμξμεπ, ςξ κοάςξπ εναμςλείςαι ρςημ αμενάμςληςη πεοιπςχριξλξγία εμπειοικόμ εοεσμόμ και ρςξσπ αμιαοξϋπ διαλξγιρμξϋπ για ςξ μέλλξμ ςξσ. Διαλϋεςαι ρε κάςι αμεομήμεσςξ λϊγχ ςηπ πξλσπλξκϊςηςάπ ςξσ, πξσ ςαιοιάζει με ςξ ςϊρξ γξηςεσςικϊ μεςαμξμςέομξ άοχμα ςξσ θεχοηςικξϋ υόοξσ. Αλλά και ρςξ ποξξδεσςικϊ ρςοαςϊπεδξ η θεχοία ςξσ κοάςξσπ δεμ είμαι ικαμξπξιηςικϊςεοη. Όρξι δεμ έγιμαμ ξικξλϊγξι ή απλόπ ρϋμβξσλξι κσβεομήρεχμ, αοκξϋμςαι ρσμήθχπ ρςημ επαμέκδξρη αμςιλήφεχμ για ςξ παμςξδϋμαμξ «αρςσμξμικϊ κοάςξπ» πξσ με πξικίλξσπ--ρε μεγάλξ βαθμϊ μσθξπξιημέμξσπ-- μηυαμιρμξϋπ παοακξλξσθεί και καςαρςέλλει ςα πάμςα. Ζ θεχοία πξσ καθξδηγείςαι απϊ ςημ εικϊμα ςξσ Λεγάλξσ Αδελτξϋ, απϊ ςιπ διαοκείπ καςαρςάρειπ αμάγκηπ, ςξμ «ασςαουικϊ κοαςιρμϊ» και ςιπ «ξλξκληοχςικέπ μξοτέπ κξιμχμικξπξίηρηπ» εναμςλείςαι ρε τιλελεϋθεοηπ έμπμεσρηπ καςαγγελίεπ και αδσμαςεί μα ρσμδέρει ςη θεόοηρη ςξσ κοάςξσπ με ςημ αμάλσρη ςηπ κξιμχμικήπ ενέλινηπ. 2. Ζ διαπίρςχρη και ςξ εμςϊπ ειραγχγικόμ απϊρπαρμα απϊ Tjaden-Steinhauer (1995, ρ. 37/8). Βλ. και Δημξϋλη 1992-α, ρ. 49 επ. 3. Althusser 1994, ρ Ρελίδεπ υχοίπ άλλη έμδεινη αματέοξμςαι ρςξ κείμεμξ ασςϊ. 4. Αλςξσρέο (1983, ρ. 69 επ.), (1980, ρ. 69 επ.), (1987). 5. Ζ ρσζήςηρη πεοί Αλςξσρέο διενήυθη μεςά ςξ θάμαςϊ ςξσ ρςξ επίπεδξ ςξσ «ιδιχςικξϋ» λϊγχ ςηπ επιδίχνηπ μα ρσμδσαρθεί ξ θάμαςξπ ςξσ τιλξρϊτξσ με ςξ θάμαςξ ςξσ μαονιρμξϋ ρσμξλικά (για ςη ρσγκσοία ασςή, Δημξϋληπ 1992). Ασςή η ρσζήςηρη εναμςλήθηκε, δεδξμέμξσ ϊςι εκπλήοχρε ςξ ρκξπϊ ςηπ: άτηρε ςημ εμςϋπχρη ϊςι αμ ξ μαονιρμϊπ απέςσυε γεμικά, η αλςξσρεοιαμή ςάρη είμαι η πιξ δξγμαςική έκτοαρη ασςήπ ςηπ απξςσυίαπ. [Ζ «θαμαςξλξγία» ρσμαμςάςαι πλέξμ ρε σπξρςηοικςέπ ςηπ τιλξρξτικήπ παοέμβαρηπ ςξσ Αλςξσρέο χπ αμήυαμη ειραγχγή ρςιπ αμαπςϋνειπ ςξσπ (π.υ. Λπαλςάπ/Τξσοςξϋμηπ 1994, ρ. 15 επ., πξσ δεμ παοαλείπξσμ μα επιρημάμξσμ: «Ρήμεοα δεμ νέοξσμε ςι μα πξϋμε και ςι μα γοάφξσμε» (ρ. 100)]. Έμα μέξ κίμδσμξ δημιξσογεί ρήμεοα η μαζική έκδξρη υειοξγοάτχμ ςξσ Αλςξσρέο, πξσ ξ ίδιξπ θεχοξϋρε μη όοιμα για δημξρίεσρη και, εμίξςε, ρςεοξϋμεμα θεχοηςικξϋ εμδιατέοξμςξπ («δημξριξγοατικϊ επίπεδξ» θα γοάφει ρςη F. Navarro για κείμεμά ςξσ μεςά ςξ 80, αομξϋμεμξπ μα δόρει άδεια δημξρίεσρηπ -- Althusser 1994, ρ. 534). Απϊ ςη υοήρη ασςόμ ςχμ κειμέμχμ --και ςημ ανιξπξίηρη ςηπ σπξγοατήπ πξσ τέοξσμ-- δεμ είμαι δσμαςϊμ μα αμαμέμεςαι κάςι καλϊ. Ρςημ εκ μέξσ απξςίμηρη κειμέμχμ πξσ είυαμ δημξριεσθεί εμ ζχή ςξσ Αλςξσρέο έυει χρςϊρξ ατιεοχθεί ςα ςελεσςαία υοϊμια μια ανιϊλξγη θεχοηςική παοαγχγή: Balibar (1991), Resch (1992), Berthold (1992), Ιξσζέληπ (1992), Kaplan/Sprinker (1993), Lazarus (1993), Futur anterieur (1993), Boeke/Mueller/Reinfeldt (1994). Για ςη γξμιμϊςηςα και πξλλαπλϊςηςα ςχμ εοεσμόμ με ατεςηοία ιδέεπ ςξσ Althusser βλ. Wolf (1994). 6. ίςλξπ ρσμεδοίξσ ατιεοχμέμξ ρςξ τιλϊρξτξ (Kaplan/Sprinker 1993). 7. Απϊ ρςιλιρςική μξοτή ςξ κείμεμξ είμαι αμεπενέογαρςξ και εναιοεςικά επαμαληπςικϊ. Ξ Αλςξσρέο διαςσπόμει για ποξρχπική ςξσ υοήρη, ξοιρμέμεπ ιδέεπ και ποξρπαθεί, με διαοκείπ παοαλλαγέπ διαςσπόρεχμ, μα «παγιόρει» ασςϊ πξσ ςξμ [9]

10 απαρυξλεί. Ζ «μαμία» επαμαλήφεχμ ρε ποξρχπικέπ ρημειόρειπ εκτοάζει ρσυμά ςημ αγχμία ϊρχμ γοάτξσμ και δείυμει ςα ϊοια κάθε μεςαθαμάςιαπ έκδξρηπ αςελόμ κειμέμχμ. ξ δεϋςεοξ ποϊβλημα ςξσ κειμέμξσ έγκειςαι ρςημ αςελέρςαςη θεμελίχρη ςχμ ϊρχμ ξ Αλςξσρέο --πιρςϊπ ρςη γοαμμή ςηπ διαςϋπχρηπ «θέρεχμ»-- σπξρςηοίζει με αμεπενέογαρςα και ρσυμά ακαςάλληλα παοαδείγμαςα, ιδίχπ με αματξοά ρςημ πξλιςική ςξσ μςε Γκχλ. 8. ρ Σπξγοάμμιρη δική μξσ, Δ.Δ. 9. Για ςημ ιρςξοία ςξσ ϊοξσ ρςη μαονιρςική θεχοία, βλ. Balibar Για μεςατοαρςικά και ξσριαρςικά ποξβλήμαςα πξσ θέςει ξ ϊοξπ, βλ. Δημξϋλη 1992-α, ρ. 47/ Βλ. ςημ κοιςική θεόοηρη ρε Κεβαδίςη 1995, ρ. 350 επ. με βιβλιξγοατικέπ αματξοέπ. 12. Ρε άλλξ ρημείξ ξ Αλςξσρέο υαοακςηοίζει «ξσςξπία» ςημ άπξφη ϊςι ςξ κοάςξπ διαρυίζεςαι απϊ ςημ ςανική πάλη και ρημειόμει: «ρςημ ποαγμαςικϊςηςα η θεχοία ασςήπ ςηπ κοίρηπ ςξσ κοάςξσπ δεμ είμαι παοά απξλξγηςική αμάπςσνη ςχμ φεσδαιρθήρεχμ για ρσγκεκοιμέμη πξλιςική γοαμμή» (ρ. 471). Ρςϊυξ ςηπ κοιςικήπ ςξσ απξςελξϋμ ξι εσοχκξμμξσμιρςικέπ θεχοήρειπ και «μεςαοοσθμιρςικέπ» ρςοαςηγικέπ, πξσ βοήκαμ ςημ πιξ άοςια θεχοηςική έκτοαρη ρςξ ςελεσςαίξ έογξ ςξσ Μ. Οξσλαμςζά (1984). ξ έογξ ασςϊ κσκλξτϊοηρε ρςη Γαλλία ςξ 1978, δηλ. είμαι ρϋγυοξμξ με ςξ υειοϊγοατξ ςξσ Αλςξσρέο πξσ ρσμιρςά απϊ θεχοηςική άπξφη έμαμ «Αμςι-Οξσλαμςζά». Σπεμθσμίζξσμε ϊςι ασςέπ ξι ρςοαςηγικέπ ρσμδέξμςαι με ςη διάδξρη ςηπ θεχοίαπ ςξσ κοαςικξμξμξπχλιακξϋ καπιςαλιρμξϋ πξσ ιρυσοιζϊςαμ ϊςι ποξυχοεί η «κξιμχμικξπξίηρη» και ξ εκδημξκοαςιρμϊπ ςξσ κοάςξσπ («βλακείεπ», θα γοάφει ξ Αλςξσρέο, ρ. 483). Ξι διάτξοεπ παοαλλαγέπ ςξσ μεςαοοσθμιρμξϋ απξδίδξμςαι απϊ ςξμ Αλςξσρέο ρςημ απξδξυή ςξσ μϋθξσ ςηπ ξσδεςεοϊςηςαπ ςξσ κοάςξσπ, δηλ. ρςημ ποξβξλή ςηπ άπξφηπ ϊςι ςξ κοάςξπ είμαι υχοιρμέμξ απϊ ςημ ςανική πάλη υχοίπ μα λαμβάμεςαι σπϊφη ξ ρκξπϊπ ασςξϋ ςξσ υχοιρμξϋ (ρ. 478 επ.). Για ςημ κοιςική ςξσπ βλ. Ληλιϊ 1996, ρ. 125 επ. με αματξοά ρςιπ παλιϊςεοεπ αμαλϋρειπ ςξσ Αλςξσρέο για ςξ κοάςξπ και ρςη ρσγκσοία πξσ ρημαδεϋςηκε ρςη Γαλλία απϊ ςημ εγκαςάλειφη ςξσ ρςϊυξσ ςηπ «δικςαςξοίαπ ςξσ ποξλεςαοιάςξσ». 13. Έςρι και ξ Λπαλιμπάο 1978, ρ Αλςξσρέο 1983, ρ. 81 επ. Ρςξ υαοακςήοα ςηπ κοαςικήπ ενξσρίαπ ξ Αλςξσρέο ατιεοόμει εδό αμαλϋρειπ με ατξομή ςξ ζήςημα ςηπ «δικςαςξοίαπ ςξσ ποξλεςαοιάςξσ» (ρ. 442 επ.). Ξι ρκέφειπ ςξσ δεμ ποξρθέςξσμ κάςι ξσριαρςικϊ ρςιπ θέρειπ πξσ ποξέβαλε η αλςξσρεοιαμή πλεσοά ρςη ρυεςική διαμάυη ςηπ δεκαεςίαπ ςξσ 70 (βλ. ιδίχπ Λπαλιμπάο 1978). 15. ρ. 440, σπξγοάμμιρη Δ.Δ. 16. Για ςημ απϊκοσφη ςηπ πξλιςικϊςηςαπ ςχμ κοαςικόμ εμεογειόμ, πξσ εμταμίζξμςαι χπ «ςευμικέπ» και ξσδεςεοξπξιξϋμςαι μέρχ ςηπ ςσπικϊςηςαπ ςξσ δικαίξσ βλ. Dimoulis 1996, ρ. 125, 455 επ. 17. ξ ςμήμα ςηπ Αοιρςεοάπ πξσ, νεκιμόμςαπ απϊ διατξοεςικέπ ατεςηοίεπ, ρσγκλίμει ρήμεοα ρςημ ξογιρμέμη διαπίρςχρη ϊςι η Δσοχπαψκή Έμχρη δεμ είμαι παοά μια εςαιοεία ρςημ σπηοερία ςξσ υοημαςιρςικξϋ κεταλαίξσ με απϊλσςη κξιμχμική «αμαιρθηρία» κιμδσμεϋει επίρηπ μα βοεθεί ποξρευόπ ρςξ αμςίθεςξ άκοξ ςηπ «εμρχμάςχρηπ». 18. Ασςϊ είμαι αμακοιβέπ. Ξ Λαον δεμ υοηριμξπξιεί ςξμ ϊοξ appareil/apparat πξσ ποξέουεςαι απϊ ςη Β Διεθμή (Balibar 1985, ρ. 46) και ρσμήθχπ αματέοεςαι ρςξ κοάςξπ χπ (Staats)Maschinerie και ϊυι χπ Maschine (π.υ. MEW, ς. 8, ρ. 196/7). 19. Βλ. π.υ. Balibar 1985, ρ. 48 επ. 20. Βλ. ςξ κείμεμϊ ςηπ ρε Λπαλιμπάο 1978, ρ. 195 επ. 21. Βλ. και Αλςξσρέο 1987, ρ. 40 επ. 22. ρ Ασςϊπ ξ --ρσμηθιρμέμξπ ρςη Γαλλία-- ϊοξπ έυει ειοχμική υοξιά ατξϋ, ϊπχπ είδαμε, ξ Αλςξσρέο οηςά επέκοιμε ςη ρϋλληφη ςξσ κοάςξσπ με ϊοξσπ «ξογαμιρμξϋ». 23. ρ α ειραγχγικά έθερε ξ Αλςξσρέο, ίρχπ για μα δηλόρει ϊςι διαςσπόμει μια παοαλλαγή ςηπ θέρηπ ςξσ δξκιμίξσ ςξσ 1970 ϊςι «ξ καςαπιερςικϊπ μηυαμιρμϊπ λειςξσογεί με βία «(Αλςξσρέο 1983, ρ. 85). 24. «Δίμαι πάμςχπ εδό, πξλσάοιθμξι, πειθαουημέμξι και ξπλιρμέμξι» (ρ. 461). 25. Ιξιμξςσπίεπ θα πξσμ ξι πεοιρρϊςεοξι. Ιαι δεμ έυξσμ άδικξ. Ωρςϊρξ είμαι ςϊρεπ πξλλέπ ξι πεοιπςόρειπ πξσ ασςέπ ξι κξιμξςσπίεπ «νευμιξϋμςαι» ϊυι μϊμξ ρςημ καθημεοιμή ποακςική, ρςξ δημϊριξ λϊγξ και ρςιπ τιλελεϋθεοεπ θεχοίεπ, αλλά και ρςξσπ μαονιρςέπ πξσ επιδιόκξσμ μα ςιπ «ρυεςικξπξιήρξσμ», όρςε ανίζει η επαμάληφή ςξσπ. 26. Βλ. και Balibar 1985-α. 27. Ιαι εδό η «ρξβαοή»-εςσμξλξγική ρϋλληφη ςξσ ϊοξσ ςανική πάλη επιςοέπει μα διξοθχθεί η --ρσμηθιρμέμη-- διξλίρθηρη ρςξμ ϊοξ ρσρυεςιρμϊπ δϋμαμηπ. * To Civilitas.GR και ο «ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ» προτίθεμται μα απομακρύμουμ το κείμεμο αυτό από τημ Ιστοσελίδα τους, εάμ η αμαδημοσίευσή του προσβάλλει κεκτημέμα πμευματικά ή εμπορικά δικαιώματα (info@civilitas.gr) [10]