Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Transcript

1 Το Δικστήριο της Ευρωπϊκής Ένωσης Το Δικστήριο της Ευρωπϊκής Ένωσης είνι έν πό τ επτά θεσμικά όρν της ΕΕ. Απρτίζετι πό δύο δικιοδοτικά σώμτ: το Δικστήριο της Ευρωπϊκής Ένωσης κι το Γενικό Δικστήριο. Έχει δικιοδοτική ρμοδιότητ στην Ευρωπϊκή Ένωση. Τ νωτέρω σώμτ εξσφλίζουν την ορθή ερμηνεί κι εφρμοή του πρωτοενούς κι του πράωου δικίου της ΕΕ στην επικράτειά της. Ελέχουν τη νομιμότητ των πράξεων των θεσμικών οράνων της Ένωσης κι ποφίνοντι σχετικά με το κτά πόσο τ κράτη μέλη σέοντι τις υποχρεώσεις που υπέχουν άσει του πρωτοενούς κι του πράωου δικίου. Το Δικστήριο της Ευρωπϊκής Ένωσης ερμηνεύει επίσης το δίκιο της Ένωσης, πντώντς στ προδικστικά ερωτήμτ που υποάλλουν εθνικοί δικστές. Δικστήριο Α. Νομική άση Άρθρο 19 της ΣΕΕ, άρθρ 251 έως 281 της ΣΛΕΕ, άρθρο 136 Ευρτόμ κι Πρωτόκολλο ριθ. 3, που προσρτάτι στις Συνθήκες, περί του Ορνισμού του Δικστηρίου της Ευρωπϊκής Ένωσης (εφεξής «ο Ορνισμός») Το όρνο χρημτοδοτείτι πό τον προϋπολοισμό της ΕΕ, στο πλίσιο ξεχωριστού τμήμτος (τμήμ 4). Β. Σύνθεση κι ορνισμός 1. Σύνθεση Αριθμός (άρθρο 19 της ΣΕΕ κι άρθρο 252 της ΣΛΕΕ) Ένς δικστής νά κράτος μέλος (28). Το Δικστήριο επικουρείτι πό οκτώ ενικούς εισελείς, ο ριθμός των οποίων μπορεί ν υξηθεί πό το Συμούλιο, εφόσον το ζητήσει το Δικστήριο. Οι Δικστές του Δικστηρίου εκλέουν πό τις τάξεις τους ένν Πρόεδρο κι ένν Αντιπρόεδρο ι τριετή ννεώσιμη θητεί. Προϋποθέσεις που πρέπει ν πληρούντι (άρθρο 253 της ΣΛΕΕ κι άρθρο 19 της ΣΕΕ) Τ μέλη του Δικστηρίου πρέπει ν πληρούν τις νκίες προϋποθέσεις ι την άσκηση νώττων δικστικών ξιωμάτων στη χώρ τους ή ν είνι νομικοί ννωρισμένου κύρους. Η νεξρτησί τους πρέπει ν είνι υπεράνω πάσης μφιολίς. Διδικσί διορισμού (άρθρο 253 της ΣΛΕΕ) Οι δικστές κι οι ενικοί εισελείς διορίζοντι με κοινή συμφωνί των κυερνήσεων των κρτών μελών κτόπιν διούλευσης με την ρμόδι επιτροπή που νωμοδοτεί σχετικά με την επάρκει των υποψηφίων (άρθρο 255 της ΣΛΕΕ). Θεμτολοικά δελτί ι την Ευρωπϊκή Ένωση

2 2. Χρκτηριστικά του ξιώμτος Διάρκει (άρθρο 253 της ΣΛΕΕ κι Ορνισμός) Έξι έτη. Μερική ννέωση κάθε τρί έτη, με το ήμισυ των δικστών κι των ενικών εισελέων ν ντικθίστντι εκ περιτροπής. Απερχόμενοι δικστές κι ενικοί εισελείς είνι δυντόν ν διοριστούν εκ νέου. Προνόμι κι συλίες (Ορνισμός) Οι δικστές κι οι ενικοί εισελείς πολύουν ετεροδικίς. Σε ό,τι φορά τις πράξεις τους υπό την επίσημη ιδιότητά τους, εξκολουθούν ν πολύουν της ετεροδικίς κι μετά τη λήξη των κθηκόντων τους. Μπορούν ν πυθούν μόνον κτόπιν ομόφωνης πόφσης του Δικστηρίου. Υποχρεώσεις (Ορνισμός) Οι δικστές κι οι ενικοί εισελείς: ορκίζοντι (νεξρτησί, μεροληψί κι τήρηση του πορρήτου) προτού νλάουν τ κθήκοντά τους δεν δύνντι ν σκούν κνέν πολιτικό ή διοικητικό λειτούρημ ούτε κάποι άλλη επελμτική δρστηριότητ νλμάνουν τη δέσμευση ν τηρούν τις υποχρεώσεις που πορρέουν πό το ξίωμά τους. Γ. Οράνωση κι λειτουρί (άρθρο 253 της ΣΛΕΕ κι Ορνισμός) 1. Εσωτερική οράνωση Ο Ορνισμός του Δικστηρίου της Ευρωπϊκής Ένωσης ορίζετι σε ιδιίτερο πρωτόκολλο που είνι προσρτημένο στις Συνθήκες. Το Δικστήριο εκλέει μετξύ των μελών του τον Πρόεδρο κι τον Αντιπρόεδρό του, ι τριετή ννεώσιμη θητεί. Ο Πρόεδρος διευθύνει τις ερσίες του Δικστηρίου κι προεδρεύει στις κροάσεις κι τις διουλεύσεις της ολομέλεις ή του τμήμτος μείζονος συνθέσεως. Ο Αντιπρόεδρος επικουρεί τον Πρόεδρο κτά την άσκηση των κθηκόντων του κι τον ντικθιστά, ότν είνι πρίτητο. Το Δικστήριο διορίζει τον ρμμτέ του. Ο ρμμτές είνι ο ενικός ρμμτές του οράνου κι διχειρίζετι τ τμήμτά του υπό την εποπτεί του Προέδρου του Δικστηρίου. 2. Λειτουρί Το Δικστήριο κτρτίζει τον κνονισμό του, ο οποίος υπόκειτι στην έκριση του Συμουλίου, που ποφσίζει με ειδική πλειοψηφί. Το Δικστήριο δύντι ν συνέλθει ως ολομέλει με 28 δικστές, ως τμήμ μείζονος συνθέσεως με 15 δικστές ή σε τμήμτ (3 ή 5 δικστές). Δ. Επιτεύμτ Το Δικστήριο έχει ποδεδειμέν ποτελέσει κινητήριο δύνμη της διδικσίς της ευρωπϊκής ολοκλήρωσης. 1. Γενικά Η πόφση του Δικστηρίου της 15ης Ιουλίου 1964 στην υπόθεση Costa/Enel υπήρξε θεμελιώδους σημσίς ι τον κθορισμό του ευρωπϊκού κοινοτικού δικίου ως νεξάρτητου νομικού συστήμτος που υπερισχύει των εθνικών νομοθετικών διτάξεων. Ομοίως, η πόφση της 5ης Φερουρίου 1963 στην υπόθεση Van Gend & Loos κθιέρωσε την ρχή ότι το κοινοτικό δίκιο είνι άμεσ εφρμόσιμο στ δικστήρι των κρτών μελών. Πρέπει Θεμτολοικά δελτί ι την Ευρωπϊκή Ένωση

3 ν υπενθυμίσουμε ορισμένες σημντικές ποφάσεις που φορούν την προστσί των νθρωπίνων δικιωμάτων, όπως η πόφση της 14ης Μΐου 1974 στην υπόθεση Nold, στην οποί το Δικστήριο ποφίνετι, μετξύ άλλων, ότι τ θεμελιώδη δικιώμτ ποτελούν νπόσπστο τμήμ των ενικών ρχών του δικίου, ι την τήρηση των οποίων μεριμνά (2.1.2). 2. Επί ειδικών θεμάτων Το δικίωμ εκτάστσης: πόφση της 8ης Απριλίου 1976 στην υπόθεση Royer, με την οποί το Δικστήριο επιείωσε το δικίωμ υπηκόου ενός κράτους μέλους ν διμένει σε άλλο κράτος μέλος νεξάρτητ πό το ν διθέτει άδει πρμονής που χορηείτι πό τη χώρ υποδοχής. Η ελεύθερη κυκλοφορί των εμπορευμάτων: πόφση της 20ής Φερουρίου 1979 στην υπόθεση Cassis de Dijon, στην οποί το Δικστήριο ποφάνθηκε ότι κάθε προϊόν που πράετι κι διτίθετι νόμιμ σε έν κράτος μέλος πρέπει κτρχήν ν μπορεί ν διτεθεί στην ορά οποιουδήποτε άλλου κράτους μέλους. Η εξωτερική ρμοδιότητ της Κοινότητς: πόφση AETR, της 31ης Μρτίου 1971, στην υπόθεση Επιτροπή κτά Συμουλίου, με την οποί ννωρίστηκε το δικίωμ της Κοινότητς ν συνάπτει διεθνείς συμφωνίες σε τομείς όπου εφρμόζοντι οι κοινοτικοί κνόνες. Πρόσφτες ποφάσεις που κθιερώνουν την υποχρέωση κτολής ποζημιώσεων εκ μέρους των κρτών μελών που δεν έχουν μετφέρει οδηίες στην εθνική τους νομοθεσί ή δεν το έπρξν εκίρως. Διάφορες ποφάσεις που σχετίζοντι με την κοινωνική σφάλιση κι τον ντωνισμό. Νομολοί ι πριάσεις του κοινοτικού δικίου πό τ κράτη μέλη, που είνι ζωτικής σημσίς ι την ομλή λειτουρί της κοινής οράς. Έν πό τ κυριότερ επιτεύμτ του Δικστηρίου υπήρξε η διτύπωση της ρχής, σύμφων με την οποί οι Συνθήκες δεν πρέπει ν ερμηνεύοντι κτά τρόπο υστηρό, λλά ν εξετάζοντι στο πλίσιο του στδίου της ολοκλήρωσης κι των στόχων που ορίζοντι πό τις ίδιες τις Συνθήκες. Η ρχή υτή επέτρεψε στην Κοινότητ ν εκδίδει νομοθετικές διτάξεις σε τομείς ι τους οποίους δεν υπάρχουν συκεκριμένες διτάξεις στις Συνθήκες, π.χ. ι την κτπολέμηση της ρύπνσης (σε πόφσή του της 13ης Σεπτεμρίου 2005 στην υπόθεση C , το Δικστήριο επέτρεψε στην πρμτικότητ στην Ευρωπϊκή Ένωση ν θεσπίζει κνόνες στον τομέ του ποινικού δικίου, εφόσον υτοί είνι «πρίτητοι» ι την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου στον τομέ της προστσίς του περιάλλοντος). Το Γενικό Δικστήριο Α. Νομική άση Άρθρ 254 έως 257 της ΣΛΕΕ, άρθρο 40 της Συνθήκης Ευρτόμ κι τίτλος IV του Πρωτοκόλλου ριθ. 3, που προσρτάτι στις Συνθήκες, περί του Ορνισμού του Δικστηρίου της Ευρωπϊκής Ένωσης. Β. Σύνθεση κι Ορνισμός (άρθρο 254 της ΣΛΕΕ) 1. Σύνθεση Αριθμός (άρθρο 19 της ΣΕΕ, άρθρο 254 της ΣΛΕΕ) Το άρθρο 254 της ΣΛΕΕ ορίζει ότι ο ριθμός των δικστών κθορίζετι πό τον Ορνισμό του Δικστηρίου της Ευρωπϊκής Ένωσης. Το άρθρο 48 του Πρωτοκόλλου ριθ. 1 περί Θεμτολοικά δελτί ι την Ευρωπϊκή Ένωση

4 του Ορνισμού, όπως τροποποιήθηκε τελευτί πό τον κνονισμό (ΕΕ, Ευρτόμ) ριθ. 2016/1992 τον Ιούλιο του 2016, ορίζει ότι θ πρτίζετι πό 47 δικστές πό την 1η Σεπτεμρίου 2016 κι πό δύο δικστές νά κράτος μέλος πό την 1η Σεπτεμρίου Οι δικστές διορίζοντι με κοινή συμφωνί των κυερνήσεων των κρτών μελών κτόπιν διούλευσης με την ρμόδι επιτροπή που νωμοδοτεί σχετικά με την επάρκει των υποψηφίων ι την άσκηση των κθηκόντων του δικστή. Η θητεί τους είνι εξετής κι μπορεί ν ννεωθεί. Οι δικστές είνι δυντόν ν κληθούν ν σκήσουν κθήκοντ ενικού εισελέ κι, σε ντίθεση με το Δικστήριο, το Γενικό Δικστήριο δεν έχει μόνιμους ενικούς εισελείς. Προϋποθέσεις που πρέπει ν πληρούντι Όμοιες με υτές του Δικστηρίου (Άρθρο 19 της ΣΕΕ). Διδικσί διορισμού Όμοι με υτή του Δικστηρίου. 2. Χρκτηριστικά του ξιώμτος Όμοι με υτά του Δικστηρίου. Γ. Οράνωση κι λειτουρί Οι δικστές ορίζουν τον Πρόεδρό τους, ο οποίος είνι ένς πό υτούς, ι τριετή περίοδο κι τον Γρμμτέ τους ι εξετή θητεί, ν κι το Γενικό Δικστήριο χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες του Δικστηρίου ι την κάλυψη των διοικητικών κι λωσσικών νκών του. Σε συμφωνί με το Δικστήριο, το Γενικό Δικστήριο κτρτίζει τον κνονισμό του. Το Δικστήριο συνεδριάζει σε τμήμτ, ποτελούμεν πό τρεις ή πέντε δικστές. Ο κνονισμός του κθορίζει πότε το Γενικό Δικστήριο συνέρχετι εν ολομελεί, ως τμήμ μείζονος συνθέσεως ή με μονομελή σύνθεση. Σε ποσοστό άνω του 80% οι υποθέσεις που εκδικάζοντι πό το Γενικό Δικστήριο ντίθεντι σε τμήμ τριών δικστών. Το Ευρωπϊκό Κοινοούλιο κι το Συμούλιο, ενερώντς σύμφων με τη συνήθη νομοθετική διδικσί (μέσω κνονισμών είτε κτόπιν πρότσης της Επιτροπής κι φού ζητείτι η νώμη του Δικστηρίου, είτε κτόπιν ιτήμτος του Δικστηρίου κι φού ζητείτι η νώμη της Επιτροπής), δύνντι ν συστήνουν ειδικευμέν δικστήρι υπόμεν στο Γενικό Δικστήριο, τ οποί κλούντι ν εξετάζουν κι ν λμάνουν ποφάσεις σε πρώτο θμό σε σχέση με ορισμένες κτηορίες ενερειών ή διδικσιών που φορούν συκεκριμένους τομείς, όπως πχ. η σύστση νέου ειδικευμένου δικστηρίου ι σήμτ, σχέδι κι υποδείμτ, το οποίο ρίσκετι υτή τη στιμή στο στάδιο των συζητήσεων. Δικστήριο Δημόσις Διοίκησης της Ευρωπϊκής Ένωσης Το Δικστήριο Δημόσις Διοίκησης της Ευρωπϊκής Ένωσης, το οποίο ιδρύθηκε το 2004, είνι ρμόδιο ν ποφίνετι επί διφορών μετξύ των θεσμικών οράνων της Ένωσης κι των υπλλήλων της, ότν τ εθνικά δικστήρι είνι νρμόδι. Στο πλίσιο της προσπάθεις ν υξηθεί ο συνολικός ριθμός των δικστών του Δικστηρίου, το Δικστήριο Δημόσις Διοίκησης διλύθηκε την 1η Σεπτεμρίου 2016 κι ενσωμτώθηκε στο Γενικό Δικστήριο με τον κνονισμό (EU, Eυρτόμ) ριθ. 2016/1192 του Ευρωπϊκού Κοινοουλίου κι του Συμουλίου της 6ης Ιουλίου 2016 ι τη μετίση στο Γενικό Δικστήριο της ρμοδιότητς εκδικάσεως σε πρώτο θμό των διφορών μετξύ της Ευρωπϊκής Ένωσης κι των υπλλήλων της. Υποθέσεις που εκκρεμούσν ενώπιον του Δικστηρίου Δημόσις Διοίκησης κτά την 30η Αυούστου 2016 μετφέρθηκν στο Γενικό Δικστήριο πό την 1η Σεπτεμρίου Η εκδίκση των υποθέσεων υτών θ συνεχιστεί πό το Γενικό Δικστήριο Θεμτολοικά δελτί ι την Ευρωπϊκή Ένωση

5 πό το στάδιο στο οποίο θ ευρίσκοντι κτά την ημερομηνί υτή, οι δε διδικστικές πράξεις του πρώην Δικστηρίου Δημόσις Διοίκησης θ συνεχίσουν ν ισχύουν. Ο ρόλος του Ευρωπϊκού Κοινοουλίου Ήδη πό το 1990 κι με πόφση του Δικστηρίου επί προσφυής που άσκησε το Κοινοούλιο στο πλίσιο της νομοθετικής διδικσίς ι την έκριση μέτρων ι την υεί μετά το πυρηνικό τύχημ του Τσερνομπίλ, έχει ννωριστεί στο Κοινοούλιο το δικίωμ ν σκεί ενώπιον του Δικστηρίου προσφυές κυρώσεως, με σκοπό τη διτήρηση των προνομίων του στο πλίσιο της νομοθετικής διδικσίς. Σύμφων με το άρθρο 257 της ΣΛΕΕ το Ευρωπϊκό Κοινοούλιο κι το Συμούλιο, ποφσίζοντς σύμφων με τη συνήθη νομοθετική διδικσί, μπορούν ν προίνουν στη σύστση ειδικευμένων δικστηρίων υπόμενων στο Γενικό Δικστήριο, ρμόδιων ν εκδικάζουν σε πρώτο θμό ορισμένες κτηορίες προσφυών οι οποίες σκούντι σε συκεκριμένους τομείς. Το Ευρωπϊκό Κοινοούλιο κι το Συμούλιο ποφσίζουν μέσω κνονισμών είτε μετά πό πρότση της Επιτροπής κι διούλευση με το Δικστήριο, είτε μετά πό ίτημ του Δικστηρίου κι διούλευση με την Επιτροπή. Σύμφων με το άρθρο 281 της ΣΛΕΕ, ο Ορνισμός του Δικστηρίου της Ευρωπϊκής Ένωσης ορίζετι σε ξεχωριστό Πρωτόκολλο κι το Κοινοούλιο κι το Συμούλιο, στο πλίσιο της συνήθους νομοθετικής διδικσίς, μπορούν ν τροποποιήσουν υτόν τον Ορνισμό. Το Κοινοούλιο συκτλέετι στ θεσμικά όρν που νφέροντι στο άρθρο 263 της ΣΛΕΕ κι δύνντι (ως διάδικοι) ν σκούν προσφυές ενώπιον του Δικστηρίου. Μετά την ένρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισόνς, οι υποψήφιοι ι τις θέσεις δικστών κι ενικών εισελέων ξιολοούντι πρώτ πό επιτροπή ποτελούμενη πό επτά προσωπικότητες, μί εκ των οποίων προτείνετι πό το Ευρωπϊκό Κοινοούλιο (άρθρο 255 της ΣΛΕΕ). Το Κοινοούλιο κι το Συμούλιο, ενερώντς σύμφων με τη συνήθη νομοθετική διδικσί, μπορούν ν προίνουν στη σύστση ειδικευμένων δικστηρίων υπόμενων στο Γενικό Δικστήριο (άρθρο 257 της ΣΛΕΕ). Udo Bux 04/2017 Θεμτολοικά δελτί ι την Ευρωπϊκή Ένωση