Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού 2 ο Εξάμηνο του Ακαδημαϊκού Έτους 2015-2016 ΟΔ 055 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Διδασκαλία: κάθε Τετάρτη 12:00-15:00 Ώρες διδασκαλίας (3) Αντώνης Κ. Τραυλός (Αναπληρωτής Καθηγητής) Ώρες γραφείου: Δευτέρα 12:00-14:00 και καθημερινά μετά από επικοινωνία e-mail: atravlos@uop.gr τηλ.: 27310 89672 ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ (ΘΕ) ΠΡΟΣΟΧΗ: Μετά τη Θεματική Ενότητα -2, η κάθε θεματολογία θα καλύπτεται με εργαστηριακές εφαρμογές και ασκήσεις για τη μάθηση του τρόπου εισαγωγής και στατιστικής επεξεργασίας των δεδομένων με το SPSS 22. Οι φοιτητές/ριες πρέπει να φροντίσουν να περάσουν το SPSS στον προσωπικό τους υπολογιστή, πριν την έναρξη των εργαστηριακών ασκήσεων. Σε περίπτωση που δεν διαθέτουν προσωπικό υπολογιστή, μπορούν να εργάζονται στην αίθουσα υπολογιστών του τμήματος. Οι εργαστηριακές ασκήσεις θα παρουσιάζονται στην κύρια διάλεξη, όπου και θα παρέχονται οι απαραίτητες επεξηγήσεις και διευκρινίσεις. Επιπρόσθετες οδηγίες θα παρέχονται κάθε Δευτέρα 11:00 12:00 στο γραφείο του υπεύθυνου καθηγητή ή σε αίθουσα διδασκαλίας (μετά από συνεννόηση με τον διδάσκοντα). Η ύλη όλων των θεματικών ενοτήτων, εκτός της βιβλιογραφίας που παρουσιάζεται παρακάτω, βρίσκεται και στο προτεινόμενο σύγγραμμα των Παπαϊωάννου, Α., & Ζουρμπάνος,Ν. (2014). Εφαρμογές της Στατιστικής στις Επιστήμες του Αθλητισμού και της Φυσικής Αγωγής με τη Χρήση του SPSS 18. Δίσιγμα. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Κάθε εργαστηριακή άσκηση θα βρίσκεται στο e-class τουλάχιστον μία μέρα πριν τη διάλεξη. Οι φοιτητές/ριες καλούνται να την έχουν σε έντυπη μορφή κατά τη διάρκεια της διαλέξης. ΘΕ-1: 17 Φεβρουαρίου 2016 Τίτλος ΘΕ: Εισαγωγή στην επιστήμη της στατιστικής. Ενημέρωση για το Στατιστικό Πακέτο IBM SPSS 22. Σκοπός ΘΕ: Γνωριμία με τους φοιτητές/τριες, Περιληπτική ανάπτυξη των θεματικών ενοτήτων του μαθήματος. 1. Ερευνητική προσέγγιση [1]
2. Παράμετροι και ανεξάρτητες και εξαρτημένες μεταβλητές. 3. Κλίμακες μέτρησης 4. Πληθυσμός και δείγμα Βιβλιογραφία: (1) Εισαγωγή - Βασικές στατιστικές έννοιες. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ.1-15). (2) Τραυλός, Α. Κ. (2008). Κλινική στατιστική. Βρίσκεται στο e- class (σελ. 153-156). (3) Τσαγρής, Μ. (2014). Στατιστική με τη χρήση του πακέτου IBM SPSS 22. Αθήνα: Τσαγρής (βρίσκεται στο e-class). Πρακτικές Εφαρμογές: Εισαγωγή στα προγράμματα επεξεργασίας δεδομένων. ΘΕ-2: 24 Φεβρουαρίου 2016 Τίτλος ΘΕ: Ανάλυση σφάλματος μέτρησης. Κατανομές συχνότητας Σκοπός ΘΕ: Κατανόηση της στατιστικής μεθοδολογίας για τη συλλογή έγκυρων δεδομένων. Αναλυτική περιγραφή της ανάπτυξης των αρχικών δεδομένων. 1. Προσδιορισμός των σφαλμάτων μέτρησης 2. Οργάνωση αρχικών δεδομένων 3. Απλή κατανομή 4. Ομαδοποιημένη κατανομή 5. Εκατοστημοριακές αναλύσεις Βιβλιογραφία: (1) Ανάλυση σφάλματος μέτρησης. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ.16-26). (2) Κατανομές συχνότητας. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ.27-46). Πρακτικές Εφαρμογές: Πίνακες κατανομής και εκατοστημοριακές αναλύσεις. ΘΕ- 3: 2 Μαρτίου 2016 Τίτλος ΘΕ: Γραφήματα Κατανομών και κύρια μέτρα θέσης και Οδηγίες για την εργαστηριακή άσκηση 1 Σκοπός ΘΕ: Γραφηματική ανάλυση των δεδομένων και παρουσίαση των δεικτών της κεντρικής τάσης. 1. Απλή κατανομή 2. Ομαδοποιημένη κατανομή 3. Τύποι και ιδιότητες κατανομών 4. Αριθμητικός μέσος 5. Σταθμικός αριθμητικός μέσος 6. Ιδιότητες του αριθμητικού μέσου 7. Διάμεση τιμή 8. Επικρατούσα τιμή 9. Καταλληλότητα των μέτρων θέσης [2]
Βιβλιογραφία: (1) Γραφήματα κατανομών. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ. 47-60). (2) Κύρια μέτρα κεντρικής θέσης. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ.61-76). Πρακτικές Εφαρμογές: Ανάλυση δεδομένων με εφαρμογές στη δημιουργία γραφημάτων και υπολογισμό των κύριων μέτρων θέσης. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 Καταχώρηση δεδομένων στο Microsoft excel και μεταφορά στο SPSS. Διδασκαλία εφαρμογής απλών εντολών στο SPSS. Αποθήκευση και άνοιγμα αρχείων δεδομένων. Δημιουργία και ονομασία μεταβλητών. Κατανομές και κύρια μέτρα θέσης με τη χρήση του SPSS (Εργασία 10%). ΘΕ- 4: 9 Μαρτίου 2016 Τίτλος ΘΕ: Άλλα μέτρα θέσης Σκοπός ΘΕ: Παρουσίαση άλλων δεικτών κεντρικής τάσης με εφαρμογές στο αθλητισμό. 1. Γεωμετρικός μέσος 2. Αρμονικός μέσος 3. Τετραγωνικός μέσος 4. Κινητός μέσος και χρονοσειρές 5. Κινητός αριθμητικός μέσος Βιβλιογραφία: Άλλα μέτρα θέσης. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ. 77-96). Πρακτικές Εφαρμογές: Ανάλυση με πραγματικά δεδομένα. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 2 Απλοί στατιστικοί υπολογισμοί στο SPSS. Απαραίτητες έννοιες στατιστικής στις αναλύσεις με το SPSS. Πίνακες και γραφήματα. Καταχώρηση κατηγορικών δεδομένων σε συνοπτική μορφή με στάθμιση. Σχετικές συχνότητες και ερμηνεία αποτελεσμάτων (Εργασία 10%). ΘΕ- 5: 16 Μαρτίου 2016 Τίτλος ΘΕ: Μέτρα διασποράς, Τιμές z, Λοξότητα, Κύρτωση Σκοπός ΘΕ: Παρουσίαση του βασικού συνταγολογίου της περιγραφικής στατιστικής και των δομικών στοιχείων της επαγωγικής στατιστικής. 1. Αριθμητικό εύρος 2. Ημι-ενδοτεταρτημοριακό και εκατοστημοριακό εύρος 3. Μέση απόκλιση, διασπορά ή διακύμανση και τυπική απόκλιση 4. Συντελεστής μεταβλητότητας 5. Αμερόληπτη τυπική απόκλιση 6. Μέθοδος αρχικών τιμών 7. Τιμές z 8. Λοξότητα, Κύρτωση [3]
Βιβλιογραφία: Μέτρα διασποράς. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ. 97-116). Πρακτικές Εφαρμογές: Απαιτήσεις δεδομένων για μέσους όρους και διασπορά. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 3 Πότε χρησιμοποιούμε μέσους όρους απόκλιση και διασπορά. Προβλήματα στη χρησιμοποίηση μέσων όρων, αποκλίσεων και διασπορών. Τιμές z. Ανάλυση δεδομένων και ερμηνεία των αποτελεσμάτων (Εργασία 10%). ΘΕ- 6: 23 Μαρτίου 2016 Τίτλος ΘΕ: Πλήρης Περιγραφική Στατιστική Ανάλυση στο SPSS. Κανονική κατανομή Σκοπός ΘΕ: Κατανόηση και χρησιμοποίηση των κατάλληλων περιγραφικών στατιστικών με τη χρήση του SPSS. H κανονική καμπύλη ως βάση της στατιστικής επαγωγής 1. Συμμετρική και Ασύμμετρη κατανομή. 2. Ιδιότητες και χρήση κατάλληλων στατιστικών μεθόδων. 3. Γενικές ιδιότητες κανονικής κατανομής 4. Κανονική καμπύλη και διασπορά 5. Τυπική κανονική κατανομή Βιβλιογραφία: (1) Πλήρης Περιγραφική Στατιστική Ανάλυση στο SPSS. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ. 117-146). (2) Κανονική κατανομή. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ. 147-164). Πρακτικές Εφαρμογές: Κατανόηση όλων των περιγραφικών στατιστικών με το SPSS. Μορφές κατανομών, τυπική απόκλιση και τιμές z. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 Διαφορετικές μορφές των αριθμητικών δεδομένων. Απαιτήσεις δεδομένων για ιστογράμματα και πίνακες συχνοτήτων, καταχώριση δεδομένων, ανάλυση και ερμηνεία αποτελεσμάτων (Εργασία 10%). ΘΕ- 7: 30 Μαρτίου 2016 Τίτλος ΘΕ: Δειγματική κατανομή Σκοπός ΘΕ: Παρουσίαση της δειγματοληπτικής θεωρίας που αφορούν το σχετικό μέγεθος του δείγματος και την κανονικότητα της πληθυσμιακής κατανομής 1. Στοιχεία θεωρίας δείγματος 2. Δειγματική κατανομή του μέσου 3. Καμπύλη δειγματικής κατανομής 4. Δειγματική κατανομή διαφορών [4]
Βιβλιογραφία: Δειγματική κατανομή. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ. 165-192). Πρακτικές Εφαρμογές: Χρησιμότητα της καμπύλης κανονικής και δειγματικής κατανομής. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 Απαιτήσεις δεδομένων για την τυπική απόκλιση. Καταχώριση δεδομένων, ανάλυση και ερμηνεία αποτελεσμάτων. Τιμές z (Εργασία 10%). ΘΕ-8: 6 Απριλίου 2016 Τίτλος ΘΕ: Εκτίμηση, υπόθεση, Σφάλμα Σκοπός ΘΕ: Αμερόληπτη εκτίμηση της επαγωγικής στατιστικής. 1. Εκτίμηση και τυπικό σφάλμα 2. Στατιστική υπόθεση και σφάλματα 3. Σφάλμα Τύπου Ι - Σφάλμα τύπου ΙΙ 4. Ερμηνεία σφαλμάτων τύπου Ι και ΙΙ 5. Έλεγχος απλής και διπλής κατεύθυνσης Βιβλιογραφία: Εκτίμηση και υπόθεση. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ. 192-212). Πρακτικές Εφαρμογές: Τα σφάλματα Τύπου Ι και ΙΙ και η σημαντικότητά τους στην ισχύ των αποτελεσμάτων. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 6 Δημιουργία γραφημάτων στο Microsoft excel (Εργασία 10%). ΘΕ-9: 13 Απριλίου 2016 Τίτλος ΘΕ: Απλή γραμμική συσχέτιση. Σκοπός ΘΕ: Η εξέταση της συνδιακύμανσης δύο εξαρτημένων μεταβλητών της ίδιας ομάδας ατόμων ή περιπτώσεων 1. Βαθμός και κατεύθυνση της συσχέτισης 2. Συντελεστής συσχέτισης Pearson s r 3. Στατιστική σημαντικότητα του r 4. Ερμηνεία της γραμμικής συσχέτισης Βιβλιογραφία: Απλή γραμμική συσχέτιση. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ. 212-240). Πρακτικές Εφαρμογές: Η σχέση δύο μεταβλητών δεν συνεπάγεται και τη σχέση αιτίας και αποτελέσματος. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 7 Καταχώρηση δεδομένων για τη σχέση δύο μεταβλητών. Ανάλυση συσχέτισης και ερμηνεία αποτελεσμάτων (Εργασία 10%). [5]
ΘΕ-10: 20 Απριλίου 2016 Τίτλος ΘΕ: Συγκρίσεις δύο μέσων (Εξαρτημένα και Ανεξάρτητα δείγματα) Σκοπός ΘΕ: Επαγωγική στατιστική ανάλυση 2 επαναληπτικών μετρήσεων της ίδιας μεταβλητής. Έλεγχος της στατιστικής υπόθεσης σε μετρήσεις της ίδιας μεταβλητής σε δύο διαφορετικές ομάδες ατόμων. 1. Τύποι ελέγχων διαφοράς 2. Έλεγχος t- Εξαρτημένα δείγματα (r 0) 3. Μέθοδος συσχέτισης (r) 4. Μέθοδος διαφορών (D) 5. Ίσες διασπορές - Άνισες διασπορές 6. Έλεγχος στατιστικής σημαντικότητας Βιβλιογραφία: Συγκρίσεις δύο μέσων: Έλεγχος t για εξαρτημένα δείγματα. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ. 289-312). Πρακτικές Εφαρμογές: Σχέσεις αιτίας και αποτελέσματος για εξαρτημένα και ανεξάρτητα δείγματα ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 8 Έλεγχος t για εξαρτημένα και ανεξάρτητα δείγματα. Καταχώρηση δεδομένων, ανάλυση και ερμηνεία αποτελεσμάτων. Γράφημα (Εργασία 10%). ΘΕ-11: 11 Μαΐου 2016 Τίτλος ΘΕ: Κατανομή χ 2 Σύγκριση συχνοτήτων (1) Σκοπός ΘΕ: Απαραμετρική στατιστική: έλεγχος διαφοράς δύο κατηγορικών κατανομών 1. Γενικές έννοιες 2. Δειγματική κατανομή χ 2 3. Απλή ταξινόμηση: Γνωστές θεωρητικές συχνότητες (F) 4. Διπλή ταξινόμηση (ανεξαρτησίας): άγνωστες θεωρητικές συχνότητες (F) 5. Πίνακες 2Χ2: Δύο 2-κατηγορικές 6. Έλεγχος κανονικότητας κατανομής Βιβλιογραφία: Κατανομή χ 2 σύγκριση κατανομών. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ. 313-327). Πρακτικές Εφαρμογές: Διαφορές μεταξύ δειγμάτων με δεδομένα συχνοτήτων ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 9 Απαιτήσεις δεδομένων για το χ 2. Καταχώρηση δεδομένων, ανάλυση, παρουσίαση και ερμηνεία αποτελεσμάτων. Γράφημα (Εργασία 10%). ΘΕ-12: 18 Μαΐου 2016 Τίτλος ΘΕ: Απαραμετρικές συσχετίσεις δύο μέσων [6]
Σκοπός ΘΕ: Συσχετίσεις ανάλογα με τον τύπο της κλίμακας μέτρησης 1. Συντελεστής συσχέτισης Spearman (r s ) 2. Συντελεστής συσχέτισης Point Biserial (r pb ) 3. Συντελεστής συσχέτισης (C) 4. Συντελεστής συσχέτισης (Φ) 5. Προσημικός έλγχος Sign (+ -): ανεξάρτητα και εξαρτημένα δείγματα Βιβλιογραφία: Απαραμετρικές συσχετίσεις Απαραμετρικές Συγκρίσεις. Βαγενάς Γεώργιος (2014). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ. 328-342). Πρακτικές Εφαρμογές: Πότε χρησιμοποιούμε τις παραπάνω στατιστικές αναλύσεις. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 10 Μη παραμετρικές συσχετίσεις στο SPSS. Εισαγωγή Δεδομένων, ανάλυση και ερμηνεία αποτελεσμάτων. (Εργασία 10%). ΘΕ-13: 25 Μαΐου 2016 Τίτλος ΘΕ: Μη παραμετρικές συγκρίσεις δύο μέσων Σκοπός ΘΕ: Συγκρίσεις ανάλογα με τον τύπο της κλίμακας μέτρησης 1. Σειριακός έλεγχος Mann-Whitney (U): ανεξάρτητα δείγματα 2. Σειριακός έλεγχος Wilcoxon (W): εξαρτημένα δείγματα 3. Έλεγχος Kruskal-Wallis (H) 4. Έλεγχος Friedman (x 2 ) Βιβλιογραφία: Απαραμετρικές Συγκρίσεις. Βαγενάς Γεώργιος (2002). Στατιστικές εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη (σελ. 343-362). Πρακτικές Εφαρμογές: Πότε χρησιμοποιούμε τις παραπάνω στατιστικές αναλύσεις. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 11 Μη παραμετρικές συγκρίσεις στο SPSS. Εισαγωγή Δεδομένων, ανάλυση και ερμηνεία αποτελεσμάτων. (Εργασία 10%). [7]