ΗΚΓ στην κολπική ταχυκαρδία

ΗΚΓ στην κολπική ταχυκαρδία Δημήτριος Α. Ιατρόπουλος Κλινική Άγιος Λουκάς

Ορισμός κολπικής ταχυκαρδίας Η κολπική ταχυκαρδία ορίζεται ως υπερκοιλιακή ταχυκαρδία που δεν χρειάζεται τον κολποκοιλιακό κόμβο, παραπληρωματικά δεμάτια ή κοιλιακό ιστό για την έναρξη και τη συντήρηση της. Μπορεί να παρατηρηθεί τόσο σε άτομα με φυσιολογικές καρδιές όσο και σε εκείνα με δομικά ανώμαλες καρδιές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με συγγενείς καρδιοπάθειες και αυτών μετά από χειρουργική επέμβαση για αποκατάσταση ή διόρθωση συγγενούς ή βαλβιδικής καρδιακής νόσου.

Μέθοδοι ταξινόμησης των κολπικών ταχυκαρδιών 1. Βάση του τρόπου - αλληλουχίας της καρδιακής διέγερσης (ηλεκτροφυσιολογική) - Εστιακή κολπική ταχυκαρδία: Εμφανίζεται από μια εντοπισμένη περιοχή στους κόλπους, όπως η crista terminalis, οι πνευμονικές φλέβες,o στεφανιαίος κόλπος ή το μεσοκολπικό διάφραγμα. - Κολπική ταχυκαρδία επανεισόδου: Εμφανίζονται συχνότερα σε άτομα με δομική ή σύμπλοκη καρδιακή νόσο, ιδιαίτερα μετά από χειρουργική επέμβαση που περιλαμβάνει κολπικές τομές ή ουλές. 2. Βάση του παθοφυσιολογικού μηχανισμού της αρρυθμίας (παθοφυσιολογική) - αυξημένη αυτοματικότητα - πυροδοτούμενη δραστηριότητα - επανείσοδος 3. Βάση της ανατομικής προέλευσης της αρρυθμίας (ανατομική)

Σύγχρονη τάση - Ηλεκτροφυσιολογική ταξινόμηση Η ανάπτυξη της επεμβατικής ηλεκτροφυσιολογίας έδωσε την δυνατότητα της ενδοκαρδιακής χαρτογράφησης της κολπικής ενεργοποίησης (activation mapping) και της μελέτης της ανταπόκρισης στην καρδιακή διέγερση (entrainment response) που οδήγησαν σε έναν πιο ακριβή καθορισμό των μηχανισμών και των ανατομικών υποστρωμάτων, επιτρέποντας μια «θεραπευτική» προσέγγιση χρησιμοποιώντας κατάλυση με καθετήρες ή χειρουργικές επεμβάσεις. Anatomy for Cardiac Electrophysiologists: A Practical Handbook by S. Yen Ho, Sabine Ernst

Εστιακή κολπική ταχυκαρδία Ορίζεται ως ταχύς κολπικός ρυθμός (>100bpm), μη προερχόμενος από τον φλεβόκομβο, με σταθερή μορφολογία του κύματος Ρ στο ΗΚΓ που απαιτεί μόνο κολπικές δομές για την διατήρηση του. Τα επαναλαμβανόμενα κύματα P με σταθερή ισοηλέκτρική γραμμή ανάμεσα τους στο ΗΚΓ δείχνουν ότι πρόκειται για εστιακό μηχανισμό ταχυκαρδίας με σιωπηρές περιόδους μεταξύ των εστιακών πυροδοτήσεων, αλλά υπάρχουν εξαιρέσεις σ αυτόν τον κανόνα. Χαρακτηρίζεται από ακτινωτή και φυγόκεντρη κολπική ενεργοποίηση από το σημείο προέλευσης, η οποία μπορεί να είναι που βρίσκεται οπουδήποτε στους κόλπους, τις πνευμονικές φλέβες, την άνω κοίλη φλέβα ή τον στεφανιαίο κόλπο. Ο ορισμός αυτός δεν εξετάζει το αν ο μηχανισμός είναι μια ταχεία εκπόλωση του δυναμικού ενεργείας κατά τη διάρκεια της φάσης 4, μεταδυναμικά ή ένα μικρό κύκλωμα επανεισόδου. Σε μερικές περιπτώσεις ο ηλεκτροφυσιολογικός μηχανισμός μπορεί να συναχθεί αλλά στην πράξη έχει καταστεί σχεδόν αδιάφορος.

Κολπική ταχυκαρδία επανεισόδου Εδώ η κολπική ενεργοποίηση λαμβάνει χώρα σε συνεχή, αδιάλειπτη κατάσταση λόγω του ότι ένα κύμα διέγερσης περιστρέφεται γύρω από ένα εμπόδιο σχηματιζόμενο είτε από ανατομικές δομές (φλεβικές ή βαλβιδικές οπές), ουλές, ή περιοχές λειτουργικού (ανισότροπου) μπλοκ. Η διάμετρος του κυκλώματος θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 1.7-2 cm για να χαρτογραφηθεί σωστά χρησιμοποιώντας τις υπάρχουσες ηλεκτροφυσιολογικές τεχνικές. Μικρότερα κυκλώματα είναι δύσκολο να διακριθούν από τους εστιακούς μηχανισμούς. *Ο κλασικός όρος κολπικός πτερυγισμός έχει αποδοθεί σε πολύ υψηλής συχνότητας (240-350 bpm) κολπική ταχυκαρδία με κολπικά κύματα που παράγουν συνεχή ταλάντωση χωρίς περιόδους ισοηλεκτρικής γραμμής. Ο όρος είχε ταυτιστεί με τις ταχυκαρδίες επανεισόδου αλλά ουσιαστικά περιγράφει ένα ηλεκτροκαρδιογραφικό μοτίβο και μπορεί να είναι παραπλανήτικός καθώς μπορεί να έχουμε ηλεκτροκαρδιογραφική εικόνα πτερυγισμού σε εστιακές κολπικές ταχυκαρδίες... Σε ουλοποιημένους ή προηγουμένως καταλυμένους κόλπους, με εκτεταμένες ηλεκτρικά σιωπηλές περιοχές, η ταχυκαρδιά επανεισόδου μπορεί να έχει την εμφάνιση εστιακής ταχυκαρδίας ή αντίθετα μπορεί να εμφανιστεί η εστιακή ταχύκαρδία σαν πτερυγισμός λόγω της αργής και ασύμμετρης διάδοσης μέσω του κόλπου.

Unifying Algorithm for Mechanistic Diagnosis of Atrial Tachycardia CF Liu et. al Circ Arrhythm Electrophysiol. 2016

Το ΗΚΓ Το ηλεκτροκαρδιογράφημα 12 απαγωγών είναι ένα σημαντικό εργαλείο που βοηθά στην αναγνώριση, τον εντοπισμό και την διαφορική διάγνωση της κολπικής ταχυκαρδίας. Οι εστιακές κολπικές ταχυκαρδίες προέρχονται κατά προτίμηση από συγκεκριμένες θέσεις εντός των κόλπων και προσεκτική ανάλυση του κύματος P μπορεί να παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για την προέλευση της αρρυθμίας. Ο κολπική ταχυκαρδία μακρο-επανεισόδου τείνει επίσης να χρησιμοποιεί συνήθως διακριτά κυκλώματα. Σε αυτή την περίπτωση, το ΗΚΓ αποτελεί συνήθως έναν οδηγό για την προέλευση, αλλά αν δεν παρουσιάζει συγκεκριμένη μορφολογία, είναι λιγότερο χρήσιμο για τον ακριβή καθορισμό του εμπλεκόμενου κυκλώματος. Παρόλα αυτά, η προηγούμενη γνώση του πιθανού διαμερίσματος προέλευσης συμβάλλει στον σχεδιασμό της στρατηγικής κατάλυσης.

Περιορισμοί του ΗΚΓ στον εντοπισμό της προέλευσης της κολπικής ταχυκαρδίας Απόκρυψη όλοκληρου ή τμήματος του P από το QRS ή το T. Η μορφολογία του P εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ενεργοποίηση του αριστερού κόλπου. Διαφορετικές οδοί διακολπικής αγωγής προκαλούν διαφορετικές ηλεκτροκαρδιογραφικές εικόνες παρά την προέλευση των αρρυθμιών από παρακείμενες δομές. Η χωρική διακριτική ικανότητα του ΗΚΓ δεν υπερβάινει τα 1.7-2 cm. Οι οδοί διακολπικής αγωγής εξαρτώνται από το μήκος κύκλου της ταχυκαρδίας με αποτέλεσμα την δημιουργία διαφορετικών μορφολογιών κυμάτων P παρά την προέλευση από την ίδια περιοχή. Mια εστιακή ταχυκαρδία μπορεί να παράγει ένα συνεχές μοτίβο κολπικής δραστηριότητας στο ΗΚΓ αν το μήκος κύκλου είναι αρκετά μικρό για να πλησιάσει τη διάρκεια της κολπικής εκπόλωσης. Σε ουλοποιημένους ή προηγουμένως καταλυμένους κόλπους, με εκτεταμένες ηλεκτρικά σιωπηλές περιοχές, η ταχυκαρδιά επανεισόδου μπορεί να έχει την εμφάνιση εστιακής ταχυκαρδίας ή αντίθετα μπορεί να εμφανιστεί η εστιακή ταχύκαρδία σαν πτερυγισμός λόγω της αργής και ασύμμετρης διάδοσης μέσω του κόλπου.

Πρακτικές προτάσεις για την αξιολόγηση του κύματος P Συχνά το κύμα Ρ καλύπτεται μερικώς από το σύμπλεγμα QRS ή το κύμα Τ. Για να αποκτήσει κανείς μια «απρόσκοπτη» εικόνα της κολπικής δραστηριότητας, μπορεί να δώσει αδενοσίνη ή να εκτελέσει μάλαξη του καρωτιδικού κόλπου. *Μια αποτελεσματική μέθοδος στο εργαστήριο είναι η βραχεία βηματοδότηση της κοιλίας κατά τη διάρκεια της ταχυκαρδίας προκειμένου να αποκαλυφθούν τα κύματα Ρ στην αναπληρωματική παύση που ακολουθεί. Είναι απαραίτητο να εξετάζουμε τη μορφολογία των κυμάτων Ρ σε όλες τις απαγωγές του ΗΚΓ 12 απαγωγών χρησιμοποιόντας αν απαιτείται επαρκή αύξηση της ευαισθησίας. Στην ιδανική περίπτωση, λαμβάνεται πλήρες ηλεκτροκαρδιογράφημα 12 απαγωγών και stripe ρυθμού με σαφή ισοηλεκτρική γράμμη και χωρίς παράσιτα ώστε να επιτρέπεται η μέγιστη δυνατή ακριβής αξιολόγηση της μορφολογίας των κυμάτων P. Τα χαρακτηριστικά του ΗΚΓ που πρέπει να ληφθούν υπόψη στη διάγνωση της κολπικής ταχυκαρδίας περιλαμβάνουν την μορφολογία και τον άξονα του κύματος P, το διάστημα PR και οι διακυμάνσεις του διαστήματος PP. Συνήθως, φαίνεται μια ισοηλεκτρική γραμμή μεταξύ διαδοχικών κυμάτων Ρ επί εστιακής ταχυκαρδίας, ενώ δεν παρατηρείται στις ταχυκαρδίες μακροεπανεισόδου.

Μάλαξη καρωτιδικού κόλπου

Τροποποιημένες απαγωγές

Διοισοφάγειο ΗΚΓ Η στενή εγγύτητα του οισοφαγικού ηλεκτροδίου με το οπίσθιο τοίχωμα του αριστερού κόλπου απεικονίζει μεγαλύτερα κύματα Ρ.

Χρήση επικαρδιακού κολπικού ηλεκτροδίου προσωρινού βηματοδότη για λήψη ηλεκτρογράμματος της κολπικής δραστηριότητας Post operative temporary epicardial pacing: When, how and why? Batra et. al Ann Pediatr Cardiol. 2008

Ψευδής κολπικός πτερυγισμός - Artifacts π.χ. Parkinson - TUP syndrome (υποκαλιαιμία υπομαγνησιαιμία)

European Journal of Internal Medicine December 2007 Parkinson

"T-U-P" syndrome, or pseudoatrial flutter. N Engl J Med. 2003 Κάλιο = 2.6 me/l

Πως δημιούργείται το κύμα P Η χρήση της μορφολογίας των κυμάτων P για τον εντοπισμό της κολπικής ενεργοποίησης έχει μελετηθεί σε μεγάλο βαθμό σε ασθενείς με φυσιολογικούς κόλπους. Ως εκ τούτου σε μη φυσιολογικούς ή προηγουμένως καταλυμένους κόλπους μπορεί να μην είναι αξιόπιστη. Κολπική διέγερση από εστιακή πηγή στον κόλπο μπορεί να μεταδοθεί ακτινωτά από μυοκύτταρο σε μυοκύτταρο, αλλά πιο γρήγορη ενεργοποίηση συμβαίνει συνήθως κατά μήκος της κατεύθυνσης του προσανατολισμού των ινών και μέσω δεσμών του μυοκαρδίου ή δεματίων. Συνδέσεις υπάρχουν μεταξύ φλεβοκόβου και κ/κ κόμβου αλλα και μεταξύ δεξιού και αριστερού κόλπου, από τις οποίες η πιο γνωστή είναι το δεμάτιο του Bachmann. Άλλες συνδέσεις που περιγράφονται α) οπίσθια σύνδεση στην περιοχή μεταξύ κοίλων φλεβών του δεξιού κόλπου και του αριστερού κόλπου β) στην περιοχή που περιβάλλει το ωοειδές τρήμα γ) κατώτερα από τον αριστερό κόλπο που διατρέχει στο τοίχωμα του στεφανιαίου κόλπου Κατά συνέπεια, ακόμη και στον φλεβοκοβικό ρυθμό το κύμα Ρ μπορεί να παρουσιάσει σημαντικές διακυμάνσεις. Θετικά κύματα P κύματα στις δεξιές προκάρδιες απαγωγές φαίνεται να συνδέονται με αγωγιμότητα, όχι μόνο μέσω της δέσμης του Bachmann αλλά και μέσω άλλων συνδέσεων στο οπίσθιο κόλπο με αποτέλεσμα την οπισθιοπρόσθια διάδοση της διέγερσης του φλεβοκόμβου και στους δύο κόλπους. Σε πρώιμες διεγχειρητικές βηματοδοτικές μελέτες από τους Waldo et al., κατά τη διάρκεια δεξιάς κολπικής βηματοδότησης από χαμηλά σημεία, ανάλογα με την βηματοδοτούμενη περιοχή το P κύμα στις κατώτερες απαγωγές θα μπορούσε να είναι αρνητικό, διφασικό, ή θετικό. Πιο πρόσφατα, non contact μελέτες χαρτογράφησης έχουν επιβεβαιώσει in vivo τη διακύμανση στις οδούς κολπικής ενεργοποίησης τόσο κατά τη διάρκεια του φλεβοκομβικού ρυθμού όσο και κατά την κολπική ταχυκαρδία.

Standardized Review of Atrial Anatomy for Cardiac Electrophysiologists J. of Cardiovasc. Trans. Res. (2013) Ανατομία των κόλπων

Το φυσιολογικό P Τα κύματα P στην απαγωγή V1 είναι συχνά διφασικά

Εστιακή ή επανείσοδος; Παραδοσιακά η συχνότητα των κυμάτων P και η ύπαρξη ή όχι ισοηλεκτρικής γραμμής ανάμεσα τους χρησιμοποιούνταν για τον διαχωρισμό τους. Λόγω του μεγάλου κυκλώματος, οι ταχυκαρδίες επανεισόδου τυπικά αντιπροσωπεύονται με συνεχή, κυματοειδή, κολπική δραστηριότητα. Οι εστιακές κολπικές ταχυκαρδίες συνήθως αντιπροσωπεύονται από διακριτά κύματα Ρ με παρεμβαλλόμενα ισοηλεκτρικά τμήμα. Η μεταβολή του μήκους κύκλου της ταχυκαρδίας συνηγορεί για εστιακό μηχανισμό. *Mια εστιακή ταχυκαρδία μπορεί να παράγει ένα συνεχές μοτίβο κολπικής δραστηριότητας στο ΗΚΓ αν το μήκος κύκλου είναι αρκετά μικρό για να πλησιάσει τη διάρκεια της κολπικής εκπόλωσης. *Σε ουλοποιημένους ή προηγουμένως καταλυμένους κόλπους, με εκτεταμένες ηλεκτρικά σιωπηλές περιοχές, η ταχυκαρδιά επανεισόδου μπορεί να έχει την εμφάνιση εστιακής ταχυκαρδίας ή αντίθετα μπορεί να εμφανιστεί η εστιακή ταχύκαρδία σαν πτερυγισμός λόγω της αργής και ασύμμετρης διάδοσης μέσω του κόλπου

Εστιακές κολπικές ταχυκαρδίες

P-Wave Morphology in Focal Atrial Tachycardia Kalman et al. JACC September 2006

Χαρακτηριστικά Ανώμαλα, διακριτά κύματα P διαχωριζόμενα με ισοηλεκτρική γραμμή. Φυσιολογικά P κύματα από την crista ή την δεξιά άνω πνευμονική φλέβα Συχνότητα που μπορεί να είναι ή πολύ κοντά σε φλεβοκομβικό ρυθμό, περίπου 100 bpm, ή πολύ υψηλή, περισσότερο από 200 bpm (κατ 'εξαίρεση μέχρι 300 bpm). Το μήκος κύκλου είναι συνήθως σταθερό, αλλά συχνά στην αρχή ή το τέλος της ταχυκαρδίας καταγράφεται μια επιτάχυνση κατά τη διάρκεια της έναρξης (warm up) για 4 έως 5 κύκλους και παρατεταμένοι ή αυξομειούμενοι κύκλοι (cool down) που προηγούνται του αυθόρμητου τερματισμού. Ελλείψει άλλων ανωμαλιών, παρατηρείται ταχεία ακτινική και φυγόκεντρη κολπική ενεργοποίηση, αλλά όταν υπάρχουν περιοχές μη αγωγιμότητας (block), η ενεργοποίηση γίνεται ασύμμετρη και μπορεί μοιάζει με την '' κυκλική '' ενεργοποίηση όπως στις ταχυκαρδιές επανεισόδου. Μπορει να παρατηρηρηθουν περιοδικές αυξομειώσεις του μήκους κύκλους στην διάρκεια της ταχυκαρδίας λόγω της επίδρασης του αυτονόμου. Αν είναι ακατάπαυστη δεν σταματάει ούτε την νύχτα (holter) Συνήθως ταχυκαρδία με μακρό RP Παρουσία προϋπάρχουσας διαταραχής της κ/κ αγωγής, ωστόσο, το διάστημα PR μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το διάστημα RP. Έτσι, το κύμα Ρ φαίνεται να ακολουθεί το QRS σύμπλεγμα ή να συμπίπτει με αυτό μιμούμενο την κολποκοιλιακή κομβική ταχυκαρδία επανεισόδου στο ΗΚΓ. Επειδή ο κ/κ κόμβος δεν είναι μέρος του κυκλώματος, κ/κ αποκλεισμός μπορεί να προκαλέσει αγωγιμότητα 2-4: 1 AV χωρίς τερματισμό της ταχυκαρδίας. *Ωστόσο, η κ/κ αγωγή 2: 1 εμφανίζεται επίσης περιστασιακά στην AVNRT. Η κολπική ταχυκαρδία με κ/κ αποκλεισμό είναι η τυπική ηλεκτροκαρδιογραφική εμφάνιση σε ασθενείς με τοξικότητα από δακτυλίτιδα.

Ο φυσιολογικός φλεβοκομβικός ρυθμός είναι άρρυθμος Heart rates recorded on Apple Watch using Cardiogram

Το ΗΚΓ μπορεί να είναι παραπλανητικό όσον αφορά τον μηχανισμό της αρρυθμίας The ECG on the left is of a left atrial macro-reentrant circuit that appears focal in origin due to the isoelectric intervals between P waves. On the right is a focal atrial tachycardia from the LLPV that appears macro-reentrant due to continuous atrial activity. In both cases atria were abnormal in the first case there was extensive scarring due to Friedrich s ataxia, in the second there had been prior ablation around the pulmonary veins, and in the roof and mitral isthmus.

Αλγόριθμοι προσδιορισμού προέλευσης εστιακής κολπικής ταχυκαρδίας 1. Tang et. al - 1995 JACC 31 ασθενείς Οι πιο χρήσιμες απαγωγές για τη διάκριση αριστεράς και δεξιάς κολπική προέλευση ήταν η V1 και η avl. Η ευαισθησία και η ειδικότητα ενός θετικού ή διφασικού κύματος Ρ στην απαγωγή avl στο να προβλέψει δεξιά κολπική προέλευση ήταν 88% και 79% αντίστοιχα. Η ευαισθησία και η ειδικότητα ενός θετικού P κύματος στην απαγωγή V1 στην πρόβλεψη μιας αριστερής κολπικής προέλευσης ήταν 93% και 88% αντίστοιχα.

2. Kistler et. al - 2006 JACC 126 ασθενείς Ένα αρνητικό ή διφασικό (θετικό-αρνητικό) κύμα P στην απαγωγή V1 συσχετίστηκε με 100% ειδικότητα και θετική προγνωστική αξία για προέλευση από τον δεξιό κόλπο. Ένα θετικό ή διφασικό (αρνητικό-θετικό) κύμα P στην απαγωγή V1 συσχετίστηκε με μια ευαισθησία 100% και αρνητική προγνωστική αξία για εστία προερχόμενη από τον αριστερό κόλπο.

* Το μειονέκτημα των διαγνωστικών ηλεκτροφυσιολογικών αλγόριθμων είναι ότι αν το πρώτο βήμα της αξιολόγησης του αλγόριθμου είναι λανθασμένο, θα οδηγήσει τον κλινικό ιατρό σε λάθος μονοπάτι. Αυτό μπορεί να επιδεινωθεί από την εξατομικευμένη μεταβολή της σχετικής ανατομικής θέσης των κόλπων μεταξύ τους και σε σχεση με τις απαγωγές του ΗΚΓ. 3. Qian et. al - 2011 PACE 61 ασθενείς Παρατηρήσαν ότι η χρήση πολλαπλών απαγωγων του ΗΚΓ για κάθε βήμα απόφασης του αλγορίθμου αποδίδει μεγαλύτερη ακρίβεια στον εντοπισμό της εστιάς σε μια περιοχή των κόλπων. Θετικό κύματα P στις κατώτερες απαγωγές και αρνητικό στην avr έδειξε υψηλή κολπική προέλευση με ευαισθησία 95% και ειδικότητα 90%. Αρνητικά P στις κατώτερες απαγωγές και θετικό P στην avr πρότεινε χαμηλή δεξιά προέλευση ή από το μεσοκολπικό διάφραγμα, με ευαισθησία και ειδικότητα 88% και 89% αντίστοιχα.

RSPV Aorto-mitral continuity LAA

Ταχυκαρδίες από παρακείμενες δομές Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η μέγιστη χωρική διακριτική ικανότητα του κύματος Ρ δεν υπερβαίνει τα 1,7 cm. Περιόχές όπου η μορφολογία των κυμάτων P είναι λιγότερο χρήσιμη είναι οι παρακείμενες κολπικές δομές, π.χ. - Δεξιά άνω πνευμονική φλέβα και crista terminalis. - Αριστερή άνω πνευμονική φέβα και αριστερό ωτίο - Δεξία και αριστερή πλευρά μεσοκολπικού διαφράγματος Δεν είναι εύκολο να διαφοροποιηθεί η προέλευση των εστιακών ΑΤ από τις παρακείμενες δομές χρησιμοποιώντας μόνο ΗΚΓ. Τα κλινικά χαρακτηριστικά και η χρήση δεδομένων από Holter μπορούν να δώσουν πρόσθετες πληροφορίες για τη διαφοροποίηση των εστιακών ΑΤ που προέρχονται από τις παρακείμενες δομές.

Αριστερή άνω πνευμονική φλέβα Αριστερό κολπικό ωτίο Βαθειά αρνητικά P στην απαγωγή Ι συναντώνται συνήθως σε ταχυκαρδία από το LAA. Επίσης πιο επιπεδωμένα ή και ισοηλεκτρικά P στις V2-V6 σε ταχυκαρδίες του ωτίου ώς αποτέλεσμα της πιο πρόσθιας θέσης σε σχέση με την φλέβα. Τα κλινικά χαρακτηριστικά των δύο τύπων ΚΤ είναι διαφορετικά. Η ΚΤ που προέρχεται από την LSPV συσχετίζεται συχνά με παροξυσμική ΚΜ. Η ΚΤ από το LAA είναι συχνά ακατάπαυστη. Ως αποτέλεσμα, οι ασθενείς μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο για ταχυμυοκαρδιοπάθεια.

P

Δεξιά άνω πνευμoνική φλέβα Ανώτερη crista terminalis Οι ταχυκαρδίες από την RVSP δείχνουν μια αλλαγή στην μορφολογία του P στην V1 από διφασική επί φλεβοκομβικού ρυθμού σε θετική επί ταχυκαρδίας, μια αλλαγή που δεν παρατηρείται σε ταχυκαρδίες από τον δεξιό κόλπο. Επίσης οι ταχυκαρδίες από την CT παρουσιάζουν διφασικό P στην Ι ή την avl. Από κλινικής απόψεως η ταχυκαρδίες από την RVSP παρουσιάζουν συχνά on and off συμπεριφορά σε αντίθεση με την άνω κοίλη φλέβα.

Ριπές κολπικής ταχυκαρδίας από πνευμονική φλέβα

Μεσοκολπικό διάφραγμα Ισοηλεκτρικό ή χαμηλό P στην V1 προσανατολίζει στο δεξιό διάφραγμα ή την περικομβική περιοχή, ενώ διφασικό αρνητικό-θετικό P στην V1 αυξάνει την πιθανότητα προέλευσης από το αριστερό διάφραγμα. *Χαρτογράφηση και κατάλυση προερχόμενης από το διάφραγμα ταχυκαρδίας από την μη στεφανιαία αορτική πτυχή είναι δυνατή και συνδέεται με διφασικό αρνητικό-θετικό P κύμα στις V1 και V2.

Αριστερό διάφραγμα Μη στεφανιαία πτυχή P waves from the atrial septal region - these tachycardias were ablated from the left septum and noncoronary cusp (NCC) respectively. The salient features in these examples are the low amplitude P waves in the limb leads despite high gains on the ECG leads and a biphasic negative-positive pattern in V1.

Διαφορική διάγνωση ταχυκαρδίας με στενό QRS Ταχυκαρδίες με βραχύ RP - Τυπική AVNRT - Άτυπη AVNRT - AVRTs - AT με μακρό PR - AT προερχόμενη από το στόμιο του στεφανιαίου κόλπου ή κομβική ταχυκαρδία Ταχυκαρδίες με μακρό RP - Φλεβοκομβική ταχυκαρδία - AT - Άτυπη AVNRT - AVRT με αργά άγων ανάδρομα παραπληρωματικό δεμάτιο (PJRT) - Φλεκομβική ταχυκαρδία επανεισόδου (SNRT) *Για την πολυεστιακή κολπική ταχυκαρδία, η διαφορική διάγνωση περιλαμβάνει την κολπική μαρμαρυγή επειδή και οι δύο μπορούν να εκδηλωθούν με ακανόνιστο παλμό. Η MAT με αλλοδρομία ή προϋπάρχον σκελικό αποκλεισμό μπορεί να παρερμηνευτεί ως κοιλιακή ταχυκαρδία. *Μια άλλη ταχυκαρδία που μιμείται την κολπική ταχυκαρδία είναι η απρόσφορη φλεβοκομβική ταχυκαρδία.

Guidelines on Supraventricular Tachycardia ESC 2019

Cardiac Electrophysiology: From Cell to Bedside Zipes 7 th Edition

Κολπική ταχυκαρδία με bystander αριστερό δεμάτιο *Η προδιέγερση δεν είναι διαγνωστική AVRT. 10% ασθενών με προδιεγερμένο ΗΚΓ έχουν AVNRT και το δεμάτιο είναι bystander.

ΗΚΓ επί ταχυκαρδίας A>V - Υποδηλώνει κολπική ταχυκαρδία - Μπορεί να είναι παροδικό - Μπορεί να είναι AVNRT Χωρίς ισοηλεκτρική γραμμή - Πτερυγισμός μακρο-επανείσοδος Ανάδρομα P μέσα στο QRS επί τυπικής AVNRT - Σύγκριση με φλεβόκομβο - Ψέυδο R στην V1, ψέυδο S στην ΙΙ - Πολύ σπανιο σε ΑΤ, ποτέ σε AVRT Εμφανή P μετά το QRS - Συνήθως στην AVRT - Σπανιότερα AVNRT ή AT - Σε AVRT και AVNRT ανεστραμμενα P στις κατώτερες απαγωγές Ηλεκτρική εναλλαγή (>1mV) σε AVRT Διαταραχές επαναπόλωσης σε AVRT

Έναρξη της ταχυκαρδίας - Έναρξη με jump του PR μετά από έκτακτη κολπική συστολή υποδηλώνει τυπική AVNRT - Έναρξη με έκτακτη κοιλιακή συστολή υποδηλώνει AVRT ή άτυπη AVNRT - Έναρξη με warm up υποδηλώνει αυτοματική κολπική ταχυκαρδία Έναρξη αυτοματικής AT με αλλαγή του P και warm up

Τερματισμός ταχυκαρδίας - Η τυπική AVNRT και η AVRT συνήθως τερματίζονται με κύμα P (ορθόδρομος αποκλεισμός στον κόμβο) - Άτυπες μορφές AVNRT και AVRT μπορεί να τερματιστούν με QRS - Τερματισμός από έκτακτη κοιλιακή συστολή υποδηλώνει AVRT ή άτυπη AVNRT - Η κολπική ταχυκαρδία είναι ανεξάρτητη του κόμβου και τερματίζεται με σύμπλεγμα QRS

Σχέση A:V επί ταχυκαρδίας A:V>1 - Συνήθως υποδηλώνει ΑΤ - Σπάνια 2:1 AVNRT Α:V<1 - Κομβική εστιακή ταχυκαρδία (JET) - AVNRT με VA block (HA block με φαινόμενο Wenckebach και σπάνια 2:1 VA block) - 2 for 1 ταχυκαρδία *AVNRT με πλήρη κ/κ αποκλεισμό μετά από προσπαθεια κατάλυσης του αργού δεματίου Τυπική AVNRT με αγωγή 2:1

Πολυεστιακή κολπική ταχυκαρδία (MAT) Διαγνωστικά κριτήρια: - Ακανόνιστη κοιλιακή συχνότητα μεγαλύτερη από 100 bpm - Οργανωμένα και διακριτά κύματα Ρ με τουλάχιστον 3 διαφορετικές μορφολογίες στην ίδια απαγωγή (εκτός του φλεβοκομβικού) - Ακανόνιστα διαστήματα PP, PR και RR με ισοηλεκτρική γραμμή μεταξύ των κυμάτων Ρ Οι ασθενείς που έχουν κοιλιακή συχνότητα <100 bpm αλλά ικανοποιούν όλα τα άλλα κριτήρια θεωρούνται ότι έχουν πολυεστιακό κολπικό ρυθμό ή, όταν η συχνότητα είναι <60 bpm, πολυεστιακή κολπική βραδυκαρδία. Ωστόσο, υπάρχει διχογνωμία σχετικά με το αν η συγκεκριμένη κατάσταση θα πρέπει να αναφέρεται ως μια παραλλαγή MAT ή περιπλανώμενος κολπικός βηματοδότης. Οι ασθενείς με περιπλανώμενο κολπικό βηματοδότη συνήθως δεν έχουν σοβαρές υποκείμενες παθήσεις.

Φλεβοκομβική ταχυκαρδία Η φλεβοκομβική ταχυκαρδία ορίζεται ως κολπική συχνότητα μεγαλύτερη από 100 bpm με κύματα Ρ που προέρχονται από τον φλεβόκομβο στην ανώτερη πλευρά της crista terminalis. Τέσσερις ετερογενείς καταστάσεις έχουν αυτό το εύρημα: - Φυσιολογική φλεβοκομβική ταχυκαρδία (ST) - Φλεβοκομβική ταχυκαρδία επανεισόδου (SNRT) - Απρόσφορη φλεβοκομβική ταχυκαρδία (IAST) - Σύνδρομο ορθοστατικής ταχυκαρδίας (POTS)

Φλεβοκομβική ταχυκαρδία επανεισόδου *Η SNRT παράγει απότομη αλλαγή της καρδιακής συχνότητας κατά την έναρξη ή τον τερματισμό χωρίς αλλαγή στην μορφολογία του P

Απρόσφορη φλεβοκομβική ταχυκαρδία Οι ασθενείς με IST γενικά έχουν ημερήσιες συχνότητες άνω των 100bpm και μέση καρδιακή συχνότητα 24 ωρών άνω των 90bpm που δεν εξηγούνται από φυσιολογικές απαιτήσεις ή γνωστές καταστάσεις που προκαλούν αύξηση της καρδιακής συχνότητας.

Κολπικές ταχυκαρδίες μακροεπανεισόδου

ΗΚΓ Ορισμένοι πτερυγισμοί, όπως ο τυπικός δεξιός κολπικός πτερυγισμός, έχουν εύκολα αναγνωρίσιμη μορφολογία που επιτρέπει την ταυτοποίησή τους με αξιοπιστία. Ωστόσο, λόγω του γεγονότος ότι οι ταχυκαρδίες επανεισόδου μπορεί να προκύπτουν εξαιτίας ουλής ποικίλης θέσης, το ΗΚΓ μπορεί να είναι παρόμοια ποικίλο. Αν κάποιος προσπαθεί να αποφασίσει αν ο κόλπος που εμπλέκεται είναι ο δεξιός ή ο αριστερός, η πιο χρήσιμη απαγωγή είναι η V1. - ευρείας βάσης, θετικό κύμα P στην V1 δείχνει αριστερά προέλευση - όταν η V1 έχει ένα αρχικό ισοηλεκτρικό (ή αρνητικό) τμήμα ακολουθούμενο από ένα θετικό είναι συμβατό με δεξιά προέλευση - όταν στην V1 είναι βαθιά ανεστραμμένο, αυτό ισχυρά υποδηλώνει δεξιά προέλευση - όταν το V1 είναι διφασικό ή ισοηλεκτρικό, δεν είναι χρήσιμο στην πρόβλεψη του κόλπου προέλευσης

Contemporary management of atrial flutter Hein J. J. Wellens, Circulation 2002 Συνήθη κυκλώματα επανεισόδου

Πτερυγισμοί από τον δεξιό κόλπο Οι δεξιοί πτερυγισμοί μπορούν να χωριστούν σε εξαρτώμενους από τον ισθμό κάτω κοίλης φλέβας-τριγλωχινας και σε άλλα ανεξάρτητα κυκλώματα. Οι πρώτοι μπορούν να αντιμετωπιστούν με κατάλυση κατά μήκος του ισθμού. Eπομένως προβλέποντας το κύκλωμα από την μορφολογία των κυμάτων Ρ θα μπορούσε να είναι χρήσιμο στην επιλογή του στόχου κατάλυσης.

Τυπικός κολπικός πτερυγισμός Ο συνηθέστερος, και αποτελείται από ένα κύκλωμα αντιωρολογιακής ενέργοποίησης γύρω από το δεξιό κόλπο. Το ανατομικό κύκλωμα είναι καλά περιγεγραμμένο την crista terminalis, το ευσταχιανό όγκωμα, και τον τριγλωχινικό δακτύλιο να αναγνωρίζονται ως εμπόδια στην αγωγιμότητα. Η μορφολογία του κύματος P είναι γνωστή ως "πριονωτή" στις κατώτερες απαγωγές, αλλά πιο προσεκτική επιθεώρηση αποκαλύπτει ένα αρχικό τμήμα προς με σταδιακή κλίση προς τα κάτω ακολουθούμενο από μια απότομη κάθοδο, μετά μια απότομη άνοδο με ένα χαμηλό τελικό θετικό έπαρμα που συγχωνεύεται στο επόμενο πτερυγικό κύμα. Το αρνητικό κύμα P στις κατώτερες απαγωγές είναι επειδή η αριστερή κολπική ενεργοποίηση κυριαρχεί. Στο κύμα Ρ και σε τυπικό πτερυγισμό ξεκινά από τον στεφανιαίο κόλπο και προχωρά σε ανώτερη κατεύθυνση. Στις προκάρδιες στην V1 είναι διφασικό ισοηλεκτρικό-θετικό και κατά μήκος του προκάρδιου το αρχικό τμήμα γίνεται αρνητικό και το δεύτερο ισοηλεκτρικό. Στην απαγωγή Ι είναι χαμηλό και στην avl συνήθως θετικό. Αυτή η τυπική εμφάνιση μπορεί να τροποποιηθεί παρουσία προηγούμενης χειρουργικής επέμβασης ή κατάλυση στον κόλπο, συμπεριλαμβανομένης της κατάλυσης για κολπική μαρμαρυγή.

Ανάστροφος τυπικός κολπικός πτερυγισμός Περιλαμβάνει το ίδιο κύκλωμα με το τυπικό αλλά η φορά περιστροφής είναι τώρα ωρολογιακή. Η εμφάνιση του ΗΚΓ είναι πιο μεταβλητή, αλλά από ορισμένες απόψεις είναι το αντίθετο του τυπικού. Στις κατώτερες απαγωγές, τα κύματα είναι συνήθως ευρεία και θετικά, με κόμβωση. Το θετικό P στις κατώτερες απαγωγές οφείλεται σε αριστερή κολπική ενεργοποίηση μέσω της δέσμης του Bachmann που στη συνέχεια προχωράει σε κατώτερη κατεύθυνση. Συνήθως υπάρχει ένα προς τα κάτω συστατικό που προηγείται του θετικού κομβωμένου τμήματος αλλά η εμφάνιση μπορεί να ποικίλει από συνεχή κυματισμό χωρίς κυρίαρχο θετικό ή αρνητικό τμήμα ή μπορεί να φαίνεται ότι το αρνήτικο τμήμα κυριαρχεί υποδυόμενο αντιωρολογιακό πτερυγισμό. Το Ρ στην V1 είναι ευρύ, αρνητικό και συνήθως κομβωμένο με μετάβαση κατα μήκος των προκάρδιων σε θετικό στην V6. Στην I είναι συνήθως θετικό και στην avl είναι χαμηλό, αρνητικό και κομβωμένο.

Ταχυκαρδία επανεισόδου κατωτέρου βρόχου Μια εξαρτώμενη από τον ισθμό ΚΚΦ-τργλώχινας και μπορεί να περιστραφεται είτε αριστερόστροφα είτε δεξιόστροφα γύρω από την κατώ κοίλη φλέβα σπάζοντας διαμέσου της crista terminalis. Συχνά συνυπάρχει με τυπικό πτερυγισμό σαν κύκλωμα διπλού βρόχου. Μια ενδεχόμενη ένδειξη παρουσίας δεξιού άτυπου κολπικού πτερυγισμού είναι ένα μήκος κύκλου που είναι βραχύτερο από αυτό του τυπικού που είναι περί τα 200 msec. Η μορφολογία των κυμάτων εξαρτάται από το κεφαλο-ουραίο επίπεδο στο οποίο το κύμα ενέργοποίησης σπαει διαμέσου της crista teminalis. Ο αριστερός κόλπος και το μεσοκλπικό διάφραγμα ενεργοποιούνται με παρόμοια αντιωρολογιακή ακολουθία όπως στον τυπικό πτερυγισμό γι αυτό και η εμφάνιση του ΗΚΓ είναι παρόμοια. Εντούτοις, όταν η ενεργοπίηση γίνεται διαμεσου του χαμηλότερου τμήματος της crista, ένα ανυψούμενο κύμα συγκρούεται με το αντιωρολογιακό κύμα που κατευθύνεται προς τον πλαγιο τοίχωμα από το το μεσοκολπικό διάφραγμα και την οροφή του δεξιού κόλπου. Απώλεια των καθυστερημένων κατώτερα κατευθυνόμενων δυνάμεων εμφανίζεται στο ΗΚΓ ως εξασθένηση στην καθυστερημένη θετική απόκλιση του κύματος Ρ που παρατηρείται κανονικά σε τυπικό πτερυγισμό. Εάν υπάρχουν πολλαπλά σπασίματα στην crista, τότε η μορφολογία των κυμάτων P μπορεί ποικίλει κατά τη διάρκεια της ταχυκαρδίας.

Lower Loop Reentry as a Mechanism of Clockwise Right Atrial Flutter Zhang et al. Circulation Jan 2004

Ταχυκαρδία επανεισόδου ανώτερου βρόχου Η ταχυκαρδία περιστρέφεται γύρω από την άνω κοίλη φλεβα μέσω ενός χάσματος στην crista terminalis. Η πιο κοινή κατεύθυνση περιστροφής είναι η ωρολογιακή. Η μορφολογία του ΗΚΓ είναι συχνά παρόμοια με αυτή του τυπικού πτερυγισμό λόγω παρόμοιου τύπου ενεργοποίηση του αριστερού κόλπου. Ωστόσο, έχει αναφερθεί ότι ένα αρνητικό ή ισοηλεκτρικό πτερυγικό κύμα με δυναμικό 0,07 mv στην απαγωγή Ι μπορεί να την διακρίνει από τον τυπικό πτερυγισμό.

Άτυπος πτερυγισμός δεξιού ελευθερου τοιχώματος σε φυσιολογική καρδιά Άτυπα κυκλώματα πτερυγισμού που περιλαμβάνουν το ελεύθερο τοίχωμα του δεξιού κόλπου συνήθως προκύπτουν ως αποτέλεσμα προηγούμενων χειρουργικών τομών ή λιγότερο συχνά λόγω αυθόρμητης δημιούργίας ούλης. Ο αυθόρμητος πτερυγισμός από το ελεύθερο κολπικό τοίχωμα είναι ασυνήθιστος και η μορφολογία της κυματομορφής του Ρ είναι αρκετά ποικίλη. Λόγω της μεταβλητής θέσης της ουλής και άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της κατεύθυνσης περιστροφής και εάν το κυκλωμα του τυπικού πτερυγισμού εμπλέκεται επίσης σε ένα "διπλού βρόχου κύκλωμα, το ΗΚΓ δεν έχει μεγάλη αξία για τον προσδιορισμό του κυκλώματος. Ένα χαρακτηριστικό που μπορεί να είναι χρήσιμο για την ένδειξη ένος κυκλώματος του δεξιού κολιπικού ελέύθερου τοιχώτος είναι η παρουσία ενός ανεστραμμένου κύματος Ρ στην V1. Prediction of the atrial flutter circuit location from the surface electrocardiogram Medi et al. Europace 2008

Πτερυγισμoί από τον αριστερό κόλπο ΗΚΓικά χαρακτηριστικά - Πλήρως ή κυρίως θετικό P στην V1 - Μικρότερα P στις απαγωγές των άκρων - Μπορεί να έχει αρνητικά P στις κατώτερες απαγωγές μοιάζοντας με τυπικό πτερυγισμό (ψευδο-τυπικός) Υποψία αριστερού κολπικού πτερυγισμού - Ασθενείς των οποίων η μορφολογία του ΗΚΓ δεν είναι χαρακτηριστική τυπικού πτερυγισμού. - Παρουσία σημαντικής αριστερής καρδιακής νόσου. - Ιστορικό χειρουργείου ανοικτής καρδιάς. - Προηγούμενη κατάλυση για κολπική μαρμαρυγή (διαδερμική ή χειρουργική). - Προηγούμενη επιτυχής κατάλυση για τυπικό πτερυγισμό.

Πτερυγισμός γύρω από τις αριστερές πνευμονικές φλέβες Prediction of the atrial flutter circuit location from the surface electrocardiogram Medi et al. Europace 2008

Prediction of the atrial flutter circuit location from the surface electrocardiogram Medi et al. Europace 2008 Περιμιτροειδικός πτερυγισμός

Ταχυκαρδίες μετά από κατάλυση για κολπική μαρμαρυγή Αλλαγή στην ΗΚΓ εμφάνιση άλλων αρρυθμιών Νέες ιατρογενείς αρρυθμίες Cardiac Electrophysiology: From Cell to Bedside Zipes 7 th Edition

Ταχυκαρδίες μετά από καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις Οι κολπικές ταχυαρρυθμίες είναι συχνές στις πρώιμες και όψιμες περιόδους αναρρώσεως μετά από καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις. Οι πρώιμες μετεγχειρητικές αρρυθμίες συχνά αποδίδονται στις οξείες επιδράσεις της επέμβασης όπως είναι η περικαρδίτιδα, η κολπική ισχαιμία και το χειρουργικό τραύμα και οι όψιμες αποδίδονται σε μακροχρόνιες μυοπαθητικές διεργασίες στους κόλπους και επίσης στο αρρυθμιογόνο δυναμικό των κολπικών τομών που χρησιμοποιούνται κατά τη χειρουργική επέμβαση. Οι κατηγορίες επεμβάσεων που χρήζουν ιδιαίτερης αναφοράς είναι - οι επεμβάσεις της μιτροειδούς βαλβίδας - οι επεμβάσεις των συγγενών καρδιοπαθειών - οι καρδιακές μεταμοσχέυσεις

Κολπικές τομές για επεμβάσεις της μιτροειδούς βαλβίδας Lesional tachycardias related to mitral valve surgery Journal of the American College of Cardiology June 2002

Ιστορικό MVR διαμέσου superior trans-septal τομής. Κύκλωμα γύρω από την διαφραγματική ουλή. Χαμηλή V1. Μεγάλη ισοηλεκτρική γραμμή ανάμεσα στα P (ψεύδο-εστιακή). Prediction of the atrial flutter circuit location from the surface electrocardiogram Medi et al. Europace 2008

Μεταμόσχευση καρδιάς Η πιο συνηθισμένη κολπική αρρυθμία σε ασθενείς με ορθοτοπική μεταμόσχευση είναι ο κολπικός πτερυγισμός. Η κολπική ταχυκαρδία είναι ένα ασυνήθιστο εύρημα μετά από ορθοτοπική μεταμόσχευση σε σύγκριση με άλλες χειρουργικές επεμβάσεις και συνδέεται συχνά με οξεία απόρριψη.

Μηχανισμοί αρρυθμιών μετά από μεταμόσχευση

19χρονος ασθενής με μεταμόσχευση καρδιάς. Υποβλήθηκε σε ηλεκτροφυσιολογική μελέτη όπου ο εγγενής κόλπος βρέθηκε να είναι κολπική ταχυκαρδία ενώ ο κόλπος του δότη ήταν σε φλεβοκομβικό ρυθμό με κ/κ αγωγή 1: 1.

Εστιακή κολπική ταχυκαρδία σε 18χρονο ασθενή με ιστορικό ορθτοπικής μεταμόσχευσης προ 8 ετών. 146bpm και ανώμαλα P. Αιφνίδιος θάνατος μετά από 6 εβδομάδες.

Φαρμακολογική κολπική ταχυκαρδία - Δακτυλίτιδα - Ic αντιαρρυθμικά φάρμακα Τα αντιαρρυθμικά φάρμακα κατηγορίας IC, που χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση του φλεβοκομβικού ρυθμού και για την πρόληψη της υποτροπής της ΚΜ, ευνοούν την εμφάνιση πτερυγισμού, συχνά με 1: 1 κοιλιακή αγωγή. Το Vernakalant φαίνεται επίσης να ευνοεί την ανάπτυξη του πτερυγισμού. Λόγω της επιβράδυνσης της κολπικής αγωγιμότητας, ο πτερυγισμός είναι συνήθως αργός και μπορεί να κατεβεί με αγωγή 1: 1 στις κοιλίες. Αυτό επιταχύνει πολύ την κοιλιακή συχνότητα και συχνά συνοδεύεται από αλλόδρομη αγωγή. Ο συνδυασμός αυτών μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την αιμοδυναμική αστάθεια του ασθενούς.

Παροξυσμική κολπική ταχυκαρδία με block και ΕΚΣ Συχνή εμφάνιση σε τοξικό δακτυλιδισμό

Κολπικός πτερυγισμός σε ασθενή που ελάμβανε φλεκαινίδη για ΠΚΜ. Επειδή δεν ελάμβανε β αποκλειστές ανέπτυξε κολπικό πτερυγισμο 1:1

Μετάπτωση της κολπικής μαρμαρυγής σε κολπικό πτερυγισμό με αλλοδρομη αγωγή μετά από χορήγηση Vernakalant στο ηλεκτροφυσιολογικό εργαστήριο

Κολπικές ταχυκαρδίες και συγγενείς καρδιοπάθειες Αποτελούν μια κοινή μακροχρόνια επιπλοκή σε ενήλικες με συγγενείς καρδιακές παθήσεις, προκαλώντας αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Απλές κλινικές παράμετροι, δηλαδή η μονοκοιλιακή φυσιολογία, η προηγούμενη χειρουργική αποκατάσταση, η συστηματική δεξιά κοιλία, η σοβαρή πνευμονική υπέρταση, η πνευμονική παλινδρόμηση, η συστηματική και η πνευμονική κοιλιακή δυσλειτουργία, είναι ανεξάρτητοι προγνωστικοί δείκτες για ανάπτυξη κολπικής ταχυκαρδίας.

Natural History and Clinical Predictors of Atrial Tachycardia in Adults With Congenital Heart Disease Avila et al. Circulation 2017

Guideline for the Management of Adult Patients With Supraventricular Tachycardia ACC/AHA/HRS 2015

Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας