Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΑΓΩΝΑΣ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ποιοί είναι οι στόχοι της προθέρμανσης; Ποια είναι τα γενικά χαρακτηριστικά στοιχεία της προθέρμανσης; Πότε ξεκινά η συστηματική προθέρμανση; Πρέπει η προπόνηση στις ηλικίες κάτω των 10 ετών να ξεκινάει με προθέρμανση; Ποια πρέπει να είναι η μορφή προθέρμανσης πριν τον αγώνα στις αναπτυξιακές ηλικίες;
Τι είναι προθέρμανση; Η προοδευτική Σωματική Ψυχική Νοητική προετοιμασία του ποδοσφαιριστή. 1. Αποφυγή τραυματισμών 2. Μεγιστοποίηση απόδοσης ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΥΡΑΝΟΥΔΗΣ
Στόχοι της προθέρμανσης Αύξηση της θερμοκρασίας των μυών και του σώματος Αύξηση της ελαστικότητας των μυών και ευκαμψίας των αρθρώσεων Βελτίωση της λειτουργίας του καρδιοαναπνευστικού συστήματος και της κυκλοφορίας του αίματος ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΥΡΑΝΟΥΔΗΣ
Στόχοι της προθέρμανσης Αύξηση του νευρικού συντονισμού (νευρομυϊκής συναρμογής) (νευρομυϊκής συναρμογής) Βελτίωση της ψυχικής και πνευματικής ετοιμότητας ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΥΡΑΝΟΥΔΗΣ
Διάρκεια της προθέρμανσης Η προθέρμανση πρέπει να έχει διάρκεια το λιγότερο 20-25 (± 5) λεπτά για να υπάρχει ενεργοποίηση στη λειτουργική ετοιμότητα του οργανισμού και στην απόδοση
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ Ηλικία (νέοι ή ηλικιωμένοι) Προπονητική κατάσταση Ψυχική διάθεση ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ Ώρα της ημέρας (πρωί ή απόγευμα) Θερμοκρασία περιβάλλοντος Περιεχόμενο του κυρίως μέρους της προπόνησης ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΥΡΑΝΟΥΔΗΣ
ΦΑΣΕΙΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ 1 Η ΦΑΣΗ ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 2 Η ΦΑΣΗ ΔΙΑΤΑΣΕΙΣ 3 Η ΦΑΣΗ ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΥΡΑΝΟΥΔΗΣ
1 Η ΦΑΣΗ: ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Αερόβια περίοδος. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: Τρέξιμο χαμηλής έντασης (130-140 σφ/λεπτό) Γενικές γυμναστικές ασκήσεις και ασκήσεις συναρμογής με χαμηλή ένταση. ΣΤΟΧΟΣ: Ενεργοποίηση διαφόρων συστημάτων Αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος Βελτίωση της νευρομυϊκής λειτουργίας (Behm & Chaouachi, 2011; Fradkin et al., 2010; Young & Behm, 2002). ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 5-8 λεπτά (με και χωρίς μπάλα).
2 Η ΦΑΣΗ: ΔΙΑΤΑΣΕΙΣ Διατάσεις (στατικές ή δυναμικές) ΣΤΟΧΟΣ: Βελτίωση της ευκαμψίας των αρθρώσεων (Behm & Chaouachi, 2011; Fradkin et al., 2010; Gelen, 2010; Young & Behm, 2002) ΔΙΆΡΚΕΙΑ: 5-10 λεπτά
ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΣΤΑΤΙΚΩΝ Fig. 1 The number of measures (tests) from 42 studies encompassing 1,606 participants that report static stretch-induced changes in force and power. Measures of force and power in these studies included isometric force and torque, isokinetic power, and one repetition maximum lifts, such as squats and bench press (Behm-Chaouachi,2011) Fig. 2 The number of measures (tests) from 20 studies encompassing 484 participants that report the effect of static stretch on jump height performance. Changes in jump height in these studies included countermovement jumps (CMJ), squat jumps, and drop jumps (Behm-Chaouachi,2011)
ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΣΤΑΤΙΚΩΝ Fig. 3 The number of measures (tests) from 16 studies encompassing 415 participants that report the effect of static stretching on sprint and running performance (Behm-Chaouachi,2011) (Behm-Chaouachi,2011)
3 Η ΦΑΣΗ: ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Κινητικές ενέργειες που έχουν σχέση με το άθλημα (Behm & Chaouachi, 2011; Fradkin et al., 2010; Young & Behm, 2002). ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: Διάφορες κινητικές δραστηριότητες με προοδευτική ένταση που να ανταποκρίνονται στο κύριο μέρος της προπόνησης ή του αγώνα (Εκκινήσεις, αλλαγές κατεύθυνσης, ασκήσεις τεχνικής με μπάλα, αγωνιστικά παιχνίδια, κλπ.). ΣΤΟΧΟΣ: Αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, Εκτέλεση των κινήσεων του αθλήματος πιο οικονομικά και με καλύτερο νευρομυϊκό συντονισμό, εξαιτίας της βελτίωσης των νευρικών ώσεων (Hedrick, 2000). ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 10-15 λεπτά
ΣΤΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΕ ΣΠΡΙΝΤ 20Μ. 3.150 3.100 (Κυρανούδης,2013) * ** 3.050 SEC 3.000 2.950 2.900 2.850 ΧΡΟΝΟΣ 1 ΧΡΟΝΟΣ 2 ΧΡΟΝΟΣ 3
ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΕ ΣΠΡΙΝΤ 20Μ. 3.090 (Κυρανούδης,2013) 3.080 3.070 3.060 3.050 sec 3.040 3.030 3.020 3.010 3.000 ΧΡΟΝΟΣ 1 ΧΡΟΝΟΣ 2 ΧΡΟΝΟΣ 3
*Ατομική προθέρμανση Η πλήρη εξατομίκευση της προθέρμανσης στις ανάγκες του παίκτη (ιδιοσυγκρασία, τραυματισμός, εξειδίκευση τεχνικής, κλπ.) Διάρκεια : 3-5 min
Ένταση της προθέρμανσης Η ένταση της προθέρμανσης να ακολουθεί μια προοδευτικότητα. Η ένταση της επιβάρυνσης στη διάρκεια της προθέρμανσης δεν πρέπει να είναι πολύ υψηλή, έτσι ώστε να μην υπάρξει δραστηριοποίηση των ενεργειακών μηχανισμών γλυκογόνου με αποτέλεσμα να έλθει γρηγορότερα η κόπωση. Η χαμηλή ένταση (κάτω των 120 ΚΣΦ/λεπτό) δεν προετοιμάζει τον παίκτη για τις επιβαρύνσεις που ακολουθούν στην προπόνηση ή τον αγώνα.
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ Λαμβάνοντας υπ όψη τα παραπάνω, καταλαβαίνει κανείς ότι η προθέρμανση στις αναπτυξιακές ηλικίες παίρνει άλλη διάσταση και σημασία. Τα παιδιά έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, διαφορετικές ανάγκες και ο στόχος της προπόνησης ή του παιχνιδιού είναι διαφορετικός.
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ Τα παιδιά 5-6 ετών παρουσιάζουν συναρμοστικές δυσκολίες Κουράζονται εύκολα λόγω μη ανεπτυγμένων συστημάτων και έλλειψης δρομικής οικονομίας Η ευλυγισία των παιδιών παρουσιάζει μεταπτώσεις λόγω αύξησης του ύψους σε όλες τις ηλικίες
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ Έχουν περιορισμένη κατανόηση του χώρου (7-8 ετών) Τα συστήματα του οργανισμού (και κυρίως το κυκλοφορικό) δεν είναι κατάλληλα ανεπτυγμένα (9-10 ετών) Η ικανότητα αλλαγής ρυθμού αναπτύσσεται σε υψηλό βαθμό μετά τα 10 χρόνια
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ 5-6 Προθέρμανση στις ηλικίες μέχρι 8 ετών δεν νοείται. Στις ηλικίες 5-6 ετών η προπόνηση πρέπει να ξεκινάει με παιχνίδια εκτόνωσης (δρομικά παιχνίδια, παιχνίδια κυνηγητού, γενικές κινήσεις)
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ 5-6 Στόχος: η ικανοποίηση της επιθυμίας για κίνηση και η ανάπτυξη της φαντασίας Δρομικά: «Βρες το φίλο σου» Τα παιδιά τρέχουν ελεύθερα στο χώρο. Ο προπονητής φωνάζει ή δείχνει ένα αριθμό και τα παιδιά πρέπει να φτιάξουν ομάδες με τα ανάλογα άτομα
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ 5-6 Κυνηγητό : «Ουρίτσες» Τα παιδιά έχουν στο πίσω μέρος της φόρμας του ένα φανελάκι. Τα παιδιά κυνηγούν το ένα το άλλο με σκοπό να μαζέψουν όσα περισσότερα φανελάκια μπορούν ή να προστατέψουν τα δικά τους. Γενικές κινήσεις: «Ο ταχυδακτυλουργός» Κάθε παιδί έχει μια μπάλα. Εκτελούν διάφορες ενέργειες: ντριπλάρουν, αναπηδούν την μπάλα, την πετάνε και την πιάνουν, την ρολάρουν κάτω από τα πόδια, ξαπλωμένα την περνάνε κάτω από τη μέση τους κ.ο.κ
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ 7-8 Επειδή τα παιδιά έχουν καλύτερο ρυθμό από το προηγούμενο ηλικιακό επίπεδο, αλλά όχι ιδιαίτερα καλή αίσθηση του χώρου, μπορούμε να μεταβάλλουμε την ένταση των ασκήσεων και παιχνιδιών στο αρχικό μέρος της προθέρμανσης. Έτσι, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε απλές ασκήσεις που εισάγουν το παιδί σε μια τεχνική (π.χ οδήγημα): τα φανάρια Μπορεί να ακολουθήσει ένα παιχνίδι κυνηγητού και ακολούθως συναρμοστικές ασκήσεις ή σκυταλοδρομίες. Εφαρμογή δυναμικών διατάσεων
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ 7-8 Η αλυσίδα: τα παιδιά είναι διασκορπισμένα στο χώρο και ένα από αυτά ορίζεται ως κυνηγός. Όποιο παιδί πιάσει ενώνεται μαζί του και φτιάχνει μια αλυσίδα κυνηγώντας τα άλλα παιδιά κ.ο.κ Συναρμογή: τοποθετούμε στο χώρο διάφορα αντικείμενα (κώνους, εμπόδια, στεφάνια, σχοινιά, ). Κάθε παίκτης με μία μπάλα κινείται ελεύθερα στο χώρο εκτελώντας διάφορες συναρμοστικές ασκήσεις.
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ 9-10 Σ αυτό το ηλικιακό επίπεδο αρχίζει η διδασκαλία των τεχνικών στοιχείων. Οι πολλές επαναλήψεις αποτελούν τη βάση μάθησης. Άρα, το τεχνικό στοιχείο πρέπει να έχει παρουσία από το πρώτο λεπτό της προπόνησης. Εφαρμογή δυναμικών διατάσεων Η προπόνηση στο αρχικό της μέρος πρέπει να περιλαμβάνει: Παιχνίδια κυνηγητού για εκτόνωση
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ 9-10 Συναρμοστικές ασκήσεις με και χωρίς μπάλα Παιχνίδια και ασκήσεις που εισάγουν στο τεχνικό στοιχείο
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ 11-12 «ΧΡΥΣΗ ΗΛΙΚΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ» Ήδη έχουν διδαχτεί διάφορα τεχνικά στοιχεία Εκπαίδευση των στοιχείων Ατομική τακτική Αναπτυγμένες συναρμοστικές ικανότητες Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε μια καλύτερα διαμορφωμένη προθέρμανση, όπου θα υπάρχει μια προοδευτικότητα, όχι όμως στο επίπεδο που γνωρίζουμε.
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ 11-12 Παιχνίδια εκτόνωσης από τις σχολικές δραστηριότητες (κυνηγητό, δυναμικές ασκήσεις με παιγνιώδη μορφή, ) Συναρμογή με συνδυασμό κινήσεων με μπάλα (τεχνικό στοιχείο) και χωρίς μπάλα Εξειδικευμένες ασκήσεις του τεχνικού στοιχείου Εφαρμογή δυναμικών διατάσεων
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ 11-12 Συναρμογή Εξειδικευμένες ασκήσεις
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ 13-14 Σ αυτό το ηλικιακό επίπεδο η προθέρμανση παίρνει σχεδόν τη μορφή που αναλύθηκε στην αρχή. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην απότομη αύξηση του ύψους που παρατηρείται στην είσοδο στην εφηβεία Οι συναρμοστικές ικανότητες πρέπει να κατέχουν σημαντική θέση στην προθέρμανση. Εφαρμογή δυναμικών διατάσεων
Η ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΠΡΙΝ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ
ΓΕΝΙΚΑ Όπως και στην προθέρμανση πριν την προπόνηση, η προθέρμανση πριν τον αγώνα παίρνει διαφορετική μορφή κατά τις φάσεις ανάπτυξης. Όλα τα χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν καθιστούν την παραδοσιακή προθέρμανση πριν το παιχνίδι απαραίτητη μόνο στα μεγαλύτερα ηλικιακά γκρουπ. Στις μικρότερες ηλικίες απλά παιχνίδια και ασκήσεις ενεργοποιούν και ετοιμάζουν τον οργανισμό των παιδιών για την επακόλουθη επιβάρυνση.
ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ 5-10 ΕΤΩΝ 5-6 ΕΤΩΝ Παιχνίδια κυνηγητού, γυμναστικές ασκήσεις με παιγνιώδη μορφή, σουτ ΔΙΆΡΚΕΙΑ: 10-15 ΛΕΠΤΑ 7-8 ΕΤΩΝ Παιχνίδια κυνηγητού, δυναμικές ασκήσεις, οδήγημα, πάσα, σουτ. ΔΙΆΡΚΕΙΑ: 15 ΛΕΠΤΑ 9-10 ΕΤΩΝ Ασκήσεις οδηγήματος, μεταβιβάσεων, σουτ, Δυναμικές ασκήσεις Ταχύτητες ΔΙΆΡΚΕΙΑ: 20 ΛΕΠΤΑ
ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ Επαφές με την μπάλα (οδήγημα, μεταβιβάσεις σε ζευγάρια ή τριάδες). Δυναμικές ασκήσεις (χαμηλής έντασης) Παιχνίδι Δυναμικές ασκήσεις (υψηλής έντασης) Ταχύτητες 11-12 ΕΤΩΝ
ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΑΓΏΝΑ Επαφές με την μπάλα Δυναμικές διατάσεις (χαμηλής έντασης) Passing game Δυναμικές διατάσεις (υψηλής έντασης) Παιχνίδι Ταχύτητες 13-14 ΕΤΩΝ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ SUCCESS IN SOCCER: Modern Youth Training (the complete guide to soccer for kids- Ages 5-12) Ralf Peter and Gerd Bode (Published by Die Deutche Bibliothek,2006) SUCCESS IN SOCCER,4, JULY 2011: Building a stronger foundation, K. Peter. DBU- Age-related training, Volume 1: 5-14 year olds Ζάκας Α. Ανάπτυξη φυσικών ικανοτήτων σε παιδιά και εφήβους στις αθλοπαιδιές, 2010. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Ε.Π.Ο-ΥΛΗ UEFA B
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Behm, D.G., and Chaouachi, A. (2011). A review of the acute effects of static and dynamic stretching on performance, European Journal of Applied Physiology, 111, 2633-2651. Fradkin, A.J., Zazryn, T.R., and Smoliga, J.M. (2010). Effects of warming-up on physical performance: A systematic review with meta-analysis, Journal of Strength and Conditioning Research, 24(1), 140-148. Hedrick, A. (2000). Dynamic flexibility training, Strength and Conditioning Journal, 22(5), 33-38. Gelen, E. (2010). Acute effects of different warm-up methods on sprint, slalom dribbling, and penalty kick performance in soccer players, Journal of Strength and Conditioning Research, 24(4), 950-956. Young, W.B., and Behm, D.G. (2002). Should static stretching be used during a warm-up for strength and power activities?, Strength & Conditioning Journal, 24(6), 33-37.