ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ (ΘΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΣΥΝΑΡΜΟΣΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ) Φαμίσης Κωνσταντίνος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα
Από την επιλογή των διαφόρων μορφών προπόνησης, αλλά και από τη σωστή της οργάνωση, εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό η επιτυχία της προπόνησης και αν πράγματι έχουν επιτευχθεί οι στόχοι που καθόρισε ο προπονητής από πριν. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ανάμεσα, τώρα, στην επιβάρυνση (όταν κάνουμε ΦΚ) που πρέπει να τη διακρίνει ένα ορισμένο μέτρο και στην οργάνωση της προπόνησης, είναι αλήθεια ότι υπάρχουν στενές λειτουργικές σχέσεις.
Έτσι μπορούμε να φτάσουμε σε μια υψηλή επιβάρυνση, αρκεί να μεσολαβούν τα κατάλληλα διαλείμματα από επιβάρυνση σε επιβάρυνση. Ως προς την οργάνωση της προπόνησης πρέπει να προσέχουμε τα παρακάτω σημεία: 1. Σωστός καθορισμός υποομάδων. 2. Η κάθε υποομάδα να βρίσκεται σε καθορισμένους χώρους παιχνιδιού. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3. Γρήγορη εναλλαγή των υποομάδων από χώρο σε χώρο ή από προπονητική μορφή σε προπονητική μορφή (λειτουργικοί τρόποι). 4. Οκαθορισμόςτηςκάθεάσκησηςαπόπλευράςχρόνου. 5. Ο καθορισμός της συχνότητας, της διάρκειας και της μορφής των διαλειμμάτων. 6. Τα όργανα και τα μέσα που χρησιμοποιούνται.
Γενικές ασκήσεις φυσικής κατάστασης χωρίς μπάλα Παιχνίδια με δρόμους Ασκήσεις ατομικής τεχνικής με τη μπάλα Ασκήσεις με συνασκούμενο σε στάση και σε κίνηση Ασκήσεις μονομαχίας Ασκήσεις σε μορφές συνδυασμών 2 ή 3 και περισσοτέρων παικτών. Μικρά ομαδικά παιχνίδια Παιχνίδια 11 εναντίον 11 ΥΠΟΟΜΑΔΕΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ
Οι μεμονωμένες μορφές προπόνησης, μπορούν να συγκεντρωθούν σε προπονητικές ομάδες, με διάφορες επιδράσεις στη φυσική κατάσταση. Για τη σημασία των προπονητικών μορφών, για την προπόνηση παιδιών με αποδοτικό προσανατολισμό δείτε τον πίνακα που ακολουθεί. Η σημασία των διαφόρων προπονητικών μορφών που αφορούν στην προπόνηση της τεχνικής, σε εξάρτηση με την ηλικία. ΥΠΟΟΜΑΔΕΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ
ΜΕΘΟΔΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ Ο ασκήσεις και οι διάφορες μορφές παιχνιδιών είναι εφαρμόσιμες για ομάδες με διαφορετικό επίπεδο απόδοσης. Ανάλογαμετοεπίπεδο, θα πρέπει να επιχειρούνται ελαφρύνσεις και αυξήσεις της επιβάρυνσης για να μην επιβαρύνονται τα παιδιά λίγο ή πολύ.
ΜΕΘΟΔΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ Ελαφρύνσεις των ασκήσεων και των διαφόρων παιχνιδιών μπορούν να επιτευχθούν με: μείωση του ρυθμού αύξησητουδιαθέσιμουχώρου μείωση του αριθμού των επαναλήψεων στη μονάδα του χρόνου εισαγωγή «παθητικών» αντιπάλων ή ασκήσεις χωρίς αντιπάλους μείωσητωναποστάσεωνστιςσυνασκήσεις
ΜΕΘΟΔΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ Επιβαρύνσεις των ασκήσεων και των διάφορων παιχνιδιών μπορούν να επιτευχθούν με: αύξηση του ρυθμού μείωση του διαθέσιμου χώρου αύξηση του αριθμού των επαναλήψεων στη μονάδα του χρόνου εισαγωγή δραστήριων αντιπάλων, που κάνουν είτε πιεστική, είτε παθητική άμυνα
ΜΕΘΟΔΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ αύξηση των αποστάσεων στις συνασκήσεις καθορισμό ιδιαίτερων κανονισμών, όπως π.χ. περιορισμό των επαφών με την μπάλα (το περισσότερο 3,2 επαφές ή μόνο απευθείας παιχνίδι)
ΜΕΘΟΔΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ Οι υποδείξεις για το μέγεθος του αγωνιστικού χώρου είναι ανάλογες με την ομάδα που προπονείται. Ηέννοια«ολόκληρος ο αγωνιστικός χώρος» ερμηνεύεται διαφορετικά από έφηβους σε εφήβους. Να εναλλάσσετε τις διαστάσεις του αγωνιστικού χώρου, ανάλογα με το επίπεδο της ομάδας σας.
ΜΕΘΟΔΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ Δώστε στους παίχτες σας να καταλάβουν ότι η προπόνηση δεν τελειώνει μ ένα παιχνίδι και αμέσως φεύγουν από την προπόνηση. Θα μπορούσατε κάθε φορά, μεταξύ των παιχνιδιών που τοποθετούνται στο τέλος της προπονητικής μονάδας και την αποθεραπεία, να εισάγετε κι άλλους τύπους παιχνιδιών.
ΜΕΘΟΔΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ Στην περίπτωση αυτή απ όλους τους διαθέσιμους παίχτες, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν δύο ομάδες, στιςοποίεςθααφήσετεταπαιδιάναπαίξουν ελεύθερα, χωρίς συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Η προπόνηση πρέπει να τελειώνει με χαλάρωση, όπου γίνεται συζήτηση για την προπόνηση, για το τελευταίο ή για το επόμενο παιχνίδι κτλ.
ΜΕΘΟΔΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ Στα παιχνίδια 7:7, πρέπει να ορίζονται βασικοί στόχοι ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν, δηλ. να εφαρμόσετε, π.χ. στο παιχνίδι, τις ήδη προπονημένες τεχνικές ικανότητες, όπως: μεταβιβάσεις της μπάλας, διατήρηση θέσεων, ελεύθερο τρέξιμο, σουτ από τη δεύτερη γραμμή, χρησιμοποίηση του αγωνιστικού χώρου, κτλ.
ΜΕΘΟΔΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ Πρέπει να δίνονται στα παιδιά «ασκήσεις στο σπίτι», όπως να εξασκούνται στις προσποιήσεις, να διεξάγουν ασκήσεις επιδεξιότητας με την μπάλα, να γυμνάζονται σε δύσκολες συναρμοστικές ασκήσεις, κτλ. Δεν είναι αναγκαίο να έχουν τη δική τους μπάλα, αρκεί μια πλαστική στο μέγεθος της κανονικής.
ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ Είναι γεγονός ότι στη φάση του πρωταθλητισμού, για να μπορούν οι παίκτες και κατά συνέπεια οι ομάδες τους να παίζουν ωραίο ποδόσφαιρο και να επιτυγχάνουν θετικά αποτελέσματα, πρέπει να διαθέτουν μία άριστη «αγωνιστική συμπεριφορά» ή, όπως την χαρακτηρίζουμε συχνά στο ποδόσφαιρο, μία «σύνθετη αγωνιστική απόδοση» σεόσοτοδυνατόνυψηλότεροεπίπεδο.
ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ Η «σύνθετη αγωνιστική απόδοση» είναι μια πολύπλοκη δημιουργία, ηοποίακαθορίζεταιαπό διάφορους ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες. Οι πολυάριθμοι ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες στο ποδόσφαιρο κατά τη φάση του πρωταθλητισμού, παρουσιάζονται συνοπτικά στο παρακάτω συνολικό μοντέλο.
ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΟΜΗΣ ΤΗΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ
ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ Γενικά, στους ενδογενείς παράγοντες, οι οποίοι στο σύνολο τους διαμορφώνουν το επίπεδο της απόδοσης του ποδοσφαιριστή, συμπεριλαμβάνονται: οι έμμεσοι παράγοντες (σωματικοί, ψυχικοί, γνωστικοί, κοινωνικοί), και οι άμεσοι παράγοντες (συναρμοστική ικανότητα, φυσική κατάσταση, τεχνική, τακτική).
ΣΥΝΑΡΜΟΣΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ Οι βασικές ικανότητες που καθορίζονται αρχικά «συναρμοστικά», δηλ. μέσω διαδικασιών καθοδήγησης και ρύθμισης της κίνησης, είναι: ικανότητα ρυθμού ικανότητα ισορροπίας ικανότητα αντίδρασης
ΣΥΝΑΡΜΟΣΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ικανότητα προσανατολισμού στο χώρο κιναισθητική ικανότητα διαφοροποίησης (στο χρόνο και το χώρο) συναρμοστική ικανότητα κάτω από πίεση χρόνου ικανότητα προσαρμογής ακουστική και οπτική ικανότητα αντίδρασης
ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΡΜΟΣΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ Παραλλαγή της κινητικής εκτέλεσης Αλλαγή της μορφής της άσκησης Αλλαγή της αρχικής θέσης Παραλλαγή του είδους της κίνησης Καθορισμός διαφορετικών δρόμων τρεξίματος
ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΡΜΟΣΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ Αλλαγή της απόστασης Εναλλαγές στη δύναμη της μεταβίβασης Αλλαγέςστηντροχιάτηςμπάλας Χρησιμοποίηση βοηθητικών οργάνων Απαίτηση για αλλαγές ρυθμού
ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΡΜΟΣΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ Αλλαγές των καθηκόντων τακτικής Τοποθέτηση αντιπάλων παιχτών Ατομικές και ομαδικές απαιτήσεις κτλ. Αλλαγές στις εξωτερικές συνθήκες Χρησιμοποίηση διαφόρων προπονητικών χώρων Εκμετάλλευση των καιρικών συνθηκών Χρησιμοποίηση διαφορετικών μπαλών
ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΡΜΟΣΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ Συνδυασμός κινητικών δεξιοτήτων Αλλαγές στη σειρά διαδοχής των τεχνικών στοιχείων Σύνδεση τεχνικών στοιχείων με απαιτήσεις γυμναστικής και φυσικής κατάστασης Εφαρμογή μικρών παιχνιδιών χρησιμοποιώντας και βοηθητικά όργανα Χρησιμοποίηση σύνθετων ασκήσεων, μορφών συνδυασμών και παιχνιδιού
ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΡΜΟΣΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ Εξάσκηση κάτω από χρονική πίεση Μείωση του χώρου Απαίτηση για άμεση αντίδραση σε συνθήματα Παιχνίδι με αντίπαλο Διεξαγωγή μικρών τουρνουά
ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΡΜΟΣΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ Αλλαγές στους κανονισμούς παιχνιδιού Αλλαγές στο μέγεθος του αγωνιστικού χώρου Καθορισμός ζωνών Αλλαγές στον αριθμό των παικτών των ομάδων Περιορισμοί των ενεργειών
ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΡΜΟΣΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ Απαιτητικές για τη συναρμογή, και άρα αποτελεσματικές στην προπόνηση, είναι ασκήσεις εξοικείωσης με την μπάλα και απλές μορφές μεταβίβασης, μορφές παιχνιδιού και τεχνικο-τακτικές σύνθετες ασκήσεις. Γιαναδώσει, λοιπόν, κανείς πραγματική, στην τελειοποίηση των συναρμοστικών ικανοτήτων, χρειάζεται να «επαναλαμβάνει χωρίς να επαναλαμβάνεται ο ίδιος».
ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΡΜΟΣΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ Αυτό σημαίνει ότι θέτουμε κάθε τόσο ασυνήθιστα και έξυπνα κινητικά καθήκοντα, που προσφέρουν έτσι ευχαρίστηση αυτό είναι ένα ευπρόσδεκτο στοιχείο, όπου οι συνθήκες (έδαφος, απόσταση μεταβιβάσεων, υλικό σε μπάλες) παραλλάσσονται συνειδητά. Μια τέτοια πολύπλευρη και πλούσια σε εναλλαγές προπόνηση ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα των παιδιών και είναι αποτελεσματική και ευχάριστη.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ Η επιμελής αξιολόγηση της προπόνησης έχει μακροπρόθεσμα μεγάλο όφελος για τον προπονητή, για πολλούς και διάφορους λόγους. Όταν αξιολογείται και καταγράφεται στα διάφορα χρονικά διαστήματα η «αθλητική πορεία» των παικτών, τότε ανά πάσα στιγμή ο προπονητής γνωρίζει:
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ Ποιος από τους παίκτες του ήταν παρών στις προπονήσεις σ όλη τη ποδοσφαιρική σαιζόν. Πότε και ποια σημεία του προγράμματος προπονήθηκαν. Πόσο υψηλή ήταν η ποσότητα και η ένταση της κάθε προπονητικής μονάδας.
Α. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΡΟΟΔΟΥ ΑΠ ΤΟΝ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ Έμπειροι προπονητές μπορούν να εκτιμήσουν το επίπεδο επίδοσης στην τεχνική και τη ΦΚ του παίκτη, ακόμη και κατά πόσο αυτός αφομοιώνει τα θέματα της τακτικής στη διάρκεια των αγώνων. Η εκτίμηση, όμως, αυτή δεν αποτελεί ένα αντικειμενικό μετρό αξιολόγησης που να αντέχει και στις κριτικές γνώμες άλλων.
Α. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΡΟΟΔΟΥ ΑΠ ΤΟΝ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ Αυτή η υποκειμενική αξιολόγηση, παραμένει χωρίς ιδιαίτερη σημασία, όσο η ομάδα έχει επιτυχίες. Σε μακροπρόθεσμη, όμως, αποτυχία της ομάδας πέφτουν σε αμφισβήτηση τα μέτρα εκτίμησης του.
Β. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΑΘΛΗΤΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΑ ΤΕΣΤ Από την αθλητική επιστήμη είναι γνωστές οι δυνατότητες για τη μέτρηση της αθλητικής ικανότητας επίδοσης με αντικειμενικές μεθόδους. Υπάρχουν πολλά τεστ που μπορούν να κάνουν τέτοια διάγνωση.
Γ. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ Σήμερα, στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο, οι πιο γνωστοί τρόποι αθλητιατρικής μέτρησης είναι: Σπιροεργομετρικές μετρήσεις Μετρήσεις του γαλακτικού οξέος Μετρήσεις του ουρικού οξέος Μετρήσεις που κατευθύνονται από computers
ΕΠΙΛΟΓΟΣ Η σωστά δομημένη προπόνηση αποτελεί σπουδαίο παράγοντα του καλού ποδοσφαιρικού προγράμματος της παιδικής ομάδος. Ο λίγος χρόνος που ξοδεύει ο προπονητής για την προετοιμασία των προπονήσεων, θα έχει θαυμάσια αποτελέσματα στο μέλλον.
Κέλλης, Σ., Δραμπής, Κ., Λιάπης, Δ., Μούγιος, Β., Σάλτας, Π., Τερζίδης, Ι. (1996). Το ποδόσφαιρο στην παιδική και εφηβική ηλικία, (σσ.27-36), Θεσ/νίκη: Σάλτο. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Πατσίδης, Π. (1992). Το ποδόσφαιρο και η τεχνική του, (σσ.55-58), Θεσ/νίκη: Σάλτο. Gerhard, H., Jörg, D. (1990). Παιδικό ποδόσφαιρο, (σσ.21-42), Θεσ/νίκη: Σάλτο.