Μικροοικονοµική Θεωρία Κώστας Ρουµανιάς Ο.Π.Α. Τµήµα. Ε. Ο. Σ. 22 Σεπτεµβρίου 2014 Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 1 / 30 Τιµές και εισόδηµα Η συνάρτηση χρησιµότητας περιγράφει πως αντιµετωπίζει ο καταναλωτής διαφορετικά καλάθια αγαθών (ποια προτιµάει από ποια, µεταξύ ποίων είναι αδιάφορος). Για να περιγράψουµε όµως πώς ένας καταναλωτής επιλέγει πρέπει να δούµε τι αγοραστικές δυνατότητες έχει. Το τί δύναται να αγοράσει εξαρτάται από δύο παράγοντεσ: 1 Από το εισόδηµά του (πόσα µπορεί να ξοδέψει). Π.χ. 2000 (ένας εύπορος καταναλωτής!) 2 Από τις τιµές των αγαθών (σκεφτείτε έναν καταναλωτή µε εισόδηµα 2000 που ϑέλει να αγοράσει ένα αυτοκίνητο αξίας 4000. ε µπορεί!). Ετσι λοιπόν ένας καταναλωτής µε ας πούµε 200 µπορεί να καταναλώσει 20 γεύµατα των 10. Η µπορεί να καταναλώσει 200 τσίχλες του 1. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 2 / 30 Ο εν λόγω καταναλωτής µε εισόδηµα έστω (στο προηγούµενο παράδειγµα = 200), µπορεί να καταναλώσει µονάδες αγαθού X µε τιµή p αρκεί η δαπάνη να µην υπερβαίνει το εισόδηµά του. ηλαδή αρκεί p Στην περίπτωση των δύο αγαθών, ϑα πρέπει η συνολική του δαπάνη σε και να µην υπερβαίνει το εισόδηµά του. ηλαδή p + p. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 3 / 30 Ας σχεδιάσουµε πρώτα τον εισοδηµατικό περιορισµό p + p = Και στη συνέχεια το εφικτό σύνολο κατανάλωσης p + p Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 4 / 30
p + p = ( = p ) p p p p p Σχήµα : Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 5 / 30 p + p = ( = p ) p p p p p Σχήµα : Εφικτό σύνολο κατανάλωσης. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 6 / 30 Τώρα ας εξετάσουµε γραφικά τί συµβαίνει στον εισοδηµατικό περιορισµό µας (και στο εφικτό σύνολο κατανάλωσης) όταν το εισόδηµα µειώνεται από σε Και πως εµφανίζουµε γραφικά µια νέα µείωση σε < < Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 7 / 30 p + p = Σχήµα : Εισοδηµατικός περιορισµός µε εισόδηµα. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 8 / 30
p + p = p + p = Σχήµα : Εισοδηµατικός περιορισµός µε <. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 9 / 30 p + p = p + p = p + p = Σχήµα : Εισοδηµατικός περιορισµός µε < <. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 10 / 30 Τί γίνεται όµως αν αλλάξει η τιµή του ενός αγαθού (π.χ. ) από p σε p > p (αν δηλαδή αυξηθεί η τιµή του αγαθού ); Και στη συνέχεια η τιµή του από p σε p > p ; Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 11 / 30 p p + p = p Σχήµα : Εισοδηµατικός περιορισµός µε αύξηση της τιµής του. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 12 / 30
p p + p = p Σχήµα : Εισοδηµατικός περιορισµός µε αύξηση της τιµής του. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 13 / 30 p p + p = p Σχήµα : Εισοδηµατικός περιορισµός µε αύξηση της τιµής του. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 14 / 30 υπό ανισοτικό περιορισµό Πώς επιλέγει ο καταναλωτής το άριστο καλάθι αγαθών και ; Πώς επιλέγει δηλαδή τις ποσότητες των και που προτιµάει από οποιοδήποτε άλλο συνδυασµό και ; Για να ϐρούµε το άριστο καλάθι, λύνουµε το πρόβληµα µεγιστοποίησης του καταναλωτή υπό τον εισοδηµατικό περιορισµό: υ.τ.π. ma, U(, ) p + p Για να προσεγγίσουµε το πρόβληµα αυτό και γραφικά: Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 15 / 30 υπό ανισοτικό περιορισµό Ας πάρουµε µια συνάρτηση χρησιµότητας Cobb-Douglas U(, ) = 0.3 0.7 Πρώτα σχεδιάζουµε τη συνάρτηση αυτή, όπως κάναµε και πριν. Στη συνέχεια σχεδιάζουµε τον εισοδηµατικό περιορισµό. ηλαδή έναν «κάθετο τοίχο» µέσα στον οποίον πρέπει να κινηθούν τα και. Το πρόβληµα µεγιστοποίησης είναι να ϐρεθούν οι «συντεταγµένες», του σηµείου του επιπέδου ( «πατώµατος» ) µέσα στον τοίχο, στο οποίο σηµείο η συνάρτηση U(, ) λαµβάνει τις υψηλότερες τιµές. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 16 / 30
U, Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 17 / 30 U, Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 18 / 30 U, Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 19 / 30 υπό ανισοτικό περιορισµό Το ερώτηµα λοιπόν είναι ποιο είναι το σηµείο µέσα στο εφικτό σύνολο στο οποίο η U(, ) λαµβάνει τη µεγαλύτερη τιµή. Π.χ., µπορεί η U(, ) να λάβει τιµή 0.4 για κάποια, µέσα στο εφικτό σύνολο; Για να το εξετάσουµε αυτό λαµβάνουµε µια ισοϋψή καµπύλη U(, ) = 0.4 και ϐλέπουµε αν αυτή «περνάει» µέσα από το εφικτό σύνολο. Η απάντηση είναι προφανώς ναι. Και µάλιστα ϐλέπουµε ξεκάθαρα πως η συνάρτηση µπορεί να λάβει µέσα στο εφικτό σύνολο τιµές µεγαλύτερες του 0.4. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 20 / 30
U, Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 21 / 30 U, Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 22 / 30 υπό ανισοτικό περιορισµό Συνεχίζουµε κατά τον ίδιο τρόπο. Μπορεί να λάβει τιµή, 0.6, 1.2; Οι απαντήσεις είναι ναι, ναι, και όχι. Το 1.2 είναι πολύ υψηλή τιµή και για να την «πετύχουµε» πρέπει να ϐγούµε από το εφικτό σύνολο. Η υψηλότερη τιµή που µπορούµε να λάβουµε µέσα στο εφικτό σύνολο είναι περίπου 0.867. Και τη λαµβάνει η συνάρτηση U(, ) στο σηµείο επαφής του εισοδηµατικού περιορισµού µε την υψηλότερη καµπύλη αδιαφορίας (ισοϋψή καµπύλη). Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 23 / 30 U, Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 24 / 30
U, Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 25 / 30 U, Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 26 / 30 U, Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 27 / 30 U, Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 28 / 30
UH,L Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 29 / 30 U, Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Μικροοικονοµική Θεωρία 22 Σεπτεµβρίου 2014 30 / 30