СОСТОЈБА НА МАТЕРИЈАТА. Проф. д-р Руменка Петковска

Transcript

1 СОСТОЈБА НА МАТЕРИЈАТА Проф. д-р Руменка Петковска

2 ЧЕТИРИ СОСТОЈБИ НА МАТЕРИЈАТА Цврсто Гас Течност Плазма

3 ФАКТОРИ ШТО ЈА ОДРЕДУВААТ СОСТОЈБАТА НА МАТЕРИЈАТА I. Кинетичката енергија на честиците II. Интермолекулски сили-привлечни сили помеѓу молекулите - занемарливо влијание кај гасовите - значајно влијание кај течностите и цврстите супстанции Распоред на честиците во просторот Енергија на честиците Растојанието меѓу честиците

4 ГАСОВИ Честичките на гасовите се многу оддалечени меѓусебно и хаотично се движат во просторот Мал број на честички на единица волумен мала густина Гасовите немаат дефиниран облик и волумен Пр. Односот на волуменот на 1 dm 3 N 2 (g) и 1dm 3 N 2 (l) е 640:1, односно растојанието на молекулите на N 2 во гасовита фаза е 9 пати поголемо отколку растојанието на молекулите во течна фаза

5 ЗА ПОТСЕТУВАЊЕ!!!!! Основни параметри што ја карактеризираат состојбата на гасот се: температура (К), притисок (Ра) и волумен (m 3 ) ºF ºC K ( F 32 ) 5 C = 9 K = ºC + 273

6 сила притисок = површина Притисок над морското ниво kpa (kilopascal) 1 atm 760 mm Hg 760 torr Стандардна температура & Притисок или 0 C 273 K 1 atm kpa

7 ГАСНИ ЗАКОНИ

8 Бојл-Мариотов закон, T=const Притисокот и волуменот на гасот се обратно пропорционални При константна температура & маса PV = k Процес - премин од една рамнотежна состојба во друга при константна температура изотермен процес изотерма

9 АКО ПРИ ИЗОТЕРМНИОТ ПРОЦЕС ГАСОТ СЕ ШИРИ, НЕГОВАТА ТЕМПЕРAТУРА: A) опаѓа B) расте C) не се менува Како е возможно Т да не се менува, кога гасот при ширење се лади (расте кинетичката енергија на молекулите)???? Потрошената топлинска енергија се надокнадува на сметка на внатрешната енергија (топлински резервоар)

10 ШАРЛОВ ЗАКОН (ПРВ ГЕЈЛ ЛИСАКОВ ЗАКОН), Р=CONST. Волуменот и температурата на гасот се право пропорционални При константен притисок & маса V = k T Процес - премин од една рамнотежна состојба во друга при константен притисок изобарен процес изобара

11 ГЕЈЛ ЛИСАКОВ ЗАКОН, V=CONST. Притисокот и температурата на гасот се право пропорционални При константен волумен & маса P = k T Процес - премин од една рамнотежна состојба во друга при константен волумен изохорен процес изохора

12 РАВЕНКА ЗА ГАСНА СОСТОЈБА PV = k T P V P V = T 1 = T2 1 2 P V T = P V T T

13 АВОГАДРОВ ЗАКОН, T, P =CONST. V = k n Исто количество на различни гасови на иста температура и притисок завземаат ист волумен 1 mol од било кој гас завзема волумен од 22,4 dm 3 Бројот на молекули во еден мол супстанција е Авогадров број со вредност 6, mol гас = 22,4 dm³ гас = 6, молекули гас За идеален гас PV/nT= R УНИВЕРЗАЛНА ГАСНА КОНСТАНТА R= L atm/mol K R=8.315 dm 3 kpa/mol K КЛАЈПЕРОНОВА РАВЕНКА (РАВЕНКА ЗА СОСТОЈБА НА ИДЕАЛЕН ГАС PV=nRT

14 ДАЛТОНОВ ЗАКОН Вкупниот притисок на гасовитата смеса е еднаков на збирот на парцијалните притисоци на компонентите во смесата P = P A + P B Парцијален притисок на гасот е притисокот што би го имал секој гас поединечно кога би завземал волумен еднаков на волуменот на гасовитата смеса, на иста температура Адитивноста на парцијалните притисоци важи во потполност за идеални гасови.кај реалните гасови има отстапување!

15 ГРАХАМОВ ЗАКОН Ефузија Спонтан премин на гас од еден во друг сад преку мал отвор

16 Дифузија Спонтан премин на гасот од еден сад во друг, без присуство на преграда р се до комплетна рамномерна р дистрибуција Дифузија

17 Брзина на дифузија/ефузија Кинетичката енергија на гасот е определена од неговата температура. На иста температура & Eк, потешките молекули се движат поспоро поголема m помала v бидејќи E к = ½mv 2 Грахамов закон к Брзината на дифузија/ефузија е обратно пропорционална од моларната маса на гасот. v A = m B v B m A

18 РЕАЛНИ ГАСОВИ Реалните гасови не се покоруваат на законите за идеални гасови поради молекулските интеракции. Одстапувањата се јавуваат на висок притисок и ниска температура Два типа на интеракции: Репулзивни сили (одбивни сили) Интеракции на кратко растојание Се јавуваат кога гасот е на висок притисок (молекулите се на кратко меѓусебно растојание) Предизвикуваат помала компресибилност на гасот во однос на идеален гас при исти услови (репулзивните сили стимулираат одвојување на молекулите) Атрактивни сили (привлечни сили) Интеракции на долго растојание Се јавуваат на ниски температури, кога молекулите на гасот се движат бавно (стимулираат привлекување меѓу молекулите) Предизвикуваат поголема компресибилност на гасот во однос на идеален гас при исти услови (атрактивните сили го стимулираат привлекување на молекулите)

19 ВАН ДЕР ВАЛСОВА РАВЕНКА (VAN DER WAALS) Репулзивните сили се земени во предвид, под претпоставка дека молекулите се однесуваат како мали, непропустливи, сферни честички За N молекули на гас со вкупен волумен на гасот V, секоја од молекулите има волумен β. Вкупниот волумен на сите молекули е : V = V Nβ actual Каде b е волумен на еден мол молекули: b= N β Вкупниот волумен на сите молекули е : N Vactual = V N N A = V nb A ( β ) A

20 ВАН ДЕР ВАЛСОВА РАВЕНКА (VAN( DER WAALS) Корекцијата во равенката за идеален гас за волуменот на гасот е: Бидејќи p nrt nrt = = V V nb actual V nb< V Ако во реалниот волумен на гасот се земе во предвид д вкупниот волумен на молекулите на гасот, притисокот на реалниот гас е помал од вредноста предвидена за идеални гасови

21 ВАН ДЕР ВАЛСОВА РАВЕНКА (VAN( DER WAALS) Притисокот на гасот зависи од: Фрекфенцијата на сударите на молекулите на гасот со ѕидот на садот. Интензитетот на ударите на молекулите врз ѕидот на садот. Фрекфенцијата и интензитетот на ударите се променети под влијание на атрактивните (привлечните сили) ) меѓу молекулите (расте внатрешен притисок, се намалува интензитет на удари на ѕидот на садот) Интензитетот на привлечните сили е пропорционален со густината на гасот во садот: n V

22 ВАН ДЕР ВАЛСОВА РАВЕНКА (VAN( DER WAALS) Притисокот на реалниот гас е помал од притисокот на идеалниот гас. Намалувањето е пропорционално со квадратот од густината на гасот p nrt n = a V nb V 2 Ако се внесе изразот за моларен волумен, V m, p = RT a V b V m 2 m

23 ВАН ДЕР ВАЛСОВА РАВЕНКА (VAN DER WAALS) Ван дер Валсови константи: a b Корекција на притосок Го претставува интензитетот на привлечните сили меѓу молекулите на гасот Не ја определува физичката природа на силата Овие константи: Корекција на волуменот Зависи од димензиите на молекулите Карактеристични се за секој гас. Не се поврзани со хемиските својства на молекулите на гасот

24 ВАН ДЕР ВАЛСОВА РАВЕНКА (VAN DER WAALS) РАВЕНКА ЗА СОСТОЈБА НА РЕАЛЕН ГАС Експериментално определен притисок Волумен на садот 2 an P + ( V nb) = nrt 2 V Корегиран израз за притисокот на гасот Корегирана вредност за волуменот на гасот

25 ТЕЧНОСТИ Честиците на течностите се цврсто поврзани, но сепак доволно оддалечени за поинтензивно движење во однос на цврстите супстанции Течностите имаат недефиниран облик, а дефиниран волумен

26 Особините на течностите се меѓу гасовита и цврста состојба Молекулите се движат хаотично Силите на привлекување и одбивање се силни (послаби од цврсти супстанции, но многу посилни од гасови) Особини слични на цврста состојба: густина, моларен волумен и стисливост Особини слични на гасовита состојба: подвижност, вискозност, завземаат облик на садот во кој се наоѓаат Заеднички назив за течности и гасови- ФЛУИДИ

27 Поделба на течностите според видот на честичките у (вода) молекулски атомски (инертни гасови во течна состојба) јонски (растопи на електролити, течни метали) Сили што делуваат меѓу честиците Van der Waals-ови Coulomb-ови

28 ЕТАНОЛ Е: A) молекулска течност Б) атомска течност В) јонска течност

29 ТЕЧЕН АРГОН Е: A) молекулска течност Б) атомска течност В) јонска течност

30 ОСОБИНИ НА ТЕЧНОСТИТЕ НАПОН НА ПАРЕА ВИСКОЗНОСТ ПОВРШИНСКИ НАПОН

31 НАПОН НА ПАРЕА Течноста испарува пареата врши притисок на површината на течноста Притисокот зависи од - природата р на течноста - температурата објаснување кинетичка теорија. динамичка рамнотежа заситена пареа ПРИТИСОК (НАПОН) НА ЗАСИТЕНА ПАРЕА

32 НАПОН НА ПАРЕА (NP) T NP NP = надворешен P течноста врие Нормална температура на вриење надворешен е притисок P 0 = Pa) Clapeyron-Clausius ова равенка log P P ΔH T2 T T1 T2 1 isp 1 = 2 2,303R T топлотен ефект при промена на агрегатна состојба и кристална структура

33 СО ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА НАДВОРЕШНИОТ ПРИТИСОК, ТЕМПЕРАТУРАТА НА ВРИЕЊЕ: A. опаѓа B. расте C. не се менува

34 НА МОНТ ЕВЕРЕСТ, ВОДАТА ВРИЕ НА ТЕМПЕРАТУРА ОД: A) 100 C B) помала од100 C C) поголема од100 C Во рудник, водата врие на A) 100 C B) помала од100 C C C) поголема од 100 C

35 ОД ШТО ЗАВИСИ НАПОНОТ НА ПАРЕА? A. количеството B. волуменот C. температурата D. природата род на течноста

36 ВИСКОЗНОСТ Отпор при течење на флуидот Отпорот потекнува од меѓумолекулските сили на привлекување Протекувањето е слоевито ламинарно Меѓу слоевите сила на внатрешно триење Newton η - динамичка вискозност 1/η = ϕ = флуидност, флуидитет F = η s dv dl

37 ТЕЧНОСТИТЕ СЕ ДЕЛАТ НА: Њутнови dv F = η s dl ламинарно течење Нењутнови вискозноста зависи од концентрацијата, големината, обликот, наелектризираноста колоиди

38 ПОВРШИНСКИ НАПОН Заради дејството на меѓумолекулските сили на привлекување, течноста се стреми да ја намали својата површина на најмала можна, било да се граничи со друга течност, цврсто тело или гас

39 ПОВРШИНСКИ НАПОН Резултантна сила насочена кон внатрешноста на течноста. Течноста се стреми да завземе најмала можна површина.

40 ГОЛЕМ ПОВРШИНСКИ НАПОН ИМААТ ТЕЧНОСТИ: Со силни меѓумолекулски сили Поларни течности-диполи σ T вр течност бензен вода жива σ 0, Nm -1 0, Nm -1 0,44 Nm o C 100 o C 357 o C T klj

41 КОЈА СУПСТАНЦИЈА ИМА ПОГОЛЕМ ПОВРШИНСКИ НАПОН? A. H 2 O B. CCl A. H 4 2 O B. бензен A. H 2 O A. HCl B. Hg B. CCl 4

42 СО ПОРАСТ НА T, ПОВРШИНСКИОТ НАПОН НА ТЕЧНОСТА A. расте B. опаѓа C. Не се менува... Бидејќи со пораст на температурата расте кинетичката енергија на молекулите, па ослабуваат и полесно се раскинуваат меѓумолекулските сили

43 ТОЧКАТАНАВРИЕЊЕНАВОДАТАЕ100 0 C, НА БЕНЗЕН Е 80 0 C. КОЈА СУПСТАНЦИЈА ИМА ПОГОЛЕМ ПОВРШИНСКИ НАПОН?? A. вода B. бензен

44 ЦВРСТИ СУПСТАНЦИИ Честиците на цврстите супстанции се цврсто поврзани и вибрираат околу фиксна позиција Цврстите супстанции имаат дефиниран облик, големина и волумен

45 КРИСТАЛНА И АМОРФНА СОСТОЈБА Цврстите тела имаат облик и волумен. КРИСТАЛИ правилен и периодичен распоред. јачината на врската е еднаква во целиот кристал. Пораст на T --- РАСТОП Точка на топење остар премин АМОРФНА СОСТОЈБА пореденост на мало растојание (смола, стакло ) = јачината на врските меѓу честиците не е еднаква. Точка на топење интервал на премин кристал поликристал Аморфна супстанција

46 ПРОСТОРНА КРИСТАЛНА РЕШЕТКА Елементарна клетка најмал волумен што ги има сите особини на кристалот и со чие периодично повторување во просторот може да се изгради кристалот Елементарната клетка е дефинирана со: Број на честици Вид на честици Распоред на честици Меѓусебно растојание

47 КЛАСИФИКАЦИЈА НА КРИСТАЛНИТЕ СИСТЕМИ 1. Надворешен облик на кристалот- хабитус 2. Внатрешна структура на кристалот 7 елементарни облици на кристалната клетка

48 НАДВОРЕШЕН ОБЛИК НА КРИСТАЛИ бизмут инсулин галиум кварц

49 Внатрешна структура на кристална клетка Auguste Bravais ( )

50 СИМЕТРИЈА НА КРИСТАЛОТ Три елементи на симетрија 1. Рамнина на симетрија 2. Оска на симетрија 3. Центар на симетрија

51 РАМНИНА НА СИМЕТРИЈА Го дели кристалот на два еднакви делови што се однесуваат како предмет и лик во огледало

52 ОСКА НА СИМЕТРИЈА Линија околу која кристалот може да ротира така да во тек на едно ротирање од 360 о може повеќе пати да се пок лопи со својата почетна состојба Оските може да се: двојни, тројни, четворни или шесторни

53 ЦЕНТАР НА СИМЕТРИЈА Точка низ која секоја права што поминува низ неа и спојува две соодветни точки на површината или на темињата на кристалот го дели кристалот на два еднакви дела Секогаш е само ЕДНА!

54 ПОЛИМОРФИЗАМ Една супстанција кристализира во повеќе кристални облици преминот меѓу кристалните облици зависи од условите Р,, T Полиморфизам кај хемиски елементи алотропија 2 кристални облици диморфни супстанции 3 кристални облици триморфни супстанции... триморфни

55 АЛОТРОПИЈА ЛОТРОПИЈА: АЛОТРОПСКИ МОДИФИКАЦИИ НА СУЛФУР

56 АЛОТРОПСКИ МОДИФИКАЦИИ НА ЈАГЛЕРОД фулерен дијамант кубичен графит хексагонален хексагонален

57 КООРДИНАТИВЕН БРОЈ Број на честици (атоми, молекули или јо ни) што ја опкружуваат една честица на еднакво растојание дијамант-4 графит-33

58 ВИДОВИ КРИСТАЛНИ РЕШЕТКИ јонска атомска молекулска метална

59 ЈОНСКА КРИСТАЛНА РЕШЕТКА NaCl Елементарна клетка: и јони Јонска хемиска врска Електростатски сили Решетката е цврста, стабилан, има висока Тв заради јака јонска врска и голема енергија на решетката Na + Cl -

60 АТОМСКА КРИСТАЛНА РЕШЕТКА Елементарна клетка атоми на еднакво растојание Ковалентна врска (два соседни - атоми заеднички електронски пар) Типот на кристалната решетка зависи од бројот на електрони што ја градат врската и од АГОЛОТ НА ВРСКАТА врската е насочена Висока T в Голема тврдина Мала испарливост Ниска T в мек се цепи Дијамант 4 силни хибридни врски sp 3 насочени кон аглите на тетраедарот Координативен бројj 4 Графит, шесточлени прстени во паралелни рамнини 3 σврски sp 2 во рамнина,, 4 ти π електрон во резонантна врска. Слоевита решетка 0,341 nm, Слаби Ван дер валсови сили

61 МОЛЕКУЛСКА КРИСТАЛНА РЕШЕТКА Елементарна клетка молекули распоредени по аглите Ковалентна врска меѓу атомите во молекулот Ван дер Валсови сили меѓу молекулите е (попарни дипол-дипол, неполарни дисперзиони сили на привлекување) Типот на кристалната решетка зависи од обликот на молекулот се стремат кон најгусто ју пакување - кубна Инертни гасови,, J 2, O 2, HCl, CO 2, NO 2, Органски соединенија Ниски Тт

62 МЕТАЛНА КРИСТАЛНА РЕШЕТКА Сите метали (метална врска) мала испарливост, висока електрична и топлотна проводливост Цврстината и точката на топење потекнуваат од ЕЛЕКТРОНИТЕ ВО ЕЛЕКТРОНСКИОТ ОБЛАК пример Na: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1

63 KBR ГРАДИ A) Јонска кристална решетка B) Атомска кристална решетка C) Молекулска кристална решетка D) Метална кристална решетка

64 НАЈГОЛЕМА ТОЧКА НА ВРИЕЊЕ ИМААТ СОЕДИНЕНИЈА СО: A) Јонска кристална решетка B) Атомска кристална решетка C) Молекулска кристална решетка D) Метална кристална решетка

65 КАЛАЈ ГРАДИ A) Јонска кристална решетка B) Атомска кристална решетка C) Молекулска кристална решетка D) Метална кристална решетка

66 СТИСЛИВОСТ НА ГАСОВИ, ТЕЧНОСТИ И ЦВРСТИ СУПСТАНЦИИ Гасовите се стисливи (компресибилни )супстанции поради големото растојание меѓу честиците Течностите се релативно нестисливи супстанции поради поголемата густина, односно помалото растојание меѓу честиците Цврстите супстанции се практично нестисливи и ригидни. Нивните молекули или јони се цврсто поврзани и многу малку подвижни

67 ШТО СЕ СЛУЧУВА АКО СУПСТАНЦИЈАТА ЈА ЗАГРЕЕМЕ НА СУПЕР ВИСОКА ТЕМПЕРАТУРА... ПОМЕЃУ 1000 И 1,000,000, C? Дали се се претвара во гас???

68 ПЛАЗМА Плазмата е јонизиран гас Добар проводник на електричество, привлекувана од електромагнетно поле Плазмата, како и гасовите нема дефиниран облик и волумен Плазмата е четврта агрегатна состојба на материјата

69 СОСТОЈБИ НА МАТЕРИЈАТА цврсто течност гас плазма Цврсто пакувани честици со правилен распоред. Вибрираат без промена на местоположбата Мало растојание меѓу честици без правилен распоред. Вибрираат со мала промена на положбата Големо растојание без правилен распоред. Слободно се движат во просторот со голема брзина Нема дефиниран волумен и облик. Составена е од спротивно наелектризирани цестици, јони и електрони

70 Влијание на кинетичката енергија на честиците на состојбата на материјата Гасови влијанието на кинетичката енергија ги надминува привлечните меѓумолекулски сили

71 ТЕЧНОСТИ МОЛЕКУЛИТЕ ИМААТ ДОВОЛНО КИНЕТИЧКА ЕНЕРГИЈА ДА СЕ РАЗМИНУВААТ

72 ЦВРСТИ СУПСТАНЦИИ- КИНЕТИЧКАТА ЕНЕРГИЈА НЕ Е ДОВОЛНОГОЛЕМАДАОВОЗМОЖИЗНАЧАЈНАПРОМЕНА НА ПОЛОЖБАТА

73 Интермолекулски сили (привлечни сили, ван дер Валсови сили Интермолекулски сили- привлечни сили меѓу молекулите е ги доведуваат молекулите во меѓусебен контакт Интрамолекулските сили ги поврзуваат атомите на елементите во молекулот (сили на хемиската врска) Интермолекулски vs Интрамолекулски 41 kj за испарување на 1molвода (интермолекулски) 930 kj за раскинување на сите O-H врски во 1 mol вода(интрамолекулски)

74 Генерално, интермолекулските сили се послаби од интрамолекулските сили Мерка за интензитетот на интермолекулските сили Температура на вриење Температура на топење ΔH vap ΔH fus ΔH sub ТИПОВИ НА ИНТЕРМОЛЕКУЛСКИ СИЛИ (VAN DER WAALS- ОВИ СИЛИ) Поларни молекули Дипол - Дипол интеракции (поларни молекули) Водородна врска Јон дипол интеракции Неполарни молекули Лондонови дисперзиони сили (неполарни молекули)

75 ИНТЕРМОЛЕКУЛСКИ СИЛИ Врската меѓу молекулите ни оддалеку не е толку силна во однос на интрамолекулските сили кои ги поврзуваат атомите

76 ИНТЕРМОЛЕКУЛСКИ СИЛИ Меѓутоа, овие сили се доволно силни да влијаат на физичките својства на супстанцијата (температура на топење, температура на вриење, напон на пареа, вискозност

77 ДИПОЛ ДИПОЛ ИНТЕРАКЦИИ Се јавуваат меѓу молекули со перманентен дипол (поларни молекули формирани со поларна ковалентна врска) Привлечни сили меѓу различни полови на две соседни молекули Одбивни сили меѓу идентични полови на две соседни молекули

78 ДИПОЛ ДИПОЛ ИНТЕРАКЦИИ Колку е молекулот повеќе поларен, толку супстанцијата има повисока тепература на топење поголем интензитет на интермолекулски сили

79 ЈОНИ - ДИПОЛ ИНТЕРАКЦИИ Јон-дипол интеракциите се значајни интрамолекулски сили кои се јавуваат во раствори на електролити (сили меѓу јоните на електролитот и поларните молекули на растворувачот) Постоењетои интензитетот на овие сили овозможува растварање на електролитите (дисоцијацијана молекулите на електролитот, хидратација, односно солватација на јоните)

80 ЛОНДОНОВИ ДИСПЕРЗИОНИ СИЛИ ПРИВЛЕЧНИ СИЛИ МЕЃУ ИНДУЦИРАНИ ДИПОЛИ Моментален дипол Електроните на во 1ѕ орбиталата на хелиумот ротираат околу атомското јадро, и во еден момент се наоѓаат на иста страна во однос на позитивното јадро

81 ЛОНДОНОВИ ДИСПЕРЗИОНИ СИЛИ ПРИВЛЕЧНИ СИЛИ МЕЃУ ИНДУЦИРАНИ ДИПОЛИ Моментален дипол Во тој момент атомот на хелиум се однесува како поларна честичка концентрирање р на негативен полнеж на левата страна на молекулот и недостаток на негативен полнежна десната страна

82 ЛОНДОНОВИ ДИСПЕРЗИОНИ СИЛИ ПРИВЛЕЧНИ СИЛИ МЕЃУ ИНДУЦИРАНИ ДИПОЛИ Индуциран дипол Доколку во близина на овој атом се најде друг атом на хелиум со спротивен распоред на електрони, во еден момент ќе се јават електростатски привлечни сили меѓу индуцираниот негативен пол на едниот атом и електропозитивниот атом на другиот

83 ЛОНДОНОВИ ДИСПЕРЗИОНИ СИЛИ ПРИВЛЕЧНИ СИЛИ МЕЃУ ИНДУЦИРАНИ ДИПОЛИ Лондоновите дисперзиони сили се сили на привлекување меѓу моментален и индуциран дипол

84 ЛОНДОНОВИ ДИСПЕРЗИОНИ СИЛИ ПРИВЛЕЧНИ СИЛИ МЕЃУ ИНДУЦИРАНИ ДИПОЛИ Овие сили се присутни меѓу сите видови на молекули, поларни и неполарни Тенденцијата на електронскиот облак на атомот да се згуснува на една страна во однос на атомското јадро се нарекува поларизибилност

85 ФАКТОРИ КОИ ВЛИЈААТ НА ИНТЕНЗИТЕТОТ НА ДИСПЕРЗИОНИТЕ СИЛИ Обликот на молекулот влијае на интензитетона дисперзионите сили. Издолжени молекули (n-pentane) имаат афинитет кон поинтензивни дисперзиони сили во однос на пократки, топчести молекули (neopentane). Причината е во поголемата површина на молекулот на n-pentane.

86 ФАКТОРИ КОИ ВЛИЈААТ НА ИНТЕНЗИТЕТОТ НА ДИСПЕРЗИОНИТЕ СИЛИ Интензитетот на дисперзионите сили расте со пораст на молекулската маса Молекули со поголема молекулска маса имаат поголема густина на електронскиот облак, што резултира со полесна поларизација

87 КОЈ ВИД НА СИЛИ ИМААТ ПОГОЛЕМО ВЛИЈАНИЕ НА ФИЗИЧКИТЕ СВОЈСТВА НА СУПСТАНЦИЈАТА; ДИПОЛ- ДИПОЛ СИЛИТЕ ИЛИ ДИСПЕРЗИОНИТЕ СИЛИ? Доколку молекулите имаат приближно ист облик и молекулска маса, дипол-дипол интеракциите се доминантни Доколку еден молекул е поголем од другиот, дисперзионите сили ги детерминираат физичките својства

88 ОБЈАСНЕТЕ ЈА СЛЕДНАТА ПОЈАВА Неполарните молекули (од SnH 4 до CH 4 ) покажуваат очекуван тренд на промена на температурата на вриење Поларните молекули покажуваат очекуван тренд од H 2 Te до H 2 S, но температурата на вриење на водата е исклучок Според М водата би требало да мрзне на -120 o C, а да врие на -80 O C Кога не би постоела водородната врска не би постоел ни животот на замјата!

89 ВОДОРОДНА ВРСКА Дипол-дипол интеракциите се особено силни доколку се работи за молекул во кој H атом е поврзан за силно електронегативен елемент (N, O, F) Овој тип на интеракции се нарекува водородна д врска

90 ВОДОРОДНА ВРСКА Јачината на водородната врска е резултат на големата електронегативност на азот, кислород и флуор Доколку водороден атом е поврзан со силно-електронегативен елемент настанува дополнителна поларизација на молекулот што резултира со појава на најсилна дипол-дипол интермолекулска врска водородна врска

91

92 ФАЗНИ ПРОМЕНИ. НА ШТО СЕ ТРОШИ ПОТРЕБНАТА ЕНЕРГИЈА?

93 ФАЗЕН ДИЈАГРАМ супстанцијата почнува да врие вриењето е завршено супстанцијата почнува да се топи топењето е завршено

94 ФАЗЕН ДИЈАГРАМ- ДИЈАГРАМ НА ПРОМЕНА НА ТЕМПЕРАТУРАТА И ПРИТИСОКОТ ПРИ ПРОМЕНА НА АГРЕГАТНАТА СОСТОЈБА НА СУПСТАНЦИЈАТА Линиите ја покажуваат рамнотежната состојба меѓу фазите Критична температуратемпература при која независно од притисокот супстанцијата е во гасовита агрегатна состојба Тројна точкатемпература и притисок при кои сите три фази (агрегатни состојби) се во рамнотежа Критичен притисок - напон на пареа на критична температура. Критична точка - состојба на системот на критична температура