Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Transcript

1 Το Δικστήριο της Ευρωπϊκής Ένωσης Το Δικστήριο της Ευρωπϊκής Ένωσης είνι έν πό τ επτά θεσμικά όργν της ΕΕ. Απρτίζετι πό τρί δικιοδοτικά σώμτ: το Δικστήριο, το Γενικό Δικστήριο κι το Δικστήριο Δημόσις Διοίκησης. Έχει δικιοδοτική ρμοδιότητ στην Ευρωπϊκή Ένωση. Τ νωτέρω σώμτ εξσφλίζουν την ορθή ερμηνεί κι εφρμογή του πρωτογενούς κι του πράγωγου δικίου της ΕΕ στην επικράτειά της. Το Δικστήριο ελέγχει τη νομιμότητ των πράξεων των θεσμικών οργάνων της Ένωσης κι ποφίνετι σχετικά με το κτά πόσο τ κράτη μέλη σέοντι τις υποχρεώσεις που υπέχουν άσει του πρωτογενούς κι του πράγωγου δικίου. Ερμηνεύει επίσης το δίκιο της Ένωσης, πντώντς στ προδικστικά ερωτήμτ που υποάλλουν εθνικοί δικστές. Δικστήριο Άρθρο 19 της ΣΕΕ, άρθρ 251 έως 281 της ΣΛΕΕ, άρθρο 136 Ευρτόμ κι Πρωτόκολλο ριθ. 3, που προσρτάτι στις Συνθήκες, περί του Οργνισμού του Δικστηρίου της Ευρωπϊκής Ένωσης (εφεξής «ο Οργνισμός») Το όργνο χρημτοδοτείτι πό τον προϋπολογισμό της ΕΕ, στο πλίσιο ξεχωριστού τμήμτος (τμήμ 4). Β. Σύνθεση κι οργνισμός 1. Σύνθεση Αριθμός (άρθρο 19 της ΣΕΕ κι άρθρο 252 της ΣΛΕΕ) Ένς δικστής νά κράτος μέλος (28). Το Δικστήριο επικουρείτι πό οκτώ γενικούς εισγγελείς, ο ριθμός των οποίων μπορεί ν υξηθεί πό το Συμούλιο, εφόσον το ζητήσει το Δικστήριο. Με δυο ιτήμτά του με ημερομηνί 28 Μρτίου 2011, το Δικστήριο της Ευρωπϊκής Ένωσης πρότεινε ορισμένες τροποποιήσεις στον Οργνισμό του. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις φορούν τ τρί δικιοδοτικά σώμτ. Σε ό,τι φορά το Δικστήριο, με τις τροποποιήσεις επιδιώκετι δημιουργί θέσης Αντιπροέδρου του Δικστηρίου, τροποποίηση της συγκρότησης του τμήμτος μείζονος συνθέσεως, ύξηση του ποσοστού πρτίς γι τη λήψη ποφάσεων πό το τμήμ μείζονος συνθέσεως κι πό την ολομέλει κι κτάργηση της νάγνωσης της έκθεσης του εισηγητή δικστή κτά τη διάρκει των κροάσεων. Προϋποθέσεις που πρέπει ν πληρούντι (άρθρο 253 της ΣΛΕΕ κι άρθρο 19 της ΣΕΕ) Τ μέλη του Δικστηρίου πρέπει ν πληρούν τις νγκίες προϋποθέσεις γι την άσκηση νώττων δικστικών ξιωμάτων στη χώρ τους ή ν είνι νομικοί νγνωρισμένου κύρους. Η νεξρτησί τους πρέπει ν είνι υπεράνω πάσης μφιολίς. Θεμτολογικά δελτί γι την Ευρωπϊκή Ένωση

2 γ Διδικσί διορισμού (άρθρο 253 της ΣΛΕΕ) Οι δικστές κι οι γενικοί εισγγελείς διορίζοντι με κοινή συμφωνί των κυερνήσεων των κρτών μελών κτόπιν διούλευσης με την ρμόδι επιτροπή που γνωμοδοτεί σχετικά με την επάρκει των υποψηφίων (άρθρο 255 της ΣΛΕΕ). 2. Χρκτηριστικά του ξιώμτος Διάρκει (άρθρο 253 της ΣΛΕΕ κι Οργνισμός) Έξι έτη. Μερική ννέωση κάθε τρί έτη, με το ήμισυ των δικστών κι των γενικών εισγγελέων ν ντικθίστντι εκ περιτροπής. Απερχόμενοι δικστές κι γενικοί εισγγελείς είνι δυντόν ν διοριστούν εκ νέου. Προνόμι κι συλίες (Οργνισμός) Οι δικστές κι οι γενικοί εισγγελείς πολύουν ετεροδικίς. Σε ό,τι φορά τις πράξεις τους υπό την επίσημη ιδιότητά τους, εξκολουθούν ν πολύουν της ετεροδικίς κι μετά τη λήξη των κθηκόντων τους. Μπορούν ν πυθούν μόνον κτόπιν ομόφωνης πόφσης του Δικστηρίου. γ Υποχρεώσεις (Οργνισμός) Οι δικστές κι οι γενικοί εισγγελείς: ορκίζοντι (νεξρτησί, μεροληψί κι τήρηση του πορρήτου) προτού νλάουν τ κθήκοντά τους δεν δύνντι ν σκούν κνέν πολιτικό ή διοικητικό λειτούργημ ούτε κάποι άλλη επγγελμτική δρστηριότητ νλμάνουν τη δέσμευση ν τηρούν τις υποχρεώσεις που πορρέουν πό το ξίωμά τους. Γ. Οργάνωση κι λειτουργί (άρθρο 253 της ΣΛΕΕ κι Οργνισμός) 1. Εσωτερική οργάνωση Το Δικστήριο εκλέγει μετξύ των μελών του τον Πρόεδρό του, γι τριετή ννεώσιμη θητεί. Το Δικστήριο διορίζει τον γρμμτέ του. 2. Λειτουργί Το Δικστήριο κτρτίζει τον κνονισμό του, ο οποίος υπόκειτι στην έγκριση του Συμουλίου, που ποφσίζει με ειδική πλειοψηφί. Το Δικστήριο δύντι ν συνέλθει ως ολομέλει (με 28 δικστές), ως τμήμ μείζονος συνθέσεως (με 15 δικστές) ή σε τμήμτ (3 ή 5 δικστές). Δ. Επιτεύγμτ Το Δικστήριο έχει ποδεδειγμέν ποτελέσει κινητήριο δύνμη της διδικσίς της ευρωπϊκής ολοκλήρωσης. 1. Γενικά Η πόφση του Δικστηρίου της 15ης Ιουλίου 1964 στην υπόθεση Costa/Enel υπήρξε θεμελιώδους σημσίς γι τον κθορισμό του ευρωπϊκού κοινοτικού δικίου ως νεξάρτητου νομικού συστήμτος που υπερισχύει των εθνικών νομοθετικών διτάξεων. Ομοίως, η πόφση της 5ης Φερουρίου 1963 στην υπόθεση Van Gend & Loos κθιέρωσε την ρχή ότι το κοινοτικό δίκιο είνι άμεσ εφρμόσιμο στ δικστήρι των κρτών μελών. Πρέπει ν υπενθυμίσουμε ορισμένες σημντικές ποφάσεις που φορούν την προστσί των Θεμτολογικά δελτί γι την Ευρωπϊκή Ένωση

3 νθρωπίνων δικιωμάτων, όπως η πόφση της 14ης Μΐου 1974 στην υπόθεση Nold, στην οποί το Δικστήριο ποφίνετι, μετξύ άλλων, ότι τ θεμελιώδη δικιώμτ ποτελούν νπόσπστο τμήμ των γενικών ρχών του δικίου, γι την τήρηση των οποίων μεριμνά (2.1.2). 2. Επί ειδικών θεμάτων Το δικίωμ εγκτάστσης: πόφση της 8ης Απριλίου 1976 στην υπόθεση Royer, με την οποί το Δικστήριο επιείωσε το δικίωμ υπηκόου ενός κράτους μέλους ν διμένει σε άλλο κράτος μέλος νεξάρτητ πό το ν διθέτει άδει πρμονής που χορηγείτι πό τη χώρ υποδοχής. Η ελεύθερη κυκλοφορί των εμπορευμάτων: πόφση της 20ής Φερουρίου 1979 στην υπόθεση Cassis de Dijon, στην οποί το Δικστήριο ποφάνθηκε ότι κάθε προϊόν που πράγετι κι διτίθετι νόμιμ σε έν κράτος μέλος πρέπει κτρχήν ν μπορεί ν διτεθεί στην γορά οποιουδήποτε άλλου κράτους μέλους. Η εξωτερική ρμοδιότητ της Κοινότητς: πόφση AETR, της 31ης Μρτίου 1971, στην υπόθεση Επιτροπή κτά Συμουλίου, με την οποί νγνωρίστηκε το δικίωμ της Κοινότητς ν συνάπτει διεθνείς συμφωνίες σε τομείς όπου εφρμόζοντι οι κοινοτικοί κνόνες. Πρόσφτες ποφάσεις που κθιερώνουν την υποχρέωση κτολής ποζημιώσεων εκ μέρους των κρτών μελών που δεν έχουν μετφέρει οδηγίες στην εθνική τους νομοθεσί ή δεν το έπρξν εγκίρως. Διάφορες ποφάσεις που σχετίζοντι με την κοινωνική σφάλιση κι τον ντγωνισμό. Νομολογί γι πριάσεις του κοινοτικού δικίου πό τ κράτη μέλη, που είνι ζωτικής σημσίς γι την ομλή λειτουργί της κοινής γοράς. Έν πό τ κυριότερ επιτεύγμτ του Δικστηρίου υπήρξε η διτύπωση της ρχής, σύμφων με την οποί οι Συνθήκες δεν πρέπει ν ερμηνεύοντι κτά τρόπο υστηρό, λλά ν εξετάζοντι στο πλίσιο του στδίου της ολοκλήρωσης κι των στόχων που ορίζοντι πό τις ίδιες τις Συνθήκες. Η ρχή υτή επέτρεψε στην Κοινότητ ν εκδίδει νομοθετικές διτάξεις σε τομείς γι τους οποίους δεν υπάρχουν συγκεκριμένες διτάξεις στις Συνθήκες, π.χ. γι την κτπολέμηση της ρύπνσης (σε πόφσή του της 13ης Σεπτεμρίου 2005 στην υπόθεση C , το Δικστήριο επέτρεψε στην πργμτικότητ στην Ευρωπϊκή Ένωση ν θεσπίζει μέτρ ποινικού δικίου, εφόσον υτά είνι «πρίτητ» γι την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου στον τομέ της προστσίς του περιάλλοντος). Το Γενικό Δικστήριο Άρθρ 254 έως 257 της ΣΛΕΕ, άρθρο 40 της Συνθήκης Ευρτόμ κι τίτλος IV του Πρωτοκόλλου ριθ. 3, που προσρτάτι στις Συνθήκες, περί του Οργνισμού του Δικστηρίου της Ευρωπϊκής Ένωσης. Β. Σύνθεση κι οργνισμός (άρθρο 254 της ΣΛΕΕ) 1. Σύνθεση Αριθμός (άρθρο 19 της ΣΕΕ) Ένς τουλάχιστον δικστής νά κράτος μέλος. Οι δικστές είνι δυντόν ν κληθούν ν σκήσουν κθήκοντ γενικού εισγγελέ. Με το ίτημά του της 28ης Μρτίου 2011, το Γενικό Θεμτολογικά δελτί γι την Ευρωπϊκή Ένωση

4 Δικστήριο ζήτησε ν υξηθεί ο ριθμός των δικστών σε 39, προκειμένου ν είνι σε θέσει ν ντεπεξέλθει στην ύξηση του φόρτου εργσίς του. Κτά συνέπει, το Κοινοούλιο πρότεινε ν ποτελείτι το Γενικό Δικστήριο πό ένν δικστή νά κράτος μέλος κι 12 επιπρόσθετους δικστές. Οι 12 επιπρόσθετοι δικστές πρέπει ν διορίζοντι με ποκλειστικό γνώμον την επγγελμτική κι προσωπική τους επάρκει, νεξρτήτως εθνικότητς. Δεδομένου ότι δεν κτέστη δυντόν ν επιτευχθεί συμφωνί επί της πρότσης υτής λόγω των διπληκτισμών των εθνικών κυερνήσεων γι το ποιος θ λάει τις επιπλέον θέσεις, το Ευρωπϊκό Συμούλιο ντιπρότεινε τον Απρίλιο του 2015 ν διπλσιστεί πλώς ο ριθμός των δικστών σε 56 (ένς επιπλέον δικστής νά κράτος μέλος). Προϋποθέσεις που πρέπει ν πληρούντι Όμοιες με υτές του Δικστηρίου (Άρθρο 19 της ΣΕΕ). γ Διδικσί διορισμού Όμοι με υτή του Δικστηρίου. 2. Χρκτηριστικά του ξιώμτος Όμοι με υτά του Δικστηρίου. Γ. Οργάνωση κι λειτουργί Οι δικστές ορίζουν τον Πρόεδρό τους, ο οποίος είνι ένς πό υτούς, γι τριετή περίοδο κι τον Γρμμτέ τους γι εξετή θητεί, ν κι το Γενικό Δικστήριο χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες του Δικστηρίου γι την κάλυψη των διοικητικών κι γλωσσικών νγκών του. Σε ντίθεση με το Δικστήριο, το Γενικό Δικστήριο δεν έχει μόνιμους γενικούς εισγγελείς. Σε συμφωνί με το Δικστήριο, το Γενικό Δικστήριο κτρτίζει τον κνονισμό του κι συνεδριάζει σε τμήμτ τριών ή πέντε δικστών. Ο κνονισμός του κθορίζει πότε το Γενικό Δικστήριο συνέρχετι εν ολομελεί, ως τμήμ μείζονος συνθέσεως ή με μονομελή σύνθεση. Σε ποσοστό άνω του 80% οι υποθέσεις που εκδικάζοντι πό το Γενικό Δικστήριο ντίθεντι σε τμήμ τριών δικστών. Το Ευρωπϊκό Κοινοούλιο κι το Συμούλιο, ενεργώντς σύμφων με τη συνήθη νομοθετική διδικσί (μέσω κνονισμών είτε κτόπιν πρότσης της Επιτροπής κι φού ζητείτι η γνώμη του Δικστηρίου, είτε κτόπιν ιτήμτος του Δικστηρίου κι φού ζητείτι η γνώμη της Επιτροπής), δύνντι ν συστήνουν ειδικευμέν δικστήρι υπγόμεν στο Γενικό Δικστήριο, τ οποί κλούντι ν εξετάζουν κι ν λμάνουν ποφάσεις σε πρώτο θμό σε σχέση με ορισμένες κτηγορίες ενεργειών ή διδικσιών που φορούν συγκεκριμένους τομείς, όπως πχ. η σύστση νέου ειδικευμένου δικστηρίου γι σήμτ, σχέδι κι υποδείγμτ, το οποίο ρίσκετι υτή τη στιγμή στο στάδιο των συζητήσεων. Δικστήριο Δημόσις Διοίκησης της Ευρωπϊκής Ένωσης Απόφση 2004/752/ΕΚ, Ευρτόμ του Συμουλίου, της 2ς Νοεμρίου 2004, γι την ίδρυση Δικστηρίου Δημόσις Διοίκησης της Ευρωπϊκής Ένωσης. Σύμφων με τον κνονισμό του, το Δικστήριο Δημόσις Διοίκησης είνι ρμόδιο ν ποφίνετι επί διφορών μετξύ των θεσμικών οργάνων της Ένωσης κι των υπλλήλων της, ότν τ εθνικά δικστήρι είνι νρμόδι. Κτά των ποφάσεων του εν λόγω δικστηρίου μπορεί ν σκηθεί νίρεση ενώπιον του Γενικού Δικστηρίου. Στις 28 Μρτίου 2011 ζητήθηκε ν δοθούν στο Δικστήριο Δημόσις Διοίκησης τρεις προσωρινοί δικστές, οι οποίοι θ μπορούν ν κλούντι σε περίπτωση μκροχρόνιου κωλύμτος δικστή (τροποποίηση άρθρου 62γ κι Πρρτήμτος Ι στον Οργνισμό) κι ζητήθηκε επίσης η έγκριση κνονισμού ειδικά γι το Δικστήριο Θεμτολογικά δελτί γι την Ευρωπϊκή Ένωση

5 Δημόσις Διοίκησης. Στο πλίσιο της προσπάθεις ν υξηθεί ο συνολικός ριθμός των δικστών, το Δικστήριο ως θεσμικό όργνο πρότεινε στο Κοινοούλιο κι στο Συμούλιο, τον Οκτώριο του 2014, την κτάργηση του Δικστηρίου Δημόσις Διοίκησης (κι την ενσωμάτωσή του στο Γενικό Δικστήριο). Ο ρόλος του Ευρωπϊκού Κοινοουλίου Ήδη πό το 1990 κι με πόφση του Δικστηρίου επί προσφυγής που άσκησε το Κοινοούλιο στο πλίσιο της νομοθετικής διδικσίς γι την έγκριση μέτρων γι την υγεί μετά το πυρηνικό τύχημ του Τσερνομπίλ, έχει νγνωριστεί στο Κοινοούλιο το δικίωμ ν σκεί ενώπιον του Δικστηρίου προσφυγές κυρώσεως, με σκοπό τη διτήρηση των προνομίων του στο πλίσιο της νομοθετικής διδικσίς. Το Κοινοούλιο συγκτλέγετι στ θεσμικά όργν που νφέροντι στο άρθρο 263 της ΣΛΕΕ κι δύνντι ν σκούν προσφυγές ενώπιον του Δικστηρίου (ως διάδικοι). Μετά την ένρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισόνς, οι υποψήφιοι γι τις θέσεις δικστών κι γενικών εισγγελέων ξιολογούντι πρώτ πό επιτροπή ποτελούμενη πό επτά προσωπικότητες, μί εκ των οποίων προτείνετι πό το Ευρωπϊκό Κοινοούλιο (άρθρο 255 της ΣΛΕΕ). Το Κοινοούλιο κι το Συμούλιο, ενεργώντς σύμφων με τη συνήθη νομοθετική διδικσί, μπορούν ν προίνουν στη σύστση ειδικευμένων δικστηρίων υπγόμενων στο Γενικό Δικστήριο (άρθρο 257 της ΣΛΕΕ). Το 2011 το Δικστήριο νέλε νομοθετική πρωτοουλί γι την λλγή του οργνισμού του, ώστε ν κτστεί δυντός ο διορισμός 12 επιπλέον δικστών στο Γενικό Δικστήριο. Με ψήφισμά του, της 28ης Οκτωρίου 2015, γι τη θέση του Συμουλίου σε πρώτη νάγνωση σχετικά με το σχέδιο κνονισμού γι την τροποποίηση του Πρωτοκόλλου περί του Οργνισμού του Δικστηρίου, το Κοινοούλιο νγνώρισε ότι ο ριθμός υποθέσεων που υποάλλοντι ενώπιον του Γενικού Δικστηρίου υξάνετι διρκώς με την πάροδο των ετών κι ως εκ τούτου υξάνετι ο ριθμός των υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον του εν λόγω δικστηρίου λλά κι η διάρκει της διδικσίς, άσκησε, ωστόσο, κριτική στον διπλσισμό του ριθμού των δικστών (σε 56) πό το Συμούλιο. Udo Bux 10/2016 Θεμτολογικά δελτί γι την Ευρωπϊκή Ένωση