Δπγαζηήπιο «Βάζειρ Γεδομένων» Αζκήζειρ Ππακηικήρ Δξάζκηζηρ (έκδοζη 1.0) ςνηακηική Ομάδα. Δπιμέλεια ημειώζεων

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΠΑΣΡΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΑΜΑΛΗΑΓΑ Σμήμα Δθαπμογών Πληποθοπικήρ ζηη Γιοίκηζη και ζηην Οικονομία Δπγαζηήπιο «Βάζειρ Γεδομένων» Γ Δξάμηνο Φοίηηζηρ Αζκήζειρ Ππακηικήρ Δξάζκηζηρ (έκδοζη 1.0) ςνηακηική Ομάδα Γεπάζιμορ Ανηζοςλάηορ, MSc πύπορ Εαθειπόποςλορ, MSc Δπιμέλεια ημειώζεων πύπορ Εαθειπόποςλορ, MSc Οη ζεκεηώζεης σπόθεηληαη ζηελ άδεηα τρήζες πλεσκαηηθής ηδηοθηεζίας Creative Commons Attribution-NonCommercial 2.5 License

2 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΠΑΣΡΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΑΜΑΛΗΑΓΑ Σμήμα Δθαπμογών Πληποθοπικήρ ζηη Γιοίκηζη και ζηην Οικονομία Πεξηερφκελα Δξγαζηήξην 1 : Δηζαγσγή ζηηο Βάζεηο Γεδνκέλσλ Γεκηνπξγία Πίλαθα ζε ΓΒΓ MS Access... 4 ηόρνη Καζήκαηνο Δηζαγσγηθέο έλλνηεο θαη νξηζκνί Βαζηθά ζηνηρεία κηαο Βάζεο Γεδνκέλσλ ζηελ Access Σν πεξηβάιινλ ηεο Access Γεκηνπξγία πηλάθσλ ζε Access RDBMS Σύπνη Γεδνκέλσλ θαη Ηδηόηεηεο Πεδίσλ Θαηαρώξεζε εγγξαθώλ ζε πίλαθα Θαηαλόεζε ηεο έλλνηαο ηνπ πξσηεύνληνο θιεηδηνύ, δεκηνπξγία πξσηεύνληνο θιεηδηνύ ζε έλα πίλαθα Απνζήθεπζε πίλαθα Δλαιιαγή Κεηαμύ Πξνβνιώλ Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Δξγαζηήξην 2: Γηαρείξηζε Γεδνκέλσλ Δηζαγσγή Γεδνκέλσλ ζηελ Access από άιιεο εθαξκνγέο Δξγαζηήξην 3 & 4: Δπηθύξσζε Γεδνκέλσλ Γεκηνπξγία ρέζεσλ ηόρνη Καζήκαηνο Δπηθύξσζε Γεδνκέλσλ Οξηζκόο ζρέζεσλ αλάκεζα ζε πίλαθεο Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο III. Γεκηνπξγήζηε ηε ζρέζε «έλα-πξνο-πνιιά» κεηαμύ ησλ πηλάθσλ «Πξντόληα» θαη «Θαηεγνξίεο Πξντόλησλ» έηζη ώζηε έλα πξντόλ λα αλήθεη ζε κηα θαηεγνξία, αιιά κηα θαηεγνξία λα πεξηέρεη πνιιά πξντόληα Δξγαζηήξην 5: Φόξκεο ηόρνη Καζήκαηνο Ση είλαη κηα θόξκα Γνκή θαη απνζήθεπζε θόξκαο Γεκηνπξγία Απηόκαηεο Φόξκαο Γεκηνπξγία Φόξκαο κε ηε Υξήζε Οδεγνύ Γεκηνπξγία Φόξκαο ζε πξνβνιή ρεδίαζεο Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Δξγαζηήξην 6: ηνηρεία ειέγρνπ - Τπνθόξκεο (Γεπηεξεύνπζεο Φόξκεο) ηόρνη Καζήκαηνο Γεκηνπξγία Τπνθόξκαο (Γεπηεξεύνπζαο θόξκαο) Γεκηνπξγία αδέζκεπησλ (unbound) ζηνηρείσλ ζε θόξκα Γεκηνπξγία, ηξνπνπνίεζε ζύλζεηνπ πιαηζίνπ (combo box), πιαίζην ιίζηαο (list box), νκάδαο θνπκπηώλ επηινγήο (option group), θνπκπηνύ εληνιήο (command button) Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Δξγαζηήξην 7: Δξσηήκαηα ηόρνη Καζήκαηνο Ση είλαη ηα Δξσηήκαηα Γεκηνπξγία θαη απνζήθεπζε εξσηήκαηνο βαζηζκέλν ζε έλαλ ή δύν πίλαθεο ρξεζηκνπνηώληαο ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα αλαδήηεζεο/επηινγήο Πξνζζήθε θξηηεξίσλ ζε έλα εξώηεκα ρξεζηκνπνηώληαο ηειεζηέο ζύγθξηζεο θαη ινγηθνύο ηειεζηέο, επεμεξγαζία εξσηήκαηνο κε πξνζζήθε, απαινηθή θξηηεξίσλ Γεκηνπξγία εξσηήκαηνο κε ηε ρξήζε νδεγνύ Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Δξγαζηήξην 8: Δξσηήκαηα Αληδνπιάηνο Γεξάζηκνο ειίδα 2 από 130 (antzoulatos@upatras.gr)

3 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΠΑΣΡΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΑΜΑΛΗΑΓΑ Σμήμα Δθαπμογών Πληποθοπικήρ ζηη Γιοίκηζη και ζηην Οικονομία ηόρνη Καζήκαηνο Γεκηνπξγία Δξσηεκάησλ Γηαζηαύξσζεο Γεκηνπξγία εξσηεκάησλ πνπ αλαδεηνύλ δηπιόηππεο θαη αηαίξηαζηεο εγγξαθέο Σν πεξηβάιινλ Γόκεζεο Δθθξάζεσλ Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Δξγαζηήξην 9: Δξσηήκαηα - Δθζέζεηο ηόρνη Καζήκαηνο Οκαδνπνίεζε Δγγξαθώλ Δξσηήκαηνο Ζ Γιώζζα SQL Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Δξγαζηήξην 10: Δθζέζεηο ηόρνη Καζήκαηνο Ση είλαη νη Δθζέζεηο (Αλαθνξέο) Γεκηνπξγία Απηόκαηεο Έθζεζεο Γεκηνπξγία Έθζεζεο κε ρξήζε νδεγνύ Δπεμεξγαζία Έθζεζεο - Δλόηεηεο Έθζεζεο Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Βηβιηνγξαθία Αληδνπιάηνο Γεξάζηκνο ειίδα 3 από 130 (antzoulatos@upatras.gr)

4 Δξγαζηήξην 1 : Δηζαγσγή ζηηο Βάζεηο Γεδνκέλσλ Γεκηνπξγία Πίλαθα ζε ΓΒΓ MS Access Σηόρνη Μαζήκαηνο 1. Δηζαγσγηθέο έλλνηεο θαη νξηζκνί (ύζηεκα Γηαρείξηζεο Βάζεσλ Γεδνκέλσλ, Βάζεο Γεδνκέλσλ, ρεζηαθέο Βάζεηο Γεδνκέλσλ, Κνληέια Βάζεσλ Γεδνκέλσλ) 2. Βαζηθά ζηνηρεία κηαο Βάζεο Γεδνκέλσλ 3. Πεξηβάιινλ ηεο Access RDBMS, δεκηνπξγία θαη απνζήθεπζε Βάζεο Γεδνκέλσλ ζε Access RDBMS 4. Γεκηνπξγία, ηξνπνπνίεζε, επεμεξγαζία θαη απνζήθεπζε πηλάθσλ ζε Access RDBMS 5. Σύπνη Γεδνκέλσλ θαη Ηδηόηεηεο πεδίσλ 6. Θαηαλόεζε ηεο έλλνηαο ηνπ πξσηεύνληνο θιεηδηνύ, δεκηνπξγία πξσηεύνληνο θιεηδηνύ ζε έλα πίλαθα 7. Απνζήθεπζε πίλαθα 8. Δλαιιαγή κεηαμύ πξνβνιώλ 9. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο 1. Δηζαγσγηθέο έλλνηεο θαη νξηζκνί Βάζε Γεδνκέλσλ κε απιά ιόγηα είλαη έλα ζύλνιν από πιεξνθνξίεο πνπ έρνπλ νξγαλσζεί ώζηε ε ρξήζε ησλ πιεξνθνξηώλ απηώλ λα είλαη γξήγνξε θαη απνηειεζκαηηθή. Πην ηππηθά, κηα βάζε δεδνκέλσλ είλαη έλα πεξηβάιινλ ζπιινγώλ νκνεηδώλ αληηθεηκέλσλ (νληνηήησλ ή δηαδηθαζηώλ ή ζρέζεσλ κεηαμύ νληνηήησλ), ζπζρεηηζκέλσλ κέζα από απζηεξά θαζνξηζκέλεο ζρέζεηο. Ζ θάζε ζπιινγή δηακνξθώλεηαη από έλα ζπγθεθξηκέλν ηύπν δεδνκέλσλ ππό ηε κνξθή εγγξαθψλ (records), θαζεκηά από ηηο νπνίεο αλαπαξηζηά κηα νληόηεηα ή κηα δηαδηθαζία ή κηα ζρέζε κεηαμύ νληνηήησλ κέζα από κηα ζεηξά ζηνηρεησδώλ πιεξνθνξηώλ (data items), ησλ ιεγόκελσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ή πεδίσλ (attributes/fields). Σν ιεμηθό πιεξνθνξηθήο ηεο ΗΒΚ νξίδεη κηα βάζε δεδνκέλσλ σο «ηο ζύλοιο ηφλ δεδοκέλφλ ποσ σπάρτεη κέζα ζε κηα ζσγθεθρηκέλε δοκή, όποσ θαηατφρούληαη θαη αλαθηώληαη πιεροθορίες θαηά απαίηεζε από ποιιούς τρήζηες». πζηήκαηα Γηαρείξηζεο Βάζεσλ Γεδνκέλσλ (RDBMS Relational Database Management Systems) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηελ νξγάλσζε θαη δηαρείξηζε κεγάισλ όγθσλ πιεξνθνξηώλ. Ζ δεκηνπξγία θαη ε ζπληήξεζε κηαο ΒΓ πνπ ιεηηνπξγεί ζε έλα πεξηβάιινλ Ζ/Τ ππνζηεξίδνληαη από ην ιεγόκελν χζηεκα Γηαρείξηζεο Βάζεο Γεδνκέλσλ (ΓΒΓ), δειαδή κηα νκάδα πξνγξακκάησλ εθαξκνγώλ πνπ έρνπλ ζρεδηαζηεί θαη πινπνηεζεί είηε εηδηθά γηα ηε ζπγθεθξηκέλε ΒΓ είηε γηα έλα επξύηεξν θάζκα εθαξκνγώλ (ΓΒΓ γεληθνύ Σειίδα 4 από 130

5 ζθνπνύ). Κε άιια ιόγηα, ην χζηεκα Γηαρείξηζεο Βάζεσλ Γεδνκέλσλ είλαη ην ινγηζκηθό ην νπνίν επηηξέπεη ζηνπο ρξήζηεο λα δεκηνπξγνύλ θαη λα ρξεζηκνπνηνύλ Βάζεηο Γεδνκέλσλ. Σν ύζηεκα Γηαρείξηζεο Βάζεσλ Γεδνκέλσλ θαηά θαλόλα «θηινμελεί» πνιιέο Βάζεηο Γεδνκέλσλ πνπ έρνπλ θαηαζθεπαζηεί από δηαθνξεηηθνύο ρξήζηεο (π.ρ. SQL Server, ORACLE θηι). Οη δπλαηόηεηεο πνπ παξέρεη έλα ύζηεκα Γηαρείξηζεο Βάζεσλ Γεδνκέλσλ ζηνπο ρξήζηεο είλαη: a. Οξηζκόο ηεο Βάζεο Γεδνκέλσλ b. Θαηαζθεπή ηεο Βάζεο Γεδνκέλσλ c. Γηαγξαθή ηεο Βάζεο Γεδνκέλσλ d. Υξήζε ηεο Βάζεο Γεδνκέλσλ Ο νξηζκόο (definition) κηαο ΒΓ πεξηιακβάλεη ηελ πξνδηαγξαθή ησλ ηύπσλ ησλ δνκώλ θαη ησλ πεξηνξηζκώλ ησλ δεδνκέλσλ πνπ ζα απνζεθεπζνύλ ζηε βάζε. Ζ θαηαζθεπή (construction) κηαο ΒΓ είλαη ε δηαδηθαζία απνζήθεπζεο ησλ ίδησλ ησλ δεδνκέλσλ ζε έλα κέζν απνζήθεπζεο πνπ ειέγρεηαη από ην ΓΒΓ. Ο ρεηξηζκόο (manipulation) κηαο ΒΓ πεξηιακβάλεη ιεηηνπξγίεο όπσο ππνβνιή εξσηεκάησλ (quires) πξνο ηε βάζε γηα αλάθηεζε ζπγθεθξηκέλσλ δεδνκέλσλ, ελεκέξσζε βάζεο θαη παξαγσγήο αλαθνξώλ από ηα δεδνκέλα. Κηα βάζε δεδνκέλσλ καδί κε ην αληίζηνηρν ινγηζκηθό ηεο νλνκάδεηαη χζηεκα Βάζεο Γεδνκέλσλ (Database System). Σα δεδνκέλα πνπ απνζεθεύνληαη ζε κηα ΒΓ κπνξνύλ λα νξγαλσζνύλ κε πνιινύο ηξόπνπο, όκσο ππάξρνπλ δύν ζπλεζηζκέλα κνληέια ΒΓ: o Σν Ιεξαξρηθφ (Hierarchical) Μνληέιν: νη ηεξαξρηθέο ΒΓ έρνπλ κηα αξθεηά άθακπηε δνκή αθνύ ην πεξηερόκελό ηνπο δηακνξθώλεηαη θαη δνκείηαη κε δηάηαμε δέλδξνπ. Απηό ην δέλδξν όρη κόλν θαζνξίδεη ηα ζηνηρεία ησλ δεδνκέλσλ αιιά θαη ηηο ζρέζεηο κεηαμύ ησλ ζηνηρείσλ. Οη πεξηζζόηεξεο ΗΒΓ πεξηέρνπλ ηηο πιεξνθνξίεο ζε έλα εληαίν αξρείν. o Σν ρεζηαθφ (Relational) Μνληέιν: ζηα ζρεζηαθά ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο ΒΓ (RDBMS) ηα ζηνηρεία ησλ δηαθνξεηηθώλ πηλάθσλ ζπλδένληαη κεηαμύ ηνπο κε ζρέζεηο πνπ βαζίδνληαη ζην ηαίξηαζκα ησλ πεδίσλ. Απηό είλαη ην βαζηθό ραξαθηεξηζηηθό γλώξηζκα ηνπ ζρεζηαθνύ κνληέινπ, δειαδή ν δηαρσξηζκόο ησλ δεδνκέλσλ από ηε δνκή ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. Σν ζρεζηαθό κνληέιν επηηξέπεη ηελ εύθνιε αλαδηάξζξσζε ηεο βάζεο δεδνκέλσλ κε ρξήζε επαλαπξνζδηνξηζκνύ ησλ ζρέζεσλ κεηαμύ ησλ πηλάθσλ ρσξίο λα επεξεάδεη ηα πεξηερόκελα ησλ πηλάθσλ. ε έλα RDBMS νη πίλαθεο ζπρλά έρνπλ πνιιαπιέο ζρέζεηο κεηαμύ ηνπο. Έλα βαζηθό ραξαθηεξηζηηθό ηεο πξνζέγγηζεο ησλ βάζεσλ δεδνκέλσλ είλαη ην όηη παξέρεη έλα επίπεδν αθαίξεζεο δεδνκέλσλ κε ην λα απνθξύπηεη ιεπηνκέξεηεο ηεο απνζήθεπζεο δεδνκέλσλ πνπ δελ είλαη απαξαίηεηεο ζηνπο πεξηζζόηεξνπο ρξήζηεο κηαο βάζεο. Ο θύξηνο κεραληζκόο πνπ παξέρεη απηή ηελ αθαίξεζε είλαη έλα κνληέιν δεδνκέλσλ. Έλα κνληέιν δεδνκέλσλ (data model) είλαη έλα ζύλνιν από έλλνηεο πνπ κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ γηα ηελ πεξηγξαθή ηεο δνκήο κηαο βάζεο δεδνκέλσλ. Κε ηνλ όξν δνκή ηεο Σειίδα 5 από 130

6 βάζεο δεδνκέλσλ ελλννύκε ηνπο ηύπνπο δεδνκέλσλ, ηηο ζπζρεηίζεηο θαη ηνπο πεξηνξηζκνύο πνπ πξέπεη λα ηζρύνπλ γηα ηα δεδνκέλα. Καηεγνξίεο Μνληέισλ Γεδνκέλσλ 1. Τςεινχ Δπηπέδνπ ή Δλλνηνινγηθά (conceptual) κνληέια δεδνκέλσλ παξέρνπλ έλλνηεο πνπ βξίζθνληαη θνληά ζηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν πνιινί ρξήζηεο αληηιακβάλνληαη ηα δεδνκέλα. Υξεζηκνπνηνύλ έλλνηεο όπσο ε νληόηεηα (entity) πνπ αληηπξνζσπεύεη έλα αληηθείκελν ή κηα έλλνηα ηνπ πξαγκαηηθνύ θόζκνπ, π.ρ. έλα εξγαδόκελνο, έλαο θνηηεηήο, έλα έξγν, γηα ην νπνίν απνζεθεύνληαη πιεξνθνξίεο ζηελ ΒΓ. Έλα γλώξηζκα (attribute) αληηπξνζσπεύεη κηα ελδηαθέξνπζα ηδηόηεηα πνπ πεξηγξάθεη πεξαηηέξσ κηα νληόηεηα, πρ. ην επίζεην ηνπ εξγαδνκέλνπ ή ηνπ θνηηεηή θηι. Κηα ζπζρέηηζε (relationship) κεηαμύ δύν ή πεξηζζόηεξσλ νληνηήησλ αληηπξνζσπεύεη κηα αιιειεπίδξαζε κεηαμύ ησλ νληνηήησλ, πρ «εξγάδεηαη-ζε» είλαη κηα ζπζρέηηζε κεηαμύ ελόο εξγαδνκέλνπ θαη ελόο έξγνπ. 2. Παξαζηαηηθά Μνληέια Γεδνκέλσλ ή Μνληέια Τινπνίεζεο είλαη απηά πνπ παξέρνπλ έλλνηεο νη νπνίεο κπνξεί λα θαηαλννύληαη από ηνπο ηειηθνύο ρξήζηεο αιιά δελ είλαη ηόζν απνκαθξπζκέλεο από ηνλ ηξόπν απνζήθεπζεο ησλ δεδνκέλσλ ηνπ ππνινγηζηή. Σα κνληέια απηά απνθξύπηνπλ κεξηθέο ιεπηνκέξεηεο απνζήθεπζεο ησλ δεδνκέλσλ αιιά κπνξνύλ λα πινπνηεζνύλ ζε έλα ππνινγηζηηθό ζύζηεκα θαηά άκεζν ηξόπν. Υξεζηκνπνηνύληαη πην ζπρλά ζηα ζύγρξνλα εκπνξηθά ΓΒΓ θαη πεξηιακβάλνπλ ηα ηξία κνληέια δεδνκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη πεξηζζόηεξν: ηο ζτεζηαθό, ηο δηθησφηό θαη ηο ηεραρτηθό. Παξηζηάλνπλ δεδνκέλα ρξεζηκνπνηώληαο δνκέο εγγξαθώλ θαη γη απηό κεξηθέο θνξέο νλνκάδνληαη βαζηζκέλα ζε εγγραθές (record-based) κνληέια δεδνκέλσλ. 3. Υακεινχ Δπηπέδνπ ή Φπζηθά Μνληέια Γεδνκέλσλ παξέρνπλ έλλνηεο πνπ πεξηγξάθνπλ ηηο ιεπηνκέξεηεο ηνπ ηξόπνπ απνζήθεπζεο ησλ δεδνκέλσλ ζηνλ ππνινγηζηή. Γηαδηθαζία ρεδηαζκνχ Βάζεσλ Γεδνκέλσλ 1. πιινγή θαη Αλάιπζε Απαηηήζεσλ 2. Δλλνηνινγηθφο ρεδηαζκφο ΒΓ: Γεκηνπξγία Δλλνηνινγηθνύ ρήκαηνο γηα ηε ΒΓ κε ρξήζε ελόο ελλοηοιογηθού κοληέιοσ δεδοκέλφλ συειού επηπέδοσ. 3. Λνγηθφο ρεδηαζκφο ΒΓ ή Απεηθφληζε ησλ Μνληέισλ Γεδνκέλσλ: πινπνίεζε ηεο ΒΓ κε ρξήζε ελόο εκπνξηθνύ ΓΒΓ. ην βήκα απηό ην ελλνηνινγηθό ζρήκα κεηαζρεκαηίδεηαη ζην κνληέιν δεδνκέλσλ πινπνίεζεο. 4. Φπζηθφο ρεδηαζκφο ΒΓ θαηά ηνλ νπνίν πξνζδηνξίδνληαη νη εζσηεξηθέο δνκέο απνζήθεπζεο θαη νξγάλσζεο αξρείσλ γηα ηε ΒΓ. Σν κνληέιν Οληνηήησλ Σπζρεηίζεσλ (ΟΣ) (Entity Relationship (ER)) ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ ελλνηνινγηθό ζρεδηαζκό ηεο ΒΓ. Σν κνληέιν Ο είλαη κηα από ηηο πην ζεκαληηθέο δηαγξακκαηηθέο ηερληθέο πνπ καο επηηξέπνπλ λα θαζνξίζνπκε ηε δνκή ηεο βάζεο δεδνκέλσλ θαη σο εθ ηνύηνπ ρξεζηκνπνηείηαη θαηά ην ζηάδην ηνπ ινγηθνχ ή ελλνηνινγηθνχ ζρεδηαζκνχ (conceptual design) ηεο βάζεο. Απηό ζεκαίλεη πσο ε θεληξηθή ιεηηνπξγία ηνπ δελ ζπλίζηαηαη ζηνλ θαζνξηζκό ηνπ ηξόπνπ κε ηνλ νπνίν ηα δεδνκέλα ηεο βάζεο ζα απνζεθεπζνύλ ζην ζύζηεκα, αιιά κάιινλ ζηελ ηαπηνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ ηεο εθαξκνγήο θαη ηνπ ηξόπνπ κε ηνλ νπνίν απηά ζπζρεηίδνληαη κεηαμύ ηνπο. Σειίδα 6 από 130

7 Σν κνληέιν Ο πεξηγξάθεη ηα δεδνκέλα σο νληόηεηεο, ζπζρεηίζεηο θαη θαηεγνξήκαηα ή γλσξίζκαηα. o Οληόηεηα (entity) αληηπξνζσπεύεη έλα αληηθείκελν ή κηα έλλνηα ηνπ πξαγκαηηθνύ θόζκνπ κε αλεμάξηεηε ππόζηαζε. Κηα νληόηεηα κπνξεί λα είλαη έλα αληηθείκελν κε θπζηθή ύπαξμε έλαο ζπγθεθξηκέλνο άλζξσπνο, απηνθίλεην θηι ή έλα αληηθείκελν ηδεαηά ππαξθηό κηα εηαηξεία, έλα παλεπηζηεκηαθό κάζεκα θηι. o Καηεγνξήκαηα ή Γλσξίζκαηα (attributes) είλαη νη ζπγθεθξηκέλεο ηδηόηεηεο πνπ πεξηγξάθνπλ θάζε νληόηεηα. Κηα ζπγθεθξηκέλε νληόηεηα ζα έρεη κηα ηηκή γηα θάζε έλα από ηα γλσξίζκαηά ηεο. Οη ηηκέο ησλ γλσξηζκάησλ πνπ πεξηγξάθνπλ θάζε νληόηεηα απνηεινύλ ην βαζηθό κέξνο ησλ δεδνκέλσλ πνπ απνζεθεύνληαη ζηε ΒΓ. Π.ρ. ε νληόηεηα Δξγαδόκελνο κπνξεί λα πεξηγξάθεηαη από ην όλνκά ηνπ, ηε δηεύζπλζή ηνπ, ηελ ειηθία, ην κηζζό, ηελ εξγαζία ηνπ θηι. Τύπνη Γλσξηζκάησλ: απιά θαη ζύλζεηα, κνλόηηκα θαη πιεηόηηκα, απνζεθεπκέλα θαη παξαγόκελα. Σύλζεηα γλσξίζκαηα: κπνξνύλ λα ρσξηζηνύλ ζε κηθξόηεξα ηκήκαηα πνπ αλαπαξηζηάλνπλ βαζηθόηεξα γλσξίζκαηα κε ηε δηθή ηνπο αλεμάξηεηε ζεκαζία ην θαζέλα. Γλσξίζκαηα πνπ δελ ππνδηαηξνύληαη ιέγνληαη απιά γλσξίζκαηα. Σα ζύλζεηα γλσξίζκαηα κπνξνύλ λα ζρεκαηίζνπλ κηα ηεξαξρία. Π.ρ. ην γλώξηζκα Γηεύζπλζε ηεο νληόηεηαο εξγαδόκελνο κπνξεί λα ππνδηαηξεζεί ζε Γηεύζ_Οδνπ, Πόιε, Δπαξρία, Σαρ_Θσδ. Δπηπιένλ ην γλώξηζκα Γηεύζ_Οδνπ κπνξεί λα δηαηξεζεί πεξαηηέξσ ζε ηξία απιά γλσξίζκαηα, Αξηζκόο, Οδό, Αξηζκόο_Γηακεξίζκαηνο. Σα πεξηζζόηεξα γλσξίζκαηα έρνπλ κηα κόλν ηηκή γηα κηα ζπγθεθξηκέλε νληόηεηα θαη θαινύληαη κνλόηηκα. Πρ ε ειηθία ελόο εξγαδόκελνπ. Πιεηόηηκα είλαη ηα γλσξίζκαηα πνπ κπνξεί λα έρνπλ πεξηζζόηεξεο από κηα ηηκέο. Έλα πιεηόηηκν γλώξηζκα κπνξεί λα έρεη θάησ θαη άλσ όξηα γηα ην πιήζνο ηηκώλ κηαο ζπγθεθξηκέλεο νληόηεηαο. Γηα παξάδεηγκα, έλαο εξγαδόκελνο κπνξεί λα έρεη έλα πηπρίν, άιινο δύν πηπρία θαη έλαο ηξίηνο λα κελ έρεη θαζόινπ πηπρία. πλεπώο ζηελ νληόηεηα Δξγαδόκελνο ππάξρνπλ δηαθνξεηηθά άηνκα πνπ έρνπλ δηαθνξεηηθό πιήζνο ηηκώλ γηα ην γλώξηζκα Παλεπηζηεκηαθά_Πηπρία. Παξαγώκελν γλώξηζκα θαιείηαη ην γλώξηζκα ηνπ νπνίνπ νη ηηκέο κπνξνύλ λα παξαρζνύλ από άιια απνζεθεπκέλα γλσξίζκαηα. Γηα παξάδεηγκα, ε Ζιηθία ελόο εξγαδνκέλνπ κπνξεί λα είλαη έλα παξαγόκελν γλώξηζκα, θαζώο κπνξεί λα ππνινγηζηεί από ην απνζεθεπκέλν γλώξηζκα Ζκεξνκελία_Γελλεζεο θαη ηελ ηξέρνπζα εκεξνκελία. ηαλ γηα θάπνηα νληόηεηα δελ νξίδεηαη ή δελ είλαη γλσζηή ε ηηκή θάπνηνπ από ηα πεδία πνπ πεξηέρεη, ην πεδίν απηό ζα ιάβεη ηελ επνλνκαδόκελε θελή ή άθπξε ηηκή (NULL value). Απηό π.ρ. ζπκβαίλεη όηαλ δελ γλσξίδνπκε ην ηειέθσλν θάπνηνπ ππαιιήινπ ή όηαλ θαηαρσξνύκε ηα ζηνηρεία θάπνηνπ θνηηεηή πνπ δελ έρεη αθόκε απνθνηηήζεη ζηελ ηειεπηαία πεξίπησζε ζην πεδίν «Βαζκόο Πηπρίνπ» ζα θαηαρσξήζνπκε ηελ ηηκή NULL. Σειίδα 7 από 130

8 o o Τύπνη νληνηήησλ: Έλα βαζηθό ραξαθηεξηζηηθό πνπ εκθαλίδεηαη ζε όιεο ζρεδόλ ηηο βάζεηο δεδνκέλσλ, είλαη ε νκαδνπνίεζε ησλ νληνηήησλ πνπ πεξηέρνπλ κε θξηηήξην ηα θνηλά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά. Κηα εηαηξεία πεξηέρεη εθαηνληάδεο ππαιιήινπο, θάζε έλαο εθ ησλ νπνίσλ πεξηγξάθεηαη από έλα ζύλνιν πεδίσλ - αιιά απηά ηα πεδία είλαη ηα ίδηα γηα όινπο ηνπο ππαιιήινπο ηεο εηαηξείαο. Σν ζχλνιν φισλ απηψλ ησλ νληνηήησλ νη νπνίεο πεξηγξάθνληαη απφ ηα ίδηα ραξαθηεξηζηηθά, νξίδεη έλα ηχπν νληφηεηαο (entity type). Κάζε έλαο απφ απηνχο ηνπο ηχπνπο, πεξηγξάθεηαη απφ έλα φλνκα θαη απφ ην ζχλνιν ησλ πεδίσλ πνπ πεξηέρεη. Κιεηδί γηα κία νληόηεηα ηνπ δηαγξάκκαηνο ζρέζεσλ νληνηήησλ είλαη ην ζύλνιν ησλ θαηεγνξεκάησλ ηεο νληόηεηαο ηα νπνία είλαη κνλαδηθά γηα θάζε εγγξαθή θαη ηε δηαθξίλνπλ πιήξσο από ηηο άιιεο. o Σρέζεηο Οληνηήησλ: Ζ ζρέζε αλάκεζα ζε νληόηεηεο θαζνξίδεη έλα ζύλνιν από ζπζρεηηζκνύο αλάκεζα ζε εγγξαθέο ησλ νληνηήησλ απηώλ. ε κία ζρέζε ινηπόλ κπνξνύλ λα ζπκκεηέρνπλ πεξηζζόηεξεο ησλ δύν νληνηήησλ. Δπίζεο κία ζρέζε κπνξεί λα έρεη θαηεγνξήκαηα πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηε ζρέζε, αθξηβώο όπσο έρνπλ θαη νη νληόηεηεο. Βαζκόο κηαο ζρέζεο νλνκάδεηαη ν αξηζκόο ησλ νληνηήησλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηε ζρέζε. Οη ζρέζεηο δηαθξίλνληαη ζηηο αθόινπζεο θαηεγνξίεο: ρέζεηο 1 πξνο 1 ρέζεηο ISA ρέζεηο 1 πξνο Ν ρέζεηο Ν πξνο M Ζ ζρέζε 1 πξνο 1 ζεκαίλεη όηη νη νληόηεηεο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηε ζρέζε είλαη ζε αλαινγία κία πξνο κία, δειαδή όηη «θάζε εγγξαθή ηεο πξώηεο νληόηεηαο ζρεηίδεηαη κε κία εγγξαθή ηεο δεύηεξεο νληόηεηαο θαη ην αληίζηξνθν». Ζ ζρέζε ISA είλαη κία εηδηθή ζρέζε 1 πξνο 1 πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα επεμεγήζεη θαιύηεξα κία ζρέζε. εκαίλεη όηη «θάζε εγγξαθή ηεο πξώηεο νληόηεηαο ζρεηίδεηαη κε κία εγγξαθή ηεο δεύηεξεο νληόηεηαο θαη ην αληίζηξνθν, αιιά θαη ε εγγξαθή ηεο πξώηεο νληόηεηαο είλαη κέινο ηεο δεύηεξεο νληόηεηαο, άξα έρεη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ εγγξαθώλ ηεο δεύηεξεο νληόηεηαο». Ζ ζρέζε 1 πξνο Ν ζεκαίλεη όηη «θάζε εγγξαθή ηεο πξώηεο νληόηεηαο ζρεηίδεηαη κε πνιιέο εγγξαθέο ηεο δεύηεξεο νληόηεηαο, αιιά θάζε εγγξαθή ηεο δεύηεξεο νληόηεηαο ζρεηίδεηαη κόλν κε κία εγγξαθή ηεο πξώηεο νληόηεηαο». Σέινο, ε ζρέζε Ν πξνο M ζεκαίλεη όηη «θάζε εγγξαθή θάζε νληόηεηαο ζρεηίδεηαη κε πνιιέο εγγξαθέο ηεο άιιεο νληόηεηαο». o Αζζελείο Οληνηήηεο: Δθηόο από ηηο νληόηεηεο πνπ πεξηγξάςακε παξαπάλσ ππάξρνπλ θαη θάπνηεο νληόηεηεο πνπ νλνκάδνληαη αζζελείς Σειίδα 8 από 130

9 o οληόηεηες. Απηέο νη νληόηεηεο δελ έρνπλ θαηεγνξήκαηα θιεηδηά δηθά ηνπο θαη πξνζδηνξίδνληαη από κία άιιε νληόηεηα. Ζ δηαγξακκαηηθή ηερληθή Ο, επηηξέπεη ηε ζρεδίαζε ησλ νληνηήησλ κηαο βάζεο θαη ησλ ζπζρεηίζεσλ πνπ πθίζηαληαη αλάκεζά ηνπο ρξεζηκνπνηώληαο εηδηθά ζύκβνια, ηα νπνία παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί: χκβνιν εκαζία Σύπνο Οληνηήησλ Αζζελήο Οληόηεηα Σύπνο πζρεηίζεσλ Γλώξηζκα Γλώξηζκα - Θιεηδί Πιεηόηηκν Γλώξηζκα Σειίδα 9 από 130

10 χκβνιν εκαζία ύλζεην Γλώξηζκα Παξαγώκελν Γλώξηζκα Δ1 1 R N Δ2 ρέζε «Έλα πξνο Πνιιά», 1:Ν γηα ηηο νληόηεηεο Δ1 θαη Δ2 ζηελ R 2. Βαζηθά ζηνηρεία κηαο Βάζεο Γεδνκέλσλ ζηελ Access Ζ Microsoft Access είλαη έλα πξόγξακκα δηαρείξηζεο βάζεσλ δεδνκέλσλ. Κηα βάζε δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ζπιινγή, ηελ απνζήθεπζε, ηελ νξγάλσζε θαη ηελ επεμεξγαζία δεδνκέλσλ θαη πιεξνθνξηώλ. ηελ Access, κηα βάζε δεδνκέλσλ απνζεθεύεηαη ζηνλ ζθιεξό δίζθν ζε έλα αξρείν.mdb. Σν.MDB αξρείν απνζεθεύεη ηα αληηθείκελα ηεο βάζεο δεδνκέλσλ θαη ηα δεδνκέλα πνπ πεξηέρεη. Γεδνκέλα είλαη νη ζηαηηθέο ηηκέο πνπ θαηαρσξνύκε ζε κηα βάζε δεδνκέλσλ. Κπνξεί λα είλαη θείκελν, αξηζκνί, ώξεο, εηθόλεο, γξαθήκαηα, εκεξνκελίεο θ.α. Πιεξνθνξίεο είλαη ηα δεδνκέλα πνπ αλαθηνύκε από κηα βάζε δεδνκέλσλ, ηα νπνία είλαη νξγαλσκέλα κε ηέηνηνλ ηξόπν ώζηε λα έρνπλ λόεκα γηα ην άηνκν πνπ ηα εμεηάδεη. ε κηα βάζε δεδνκέλσλ απνζεθεύνπκε δεδνκέλα θαη αλαθηνύκε πιεξνθνξίεο. Αληηθείκελν (Object): είλαη έλα επηκέξνπο ζηνηρείν ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. Οη βάζεηο δεδνκέλσλ πνπ δεκηνπξγνύκε κε ηελ Access απνηεινύληαη από αληηθείκελα: πίλαθεο, εξσηήκαηα, θφξκεο, εθζέζεηο, ζειίδεο πξφζβαζεο δεδνκέλσλ, καθξνεληνιέο, ιεηηνπξγηθέο κνλάδεο. Πίλαθαο (Table) Σειίδα 10 από 130

11 Έλαο πίλαθαο είλαη έλα αληηθείκελν ηεο βάζεο δεδνκέλσλ όπνπ απνζεθεύνληαη ηα δεδνκέλα. Έλαο πίλαθαο απνηειείηαη από πεδία, πνπ νξίδνπλ πνηεο πιεξνθνξίεο ζα δηαηεξνύληαη ζε θάζε εγγξαθή. Κηα εγγξαθή αληηπξνζσπεύεη έλα ζηνηρείν ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. ηελ απινύζηεξε κνξθή ηνπο, ηα δεδνκέλα ελόο πίλαθα εκθαλίδνληαη ζαλ θύιιν δεδνκέλσλ. Θάζε ζηήιε ζην θύιιν δεδνκέλσλ αληηπξνζσπεύεη έλα πεδίν. Θάζε γξακκή είλαη κηα εγγξαθή. Φφξκεο (Forms) Σα θύιια δεδνκέλσλ εκθαλίδνπλ όιεο ηηο εγγξαθέο ελόο πίλαθα ηαπηόρξνλα. Οη θόξκεο είλαη έλαο πην θηιηθόο ηξόπνο λα παξνπζηάδνληαη ηα δεδνκέλα. Κε άιια ιόγηα, νη θόξκεο είλαη έλαο πην εύθνινο ηξόπνο, έλα πξόηππν ζην νπνίν θαζνξίδνπκε ηα δεδνκέλα πνπ ζέινπκε λα θαηαρσξίζνπκε. Κηα θόξκα είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλε κε έλαλ ή πεξηζζόηεξνπο πίλαθεο θαη εκθαλίδεη ζπγθεληξσκέλα ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνύλ θάζε εγγξαθή. Δξσηήκαηα (Queries) Σα εξσηήκαηα είλαη δηαδηθαζίεο κέζσ ησλ νπνίσλ κπνξεί ν ρξήζηεο λα ιάβεη έλα ζπγθεθξηκέλν ζύλνιν πιεξνθνξηώλ από έλαλ ή πεξηζζόηεξνπο πίλαθεο κηαο βάζεο δεδνκέλσλ. Κε ηε βνήζεηα ησλ εξσηεκάησλ κπνξνύκε λα εληνπίζνπκε θαη λα παξνπζηάζνπκε ηα δεδνκέλα πνπ επηζπκνύκε από κηα βάζε δεδνκέλσλ θαη ηα νπνία αληαπνθξίλνληαη ζε νξηζκέλα θξηηήξηα. Δθζέζεηο (Reports) Οη εθζέζεηο (ή αλαθνξέο) απνηεινύλ έλαλ απνηειεζκαηηθό ηξόπν γηα ηελ παξνπζίαζε επηιεγκέλσλ πιεξνθνξηώλ ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. Οη πίλαθεο, ηα εξσηήκαηα θαη νη θόξκεο κπνξνύλ λα ηππσζνύλ όπσο ηα βιέπεηε ζηελ νζόλε, αιιά κε ηηο εθζέζεηο κπνξνύλ λα παξνπζηαζηνύλ ηα δεδνκέλα ζε κηα πην δνκεκέλε κνξθή. ειίδεο πξφζβαζεο δεδνκέλσλ (Pages) Οη ζειίδεο πξόζβαζεο δεδνκέλσλ είλαη ηζηνζειίδεο εηδηθνύ ηύπνπ, νη νπνίεο καο επηηξέπνπλ λα εμεηάδνπκε θαη λα επεμεξγαδόκαζηε δεδνκέλα κέζσ ηνπ Internet. Οη ζειίδεο πξόζβαζεο δεδνκέλσλ απνζεθεύνληαη ζε μερσξηζηά αξρεία ζε HTML κνξθή θαη όρη κέζα ζηελ ίδηα βάζε δεδνκέλσλ, είλαη όκσο άκεζα ζπλδεδεκέλα κε απηήλ. Μαθξνεληνιή Καθξνεληνιή είλαη έλα ζύλνιν ελεξγεηώλ πνπ ζέινπκε λα εθηεινύληαη απηόκαηα. Δίλαη ιίζηεο από απνζεθεπκέλεο εληνιέο, πνπ παξέρνπλ έλα απηνκαηνπνηεκέλν ηξόπν εθηέιεζεο ζπρλώλ ή πεξίπινθσλ δξαζηεξηνηήησλ. Σειίδα 11 από 130

12 Λεηηνπξγηθέο Μνλάδεο Ιεηηνπξγηθέο κνλάδεο είλαη πξνγξάκκαηα γξακκέλα ζε γιώζζα πξνγξακκαηηζκνύ VBA (Visual Basic for Applications) θαη ρξεζηκνπνηνύληαη γηα πην ζύλζεηεο εξγαζίεο. Δίλαη ζαλ ηηο καθξνεληνιέο αιιά επεθηείλνπλ ηε ιεηηνπξγία ησλ καθξνεληνιώλ θαη επίζεο ηξέρνπλ γξεγνξόηεξα. Σα ηέζζεξα βαζηθά κέξε κηαο κεραλνγξαθεκέλεο βάζεο δεδνκέλσλ είλαη νη πίλαθεο, ηα εξσηήκαηα, νη θφξκεο θαη νη εθζέζεηο. 3. Τν πεξηβάιινλ ηεο Access Γηα ηελ εθθίλεζε ηεο εθαξκνγήο Access παηάκε ην θνπκπί Έλαξμε Πξνγξάκκαηα θιηθ ζηελ εθαξκνγή Microsoft Access. Γεκηνπξγψληαο κηα Νέα Βάζε Γεδνκέλσλ Αληίζεηα κε ηηο άιιεο εθαξκνγέο ηνπ OfficeXP, πξέπεη λα απνζεθεύζεηε ηε βάζε δεδνκέλσλ ζαλ αξρείν, πξηλ αξρίζεηε λα δνπιεύεηε καδί ηεο. Γηα ηε δεκηνπξγία θελήο βάζεο δεδνκέλσλ μεθηλήζηε ηελ Access θαη επηιέμηε Κελή Βάζε Γεδνκέλσλ από ην ηκήκα Γεκηνπξγία ζην παξάζπξν εξγαζηώλ Ή Από ην κελνύ Αξρείν Γεκηνπξγία εκθαλίδεηαη ην παξάζπξν εξγαζηώλ Γεκηνπξγία αξρείνπ θαη επηιέμηε Κελή βάζε δεδνκέλσλ. Ή Από ηε Βαζηθή γξακκή εξγαιείσλ επηιέμηε ην θνπκπί Γεκηνπξγία εκθαλίδεηαη ην παξάζπξν εξγαζηώλ Γεκηνπξγία αξρείνπ θαη επηιέμηε Κελή βάζε δεδνκέλσλ. Δκθαλίδεηαη ην παξάζπξν δηαιόγνπ Γεκηνπξγία βάζεο δεδνκέλσλ. Σειίδα 12 από 130

13 Δπηιέμηε έλα θάθειν ζηνλ νπνίν ζα απνζεθεύζεηε ηε βάζε δεδνκέλσλ. ην πιαίζην Όλνκα αξρείνπ: δώζηε έλα θαηάιιειν όλνκα. Θάληε θιηθ ζην Γεκηνπξγία. Απνζεθεύεηαη ην αξρείν ηεο βάζεο δεδνκέλσλ θαη εκθαλίδνληαη ηα παξάζπξα ηεο Δθαξκνγήο θαη Βάζεο δεδνκέλσλ. Σειίδα 13 από 130

14 ηαλ είλαη αλνηθηή κηα βάζε δεδνκέλσλ ζηελ Access ν ρξήζηεο βιέπεη ηελ αθόινπζε νζόλε: ΓΡΑΜΜΗ ΣΙΣΛΟΤ ΓΡΑΜΜΗ ΜΔΝΟΤ ΒΑΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ ΔΡΓΑΛΔΙΩΝ ΣΙΣΛΟΤ ΠΑΡΑΘΤΡΟ ΒΑΗ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ ΓΡΑΜΜΗ ΚΑΣΑΣΑΗ Γξακκή ηίηινπ ηελ αξηζηεξή πιεπξά ηεο γξακκήο ηίηινπ είλαη ην Δηθνλίδην Διέγρνπ ηνπ Πξνγξάκκαηνο, ελώ ζηε δεμηά βξίζθνληαη ηα θνπκπηά Διαρηζηνπνίεζεο, Μεγηζηνπνίεζεο/Δπαλαθνξάο θαη Κιεηζίκαηνο. Γξακκή κελνχ Σειίδα 14 από 130

15 Θάζε ιέμε ηεο γξακκήο Μελνχ αληηπξνζσπεύεη έλα δηαθνξεηηθό κελνύ, ην νπνίν πεξηέρεη εληνιέο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ελεξγνπνίεζε ησλ ιεηηνπξγηώλ ηεο Access. Γξακκή εξγαιείσλ Οη Γξακκέο Δξγαιείσλ πεξηέρνπλ εηθνλίδηα πνπ είλαη ζπληνκεύζεηο γηα ηελ επηινγή εληνιώλ από ηα κελνύ. ηαλ πξσηνμεθηλάηε ηελ Access θαη δεκηνπξγείηε ή αλνίγεηε κηα βάζε δεδνκέλσλ, εκθαλίδεηαη ε γξακκή εξγαιείσλ Βάζε Γεδνκέλσλ. Απηή ε γξακκή εξγαιείσλ πεξηέρεη ηηο πην ζπρλά ρξεζηκνπνηνύκελεο εληνιέο. Ζ γρακκή εργαιείφλ βάζε δεδοκέλφλ πεξηέρεη ηα θνπκπηά (από αξηζηεξά πξνο ηα δεμηά): Γεκηνπξγία Αλαίξεζε Άλνηγκα πλδέζεηο κε ην Office Απνζήθεπζε Αλάιπζε Αλαδήηεζε Θώδηθαο Δθηύπσζε Microsoft Script Editor Πξνεπηζθόπεζε Ηδηόηεηεο εθηύπσζεο Έιεγρνο νξζνγξαθίαο ρέζεηο Απνθνπή Γεκηνπξγία αληηθεηκέλνπ Αληηγξαθή Βνήζεηα Δπηθόιιεζε Πεξηζζόηεξα Θνπκπηά Δκθαλίδνληαη δηαθνξεηηθέο γξακκέο εξγαιείσλ αλάινγα κε ην ζηνηρείν ηεο βάζεο πνπ έρνπκε αλνηρηό. Σν Παξάζπξν Βάζεο Γεδνκέλσλ Ζ Access επηηξέπεη λα είλαη αλνηθηή κόλν κηα βάζε δεδνκέλσλ θάζε θνξά. ια ηα πεξηερόκελα ηεο βάζεο δεδνκέλσλ εκθαλίδνληαη ζην παξάζπξν Βάζε δεδνκέλσλ. Σν παξάζπξν ηεο Βάζεο δεδνκέλσλ έρεη ηε δηθή ηνπ γξακκή ηίηινπ θαη ηε δηθή ηνπ γξακκή εξγαιείσλ. Κε ηε γξακκή Αληηθείκελα ζηελ αξηζηεξή πιεπξά ηνπ παξαζύξνπ, κπνξείηε λα έρεηε πξόζβαζε ζε δηαθνξεηηθνύο ηύπνπο αληηθεηκέλσλ κηαο βάζεο δεδνκέλσλ. Αλ γηα θάπνηνλ ιόγν ην παξάζπξν βάζεο δεδνκέλσλ δελ είλαη αλνηθηό ην εκθαλίδνπκε παηώληαο ην πιήθηξν F11. Σειίδα 15 από 130

16 ΓΡΑΜΜΗ ΣΙΣΛΟΤ ΓΡΑΜΜΗ ΔΡΓΑΛΔΙΩΝ ΠΑΡΑΘΤΡΟΤ ΒΓ ΓΡΑΜΜΗ ΑΝΣΙΚΔΙΜΔΝΑ ΑΝΣΙΚΔΙΜΔΝΑ ΒΑΗ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ Γξακκή Καηάζηαζεο Ζ γξακκή Θαηάζηαζεο εκθαλίδεη πιεξνθνξίεο ελώ δνπιεύεηαη ζε κηα βάζε δεδνκέλσλ. Σν αξηζηεξό ηκήκα ηεο γξακκήο κπνξεί λα εκθαλίδεη βνεζεηηθό θείκελν γηα ην πεδίν ζην νπνίν εηζάγεηε δεδνκέλα. Σν ΚΔΦ (CAPS) θαη ην ΑΡ (NUM) δείρλνπλ εάλ είλαη παηεκέλα ηα πιήθηξα Caps Lock θαη Num Lock αληίζηνηρα. 4. Γεκηνπξγία πηλάθσλ ζε Access RDBMS Γεκηνπξγψληαο έλαλ Πίλαθα Τπάξρνπλ ηξεηο ηξόπνη γηα λα δεκηνπξγήζεηε έλα λέν πίλαθα: Γεκηνπξγία πίλαθα ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο: δεκηνπξγνύκε ηνλ πίλαθα ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο όπνπ νξίδνπκε θαη ηνλ ηύπν ησλ δεδνκέλσλ Γεκηνπξγία πίλαθα κε ρξήζε νδεγνχ: επηιέγνπκε από κηα πνηθηιία πηλάθσλ πνπ πξνζθέξεη ε Access απηόλ πνπ ζέινπκε ηα νλόκαηα θαη νη ηύπνη ησλ δεδνκέλσλ είλαη θαζνξηζκέλα εθ ησλ πξνηέξσλ. ηη θη αλ δηαιέμνπκε κπνξνύκε λα ηνλ ηξνπνπνηήζνπκε κεηά ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο Γεκηνπξγία πίλαθα κε πιεθηξνιφγεζε δεδνκέλσλ: κπνξνύκε λα δεκηνπξγήζνπκε έλαλ πίλαθα ζε πξνβνιή θύιινπ δεδνκέλσλ θαη ε Access αλαιακβάλεη λα πξνζδηνξίζεη απηόκαηα ηνλ ηύπν δεδνκέλσλ ζε θάζε πεδίν από ηηο ηηκέο πνπ ζα θαηαρσξίζνπκε ζε απηά. Γηα λα δεκηνπξγήζεηε έλαλ πίλαθα ζε πξνβνιή ρεδίαζεο Σειίδα 16 από 130

17 Από ην παξάζπξν Βάζε δεδνκέλσλ Γεκηνπξγία πίλαθα ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο ηε γξακκή εξγαιείσλ ηνπ παξαζχξνπ βάζεο δεδνκέλσλ θάληε θιηθ ζην Άλνηγκα Ή Γηπιό θιηθ ζην Γεκηνπξγία πίλαθα ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο Ή ηε γξακκή εξγαιείσλ ηνπ παξαζχξνπ βάζεο δεδνκέλσλ θάληε θιηθ ζην Γεκηνπξγία. Δκθαλίδεηαη ην παξάζπξν δηαιόγνπ Γεκηνπξγία πίλαθα. Θάληε θιηθ ζην Πξνβνιή ζρεδίαζεο (Design View). Δκθαλίδεηαη έλαο λένο θελόο πίλαθαο ζε πξνβνιή ρεδίαζεο. Θάζε γξακκή ζην πάλσ κηζό κέξνο ηνπ παξαζύξνπ ηνπ Πίλαθα αληηπξνζσπεύεη έλα πεδίν. Σν θάησ κηζό κέξνο ηνπ παξαζύξνπ δηαιόγνπ ρσξίδεηαη ζε δύν ηκήκαηα: ην Σειίδα 17 από 130

18 δεμηό ηκήκα εκθαλίδεη κηα ζύληνκε πεξηγξαθή ηνπ επηιεγκέλνπ αληηθεηκέλνπ, ελώ ζην αξηζηεξό ηκήκα κπνξείηε λα νξίζεηε επηπιένλ ηδηφηεηεο γηα ην πεδίν πνπ έρεη επηιερζεί ζην πάλσ κέξνο ηνπ παξαζύξνπ δηαιόγνπ. Γηα λα δεκηνπξγήζεηε έλαλ πίλαθα κε ρξήζε Οδεγνχ Ζ δεκηνπξγία ελόο πίλαθα δηεπθνιύλεηαη ζεκαληηθά ρξεζηκνπνηώληαο ηνλ νδεγφ πηλάθσλ (table wizard). Κέζσ απηήο ηεο δηαδηθαζίαο ν ρξήζηεο κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη ηνπο δηθνύο ηνπ πίλαθεο κε βάζε ηε δνκή πηλάθσλ γεληθήο ρξήζεσο νη νπνίνη θαιύπηνπλ ηηο πην ζπλεζηζκέλεο πεξηπηώζεηο δηαρείξηζεο δεδνκέλσλ. Από ην παξάζπξν Βάζε δεδνκέλσλ Γεκηνπξγία πίλαθα κε ρξήζε νδεγνχ Δκθαλίδεηαη ην αθόινπζν παξάζπξν πνπ πεξηέρεη ππνδεηγκαηηθνύο πίλαθεο πνπ ραξαθηεξίδνληαη από κηα ηππηθή δνκή θαη απνηεινύληαη από έλα ζύλνιν πεδίσλ. Αλάινγα κε ηε θύζε ηνπ πίλαθα πνπ ζέινπκε λα δεκηνπξγήζνπκε, κπνξνύκε λα επηιέμνπκε ηόζν ηνλ πίλαθα πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε, όζν θαη ηα πεδία απηνύ ηνπ πίλαθα πνπ ζα ζπκπεξηιάβνπκε ζηνλ πίλαθα πνπ ζέινπκε λα δεκηνπξγήζνπκε. Χο έλα παξάδεηγκα ρξήζεο ηνπ νδεγνύ πηλάθσλ, αο δεκηνπξγήζνπκε ηνλ πίλαθα Products ζηνλ νπνίν θαηαρσξνύληαη ηα ζηνηρεία ησλ πξντόλησλ ελόο θαηαζηήκαηνο. Γηα λα ην θάλνπκε απηό επηιέγνπκε ηελ θαηεγνξία ησλ επαγγεικαηηθψλ πηλάθσλ (Business), θαη από ηε ιίζηα πνπ εκθαλίδεηαη επηιέγνπκε ηνλ πίλαθα «Products». ηελ πεξίπησζε απηή, ζην δεύηεξν πιαίζην ιίζηαο ηνπ παξαζύξνπ, πνπ θέξεη ηνλ ηίηιν «Γείγκαηα πεδίσλ» («Sample Fields»), ζα εκθαληζηνύλ ηα πεδία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε απηόλ ηνλ πίλαθα. Πξνθεηκέλνπ λα θαζνξίζνπκε ηα πεδία πνπ ζα ζπκπεξηιεθζνύλ ζην λέν πίλαθα, ηα επηιέγνπκε κε ην πνληίθη, ην έλα κεηά ην άιιν, Σειίδα 18 από 130

19 θαη παηώληαο ην πξώην (>) από ηα ηέζζεξα θνπκπηά, πξνζζέηνπκε ην πεδίν ζην ηξίην πιαίζην ιίζηαο, πνπ θέξεη ηνλ ηίηιν «Πεδία ζην λέν πίλαθα» («Fields in my new table»). Δάλ ζέινπκε όια ηα πεδία απιά παηάκε ην δεύηεξν θνπκπί (>>). Κπνξνύκε λα κεηνλνκάζνπκε έλα πεδίν ηνπ πίλαθα παηώληαο ην θνπκπί «Μεηνλνκαζία Πεδίνπ» («Rename Field») θαη επίζεο λα απνκαθξύλνπκε έλα ή όια ηα πεδία από ηε ιίζηα παηώληαο ηα θνπκπηά (<) ή (<<). Μεηά ηνλ θαζνξηζκφ ηεο δνκήο ηνπ πίλαθα, ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε ην φλνκά ηνπ θαη ην πξσηεχνλ θιεηδί ηνπ. Γηα λα ην θάλνπκε απηό παηάκε ην θνπκπί πνπ θέξεη ηελ εηηθέηα «Δπφκελν». Δκθαλίδεηαη ηόηε έλα άιιν παξάζπξν κέζα από ην νπνίν νξίδνπκε ην φλνκα ηνπ πίλαθα θαη ην πεδίν πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί σο πξσηεχνλ θιεηδί. ην ζηάδην απηό έρνπκε δύν δπλαηόηεηεο: είηε λα νξίζνπκε εκείο απηφ ην πεδίν, είηε λα δεηήζνπκε απφ ηελ Access, λα νξίζεη απηή έλα θιεηδί απφ κφλε ηεο. Δπηιέγνληαο ηελ πξώηε ιύζε θαη παηώληαο ην θνπκπί «Δπφκελν», εκθαλίδεηαη κηα ιίζηα κε ηα πεδία ηνπ πίλαθα, από όπνπ επηιέγνπκε σο θιεηδί, ην πεδίν ProductID. Δπίζεο έρνπκε ηε δπλαηόηεηα λα θαζνξίζνπκε θαη ην είδνο ησλ ηηκψλ πνπ ζα θαηαρσξνχληαη ζε απηφ ην πεδίν. Απηέο νη ηηκέο κπνξεί λα είλαη είηε ζπλερφκελεο δηαδνρηθέο ηηκέο πνπ ηνπνζεηνχληαη απηφκαηα απφ ηελ εθαξκνγή, είηε αξηζκεηηθέο ή αιθαξηζκεηηθέο ηηκέο πνπ θαηαρσξνχληαη απφ ην ρξήζηε. Σειίδα 19 από 130

20 ην ζεκείν απηό, παηώληαο ην θνπκπί «Σέινο», κπνξνύκε λα ηεξκαηίζνπκε ηνλ νδεγό ησλ πηλάθσλ, νπόηε ζα ιάβεη ρώξα δεκηνπξγία ηνπ πίλαθα από ηελ Access, κε βάζε ηηο πιεξνθνξίεο πνπ έρνπκε θαζνξίζεη. Δάλ ην επηζπκνύκε, κπνξνύκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε θαη ηηο επόκελεο νζόλεο, θαη λα νξίζνπκε ηηο ζπζρεηίζεηο πνπ ζα πθίζηαληαη αλάκεζα ζην λέν πίλαθα θαη ζηνπο ππάξρνληεο πίλαθεο ηεο βάζεο. 5. Τύπνη Γεδνκέλσλ θαη Ιδηόηεηεο Πεδίσλ Γηα λα πξνζζέζεηε έλα πεδίν ζε έλα πίλαθα Έλα πεδίν νξίδεηαη δίλνληάο ηνπ έλα Όλνκα θαη έλα Σχπν Γεδνκέλσλ. Κπνξείηε επίζεο λα εηζάγεηε κηα Πεξηγξαθή αλ θαη δελ είλαη απαξαίηεην. Οη ηύπνη δεδνκέλσλ πξνζδηνξίδνπλ ηνλ ηύπν ησλ ηηκώλ πνπ επηηξέπεηαη λα εηζαρζνύλ ζην ζπγθεθξηκέλν πεδίν. ηελ πξώηε γξακκή, πιεθηξνινγήζηε έλα όλνκα ζηε ζηήιε Όλνκα Πεδίνπ. Θάληε θιηθ ζηε ζηήιε Σχπνο Γεδνκέλσλ ζηελ ίδηα γξακκή. Δμ νξηζκνύ επηιέγεηαη ν ηύπνο δεδνκέλσλ Κείκελν. Θάληε θιηθ ζην πηπζζόκελν βέινο θαη επηιέμηε ηνλ ηύπν δεδνκέλσλ πνπ επηζπκείηαη από ηε ιίζηα. ηε ζηήιε Πεξηγξαθή πξνζζέζηε κηα πεξηγξαθή γηα θάζε πεδίν πνπ έρεηε δεκηνπξγήζεη. Σα νλόκαηα ησλ πεδίσλ δελ επηηξέπεηαη λα αξρίδνπλ κε θελφ δηάζηεκα, νύηε λα πεξηιακβάλνπλ ηειεία (.), ζαπκαζηηθφ (!) θαη αγθύιε ([]). Σειίδα 20 από 130

21 Σχπνο Γεδνκέλσλ Κείκελν Τπφκλεκα Αξηζκφο Ηκεξνκελία/Ώξα Ννκηζκαηηθή Μνλάδα Απηφκαηε Αξίζκεζε Ναη/Όρη Αληηθείκελν OLE (Object Linking/Embedding) Τπεξ-ζχλδεζε Οδεγφο Αλαδήηεζεο Πεξηγξαθή πεξηέρεη κέρξη θαη 255 ραξαθηήξεο θεηκέλνπ, ζχκβνια ή αξηζκνχο. Γελ κπνξείηε λα θάλεηε ππνινγηζκνχο κε αξηζκνχο απνζεθεπκέλνπο ζε έλα πεδίν θεηκέλνπ. γηα κεγαιχηεξεο πνζφηεηεο θεηκέλνπ (κέρξη αιθαξηζκεηηθνχο ραξαθηήξεο ή θαη ζχκβνια) πεξηέρεη αξηζκνχο ηνπο νπνίνπο κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ζε καζεκαηηθνχο ππνινγηζκνχο ή ζπγθξίζεηο Υξεζηκνπνηήζηε απηφλ ηνλ ηχπν δεδνκέλσλ γηα ηελ εηζαγσγή εκεξνκεληψλ θαη σξψλ είλαη θαηάιιεινο γηα ηελ θαηαρψξηζε ρξεκαηηθψλ πνζψλ παίξλεη κνλαδηθέο αξηζκεηηθέο ηηκέο νη νπνίεο θαζνξίδνληαη απηφκαηα απφ ηελ Access. Οη ηηκέο απηέο κπνξεί λα είλαη είηε ηπραίεο είηε δηαδνρηθέο (κε βήκα αχμεζεο ηελ κνλάδα) αλάινγα κε ηηο επηινγέο καο γηα ηηο ηδηφηεηεο ηνπ πεδίνπ. Υξήζηκν γηα ηε δεκηνπξγία αχμνληα αξηζκνχ εγγξαθήο. Υξεζηκνπνηείηαη ζπλήζσο γηα ηα πεδία πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη σο θχξηα θιεηδηά πεξηέρνπλ ινγηθέο ηηκέο (αιεζέο ή ςεπδέο, 0 ή 1, λαη ή φρη). Σα πεδία ηέηνηνπ ηχπνπ παίξλνπλ κφλν κηα ηηκή θαη ζπλήζσο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηα πεδία εθείλα ζηα νπνία ζέινπκε λα απνζεθεχζνπκε ηελ πιεξνθνξία αλ ηζρχεη ή δελ ηζρχεη θάηη καο επηηξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχκε αληηθείκελα πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί κε άιιεο εθαξκνγέο, φπσο έγγξαθα ηνπ Word, ινγηζηηθά θχιια ηνπ Excel ή άιια δπαδηθά δεδνκέλα. Tα αληηθείκελα απηά κπνξεί λα είλαη είηε ζπλδεδεκέλα είηε ελζσκαησκέλα ζηε βάζε δεδνκέλσλ. καο επηηξέπεη λα θαηαρσξνχκε ζπλδπαζκνχο ραξαθηήξσλ θεηκέλνπ θαη αξηζκψλ. Σα δεδνκέλα απνζεθεχνληαη κε κνξθή θεηκέλνπ αιιά ζεσξνχληαη απφ ην πξφγξακκα σο δηεπζχλζεηο ππεξζπλδέζκσλ θαη καο επηηξέπνπλ ηελ πξνζπέιαζε ζε αξρεία ή ηνπνζεζίεο ηζηνχ ζην Internet ή ζε έλα ηνπηθφ δίθηπν. δελ πξφθεηηαη γηα θαλνληθφ ηχπν δεδνκέλσλ. Μαο επηηξέπεη λα δεκηνπξγήζνπκε πεδία ησλ νπνίσλ ηηο ηηκέο ζα κπνξνχκε λα ηηο θαζνξίδνπκε θάλνληαο ηελ θαηάιιειε επηινγή απφ κηα ιίζηα ηηκψλ ή απφ ηε ζηήιε ηηκψλ ελφο ππάξρνληα πίλαθα ή εξσηήκαηνο. Σειίδα 21 από 130

22 Ιδηφηεηεο πεδίσλ Οη ηδηφηεηεο ησλ πεδίσλ καο επηηξέπνπλ λα πξνζαξκόδνπκε ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν ε Access εηζάγεη, απνζεθεύεη, εκθαλίδεη θαη ρεηξίδεηαη ηα δεδνκέλα ελόο πεδίνπ. Θάζε ηύπνο δεδνκέλσλ έρεη θη έλα δηαθνξεηηθό ζύλνιν ηδηνηήησλ, νη νπνίεο καο επηηξέπνπλ λα ξπζκίζνπκε ηνλ ηξόπν παξνπζίαζεο, θαηαρώξηζεο θαη δηαρείξηζεο ησλ δεδνκέλσλ. ην θύιιο ηδηοηήηφλ ηνπ πεδίνπ εκθαλίδνληαη δπν θαξηέιεο νη: Γεληθέο θαη Δκθάληζε. Ιδηόηεηα ηνπ Μεγέζνπο Μέγεζνο πεδίνπ Κεηκέλνπ: ην θείκελν κπνξεί λα είλαη κέρξη 255 ραξαθηήξεο. Γηα κεγαιύηεξα πεδία ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζεί ν ηύπνο δεδνκέλσλ Τπφκλεκα. Μέγεζνο ελφο πεδίνπ Αξηζκφο: εκθαλίδεηαη κηα ιίζηα κε ηηο δηαζέζηκεο κνξθέο αξηζκώλ, όπνπ θάζε κνξθή είλαη θαηάιιειε γηα έλα εύξνο από αξηζκεηηθέο ηηκέο. Οη ζεκαληηθόηεξεο είλαη: Μέγεζνο Πεδίνπ Δύξνο Τηκώλ Γεθαδηθά ςεθία Byte 0 έσο 255 Θαλέλα Αθέξαηνο έσο Θαλέλα Αθέξαηνο Κεγάινπ κήθνπο έσο Θαλέλα Πξαγκαηηθόο απιήο αθξίβεηαο Πξαγκαηηθφο δηπιήο αθξίβεηαο Αξλεηηθνί αξηζκνί - 3,402823*10 38 έσο - 1,401298*10-45 Θεηηθνί αξηζκνί 1,401298*10-45 έσο 3,402823*10 38 Αξλεηηθνί αξηζκνί - 1, *10308 έσο - 4, * Θεηηθνί αξηζκνί 1, *10308 έσο 4, * Νέεο ηηκέο: θαζνξίδνπκε ηνλ ηξόπν παξαγσγήο λέσλ ηηκώλ ζηα πεδία ασηόκαηες αρίζκεζες. Αλ ε ηηκή ηνπ πεδίνπ ζα είλαη ε ακέζσο κεγαιύηεξε ηεο πξνεγνύκελεο (Βεκαηηθά) ή ζα είλαη κηα Σπραία ηηκή πνπ ζα επηιέγεη απηόκαηα ε Access. Μνξθή: επηιέγσ ηελ κνξθή κε ηελ νπνία ζα παξνπζηάδνληαη ηα δεδνκέλα ζην ρξήζηε. Οη δηαζέζηκεο επηινγέο δηαθέξνπλ αλάινγα κε ηνλ ηύπν ησλ δεδνκέλσλ. Γεθαδηθέο ζέζεηο: θαζνξίδσ ην πιήζνο ησλ δεθαδηθώλ αξηζκώλ γηα ηνπο ηύπνπο Αρηζκός θαη Νοκηζκαηηθή κολάδα. Λεδάληα: θαζνξίδσ ην θείκελν πνπ ζα εκθαλίδεηαη ζαλ εηηθέηα ηνπ πεδίνπ ζε πξνβνιή Φύιινπ Γεδνκέλσλ ή ζηηο θόξκεο θαη ζηηο εθζέζεηο πνπ ζα δεκηνπξγήζνπκε ζύκθσλα κε ηνλ ζπγθεθξηκέλν πίλαθα. Αλ δελ νξίζνπκε ιεδάληα, ε Access ρξεζηκνπνηεί σο εηηθέηα ηνπ πεδίνπ ην ίδην ην όλνκά ηνπ. Σειίδα 22 από 130

23 Απαηηείηαη: επηιέγσ αλ ζα είλαη ππνρξεσηηθή ε θαηαρώξηζε δεδνκέλσλ ζην πεδίν ή αλ ζα επηηξέπεηαη λα ην αθήλνπκε θελό. Αλ έλα πεδίν έρεη νξηζζεί όηη απαηηείηαη, θαηά ηελ θαηαρώξηζε δεδνκέλσλ, ε Access δελ καο επηηξέπεη λα πεξάζνπκε ζε άιιε εγγξαθή αλ δελ θαηαρσξίζνπκε κηα θαηάιιειε ηηκή ζην ζπγθεθξηκέλν πεδίν. Με επξεηήξην: ρξεζηκνπνηώληαο ηελ ηδηόηεηα απηή κπνξνύκε λα δεκηνπξγήζνπκε επξεηήξηα γηα ηα πεδία ησλ πηλάθσλ καο, ώζηε λα επηηαρύλνπκε ηηο αλαδεηήζεηο ζηα δεδνκέλα θαζώο θαη ηελ ηαμηλόκεζε ησλ εγγξαθώλ ησλ πηλάθσλ κε βάζε ηα πεδία απηά. Γηα ηνπο ηύπνπο δεδνκέλσλ Θείκελν, Αξηζκόο, Ζκεξνκελία/Ώξα, Λνκηζκαηηθή κνλάδα θαη Απηόκαηε αξίζκεζε, κπνξνύκε λα δεηάκε ηελ θαηαζθεπή επξεηεξίνπ γηα λα βειηηώλνπκε ηελ ηαρύηεηα αλαδήηεζεο δεδνκέλσλ. Δάλ επηζπκνύκε ηε δεκηνπξγία ελόο ηέηνηνπ επξεηεξίνπ, ζέηνπκε ζηελ παξάκεηξν απηή ηελ ηηκή «Ναη», ελώ ζηελ αληίζεηε πεξίπησζε, δηαιέγνπκε ηελ ηηκή «Όρη». Αο ζεκεησζεί, πσο θαηά ηε δεκηνπξγία επξεηεξίνπ, έρνπκε δύν επηινγέο: λα επηηξέςνπκε ή λα απνηξέςνπκε ηελ θαηαρψξεζε δηπιψλ ηηκψλ ζε απηφ ην πεδίν. Γηα λα θαζνξίζνπκε απηή ηελ παξάκεηξν, επηιέγνπκε ηηο ηηκέο «Δπηηξέπνληαη δηπιφηππα» θαη «Γελ επηηξέπνληαη δηπιφηππα», αληίζηνηρα. Ιδηόηεηα Μνξθή Δπηηξέπεη ηνλ θαζνξηζκό ηεο κνξθήο ησλ ηηκώλ πνπ ζα θαηαρσξνύκε γηα ην θάζε πεδίν. Ζ ηδηόηεηα απηή επεξεάδεη κόλν ηνλ ηξόπν πνπ εκθαλίδνληαη νη πιεξνθνξίεο αθνύ εηζαρζνύλ ζην πεδίν. Μνξθνπνηήζεηο θεηκέλνπ: ηα παξαθάησ ζύκβνια ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηνλ ηύπν θεηκέλνπ: χκβνιν Πξέπεη λα ππάξρεη έλαο ραξαθηήξαο ζε απηή ηε ζέζε. Αλ δελ ππάξρεη κπαίλεη έλα θελό & Πξναηξεηηθά ππάξρεη ραξαθηήξαο ζε απηή ηε ζέζε < ινη νη ραξαθηήξεο ζα εκθαλίδνληαη κε πεδά > ινη νη ραξαθηήξεο ζα εκθαλίδνληαη κε θεθαιαία θελό Δκθάληζε ελόο θελνύ κεηαμύ ησλ ραξαθηήξσλ «ΑΒΓ» Δκθάληζε ησλ ραξαθηήξσλ πνπ ππάξρνπλ κέζα ζηα εηζαγσγηθά! Δκθάληζε ησλ δεδνκέλσλ κε ζηνίρηζε αξηζηεξά Παξαδείγκαηα: Μνξθή Πιεθηξνινγείηε Η Access εκθαλίδεη > θαιεκέξα ΘΑΙΖΚΔΡΑ (@@@)@@@-@@@@ ( 0) (&&&&)+@@# ΑΒΓ (Α)+ΒΓ# Μνξθνπνηήζεηο Αξηζκψλ: επηιέμηε κηα κνξθνπνίεζε από ηε ιίζηα κε ηηο πξνθαζνξηζκέλεο κνξθέο: Σειίδα 23 από 130

24 Γεθαδηθέο Θέζεηο : ην πεδίν απηό εκθαλίδεηαη κόλν ζηελ πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία ην επηιεγκέλν πεδίν είλαη αξηζκεηηθνχ ηχπνπ δεδνκέλσλ, θαη επηηξέπεη ηνλ θαζνξηζκό ηνπ πιήζνπο ησλ δεθαδηθώλ ςεθίσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί ζε θάζε πεξίπησζε. Ζ πξνεπηιεγκέλε ηηκή είλαη ε επηινγή «Απηφκαηα», πνπ επηηξέπεη ηνλ απηόκαην θαζνξηζκό ηνπ πιήζνπο ησλ δεθαδηθώλ ςεθίσλ αλάινγα κε ηε κνξθή πνπ έρεη επηιεγεί, αιιά εάλ ην επηζπκνύκε, κπνξνύκε λα δεηήζνπκε από ην πξόγξακκα λα θξαηήζεη ζπγθεθξηκέλν πιήζνο ςεθίσλ, γηα παξάδεηγκα έμη δεθαδηθά ςεθία. Μνξθέο Ηκεξνκελίαο/Ώξαο: επηιέμηε κηα κνξθνπνίεζε από ηε ιίζηα κε ηηο πξνθαζνξηζκέλεο κνξθέο: Μνξθέο ηνπ ηχπνπ Ναη/Όρη: Απηό ην πεδίν κπνξεί λα εκθαλίζεη κηα από ηηο δύν ηηκέο ζε κηα από ηηο αθόινπζεο κνξθέο: Ιδηόηεηα Μάζθα Δηζαγσγή Κε ηελ ηδηόηεηα απηή κπνξείηε λα πεξηνξίζεηε ηελ είζνδν ησλ δεδνκέλσλ θαη λα ειαρηζηνπνηήζεηε ηα ιάζε. Ζ Κάζθα Δηζαγσγήο ειέγρεη ηηο ηηκέο πνπ κπνξείηε λα εηζάγεηε ζε κηα ζπγθεθξηκέλε ζέζε ηνπ πεδίνπ ηε ζηηγκή πνπ ηηο εηζάγεηε, δειαδή επηηξέπεη ηνλ θαζνξηζκό ηνπ ηξόπνπ κε ηνλ νπνίν ζα ιακβάλεη ρψξα ε θαηαρψξεζε ησλ δεδνκέλσλ, ζηνλ ηξέρνληα πίλαθα. Γηα λα νξίζνπκε απηή ηε κάζθα ρξεζηκνπνηνύκε ην θνπκπί πνπ εκθαλίδεηαη ζην δεμί άθξν ηνπ πεδίνπ, θαη ρξεζηκνπνηώληαο ηνλ νδεγό πνπ παξνπζηάδεηαη ζηε ζπλέρεηα, κπνξνύκε λα θαζνξίζνπκε ηε κνξθή πνπ ζα έρεη ε ηηκή πνπ ζα θαηαρσξήζνπκε. Σειίδα 24 από 130

25 Θάλνληαο θιηθ ζην θνπκπί Δπεμεξγαζία Λίζηαο (Edit List) κπνξείηε λα δεκηνπξγήζεηε κηα κάζθα εηζαγσγήο ρξεζηκνπνηώληαο εηδηθνύο ραξαθηήξεο ώζηε λα απαηηείηαη ε εηζαγσγή νξηζκέλσλ δεδνκέλσλ ελώ άιια δεδνκέλα είλαη πξναηξεηηθά. Δκθαλίδεηαη ην αθόινπζν παξάζπξν. Κε ρξήζε ησλ θνππηώλ πινήγεζεο βξίζθνπκε κηα θελή εγγξαθή. ην πεδίν Πεξηγξαθή (Description) πιεθηξνινγείηε ην όλνκα ηεο κάζθαο εηζαγσγήο πνπ ζα δεκηνπξγήζεηε, ζην πεδίν Μάζθα Δηζαγσγήο (Input Mask) πιεθηξνινγείηε ηνλ ηύπν ηεο κάζθαο εηζαγσγήο, ελώ ζην Γείγκα Γεδνκέλσλ (Sample Data) πιεθηξνινγείηε έλα παξάδεηγκα ηεο κάζθαο εηζαγσγήο. Θιείλεηε ην παξάζπξν. Δπηιέμηε ηε κάζθα εηζαγσγήο πνπ δεκηνπξγήζαηε θαη θάληε θιηθ ζην Σέινο. Σειίδα 25 από 130

26 Κπνξείηε λα νξίζεηε κηα κάζθα εηζαγσγήο ρξεζηκνπνηώληαο ηνπο αθόινπζνπο ραξαθηήξεο: Υαξαθηήξαο Πεξηγξαθή Φεθίν ή δηάζηεκα (δελ απαηηείηαη # θαηαρώξεζε, ηα ζεκεία [+] θαη [ ] επηηξέπνληαη) 0 Φεθίν (0 έσο 9, απαηηείηαη θαηαρώξηζε, δελ επηηξέπνληαη ηα ζεκεία [+] θαη [-]) 9 Φεθίν ή δηάζηεκα (δελ απαηηείηαη θαηαρώξεζε, δελ επηηξέπνληαη [+] θαη [ ]) L Γξάκκα (Α έσο Ε θαη Α έσο Χ, απαηηείηαη θαηαρώξεζε)? Γξάκκα (Α έσο Ε θαη Α έσο Χ, πξναηξεηηθή θαηαρώξεζε) Α Γξάκκα ή ςεθίν (απαηηείηαη θαηαρώξεζε) a Γξάκκα ή ςεθίν (πξναηξεηηθή θαηαρώξεζε) & Οπνηνζδήπνηε ραξαθηήξαο ή δηάζηεκα (απαηηείηαη θαηαρώξηζε) Γ Οπνηνζδήπνηε ραξαθηήξαο ή δηάζηεκα (πξναηξεηηθή θαηαρώξηζε) Τπνδηαζηνιή θαη δηαρσξηζηηθά ζεκεία ρηιηάδσλ, εκεξνκελίαο θαη ώξαο (Ο αθξηβήο., : ; - / ραξαθηήξαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη εμαξηάηαη από ηηο ξπζκίζεηο ηνπ παξαζύξνπ δηαιόγνπ Ιδηφηεηεο ηνπηθψλ ξπζκίζεσλ ηνπ Πίλαθα Διέγρνπ ησλ Windows) < Κεηαηξέπεη όινπο ηνπο ραξαθηήξεο ζε πεδά > Κεηαηξέπεη όινπο ηνπο ραξαθηήξεο ζε θεθάιαηα! Θάλεη ηε κάζθα εηζαγσγήο λα εκθαλίδεηαη από δεμηά πξνο ηα αξηζηεξά. Θάλεη ην ραξαθηήξα πνπ έπεηαη λα \ εκθαλίδεηαη σο θαηεμνρήλ ραξαθηήξαο (π.ρ. ην \Α εκθαλίδεηαη απιά σο Α) Δθηόο από ηηο παξαπάλσ ηδηόηεηεο πνπ θαζνξίδνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πεδίνπ όζνλ αθνξά ηηο ηηκέο πνπ θαηαρσξνύληαη ζε απηό, κπνξνχκε λα θαζνξίζνπκε θαη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ην ελ ιφγσ πεδίν ζα εκθαλίδεηαη ζηε θφξκα θαηαρψξεζεο δεδνκέλσλ. Γηα λα ην θάλνπκε απηό, επηιέγνπκε από ην θύιιν ηδηνηήησλ ηνπ πεδίνπ, ηελ θαξηέια «Δκθάληζε». Γηα όζα πεδία είλαη θείκελα ή αξηζκνί, ε εκθάληζή ηνπο κπνξεί λα έρεη ηε κνξθή πιαηζίνπ θεηκέλνπ (edit box), πιαηζίνπ ιίζηαο (list box), ή ζχλζεηνπ πιαηζίνπ (combo box). Αληίζεηα, γηα ηα πεδία πνπ παίξλνπλ κόλν ηηο ηηκέο «Ναη/Όρη», ε εκθάληζή ηνπο κπνξεί λα είλαη εθείλε ελόο Text Box, Check Box ή Combo Box. Σειίδα 26 από 130

27 6. Καηαρώξεζε εγγξαθώλ ζε πίλαθα Πξνβάινπκε ηνλ πίλαθα ζε πξνβνιή Φύιινπ Γεδνκέλσλ θαη είηε κε ην πνληίθη είηε κε ην πιήθηξν TAB (είλαη πξνηηκόηεξν) κεηαθηλνύκαζηε από πεδίν ζε πεδίν πξαγκαηνπνηώληαο θαηαρώξεζε ηηκώλ. Ιακβάλνπκε πάληα ππόςε ηνπο νπνηνζδήπνηε ειέγρνπο (θαλόλεο επηθύξσζεο, κάζθεο, θιπ.) ώζηε ε θαηαρώξεζε λα πξαγκαηνπνηεζεί ζσζηά. Γεκηνπξγία Λίζηαο ηηκψλ ζε Πεδίν Κπνξείηε λα δεκηνπξγήζεηε κηα ζπγθεθξηκέλε ιίζηα ηηκώλ επηινγήο ζε έλα πεδίν ελόο πίλαθα ρξεζηκνπνηώληαο είηε θάπνηνλ άιιν πίλαθα σο πξνέιεπζε ησλ δεδνκέλσλ είηε κηα ζπγθεθξηκέλε ιίζηα πνπ πιεθηξνινγείηε εζείο είηε ηνλ νδεγό αλαδήηεζεο. Γεκηνπξγία ιίζηαο κε ρξήζε ηνπ νδεγνύ Ο Οδεγφο Αλαδήηεζεο σο ηύπνο δεδνκέλσλ ελόο πεδίνπ βνεζά ηνλ ρξήζηε ζηε δεκηνπξγία κηαο ζηήιεο αλαδήηεζεο ζε πίλαθα, ε νπνία εκθαλίδεη κηα ιίζηα ηηκώλ από ηελ νπνία κπνξεί λα επηιέμεη ν ρξήζηεο. Έρνληαο αλνηθηό ηνλ πίλαθα ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο επηιέμηε ην πεδίν πνπ ζέιεηε λα δεκηνπξγήζεηε ηε ιίζηα ηηκώλ ηε ιίζηα Σχπνο δεδνκέλσλ επηιέμηε Οδεγόο Αλαδήηεζεο Δκθαλίδεηαη ην παξάζπξν δηαιόγνπ Οδεγόο Αλαδήηεζεο Έρεηε δύν επηινγέο, είηε ζα πιεθηξνινγήζεηε εζείο ηηο ηηκέο είηε ζα αλαδεηεζνύλ ζε πίλαθα ή εξώηεκα. Δπηιέμηε Θα πιεθηξνινγήζσ εγώ ηηο ηηκέο θαη παηήζηε Δπφκελν> ην ηκήκα ηήιε 1, πιεθηξνινγήζηε ηε ιίζηα ηηκώλ από ηηο νπνίεο ζέιεηε λα δέρεηαη ηηκέο ην πεδίν ζαο θαη παηήζηε Δπφκελν> Σειίδα 27 από 130

28 ην ηειεπηαίν βήκα, πιεθηξνινγήζηε ην όλνκα πνπ ζέιεηε λα έρεη ε εηηθέηα γηα ηε ιίζηα αλαδήηεζεο, θαη παηήζηε Σέινο. Γεκηνπξγία ιίζηαο ηηκώλ από ππάξρνλ πίλαθα ή εξώηεκα: Δκθαλίζηε ηνλ πίλαθα ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο Δκθαλίζηε ην παξάζπξν δηαιόγνπ Οδεγόο Αλαδήηεζεο ην πξώην βήκα ηνπ νδεγνύ επηιέμηε Οη ηηκέο γηα ηε ιίζηα αλαδήηεζεο ζα αλαδεηνχληαη ζε πίλαθα ή εξψηεκα θαη παηήζηε Δπφκελν> ην ηκήκα Πξνβνιή θάληε θιηθ ζηελ επηινγή πνπ επηζπκείηε Δπηιέμηε ηνλ πίλαθα ή ην εξώηεκα από ην νπνίν ζέιεηε λα δεκηνπξγήζεηε ηε ιίζηα ηηκώλ ηνπ πεδίνπ θαη παηήζηε Δπφκελν> Δπηιέμηε ην πεδίν ή ηα πεδία πνπ επηζπκείηαη λα ρξεζηκνπνηήζεηε θαη θάληε θιηθ ζην θνπκπί > θαη παηήζηε Δπφκελν> Πξνζαξκόζηε ην πιάηνο ησλ ζηειώλ όπσο επηζπκείηε θαη παηήζηε Δπφκελν> Πιεθηξνινγήζηε ηελ εηηθέηα πνπ επηζπκείηε λα έρεη ε ζηήιε αλαδήηεζεο θαη θαηόπηλ παηήζηε Σέινο. Γηα λα επεμεξγαζηείηε ηε ιίζηα ηηκώλ ζα πξέπεη λα αθνινπζήζεηε ηελ παξαθάησ δηαδηθαζία: Έρνληαο ηνλ πίλαθα αλνηθηό ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο επηιέμηε ην πεδίν πνπ πεξηέρεη ηε ιίζηα ηηκώλ πνπ ζέιεηε λα επεμεξγαζηείηε Θάληε θιηθ ζηελ θαξηέια Δκθάληζε ησλ ηδηνηήησλ ηνπ πεδίνπ ηε ζπξίδα Πξνέιεπζε γξακκήο θάληε θιηθ κέζα ζηε ζπξίδα όπνπ αλαγξάθνληαη νη ππάξρνπζεο ηηκέο γηα λα ηνπνζεηήζεηε ην δξνκέα ζην επηζπκεηό ζεκείν ηεο ζπξίδαο ή παηήζηε ην πιήθηξν F2 Κπνξείηε λα εηζάγεηε, λα δηαγξάςεηε ή θαη λα ηξνπνπνηήζεηε κηα από ηηο ππάξρνπζεο ηηκέο ηεο ιίζηαο Σειίδα 28 από 130

29 εκείσζε: Αλ δηαγξάςεηε κηα ηηκή από ηε ιίζηα ηηκώλ ελόο πεδίνπ ηόηε απηή δελ δηαγξάθεηαη από ηα πεδία ζηα νπνία έρεη ήδε ρξεζηκνπνηεζεί αιιά απιά δελ είλαη πιένλ δηαζέζηκε σο επηινγή ηεο ιίζηαο ηηκώλ. 7. Καηαλόεζε ηεο έλλνηαο ηνπ πξσηεύνληνο θιεηδηνύ, δεκηνπξγία πξσηεύνληνο θιεηδηνύ ζε έλα πίλαθα. Ζ αμία ελόο ρεζηαθνύ πζηήκαηνο Γηαρείξηζεο ΒΓ (RDBMS) έγθεηηαη ζηελ ηθαλόηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο λα εληνπίδεη, λα θηιηξάξεη θαη λα ζπγθεληξώλεη γξήγνξα πιεξνθνξίεο νη νπνίεο είλαη απνζεθεπκέλεο ζε δηαθνξεηηθνύο πίλαθεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ, ρξεζηκνπνηώληαο εξσηήκαηα, θόξκεο θαη εθζέζεηο. Γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί απηή ε ιεηηνπξγία, ζα πξέπεη θάζε πίλαθαο λα πεξηιακβάλεη έλα πεδίν (ή έλα ζύλνιν πεδίσλ) πνπ λα αλαγλσξίδεη κνλαδηθά θάζε εγγξαθή πνπ είλαη απνζεθεπκέλε ζηνλ πίλαθα. Απηό ην πεδίν (ή ην ζύλνιν ησλ πεδίσλ) νλνκάδεηαη πξσηεχνλ θιεηδί (primary key) ηνπ πίλαθα. Από ηε ζηηγκή πνπ ζα πξνζδηνξηζηεί έλα πξσηεύνλ θιεηδί γηα έλαλ πίλαθα, ε Access ζα απνηξέπεη ηελ θαηαρώξεζε δηπιόηππσλ ηηκώλ ή θελώλ ηηκώλ (NULL) ζηα πεδία ηνπ πξσηεύνληνο θιεηδηνύ. ινη νη πίλαθεο ζε κηα βάζε δεδνκέλσλ ζπλίζηαηαη λα έρνπλ έλα πξσηεύνλ θιεηδί. Σν πξσηεύνλ θιεηδί είλαη έλα πεδίν ή έλαο ζπλδπαζκόο πεδίσλ, ηα νπνία πξέπεη πάληα λα πεξηέρνπλ έγθπξα δεδνκέλα. Ο ζπλδπαζκόο ησλ ηηκώλ ησλ πεδίσλ πνπ απαξηίδνπλ ην πξσηεύνλ θιεηδί ζα πξέπεη λα είλαη κνλαδηθόο γηα θάζε κηα εγγξαθή ηνπ πίλαθα. πλήζσο, σο πξσηεύνλ θιεηδί ρξεζηκνπνηνύκε έλα πεδίν πνπ πεξηέρεη θάπνηνλ θσδηθό (είηε αξηζκό είηε αληηθείκελν). Σα πεδία απηόκαηεο αξίζκεζεο είλαη ηδαληθά γηα ηνλ νξηζκό πξσηεπόλησλ θιεηδηώλ αθνύ εμ νξηζκνύ νη ηηκέο ηνπο είλαη κνλαδηθέο. Τπάξρνπλ 3 είδε πξσηεύνληνο θιεηδηνύ ζηελ Access: Πξσηεχνληα θιεηδηά Απηφκαηεο Αξίζκεζεο: θαηαρσξεί απηόκαηα έλαλ αύμνληα αξηζκό θάζε θνξά πνπ πξνζηίζεηαη κηα εγγξαθή ζηνλ πίλαθα θαη είλαη ν απινύζηεξνο ηξόπνο δεκηνπξγίαο ελόο πξσηεύνληνο θιεηδηνύ. Πξσηεχνληα θιεηδηά ελφο πεδίνπ: αλ έρεηε νξίζεη έλα πεδίν πνπ πεξηέρεη κνλαδηθέο ηηκέο, όπσο ηνλ αξηζκό ηαπηόηεηαο ή ΑΦΚ θηι, κπνξείηε λα πξνζδηνξίζεηε απηό ην πεδίν σο πξσηεύνλ θιεηδί. Κπνξείηε λα νξίζεηε έλα πξσηεύνλ θιεηδί γηα έλα πεδίν ην νπνίν πεξηέρεη ήδε δεδνκέλα, εθφζνλ απηφ ην πεδίν δελ πεξηέρεη δηπιέο ή θελέο ηηκέο. Πξσηεχνληα θιεηδηά πνιιαπιψλ πεδίσλ: ε πεξηπηώζεη όπνπ ε κνλαδηθόηεηα ελόο κεκνλσκέλνπ πεδίνπ δελ είλαη εγγπεκέλε, κπνξείηε λα πξνζδηνξίζεηε δύν ή πεξηζζόηεξα πεδία σο πξσηεύνλ θιεηδί. Ζ ζεηξά ησλ πεδίσλ κπνξεί λα είλαη ζεκαληηθή. Γηα λα νξίζεηε έλα Πξσηεχνλ θιεηδί Δπηιέμηε ην πεδίν πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεηε σο πξσηεύνλ θιεηδί ηε Βαζηθή γξακκή εξγαιείσλ θάληε θιηθ ζην Πξσηεχνλ θιεηδί ή Από ην κελνύ Δπεμεξγαζία επηιέμηε Πξσηεχνλ θιεηδί Σειίδα 29 από 130

30 ή Θάληε δεμί θιηθ ζηνλ επηινγέα πεδίνπ ην νπνίν ζέιεηε λα νξίζεηε ζαλ πξσηεύνλ θιεηδί θαη από ην κελνύ ζπληόκεπζεο πνπ εκθαλίδεηαη επηιέμηε Πξσηεχνλ θιεηδί. 8. Απνζήθεπζε πίλαθα ηε Βαζηθή γξακκή εξγαιείσλ θάληε θιηθ ζην Απνζήθεπζε Ή Από ην κελνύ Αξρείν επηιέμηε Απνζήθεπζε (πιήθηρα ζσληόκεσζες Ctrl +S) 9. Δλαιιαγή Μεηαμύ Πξνβνιώλ Γηα λα ελαιιάζζεζηε κεηαμύ πξνβνιήο ζρεδίαζεο θαη πξνβνιήο θχιισλ δεδνκέλσλ ηε Βαζηθή γξακκή εξγαιείσλ θάληε θιηθ ζην θνπκπί Πξνβνιή Θάληε θιηθ ζην θνπκπί ρεδίαζεο. γηα λα επηζηξέςεηε ζε πξνβνιή Σειίδα 30 από 130

31 10. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Άζθεζε 1: Γηα ηελ δεκηνπξγία κηαο βάζεο δεδνκέλσλ ελόο εκπνξηθνύ θαηαζηήκαηνο ζα πξέπεη λα ιάβεηε ππόςε ζαο ηηο αθόινπζεο πιεξνθνξίεο. ηελ βάζε δεδνκέλσλ ζα πξέπεη λα θξαηνύληαη πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ηνπο πειάηεο ηνπ θαηαζηήκαηνο, όπσο ην επώλπκν, όλνκα, εκεξνκελία γέλλεζεο, αξηζκό ηαπηόηεηαο, αξηζκό θνξνινγηθνύ κεηξώνπ, δηεύζπλζε θαη ηελ πόιε πνπ θαηνηθνύλ, ην ηειέθσλό ηνπο, ην επάγγεικά ηνπο, ε θσηνγξαθία ηνπο θαη ε ειεθηξνληθή δηεύζπλζή ηνπο. Θάζε πειάηεο κπνξεί λα παξαγγείιεη έλα ή πεξηζζόηεξα πξντόληα από ην θαηάζηεκα. Σα ζηνηρεία ηεο παξαγγειίαο πνπ καο ελδηαθέξνπλ είλαη ε εκεξνκελία παξαγγειίαο, ε πξνβιεπόκελε εκεξνκελία παξάδνζεο θαη εάλ είλαη ζε εμέιημε ή έρεη νινθιεξσζεί. Θάζε παξαγγειία αληηζηνηρεί ζε έλαλ θαη κόλν έλαλ πειάηε, ελώ έλαο πειάηεο κπνξεί λα παξαγγείιεη όζεο θνξέο επηζπκεί. ε κηα παξαγγειία ν πειάηεο κπνξεί λα παξαγγείιεη πεξηζζόηεξα ηνπ ελόο πξντόληα θαη πεξηζζόηεξα από έλα ηεκάρηα. Ζ θάζε παξαγγειία ζα πεξηιακβάλεη θαη ηελ ηειηθή ηηκή αλά κνλάδα πξντόληνο πνπ παξαγγέιζεθε. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο ε ηειηθή ηηκή κπνξεί λα είλαη δηαθνξεηηθή από ηελ ηηκή κνλάδαο ηνπ πξντόληνο, είηε ιόγσ αιιαγήο ζηελ πνιηηηθή ηνπ θαηαζηήκαηνο ηελ πεξίνδν πνπ γίλεηαη ε παξαγγειία είηε επηζπκία ηνπ θαηαζηήκαηνο λα θάλεη έθπησζε ζηνλ ζπγθεθξηκέλν πειάηε. Γηα θάζε πξντόλ ηνπ θαηαζηήκαηνο απαηηείηαη ην όλνκα ηνπ, ε θαηεγνξία ηνπ, ν ζεηξηαθόο αξηζκόο ηνπ, πόζεο κνλάδεο βξίζθνληαη ζηελ απνζήθε ηνπ θαηαζηήκαηνο, πόζεο κνλάδεο έρνπλ παξαγγειζεί, ε ηηκή αλά κνλάδα, από πνηνλ ην πξνκεζεύεηαη θαη αλ ζπλερίδεηαη ε δηάζεζε ηνπ πξντόληνο ή έρεη δηαθνπεί. Θάζε πξντόλ αλήθεη ζε κηα θαηεγνξία, ελώ ζε θάζε θαηεγνξία πξντόληνο κπνξεί λα αλήθνπλ πεξηζζόηεξα από έλα πξντόληα. Σν θαηάζηεκα ζπλεξγάδεηαη κε δηάθνξνπο πξνκεζεπηέο πξνθεηκέλνπ λα πξνκεζεύεηαη ηα πξντόληα ηνπ. Έλαο πξνκεζεπηήο κπνξεί λα πξνκεζεύεη πεξηζζόηεξα από έλα πξντόληα ην θαηάζηεκα, αιιά γηα ιόγνπο απιόηεηαο αο ππνηεζεί πσο ην θαηάζηεκα αγνξάδεη θάζε πξντόλ κόλν από έλαλ πξνκεζεπηή. Οη πιεξνθνξίεο πνπ ρξεηάδεηαη ην θαηάζηεκα γηα ηνπο πξνκεζεπηέο ηνπ είλαη ην όλνκά ηνπο, ε δηεύζπλζε, ν ηαρπδξνκηθόο θσδηθόο θαη ε πεξηνρή ηνπο θαζώο θαη νη όξνη πιεξσκήο (επηηαγή ή κεηξεηά). Βαζηδφκελνη ζηηο παξαπάλσ πιεξνθνξίεο δεκηνπξγήζηε ην δηάγξακκα Οληνηήησλ πζρεηίζεσλ. Σειίδα 31 από 130

32 Άζθεζε 2: Κε βάζε ηηο παξαπάλσ πιεξνθνξίεο εθηειέζηε ηηο αθόινπζεο ελέξγεηεο: 1. Γεκηνπξγείζηε κηα βάζε δεδνκέλσλ κε ην όλνκα Δκπνξηθφ_Καηάζηεκα.mdb 2. Γεκηνπξγήζηε ηνλ πίλαθα Πειάηεο κε ηα παξαθάησ πεδία: Όλνκα Πεδίνπ ΘσδΠειάηε Δπώλπκν λνκα ΖκεξνκελίαΓελ ΑξΣαπηόηεηαο ΑΦΚ Σχπνο δεδνκέλσλ Αξηζκόο Θείκελν Θείκελν Ζκεξνκελία/Ώξα Θείκελν Θείκελν Ιδηφηεηεο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Θσδηθόο Πειάηε Μέγεζος πεδίοσ: 20 ραξαθηήξεο, Λεδάληα: Δπώλπκν Πειάηε Μέγεζος πεδίοσ: 20 ραξαθηήξεο Λεδάληα: λνκα Πειάηε Μορθή: Πιήξεο Ζκεξνκελία Λεδάληα: Ζκεξνκελία Γέλλεζεο Πειάηε Λεδάληα: Αξηζκόο Σαπηόηεηαο Πειάηε Λεδάληα: Αξηζκόο Φνξνινγηθνύ Κεηξώνπ Γηεύζπλζε Θείκελν Λεδάληα: Γηεύζπλζε Πειάηε ΣΘ Θείκελν Λεδάληα: Σαρπδξνκηθόο Θσδηθόο Πόιε Θείκελν Μέγεζος πεδίοσ: 20 ραξαθηήξεο Σειέθσλν Θείκελν Λεδάληα: Σειέθσλν Πειάηε Δπάγγεικα Θείκελν Λεδάληα: Δπάγγεικα Πειάηε Φσηνγξαθία Αληηθείκελν OLE Λεδάληα: Φσηνγξαθία Πειάηε eκail Τπεξζύλδεζε Λεδάληα: Ζιεθηξνληθή Γηεύζπλζε Πειάηε 3. Οξίζηε ην πεδίν ΚσδΠειάηε σο πξσηεύνλ θιεηδί. 4. ηα πεδία Γηεχζπλζε θαη Δπάγγεικα λα εθαξκόζεηε κνξθνπνίεζε έηζη ώζηε ην πεξηερόκελν ησλ πεδίσλ λα εκθαλίδεηαη κε θεθαιαία γξάκκαηα. 5. ην πεδίν Δπψλπκν δεκηνπξγήζηε κηα κάζθα εηζαγσγήο κε όλνκα «Ολνκαηεπώλπκν» έηζη ώζηε ην πξώην γξάκκα λα είλαη θεθαιαίν θαη ηα ππόινηπα κηθξά. Σν κέγεζνο ησλ πεδίσλ λα είλαη 20 ραξαθηήξεο. 6. Δθαξκόζηε ηελ κάζθα εηζαγσγήο πνπ δεκηνπξγήζαηε ζην 5 ν εξώηεκα ζην πεδίν Όλνκα. 7. ην πεδίν Αξ. Σαπηφηεηαο εθαξκόζηε κάζθα εηζαγσγήο έηζη ώζηε ηα δύν πξώηα ςεθία λα είλαη γξάκκαηα θεθαιαία, ην ηξίην ςεθίν λα είλαη ην θελό θαη κεηά λα αθνινπζνύλ 6 αξηζκεηηθά ςεθία, π.ρ. ΑΒ Σειίδα 32 από 130

33 8. ην πεδίν ΑΦΜ εθαξκόζηε κάζθα εηζαγσγήο έηζη ώζηε ην ΑΦΚ ηνπ θάζε πειάηε λα πεξηέρεη αθξηβώο 10 αξηζκνύο. 9. ην πεδίν ΣΚ εθαξκόζηε κάζθα εηζαγσγήο έηζη ώζηε ν επηηξεπηόο θσδηθόο λα είλαη ηεο κνξθήο ### ##. 10. ην πεδίν Σειέθσλν δεκηνπξγήζηε κηα κάζθα εηζαγσγήο κε όλνκα «Αξηζκόο ηειεθώλνπ» έηζη ώζηε όηαλ εηζάγεηε έλαλ αξηζκό λα έρεη ηε κνξθή ( ) _, πρ (2610)450396_ ή (210_) Τπνζέζηε πσο ην θαηάζηεκα δξαζηεξηνπνηείηαη ζηηο πόιεηο: Αζήλα, Πάηξα, Θεζζαινλίθε θαη Ηξάθιεην. Δπνκέλσο νη ελ δπλάκεη πειάηεο ζα πξνέξρνληαη από απηέο ηηο πόιεηο. Γεκηνπξγήζηε κηα ιίζηα ηηκώλ ζηνλ πίλαθα «Πειάηεο» έηζη ώζηε ην πεδίν Πφιε ηνπ πίλαθα λα δέρεηαη ηηκέο από ηε ιίζηα. 12. Απνζεθεύζηε ηνλ πίλαθα. Σειίδα 33 από 130

34 Άζθεζε 3: 1. Αλνίμηε ηε βάζε δεδνκέλσλ κε ην όλνκα Δκπνξηθφ_Καηάζηεκα.mdb 2. Γεκηνπξγήζηε ηνλ πίλαθα Παξαγγειίεο ζε προβοιή Στεδίαζες, ν νπνίνο ζα έρεη ηα παξαθάησ πεδία: Όλνκα Πεδίνπ ΘσδΠαξαγγειίαο ΘσδΠειάηε ΖκεξΠαξαγγειίαο ΖκεξΠαξάδνζεο Σχπνο δεδνκέλσλ Αξηζκόο Αξηζκόο Ζκεξνκελία/Ώξα Ζκεξνκελία/Ώξα Ιδηφηεηεο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Θσδηθόο Παξαγγειίαο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Θσδηθόο Πειάηε Μορθή: ύληνκε Ζκεξνκελία Λεδάληα: Ζκεξνκελία Παξαγγειία Μορθή: Δλδηάκεζε Ζκεξνκελία Λεδάληα: Ζκεξνκελία Παξάδνζεο εδμέιημε Λαη/ρη Εκθάληζε 1 : πιαίζην ειέγρνπ 3. Λα ζέζεηε σο πξσηεύνλ θιεηδί ην πεδίν ΚσδΠαξαγγειίαο 4. Γεκηνπξγήζηε κηα ιίζηα ηηκώλ γηα ην πεδίν ΚσδΠειάηε ηνπ πίλαθα Παξαγγειίεο, έηζη ώζηε νη ηηκέο ηνπ πεδίνπ λα πξνέξρνληαη από ην αληίζηνηρν πεδίν ηνπ πίλαθα Πειάηεο. 5. Απνζεθεύζηε ηνλ πίλαθα. 1 Πως ζα εκθαλίδεηαη ζηελ προβοιή θύιιοσ δεδοκέλωλ ηοσ πίλαθα Σειίδα 34 από 130

35 Άζθεζε 4: 1. Αλνίμηε ηε βάζε δεδνκέλσλ κε ην όλνκα Δκπνξηθφ_Καηάζηεκα. 2. Γεκηνπξγήζηε ηνλ πίλαθα Πξντφληα κε τρήζε ηοσ Οδεγού, ν νπνίνο ζα έρεη ηα παξαθάησ πεδία: Όλνκα Πεδίνπ ΘσδΠξντόληνο λνκαπξντόληνο ΘσδΘαηεγνξίαο ΘσδΠξνκεζεπηήο εηξηαθόοαξηζκόο ΚνλΑπνζήθε ΚνλΠαξαγγειίαο Σηκή Σχπνο δεδνκέλσλ Αξηζκόο Θείκελν Αξηζκόο Αξηζκόο Θείκελν Αξηζκόο Αξηζκόο Λνκηζκαηηθή Κνλάδα Ιδηφηεηεο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Θσδηθόο Πξντόληνο Μέγεζος πεδίοσ: 20 ραξαθηήξεο Λεδάληα: λνκα Πξντόληνο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Θσδηθόο Θαηεγνξίαο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Θσδηθόο Πξνκεζεπηή Μέγεζος πεδίοσ: 50 ραξαθηήξεο Λεδάληα: εηξηαθόο Αξηζκόο Πξντόληνο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Κνλάδεο ζηελ Απνζήθε Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Κνλάδεο ζε Παξαγγειία Μορθή πεδίοσ: Δπξώ Δεθαδηθά υεθία: 2 Λεδάληα: Σηκή Πξντόληνο Γηαθόπεθε Λαη/ρη Εκθάληζε: Check box 3. Λα ζέζεηε σο πξσηεύνλ θιεηδί ην πεδίν ΚσδΠξντφληνο 4. Απνζεθεύζηε ηνλ πίλαθα. Σειίδα 35 από 130

36 Άζθεζε 5: I. ε πξνβνιή ρεδίαζεο, δεκηνπξγήζηε έλαλ λέν πίλαθα κε όλνκα Λεπηνκέξεηεο Παξαγγειίαο κε ηα αθόινπζα πεδία: Όλνκα Πεδίνπ ΘσδΠαξαγγειίαο ΘσδΠξντόληνο Σεκάρηα ΣειηθήΣηκή Σχπνο δεδνκέλσλ Αξηζκόο Αξηζκόο Αξηζκόο Αξηζκόο Ιδηφηεηεο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Θσδηθόο Παξαγγειίαο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Θσδηθόο Πξντόληνο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Σειηθή Σηκή Αλά Σεκάρην II. ην πεδίν ΚσδΠξντφληνο ηνπ πίλαθα Λεπηνκέξεηεο Παξαγγειίαο δεκηνπξγείζηε κηα ιίζηα ηηκώλ κε 2 ζηήιεο. ηελ πξώηε ζηήιε ζα είλαη ν θσδηθόο ηνπ θάζε πξντόληνο θαη ζηελ δεύηεξε ην όλνκά ηνπ, όπσο θαίλεηαη ζηνλ αθόινπζν πίλαθα: Κσδηθφο Όλνκα 1 Turbo-X Iron 2 Toshiba Satellite 3 HP Panilion 4 Acer Aspire 5 LG R500 6 Sony Vaio 7 LG 17» 8 Asus 17» 9 Eizo 19» 10 Samsung 19» 11 HP Deskjet D Epson Stylus D92 13 Canon Pixma IP Samsung CLP HP Laserjet 3600 III. Οξίζηε σο πξσηεχνληα θιεηδηά ηνπ πίλαθα Λεπηνκέξεηεο Παξαγγειίαο ηα πεδία ΚσδΠαξαγγειίαο θαη ΚσδΠξντφληνο. Γεκηνπξγήζηε έλα επξεηήξην γηα ην θάζε πεδίν έηζη ώζηε λα επηηξέπνληαη νη δηπινεγγξαθέο. IV. Απνζεθεύζηε ηνλ πίλαθα. Σειίδα 36 από 130

37 Άζθεζε 6: I. ε πξνβνιή ρεδίαζεο, δεκηνπξγήζηε έλαλ λέν πίλαθα κε όλνκα «Καηεγνξίεο Πξντφλησλ» κε ηα αθόινπζα πεδία: Όλνκα Πεδίνπ ΘσδΘαηεγνξίαο λνκαθαηεγνξίαο Σχπνο δεδνκέλσλ Αξηζκόο Θείκελν Ιδηφηεηεο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Θσδηθόο Θαηεγνξίαο Μέγεζος πεδίοσ: 20 ραξαθηήξεο Λεδάληα: λνκα Θαηεγνξίαο II. III. Λα ζέζεηε σο πξσηεύνλ θιεηδί ην πεδίν ΚσδΚαηεγνξίαο Πιεθηξνινγήζηε ηηο αθόινπζεο ηηκέο ζηνλ πίλαθα ΚσδΚαηεγνξίαο ΌλνκαΚαηεγνξίαο 10 Φνξεηνί Τπνινγηζηέο 20 Οζόλεο 30 Δθηππσηέο Άζθεζε 7: I. Γεκηνπξγήζηε ηνλ πίλαθα Πξνκεζεπηέο κε ρξήζε ηνπ Οδεγνύ, ν νπνίνο ζα έρεη ηα παξαθάησ πεδία: Όλνκα Πεδίνπ ΘσδΠξνκεζεπηή λνκαπξνκεζεπηή Γηεύζπλζε ΣΘ Πεξηνρή/Υώξα Σχπνο δεδνκέλσλ Αξηζκόο Θείκελν Θείκελν Θείκελν Θείκελν Ιδηφηεηεο Μέγεζος πεδίοσ: Αθέξαηνο κεγάινπ κήθνπο Λεδάληα: Θσδηθόο Πξνκεζεπηή Μέγεζος πεδίοσ: 50 ραξαθηήξεο Λεδάληα: Ολνκαηεπώλπκν Πξνκεζεπηή Μέγεζος πεδίοσ: 50 ραξαθηήξεο Λεδάληα: Γηεύζπλζε Πξνκεζεπηή Μάζθα εηζαγφγής: Σαρπδξνκηθόο Θσδηθόο Λεδάληα: Σαρπδξνκηθόο Θσδηθόο Λεδάληα: Πεξηνρή/Υώξα Πξνκεζεπηή ξνηπιεξσκήο Θείκελν Μέγεζος πεδίοσ: 255 ραξαθηήξεο Σειίδα 37 από 130

38 Λεδάληα: εηξηαθόο Αξηζκόο Πξντόληνο IV. Λα ζέζεηε σο πξσηεύνλ θιεηδί ην πεδίν ΚσδΠξνκεζεπηή Σειίδα 38 από 130

39 Δξγαζηήξην 2: Γηαρείξηζε Γεδνκέλσλ 1. Δηζαγσγή Γεδνκέλσλ ζηελ Access από άιιεο εθαξκνγέο Δίλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθό πξηλ ηελ εηζαγσγή δεδνκέλσλ από έλα αξρείν θεηκέλνπ, είηε απηό είλαη αξρείν νξηνζεηεκέλνπ θεηκέλνπ είηε είλαη έλα αξρείν θεηκέλνπ ζηαζεξνύ πιάηνπο, φηη ην αξρείν πεξηιακβάλεη δεδνκέλα κε ηνλ ίδην ηχπν δεδνκέλσλ ζε θάζε ζηήιε θαη ηα ίδηα πεδία ζε θάζε γξακκή. Αλνίμηε κηα βάζε δεδνκέλσλ ή κεηαβείηε ζην παξάζπξν Βάζεο δεδνκέλσλ ηεο αλνηθηήο βάζεο δεδνκέλσλ. Από ην κελνύ Αξρείν Λήςε Δμσηεξηθψλ Γεδνκέλσλ Δηζαγσγή ην παξάζπξν δηαιόγνπ Δηζαγσγή πνπ ζα εκθαληζηεί επηιέμηε ηα Αξρεία Θεηκέλνπ (*.txt, *.csv, *.tab, *.asc) από ηε ζπξίδα Αξρεία Σύπνπ. Δληνπίζηε ηνλ επηζπκεηό θάθειν πνπ πεξηέρεη ην αξρείν θεηκέλνπ από ην νπνίν ζέιεηε λα θάλεηε εηζαγσγή δεδνκέλσλ ζηελ ηξέρνπζα βάζε δεδνκέλσλ. Δπηιέμηε ην επηζπκεηό αξρείν θεηκέλνπ θαη παηήζηε ην θνπκπί Δηζαγσγή. Θα εκθαληζηεί ην παξάζπξν δηαιόγνπ Οδεγόο Δηζαγσγήο Κεηκέλνπ: Αλ ζέιεηε λα θαζνξίζεηε ηηο ξπζκίζεηο ζρεηηθά κε ηε κνξθή, ηνλ ηύπν θαη άιιεο ηδηόηεηεο ησλ δεδνκέλσλ πνπ πξόθεηηαη λα εηζαρζνύλ ζηε βάζε δεδνκέλσλ καο, θάληε θιηθ ζην θνπκπί Γηα πξνρσξεκέλνπο έηζη ώζηε λα εκθαληζηεί ην παξάζπξν δηαιόγνπ Πξνδηαγξαθή εηζαγσγήο Σειίδα 39 από 130

40 Θάληε ηηο απαξαίηεηεο επηινγέο θαη απνζεθεύζηε αλ ην επηζπκείηε απηή ηελ πξνδηαγξαθή εηζαγσγήο θαη παηήζηε ην θνπκπί ΟΚ. ην παξάζπξν δηαιόγνπ Οδεγόο εηζαγσγήο θεηκέλνπ παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν> ην παξάζπξν δηαιόγνπ Οδεγόο εηζαγσγήο θεηκέλνπ, δίλεηαη κηα πξνεπηζθόπεζε ησλ δεδνκέλσλ καο βάζεη ησλ επηινγώλ ηνπ παξαζύξνπ. ην ηκήκα Δπηιέμηε νξηνζέηε πνπ ρσξίδεη ηα πεδία: επηιέμηε ηελ θαηάιιειε επηινγή αλάινγα κε ην αξρείν. (Σν πηζαλόηεξν είλαη ε Access λα έρεη αλαγλσξίζεη θαη επηιέμεη ηνλ θαηάιιειν νξηνζέηε απηόκαηα). Σειίδα 40 από 130

41 Δλεξγνπνηείζηε ην πιαίζην ειέγρνπ Η πξώηε γξακκή πεξηέρεη νλόκαηα πεδίσλ εθόζνλ ε πξώηε γξακκή ησλ δεδνκέλσλ πνπ πξόθεηηαη λα εηζαρζνύλ είλαη ελδεηθηηθή ησλ νλνκάησλ ησλ πεδίσλ Αλ ηα πεδία θεηκέλνπ πξνζδηνξίδνληαη κε θάπνηνλ ελδεηθηηθό ραξαθηήξα, όπσο ηα εηζαγσγηθά γηα παξάδεηγκα, επηιέμηε ηνλ θαηάιιειν ραξαθηήξα από ηελ αλαπηπζζόκελε ιίζηα Πξνζδηνξηζηηθό θεηκέλνπ Παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν> Δπηιέμηε θαηάιιεια αλ ζέιεηε ηα δεδνκέλα πνπ ζα εηζαρζνύλ λα απνζεθεπηνύλ Σε λέν πίλαθα ή Σε ππάξρνληα πίλαθα ε πεξίπησζε πνπ ηα δεδνκέλα εηζάγνληαη ζε λέν πίλαθα: ην επόκελν βήκα ηνπ νδεγνύ πνπ ζα εκθαληζηεί κπνξείηε λα νξίζεηε ηηο επηινγέο ησλ πεδίσλ ηε ζπξίδα Όλνκα πεδίνπ πιεθηξνινγήζηε ην επηζπκεηό όλνκα γηα ην πεδίν ηελ ιίζηα Με επξεηήξην επηιέμηε αλ ζέιεηε λα δεκηνπξγήζεηε επξεηήξην ζε απηό ην πεδίν ηελ ιίζηα Σχπνο δεδνκ. ηξνπνπνηήζηε ηνλ ηύπν δεδνκέλσλ ηνπ πεδίνπ Αλ ζέιεηε ην ζπγθεθξηκέλν πεδίν λα παξαιεηθζεί από ηελ εηζαγσγή ζηε βάζε δεδνκέλσλ, ελεξγνπνηείζηε ην πιαίζην ειέγρνπ Να κελ εηζαρζεί ην πεδίν (παξάβιεςε) Θάληε θιηθ ζηελ επηθεθαιίδα ηεο επόκελεο επηθεθαιίδαο πεδίνπ (ζηήιεο) γηα ηελ νπνία ζέιεηε λα νξίζεηε ηηο επηινγέο ηνπ Κόιηο νινθιεξώζεηε ηηο επηινγέο ζαο, παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν> Θάληε θιηθ ζηελ αληίζηνηρε επηινγή ζρεηηθά κε ηνλ νξηζκό ηνπ πξσηεύνληνο θιεηδηνύ ζηνλ πίλαθα Παηήζηε ην θνπκπί Σέινο Σειίδα 41 από 130

42 ε πεξίπησζε πνπ ηα δεδνκέλα εηζάγνληαη ζε ππάξρνληα πίλαθα: Θα εκθαληζηεί ην ηειεπηαίν βήκα ηνπ νδεγνύ, όπνπ κπνξείηε λα αιιάμεηε ην όλνκα ηνπ πίλαθα πνπ ζα εηζαρζνύλ ηα ζηνηρεία θαη θαηόπηλ λα παηήζεηε ην θνπκπί Σέινο. Άζθεζε 1: 1. Έλαξμε ηεο εθαξκνγήο Access. 2. Αλνίμηε ην αξρείν ΠΗΘΑΛΟΣΖΣΔ.mdb ην νπνίν ιάβαηε. 3. Δηζάγεηε ηνλ πίλαθα Πειάηεο από ην αξρείν ADV_SPORTS-04.mdb (θαη ηνλ νξηζκό θαη ηα δεδνκέλα). 4. Δηζάγεηε κόλν ηνλ νξηζκό ηνπ πίλαθα Τπάιιεινη από ην αξρείν ADV_SPORTS- 04.mdb 5. Δηζάγεηε ηα δεδνκέλα ηνπ αξρείνπ ΛΔΔ ΠΑΡΑΓΓΔΙΗΔ.txt ζηνλ πίλαθα Παξαγγειίεο ζηε βάζε ΠΗΘΑΛΟΣΖΣΔ.mdb 6. Δηζάγεηε ηα δεδνκέλα ηνπ αξρείνπ ΠΗΘΑΛΟΗ ΠΔΙΑΣΔ.csv ζε λέν πίλαθα κε αλάινγν όλνκα ζηε βάζε δεδνκέλσλ, δεκηνπξγώληαο απηόκαην πξσηεύνλ θιεηδί ζηνλ πίλαθα. 7. πλδέζηε ην αξρείν ΤΛΟΙΑ ΠΑΡΑΓΓΔΙΗΧΛ.xls ζαλ πίλαθα ζηε βάζε δεδνκέλσλ. 8. πλδέζηε ην αξρείν ΛΔΑ ΠΡΟΗΟΛΣΑ.txt ζαλ πίλαθα ζηε βάζε δεδνκέλσλ. 9. Δμάγεηε ηνλ πίλαθα Παξαγγειίεο ζηε βάζε δεδνκέλσλ Παξαγγειίεο.mdb 10. Δμάγεηε ηνλ πίλαθα Πειάηεο, δηαηεξώληαο ηε κνξθνπνίεζή ηνπ, καδί κε ηα νλόκαηα ησλ πεδίσλ, ζε αξρείν θεηκέλνπ (txt). 11. Δμάγεηε ηνλ πίλαθα Πειάηεο, δηαηεξώληαο ηε κνξθνπνίεζή ηνπ, καδί κε ηα νλόκαηα ησλ πεδίσλ, ζε αξρείν θεηκέλνπ (txt). 12. Θιείζηκν όισλ ησλ αξρείσλ θαη έμνδνο από ηελ Acccess. Σειίδα 42 από 130

43 Δξγαζηήξην 3 & 4: Δπηθχξσζε Γεδνκέλσλ Γεκηνπξγία ρέζεσλ Σηόρνη Μαζήκαηνο 1. Θαλόλεο Δπηθύξσζεο, δεκηνπξγία απινύ θαλόλα επηθύξσζεο γηα αξηζκό, θείκελν, εκεξνκελία/ώξα, λνκηζκαηηθή κνλάδα 2. Γεκηνπξγία Ιίζηαο ηηκώλ ζε Πεδίν 3. Οξηζκόο ζρέζεσλ αλάκεζα ζε πίλαθεο 4. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο 1. Δπηθύξσζε Γεδνκέλσλ Ζ Access παξέρεη πνιινύο ηξόπνπο ειέγρνπ ησλ δεδνκέλσλ πνπ εηζάγνληαη ζε κηα βάζε δεδνκέλσλ, επηηξέπνληαο ηνλ πεξηνξηζκό ησλ δεδνκέλσλ ελόο πεδίνπ βάζεη ελόο θαλόλα επηθύξσζεο γηα ην ζπγθεθξηκέλν πεδίν. Οξίδνληαο γηα ην ηξέρνλ πεδίν έλα θαλόλα επηθύξσζεο, επηβάινπκε ζηνλ ρξήζηε ηελ θαηαρψξεζε ηηκψλ νη νπνίεο πιεξνχλ θάπνηεο ζπλζήθεο. Γηα παξάδεηγκα, κπνξείηε λα πεξηνξίζεηε ηα δεδνκέλα πνπ ζα επηηξέπεηαη λα εηζάγνληαη ζην πεδίν ΣηκήΜνλάδαο ηνπ πίλαθα «Πξντφληα» κόλν ζεηηθέο ηηκέο νξίδνληαο ηνλ θαηάιιειν θαλόλα επηθύξσζεο. Αλ εηζαρζνύλ δεδνκέλα πνπ δελ ηθαλνπνηνύλ ηνλ θαλόλα επηθύξσζεο, ηόηε ζα εκθαλίδεηαη έλα κήλπκα πνπ ελεκεξώλεη ζρεηηθά κε ηηο επηηξεπόκελεο θαηαρσξήζεηο. Γηα λα ζέζνπκε ινηπόλ απηό ηνλ πεξηνξηζκό όζνλ αθνξά ηελ ηηκή απηνύ ηνπ πεδίνπ, ζα πξέπεη σο θαλόλα επηθύξσζεο λα θαηαρσξήζνπκε ηε θξάζε «>0» ζην πεδίν ηεο ηδηόηεηαο Καλφλαο επηθχξσζεο (Validation Rule) ζε πξνβνιή Στεδίαζες ηνπ πίλαθα. ην πεδίν ηεο ηδηόηεηαο Κείκελν επηθχξσζεο (Validation Text) εηζάγεηε έλα θαηάιιειν θείκελν ην νπνίν ζα εκθαλίδεηαη φηαλ θαη κφλν φηαλ ηα δεδνκέλα πνπ ζα πιεθηξνινγήζεηε παξαβηάδνπλ ηνλ θαλόλα επηθύξσζεο. Γηα παξάδεηγκα, εάλ πιεθηξνινγήζεηε αξλεηηθή ηηκή ζην πεδίν ΣηκήΜνλάδαο ηνπ πίλαθα «Πξντφληα» ζα εκθαληζηεί ην κήλπκα «Η ηηκή ηεο κνλάδαο ζα πξέπεη λα είλαη ζεηηθή». Σα ζύκβνια ζύγθξηζεο πνπ κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ ζε θαλόλεο επηθύξσζεο είλαη ηα εμήο: Σειίδα 43 από 130

44 Σειεζηήο εκαζία < Κηθξόηεξν από <= Κηθξόηεξν από ή ίζν κε > Κεγαιύηεξν από >= Κεγαιύηεξν από ή ίζν κε = Ίζν κε <> Γηάθνξν BETWEEN (Αλάκεζα) Διέγρεη γηα έλα εύξνο ηηκώλ πνπ ρσξίδνληαη από ηηο ιέμεηο Between θαη And LIKE (αλ) Διέγρεη πεδία θεηκέλνπ ή ζεκεηώζεσλ γηα λα βξεη έλα αιθαξηζκεηηθό Σνλ ηειεζηή ζύγθξηζεο LIKE ηνλ ρξεζηκνπνηνύκε γηα λα πξνζδηνξίζνπκε θάπνηα πξνδηαγξαθή γηα λα ειέγμνπκε έλα πεδίν θεηκέλνπ ή ζεκεηώζεσλ. Οη ραξαθηήξεο κπαιαληέξ (wildcard characters) πνπ δέρεηαη ν ηειεζηήο LIKE είλαη νη εμήο: Υαξαθηήξαο Μπαιαληέξ εκαζία? Θάζε κεκνλσκέλνο ραξαθηήξαο * Θαλέλαο ή πνιινί ραξαθηήξεο # Θάζε κεκνλσκέλνο αξηζκόο Γηα λα νξίζνπκε κηα ιίζηα από έγθπξνπο ραξαθηήξεο, ηελ πεξηθιείνπκε ζε αγθύιεο ([ ]). Κέζα ζηε ιίζηα κπνξνύκε λα νξίδνπκε έλα εύξνο ραξαθηήξσλ, γξάθνληαο ηελ θαηώηαηε ηηκή, κηα παύια θαη ηελ αλώηαηε ηηκή, όπσο π.ρ. [Α-Ε] ή [3-7]. Αλ ζέινπκε λα ειέγρνπκε ηε ζέζε όισλ ησλ ππνινίπσλ ραξαθηήξσλ, εθηόο απ απηνύο πνπ είλαη ζηε ιίζηα, αξρίδνπκε ηε ιίζηα κ έλα ζαπκαζηηθό (!). Δάλ ν θαλόλαο επηθύξσζεο είλαη αξθεηά πνιύπινθνο, κπνξνύκε λα ηνλ δεκηνπξγήζνπκε κε ηε βνήζεηα ηνπ πιαηζίνπ «Γφκεζε Δθθξάζεσλ» πνπ εκθαλίδεηαη παηώληαο ην θνπκπί πνπ βξίζθεηαη ζηε δεμηά πιεπξά ηνπ πεδίνπ. Έλα παξάδεηγκα ρξήζεο απηνύ ηνπ πιαηζίνπ δηαιόγνπ, παξνπζηάδεηαη ζηε ζπλέρεηα: Σειίδα 44 από 130

45 ην παξαπάλσ παξάδεηγκα έρεη εθαξκνζηεί έλα θαλόλαο επηθύξσζεο ζε θάπνην πεδίν έηζη ώζηε ε ηηκή πνπ εηζάγεηαη λα είλαη κεγαιύηεξε ηνπ 10 θαη κηθξόηεξε ηνπ 100, (>=10 AND <= 100). Ζ Access δηαζέηεη αξθεηέο ελζσκαησκέλεο ζπλαξηήζεηο (Built-in functions) γηα ηε δεκηνπξγία πνιύπινθσλ θαλόλσλ επηθύξσζεο θαη κπνξνύκε λα ηηο ρξεζηκνπνηήζνπκε κε ηε βνήζεηα ηνπ πιαηζίνπ «Γφκεζε Δθθξάζεσλ»: Παξαδείγκαηα θαλφλσλ επηθχξσζεο Οξηζκφο Καλφλα Δπηθχξσζεο Διέγρεη γηα =«Αζήλα» Or «=Πάηξα» θείκελν Αζήλα ή Πάηξα Between #1/1/2000# AND #1/1/2007# κηα εκεξνκελία κεηά ηελ 1/1/2000 θαη πξηλ ηελ 1/1/2007 κηα εκεξνκελία έλαλ κήλα κεηά ηελ DateAdd(«m»;1;Date()) ζεκεξηλή εκεξνκελία LIKE ### ## Σαρπδξνκηθό θσδηθό, πρ Έλα αιθαξηζκεηηθό νθηώ ραξαθηήξσλ πνπ LIKE??00#### μεθηλά κε δύν ραξαθηήξεο, ζπλερίδεηαη κε δύν κεδεληθά θαη ηειεηώλεη κε ηέζζεξηο αξηζκνύο Έλα αιθαξηζκεηηθό πνπ δελ πεξηέρεη ζηελ LIKE [!0-9BMQ]*#### πξώηε ζέζε αξηζκνύο ή ηνπο ραξαθηήξεο B, M θαη Q θαη ηειεηώλεη κε ηέζζεξηο αξηζκνύο Σειίδα 45 από 130

46 2. Οξηζκόο ζρέζεσλ αλάκεζα ζε πίλαθεο πσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ν ξόινο ησλ ζπζρεηίζεσλ (relationships) ζε κηα ζρεζηαθή βάζε δεδνκέλσλ, είλαη ε δηαζύλδεζε ησλ πηλάθσλ ηεο βάζεο, κε ηέηνην ηξόπν, ώζηε λα είλαη δπλαηή ε αλάθηεζε δεδνκέλσλ, πνπ ζπζρεηίδνληαη κεηαμύ ηνπο, αιιά βξίζθνληαη απνζεθεπκέλα ζε δηαθνξεηηθνύο πίλαθεο. Ο ηξόπνο κε ηνλ νπνίν ιακβάλνπλ ρώξα απηνύ ηνπ είδνπο νη ζπζρεηίζεηο, θαζνξίδεηαη θαηά ην ζηάδην ηνπ ινγηθνύ ζρεδηαζκνύ ηεο βάζεο, πνπ νδεγεί ηειηθά ζηε δεκηνπξγία ηνπ κνληέινπ νληνηήησλ ζπζρεηίζεσλ (entity relationship model). Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά απηνύ ηνπ κνληέινπ, πεξηιακβάλνπλ ηηο νληόηεηεο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην ζύζηεκα, θαζώο θαη ηηο ζπζρεηίζεηο πνπ πθίζηαληαη αλάκεζα ζε απηέο ηηο νληόηεηεο. Απηέο νη ζπζρεηίζεηο θαζνξίδνπλ κε κνλνζήκαλην ηξόπν ην είδνο ηεο αιιειεπίδξαζεο πνπ πθίζηαηαη αλάκεζα ζηηο νληόηεηεο ηεο εθαξκνγήο. Οη ρέζεηο ιεηηνπξγνύλ κε ην ηαίξηαζκα ησλ δεδνκέλσλ ζε πεδία-θιεηδηά ζπλήζσο έλα πεδίν κε ην ίδην όλνκα (θαη κέγεζνο) ζηνπο πίλαθεο πνπ ζπλδένληαη. ηηο πεξηζζόηεξεο πεξηπηώζεηο, νη ζρέζεηο δεκηνπξγνύληαη ζηα πεδία πνπ ηαηξηάδνπλ θαη απνηεινύλ ην πξσηεχνλ θιεηδί ελόο πίλαθα, ην νπνίν παξέρεη έλα κνλαδηθό αλαγλσξηζηηθό γηα θάζε εγγξαθή θαη έλα μέλν θιεηδί γηα ηνλ άιιν πίλαθα. Σρέζεηο έλα-πξνο-πνιιά (1:Ν) ε κηα ζρέζε έλα-πξνο-πνιιά είλαη ε πην ζπλεζηζκέλε ζε κηα βάζε δεδνκέλσλ θαη νξίδεηαη σο ε ζρέζε γηα ηελ νπνία κηα εγγξαθή ηνπ Πίλαθα Α ηαηξηάδεη κε πνιιέο εγγξαθέο ηνπ Πίλαθα Β, αιιά κηα εγγξαθή ηνπ Πίλαθα Β έρεη κόλν κηα εγγξαθή πνπ ηεο ηαηξηάδεη ζηνλ Πίλαθα Α. Σρέζεηο πνιιά-πξνο-πνιιά (Ν:Ν) ε κηα ζρέζε πνιιά-πξνο-πνιιά ππνδεηθλύεη όηη κηα εγγξαθή ηνπ Πίλαθα Α κπνξεί λα έρεη πνιιέο εγγξαθέο πνπ ηαηξηάδνπλ ζηνλ Πίλαθα Β θαη κηα εγγξαθή ηνπ Πίλαθα Β κπνξεί λα έρεη πνιιέο εγγξαθέο πνπ ηαηξηάδεη ζηνλ Πίλαθα Α. Απηόο ν ηύπνο ζρέζεο είλαη δπλαηόο κόλν κε ηνλ θαζνξηζκό ελόο ηξίηνπ πίλαθα, πνπ νλνκάδεηαη πίλαθαο ζχλδεζεο θαη ηνπ νπνίνπ ην πξσηεχνλ θιεηδί απνηειείηαη απφ ηα πξσηεχνληα θιεηδηά ησλ δχν πηλάθσλ (μέλα θιεηδηά). Κηα ζρέζε πνιιά-πξνο-πνιιά είλαη ζηελ πξαγκαηηθόηεηα δύν ζρέζεηο έλα-πξνο-πνιιά κε έλαλ ηξίην πίλαθα. Σρέζεηο έλα-πξνο-έλα (1:1) ε κηα ζρέζε έλα-πξνο-έλα θάζε εγγξαθή ηνπ Πίλαθα Α κπνξεί λα έρεη κφλν κηα εγγξαθή πνπ ηαηξηάδεη ζηνλ Πίλαθα Β, θαη θάζε εγγξαθή ηνπ Πίλαθα Β κπνξεί λα έρεη κηα κφλν εγγξαθή πνπ ηαηξηάδεη ζηνλ Πίλαθα Α. ηαλ πξόθεηηαη λα δεκηνπξγήζεηε κηα ζρέζε κεηαμύ δύν πηλάθσλ ζηελ Access πξνηείλεηαη ηα πεδία λα έρνπλ ην ίδην όλνκα, αλ θαη δελ είλαη απαξαίηεην. κσο είλαη απφιπηα απαξαίηεην ηα πεδία ησλ πηλάθσλ κέζσ ησλ νπνίσλ ζα δεκηνπξγεζεί ε ζπζρέηηζε ησλ πηλάθσλ λα έρνπλ ηνλ ίδην ηχπν δεδνκέλσλ. Ζ κόλε εμαίξεζε απηνύ ηνπ θαλόλα αθνξά ην πεδίν πξσηεύνληνο θιεηδηνύ κε ηύπν Απηόκαηε Αξίζκεζε αθνύ πεδία ηέηνηνπ ηύπνπ κπνξείηε λα ηα ζπζρεηίζεηε κε πεδία Αξηζκνύ, αλ ε ηδηόηεηα Μέγεζνο πεδίνπ ησλ δύν αληίζηνηρσλ πεδίσλ είλαη ε ίδηα. Σειίδα 46 από 130

47 Γηα λα νξίζεηε κηα ζρέζε «έλα-πξνο-πνιιά» κεηαμχ δχν πηλάθσλ Θιείζηε όινπο ηνπο πίλαθεο Κεηαθεξζείηε ζην παξάζπξν βάζεο δεδνκέλσλ Ζ δεκηνπξγία θαη δηαρείξηζε ζπζρεηίζεσλ ζηε Microsoft Access, κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κέζα από έλα εηδηθό πιαίζην δηαιόγνπ ην νπνίν εκθαλίδεηαη εάλ από ην θεληξηθό κελνύ επηινγώλ ηεο εθαξκνγήο, επηιέμνπκε «Δξγαιεία» θαη ζηε ζπλέρεηα «ρέζεηο» Ή Θάληε θιηθ ζην εξγαιείν ρέζεηο ηεο γξακκήο εξγαιείσλ Αλ δελ έρεηε νξίζεη ήδε ζρέζεηο ζηε βάζε δεδνκέλσλ ζαο, εκθαλίδεηε απηόκαηα ην παξάζπξν δηαιόγνπ Δκθάληζε Πίλαθα θαη πεξηέρεη ηα νλόκαηα όισλ ησλ πηλάθσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηε βάζε δεδνκέλσλ. Δπηιέμηε ηνλ πξώην πίλαθα πνπ ζέιεηε λα ζπζρεηίζεηε θαη παηήζηε ην θνπκπί Πξνζζήθε. Δπαλαιάβεηε ηε δηαδηθαζία γηα λα πξνζζέζεηε θαη ηνλ δεύηεξν πίλαθα. ηαλ νινθιεξώζεηε ηε δηαδηθαζία παηήζηε Κιείζηκν. Σειίδα 47 από 130

48 ύξεηε ην πεδίν πνπ ζέιεηε λα ζπζρεηίζεηε από ηνλ έλα πίλαθα ζην ζρεηηθό πεδίν ηνπ άιινπ πίλαθα. Θα εκθαληζηεί ην παξάζπξν δηαιόγνπ Δπεμεξγαζία ρέζεσλ ηε ζπξίδα Σχπνο ζρέζεο εκθαλίδεηαη ν ηύπνο ηεο ζρέζεο πνπ νξίδεηαη απηόκαηα από ηελ Access. Θάληε θιηθ ζην θνπκπί Γεκηνπξγία γηα λα δεκηνπξγήζεηε κηα ζρέζε. ην παξάζπξν δηαιόγνπ ρέζεηο εκθαλίδεηαη κηα καύξε γξακκή πνπ ζα ελώλεη ηα δύν πεδία πνπ ζπζρεηίδνληαη. Σν άιιν ζεκαληηθό ζηνηρείν πνπ εκθαλίδεηαη ζην παξαπάλσ παξάζπξν, είλαη έλα πιαίζην ειέγρνπ πνπ θέξεη ηνλ ηίηιν «Δλεξγνπνίεζε αθεξαηφηεηαο αλαθνξψλ». Ζ επηινγή ηνπ ζεκαίλεη όηη δελ κπνξνύκε λα πξνζζέζνπκε εγγξαθέο ζηελ πιεπξά ηεο ζρέζεο «πνιιά», αλ πξνεγνπκέλσο δελ ππάξρεη αληίζηνηρε εγγξαθή ζηελ πιεπξά ηεο ζρέζεο «έλα». Γηα παξάδεηγκα, δελ κπνξνύκε λα θαηαρσξίζνπκε κηα παξαγγειία γηα έλαλ πειάηε, αλ ν θσδηθόο απηνύ ηνπ πειάηε δελ είλαη θαηαρσξεκέλνο ζηνλ πίλαθα ησλ πειαηώλ. Δάλ ην επηιέμνπκε ελεξγνπνηνύληαη άιια δύν πιαίζηα ειέγρνπ πνπ βξίζθνληαη θάησ από απηό, θαη ηα νπνία θέξνπλ ηνπο ηίηινπο «Γηαδνρηθή ελεκέξσζε ησλ ζρεηηθψλ εγγξαθψλ» θαη «Γηαδνρηθή δηαγξαθή ησλ ζρεηηθψλ εγγξαθψλ» αληίζηνηρα. Δλεξγνπνηώληαο απηά ηα δύν πιαίζηα επηηξέπνπκε ζηελ εθαξκνγή λα δηαρεηξηζηεί ηηο δηαδηθαζίεο ελεκέξσζεο θαη δηαγξαθήο δεδνκέλσλ απφ ηνπο πίλαθεο, έηζη ψζηε λα κελ παξαβηάδνληαη νη θαλφλεο αθεξαηφηεηαο (integrity constraints) πνπ δηαζθαιίδνπλ ηε ζπλέπεηα ησλ δεδνκέλσλ ηεο εθαξκνγήο. Αλ επηιέμνπκε ηελ πξώηε, ηόηε, θάζε θνξά πνπ ζα αιιάδνπκε ηελ ηηκή ηνπ πξσηεύνληνο θιεηδηνύ ελόο πίλαθα πνπ είλαη ζηελ πιεπξά ηνπ «έλα», ε Access ζα ελεκεξώζεη κόλε ηεο όιεο ηηο ηηκέο ησλ μέλσλ θιεηδηώλ ζηνπο πίλαθεο πνπ είλαη ζηελ πιεπξά ηνπ «πνιιά». Αλ επηιέμνπκε ηε δεύηεξε επηινγή, ηόηε, θάζε θνξά πνπ ζα δηαγξάθνπκε κηα γνληθή εγγξαθή, ε Access ζα δηαγξάθεη όιεο ηηο ζπγαηξηθέο εγγξαθέο ηεο. Γειαδή, θάζε θνξά πνπ δηαγξάθνπκε έλαλ πειάηε, ζα δηαγξάθνληαη θαη όιεο νη παξαγγειίεο πνπ έθαλε ν ζπγθεθξηκέλνο πειάηεο. Σν ηειεπηαίν ραξαθηεξηζηηθό ηεο λέαο ζπζρέηηζεο πνπ θαζνξίδεηαη κέζα από ην παξάζπξν «Δπεμεξγαζία ρέζεσλ», έρεη λα θάλεη κε ηνλ ηύπν ηνπ ζπλδέζκνπ πνπ νξίδεηαη αλάκεζα ζηνπο δύν πίλαθεο. Γηα λα θαζνξίζνπκε απηό ην ραξαθηεξηζηηθό, Σειίδα 48 από 130

49 ρξεζηκνπνηνύκε ην θνπκπί πνπ θέξεη ηνλ ηίηιν «Σχπνο πλδέζκνπ». ηελ πεξίπησζε απηή εκθαλίδεηαη ζηελ νζόλε ηνπ ππνινγηζηή καο ην επόκελν πιαίζην δηαιόγνπ: Απηό ην παξάζπξν εκθαλίδεη ηξεηο επηινγέο, νη νπνίεο αληηζηνηρνύλ ζε ηξεηο δηαθνξεηηθνύο ηύπνπο ζπλδέζκσλ. Ζ πξώηε επηινγή αληηζηνηρεί ζηελ εζσηεξηθή ζχδεπμε (inner join ή theta join), ε δεύηεξε επηινγή αληηζηνηρεί ζηελ αξηζηεξή εμσηεξηθή ζχδεπμε (left outer join), θαη ε ηξίηε επηινγή αληηζηνηρεί ζηελ δεμηά εμσηεξηθή ζχδεπμε (right outer join). Απηέο νη ηξεηο κνξθέο ζπλδέζκσλ, ραξαθηεξίδνληαη από ηηο αθόινπζεο ηδηόηεηεο: Δζσηεξηθή ζχδεπμε (inner join): ρξεζηκνπνηώληαο απηόλ ηνλ ηύπν ζπλδέζκνπ, ιακβάλεη ρώξα ζπλδπαζκόο εγγξαθώλ ησλ δύν πηλάθσλ κφλνλ εάλ νη ηηκέο ησλ ζπλδεδεκέλσλ πεδίσλ ηθαλνπνηνχλ κηα θαζνξηζκέλε ζπλζήθε. Απηό ζηελ πξαγκαηηθόηεηα δελ είλαη ηίπνηε άιιν από ηελ πξάμε ηεο ζύδεπμεο πηλάθσλ ηεο ζρεζηαθήο άιγεβξαο, ε νπνία ππνινγίδεη ην θαξηεζηαλφ γηλφκελν ησλ πηλάθσλ θαη ζηε ζπλέρεηα θξαηά κφλν εθείλεο ηηο γξακκέο ησλ νπνίσλ νη ηηκέο ησλ ζπλδεδεκέλσλ πεδίσλ είλαη νη ίδηεο. Αξηζηεξή εμσηεξηθή ζχδεπμε (left outer join): πσο είλαη γλσζηό από ηε ζεσξία ηεο ζρεζηαθήο άιγεβξαο, ζε απηόλ ηνλ ηύπν ηεο ζύδεπμεο, ιακβάλεη ρψξα ζπλδπαζκφο φισλ ησλ εγγξαθψλ ηνπ πίλαθα πνπ βξίζθεηαη ζην αξηζηεξφ κέξνο ηεο πξάμεο, κε φιεο ηηο εγγξαθέο ηνπ άιινπ πίλαθα, αθφκε θαη εάλ δελ ππάξρνπλ αληίζηνηρεο ηηκέο ζην ζπδεπγκέλν πεδίν ηνπ άιινπ πίλαθα. Απηό δελ ηζρύεη γηα ηνλ πίλαθα πνπ βξίζθεηαη ζην δεμί κέξνο ηεο πξάμεο, ηνπ νπνίνπ νη εγγξαθέο ζπλδπάδνληαη κε ηηο εγγξαθέο ηνπ αξηζηεξνύ πίλαθα κόλν όηαλ ππάξρνπλ ίδηεο ηηκέο ζηα ζπδεπγκέλα πεδία. Γεμηά εμσηεξηθή ζχδεπμε (right outer join): Κε εληειώο αλάινγν ηξόπν, ζε απηόλ ηνλ ηύπν ηεο ζύδεπμεο, ιακβάλεη ρψξα ζπλδπαζκφο φισλ ησλ εγγξαθψλ ηνπ πίλαθα πνπ βξίζθεηαη ζην δεμί κέξνο ηεο πξάμεο, κε φιεο ηηο εγγξαθέο ηνπ άιινπ πίλαθα, αθφκε θαη εάλ δελ ππάξρνπλ αληίζηνηρεο ηηκέο ζην ζπδεπγκέλν πεδίν ηνπ άιινπ πίλαθα. Απηό δελ ηζρύεη γηα ηνλ πίλαθα πνπ βξίζθεηαη ζην αξηζηεξό κέξνο ηεο πξάμεο, ηνπ Σειίδα 49 από 130

50 νπνίνπ νη εγγξαθέο ζπλδπάδνληαη κε ηηο εγγξαθέο ηνπ δεμηνύ πίλαθα κόλν όηαλ ππάξρνπλ ίδηεο ηηκέο ζηα ζπδεπγκέλα πεδία. Γηα λα νξίζεηε κηα ζρέζε «έλα-πξνο-έλα» κεηαμχ δχν πηλάθσλ Γηα λα ζπζρεηίζνπκε ηνπο δύν πίλαθεο κε ηε ζρέζε 1:1, δηαιέγνπκε ηνλ έλαλ από ηνπο δύν πίλαθεο θαη ηνλ ζεσξνύκε σο ηνλ πξσηεχνληα πίλαθα. Απηό ζεκαίλεη πσο ζα ιάβεη ρώξα πξνζζήθε ηνπ πξσηεχνληνο θιεηδηνχ ηνπ ζηνλ άιιν πίλαθα, σο μέλν θιεηδί. Γηα θάζε έλα από απηά ηα πεδία, ζα αλνίμνπκε ηνλ πίλαθα ζηνλ νπνίν αλήθνπλ ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο, θαη ζα ζέζνπκε ηελ ηδηόηεηα Δπξεηήξην ζηελ ηηκή «Ναη (δελ επηηξέπνληαη δηπιφηππα)». πζρεηίδνπκε ηα δύν πεδία κε ηνλ ηξόπν πνπ πεξηγξάςακε πξνεγνπκέλσο θαη ε ζπζρέηηζε πνπ ζα πξνθύςεη αλάκεζά ηνπο ζα έρεη πνιιαπιόηεηα έλα πξνο έλα. Παξάδεηγκα κηαο ηέηνηαο ζπζρέηηζεο είλαη ε ζπζρέηηζε MANAGES πνπ πθίζηαηαη αλάκεζα ζηνπο ηύπνπο νληόηεηαο EMPLOYEE θαη DEPARTMENT έλα ηκήκα παξαθνινπζείηαη από έλα θαη κνλαδηθό MANAGER. ηελ πεξίπησζε απηή ηα ζπζρεηηδόκελα πεδία είλαη ην πεδίν SSN ηνπ πίλαθα EMPLOYEE θαη ην πεδίν MGRSSN ηνπ πίλαθα DEPARTMENT. Δάλ ζηελ ηδηόηεηα Δπξεηήξην ησλ δύν πεδίσλ ζέζνπκε ηελ ηηκή «Ναη (δελ επηηξέπνληαη δηπιφηππα)», ηόηε ε ζπζρέηηζε πνπ ζα δεκηνπξγεζεί αλάκεζά ηνπο ζα έρεη πνιιαπιόηεηα 1:1 όπσο θαίλεηαη ζην επόκελν ζρήκα. Γηα λα νξίζεηε κηα ζρέζε «πνιιά-πξνο-πνιιά» κεηαμχ δχν πηλάθσλ Γηα λα δεκηνπξγήζνπκε ζπζρεηίζεηο κε πνιιαπιόηεηα Μ:Ν, ζα πξέπεη λα θαηαζθεπάζνπκε έλα ελδηάκεζν πίλαθα πνπ λα πεξηέρεη ηα πξσηεχνληα θιεηδηά ησλ πηλάθσλ πνπ ζέινπκε λα ζπζρεηίζνπκε. Αο πάξνπκε γηα παξάδεηγκα ηε ζπζρέηηζε WORKS_ON πνπ ζπζρεηίδεη ηνπο ηύπνπο νληόηεηαο EMPLOYEE θαη PROJECT. Ζ ζπζρέηηζε απηή έρεη πνιιαπιόηεηα Μ:Ν θαζώο έλα έξγν πξαγκαηνπνηείηαη απφ πνιινχο ππαιιήινπο αιιά ηαπηφρξνλα, έλαο ππάιιεινο κπνξεί ηελ ίδηα ρξνληθή ζηηγκή λα ζπκκεηέρεη ζε πεξηζζφηεξα απφ έλα έξγα. Γηα ην ιόγν απηό, θαηαζθεπάζακε ηνλ ελδηάκεζν πίλαθα WORKS_ON πνπ Σειίδα 50 από 130

51 πεξηέρεη ηνλ θσδηθφ ηνπ έξγνπ, ηνλ θσδηθφ ηνπ ππαιιήινπ πνπ εξγάδεηαη ζε απηφ, θαζψο θαη ηνλ αξηζκφ ησλ σξψλ αλά εβδνκάδα, πνπ ν ζπγθεθξηκέλνο ππάιιεινο εξγάδεηαη ζην ζπγθεθξηκέλν έξγν. ηνλ πίλαθα WORKS_ON, ηα πεδία ESSN θαη PNO είλαη μέλα θιεηδηά, θαη ν ζπλδπαζκόο ηνπο απνηειεί ην πξσηεύνλ θιεηδί ηνπ πίλαθα, πνπ είλαη ζχλζεην θαη ηαπηνπνηεί κε κνλαδηθό ηξόπν ηελ θάζε εγγξαθή ηνπ. Γηα λα δεκηνπξγήζνπκε ηώξα ηε ζπζρέηηζε αλάκεζα ζηνπο πίλαθεο EMPLOYEE θαη PROJECT, ζα δεκηνπξγήζνπκε δύν δηαθνξεηηθέο ζπζρεηίζεηο κε πνιιαπιόηεηα 1:Ν. Κηα ζπζρέηηζε αλάκεζα ζηνλ πίλαθα EMPLOYEE θαη ζηνλ πίλαθα WORKS_ON θαη κηα άιιε ζπζρέηηζε αλάκεζα ζηνλ πίλαθα PROJECT θαη ζηνλ πίλαθα WORKS_ON. ηηο δύν απηέο ζπζρεηίζεηο, νη πίλαθεο EMPLOYEE θαη PROJECT ζα είλαη νη πξσηεύνληεο πίλαθεο, ελώ ν πίλαθαο WORKS_ON ζα είλαη θαη ηηο δύν θνξέο ν ζρεηηδόκελνο πίλαθαο. Οη δύν απηέο ζπζρεηίζεηο ζα δεκηνπξγεζνύλ κε ηνλ ηξόπν πνπ πεξηγξάςακε ζηηο πξνεγνύκελεο ζειίδεο, θαη ην απνηέιεζκα απηήο ηεο δηαδηθαζίαο παξνπζηάδεηαη ζην επόκελν ζρήκα. Πξνθεηκέλνπ λα απνθύγνπκε ηελ εκθάληζε αζπλεπψλ δεδνκέλσλ ζε πεξηπηώζεηο θαηά ηηο νπνίεο ιακβάλεη ρώξα αιιαγή ζηνλ θσδηθό ηνπ ππαιιήινπ ή ηνπ έξγνπ, ζα πξέπεη λα ελεξγνπνηήζνπκε ην κεραληζκφ ειέγρνπ ηεο ηζρχνο ησλ θαλφλσλ αθεξαηφηεηαο θαη ην πιαίζην ειέγρνπ «Γηαδνρηθή ελεκέξσζε ησλ ζρεηηθψλ εγγξαθψλ». Δπηπιένλ, εάλ επηζπκνύκε λα δηαγξάθνληαη νη εγγξαθέο ηνπ πίλαθα WORKS_ON θάζε θνξά πνπ ηεξκαηίδεηαη θάπνην έξγν ή θάζε θνξά πνπ θάπνηνο ππάιιεινο δελ απαζρνιείηαη πιένλ ζε απηό, ζα πξέπεη λα επηιέμνπκε θαη ην πιαίζην ειέγρνπ «Γηαδνρηθή δηαγξαθή ησλ ζρεηηθψλ εγγξαθψλ». Έηζη ην παξάζπξν «Δπεμεξγαζία ζρέζεσλ» γηα ηε ζπζρέηηζε 1:Ν πνπ πθίζηαηαη αλάκεζα ζηνπο πίλαθεο EMPLOYEE θαη WORKS_ON ζα έρεη ηε κνξθή ηνπ επόκελνπ ζρήκαηνο, ελώ αλάινγε ζα είλαη ε θαηάζηαζε θαη γηα ηε ζπζρέηηζε πνπ πθίζηαηαη αλάκεζα ζηνπο πίλαθεο WORKS_ON θαη PROJECT. Σειίδα 51 από 130

52 Δπεμεξγαζία θαη Γηαγξαθή πζρέηηζεο Γηα λα ηξνπνπνηήζνπκε ηηο ηδηόηεηεο κηαο ζπζρέηηζεο ή γηα λα ηε δηαγξάςνπκε, ζα πξέπεη πξώηα λα ηελ επηιέμνπκε. Ο πην εύθνινο ηξόπνο γηα λα θάλνπκε απηή ηελ επηινγή είλαη λα κεηαθέξνπκε ην δείθηε ηνπ πνληηθηνχ πάλσ ζηε γξακκή πνπ ζπλδέεη ηνπο δχν πίλαθεο θαη ζηε ζπλέρεηα λα παηήζνπκε ην αξηζηεξφ ηνπ πιήθηξν. ηελ πεξίπησζε απηή ε γξακκή ηεο ζπζρέηηζεο ζα γίλεη πην έληνλε, θάηη πνπ δείρλεη πσο ε ζπζρέηηζε έρεη επηιεγεί γηα πεξαηηέξσ επεμεξγαζία. Δάλ ηώξα δηαηεξώληαο ηε ζπζρέηηζε επηιεγκέλε παηήζνπκε ην δεμί πιήθηξν ηνπ πνληηθηνύ ζα εκθαληζηεί έλα κελνύ κε δύν επηινγέο. Ζ επηινγή «Δπεμεξγαζία ζρέζεο» εκθαλίδεη ην παξάζπξν κε ηηο ηδηόηεηεο ηεο ζπζρέηηζεο από όπνπ κπνξνύκε λα αιιάμνπκε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο, ελώ ε επηινγή «Γηαγξαθή», απνκαθξύλεη ηε ζπζρέηηζε αλάκεζα ζηνπο δύν πίλαθεο. Απηή ε δηαδηθαζία δηαγξαθήο είλαη νξηζηηθή θαη δελ κπνξεί λα αλαηξεζεί κε θαλέλα ηξόπν, θάηη πνπ ε Access γλσζηνπνηεί ζην ρξήζηε, εκθαλίδνληαο ην επόκελν ελεκεξσηηθό κήλπκα. Δάλ ν ρξήζηεο δηαγξάςεη ηε ζπζρέηηζε θαη ζηε ζπλέρεηα ζειήζεη λα ηελ μαλαρξεζηκνπνηήζεη, ζα πξέπεη λα ηε δεκηνπξγήζεη θαη πάιη από ηελ αξρή. Σειίδα 52 από 130

53 3. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Άζθεζε 1: I. Δηζάγεηε έλαλ θαλόλα επηθύξσζεο ζην θαηάιιειν πεδίνπ ηνπ πίλαθα «Παξαγγειίεο» έηζη ώζηε ε εκεξνκελία παξαγγειίαο λα εκθαλίδεηαη πάληα ε ηξέρνπζα εκεξνκελία σο πξνθαζνξηζκέλε ηηκή. (Τπόδεημε: ρξήζε ηεο ζπλάξηεζεο Date()). II. Δηζάγεηε έλαλ θαλόλα επηθύξσζεο έηζη ώζηε ε εκεξνκελία παξάδνζεο ηνπ πξντόληνο ηεο παξαγγειίαο λα είλαη έλα κήλα κεηά ηελ ηξέρνπζα εκεξνκελία. ε θάζε άιιε πεξίπησζε λα εκθαλίδεηαη ην θαηάιιειν κήλπκα. (Τπόδεημε: ρξήζε ηεο ζπλάξηεζεο DateAdd()). εκείσζε: Λα ηξνπνπνηήζεηε θαηάιιεια ηηο ήδε ππάξρνπζεο ηηκέο ησλ πεδίσλ ησλ εγγξαθώλ ηνπ πίλαθα «Παξαγγειίεο» έηζη ώζηε λα ζπκθσλνύλ κε ηνπο θαλόλεο επηθύξσζεο πνπ ζέζαηε. Άζθεζε 2: I. Τπνζέζηε πσο νη ελ δπλάκεη πειάηεο ηνπ θαηαζηήκαηνο δελ κπνξεί λα έρνπλ γελλεζεί πξηλ ηελ 1/1/1900 θαη κεηά ηελ 1/1/2000. Δηζάγεηε ηνλ θαηάιιειν θαλόλα επηθύξσζεο θαη ην αληίζηνηρν κήλπκα έηζη ώζηε λα γίλεηαη ν ζρεηηθόο έιεγρνο. II. ην πεδίν ΑΦΜ ζα πξέπεη ν Αξηζκόο Φνξνινγηθνύ Κεηξώνπ λα είλαη έλαο 10- ςήθηνο αξηζκφο. Δηζάγεηε ηνλ θαηάιιειν θαλόλα επηθύξσζεο θαη ην αληίζηνηρν κήλπκα έηζη ώζηε λα γίλεηαη ν ζρεηηθόο έιεγρνο. εκείσζε: Λα ηξνπνπνηήζεηε θαηάιιεια ηηο ήδε ππάξρνπζεο ηηκέο ηνπ πεδίνπ ησλ εγγξαθώλ ηνπ πίλαθα «Πειάηεο» έηζη ώζηε λα ζπκθσλνύλ κε ηνλ θαλόλα επηθύξσζεο πνπ ζέζαηε. Άζθεζε 3: I. Τπνζέζηε πσο ν εηξηαθφο Αξηζκφο ησλ πξντόλησλ ηνπ θαηαζηήκαηνο είλαη έλα αιθαξηζκεηηθό 17 ραξαθηήξσλ. Οη 5 πξώηνη είλαη νη «ISBN-» αθνινπζνύκελνη από 5 ραξαθηήξεο, 2 κεδεληθά θαη 5 αξηζκνχο, π.ρ. ISBN-ABGFD Δηζάγεηε ηνλ θαηάιιειν θαλόλα επηθύξσζεο θαη ην αληίζηνηρν κήλπκα έηζη ώζηε λα γίλεηαη ν ζρεηηθόο έιεγρνο. II. Τπνζέζηε πσο νη κνλάδεο ηνπ πξντφληνο πνπ ζα ππάξρνπλ ζαλ απφζεκα ζην θαηάζηεκα δελ ζα πξέπεη λα είλαη ιηγόηεξεο από 10 θαη πεξηζζόηεξεο από 100 θάζε θνξά. Λα δεκηνπξγήζεηε έλαλ θαλόλα επηθύξσζεο θαη ην αληίζηνηρν κήλπκα έηζη ώζηε λα γίλεηαη ν ζρεηηθόο έιεγρνο. III. Τπνζέζηε πσο νη κνλάδεο ζε παξαγγειία δελ πξέπεη λα είλαη αξλεηηθόο αξηζκόο ή κεδέλ. Λα δεκηνπξγήζεηε έλαλ θαλόλα επηθύξσζεο θαη ην αληίζηνηρν κήλπκα έηζη ώζηε λα γίλεηαη ν ζρεηηθόο έιεγρνο. Οκνίσο ε ηηκή ηεο κνλάδαο ζα πξέπεη λα είλαη ζεηηθόο αξηζκόο. εκείσζε: Λα ηξνπνπνηήζεηε θαηάιιεια ηηο ήδε ππάξρνπζεο ηηκέο ησλ πεδίσλ ησλ εγγξαθώλ ηνπ πίλαθα έηζη ώζηε λα ζπκθσλνύλ κε ηνλ θαλόλα επηθύξσζεο πνπ ζέζαηε. Σειίδα 53 από 130

54 Άζθεζε 4: Γεκηνπξγήζηε έλαλ θαλόλα επηθύξσζεο ζηνλ πίλαθα Λεπηνκέξεηεο Παξαγγειίαο έηζη ώζηε ην πιήζνο ησλ ηεκαρίσλ πνπ παξαγγέιζεθαλ λα είλαη ηνπιάρηζηνλ 1 ηεκάρην. ε θάζε άιιε πεξίπησζε λα εκθαλίδεηαη ην θαηάιιειν κήλπκα. Γεκηνπξγήζηε έλαλ θαλόλα επηθύξσζεο ζηνλ ίδην πίλαθα έηζη ώζηε ε ηειηθή ηηκή αλά ηεκάρην λα είλαη ζεηηθή. ε θάζε άιιε πεξίπησζε λα εκθαλίδεηαη ην θαηάιιειν κήλπκα. Άζθεζε 5: I. Σηόρνο: δεκηνπξγία κηαο ζρέζεο «έλα-πξνο-πνιιά» κεηαμύ ησλ πηλάθσλ «Πειάηεο» θαη «Παξαγγειίεο». Δξκελεία: έλαο πειάηεο κπνξεί λα έρεη παξαγγείιεη πνιιά πξντόληα ηελ ίδηα ή δηαθνξεηηθή ρξνληθή πεξίνδν, νπόηε δεκηνπξγνύληαη πνιιέο εγγξαθέο ζηνλ πίλαθα ησλ παξαγγειηώλ πνπ αληηζηνηρνύλ ζηνλ ζπγθεθξηκέλν πειάηε, αιιά θάζε παξαγγειία αληηζηνηρεί ζε έλαλ θαη κφλν έλαλ πειάηε. Δπεμεξγαζηείηε ηελ ζρέζε πνπ δεκηνπξγήζεθε κεηαμύ ησλ πηλάθσλ θαη ελεξγνπνηείζηε ηελ επηινγή «Δλεξγνπνίεζε αθεξαηόηεηαο αλαθνξώλ» θαζώο θαη ηηο «Γηαδνρηθή ελεκέξσζε ησλ ζρεηηθώλ εγγξαθώλ» θαη «Γηαδνρηθή δηαγξαθή ησλ ζρεηηθώλ εγγξαθώλ». II. Σηόρνο: δεκηνπξγία κηαο ζρέζεο «πνιιά-πξνο-πνιιά» κεηαμύ ησλ πηλάθσλ «Πξντφληα» θαη «Παξαγγειίεο». Δξκελεία: έλα πξντόλ κπνξεί λα εκθαλίδεηαη ζε πνιιέο παξαγγειίεο, ελώ κηα παξαγγειία κπνξεί λα έρεη πνιιά πξντόληα. Γηα ηε δεκηνπξγία ηεο ζρέζεο απηήο ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζεί ν πίλαθαο «Λεπηνκέξεηεο Παξαγγειίαο» πνπ δεκηνπξγήζεθε ζηελ Άζθεζε 5 ηεο πξνεγνύκελεο ελόηεηαο. III. Γεκηνπξγήζηε ηε ζρέζε «έλα-πξνο-πνιιά» κεηαμχ ησλ πηλάθσλ «Πξντόληα» θαη «Θαηεγνξίεο Πξντόλησλ» έηζη ψζηε έλα πξντφλ λα αλήθεη ζε κηα θαηεγνξία, αιιά κηα θαηεγνξία λα πεξηέρεη πνιιά πξντφληα. IV. Γεκηνπξγήζηε ηε ζρέζε «έλα-πξνο-πνιιά» κεηαμύ ησλ πηλάθσλ «Πξνκεζεπηέο» θαη «Πξντφληα» έηζη ώζηε έλαο πξνκεζεπηήο λα πξνκεζεύεη ην θαηάζηεκα κε πνιιά πξντόληα, αιιά ην θαηάζηεκα λα πξνκεζεύεηαη θάζε έλα πξντόλ από έλαλ κόλν πξνκεζεπηή. V. Πσο κπνξεί ε ζρέζε ζρέζε «έλα-πξνο-πνιιά» κεηαμύ ησλ πηλάθσλ «Πξνκεζεπηέο» θαη «Πξντφληα» λα κεηαηξαπεί ζε ζρέζε «πνιιά-πξνοπνιιά» κε ηελ έλλνηα θάζε πξνκεζεπηήο λα πξνκεζεύεη ην θαηάζηεκα κε πνιιά πξντόληα αιιά θαη θάζε πξντόλ ηνπ θαηαζηήκαηνο λα πξνέξρεηαη από πνιινύο πξνκεζεπηέο; Σειίδα 54 από 130

55 Άζθεζε 6 1. Αλνίμηε ηε βάζε δεδνκέλσλ Σξνθνεηζαγσγηθή ΑΔ-2.mdb 2. Βεβαησζείηε όηη δνπιεύεηε κε πίλαθεο ζην παξάζπξν Βάζε δεδνκέλσλ. 3. Αλνίμηε ηνλ πίλαθα Πξντόληα ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο. 4. Γεκηνπξγήζηε έλαλ θαλόλα επηθύξσζεο ζην πεδίν Πνζόηεηαεηνθ έηζη ώζηε λα κελ κπνξεί λα δέρεηαη αξλεηηθνύο αξηζκνύο. 5. Γεκηνπξγήζηε έλα θείκελν επηθύξσζεο ζην πεδίν Πνζόηεηα ζε ηνθ έηζη ώζηε λα εκθαλίδεη ην κήλπκα Ζ πνζόηεηα πξέπεη λα είλαη ζεηηθόο αξηζκόο! 6. Απνζεθεύζηε ηνλ πίλαθα θαη θιείζηε ηνλ. 7. Αλνίμηε ηνλ πίλαθα Παξαγγειίεο ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο. 8. Γεκηνπξγήζηε έλαλ θαλόλα επηθύξσζεο ζην πεδίν ΖκεξΠαξαγγ έηζη ώζηε λα δέρεηαη εκεξνκελίεο γηα ην Γεκηνπξγήζηε έλα θείκελν επηθύξσζεο ζην πεδίν ΖκεξΠαξαγγ έηζη ώζηε λα εκθαλίδεη ην κήλπκα: Ζ εκεξνκελία παξαγγειίαο πξέπεη λα είλαη κέζα ζην 2004! 10. Απνζεθεύζηε ηνλ πίλαθα θαη θιείζηε ηνλ. 11. Δκθαλίζηε ην παξάζπξν δηαιόγνπ ρέζεηο. 12. Πξνζζέζηε ηνπο πίλαθεο Παξαγγειίεο θαη Ιεπηνκέξεηεο παξαγγειηώλ θαη θιείζηε ην ελεξγό παξάζπξν. 13. Γεκηνπξγήζηε κηα ζρέζε κεηαμύ ηνπ πίλαθα Πξντόληα θαη ηνπ πίλαθα Ιεπηνκέξεηεο παξαγγειηώλ ζην πεδίν ΘσδΠαξαγγ (ζρέζε 1-Λ). 14. Πξνζζέζηε ζην παξάζπξν δηαιόγνπ ρέζεηο θαη ηνλ πίλαθα Πξτόληα. 15. Γεκηνπξγήζηε κηα ζρέζε κεηαμύ ηνπ πίλαθα Πξντόληα θαη ηνπ πίλαθα Ιεπηνκέξεηεο παξαγγειηώλ ζην πεδίν ΘσδΠξντόληνο (ζρέζε 1-Λ) ελεξγνπνηώληαο θαη ηελ αθεξαηόηεηα αλαθνξώλ. 16. Δπεμεξγαζηείηε ηελ πξώηε ζρέζε πνπ δεκηνπξγήζαηε ελεξγνπνηώληαο ηελ αθεξαηόηεηα αλαθνξώλ. 17. Απνζεθεύζηε ηε δηάηαμε ησλ ζρέζεσλ θαη θιείζηε ην παξάζπξν δηαιόγνπ ρέζεηο. 18. Θιείζηε ηε βάζε δεδνκέλσλ ζαο. Άζθεζε 7 1. Αλνίμηε ηε βάζε δεδνκέλσλ Τπνςήθηνη-01.mdb 2. Αλνίμηε ηνλ πίλαθα Δγγξαθέο ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο. 3. Ρπζκίζηε ηελ θαηάιιειε ηδηόηεηα ηνπ πεδίνπ ΖκΔγγξαθήο έηζη ώζηε λα απαηηείηαη ε εηζαγσγή δεδνκέλσλ ζ' απηό. 4. Γεκηνπξγήζηε έλαλ θαλόλα επηθύξσζεο ζην πεδίν ΖκΙήμεο έηζη ώζηε λα δέρεηαη κόλν εκεξνκελίεο γηα ηελ πεξίνδν 31/1/2003 κέρξη 31/12/ Γεκηνπξγήζηε έλα θείκελν επηθύξσζεο ζην πεδίν ΖκΙήμεο έηζη ώζηε λα εκθαλίδεηαη ην κήλπκα: Ζ εκεξνκελία ιήμεο ησλ καζεκάησλ πξέπεη λα είλαη κεηαμύ θαη 31/12/2003! 6. Απνζεθεύζηε ηνλ πίλαθα θαη θιείζηε ηνλ. 7. Αλνίμηε ηνλ πίλαθα Πόιεηο ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο. 8. Ρπζκίζηε ηελ θαηάιιειε ηδηόηεηα ηνπ πεδίνπ Υώξα έηζη ώζηε ε πξνεπηιεγκέλε ηηκή ηνπ πεδίνπ λα είλαη Διιάδα. 9. Απνζεθεύζηε ηνλ πίλαθα θαη θιείζηε ηνλ. 10. Δκθαλίζηε ην παξάζπξν δηαιόγνπ ρέζεηο. 11. Πξνζζέζηε ηνπο πίλαθεο Δγγξαθέο θαη Σάμεηο θαη θιείζηε ην ελεξγό παξάζπξν. 12. Γεκηνπξγήζηε κηα ζρέζε κεηαμύ ηνπ πίλαθα Δγγξαθέο θαη ηνπ πίλαθα Σάμεηο ζην πεδίν ΘΣ (ζρέζε 1-Λ). Σειίδα 55 από 130

56 13. Πξνζζέζηε ζην παξάζπξν δηαιόγνπ ρέζεηο θαη ηνλ πίλαθα Πξηνηρεία. 14. Γεκηνπξγήζηε κηα ζρέζε κεηαμύ ηνπ πίλαθα Πξηνηρεία θαη ηνπ πίλαθα Δγγξαθέο ζην πεδίν ΑΚ (ζρέζε 1-Λ) ελεξγνπνηώληαο ηελ αθεξαηόηεηα αλαθνξώλ. 15. Δπεμεξγαζηείηε ηελ πξώηε ζρέζε πνπ δεκηνπξγήζαηε ελεξγνπνηώληαο ηελ αθεξαηόηεηα αλαθνξώλ 16. Πξνζζέζηε ζην παξάζπξν δηαιόγνπ ρέζεηο θαη ηνλ πίλαθα Θάηνρνη ECDL 17. Γεκηνπξγήζηε κηα ζρέζε κεηαμύ ηνπ πίλαθα Πξηνηρεία θαη ηνπ πίλαθα Θάηνρνη ECDL ζην πεδίν Θάηνρνη ECDL (ζρέζε 1-Λ). 18. Απνζεθεύζηε ηε δηάηαμε ησλ ζρέζεσλ θαη θιείζηε ην παξάζπξν δηαιόγνπ ρέζεηο. 19. Θιείζηε ηε βάζε δεδνκέλσλ ζαο. Παξαηήξεζε: ε κηα βάζε πνπ ππάξρνπλ ήδε εγγξαθέο θαη ιόγσ ησλ νπνίσλ δελ κπνξεί λα εθαξκνζηεί ε αθεξαηόηεηα αλαθνξώλ λα δηνξζσζεί ην πξόβιεκα από ηνπο ζπνπδαζηέο κε ηε δηαγξαθή ησλ πξνβιεκαηηθώλ εγγξαθώλ. Σειίδα 56 από 130

57 Δξγαζηήξην 5: Φφξκεο Σηόρνη Μαζήκαηνο 1. Ση είλαη κηα θόξκα 2. Γνκή θόξκαο 3. Γεκηνπξγία Απηόκαηεο Φόξκαο 4. Γεκηνπξγία Φόξκαο κε ρξήζε Οδεγνύ 5. Γεκηνπξγία Φόξκαο ζε πξνβνιή ρεδίαζεο 6. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο 1. Τη είλαη κηα θόξκα Έλα από ηα πην ζεκαληηθά ζηνηρεία κηαο εθαξκνγήο, είλαη ε επθνιία πνπ παξέρεη ζηνλ ηειηθφ ρξήζηε φζνλ αθνξά ηελ αιιειεπίδξαζή ηνπ κε ην πξφγξακκα. ηηο πεξηπηώζεηο εθαξκνγώλ βάζεσλ δεδνκέλσλ όπνπ νη βαζηθέο δξαζηεξηόηεηεο ηνπ ρξήζηε πεξηνξίδνληαη ζπλήζσο ζε δηαδηθαζίεο θαηαρψξεζεο θαη δηαρείξηζεο δεδνκέλσλ, απηή ε επθνιία ζπλίζηαηαη ζηελ όζν ην δπλαηό πην θηιηθή αληηκεηώπηζε ηνπ ρξήζηε έηζη ώζηε ε απόδνζή ηνπ θαη ε ηαρύηεηα ηεο επεμεξγαζίαο ησλ πιεξνθνξηώλ πνπ θαηαρσξεί, λα θπκαίλνληαη ζε όζν ην δπλαηό πην πςειά επίπεδα. πλεπώο ν βαζηθόο ιόγνο δεκηνπξγίαο κηαο θόξκαο, είλαη ε δηεπθφιπλζε ηεο αιιειεπίδξαζεο ηνπ ρξήζηε κε ηε βάζε δεδνκέλσλ ηεο εθαξκνγήο. Δπεηδή όκσο νη πην ζεκαληηθέο από ηηο δξαζηεξηόηεηεο ηνπ ρξήζηε έρνπλ λα θάλνπλ κε ηε δηαρείξηζε ησλ δεδνκέλσλ ηεο βάζεο, είλαη πξνθαλέο πσο νη θόξκεο ζα πξέπεη λα ζπζρεηίδνληαη άκεζα κε ηνπο πίλαθεο ηεο βάζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα, γηα θάζε πίλαθα ηεο βάζεο κπνξνχκε λα θαηαζθεπάζνπκε κηα θφξκα, κέζσ ηεο νπνίαο ν ρξήζηεο ζα δηαρεηξίδεηαη ηα δεδνκέλα ηνπ πίλαθα. Κε άιια ιόγηα ε πξνέιεπζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ εκθαλίδνληαη ζε θάπνηα από ηηο θόξκεο ηεο εθαξκνγήο, είλαη έλαο πίλαθαο ή πνιιέο θνξέο θαη θάπνην εξώηεκα. Οη θόξκεο θαη νη αλαθνξέο αλαθέξνληαη ζε θάπνηνλ πίλαθα ή ζε θάπνην εξώηεκα θαη έηζη «θιεξνλνκνχλ» ηηο ηδηφηεηεο ηνπ πίλαθα ή ηνπ εξσηήκαηνο αληίζηνηρα. Απηό ζεκαίλεη όηη νη κορθές (Formats) θαη νη θαλόλες εγθσρόηεηας (Validation Rules) ρξεηάδεηαη λα νξηζηνύλ κόλν κία θνξά θαηά ηνλ ζρεδηαζκό ελόο πίλαθα. Σα θύιια δεδνκέλσλ είλαη ρξήζηκα γηα λα βιέπνπκε θαη λα ηξνπνπνηνύκε ηα δεδνκέλα ηεο βάζεο δεδνκέλσλ καο, αιιά δελ είλαη ηδηαίηεξα ειθπζηηθά θαη εύρξεζηα. Αλ ζέινπκε λα κνξθνπνηήζνπκε ηα δεδνκέλα καο κε θάπνηνλ εηδηθό ηξόπν ή λα απηνκαηνπνηήζνπκε ηε ρξήζε θαη ηελ ελεκέξσζή ηνπο, πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζνπκε κηα θφξκα (form). Οη θόξκεο κάο παξέρνπλ πνιιέο δπλαηόηεηεο: Κπνξνύκε λα ειέγρνπκε θαη λα βειηηψλνπκε ηνλ ηξόπν εκθάληζεο ησλ δεδνκέλσλ καο ζηελ νζόλε. Γηα παξάδεηγκα, κπνξνύκε λα πξνζζέζνπκε ρξώκαηα θαη ζθηέο ή λα κνξθνπνηήζνπκε ηνπο αξηζκνύο. Κπνξνύκε επίζεο λα πξνζζέζνπκε ρεηξηζηήξηα, όπσο πηπζζόκελα πιαίζηα θαηαιόγσλ ή πιαίζηα ειέγρνπ, λα εκθαλίδνπκε απεπζείαο πάλσ ζηε θόξκα αληηθείκελα ΔΑ (ύλδεζε θαη Δλζσκάησζε Αληηθεηκέλσλ, OLE), όπσο εηθόλεο θαη γξαθήκαηα θαη κπνξνύκε αθόκα λα ππνινγίδνπκε θαη λα εκθαλίδνπκε ηηκέο πνπ λα πξνέξρνληαη από ηα δεδνκέλα θάπνησλ πηλάθσλ ή Σειίδα 57 από 130

58 εξσηεκάησλ, π.ρ. λα ππνινγίδνπκε ην ΦΠΑ ζαλ ην 18% ηεο αμίαο ελόο πξντόληνο, ρσξίο λα ρξεηαζηεί λα νξίδνπκε μερσξηζηό πεδίν ΦΠΑ. Ζ εκθάληζε ησλ πιεξνθνξηώλ ζε πξνβνιή θύιινπ δεδνκέλσλ κπνξεί λα είλαη θνπξαζηηθή, κεξηθέο θνξέο είλαη αδύλαηνλ λα βιέπνπκε όιεο ηηο πιεξνθνξίεο από κηα εγγξαθή θαη γεληθά δελ δίλνπλ ηε δπλαηόηεηα λα παξνπζηάζνπκε κηα ηαθηνπνηεκέλε, επαγγεικαηηθή εκθάληζε ησλ δεδνκέλσλ καο. Κε ηε ρξήζε καθξνεληνιώλ ή δηαδηθαζηώλ ηεο VBA κπνξνύκε λα θάλνπκε εθηεηακέλεο δηνξζώζεηο ζηα δεδνκέλα. Κε ηε ρξήζε καθξνεληνιώλ ή δηαδηθαζηώλ ηεο VBA πνπ εθηεινύληαη κε ην πάηεκα ελόο πιήθηξνπ ηεο θόξκαο, κπνξνύκε λα ζπλδέζνπκε πνιιέο δηαθνξεηηθέο θόξκεο ή αλαθνξέο. Κπνξνύκε επίζεο, ρξεζηκνπνηώληαο καθξνεληνιέο, λα ηξνπνπνηνύκε ηε γξακκή κελνύ κηαο θόξκαο. Σηο πεξηζζόηεξεο θνξέο κηα θόξκα εκθαλίδεη ηηο εγγξαθέο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ κηα θάζε θνξά. Θάζε πεδίν εκθαλίδεηαη ζπλήζσο ζαλ πιαίζην θεηκέλνπ κε κηα εηηθέηα δίπια ηνπ. Γηα λα δνύκε έλαλ θαηάινγν κε ηηο δηαζέζηκεο θόξκεο, παηάκε ζηνλ δείθηε ηεο θαξηέιαο Φφξκεο ηνπ παξαζχξνπ Βάζεο Γεδνκέλσλ. ηε δεμηά πιεπξά ηνπ παξαζύξνπ Βάζεο Γεδνκέλσλ, ππάξρνπλ ηξία πιήθηξα εληνιώλ: Άλνηγκα Καο επηηξέπεη λα εκθαλίδνπκε θαη λα ελεκεξώλνπκε ηα δεδνκέλα καο κέζσ ηεο θόξκαο πνπ έρνπκε επηιέμεη από ηνλ θαηάινγν θνξκώλ. Κε ην πάηεκα απηνύ ηνπ πιήθηξνπ, αλνίγεη έλα παξάζπξν Φόξκαο ζηελ Άπνςε Φόξκαο. Σρεδίαζε Καο επηηξέπεη λα εκθαλίδνπκε θαη λα ηξνπνπνηνύκε ηε ζρεδίαζε ηεο επηιεγκέλεο θόξκαο. Αλνίγεη έλα παξάζπξν Φόξκαο ζε Άπνςε ρεδηαζκνύ. Γεκηνπξγία Καο επηηξέπεη λα δεκηνπξγνύκε κηα λέα θόξκα. Κπνξνύκε λα ην θάλνπκε κόλνη καο από ηελ αξρή ή λα ρξεζηκνπνηήζνπκε έλαλ από ηνπο Οδεγνχο Φνξκψλ (Form Wizards). 2. Γνκή θαη απνζήθεπζε θόξκαο Γνκή Φφξκαο Ζ θάζε θόξκα πνπ δεκηνπξγείηαη ραξαθηεξίδεηαη από κηα ζπγθεθξηκέλε δνκή, ε νπνία πεξηιακβάλεη έλα ζύλνιν από ελφηεηεο (sections). Οη πην ζεκαληηθέο από απηέο ηηο ελόηεηεο, είλαη ε θεθαιίδα (form header) θαη ην ππνζέιηδν (form footer) κηαο θόξκαο, θαζώο επίζεο θαη ην θεληξηθφ κέξνο ηεο θφξκαο ζην νπνίν απεηθνλίδνληαη ηα πεδία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε απηή. Η θεθαιίδα θαη ην ππνζέιηδν κηαο θφξκαο πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο νη νπνίεο παξακέλνπλ νη ίδηεο γηα θάζε εγγξαθή. Υαξαθηεξηζηηθό παξάδεηγκα πιεξνθνξίαο Σειίδα 58 από 130

59 πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηελ θεθαιίδα ηεο θόξκαο, είλαη ν ηίηινο πνπ ηε ραξαθηεξίδεη, ελώ ζην ππνζέιηδν ηεο θόξκαο, κπνξνύκε λα ηνπνζεηήζνπκε θνπκπηά εληνιώλ ή νδεγίεο γηα ηνλ ηξόπν ρξήζεο ηεο θόξκαο. Ζ ελόηεηα ηεο θεθαιίδαο θφξκαο ηππώλεηαη πξηλ ηελ πξώηε θόξκα ζηελ εθηύπσζε ελώ ε ελόηεηα ηνπ ππνζέιηδνπ θφξκαο ηππώλεηαη ζην ηέινο ηεο ηειεπηαίαο θόξκαο ζηελ εθηύπσζε. Οη ελόηεηεο θεθαιίδα ζειίδαο θαη ππνζέιηδν ζειίδαο δελ εκθαλίδνληαη πνηέ ζαλ κέξνο ηεο θόξκαο όηαλ είλαη ζηελ νζόλε αιιά ρξεζηκνπνηνύληαη κόλν όηαλ ηππώλεηε ηε θόξκα. Απηό είλαη απαξαίηεην δηόηη ε θεθαιίδα θαη ην ππνζέιηδν θόξκαο εκθαλίδνληαη κόλν κηα θνξά ζηελ εθηύπσζε. Οη ελόηεηεο θεθαιίδα ζειίδαο θαη ππνζέιηδν ζειίδαο ηππώλνληαη ζην πάλσ θαη ζην θάησ κέξνο ηεο θάζε ζειίδαο. Σέινο ζηελ θεληξηθή ελόηεηα ηεο θόξκαο πνπ θέξεη ηνλ ηίηιν «Λεπηνκέξεηεο» (Details), εκθαλίδνληαη νη εγγξαθέο ηνπ πίλαθα πνπ έρεη ζπζρεηηζηεί κε ηελ θόξκα πνπ ρξεζηκνπνηνύκε. 3. Γεκηνπξγία Απηόκαηεο Φόξκαο Σειίδα 59 από 130

60 Ζ απινύζηεξε κέζνδνο δεκηνπξγίαο κηαο θόξκαο είλαη λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηελ Απηφκαηε θφξκα σο εμήο: ην παξάζπξν ηεο Βάζεο Γεδνκέλσλ επηιέμηε ηνλ πίλαθα γηα ηνλ νπνίν ζέιεηε λα δεκηνπξγήζεηε ηε θόξκα ηε Βαζηθή γξακκή εξγαιείσλ θάληε θιηθ ζην θνπκπί Γεκηνπξγία αληηθεηκέλνπ: Απηφκαηε Φφξκα Η Από ην κελνύ Δηζαγσγή επηιέμηε Απηφκαηε Φφξκα Η ην παξάζπξν ηεο Βάζεο Γεδνκέλσλ επηιέμηε ην αληηθείκελν Φφξκεο ηε γξακκή εξγαιείσλ ηνπ παξαζχξνπ Βάζεο Γεδνκέλσλ θάληε θιηθ ζην Γεκηνπξγία. Δκθαλίδεηαη ην παξάζπξν δηαιόγνπ Γεκηνπξγία Φφξκαο. Θάληε θιηθ ζηελ επηινγή Απηφκαηε Φφξκα: ηήιε, επηιέμηε ηνλ πίλαθα πνπ ζέιεηε ζηε ιίζηα επηινγήο πίλαθα θαη παηήζηε ΟΚ. Γεκηνπξγείηαη κηα λέα θόξκα θαη εκθαλίδεηαη ζε πξνβνιή θόξκαο (ζε θαηάζηαζε εηζαγσγήο δεδνκέλσλ) ηε Βαζηθή γξακκή εξγαιείσλ θάληε θιηθ ζην Απνζήθεπζε θαη δώζηε θαηάιιειν όλνκα ζηε θόξκα. Θιείζηε ην παξάζπξν ηεο θόξκαο θάλνληαο θιηθ ζην θνπκπί Κιείζηκν. 4. Γεκηνπξγία Φόξκαο κε ηε Φξήζε Οδεγνύ Γηα λα δεκηνπξγήζνπκε κηα λέα θόξκα γηα ηε βάζε δεδνκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηνύκε, είλαη δηα ηεο ρξήζεο ηνπ απηνκαηνπνηεκέλνπ πξνγξάκκαηνο ηεο Access (Οδεγφο Φνξκψλ - form wizard), πνπ δηεπθνιύλεη ζεκαληηθά ηελ όιε δηαδηθαζία, θαη αλάγεη ηε δεκηνπξγία ηεο θόξκαο ζε κηα ζεηξά δηαδνρηθώλ θαη εληειώο θαζνξηζκέλσλ βεκάησλ. Γηα λα ζρεδηάζεηε κηα θφξκα ρξεζηκνπνηψληαο ηνλ Οδεγφο Φνξκψλ ην παξάζπξν ηεο βάζεο δεδνκέλσλ, επηιέγνπκε Φφξκεο ηε γξακκή εξγαιείσλ ηνπ παξαζχξνπ ηεο βάζεο δεδνκέλσλ θάληε θιηθ ζην Γεκηνπξγία Δκθαλίδεηαη ην παξάζπξν δηαιόγνπ Γεκηνπξγία θφξκαο: Σειίδα 60 από 130

61 Γηα λα δεκηνπξγήζεηε κηα απιή θόξκα, επηιέγνπκε ηνλ Οδεγφο Φνξκψλ. Θα ρξεηαζηεί επίζεο λα θαζνξίζεηε ηνλ πίλαθα ζηνλ νπνίν βαζίδεηαη ε ίδηα ε θόξκα. Δπηιέμηε ηελ πξνέιεπζε ησλ δεδνκέλσλ από ηελ πηπζζόκελε ιίζηα ζην θάησ κέξνο ηνπ παξαζύξνπ δηαιόγνπ. Θάληε θιηθ ζην ΟΚ. Δκθαλίδεηαη ην πξώην παξάζπξν δηαιόγνπ ηνπ Οδεγνύ θνξκώλ. Αλ έρεηε επηιέμεη ιάζνο πίλαθα κπνξείηε λα αιιάμεηε ηελ επηινγή από ηελ πηπζζόκελε ιίζηα Πίλαθεο/Δξσηήκαηα Δπηιέμηε ηα πεδία πνπ ζέιεηε λα εκθαλίζεηε ζηε θόξκα Σειίδα 61 από 130

62 Υξεζηκνπνηώληαο ηελ παξαπάλσ δηαδηθαζία, κπνξνύκε λα κεηαθέξνπκε ζην δεμί ζύλζεην πιαίζην εθείλα ηα πεδία ηνπ πίλαθα ηα νπνία ζα εκθαληζηνύλ ζηελ θαηλνύξηα θόξκα. ηηο πην πνιιέο πεξηπηώζεηο, εκθαλίδνπκε ζηε θόξκα όια ηα πεδία ηνπ πίλαθα, εθηόο από εθείλα ηα πεδία, ηα νπνία έρνπλ πξνζηεζεί ζηνλ πίλαθα σο μέλα θιεηδηά (foreign keys), πξνθεηκέλνπ λα πινπνηήζνπλ ηηο δηάθνξεο ζπζρεηίζεηο αλάκεζα ζηνπο πίλαθεο ηεο βάζεο. Κεηά ηνλ θαζνξηζκό απηώλ ησλ πεδίσλ, παηάκε ην θνπκπί Δπφκελν> Θαζνξίδνπκε ηε δηάηαμε ησλ πεδίσλ ζηε λέα θόξκα. Τπάξρνπλ έμη δηαθνξεηηθέο επηινγέο πνπ κπνξνύκε λα θάλνπκε όζνλ αθνξά απηή ηε δηάηαμε ησλ πεδίσλ: Γηάηαμε ζηήιεο (Columnar): πξνθαιεί ηελ εκθάληζε ησλ πεδίσλ ηεο θόξκαο ζε κία ζηήιε, ην έλα θάησ από ην άιιν. Γηάηαμε πίλαθα (Tabular): πξνθαιεί ηελ εκθάληζε πνιιαπιώλ ζειίδσλ, θάζε κία από ηηο νπνίεο, αληηζηνηρεί θαη ζε κηα εγγξαθή. Σα πεδία κηαο εγγξαθήο βξίζθνληαη ζηνηρηζκέλα νξηδόληηα θαηά κήθνο ηεο ίδηαο γξακκήο. Γηάηαμε θχιινπ δεδνκέλσλ (Datasheet): εκθαλίδεη ηα δεδνκέλα ηνπ πίλαθα πνπ ζπζρεηίδεηαη κε ηελ ηξέρνπζα θόξκα, ζε πξνβνιή θύιινπ δεδνκέλσλ. ηνηρηζκέλε θφξκα (Justified): πξνθαιεί ηελ εκθάληζε ηεο θόξκαο κε ηέηνην ηξόπν ώζηε ηα πεδία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε απηή, λα είλαη ζηνηρηζκέλα ζε γξακκέο θαη ζηήιεο. πγθεληξσηηθφο Πίλαθαο (PivotTable): δεκηνπξγεί έλαλ ζπγθεληξσηηθό πίλαθα γηα ηνλ πίλαθα. πγθεληξσηηθφ Γξάθεκα (PivotChart): δεκηνπξγεί έλαλ ζπγθεληξσηηθό γξάθεκα γηα ηνλ πίλαθα. Σειίδα 62 από 130

63 Έρνληαο θαζνξίζεη ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν ζα ιάβεη ρώξα ε δηάηαμε ησλ πεδίσλ ηεο ηξέρνπζαο θόξκαο, παηάκε ην θνπκπί Δπφκελν> Δκθαλίδεηαη ην παξάζπξν ηνπ επόκελνπ ζρήκαηνο, από όπνπ κπνξνύκε λα θαζνξίζνπκε ηα ραξαθηεξηζηηθά εκθάληζεο ησλ πεδίσλ ηεο θόξκαο. ην ηειεπηαίν ζηάδην δεκηνπξγίαο ηεο θόξκαο, ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε ην όλνκα ηεο θόξκαο θαζώο θαη ην εάλ επηζπκνύκε λα πξνρσξήζνπκε άκεζα ζηε δηαδηθαζία θαηαρώξεζεο δεδνκέλσλ, ή ελαιιαθηηθά, εάλ ζέινπκε λα κεηαβάιινπκε ηε ζρεδίαζε ηεο θόξκαο. ιεο απηέο νη δηαδηθαζίεο πξαγκαηνπνηνύληαη κέζα από ην επόκελν πιαίζην δηαιόγνπ, ην νπνίν θαη ηεξκαηίδεη ηελ απηνκαηνπνηεκέλε δεκηνπξγία ηεο θόξκαο θαη επηηξέπεη ηελ άκεζε ρξήζε ηεο γηα ηελ αιιειεπίδξαζή καο κε ηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ ζπζηήκαηνο. Σειίδα 63 από 130

64 5. Γεκηνπξγία Φόξκαο ζε πξνβνιή Σρεδίαζεο ε πεξηπηώζεηο θαηά ηηο νπνίεο δελ επηζπκνύκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ην απηνκαηνπνηεκέλν πξόγξακκα δεκηνπξγίαο θνξκώλ πνπ καο παξέρεη ε Αccess, κπνξνχκε λα ζρεδηάζνπκε ηε θφξκα κε ην ρέξη, θαη λα θαζνξίζνπκε κφλνη καο ηηο ηδηφηεηέο ηεο, νη νπνίεο θπξίσο αθνξνχλ ην είδνο θαη ηε δηάηαμε ησλ πεδίσλ πάλσ ζηελ επηθάλεηά ηεο, θαζψο θαη ηελ ελδερφκελε ζπζρέηηζε πνπ πθίζηαηαη αλάκεζα ζηα πεδία ηεο θφξκαο θαη ηα αληίζηνηρα πεδία ηνπ πίλαθα απφ ηνλ νπνίν ε θφξκα παίξλεη δεδνκέλα. Γηα λα ζρεδηάζνπκε κηα θόξκα κε ηνλ ηξόπν απηό, επηιέγνπκε από ην θεληξηθό παξάζπξν δηαρείξηζεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ, ηελ επηινγή «Φφξκεο», θαη από εθεί, ηε ιεηηνπξγία «Γεκηνπξγία θφξκαο ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο». ηελ πεξίπησζε απηή ε Microsoft Access, ζα καο εκθαλίζεη κηα θελή θφξκα ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο, ζηελ νπνία κπνξνύκε λα πξνζζέζνπκε ηα θαηάιιεια ζε θάζε πεξίπησζε πεδία, έηζη ώζηε λα ηθαλνπνηήζνπκε ηηο αλάγθεο καο. Η εξγαιεηνζήθε: ε δηαδηθαζία ηεο πξνζζήθεο πιαηζίσλ ειέγρνπ ζηελ επηθάλεηα ηεο θόξκαο πνπ πξόθεηηαη λα θαηαζθεπάζνπκε, κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί πάξα πνιύ εύθνια ρξεζηκνπνηώληαο κηα εηδηθή γξακκή εξγαιείσλ, πνπ νλνκάδεηαη εξγαιεηνζήθε, θαη πεξηιακβάλεη ηα πην ζεκαληηθά αληηθείκελα πνπ κπνξνύκε λα ηνπνζεηήζνπκε ζε κία θόξκα. Αλάινγα κε ηε ζέζε ηεο πάλσ ζηελ νζόλε, ε εξγαιεηνζήθε κπνξεί λα εκθαληζηεί είηε σο γξακκή εξγαιείσλ είηε σο παξάζπξν νη δηαζηάζεηο θαη ην κέγεζνο ηνπ νπνίνπ κπνξνύλ λα ξπζκηζηνύλ θαηά βνύιεζε. Σππηθή κνξθή απηήο ηεο γξακκήο εξγαιείσλ, παξνπζηάδεηαη ζην επόκελν ζρήκα: Σειίδα 64 από 130

65 Ζ εξγαιεηνζήθε πεξηέρεη έλα πιήζνο θνπκπηψλ θάζε έλα εθ ησλ νπνίσλ, επηηξέπεη ηελ εηζαγσγή θάπνηνπ ζηνηρείνπ ειέγρνπ ζηελ επηθάλεηα ηεο ηξέρνπζαο θφξκαο. Οη αλαιπηηθέο ιεηηνπξγίεο όισλ απηώλ ησλ θνπκπηώλ, παξνπζηάδνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα: Κνπκπί Δξκελεία Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ επηινγή αληηθεηκέλσλ ζηελ επηθάλεηα ηεο θφξκαο. Δπηιέγνληαο έλα αληηθείκελν επηιέγεηαη ηαπηόρξνλα θαη ε εηηθέηα πνπ ην ζπλνδεύεη. Γηα λα επηιέμνπκε πεξηζζόηεξα από έλα αληηθείκελα ηελ ίδηα ρξνληθή ζηηγκή, ηα επηιέγνπκε δηαδνρηθά ην έλα κεηά ην άιιν, θξαηώληαο παηεκέλν ην πιήθηξν Shift. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ εηζαγσγή ελόο πιαηζίνπ ειέγρνπ πάλσ ζηελ επηθάλεηα ηεο ηξέρνπζαο θόξκαο, κε ηε βνήζεηα ηνπ θαηάιιεινπ πξνγξάκκαηνο θαζνδήγεζεο (control wizard). Απηή ε δηαδηθαζία πξαγκαηνπνηείηαη όηαλ ην θνπκπί απηό είλαη παηεκέλν πξνο ηα κέζα, ελώ ζηελ αληίζεηε πεξίπησζε, ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη νη ιεηηνπξγίεο ηνπ πιαηζίνπ ειέγρνπ, ζα πξέπεη λα πξαγκαηνπνηεζνύλ κε ην ρέξη Δπηηξέπεη ηελ εηζαγσγή εηηθέηαο ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ηεο ηξέρνπζαο θφξκαο. Κηα εηηθέηα θαζνξίδεη ην φλνκα θαη ην ξφιν θάπνηνπ πιαηζίνπ ειέγρνπ, θαη γεληθά πεξηέρεη ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηε ιεηηνπξγηθόηεηα θαη ηνλ ηξόπν ρξήζεο ησλ πεδίσλ ηεο θόξκαο. Δπηηξέπεη ηελ εηζαγσγή πιαηζίνπ θεηκέλνπ ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ηεο ηξέρνπζαο θφξκαο. Έλα πιαίζην θεηκέλνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θαηαρψξεζε δεδνκέλσλ απφ ην ρξήζηε ηεο εθαξκνγήο. Αο ζεκεησζεί πσο ην πιαίζην θεηκέλνπ αξρηθά είλαη κε δεζκεπκέλν θαη ζα πξέπεη λα ην ζπζρεηίζνπκε κε ην πεδίν θάπνηνπ πίλαθα εάλ ζέινπκε λα πξνζπειάζνπκε ηα δεδνκέλα ηεο βάζεο. Δπηηξέπεη ηελ εηζαγσγή κηαο νκάδαο πιαηζίσλ ειέγρνπ (check boxes ή radio buttons) από ηα νπνία κπνξνύκε λα επηιέμνπκε κόλν έλα θάζε θνξά. Υξεζηκνπνηώληαο ην πξόγξακκα θαζνδήγεζεο κπνξνύκε λα θαζνξίζνπκε πιήξσο ηε ιεηηνπξγηθόηεηα απηώλ ησλ θνπκπηώλ όπσο είλαη ε κνξθή ηνπο, νη ηηκέο πνπ πεξηιακβάλνπλ θαη νη εηηθέηεο πνπ θαζνξίδνπκε γη απηά. Δπηηξέπεη ηε δεκηνπξγία ελφο θνπκπηνχ ελαιιαγήο ην νπνίν κπνξεί λα βξεζεί ζε δύν θαηαζηάζεηο επηιεγκέλν ή φρη. Κε ηνλ ηξόπν απηό κπνξνύκε λα απνδώζνπκε ηηκέο ζε Boolean κεηαβιεηέο νη νπνίεο κπνξνύλ λα ιάβνπλ κόλν ηηο ηηκέο TRUE θαη FALSE. Δπηηξέπεη ηε δεκηνπξγία ελφο θνπκπηνχ επηινγήο (radio button). Απηνύ ηνπ είδνπο ηα θνπκπηά ζπλήζσο είλαη νκαδνπνηεκέλα ζε νκάδεο θνπκπηώλ θαη ε ιεηηνπξγία ηνπο είλαη ηέηνηα ώζηε ζε θάζε ρξνληθή ζηηγκή λα είλαη δπλαηή ε επηινγή κόλν ελόο από απηά. Κε ηνλ ηξόπν απηό είλαη δπλαηή ε επηινγή από ην ρξήζηε κηαο ηηκήο από έλα ζύλνιν ηηκώλ γηα θάπνηα ηδηόηεηα ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία ελφο θνπκπηνχ επηινγήο (check box) ην νπνίν κπνξεί λα βξεζεί κόλν ζε δύν θαηαζηάζεηο επηιεγκέλν ή φρη. Κε ηνλ ηξόπν απηό κπνξνύκε λα θαηαρσξήζνπκε ηηκέο ζε Boolean κεηαβιεηέο νη νπνίεο κπνξνύλ λα πάξνπλ κόλν δύν ηηκέο, TRUE ή FALSE. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία ελφο ζχλζεηνπ πιαηζίνπ (combo box) ην νπνίν εκθαλίδεη έλα αλαδπόκελν list box από όπνπ είλαη δπλαηή ε επηινγή κηαο ηηκήο κέζα από έλα ζύλνιν ηηκώλ. Υξεζηκνπνηείηαη θαηά θόξνλ ζηηο θόξκεο ηηο Microsoft Access, γηα ηελ απόδνζε ηηκώλ ζε πεδία ηεο θόξκαο νη νπνίεο αλήθνπλ ζε θάπνην ζύλνιν. Σειίδα 65 από 130

66 Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία ελφο πιαηζίνπ ιίζηαο (list box) ην νπνίν, όπσο θαη ζηελ πξνεγνύκελε πεξίπησζε επηηξέπεη ζην ρξήζηε λα επηιέμεη θάπνηα ηηκή κέζα από έλα ζύλνιν ηηκώλ. Κε ηνλ ηξόπν απηό είλαη δπλαηή ε απόδνζε ηηκώλ ζε πεδία ηεο θόξκαο ηα νπνία ζπλήζσο ζρεηίδνληαη κε πεδία ησλ πηλάθσλ ηεο βάζεο. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία ελφο θνπκπηνχ εληνιήο (push button), ην νπνίν κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζε κία θόξκα γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ελόο ζπλόινπ ελεξγεηώλ. Οη ελέξγεηεο απηέο ζηηο πην πνιιέο πεξηπηώζεηο πεξηιακβάλνπλ ην άλνηγκα θαη ην θιείζηκν κηαο θόξκαο ή ηελ εθηέιεζε κηαο καθξνεληνιήο ή ελόο εξσηήκαηνο. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ εηζαγσγή κηαο εηθφλαο ζε θάπνην ζεκείν ηεο ηξέρνπζαο θφξκαο. Υξεζηκνπνηώληαο απηό ην ζηνηρείν ειέγρνπ, ην πξόγξακκα ζα καο δεηήζεη ην όλνκα ηνπ αξρείνπ πνπ πεξηέρεη ηελ εηθόλα πνπ ζέινπκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε. Ζ Microsoft Access επη-ηξέπεη ηελ εηζαγσγή ησλ πην θνηλώλ πξνηύπσλ εηθόλσλ όπσο εηθφλεο BMP, GIF θαη JPG. Δπηηξέπεη ηελ εηζαγσγή ελφο κε δεζκεπκέλνπ αληηθεηκέλνπ ζε θάπνην ζεκείν ηεο ηξέρνπζαο θόξκαο. Ζ εηζαγσγή ηνπ ελ ιόγσ αληηθεηκέλνπ, ζα ιάβεη ρώξα ρξεζηκνπνηώληαο ην κεραληζκφ OLE (Object Linking and Embedding). Κε ηνλ ηξόπν απηό είλαη δπλαηή ε ρξήζε πνιιώλ γλσζηώλ ηύπσλ αληηθεηκέλσλ, όπσο αξρεία θεηκέλνπ, ινγηζηηθά θύιια θαζώο θαη αξρεία πνιπκεζηθώλ εθαξκνγώλ. Δπηηξέπεη ηελ εηζαγσγή ελφο αληηθεηκέλνπ ζχκθσλα κε ην κεραληζκφ OLE ην νπνίν φκσο είλαη δεζκεπκέλν, ζπζρεηίδεηαη δειαδή κε θάπνην πεδίν θάπνηνπ πίλαθα ηεο βάζεο. Κε ηνλ ηξόπν απηό γηα παξάδεηγκα είλαη δπλαηή ε απνζήθεπζε ηεο θσηνγξαθίαο γηα θάζε έλαλ από ηνπο εξγαδόκελνπο ηεο εηαηξείαο. Δπηηξέπεη ηελ εηζαγσγή ελφο ζηνηρείνπ αιιαγήο ζειίδαο ζε θάπνην ζεκείν ηεο ηξέρνπζαο θφξκαο. Κε ηνλ ηξόπν απηό είλαη δπλαηό λα νξίζνπκε γηα κία θόξκα πεξηζζόηεξεο από κία ζειίδεο, θάηη πνπ γίλεηαη ζπλήζσο γηα πνιύ κεγάιεο θόξκεο. Σα ζεκεία ζηα νπνία ηνπνζεηνύκε ζηνηρεία αιιαγήο ζειίδαο είλαη εθείλα ζηα νπνία κεηαθέξεηαη ν ρξήζηεο όηαλ ρξεζηκνπνηεί ηα πιήθηξα Page Up θαη Page Down. Δπηηξέπεη ηελ εηζαγσγή ελφο πεδίνπ πνιιαπιψλ ζειίδσλ (property sheet). Σα πεδία απηά πεξηέρνπλ πεξηζζόηεξεο από κηα ζειίδεο, θάζε κηα εθ ησλ νπνίσλ πεξηέρεη γεληθά κηα νκάδα πεδίσλ πνπ ζπζρεηίδνληαη κεηαμύ ηνπο. Γηα παξάδεηγκα γηα θάζε ππάιιειν ηεο εηαηξείαο κπνξνύκε λα εκθαλίζνπκε δύν ηέηνηεο ζειίδεο, κηα κε ηα πξνζσπηθά θαη κηα κε ηα νηθνλνκηθά ηνπ ζηνηρεία. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία δεπηεξεχνπζαο θφξκαο (ή ππνθφξκαο) κέζα ζηελ ηξέρνπζα θφξκα. Οη ππνθόξκεο ρξεζηκνπνηνύληαη θαηά θόξνλ γηα ηελ εκθάληζε ζηνηρείσλ πηλάθσλ πνπ ζπζρεηίδνληαη κέζσ κηαο ζρέζεο 1:Ν. Γηα παξάδεηγκα ζηε θόξκα πνπ πεξηέρεη ηα ζηνηρεία θάπνηνπ ηκήκαηνο, κπνξνύκε λα εκθαλίζνπκε κηα ππνθφξκα πνπ λα πεξηιακβάλεη ηα ζηνηρεία ησλ ππαιιήισλ πνπ εξγάδνληαη ζε απηό ην ηκήκα. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ράξαμε ζηε επηθάλεηα ηεο θφξκαο κηαο απιήο γξακκήο πξνθεηκέλνπ λα νξγαλώζνπκε θαιύηεξα ηα πεδία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε απηή. Ο ρξήζηεο έρεη ηε δπλαηόηεηα λα θα-ζνξίζεη ηα ραξαθηεξηζηηθά απηήο ηεο γξακκήο, όπσο ην πάρνο ηεο, ηηο δηαζηάζεηο ηεο, ην ρξώκα ηεο θαη ηελ εκθάληζή ηεο ζπλερήο ή δηαθεθνκκέλε. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ράξαμε ζηελ επηθάλεηα ηεο θφξκαο ελφο νξζνγσλίνπ ζρήκαηνο. πσο θαη ζηελ πξνεγνύκελε πεξίπησζε, κπνξνύκε λα θαζνξίζνπκε ηα ραξαθηεξηζηηθά εκθάληζεο απηνύ ηνπ νξζνγσλίνπ, όπσο είλαη ην πάρνο ηνπ, ην ρξώκα ηνπ, θαη ν ηξόπνο κε ηνλ νπνίν απηό ζα απεηθνλίδεηαη ζηελ επηθάλεηα ηεο θόξκαο. Δπηηξέπεη ηελ θαηαρψξεζε πξνρσξεκέλσλ ζηνηρείσλ ειέγρνπ ζηελ επηθάλεηα ηεο θφξκαο, όπσο είλαη Active Movie Controls, Microsoft Office Chart, Tabular Data Control, θιπ. Ζ θαηαρώξεζε απηή πξαγκαηνπνηείηαη δηα ηεο επηινγήο ηνπ πξνρσξεκέλνπ ζηνηρείνπ ειέγρνπ από ην κελνύ επηινγώλ πνπ εκθαλίδεηαη. Σειίδα 66 από 130

67 6. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Άζθεζε 1: Γεκηνπξγήζηε κηα θόξκα γηα ηνλ πίλαθα «Καηεγνξίεο Πξντφλησλ» ρξεζηκνπνηώληαο ηελ Απηόκαηε Φόξκα. Οκνίσο γηα ηνλ πίλαθα «Λεπηνκέξεηεο Παξαγγειηψλ». Άζθεζε 2: Γεκηνπξγήζηε θόξκεο γηα ηνπο πίλαθεο «Πξντφληα», «Πειάηεο», «Παξαγγειίεο», «Πξνκεζεπηέο» ρξεζηκνπνηώληαο ηνλ Οδεγφ Φνξκψλ. Σειίδα 67 από 130

68 Δξγαζηήξην 6: ηνηρεία ειέγρνπ - Τπνθφξκεο (Γεπηεξεχνπζεο Φφξκεο) Σηόρνη Μαζήκαηνο 1. Γεκηνπξγία Τπνθόξκαο (Γεπηεξεύνπζαο θόξκαο) 2. Γεκηνπξγία αδέζκεπησλ (unbound) ζηνηρείσλ ζε θόξκα 3. Γεκηνπξγία, ηξνπνπνίεζε ζύλζεηνπ πιαηζίνπ (combo box), πιαίζην ιίζηαο (list box), νκάδαο θνπκπηώλ επηινγήο (option group), θνπκπηνύ εληνιήο (command button) 4. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο 1. Γεκηνπξγία Υπνθόξκαο (Γεπηεξεύνπζαο θόξκαο) Τπάξρνπλ πεξηπηώζεηο πνπ ηα δεδνκέλα πνπ πξνβάιινληαη ζε κηα θόξκα δελ είλαη αξθεηά γηα ηελ πιήξε θαηαλόεζε ησλ δεδνκέλσλ. Γηα παξάδεηγκα ζε κηα θόξκα βαζηζκέλε ζηνλ πίλαθα Παξαγγειίεο κέζσ ηεο νπνίαο πξνβάιινληαη ηα δεδνκέλα κηαο παξαγγειίαο κπνξεί λα εκθαλίδεηαη κόλν ν Θσδηθόο Πειάηε θαη λα κελ εκθαλίδνληαη ηα πιήξε ζηνηρεία ηνπ πειάηε εθόζνλ απηά βξίζθνληαη ζε άιινλ πίλαθα. ε απηέο ηηο πεξηπηώζεηο ππάξρεη ε δπλαηόηεηα εηζαγσγήο κηαο δεύηεξεο θόξκαο κέζα ζηελ πξώηε θόξκα, εθόζνλ νη πίλαθεο ζηνπο νπνίνπο βαζίδνληαη νη θόξκεο ζπλδένληαη κεηαμύ ηνπο. Ζ ππνθφξκα ή δεπηεξεχνπζα θφξκα (subform) νξίδεηαη σο κηα θόξκα ε νπνία βξίζθεηαη ελζσκαησκέλε ζε κία άιιε θόξκα (θύξηα θόξκα) θαη ηα δεδνκέλα ηεο νπνίαο, ζπζρεηίδνληαη κε εθείλα ηεο θύξηαο θόξκαο. Οη ππνθόξκεο ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα εκθαλίζνπλ δεδνκέλα πηλάθσλ νη νπνίνη ζπζρεηίδνληαη κέζσ κηαο ζπζρέηηζεο κε πνιιαπιόηεηα έλα πξνο πνιιά (1:Ν). ε απηή ηελ πεξίπησζε ε θύξηα θόξκα εκθαλίδεη ηα δεδνκέλα από ηελ πιεπξά ηνπ έλα ηεο ζρέζεο, ελώ ε ππνθόξκα εκθαλίδεη ηα δεδνκέλα από ηελ πιεπξά πνιιά. Γεκηνπξγία Τπνθφξκαο/Γεπηεξεχνπζαο θφξκαο θαη ζχλδεζή ηεο κε ηελ θχξηα θφξκα (κε ηνλ νδεγφ) Αλνίμηε ηε θόξκα (θύξηα) ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο. Π.ρ. αλνίμηε ηε θόξκα Πειάηεο ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο Παηήζηε ην εξγαιείν Γεπηεξεχνπζα Φφξκα/ Έθζεζε ζηελ Δξγαιεηνζήθε Θάληε θιηθ ζην ζεκείν πνπ ζέιεηε λα ηνπνζεηήζεηε ηε δεπηεξεύνπζα θόξκα Δκθαλίδεηαη ην παξάζπξν πνπ ζαο πξνηξέπεη λα δεκηνπξγήζεηε κηα δεπηεξεύνπζα θόξκα κε βάζε έλαλ από ηνπο παξαθάησ ππάξρνληεο πίλαθεο ή εξσηήκαηα: Θάληε θιηθ ζηελ επηινγή Υξήζε ππαξρφλησλ πηλάθσλ θαη εξσηεκάησλ θαη παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν> Σειίδα 68 από 130

69 Δπηιέμηε από ηε ιίζηα Πίλαθεο/Δξσηήκαηα ηνλ πίλαθα ή ην εξώηεκα πνπ ζέιεηε λα δεκηνπξγήζεηε ηε θόξκα, ζην παξάδεηγκά καο επηιέμηε ηνλ πίλαθα Παξαγγειίεο θαη αθνινύζσο επηιέμηε ηα πεδία πνπ επηζπκείηε λα ζπκπεξηιάβεηε ζηελ δεπηεξεύνπζα θόξκα από ηε ιίζηα Γηαζέζηκα Πεδία θαη παηήζηε ην θνπκπί > γηα λα ηα πεξάζεηε ζηε ιίζηα Δπηιεγκέλα Πεδία. Παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>. ην παξάδεηγκα, επηιέμηε ηα πεδία ΚσδΠαξαγγειίαο, ΗεξΠαξαγγειίαο, ΗκεξΠαξάδνζεο θαη ΣεΔμέιημε. Σειίδα 69 από 130

70 Δκθαλίδεηαη ην παξαθάησ παξάζπξν. Δάλ επηιέμεηε ηελ επηινγή Να επηιέμσ εγψ απφ ηε ιίζηα ζα πξέπεη λα επηιέμεηε κηα από ηηο πξνηεηλόκελεο ζπλδέζεηο πνπ εκθαλίδνληαη ζην παξάζπξν θαη θαηόπηλ παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>. Δάλ επηιέμεηε ηελ επηινγή Να νξίζσ εγψ ηόηε ρξεζηκνπνηείζηε ηηο δύν αλαπηπζζόκελεο ιίζηεο γηα λα επηιέμεηε ην (ηα) θαηάιιειν (-α) πεδία ζύλδεζεο θαη θαηόπηλ παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>. ην βήκα απηό θαζνξίζακε ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν ζα ζπζρεηίζνπκε ηελ θύξηα κε ηε δεπηεξεύνπζα θόξκα. Απηό έγηλε κε ην λα ηαπηνπνηήζνπκε ην θνηλό πεδίν αλάκεζα ζηνπο αληίζηνηρνπο πίλαθεο, θαη ην νπνίν πινπνηεί ηε ζπζρέηηζε πνπ πθίζηαηαη αλάκεζά ηνπο. Σειίδα 70 από 130

71 ηελ επόκελε νζόλε πιεθηξνινγήζηε έλα ελδεηθηηθό όλνκα γηα ηε δεπηεξεύνπζα θόξκα αλ ην επηζπκείηε. Παηήζηε ην θνπκπί Σέινο. Αλ ζέιεηε λα ρξεζηκνπνηήζεηε κηα ππάξρνπζα θόξκα ζαλ δεπηεξεύνπζα ηόηε εθηειέζηε ηα παξαθάησ. Γηα παξάδεηγκα, αλνίμηε ζε κνξθή ζρεδίαζεο ηε θόξκα Πξνκεζεπηέο. ηελ θόξκα απηή ζα δεκηνπξγήζνπκε κηα ππνθόξκα κε όλνκα Πξντόληα από Πξνκεζεπηή. Θάληε θιηθ ζηελ επηινγή Υξήζε κηαο ππάξρνπζαο θφξκαο. Δπηιέμηε κηα από ηηο δηαζέζηκεο θόξκεο από ηε ιίζηα. ην παξάδεηγκά καο επηιέμηε ηε θόξκα Πξντόληα. Παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>. Δπηιέμηε ηνλ ηξόπν ζύλδεζεο ησλ δύν θνξκώλ θαη παηήζηε ην παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>. ηελ επόκελε νζόλε πιεθηξνινγήζηε έλα ελδεηθηηθό όλνκα γηα ηε δεπηεξεύνπζα θόξκα αλ ην επηζπκείηε. Παηήζηε ην θνπκπί Σέινο. 2. Γεκηνπξγία αδέζκεπησλ (unbound) ζηνηρείσλ ζε θόξκα Σα ζηνηρεία ειέγρνπ είλαη ην κέζνλ κε ην νπνίν παξνπζηάδνληαη ηα δεδνκέλα θαη νη άιιεο πιεξνθνξίεο ζε κηα θόξκα. Θάζε αληηθείκελν κηαο θόξκαο είλαη έλα ζηνηρείν ειέγρνπ θάπνηνπ ηύπνπ, πνπ κπνξεί λα είλαη έλα ζύλζεην πιαίζην, κηα εηηθέηα, έλα ινγόηππν ή κηα γξακκή. Σα ζηνηρεία ειέγρνπ πξνζηίζεληαη από ηελ Δξγαιεηνζήθε θαη ηε Λίζηα Πεδίσλ. Τπάξρνπλ δύν βαζηθνί ηύπνη ζηνηρείσλ ειέγρνπ: i. Γεζκεπκέλα ζηνηρεία ειέγρνπ εκθαλίδνπλ δπλακηθέο (κεηαβαιιόκελεο) πιεξνθνξίεο ζε κηα θόξκα. ηαλ ρξεζηκνπνηείηε ηνλ Οδεγό Φνξκώλ ή ηελ Απηόκαηε Φόξκα γηα λα δεκηνπξγήζεηε κηα θόξκα, δεκηνπξγνύληαη απηόκαηα δεζκεπκέλα ζηνηρεία ειέγρνπ γηα θάζε πεδίν πνπ πξνζζέηεηε ζηε θόξκα. ii. Αδέζκεπηα ζηνηρεία ειέγρνπ πεξηέρνπλ ζπλήζσο πιεξνθνξίεο πνπ είλαη ζηαηηθέο ζε ζρέζε κε ην αξρείν πξνέιεπζεο, όπσο εηηθέηεο, πιαίζηα ειέγρνπ, radio buttons θηι. Γηα λα εκθαλίζεηε ηελ Δξγαιεηνζήθε Αλ ε Δξγαιεηνζήθε δελ θαίλεηαη, ζηε Βαζηθή γξακκή εξγαιείσλ θάληε θιηθ ζην θνπκπί Δξγαιεηνζήθε. Ή Από ην κελνύ Πξνβνιή επηιέμηε Γξακκέο Δξγαιείσλ θαη κεηά Δξγαιεηνζήθε. Γηα λα πξνζζέζεηε ζηνηρεία ειέγρνπ ζε κηα θφξκα Ζ Δξγαιεηνζήθε είλαη ε θύξηα κέζνδνο κε ηελ νπνία κπνξείηε λα πξνζζέζεηε ζηνηρεία ειέγρνπ ζηε θόξκα. Ζ Δξγαιεηνζήθε πεξηέρεη επίζεο έλα ρξήζηκν εξγαιείν πνπ νλνκάδεηαη Οδεγνί ζηνηρείσλ ειέγρνπ, ην νπνίν εάλ επηιερζεί ζα εκθαληζηνύλ Σειίδα 71 από 130

72 επηπιένλ παξάζπξα δηαιόγνπ γηα λα κπνξέζεηε λα νξίζεηε θάπνηεο ηδηόηεηεο ησλ ζηνηρείσλ ειέγρνπ. 3. Γεκηνπξγία, ηξνπνπνίεζε ζύλζεηνπ πιαηζίνπ (combo box), πιαίζην ιίζηαο (list box), νκάδαο θνπκπηώλ επηινγήο (option group), θνπκπηνύ εληνιήο (command button) Γεκηνπξγία ζχλζεηνπ πιαηζίνπ (combo box), πιαίζην ιίζηαο (list box) Έλα πιαίζην ειέγρνπ πνπ επίζεο ρξεζηκνπνηείηαη θαηά θόξνλ ζηηο θόξκεο θαηαρώξεζεο δεδνκέλσλ, είλαη ηα πιαίζηα ιίζηαο (list boxes) θαη ηα ζχλζεηα πιαίζηα (combo boxes). Θαη ηα δύν απηά ζηνηρεία εκθαλίδνπλ κηα ιίζηα από ηηκέο, από ηηο νπνίεο ν ρξήζηεο ζα πξέπεη λα επηιέμεη εθείλε πνπ ηνλ ελδηαθέξεη. Ζ δηαθνξά αλάκεζα ζηα δύν απηά πιαίζηα ειέγρνπ έρεη λα θάλεη κε ηνλ ηξφπν εκθάληζήο ηνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ην πιαίζην ιίζηαο παξακέλεη πάληνηε αλνηθηφ θαη εκθαλίδεη ζπλερώο ηα δεδνκέλα πνπ πεξηέρεη, ελώ ην ζχλζεην πιαίζην είλαη πάληνηε θιεηζηφ, θαη αλνίγεη κόλν όηαλ ν ρξήζηεο ην ρξεζηκνπνηεί γηα λα επηιέμεη θάπνηα από ηηο ηηκέο πνπ πεξηέρεη. Ζ πην ζεκαληηθή πιεξνθνξία πνπ ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε θαηά ηε δηαδηθαζία εηζαγσγήο ελόο list box ή combo box ζηελ επηθάλεηα ηεο ηξέρνπζαο θόξκαο, είλαη ε πξνέιεπζε ησλ ηηκψλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε απηφ. πσο θαίλεηαη θαη από ην επόκελν παξάζπξν, ν ρξήζηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα, ηφζν λα αλαθηήζεη ηηο ηηκέο απφ θάπνην πίλαθα ή απφ θάπνην εξψηεκα ηεο βάζεο, φζν θαη ηηο πιεθηξνινγήζεη απφ κφλνο ηνπ. ε κηα ηέηνηα πεξίπησζε, ε επηινγή πνπ ζα θάλεη, ζπζρεηίδεηαη άκεζα κε ηε θχζε ησλ ηηκψλ πνπ ζα εκθαληζηνχλε ζην ζηνηρείν ειέγρνπ. Παξάδεηγκα: ηε θόξκα Πξντόληα ζα πξνζζέζνπκε έλα ζύλζεην πιαίζην ε ίδηα δηαδηθαζία αθνινπζείηαη γηα ηε δεκηνπξγία πιαηζίνπ ιίζηαο- ην νπνίν ζα παίξλεη ηηκέο από ηνλ πίλαθα Καηεγνξίεο Πξντόλησλ. Από ηελ εξγαιεηνζήθε θάλνπκε θιηθ ζην ζηνηρείν ειέγρνπ πνπ ζέινπκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε. Δκθαλίδεηαη ην αθόινπζν παξάζπξν Σειίδα 72 από 130

73 Έρνληαο επηιέμεη ινηπόλ σο πεγή ησλ δεδνκέλσλ πξνέιεπζεο θάπνην πίλαθα ή θάπνην εξώηεκα, ζα πξέπεη ζην επόκελν ζηάδην, λα θαζνξίζνπκε πνηνο ζα είλαη απηόο ν πίλαθαο ή απηό ην εξώηεκα. Γηα λα ην θάλνπκε απηό, κεηαθεξόκαζηε ζην επόκελν παξάζπξν ηνπ νδεγνύ, θαη επηιέγνπκε από ηε ιίζηα πνπ εκθαλίδεη, ηνλ πίλαθα ή ην εξώηεκα ηα δεδνκέλα ηνπ νπνίνπ ζα εκθαλίζνπκε ζην πιαίζην πνπ θαηαζθεπάδνπκε. ην παξάδεηγκά καο ζα επηιέμνπκε ηνλ πίλαθα Καηεγνξίεο Πξντόλησλ. ην επόκελν βήκα ηεο δηαδηθαζίαο ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε πνηα πεδία ηνπ πίλαθα Καηεγνξίεο Πξντόλησλ ζα ρξεζηκνπνηεζνύλ γηα λα ηξνθνδνηήζνπλ ην ζύλζεην πιαίζην κε δεδνκέλα. ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε απηό είλαη ην πεδίν ΌλνκαΚαηεγνξίαο ην νπνίν θαη επηιέγνπκε. Δάλ ζέινπκε ην ζύλζεην πιαίζην πνπ θαηαζθεπάδνπκε λα έρεη πεξηζζόηεξεο από κία ζηήιεο, επηιέγνπκε ζην ζηάδην απηό θαη άιια πεδία. Παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>. Σειίδα 73 από 130

74 ην επόκελν βήκα θαζνξίδεηε εάλ ζέιεηε λα εκθαληζηνύλ ηαμηλνκεκέλεο θαηά αιθαβεηηθή ζεηξά νη ηηκέο ηνπ ζύλζεηνπ πιαηζίνπ. Παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>. ην επόκελν παξάζπξν παξνπζηάδεηαη ην ζύλζεην πιαίζην, έηζη όπσο ζα εκθαλίδεηαη ζηελ επηθάλεηα ηεο ηξέρνπζαο θόξκαο, ακέζσο κεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο θαηαζθεπήο ηνπ. ην ζεκείν απηό έρνπκε ηε δπλαηόηεηα εάλ ην επηζπκνύκε λα κεηαβάιινπκε ην πιάηνο ηεο ζηήιεο ηνπ πιαηζίνπ ιίζηαο, θάηη πνπ ην θάλνπκε πνιύ εύθνια, ρξεζηκνπνηώληαο ην πνληίθη. ην επόκελν βήκα ηεο δηαδηθαζίαο ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε κε πνην ηξφπν ε Microsoft Access ζα δηαπξαγκαηεπηεί ηελ ηηκή πνπ ζα επηιέγεη ν ρξήζηεο απφ ην ζχλζεην πιαίζην, θαηά ηελ αιιειεπίδξαζή ηνπ κε ηελ εθαξκνγή. Κηα εύθνιε ιύζε πνπ έρνπκε ζηε δηάζεζή καο είλαη λα δηαηεξήζνπκε απηή ηελ ηηκή γηα κειινληηθή ρξήζε. ηηο πην πνιιέο όκσο πεξηπηώζεηο, ε ηηκή απηή απνζεθεύεηαη ζε θάπνηνλ από ηνπο πίλαθεο ηεο βάζεο. Αο ππνζέζνπκε γηα παξάδεηγκα, πσο βξηζθόκαζηε ζηελ θαξηέια θαηαρώξεζεο ελόο πξντόληνο θαη επηζπκνύκε λα νξίζνπκε γηα ηνλ ελ ιόγσ πξντόλ θάπνηα θαηεγνξία. Δπεηδή όκσο θαη ε θαηεγνξία ζα έρεη θάπνηνλ θσδηθό κπνξνχκε λα εκθαλίζνπκε έλα πιαίζην ιίζηαο πνπ λα πεξηέρεη ηνπο θσδηθνχο φισλ ησλ θαηεγνξηψλ, λα δεηήζνπκε απφ ην ρξήζηε λα επηιέμεη ηνλ θσδηθφ ηεο ζπγθεθξηκέλεο θαηεγνξίαο απφ απηή ηε ιίζηα, θαη ζηε ζπλέρεηα λα θαηαρσξήζνπκε απηφλ ηνλ θσδηθφ ζην πεδίν Κσδηθφο Καηεγνξίαο γηα ην λέν Πξντφλ. Κε ηνλ ηξόπν απηό αθ ελόο κελ απινπνηνχκε θαη επηηαρχλνπκε ηε δηαδηθαζία, αθεηέξνπ δε, ειαρηζηνπνηνχκε ηελ πηζαλφηεηα εζθαικέλεο θαηαρψξεζεο, θαζώο ν θσδηθόο θαηεγνξίαο πνπ επηιέγεη ν ρξήζηεο είλαη έλαο ππαξθηφο θσδηθφο πνπ αλήθεη ζε θάπνηα από ηηο θαηεγνξίεο ησλ πξντόλησλ. Σειίδα 74 από 130

75 Παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>. ηελ επόκελε νζόλε ν θαζνξηζκόο ησλ ηδηνηήησλ γηα ην λέν ζύλζεην πιαίζην, νινθιεξώλεηαη κε ηελ θαηαρώξεζε ηνπ θεηκέλνπ ηεο εηηθέηαο πνπ ζα εκθαλίδεηαη ζηελ επηθάλεηα ηεο ηξέρνπζαο θόξκαο καδί κε ην θαηλνύξην ζηνηρείν ειέγρνπ. Γεκηνπξγία Οκάδαο Κνπκπηψλ Δπηινγήο (Option Group) ηηο πεξηπηώζεηο θαηά ηηο νπνίεο επηζπκνύκε λα επηιέμνπκε κηα ηηκή κέζα από θάπνην ζύλνιν ηηκώλ νη νπνίεο είλαη γλσζηέο, θαζνξηζκέλεο εθ ησλ πξνηέξσλ, θαη δελ πξόθεηηαη πνηέ λα κεηαβιεζνύλ, κπνξνύκε λα δεκηνπξγήζνπκε κηα νκάδα επηινγψλ ζε θάζε ζηνηρείν ηεο νπνίαο ζα απνδώζνπκε θαη κηα από απηέο ηηο ηηκέο. Σν βαζηθό ραξαθηεξηζηηθό απηήο ηεο νκάδαο είλαη πσο κφλν έλα απφ ηα ζηνηρεία ηεο κπνξεί λα είλαη επηιεγκέλν θάζε θνξά, θαη απηό ζεκαίλεη, πσο αλ επηιέμνπκε θάπνην από απηά ηα ζηνηρεία, ζα θαηαξγεζεί ε επηινγή από ην πξνεγνύκελν επηιεγκέλν ζηνηρείν. Αο δνύκε ηώξα κε πνην ηξόπν είλαη δπλαηή ε εηζαγσγή κηαο νκάδαο επηινγώλ κε ηε ρξήζε ηνπ νδεγνχ ζηνηρείσλ ειέγρνπ. ην παξάδεηγκά καο ζα θαηαζθεπάζνπκε κηα ηέηνηα νκάδα πξνθεηκέλνπ λα νκαδνπνηήζνπκε ηνπο πειάηεο ηνπ θαηαζηήκαηνο κε θξηηήξην ηελ ειηθία ηνπο. Γηα λα ην θάλνπκε απηό, νξίδνπκε πέληε νκάδεο ειηθηώλ απφ 15 έσο 25, απφ 26 έσο 35, απφ 36 έσο 45, απφ 46 έσο 65 θαη άλσ ησλ 65 εηψλ. Απηό ζεκαίλεη πσο ε νκάδα επηινγώλ ζα πεξηέρεη πέληε πιαίζηα ειέγρνπ ησλ νπνίσλ ηηο εηηθέηεο αλαγξάθνπκε ζην πιαίζην ηνπ επόκελνπ δηαιόγνπ, πνπ θέξεη ηνλ ηίηιν «Ολφκαηα Δηηθεηψλ». (εκείσζε: ν αξηζκφο ησλ ζηνηρείσλ ηεο νκάδαο επηινγψλ θαζνξίδεηαη απηφκαηα, θαη είλαη ν ίδηνο κε ην πιήζνο ησλ εηηθεηψλ πνπ αλαγξάθνπκε). Αλνίγνπκε ηε θόξκα Πειάηεο ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο θαη από ηελ εξγαιεηνζήθε επηιέγνπκε ην ζηνηρείν ειέγρνπ Οκάδα Κνπκπηψλ Δπηινγήο. 46 Δκθαλίδεηαη ην αθόινπζν παξάζπξν, όπνπ πιεθηξνινγνύκε ηα νλόκαηα ησλ πέληε εηηθεηώλ Σειίδα 75 από 130

76 Κεηά ηελ αλαγξαθή ησλ εηηθεηώλ ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε πνην από ηα ζηνηρεία ειέγρνπ απηήο ηεο νκάδαο επηινγώλ ζα εκθαλίδεηαη επηιεγκέλν όηαλ ν ρξήζηεο αλνίγεη ηελ ηξέρνπζα θόξκα γηα ηελ θαηαρώξεζε δεδνκέλσλ. Απηή ε πξνεπηιεγκέλε ηηκή (default value) θαζνξίδεηαη αλάινγα κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ζπλήζσο είλαη εθείλε πνπ ραξαθηεξίδεη ην κεγαιύηεξν πνζνζηό ησλ εγγξαθώλ πνπ θαηαρσξνύκε ζηνπο πίλαθεο. ην παξάδεηγκά καο σο πξνεπηιεγκέλε ηηκή ζέηνπκε ηελ νκάδα ειηθηώλ εηώλ. ην επόκελν βήκα ηεο δηαδηθαζίαο ζα πξέπεη ζε θάζε ζηνηρείν ηεο νκάδαο επηινγψλ λα αληηζηνηρίζνπκε θαη θάπνηα ηηκή. Απηή ε ηηκή ζα επηζηξέθεηαη ζηελ εθαξκνγή θαη ζα θαηαρσξείηαη ζηνλ πίλαθα ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο. Έηζη, εάλ ζηνλ πίλαθα Πειάηεο πξνζζέζνπκε αθόκε έλα αξηζκεηηθό πεδίν κε όλνκα «Ηιηθία», θαη ρξεζηκνπνηήζνπκε ηελ νκάδα επηινγώλ καδί κε ηηο ηηκέο πνπ παξνπζηάδνληαη ζην επόκελν παξάζπξν, ε επηινγή ηνπ ζηνηρείνπ κε εηηθέηα «26-35», ζα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ θαηαρώξεζε ηεο ηηκήο 2 ζην πεδίν «Ηιηθία» ηνπ πίλαθα Πειάηεο. Σειίδα 76 από 130

77 Υξεζηκνπνηώληαο ζην ζηάδην απηό ην θνπκπί «Δπόκελν» πεξλάκε ζηελ επόκελε νζόλε όπνπ κπνξνύκε λα θαζνξίζνπκε εάλ ε ηηκή πνπ επηζηξέθεηαη από ηελ νκάδα επηινγώλ, ζα θαηαρσξείηαη ζε θάπνην πεδίν θάπνηνπ πίλαθα ή απιώο ζα απνζεθεύεηαη γηα κειινληηθή ρξήζε. Αλάινγα ινηπόλ κε ηελ πεξίπησζε δηαιέγνπκε ηελ πξώηε ή ηε δεύηεξε επηινγή. ην παξάδεηγκά καο έρνπκε απνθαζίζεη λα απνζεθεύζνπκε απηή ηελ ηηκή ζην πεδίν «Ηιηθία» ηνπ πίλαθα Πειάηεο. (εκείσζε: Θα πξέπεη πξηλ ηε δεκηνπξγία απηνύ ηνπ ζηνηρείνπ ειέγρνπ λα έρεηε δεκηνπξγήζεη ην πεδίν «Ηιηθία» ζηνλ πίλαθα Πειάηεο). Κεηά ηνλ θαζνξηζκό ησλ ραξαθηεξηζηηθώλ ηεο νκάδαο επηινγήο, όζνλ αθνξά ηα δεδνκέλα πνπ δηαπξαγκαηεύεηαη, κπνξνύκε λα θαζνξίζνπκε θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά εκθάληζεο ησλ ζηνηρείσλ απηήο ηεο νκάδαο. ηηο πην πνιιέο πεξηπηώζεηο, απηά ηα ζηνηρεία αλαπαξίζηαληαη κε option buttons, ηα νπνία ν ρξήζηεο επηιέγεη ζπλήζσο κε ην πνληίθη. Δλαιιαθηηθά ζηε ζέζε ησλ Σειίδα 77 από 130

78 option buttons κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλε check boxes ή θνπκπηά ελαιιαγήο. Δθηόο από ην είδνο ησλ πιαηζίσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε κπνξνύκε λα θαζνξίζνπκε αθόκε θαη ηνλ ηξφπν ηεο εκθάληζεο ηεο νκάδαο επηινγήο, εάλ δειαδή ζα εκθαλίδεηαη επίπεδε, ππεξπςσκέλε ή βπζηζκέλε, θαζώο θαη εάλ ζα ζπλνδεύεηαη από ζθηά ή όρη. ια απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά εκθάληζεο κπνξνύλε λα θαζνξηζηνύλε από ην δηάινγν ηνπ επόκελνπ ζρήκαηνο. Σέινο, ε δηαδηθαζία θαζνξηζκνύ ησλ ηδηνηήησλ ηεο νκάδαο επηινγώλ, νινθιεξώλεηαη, θαζνξίδνληαο κηα εηηθέηα γηα απηή ηελ νκάδα, ε νπνία ζα εκθαλίδεηαη ζηελ επηθάλεηα ηεο ηξέρνπζαο θόξκαο, πξνθεηκέλνπ λα ελεκεξώλεη ην ρξήζηε γηα ην ξόιν απηήο ηεο νκάδαο θαη γηα ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν απηή ρξεζηκνπνηείηαη. Σειίδα 78 από 130

79 Γεκηνπξγία θνπκπηνχ εληνιήο (command button) Σα θνπκπηά εληνιψλ (command buttons) είλαη από ηα πην ζπλεζηζκέλα πιαίζηα ειέγρνπ θαη ρξεζηκνπνηνύληαη ζε όιεο αλεμαηξέησο ηηο θόξκεο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ελόο κεγάινπ πιήζνπο δηαδηθαζηώλ, όπσο ην άλνηγκα θαη ην θιείζηκν κηαο θφξκαο, ε εθηέιεζε θάπνηνπ εξσηήκαηνο, ή ε εθηχπσζε κηαο αλαθνξάο. Υξεζηκνπνηώληαο ηνλ νδεγό κπνξνύκε λα θαζνξίζνπκε ηόζν ηε δηαδηθαζία πνπ ζα πξαγκαηνπνηεζεί ρξεζηκνπνηώληαο θάπνην θνπκπί, όζν θαη ηηο παξακέηξνπο πνπ ελδερνκέλσο ρξεηαζηεί λα νξίζνπκε. Ο θαζνξηζκόο όισλ απηώλ ησλ πιεξνθνξηώλ κπνξεί λα γίλεη κέζα από ην επόκελν πιαίζην δηαιόγνπ, από όπνπ επηιέγνπκε ηε δηαδηθαζία πνπ καο ελδηαθέξεη ζε θάζε πεξίπησζε. Σν παξαπάλσ παξάζπξν πεξηέρεη θάπνηεο θαηεγνξίεο δηαδηθαζηώλ, θάζε κηα εθ ησλ νπνίσλ πεξηιακβάλεη έλα πιήζνο ελεξγεηώλ πνπ κπνξνύκε λα πξαγκαηνπνηήζνπκε ρξεζηκνπνηώληαο έλα θνπκπί εληνιήο. Χο παξάδεηγκα, ζα δεκηνπξγήζνπκε κηα θόξκα πνπ ζα ηελ νλνκάζνπκε Κεληξηθφ Μελνχ, ζηελ νπνία ζα ζρεδηάζνπκε έλα θνπκπί εληνιήο πνπ ζα αλνίγεη ηε θόξκα Πειάηεο. Γηα λα γίλεη απηό επηιέγνπκε ην θνπκπί ρεδίαζε από ην παξάζπξν ηεο Βάζεο Γεδνκέλσλ θαη ζηελ θελή θόξκα πνπ εκθαλίδεηαη επηιέγνπκε ην θνπκπί εληνιήο από ηελ Δξγαιεηνζήθε. Δκθαλίδεηαη ην αθόινπζν παξάζπξν: Σειίδα 79 από 130

80 Δπηιέγνπκε ηελ θαηεγνξία Λεηηνπξγίεο Φνξκψλ (Form Operations) θαη ηελ ελέξγεηα Άλνηγκα Φφξκαο (Open Form). Παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>. Δπηιέμηε ηελ θόξκα πνπ επηζπκείηε λα αλνίγεη κε ην πάηεκα ηνπ θνπκπηνύ. Δπηιέμηε λα εκθαλίδνληαη όιεο νη εγγξαθέο ηεο θόξκαο. Παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>. Σειίδα 80 από 130

81 Δπηιέμηε εάλ ζέιεηε λα εκθαλίδεηαη έλα θείκελν ή εηθόλα ζην θνπκπί. Δπηιέμηε θείκελν θαη πιεθηξνινγήζηε λα εκθαλίδεηαη ην θείκελν Άλνηγκα Φόξκαο Πειάηεο. Παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>. Γώζηε έλα όλνκα ζην θνπκπί θαη παηήζηε Σέινο. Απνζεθεύζηε ηε θόξκα κε ην όλνκα Κεληξηθφ Μελνχ. Δάλ ζηελ πξνβνιή θόξκαο θαη παηήζεηε ην θνπκπί πνπ δεκηνπξγήζαηε ζα αλνίμεη ε θόξκα Πειάηεο. Γηα λα δεκηνπξγήζεηε έλα θνπκπί εληνιήο ζηε θόξκα Πειάηεο ην νπνίν ζα θιείλεη ηε θόξκα απηή ζα πξέπεη λα θάλεηε ηα αθόινπζα βήκαηα: Κεηαβείηε ζε θαηάζηαζε ζρεδίαζεο θόξκαο Δπηιέγνπκε ην θνπκπί εληνιήο από ηελ Δξγαιεηνζήθε. Δκθαλίδεηαη ην αθόινπζν παξάζπξν ζην νπνίν επηιέγνπκε ηελ θαηεγνξία Λεηηνπξγίεο Φνξκψλ (Form Operations) θαη ηελ ελέξγεηα Κιείζηκν Φφξκαο (Close Form). Παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>. Σειίδα 81 από 130

82 Δπηιέμηε είηε θείκελν είηε εηθόλα πνπ ζα εκθαλίδεηαη πάλσ ζην θνπκπί. Γώζηε έλα όλνκα ζην θνπκπί, π.ρ. Θιείζηκν Φόξκαο. Σειίδα 82 από 130

83 4. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Άζθεζε 1: ηελ ππνθόξκα Παξαγγειίεο πνπ βξίζθεηαη κέζα ζηε θόξκα Πειάηεο δεκηνπξγήζηε κηα λέα δεπηεξεύνπζα θόξκα από ηνλ πίλαθα Λεπηνκέξεηεο Παξαγγειίαο. Υξεζηκνπνηείζηε ηα πεδία ΘσδΠξντόληνο, Σεκάρηα θαη ΣειηθήΣηκή. Άζθεζε 2: ηελ ππνθόξκα Πξντόληα από Πξνκεζεπηή πνπ βξίζθεηαη ζηε θόξκα Πξνκεζεπηέο δεκηνπξγήζηε κηα λέα δεπηεξεύνπζα θόξκα κε ρξήζε ηεο θόξκαο Λεπηνκέξεηεο Παξαγγειίαο. Άζθεζε 3: ηε θόξκα Κεληξηθφ Μελνχ δεκηνπξγήζηε ηα αθόινπζα θνπκπηά εληνιώλ: Άλνηγκα Φφξκαο Πξντφλησλ, ην νπνίν ζα αλνίγεη ηελ θόξκα ησλ πξντόλησλ Άλνηγκα Φφξκαο Πξνκεζεπηψλ, ην νπνίν ζα αλνίγεη ηελ θόξκα ησλ πξνκεζεπηώλ Άλνηγκα Φφξκαο Παξαγγειηψλ, ην νπνίν ζα αλνίγεη ηελ θόξκα ησλ παξαγγειηώλ Έμνδνο απφ ηελ εθαξκνγή ηηο θόξκεο ησλ Πξντφλησλ, Πξνκεζεπηψλ θαη Παξαγγειηψλ δεκηνπξγήζηε αληίζηνηρα θνπκπηά εληνιώλ ηα νπνία ζα θιείλνπλ ηηο θόξκεο απηέο. Σειίδα 83 από 130

84 Δξγαζηήξην 7: Δξσηήκαηα Σηόρνη Μαζήκαηνο 1. Ση είλαη ηα Δξσηήκαηα 2. Γεκηνπξγία θαη απνζήθεπζε εξσηήκαηνο βαζηζκέλν ζε έλαλ ή δύν πίλαθεο ρξεζηκνπνηώληαο ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα αλαδήηεζεο/επηινγήο 3. Πξνζζήθε θξηηεξίσλ ζε έλα εξώηεκα ρξεζηκνπνηώληαο ηειεζηέο ζύγθξηζεο θαη ινγηθνύο ηειεζηέο. Δπεμεξγαζία εξσηήκαηνο κε πξνζζήθε, απαινηθή θξηηεξίσλ 4. Γεκηνπξγία εξσηήκαηνο κε ηε ρξήζε νδεγνύ 5. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο 1. Τη είλαη ηα Δξσηήκαηα Έλαο από ηνπο πην ζεκαληηθνύο ιόγνπο πνπ ππαγνξεύνπλ ηελ νξγάλσζε ησλ δεδνκέλσλ κηαο εθαξκνγήο, κε ηε βνήζεηα ελόο ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο βάζεσλ δεδνκέλσλ, είλαη ε εχθνιε αλάθηεζε πιεξνθνξηψλ απφ ηε βάζε, δηα ηνπ θαζνξηζκνύ ζπγθεθξηκέλσλ θξηηεξίσλ επηινγήο. Θεσξώληαο σο παξάδεηγκα, ηε βάζε δεδνκέλσλ ελφο θαηαζηήκαηνο, κπνξνύκε ζρεηηθά εύθνια, λα αλαθηήζνπκε ηα δεδνκέλα πνπ αθνξνύλ ηνπο πειάηεο ηνπ, θαη ζηε ζπλέρεηα λα εθαξκόζνπκε πάλσ ζε απηά δηάθνξεο κνξθέο επεμεξγαζίαο, όπσο γηα παξάδεηγκα λα ηα ηαμηλνκήζνπκε ή λα ηα ρσξίζνπκε ζε νκάδεο, ζχκθσλα κε θάπνηεο ηδηφηεηεο πνπ ηα ραξαθηεξίδνπλ. Απηέο νη δηαδηθαζίεο αλαδήηεζεο επηιεγκέλσλ δεδνκέλσλ, είλαη γλσζηέο σο εξσηήκαηα (queries), θαη ε δηαρείξηζή ηνπο, απνηειεί αλαπόζπαζην ραξαθηεξηζηηθό όισλ ησλ ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο βάζεσλ δεδνκέλσλ. Ζ δηαηύπσζε ησλ εξσηεκάησλ πνπ ππνβάιινληαη πξνο ηε βάζε, ιακβάλεη ρώξα, κέζσ ηεο ρξήζεο ηεο δνκεκέλεο γιψζζαο εξσηναπνθξίζεσλ (Structured Query Language, SQL). Ζ Microsoft Access, σο έλα κνληέξλν ζρεζηαθό ζύζηεκα δηαρείξηζεο βάζεσλ δεδνκέλσλ, ππνζηεξίδεη πιήξσο ηε δεκηνπξγία θαη δηαρείξηζε εξσηεκάησλ, ηφζν κέζσ ηεο αλάπηπμεο θψδηθα, απεπζείαο ζε γιψζζα SQL, φζν θαη κέζσ ηεο ζχλζεζεο ηνπ εξσηήκαηνο, κέζα απφ έλα εχρξεζην θαη θηιηθφ πεξηβάιινλ. Ζ ηειεπηαία πεξίπησζε, πνπ είλαη θαη έλα από ηα πην ηζρπξά ραξαθηεξηζηηθά ηεο Access, επηηξέπεη ηε δεκηνπξγία εξσηεκάησλ, αθόκε θαη από ρξήζηεο πνπ δε γλσξίδνπλ ηε ρξήζε ηεο γιώζζαο SQL. ηελ πεξίπησζε απηή, ν ρξήζηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα θαζνξίζεη κε έλα απιφ θαη εχθνιν ηξφπν, ηνπο πίλαθεο θαη ηα πεδία πνπ ζα ζπκκεηάζρνπλ ζηα εξσηήκαηα πξνο θαηαζθεπή, θαη ζηε ζπλέρεηα ε Access, ζα αλαιάβεη ηε δεκηνπξγία ηνπ θψδηθα SQL έηζη ψζηε λα δεκηνπξγήζεη ην εξψηεκα πνπ ππαγνξεχεηαη απφ ηηο επηινγέο ηνπ ρξήζηε. Τπάξρνπλ πέληε δηαθνξεηηθνί ηχπνη εξσηεκάησλ πνπ ππνζηεξίδεη ε Microsoft Access, θαη πνπ θέξνπλ ηα νλόκαηα εξσηήκαηα επηινγήο (select queries), εξσηήκαηα παξακέηξσλ (parameter queries), εξσηήκαηα δηαζηαχξσζεο (crosstab queries), εξσηήκαηα ελέξγεηαο (action queries), θαη εξσηήκαηα SQL (SQL queries). Οη πέληε απηέο θαηεγνξίεο εξσηεκάησλ, ραξαθηεξίδνληαη από ηηο αθόινπζεο ηδηόηεηεο: Δξσηήκαηα επηινγήο (select queries): ηα εξσηήκαηα απηνύ ηνπ ηύπνπ, ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηελ αλάθηεζε δεδνκέλσλ απφ έλαλ ή Σειίδα 84 από 130

85 πεξηζζφηεξνπο πίλαθεο ηεο βάζεο, θαη ηελ εκθάληζε ησλ απνηειεζκάησλ ζε θαηάιιεια δηακνξθσκέλν θχιιν δεδνκέλσλ. Απηά ηα εξσηήκαηα ρξεζηκνπνηνύληαη αθόκε γηα ηελ νκαδνπνίεζε εγγξαθψλ, γηα ηνλ ππνινγηζκφ αζξνηζκάησλ θαη γηα ηελ εμαγσγή ζηαηηζηηθψλ κεγεζψλ φπσο είλαη γηα παξάδεηγκα ν κέζνο φξνο κηαο νκάδαο αξηζκεηηθψλ ηηκψλ. Δξσηήκαηα παξακέηξσλ (parameter queries): ην βαζηθό ραξαθηεξηζηηθό απηνύ ηνπ ηύπνπ εξσηεκάησλ, είλαη ν παξακεηξηθφο ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ηνπο. Απηό ζεκαίλεη πσο ε εθηέιεζε απηψλ ησλ εξσηεκάησλ πξνυπνζέηεη ηελ θαηαρψξεζε απφ ην ρξήζηε ελφο ζπλφινπ πιεξνθνξηψλ κε βάζε ηηο νπνίεο επηιέγνληαη θαη εκθαλίδνληαη ηα θαηάιιεια ζε θάζε πεξίπησζε δεδνκέλα. Ζ θαηαρώξεζε ησλ ηηκώλ απηώλ ησλ παξακέηξσλ γίλεηαη θαηά ηε θάζε εθηέιεζεο ηνπ εξσηήκαηνο θαη δηα ηεο ρξήζεο ελόο πιαηζίνπ δηαιόγνπ, ην νπνίν εκθαλίδεηαη από ην ίδην ην εξώηεκα. Υαξαθηεξηζηηθό παξάδεηγκα εξσηήκαηνο παξακέηξσλ, είλαη έλα εξώηεκα πνπ δεηάεη από ην ρξήζηε λα θαηαρσξήζεη δύν εκεξνκελίεο, θαη ζηε ζπλέρεηα εκθαλίδεη όιεο ηηο εγγξαθέο ησλ πηλάθσλ πνπ εκπίπηνπλ κεηαμύ απηώλ ησλ δύν εκεξνκεληώλ. Δξσηήκαηα δηαζηαχξσζεο (crosstab queries): ηα εξσηήκαηα δηαζηαύξσζεο εθαξκόδνληαη ζπλήζσο ζε κία ζηήιε ηνπ πίλαθα θαη εκθαλίδνπλ ζπγθεληξσηηθέο ηηκέο (αζξνίζκαηα, θαηακεηξήζεηο θαη κέζνπο φξνπο) γηα ην ζύλνιν ηηκώλ πνπ αληηζηνηρνύλ ζην ζπγθεθξηκέλν πεδίν ηνπ πίλαθα. Δπηπιένλ ππάξρεη ε δπλαηόηεηα νκαδνπνίεζεο απηώλ ησλ ζπγθεληξσηηθώλ ηηκώλ, κε βάζε νξηζκέλα θξηηήξηα. Δξσηήκαηα ελέξγεηαο (action queries): ηα εξσηήκαηα ελέξγεηαο ρξεζηκνπνηνύληαη θαηά θύξην ιόγν, γηα ηελ ηξνπνπνίεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ πηλάθσλ ηεο βάζεο δηα ηεο εηζαγσγήο, δηαγξαθήο θαη ελεκέξσζεο εγγξαθψλ, αιιά ηαπηόρξνλα, πξαγκαηνπνηνύλ θαη άιιεο ζεκαληηθέο δηαδηθαζίεο, όπσο είλαη γηα παξάδεηγκα ε δεκηνπξγία βνεζεηηθψλ πηλάθσλ. Αλ θαη απηνύ ηνπ είδνπο νη δηαδηθαζίεο κπνξνύλ λα πξαγκαηνπνηεζνύλ πάξα πνιύ εύθνια δηα ηεο ρξήζεο θαηάιιεια ζρεδηαζκέλσλ θνξκώλ, ελ ηνύηνηο, ππάξρνπλ πεξηπηώζεηο, ζηηο νπνίεο ε δεκηνπξγία ηέηνησλ εξσηεκάησλ επηηαρύλεη ηε δηαδηθαζία ελεκέξσζεο ηεο βάζεο, θαη δηεπθνιύλεη ζεκαληηθά ηελ εξγαζία ηνπ ρξήζηε. Δάλ γηα παξάδεηγκα επηζπκνύκε λα κεηαθέξνπκε έλα πιήζνο εγγξαθώλ από έλα πίλαθα ζε έλα άιιν, είλαη πξνηηκόηεξν λα πξαγκαηνπνηήζνπκε απηή ηε δηαδηθαζία ζε έλα θαη κόλν βήκα δηα ηεο ρξήζεο ελόο εξσηήκαηνο ελέξγεηαο, παξά λα πεξάζνπκε όιεο απηέο ηηο εγγξαθέο ηε κία κεηά ηελ άιιε. Δξσηήκαηα SQL (SQL queries) : ηα εξσηήκαηα απηνύ ηνπ ηύπνπ, δεκηνπξγνύληαη ρξεζηκνπνηώληαο πξνηάζεηο SQL (SQL statements). Κία πξόηαζε SQL, νξίδεηαη σο κία έθθξαζε, πνπ πεξηέρεη θάπνηα εληνιή ηεο γιώζζαο SQL όπσο SELECT, UPDATE ή DELETE θαζώο θαη έλα πιήζνο ραξαθηεξηζηηθώλ εθθξάζεσλ ηεο γιώζζαο, όπσο είλαη ε WHERE θαη ε ORDER BY. Τπάξρνπλ αξθεηέο θαηεγνξίεο εξσηεκάησλ SQL, όπσο είλαη ηα εξσηήκαηα ζπλέλσζεο, ηα εξσηήκαηα δηαβίβαζεο, θαζψο θαη ηα εξσηήκαηα πνπ ζπζρεηίδνληαη κε ηε γιψζζα νξηζκνχ δεδνκέλσλ. Σα εξσηήκαηα ζπλέλσζεο ζπλδπάδνπλ πεδία απφ δχν ή πεξηζζφηεξνπο πίλαθεο (ή εξσηήκαηα) ζε έλα απιφ πεδίν, δπλαηόηεηα πνπ είλαη ηδηαίηεξα ρξήζηκε ζε πεξηπηώζεηο δεκηνπξγίαο ζπγθεληξσηηθψλ απνηειεζκάησλ. Σα Σειίδα 85 από 130

86 εξσηήκαηα δηαβίβαζεο, επηηξέπνπλ ηελ απνζηνιή πξνηάζεσλ SQL ζε άιια ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο βάζεσλ δεδνκέλσλ, κέζσ ηνπ κεραληζκνχ ODBC (Open Database Connectivity). Σέινο, ηα εξσηήκαηα νξηζκνύ δεδνκέλσλ, επηηξέπνπλ ηελ πξαγκαηνπνίεζε δηαδηθαζηψλ πνπ ζπζρεηίδνληαη κε ηε γιψζζα ρεηξηζκνχ δεδνκέλσλ, όπσο είλαη ε δεκηνπξγία, ηξνπνπνίεζε θαη δηαγξαθή, πηλάθσλ θαη επξεηεξίσλ. 2. Γεκηνπξγία θαη απνζήθεπζε εξσηήκαηνο βαζηζκέλν ζε έλαλ ή δύν πίλαθεο ρξεζηκνπνηώληαο ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα αλαδήηεζεο/επηινγήο Η δεκηνπξγία εξσηεκάησλ κπνξεί λα γίλεη κε δχν ηξφπνπο. Ο έλαο ηξόπνο πεξηιακβάλεη ηε δεκηνπξγία ηνπ εξσηήκαηνο ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο, θαηά ηελ νπνία ε δνκή θαη νη ηδηόηεηεο ηνπ εξσηήκαηνο, ζα πξέπεη λα θαζνξηζηνύλ από ην ρξήζηε, ελώ ν δεύηεξνο πεξηιακβάλεη ηε δεκηνπξγία ηνπ εξσηήκαηνο, κε ηε βνήζεηα ηνπ θαηάιιεινπ νδεγνχ, ν νπνίνο ζα βνεζήζεη ην ρξήζηε λα θαζνξίζεη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εξσηήκαηνο, κε έλα εύθνιν θαη γξήγνξν ηξόπν. ηηο ζειίδεο πνπ αθνινπζνύλ ζα πεξηγξάςνπκε θαη ηηο δύν δηαδηθαζίεο, δεκηνπξγώληαο παξαδείγκαηα εξσηεκάησλ πνπ εθαξκόδνληαη πάλσ ζηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ εκπνξηθνύ θαηαζηήκαηνο πνπ έρνπκε ήδε δεκηνπξγήζεη. Γεκηνπξγία Δξσηήκαηνο ε Πξνβνιή ρεδίαζεο Ή Από ην παξάζπξν ηεο Βάζεο Γεδνκέλσλ θάληε δηπιό θιηθ ζην Γεκηνπξγία εξσηήκαηνο ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο ηε γξακκή εξγαιείσλ ηνπ παξαζύξνπ ηεο Βάζεο Γεδνκέλσλ θάληε θιηθ ζην Γεκηνπξγία εξσηήκαηνο. Ζ πξώηε από ηηο επηινγέο απηνύ ηνπ πιαηζίνπ πνπ θέξεη ην όλνκα «Πξνβνιή ρεδίαζεο», είλαη ε πην γεληθή από όιεο θαη πεξηιακβάλεη ηνλ πιήξε θαζνξηζκφ ησλ παξακέηξσλ ηνπ εξσηήκαηνο, απφ ην ρξήζηε. Απηό ζεκαίλεη πσο ν ρξήζηεο ζα πξέπεη λα θαζνξίζεη, ηφζν ηνπο πίλαθεο θαη ηα πεδία πνπ ζα πεξηιακβάλνληαη ζην εξψηεκα, φζν θαη ηα θξηηήξηα επηινγήο κε ηε βνήζεηα ησλ νπνίσλ ζα ιάβεη ρψξα ε αλαδήηεζε ησλ δεδνκέλσλ. Αληίζεηα, ε επηινγή «Οδεγφο απιψλ εξσηεκάησλ», πνπ αθνινπζεί ζηε ζπλέρεηα, πξαγκαηνπνηεί αθξηβώο ηελ ίδηα δηαδηθαζία, αιιά επηηξέπεη ζην ρξήζηε λα θαζνξίζεη ηα πεδία ησλ πηλάθσλ πνπ ζα Σειίδα 86 από 130

87 ζπκκεηάζρνπλ ζην εξώηεκα, κε έλα πην εύθνιν ηξόπν ζε ζρέζε κε εθείλνλ πνπ ηνπ πξνζθέξεη ε πξνβνιή ζρεδίαζεο. Σέινο, νη ππόινηπεο ηξεηο επηινγέο, επηηξέπνπλ ηε δεκηνπξγία ζπγθεθξηκέλσλ ηύπσλ εξσηεκάησλ. Ο πξώηνο ηύπνο αθνξά ηα εξσηήκαηα δηαζηαχξσζεο, ηα νπνία είλαη ηδαληθά γηα ηελ εμαγσγή ζπγθεληξσηηθψλ ηηκψλ θαη κέζσλ φξσλ. Ο δεύηεξνο ηύπνο, επηηξέπεη ηελ αλαδήηεζε δηπιφηππσλ εγγξαθψλ ζηνπο πίλαθεο ηεο βάζεο, ελώ ν ηειεπηαίνο ηύπνο εξσηεκάησλ, επηηξέπεη ηελ αλαδήηεζε αηαίξηαζησλ εγγξαθψλ, δειαδή εγγξαθώλ, γηα ηηο νπνίεο δελ ππάξρνπλ ζπζρεηηδόκελεο εγγξαθέο ζηνπο άιινπο πίλαθεο. Θάληε θιηθ ζην Πξνβνιή ζρεδίαζεο θαη παηήζηε ΟΚ. ηελ πεξίπησζε απηή, ζα εκθαληζηεί ζηελ νζόλε ηνπ ππνινγηζηή καο, ην παξάζπξν Δκθάληζε Πίλαθα πνπ αθνινπζεί ζηε ζπλέρεηα. Δπηιέμηε ηνλ πίλαθα ή ην εξώηεκα ζην νπνίν ζέιεηε λα βαζίζεηε ην εξώηεκα πνπ δεκηνπξγείηε θαη παηήζηε Πξνζζήθε. Δπαλαιάβεηε ηε δηαδηθαζία εάλ ζέιεηε λα ρξεζηκνπνηήζεηε πεξηζζόηεξνπο πίλαθεο ή εξσηήκαηα. Θιείζηε ην παξάζπξν Δκθάληζε Πίλαθα όηαλ νινθιεξώζεηε ηελ επηινγή πηλάθσλ ή εξσηεκάησλ. Γηα παξάδεηγκα, εάλ ζέινπκε λα εκθαλίζνπκε ηα επψλπκα ησλ πειαηψλ πνπ είλαη κεγαιχηεξα ηνπ «Π» θαζψο θαη ηα νλφκαηα ησλ πειαηψλ ηνπ θαηαζηήκαηφο καο, ζα πξέπεη λα επηιέμνπκε ηνλ πίλαθα Πειάηεο. Δκθαλίδεηαη ην αθόινπζν παξάζπξν: Σειίδα 87 από 130

88 ύκθσλα κε απηή ηελ εηθόλα, ν κνλαδηθόο πίλαθαο ν νπνίνο ζα ζπκκεηάζρεη ζην λέν εξώηεκα, είλαη ν πίλαθαο Πειάηεο. Γηα λα θαζνξίζνπκε όκσο πιήξσο ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εξσηήκαηνο, δελ αξθεί λα θαζνξίζνπκε κφλν ηνπο πίλαθεο ηεο βάζεο, αιιά θαη ηα πεδία ησλ πηλάθσλ απηψλ. Κειεηώληαο πξνζεθηηθά ηε δηαηύπσζε ηνπ εξσηήκαηνο πνπ ζέινπκε λα πινπνηήζνπκε, δελ είλαη δύζθνιν λα δηαπηζηώζνπκε, πσο ηα πεδία ηνπ πίλαθα Πειάηεο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην λέν εξώηεκα, είλαη ην Δπψλπκν θαη ην Όλνκα. Σα δύν πξώηα πεδία είλαη εθείλα πνπ ζέινπκε λα επηζηξέςεη ην εξώηεκα, απηό ζεκαίλεη πσο ζηε δηαδηθαζία ζρεδίαζεο ηνπ εξσηήκαηνο, ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε ηα δύν απηά πεδία. Πξνθεηκέλνπ λα θαζνξίζνπκε ηα πεδία ηνπ πίλαθα πνπ ζα ζπκκεηέρνπλ ζην λέν εξώηεκα, ζα πξέπεη λα ηα κεηαθέξνπκε ζην θχιιν δεδνκέλσλ πνπ βξίζθεηαη ζην θάησ κέξνο ηνπ παξαζχξνπ, θαη κε ηέηνην ηξόπν, ώζηε λα ηνπνζεηήζνπκε έλα πεδίν ζε θάζε ζηήιε. Ο πξώηνο ηξόπνο πνπ είλαη θαη ν πην απιόο, πεξηιακβάλεη κηα δηαδηθαζία drag and drop, θαηά ηελ νπνία, επηιέγνπκε ην πεδίν ηνπ πίλαθα πνπ ζέινπκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε, θαη ζηε ζπλέρεηα θξαηψληαο παηεκέλν ην αξηζηεξφ πιήθηξν ηνπ πνληηθηνχ, κεηαθέξνπκε ην πεδίν ζε θάπνηα απφ ηηο ζηήιεο ηνπ θχιινπ δεδνκέλσλ πνπ βξίζθεηαη αθξηβψο απφ θάησ. Αο ζεκεησζεί πσο ε ζεηξά κε ηελ νπνία ηνπνζεηνχκε ηα πεδία ζηηο ζηήιεο ηνπ θχιινπ δεδνκέλσλ, θαζνξίδεη θαη ηε ζεηξά κε ηελ νπνία ζα εκθαληζηνχλ ηα απνηειέζκαηα ηνπ εξσηήκαηνο, θαηά ηε θάζε ηεο εθηέιεζήο ηνπ. Έηζη, επηιέγνπκε ην Δπώλπκν θαη ην λνκα θαη ζα παξνπζηαζηεί ε αθόινπζε εηθόλα: Ζ δεύηεξε δπλαηόηεηα πνπ έρνπκε ζηε δηάζεζή καο είλαη λα επηιέμνπκε ηα πεδία ηνπ πίλαθα πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε, απεπζείαο απφ ην θχιιν δεδνκέλσλ ηνπ παξαζχξνπ ζρεδίαζεο ηνπ εξσηήκαηνο. Γηα λα ην θάλνπκε απηό, ζα παηήζνπκε ην αξηζηεξό πιήθηξν πνπ πνληηθηνύ ζην πξώην θειί ηεο πξώηεο ζηήιεο Σειίδα 88 από 130

89 πνπ αληηζηνηρεί ζηελ εηηθέηα «Πεδίν», θαη από ην Combo Box πνπ ζα εκθαληζηεί, ζα επηιέμνπκε ην πεδίν Δπψλπκν. ηε ζπλέρεηα, ζα πξαγκαηνπνηήζνπκε ηελ ίδηα δηαδηθαζία γηα ην δεύηεξν θειί ηεο πξώηεο ζηήιεο πνπ αληηζηνηρεί ζηελ εηηθέηα «Πίλαθαο», θαη από ηε ιίζηα ησλ πηλάθσλ πνπ ζα εκθαληζηεί, ζα επηιέμνπκε ηνλ πίλαθα Πειάηεο. Κε ηνλ ίδην ηξόπν ζα θαζνξίζνπκε θαη ηα πεδία πνπ ζα ηνπνζεηεζνύλ ζηηο ππόινηπεο ζηήιεο. Ζ γξακκή «Σαμηλφκεζε» ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα θαζνξίζνπκε εάλ ηα απνηειέζκαηα ηνπ εξσηήκαηνο ζα εκθαληζηνχλ ηαμηλνκεκέλα σο πξνο θάπνην πεδίν. Δάλ επηιέμνπκε ηελ ηαμηλνκεκέλε εκθάληζε ησλ πεδίσλ ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε εάλ απηή ζα είλαη αχμνπζα ή θζίλνπζα. Ο θαζνξηζκόο ηνπ είδνπο ηεο ηαμηλόκεζεο, γίλεηαη παηώληαο ην αξηζηεξό πιήθηξν ηνπ πνληηθηνύ ζην θειί ηεο ζηήιεο ηνπ πεδίνπ πνπ βξίζθεηαη ζηε γξακκή ηεο ηαμηλόκεζεο, θαη επηιέγνληαο ηνλ ηύπν ηεο ηαμηλόκεζεο από ην combo box πνπ εκθαλίδεηαη. ην παξάδεηγκα ηνπ επόκελνπ ζρήκαηνο, έρνπκε επηιέμεη αχμνπζα ηαμηλφκεζε, γηα ηα νλόκαηα ησλ πειαηώλ θαη θζίλνπζα γηα ηα επώλπκα ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο. Ζ ακέζσο επόκελε γξακκή ηνπ θύιινπ δεδνκέλσλ ηνπ εξσηήκαηνο πνπ θέξεη ην όλνκα «Δκθάληζε», θαζνξίδεη εάλ θάπνην απφ ηα πεδία πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην εξψηεκα, ζέινπκε λα εκθαληζηεί ζην ηειηθφ απνηέιεζκα, ή φρη. Ζ επηινγή απηή είλαη ηδηαίηεξα ρξήζηκε, θαζώο ε ρξεζηκνπνίεζε θάπνηνπ πεδίνπ ζηελ θαηαζθεπή ηνπ εξσηήκαηνο, δελ ζεκαίλεη πσο απηφ ην πεδίν ζα πξέπεη ππνρξεσηηθά λα εκθαλίδεηαη θαηά ηελ εθηέιεζε ηνπ εξσηήκαηνο ζην νπνίν ζπκκεηέρεη. Σέινο, ζηελ ηειεπηαία γξακκή ηνπ θύιινπ δεδνκέλσλ πνπ θέξεη ην όλνκα «Κξηηήξηα», θαζώο θαη ζε όζεο γξακκέο αθνινπζνύλ από εθεί θαη θάησ, θαζνξίδνπκε κηα ή πεξηζζφηεξεο ζπλζήθεο ηηο νπνίεο πξέπεη λα πιεξνχλε ηα δεδνκέλα πνπ επηζπκνχκε λα αλαθηήζνπκε. ην παξάδεηγκά καο, δεηνύκε ηα επψλπκα ησλ πειαηψλ πνπ είλαη κεγαιχηεξα απφ «Π». Γηα ην ιόγν απηό, ζα πξέπεη λα κεηαθεξζνύκε ζηε ζηήιε ηνπ πεδίνπ Δπψλπκν, θαη ζην θειί πνπ αληηζηνηρεί ζηε γξακκή «Κξηηήξηα», ζα πξέπεη λα βάινπκε ηελ ηηκή >«Π». Σν επόκελν ζρήκα, πεξηέρεη όιεο ηηο ξπζκίζεηο πνπ ζα πξέπεη λα θάλνπκε έηζη ώζηε λα αλαθηήζνπκε ηε ζπγθεθξηκέλε πιεξνθνξία από ηε βάζε. Σειίδα 89 από 130

90 Έρνληαο νινθιεξώζεη ηε ζρεδίαζε ηνπ εξσηήκαηνο, κπνξνύκε λα ην απνζεθεύζνπκε γηα κειινληηθή ρξήζε, θαηαρσξώληαο έλα όλνκα ζην επόκελν πιαίζην δηαιόγνπ. Απηό ην πιαίζην εκθαλίδεηαη εάλ ρξεζηκνπνηήζνπκε ην θνπκπί κε ηε δηζθέηα πνπ βξίζθεηαη ζηελ θεληξηθή γξακκή εξγαιείσλ ηεο εθαξκνγήο ή ηελ επηινγή «Απνζήθεπζε» απφ ην θεληξηθφ κελνχ επηινγψλ ηεο Access. Θαη ζηηο δύν πεξηπηώζεηο, ζα ιάβεη ρώξα απνζήθεπζε ηνπ εξσηήκαηνο, ην νπνίν ζηε ζπλέρεηα ζα εκθαληζηεί ζηνλ θαηάινγν ησλ εξσηεκάησλ ηνπ θεληξηθνύ παξαζύξνπ δηαρείξηζεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. ην παξάδεηγκά καο νλνκάζηε ην «Δπψλπκν_Πειαηψλ». Ζ εθηέιεζε ηνπ εξσηήκαηνο πνπ ζα καο εκθαλίζεη ηα θαηάιιεια ζε θάζε πεξίπησζε δεδνκέλα, κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κε πνιινχο δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο. ε πιήξε αλαινγία κε ηα ππόινηπα αληηθείκελα πνπ ππνζηεξίδνληαη από ηελ εθαξκνγή, έλα εξψηεκα, κπνξεί λα βξεζεί ζε ηξεηο δηαθνξεηηθέο πξνβνιέο. Ζ πξώηε πξνβνιή, είλαη ε πξνβνιή ζρεδίαζεο (design view), πνπ έρεη παξνπζηαζηεί ζηηο πξνεγνύκελεο παξαγξάθνπο, θαη επηηξέπεη ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο δνκήο ηνπ εξσηήκαηνο, έηζη ώζηε λα ηθαλνπνηνύληαη νη αλάγθεο πνπ πθίζηαληαη ζε θάζε πεξίπησζε. Ζ δεύηεξε πξνβνιή, είλαη ε πξνβνιή θχιινπ δεδνκέλσλ (datasheet view), ε νπνία εκθαλίδεη ηα πεξηερόκελα ησλ πηλάθσλ ηεο βάζεο, πνπ επηζηξέθνληαη από ην εξώηεκα. Δπνκέλσο, ε εθηέιεζε ελφο εξσηήκαηνο, δελ είλαη ηίπνηε άιιν, απφ ηε κεηαθνξά ηνπ, ζε πξνβνιή θχιινπ δεδνκέλσλ. Σέινο, ε ηξίηε πξνβνιή ζηελ νπνία κπνξεί λα βξεζεί έλα εξώηεκα, είλαη ε πξνβνιή SQL (SQL view), ε νπνία εκθαλίδεη ηνλ θώδηθα SQL πνπ αληηζηνηρεί ζην εξώηεκα πνπ ρξεζηκνπνηνύκε. Απηόο ν θώδηθαο δεκηνπξγείηαη αλάινγα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εξσηήκαηνο πνπ θαζνξίδνληαη ζηελ πξνβνιή ζρεδίαζεο θαη είλαη απηόο πνπ νπζηαζηηθά εθηειείηαη ζε θάζε δηαδηθαζία αλάθηεζεο πιεξνθνξηώλ από ηε βάζε δεδνκέλσλ. ην επόκελν ζρήκα παξνπζηάδνπκε ηξεηο δηαθνξεηηθνύο ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο κπνξνύκε λα εθηειέζνπκε έλα εξώηεκα, δειαδή λα ην θέξνπκε ζε πξνβνιή θύιινπ δεδνκέλσλ. Σέινο, ηα απνηειέζκαηα ηεο εθηέιεζεο απηνύ ηνπ εξσηήκαηνο, παξνπζηάδνληαη ζην επόκελν ζρήκα. Σειίδα 90 από 130

91 Σξνπνπνηψληαο έλα εξψηεκα Γηα λα ηξνπνπνηήζεηε έλα εξώηεκα ζα πξέπεη λα είλαη αλνηθηό ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο. Γηα παξάδεηγκα, ζην πξνεγνύκελν εξώηεκα εάλ ζέιακε λα εκθαλίζνπκε κόλν ηνπο πειάηεο πνπ πξνέξρνληαη από ηελ Αζήλα θάλνπκε ηα αθόινπζα: Από ην Παξάζπξν Βάζεο Γεδνκέλσλ επηιέμηε ην εξώηεκα Δπψλπκν_Πειαηψλ θαη παηήζηε ην θνπκπί ρεδίαζε. ην πιέγκα ηνπ εξσηήκαηνο, ζηελ ηξίηε ζηήιε πξνζζέζηε ζηελ εηηθέηα «Πεδίν» ηελ Πφιε, ζην πεδίν Πίλαθαο ηνλ πίλαθα Πειάηεο θαη ζαλ θξηηήξην ην =«Αζήλα», δειαδή ην παξάζπξν ζα έρεη ηελ αθόινπζε κνξθή: Απνζεθεύζηε ην εξώηεκα κε ην όλνκα «Δπψλπκν_Πειαηψλ_Πφιε» θαη κεηά ηελ εθηέιεζή ηνπ ζα ιάβνπκε ηηο εγγξαθέο: Σειίδα 91 από 130

92 3. Πξνζζήθε θξηηεξίσλ ζε έλα εξώηεκα ρξεζηκνπνηώληαο ηειεζηέο ζύγθξηζεο θαη ινγηθνύο ηειεζηέο, επεμεξγαζία εξσηήκαηνο κε πξνζζήθε, απαινηθή θξηηεξίσλ Κξηηήξηα Σα θξηηήξηα είλαη παξαζηάζεηο πνπ πεξηιακβάλνπλ ζπλήζσο ζηαζεξέο ηηκέο θαη ηειεζηέο θαη ρξεζηκνπνηνύληαη ζηελ έθθξαζε ηνπ εξσηήκαηνο γηα λα πεξηνξίζνπλ ηε ιίζηα ησλ εγγξαθώλ γηα ηηο νπνίεο ζέινπκε λα πάξνπκε πιεξνθνξίεο. Σα πην ζπρλά ρξεζηκνπνηνύκελα θξηηήξηα είλαη ηα αθόινπζα: Σειεζηήο εκαζία Παξάδεηγκα < Κηθξόηεξν από <10, <«Γηώξγνο» <= Κηθξόηεξν από ή ίζν κε <=50, <=#10/10/2007# > Κεγαιύηεξν από >-20, >«Φ*» >= Κεγαιύηεξν από ή ίζν κε >=50, >=#10/10/2007# = Ίζν κε =«Θεζζαιία», =#1/1/2007# <> Γηάθνξν <>-100, <>«Θεζζαιία» <έθθξαζε> AND <έθθξαζε> <έθθξαζε> OR <έθθξαζε> NOT <έθθξαζε> BETWEEN <έθθξαζε 1> AND <έθθξαζε 2> ΙΝ (<έθθξαζε 1>; <έθθξαζε 2>; ) LIKE <έθθξαζε> Καη νη δχν εθθξάζεηο (παξαζηάζεηο) ζην επηιεγκέλν πεδίν πξέπεη λα είλαη αιεζείο Σνπιάρηζηνλ κηα έθθξαζε (παξάζηαζε) ζην επηιεγκέλν πεδίν πξέπεη λα είλαη αιεζείο Θαη νη δύν εθθξάζεηο (παξαζηάζεηο) ζην επηιεγκέλν πεδίν πξέπεη λα είλαη αιεζείο πκπεξηιακβάλεη ηηκέο κεηαμχ ηεο <έθθξαζεο 1> θαη ηεο <έθθξαζεο 2> πκπεξηιακβάλεη ηηκέο πνπ ηαηξηάδνπλ κε έλα από ηα ζηνηρεία ηεο ιίζηαο <έθθξαζεο 1>, <έθθξαζεο 2>, πκπεξηιακβάλεη ηα πεδία πνπ ηαηξηάδνπλ κε ηελ έθθξαζε >6 AND <12 >«Β*» And <«Ρ*» =«Γηαηξόο» ΟR «Γηθεγόξνο» ΛΟΣ «Γηαηξόο» BETWEEN #1/1/2000# AND #1/1/2008# In («Αζήλα»;»Θεζζαινλίθε») Like #23/12/1999# Αλάθηεζε πιεξνθνξηψλ ζπλδπάδνληαο δχν ή πεξηζζφηεξνπο πίλαθεο Γηα λα αλαθηήζνπκε πιεξνθνξίεο πνπ πξνέξρνληαη από δηαθνξεηηθνύο πίλαθεο ή εξσηήκαηα, ζα πξέπεη λα εηζάγνπκε ηνπο πίλαθεο ζην παξάζπξν ηνπ εξσηήκαηνο, ελώ ζην πιέγκα ηνπ εξσηήκαηνο λα επηιέμνπκε ηα θαηάιιεια πεδία από ηνπο αληίζηνηρνπο πίλαθεο θαη λα πξνζζέζνπκε ηα αλάινγα θξηηήξηα. Σειίδα 92 από 130

93 Παξάδεηγκα 1: Να αλαθηεζνχλ ηα νλφκαηα ησλ πξνκεζεπηψλ, ηα νλφκαηα ησλ πξντφλησλ πνπ ε ηηκή (αλά κνλάδα) ηνπο θπκαίλεηαη κεηαμχ 100 θαη 1000 επξψ θαη ν θσδηθφο πξνκεζεπηή είλαη ίζνο κε 400. Πξνθεηκέλνπ λα πινπνηήζνπκε ην ζπγθεθξηκέλν εξώηεκα, ζα πξέπεη λα ηαπηνπνηήζνπκε ηνπο πίλαθεο θαη ηα πεδία πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε απηό. Απηά ηα πεδία είλαη ην ΌλνκαΠξντφληνο θαη ε ΣηκήΜνλάδαο από ηνλ πίλαθα Πξντφληα, θαη ην ΌλνκαΠξνκεζεπηή, ΚσδΠξνκεζεπηή από ηνλ πίλαθα Πξνκεζεπηέο. Δθ όζνλ ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε, ε δεκηνπξγία ηνπ εξσηήκαηνο πεξηιακβάλεη ζπλδπαζκφ πιεξνθνξίαο απφ πεξηζζφηεξνπο απφ έλαλ πίλαθεο, είλαη πξνθαλέο, πσο απηνί νη πίλαθεο ζα πξέπεη λα ζπλδπαζηνύλ κέζσ ηεο πξάμεο ηεο ζχδεπμεο (join). Ζ ζρέζε πνπ ζπλδέεη ηνπο πίλαθεο Πξνκεζεπηέο Πξντφληα είλαη 1:Ν, ελώ ε θνηλή ζηήιε ησλ δύν πηλάθσλ είλαη ην πεδίν ΚσδΠξνκεζεπηή. Δίλαη ζεκαληηθό λα αλαθεξζεί ζην ζεκείν απηό, πσο εάλ θαηά ηε ζρεδίαζε ηεο δνκήο ηεο βάζεο, έρνπκε δεκηνπξγήζεη ηηο ζπζρεηίζεηο πνπ πθίζηαληαη αλάκεζα ζηνπο πίλαθεο πνπ πεξηέρεη, απηέο εκθαλίδνληαη απηφκαηα ζην θεληξηθφ παξάζπξν ζρεδίαζεο ησλ εξσηεκάησλ, θάζε θνξά πνπ πξνζζέηνπκε λένπο πίλαθεο. ηελ αληίζεηε πεξίπησζε, ζα πξέπεη λα εκθαλίζνπκε ηνπο πίλαθεο θαη ζηε ζπλέρεηα λα δεκηνπξγήζνπκε ηηο ζπζρεηίζεηο απφ κφλνη καο. Ζ δεκηνπξγία απηώλ ησλ ζπζρεηίζεσλ, γίλεηαη κε κηα δηαδηθαζία drag and drop, πνπ μεθηλά από ην πξσηεχνλ θιεηδί ηνπ ελόο πίλαθα, θαη θαηαιήγεη ζην αληίζηνηρν μέλν θιεηδί ηνπ άιινπ πίλαθα. Δπνκέλσο, ζην παξάζπξν ηνπ εξσηήκαηνο εηζάγνπκε ηνπο δχν πίλαθεο θαη θαζνξίδνπκε ηα πεδία πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζην εξψηεκα, εθαξκόδνληαο ηε δηαδηθαζία πνπ πεξηγξάςακε ζηηο πξνεγνύκελεο ζειίδεο. Απηό ζεκαίλεη πσο ζα πξέπεη λα θαηεβάζνπκε ζηηο ηέζζεξηο πξώηεο ζηήιεο ηνπ θύιινπ δεδνκέλσλ ηα πεδία ΌλνκαΠξντφληνο θαη ε ΣηκήΜνλάδαο από ηνλ πίλαθα Πξντφληα, θαη ην ΌλνκαΠξνκεζεπηή, ΚσδΠξνκεζεπηή από ηνλ πίλαθα Πξνκεζεπηέο. ηε ζπλέρεηα, ζα πξέπεη λα αθαηξέζνπκε ην check mark από ην check box ηεο γξακκήο «Δκθάληζε» ηνπ πεδίνπ ΚσδΠξνκεζεπηή θαζώο απηό δελ ζέινπκε λα εκθαλίδεηαη ζην απνηέιεζκα λα επηιέμνπκε (πξναηξεηηθά) ηελ αύμνπζα ηαμηλόκεζε γηα ηα νλόκαηα θαη ησλ πξνκεζεπηώλ θαη ησλ πξντόλησλ, θαη λα ηνπνζεηήζνπκε ζηε γξακκή «Κξηηήξηα» ηνπ πεδίνπ ΚσδΠξνκεζεπηή, ηελ έθθξαζε =400, θαη ζηε γξακκή «Κξηηήξηα» ηνπ πεδίνπ ΣηκήΜνλάδαο ηελ παξάζηαζε >=100 And <=1000, θαζώο απηά είλαη ηα θξηηήξηα επηινγήο γηα ηηο εγγξαθέο πνπ ζέινπκε λα αλαθηήζνπκε. Σν ζύλνιν όισλ απηώλ ησλ παξακέηξσλ πνπ ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε γηα λα πινπνηήζνπκε ην ζπγθεθξηκέλν εξώηεκα, παξνπζηάδεηαη ζην επόκελν ζρήκα. Σειίδα 93 από 130

94 4. Γεκηνπξγία εξσηήκαηνο κε ηε ρξήζε νδεγνύ Ζ δεκηνπξγία ελόο λένπ εξσηήκαηνο, κπνξεί λα γίλεη κε ηε ρξήζε ηνπ θαηάιιεινπ πξνγξάκκαηνο θαζνδήγεζεο. Κέζα από ην πξόγξακκα απηό, ν ρξήζηεο έρεη ηε δπλαηόηεηα λα επηιέμεη ηα πεδία ησλ πηλάθσλ πνπ ζέιεη λα ρξεζηκνπνηήζεη ζην εξψηεκα, θαη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα ιακβάλεη ρψξα ε εκθάληζε ησλ απνηειεζκάησλ. Ο θαζνξηζκόο απηώλ ησλ ραξαθηεξηζηηθώλ πξαγκαηνπνηείηαη κέζα από κηα ζεηξά θαηάιιεια δηακνξθσκέλσλ δηαιόγσλ αιιειεπίδξαζεο, θαη ζηε ζπλέρεηα, ε Access, δεκηνπξγεί ην εξώηεκα, αλάινγα κε ηηο επηινγέο ηνπ ρξήζηε. Αο ππνζέζνπκε γηα παξάδεηγκα, πσο γηα θάζε πξντφλ ηνπ θαηαζηήκαηνο ζα ζέιακε λα εκθαλίδνπκε ην φλνκά ηνπ, πφζα ηεκάρηα έρνπλ παξαγγειζεί θαη πφζα έρνπκε ζηελ απνζήθε θαζψο θαη πνηνη πειάηεο (επψλπκν) ηα έρνπλ παξαγγείιεη θαη πνηνο ηα πξνκεζεχεη ζην θαηάζηεκά καο (Όλνκα Πξνκεζεπηή). Σν εξώηεκα απηό, κπνξεί αζθαιώο λα ζρεδηαζηεί από ην ρξήζηε, ζύκθσλα κε ηα όζα αλαθέξακε ζηηο πξνεγνύκελεο ζειίδεο ζηελ πεξίπησζή καο όκσο, ζα ην ζρεδηάζνπκε κε ηε βνήζεηα ηνπ νδεγνύ εξσηεκάησλ. Γηα λα ην θάλνπκε απηό, κεηαθεξόκαζηε ζην θεληξηθό παξάζπξν δηαρείξηζεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ, θαη από εθεί επηιέγνπκε Δξσηήκαηα Γεκηνπξγία Οδεγφο Απιψλ Δξσηεκάησλ ή θάλνπκε δηπιφ θιηθ ζηελ επηινγή Γεκηνπξγία Δξσηήκαηνο κε ρξήζε νδεγνχ ζην παξάζπξν ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. ηε ζπλέρεηα, παηάκε ην θνπκπί OK, θάηη πνπ έρεη σο απνηέιεζκα λα εκθαληζηεί ζηελ νζόλε ηνπ ππνινγηζηή καο ην επόκελν πιαίζην δηαιόγνπ: Σειίδα 94 από 130

95 Απηό ην παξάζπξν είλαη εληειώο αλάινγν κε εθείλν πνπ ρξεζηκνπνηήζακε θαηά ηε δηαδηθαζία ζρεδίαζεο κηαο θόξκαο, θαη ε βαζηθή ηνπ ιεηηνπξγία είλαη ν θαζνξηζκφο ησλ πεδίσλ ησλ πηλάθσλ ηεο βάζεο πνπ ζα ζπκκεηάζρνπλ ζην λέν εξψηεκα. ηελ πεξίπησζή καο, απηά ηα πεδία είλαη ην πεδίν ΌλνκαΠξντφληνο, ΜνλΑπνζήθε, ΜνλΠαξαγγειίαο ηνπ πίλαθα Πξντφληα, ην πεδίν Δπψλπκν ηνπ πίλαθα Πειάηεο, ην πεδίν ΌλνκαΠξνκεζεπηή ηνπ πίλαθα Πξνκεζεπηέο. Σα πεδία απηά ζα πξέπεη λα κεηαθεξζνύλ ζην πιαίζην ιίζηαο πνπ βξίζθεηαη ζην δεμί ηκήκα ηνπ πιαηζίνπ δηαιόγνπ, θάηη πνπ όπσο έρνπκε ήδε αλαθέξεη, γίλεηαη κε ηα ηέζζεξα θνπκπηά πνπ βξίζθνληαη αλάκεζα ζηα δύν πιαίζηα ιίζηαο θαη ην έλα θάησ από ην άιιν. Αξρηθά επηιέγνπκε ηα πεδία ηνπ πίλαθα Πξντφληα θαη ρξεζηκνπνηώληαο ην πξώην από ηα ηέζζεξα θνπκπηά ην κεηαθέξνπκε ζην δεμί πιαίζην ιίζηαο ηνπ παξαζύξνπ. ηε ζπλέρεηα εκθαλίδνπκε ηα πεδία ηνπ πίλαθα Πειάηεο θαη κεηαθέξνπκε ην πεδίν πνπ ζέινπκε κε ηνλ ίδην ηξόπν, θαη ηελ ίδηα δηαδηθαζία θάλνπκε θαη κε ην πεδίν ηνπ πίλαθα Πξνκεζεπηέο. ηελ πεξίπησζε απηή ηα πεξηερόκελα ηνπ πιαηζίνπ δηαιόγνπ, ζα είλαη απηά πνπ παξνπζηάδνληαη ζην επόκελν ζρήκα: Σειίδα 95 από 130

96 ην επόκελν βήκα ηεο δηαδηθαζίαο ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε έλα φλνκα γηα ην λέν εξψηεκα, θαη λα δηαιέμνπκε εάλ ζα ην αλνίμνπκε ζε πξνβνιή θχιινπ δεδνκέλσλ γηα λα δνύκε ηα απνηειέζκαηα πνπ ζα καο επηζηξέςεη ή εάλ ζα κεηαθεξζνχκε ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο γηα λα ηξνπνπνηήζνπκε ηε δνκή ηνπ θάηη πνπ γίλεηαη όηαλ ην εξώηεκα είλαη αξθεηά πνιύπινθν θαη ε ζρεδίαζή ηνπ απαηηεί ηνλ θαζνξηζκό θαη άιισλ παξακέηξσλ πνπ δελ είλαη δπλαηό λα πξαγκαηνπνηεζεί δηα ηεο ρξήζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο θαζνδήγεζεο. ην παξάδεηγκά καο ην όλνκα πνπ ζα απνδώζνπκε ζην εξώηεκα ζα είλαη ην Πξντφληα_Πειάηεο_Πξνκεζεπηέο ελώ ε πξνβνιή ηελ νπνία ζα επηιέμνπκε, ζα είλαη ε πξνβνιή ζρεδίαζεο, όπσο θαίλεηαη από ην επόκελν πιαίζην δηαιόγνπ. Σειίδα 96 από 130

97 ην ζεκείν απηό έρνπκε θαζνξίζεη όιεο ηηο παξακέηξνπο πνπ είλαη αλαγθαίεο γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ λένπ εξσηήκαηνο. Δάλ ηώξα αλνίμνπκε ην εξώηεκα ζε πξνβνιή θχιινπ δεδνκέλσλ, ζα εκθαληζηνύλ ζηελ νζόλε ηνπ ππνινγηζηή καο ηα απνηειέζκαηα ηνπ εξσηήκαηνο. 5. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Άζθεζε 1: Λα αλαθηεζνύλ ηα επώλπκα, νλόκαηα, ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο πνπ πξνέξρνληαη από ηηο πόιεηο «Πάηξα» θαη Ζξάθιεην». Άζθεζε 2: Λα αλαθηεζνύλ ηα επώλπκα, νλόκαηα, ν ηόπνο πξνέιεπζεο (πόιε) ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο νη νπνίνη έρνπλ θσδηθό πειάηε > 100 θαη έρνπλ γελλεζεί κεηαμύ 1/1/1980 θαη 1/1/2000. Άζθεζε 3: Λα αλαθηεζνύλ ηα επώλπκα θαη ηα νλόκαηα ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο, νη νπνίνη έρνπλ παξαγγείιεη 2 έσο 5 ηεκάρηα, ελώ ε ηηκή αλά ηεκάρην λα κελ μεπεξλά ηα 950 επξώ. Δπίζεο λα εκθαλίδνληαη θαη ηα νλόκαηα ησλ πξντόλησλ απηώλ. Άζθεζε 4: Λα αλαθηεζνύλ ηα επώλπκα θαη ηα νλόκαηα ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο, ησλ νπνίσλ ν αξηζκόο ηαπηόηεηαο είλαη κεηαμύ ηνπ Α θαη ηνπ Β, αζθνύλ έλα από ηα επαγγέικαηα ηεο ιίζηαο («Θαζεγεηήο», «Γηθεγόξνο», «Γηεπζπληήο») θαη ε εκεξνκελία παξάδνζεο ηεο παξαγγειίαο είλαη ζηηο 17/12/2007. Δπίζεο λα εκθαλίδνληαη θαη ηα νλόκαηα ησλ πξντόλησλ απηώλ. Σειίδα 97 από 130

98 Δξγαζηήξην 8: Δξσηήκαηα Σηόρνη Μαζήκαηνο 1. Γεκηνπξγία εξσηεκάησλ Γηαζηαύξσζεο 2. Γεκηνπξγία εξσηεκάησλ πνπ αλαδεηνύλ δηπιόηππεο θαη αηαίξηαζηεο εγγξαθέο 3. Σν πεξηβάιινλ Γόκεζεο Δθθξάζεσλ 4. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο 1. Γεκηνπξγία Δξσηεκάησλ Γηαζηαύξσζεο Σα εξσηήκαηα δηαζηαχξσζεο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ εκθάληζε ζπλνπηηθψλ ηηκψλ (αζξνίζκαηα, θαηακεηξήζεηο θαη κέζνη φξνη), δπλαηόηεηα ε νπνία είλαη ηδηαίηεξα ρξήζηκε ζε πεξηπηώζεηο δεκηνπξγίαο θύιισλ δεδνκέλσλ πνπ λα εκθαλίδνπλ ζπγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα. ην παξάδεηγκά καο ζα θαηαζθεπάζνπκε έλα εξώηεκα δηαζηαύξσζεο, πνπ γηα θάζε πξντφλ ζα εκθαλίδεηαη ην ζχλνιν ησλ ηεκαρίσλ πνπ έρεη παξαγγειζεί απφ ηελ θάζε πφιε. Δπεηδή ζηε γεληθή πεξίπησζε ηα εξσηήκαηα δηαζηαύξσζεο δεκηνπξγνύληαη κε βάζε θάπνην πίλαθα ή θάπνην εξώηεκα, είλαη θνηλή πξαθηηθή ε δεκηνπξγία ελδηάκεζσλ πηλάθσλ ή εξσηεκάησλ, πνπ ζα πεξηέρνπλ ηα δεδνκέλα εθείλα, πάλσ ζηα νπνία ζα εθαξκνζζεί ην εξώηεκα δηαζηαύξσζεο. Γηα ην ιόγν απηό, πξηλ ηε δεκηνπξγία ηνπ εξσηήκαηνο γηα ην παξάδεηγκά καο, ζα πξέπεη λα θαηαζθεπάζνπκε έλα εξώηεκα πνπ λα εκθαλίδεη γηα θάζε πξντφλ πνπ έρεη παξαγγειζεί, πφζα ηεκάρηα πξέπεη λα απνζηαινχλ ζε θάζε πφιε. Σν εξώηεκα απηό θέξεη ην όλνκα Δλδηάκεζν_Πειάηεο_Σεκάρηα_Πξντφληα θαη αληηζηνηρεί ζηελ πξνβνιή ζρεδίαζεο πνπ παξνπζηάδεηαη ζην επόκελν ζρήκα. Δθηειώληαο ην εξώηεκα απηό παξνπζηάδνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα: Σειίδα 98 από 130

99 Γελ είλαη δύζθνιν λα δηαπηζηώζεη θαλείο πσο ηα απνηειέζκαηα απηνύ ηνπ εξσηήκαηνο είλαη βεβαίσο ζσζηά, αιιά δηαηεηαγκέλα κε ηέηνην ηξόπν ώζηε λα κελ είλαη εύθνιν λα δηαπηζηώζεη θαλείο κε κηα πξώηε καηηά πόζα πξντόληα ζπλνιηθά ζα πξέπεη λα απνζηαινύλ θαη ζε πνηεο πόιεηο. Γηα ην ιόγν απηό, βαζηδόκελνη ζην εξώηεκα πνπ κόιηο δεκηνπξγήζακε, ζα θαηαζθεπάζνπκε έλα εξώηεκα δηαζηαύξσζεο πνπ ζα εκθαλίδεη ηα νλφκαηα ησλ πξντφλησλ ζε γξακκέο, ηηο πφιεηο ζε ζηήιεο, θαη ζηελ ηνκή θάζε γξακκήο κε θάζε ζηήιε, ζα πεξηέρεη ην πιήζνο ησλ ηεκαρίσλ πνπ είλαη ζε παξαγγειία. Πξνθεηκέλνπ λα πινπνηήζνπκε απηό ην εξώηεκα, ζα πξέπεη λα κεηαθεξζνύκε ζην θεληξηθό παξάζπξν δηαρείξηζεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ, θαη από εθεί λα επηιέμνπκε Δξσηήκαηα Γεκηνπξγία Οδεγφο Δξσηεκάησλ Γηαζηαχξσζεο. ηε ζπλέρεηα, από ην παξάζπξν πνπ αθνινπζεί, ζα εκθαλίζνπκε ηνλ θαηάινγν κε ηα εξσηήκαηα ηεο βάζεο, θαη ζα επηιέμνπκε ην εξώηεκα Δλδηάκεζν_Πειάηεο_Σεκάρηα_Πξντφληα, θαζώο, ην εξώηεκα δηαζηαύξσζεο πνπ ζα δεκηνπξγεζεί, ζα βαζηζηεί πάλσ ζε απηό ην εξώηεκα, όπσο θαίλεηαη ζην αθόινπζν παξάζπξν δηαιόγνπ: Σειίδα 99 από 130

100 ην επόκελν βήκα ηεο δηαδηθαζίαο ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε ηα πεδία ηνπ ελδηάκεζνπ εξσηήκαηνο πνπ ζα ηνπνζεηεζνχλ ζηηο γξακκέο θαη ζηηο ζηήιεο ηνπ εξσηήκαηνο δηαζηαχξσζεο. ύκθσλα κε ηα όζα αλαθέξακε ζηηο πξνεγνύκελεο παξαγξάθνπο, ηα δεδνκέλα ησλ πηλάθσλ ζα εκθαληζηνχλ νκαδνπνηεκέλα θαηά πξντφλ θαη θαηά πφιε. Γηα ην ιόγν απηό, κεηαθεξόκαζηε ζην επόκελν παξάζπξν παηώληαο ην θνπκπί Δπφκελν>, θαη κεηαθέξνπκε ζηνλ θαηάινγν ησλ επηιεγκέλσλ πεδίσλ ην ΌλνκαΠξντφληνο αθνινπζώληαο ηε γλσζηή πηα δηαδηθαζία. Σειίδα 100 από 130

101 Παηώληαο ην θνπκπί επόκελν εκθαλίδεηαη ην αθόινπζν παξάζπξν δηαιόγνπ, όπνπ ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε θαη ηα πεδία πνπ ζα εκθαληζηνύλ ζηηο ζηήιεο, θαζώο ην ηειηθό απνηέιεζκα ζα έρεη ηε κνξθή θχιινπ δεδνκέλσλ. ύκθσλα κε ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ εξσηήκαηνο, νη ζηήιεο ηνπ απνηειέζκαηνο ζα πεξηέρνπλ ηηο πφιεηο, κία πφιε ζε θάζε ζηήιε. Γηα ην ιόγν απηό, επηιέγνπκε ην πεδίν Πφιε σο ην πεδίν πνπ επηζπκνύκε λα εκθαλίδεηαη ζηελ θεθαιίδα ηεο θάζε ζηήιεο. Σν ηειεπηαίν ζηνηρείν πνπ ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε γηα λα νινθιεξώζνπκε ηελ θαηαζθεπή ηνπ εξσηήκαηνο δηαζηαύξσζεο, είλαη ην πεδίν ηνπ πίλαθα πνπ ζα εκθαλίδεηαη ζηελ ηνκή ηεο θάζε γξακκήο κε ηελ θάζε ζηήιε. Δπεηδή ζην ζπγθεθξηκέλν παξάδεηγκα, γηα θάζε πξντόλ αλαδεηνύκε ην ζπλνιηθό πιήζνο ηεκαρίσλ πνπ πξέπεη λα απνζηαινύλ ζε θάζε πόιε, ζα επηιέμνπκε ην πεδίν Σεκάρηα θαη σο ζπλάξηεζε επηιέγνπκε ην Άζξνηζκα όπσο θαίλεηαη ζην αθόινπζν ζρήκα: Σειίδα 101 από 130

102 ην ηειεπηαίν βήκα ηεο δηαδηθαζίαο, ζα πξέπεη λα απνζεθεύζνπκε ην εξώηεκα κε θάπνην όλνκα (Πειάηεο_Σεκάρηα_Πξντφληα_Crosstab) θαη λα θαζνξίζνπκε εάλ ζα ην κεηαθέξνπκε ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο ή ζε πξνβνιή θύιινπ δεδνκέλσλ. Δάλ επηιέμνπκε λα θέξνπκε ην εξώηεκα ζε πξνβνιή θχιινπ δεδνκέλσλ, ζα αλαθηήζνπκε ηα απνηειέζκαηα πνπ επηζηξέθεη, θαη ηα νπνία είλαη νξγαλσκέλα ζύκθσλα κε ηνλ ηξόπν πνπ επηιέμακε θαηά ηε ζρεδίαζε ηνπ εξσηήκαηνο, όπσο θαίλεηαη ην αθόινπζν ζρήκα. Σειίδα 102 από 130

103 2. Γεκηνπξγία εξσηεκάησλ πνπ αλαδεηνύλ δηπιόηππεο θαη αηαίξηαζηεο εγγξαθέο Κία ρξήζηκε δπλαηόηεηα πνπ παξέρεη ε Microsoft Access, είλαη ε δεκηνπξγία εηδηθνύ ηύπνπ εξσηεκάησλ, κε ηε βνήζεηα ησλ νπνίσλ κπνξνύκε λα αλαδεηήζνπκε δηπιφηππεο ή αηαίξηαζηεο εγγξαθέο. Γηα παξάδεηγκα κπνξνύκε λα δεηήζνπκε από ηελ εθαξκνγή, λα εκθαλίζεη όιεο ηηο γξακκέο ελόο πίλαθα, γηα ηηο νπνίεο θάπνηα πεδία έρνπλ ηηο ίδηεο ηηκέο. Ζ ύπαξμε ηέηνησλ γξακκώλ πνπ πεξηέρνπλ επαλαιακβαλφκελε πιεξνθνξία ελδέρεηαη λα δεκηνπξγήζεη πξνβιήκαηα όζνλ αθνξά ηε ζπλέπεηα ησλ δεδνκέλσλ ηεο εθαξκνγήο, θαη γηα ην ιόγν απηό είλαη θνηλή πξαθηηθή, ε δηαγξαθή ησλ δηπιφηππσλ εγγξαθψλ ακέζσο κεηά ηνλ εληνπηζκό ηνπο ζηνπο πίλαθεο ηεο βάζεο. Πξνθεηκέλνπ λα αλαδεηήζνπκε δηπιφηππεο εγγξαθέο, ζα πξέπεη λα κεηαθεξζνύκε ζην θεληξηθό παξάζπξν δηαρείξηζεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ, θαη από εθεί λα επηιέμνπκε Δξσηήκαηα Γεκηνπξγία Δχξεζε Γηπιφηππσλ Δγγξαθψλ κε ρξήζε νδεγνχ. ηε ζπλέρεηα, από ην παξάζπξν πνπ αθνινπζεί, επηιέγνπκε πίλαθα ή εξώηεκα πνπ ζέινπκε λα εμεηάζνπκε εάλ πεξηέρεη δηπιόηππεο εγγξαθέο θαη ζηε ζπλέρεηα παηάκε ην θνπκπί Δπφκελν>. ην αθόινπζν παξάζπξν επηιέγνπκε ηα πεδία πνπ ζέινπκε λα εμεηάζνπκε γηα δηπιόηππεο εγγξαθέο: Σειίδα 103 από 130

104 Παηήζηε ην θνπκπί Δπφκελν>, απνζεθεύζηε θαη εθηειέζηε ην εξώηεκα. Οη αηαίξηαζηεο εγγξαθέο αλαθέξνληαη ζε εγγξαθέο θάπνηνπ πίλαθα, γηα ηηο νπνίεο δελ ππάξρνπλ ζρεηηθέο εγγξαθέο ζηνπο άιινπο πίλαθεο ηεο βάζεο. Χο έλα παξάδεηγκα αηαίξηαζησλ εγγξαθώλ, αλαθέξνπκε ην ζχλνιν ησλ εγγξαθψλ ηνπ πίλαθα Πειάηεο, γηα ηηο νπνίεο δελ ππάξρνπλ ζρεηηθέο εγγξαθέο ζηνλ πίλαθα Παξαγγειίεο. Αο πινπνηήζνπκε ινηπόλ ην εξώηεκα απηό, ρξεζηκνπνηώληαο ην πξόγξακκα θαζνδήγεζεο ηεο Microsoft Access, όζνλ αθνξά ηε δεκηνπξγία εξσηεκάησλ. Από ην παξάζπξν ηεο βάζεο δεδνκέλσλ επηιέμηε Δξσηήκαηα Γεκηνπξγία «Οδεγφο εχξεζεο αηαίξηαζησλ». ηε ζπλέρεηα παηάκε ην θνπκπί OK, ε δηαδηθαζία απηή έρεη σο απνηέιεζκα, ηελ εκθάληζε επί ηεο νζόλεο ηνπ ππνινγηζηή καο, ηνπ επόκελνπ πιαηζίνπ δηαιόγνπ, όπνπ επηιέγνπκε ηνλ πίλαθα ηνπ νπνίνπ νη εγγξαθέο δελ ζπζρεηίδνληαη κε ηηο εγγξαθέο άιισλ πηλάθσλ ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. Δίλαη πξνθαλέο, πσο νη εγγξαθέο απηνύ ηνπ πίλαθα, ζα εκθαληζηνύλ θαη ζην ηειηθό απνηέιεζκα ηνπ εξσηήκαηνο. ην παξάδεηγκά καο, απηέο νη εγγξαθέο αλήθνπλ ζηνλ πίλαθα Πειάηεο, θαζώο ην εξώηεκα ζα επηζηξέςεη ηα ζηνηρεία ησλ πειαηώλ νη νπνίνη δελ έρνπλ παξαγγείιεη θάπνην πξντόλ. Σειίδα 104 από 130

105 Γηα ην ιόγν απηό, επηιέγνπκε ηνλ πίλαθα Πειάηεο από ηνπο δηαζέζηκνπο πίλαθεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ, θαη ρξεζηκνπνηώληαο ην πιήθηξν «Δπφκελν» κεηαθεξόκαζηε ζηελ επόκελε νζόλε. Απηό ην δεύηεξν πιαίζην δηαιόγνπ, καο επηηξέπεη λα θαζνξίζνπκε ηνλ πίλαθα ηεο εθαξκνγήο κε ηνλ νπνίν ζπζρεηίδεηαη ν πίλαθαο Πειάηεο. Δπεηδή ζην παξάδεηγκά καο, δεηνύκε ηηο εγγξαθέο ηνπ πίλαθα Πειάηεο γηα ηηο νπνίεο δελ ππάξρνπλ ζρεηηθέο εγγξαθέο ζηνλ πίλαθα Παξαγγειίεο, ζα επηιέμνπκε σο δεύηεξν πίλαθα γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ εξσηήκαηνο, ηνλ πίλαθα Παξαγγειίεο. Δθηόο όκσο από ηνλ πίλαθα απηό θάζε απηό, ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε θαη ηελ θνηλή ζηήιε ησλ δύν πηλάθσλ πάλσ ζηελ νπνία βαζίδεηαη ε πξάμε ηεο ζχδεπμεο πνπ επηηξέπεη ηε ζπλδπαζκέλε Σειίδα 105 από 130

106 αλάθηεζε πιεξνθνξίαο θαη από ηνπο δύν πίλαθεο. ην παξάδεηγκά καο ε θνηλή ζηήιε ησλ δύν πηλάθσλ είλαη ν ΚσδΠειάηε. Απηό ην θνηλό πεδίν ησλ δύν πηλάθσλ κπνξνύκε λα ην θαζνξίζνπκε ρξεζηκνπνηώληαο ηελ επόκελε νζόλε ηνπ πξνγξάκκαηνο θαζνδήγεζεο, ε νπνία εκθαλίδεηαη ζην ζρήκα πνπ αθνινπζεί. Ζ ηειεπηαία παξάκεηξνο πνπ ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε πξνθεηκέλνπ λα νινθιεξώζνπκε ηε δεκηνπξγία ηνπ εξσηήκαηνο, είλαη ην ζχλνιν ησλ πεδίσλ ηνπ πίλαθα Πειάηεο ηα νπνία ζα εκθαλίδνληαη ζην ηειηθφ απνηέιεζκα. Αο ππνζέζνπκε γηα παξάδεηγκα, πσο επηζπκνύκε λα εκθαλίζνπκε ηνλ θσδηθφ, ην νλνκαηεπψλπκφ ηνπο, ηελ πφιε θαη ην ΑΦΜ ηνπο. Ο θαζνξηζκόο απηώλ ησλ πεδίσλ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηώληαο ηελ επόκελε νζόλε κε ηνλ ηξόπν πνπ αθνινπζεί ζηε ζπλέρεηα. Σειίδα 106 από 130

107 Έρνληαο θαζνξίζεη θαη απηή ηελ πιεξνθνξία, ε ζρεδίαζε ηνπ εξσηήκαηνο έρεη νινθιεξσζεί, θαη ην κόλν πνπ απνκέλεη είλαη ε απνζήθεπζή ηνπ κε θάπνην φλνκα, θαη ε εθηέιεζή ηνπ, πξνθεηκέλνπ λα δνχκε ηα απνηειέζκαηα πνπ επηζηξέθνληαη απφ απηφ. Ο θαζνξηζκόο ηνπ νλόκαηνο ηνπ εξσηήκαηνο θαη ηεο πξνβνιήο ζηελ νπνία επηζπκνύκε λα ην κεηαθέξνπκε, πξαγκαηνπνηνύληαη ρξεζηκνπνηώληαο ην πιαίζην δηαιόγνπ ηνπ επόκελνπ ζρήκαηνο. 3. Τν πεξηβάιινλ Γόκεζεο Δθθξάζεσλ ε νξηζκέλεο πεξηπηώζεηο δεκηνπξγίαο πνιύπινθσλ εξσηεκάησλ, νη εθθξάζεηο πνπ ζπκπεξηιακβάλνληαη ζε απηά, κπνξεί λα είλαη αξθεηά ζχλζεηεο, θαη λα κελ είλαη δπλαηφ λα θαηαζθεπαζηνχλ κέζα απφ ην πεξηβάιινλ ζρεδίαζεο ηνπ εξσηήκαηνο. Γηα ηηο εηδηθέο απηέο πεξηπηώζεηο, ε Microsoft Access καο παξέρεη έλα εηδηθό πιαίζην δηαιόγνπ, ην νπνίν επηηξέπεη ηε δεκηνπξγία ζχλζεησλ εθθξάζεσλ, όζν πνιύπινθεο θαη αλ είλαη. Πξνθεηκέλνπ λα εκθαλίζνπκε ην παξάζπξν ηεο δόκεζεο εθθξάζεσλ, ζα πξέπεη λα κεηαθέξνπκε ην δείθηε ηνπ πνληηθηνύ ζηε γξακκή «Κξηηήξηα» ηνπ πεδίνπ γηα ην νπνίν ζέινπκε λα δεκηνπξγήζνπκε ηελ έθθξαζε, λα παηήζνπκε ην δεμί πιήθηξν ηνπ πνληηθηνχ, θαη από ην αλαδπφκελν κελνχ πνπ ζα εκθαληζηεί, λα ελεξγνπνηήζνπκε ηελ επηινγή «Γφκεζε». ηελ πεξίπησζε απηή ζα εκθαληζηεί ζηελ νζόλε ηνπ ππνινγηζηή καο ην επόκελν πιαίζην δηαιόγνπ: Σειίδα 107 από 130

108 Παξάδεηγκα: Να εκθαλίζεηε ηα ζηνηρεία ησλ πειαηψλ (επψλπκν, φλνκα, επάγγεικα, πφιε) πνπ είλαη γηαηξνί ή δηθεγφξνη θαη ε παξαγγειία ηνπο είλαη ζε εμέιημε, θαζψο θαη ζηνηρεία απφ ηελ παξαγγειία πνπ έρνπλ θάλεη (θσδηθφ παξαγγειίαο, εκεξνκελία παξαγγειίαο) Γηα λα αλαθηήζνπκε ηε δεηνύκελε πιεξνθνξία ζα πξέπεη πξώηα λα απνθαζίζνπκε πνηνπο πίλαθεο ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε θαη πνηα πεδία απηώλ ζα ζπλδπαζηνύλ. Σν εξώηεκα δεηά ζηνηρεία πειαηώλ, ν πξώηνο πίλαθαο ζα είλαη νη Πειάηεο, ελώ ν δεύηεξνο πίλαθαο ζα είλαη ν πίλαθαο Παξαγγειίεο. Δπνκέλσο, δεκηνπξγνύκε έλα εξώηεκα ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο, εκθαλίδνπκε ηνπο πίλαθεο ζην παξάζπξν ηνπ εξσηήκαηνο θαη επηιέγνπκε ηα θαηάιιεια πεδία, όπσο θαίλεηαη ζην αθόινπζν ζρήκα: ην επόκελν βήκα ηεο δηαδηθαζίαο ζα πξέπεη λα δνκήζνπκε ηελ έθθξαζε ζηελ νπνία ζα ζπκκεηέρεη απηφ ην πεδίν. ηελ έθθξαζε απηή, ην ελ ιόγσ πεδίν κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί καδί κε έλα πιήζνο αξηζκεηηθψλ ηειεζηψλ, ηειεζηψλ ζχγθξηζεο θαη ινγηθψλ ηειεζηψλ ηνπο νπνίνπο κπνξνύκε λα επηιέμνπκε από ηε γξακκή εξγαιείσλ ηνπ επόκελνπ ζρήκαηνο. ην παξάδεηγκά καο, ζέινπκε λα Σειίδα 108 από 130

109 δνκήζνπκε ηελ έθθξαζε γηα ην πεδίν εδμέιημε, ζα παηήζνπκε ην δεμί πιήθηξν ηνπ πνληηθηνύ, θαη από ην αλαδπόκελν κελνύ γηα λα ελεξγνπνηήζνπκε ηελ επηινγή «Γφκεζε». ην παξάζπξν ηεο Γόκεζεο ζα εκθαλίζνπκε ην πεδίν εδμέιημε ηνπ πίλαθα Παξαγγειίεο θάλνληαο double click κε ην πνληίθη πάλσ ζην όλνκά ηνπ, όπσο θαίλεηαη ζην αθόινπζν παξάζπξν: Έπεηηα ζα παηήζνπκε κε ην πνληίθη ην θνπκπί πνπ θέξεη πάλσ ην ζύκβνιν «=«, θαη ζηε ζπλέρεηα ζα θαηαρσξήζνπκε ηελ ηηκή True. Υξεζηκνπνηώληαο ζηε ζπλέρεηα ην θνπκπί OK, θιείλνπκε ην παξάζπξν δόκεζεο εθθξάζεσλ, θαη επηζηξέθνπκε ζην πεξηβάιινλ ηεο ζρεδίαζεο εξσηεκάησλ, όπνπ πιένλ, ζηε γξακκή «Κξηηήξηα» ηνπ πεδίνπ κε ην νπνίν αζρνινύκαζηε, ζα εκθαληζηεί ε έθθξαζε πνπ δεκηνπξγήζακε ρξεζηκνπνηώληαο ην παξάζπξν ηεο δόκεζεο εθθξάζεσλ. Οκνίσο ζην πεδίν Δπάγγεικα ηνπ πίλαθα Πειάηεο δεκηνπξγνύκε κε ρξήζε ηνπ παξαζύξνπ δόκεζεο εθθξάζεσλ ηελ θαηάιιειε έθθξαζε έηζη ώζηε λα εκθαληζζνύλ κόλν νη πειάηεο πνπ είλαη γηαηξνί ή δηθεγόξνη, όπσο θαίλεηαη ζην αθόινπζν παξάζπξν: Σειίδα 109 από 130

110 Δθαξκόδνληαο ηελ παξαπάλσ δηαδηθαζία, κπνξνύκε λα δεκηνπξγήζνπκε κηα έθθξαζε, όζν πνιύπινθε θαη εάλ είλαη. 4. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Άζθεζε 1: Λα δεκηνπξγεζεί έλα εξώηεκα δηαζηαύξσζεο έηζη ώζηε λα εκθαλίδεηαη αλά πειάηε (επώλπκν & όλνκα) ην ζπλνιηθό πνζό ησλ αγνξώλ ηνπο θαζώο θαη ην πνζό αλά πξντόλ. Άζθεζε 2: Λα δεκηνπξγεζεί έλα εξώηεκα δηαζηαύξσζεο έηζη ώζηε λα εκθαλίδεηαη αλά πξνκεζεπηή (όλνκα, πεξηνρή) ην ζπλνιηθό πνζό πνπ νθείιεη ην θαηάζηεκα ζε θαζέλα από ηνπο πξνκεζεπηέο αλά πξντόλ θαζώο θαη νη όξνη πιεξσκήο. Άζθεζε 3: Λα εκθαλίζεηε, εάλ ππάξρνπλ, ηα ζηνηρεία ησλ πξνκεζεπηώλ (θσδηθό, όλνκα, δηεύζπλζε, Σ.Θ., πεξηνρή, θαη όξνπο πιεξσκήο) πνπ δελ ζρεηίδνληαη κε ηνλ πίλαθα Πξντόληα. Σειίδα 110 από 130

111 Δξγαζηήξην 9: Δξσηήκαηα - Δθζέζεηο Σηόρνη Μαζήκαηνο 1. Οκαδνπνίεζε εγγξαθώλ εξσηήκαηνο 2. Ζ γιώζζα SQL 3. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο 1. Οκαδνπνίεζε Δγγξαθώλ Δξσηήκαηνο ε θάζε εξώηεκα κπνξείηε λα ρξεζηκνπνηήζεηε ηε κέζνδν ηεο νκαδνπνίεζεο γηα λα εκθαλίδνληαη καδί νη ζρεηηθέο εγγξαθέο, όπσο γηα παξάδεηγκα νη παξαγγειίεο ηνπ θάζε πειάηε. Γηα λα εθαξκόζεηε νκαδνπνίεζε ζε έλα εξώηεκα αθνινπζείζηε ηελ παξαθάησ δηαδηθαζία: Αλνίμηε ην εξώηεκα ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο Αλ δελ εκθαλίδεηαη ε ζπξίδα πγθεληξσηηθά ζηνηρεία ζην πιέγκα ζρεδίαζεο ηνπ εξσηήκαηνο, θάληε θιηθ ζην εξγαιείν πγθεληξσηηθά ζηνηρεία () ζηε γξακκή εξγαιείσλ Ή Από ην κελνύ επηιέμηε Πξνβνιή πγθεληξσηηθά ζηνηρεία Σνπνζεηήζηε ην πεδίν θαηά ην νπνίν ζέιεηε λα νκαδνπνηήζεηε πξώην ζηε ζπξίδα πγθεληξσηηθά ζηνηρεία, βεβαησζείηε όηη αλαγξάθεηαη Οκαδνπνίεζε θαηά. Δμ νξηζκνύ θάζε πεδίν νξίδεηαη ζαλ Οκαδνπνίεζε θαηά. Θα πξέπεη λα αιιάμεηε ηελ ηδηόηεηα απηή ζε όπνην ή όπνηα από ηα πεδία επηζπκείηε λα ρξεζηκνπνηεζεί σο ζπγθεληξσηηθό πεδίν ζην εξώηεκα. Παξάδεηγκα: Να εκθαλίζεηε ην ζπλνιηθφ πνζφ ησλ αγνξψλ ησλ πειαηψλ ηνπ θαηαζηήκαηνο θαη ην ζπλνιηθφ πιήζνο ησλ πξντφλησλ πνπ έρνπλ παξαγγείιεη. Γηα λα αλαθηεζεί ε δεηνύκελε πιεξνθνξία ζα πξέπεη λα ζρεδηάζνπκε ην εξώηεκα, δειαδή αλνίγνπκε έλα εξώηεκα ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο. Οη πίλαθεο πνπ ζα ρξεηαζηνύκε γηα λα απαληήζνπκε ζην εξώηεκα είλαη νη Πειάηεο, Παξαγγειίεο θαη Λεπηνκέξεηεο Παξαγγειίαο, ελώ ηα πεδία πνπ ρξεηάδνληαη είλαη Δπψλπκν πειάηε, Σεκάρηα θαη ΣειηθήΣηκή. Δπνκέλσο ην εξώηεκα κέρξη ην ζεκείν απηό ζα πξέπεη λα έρεη ηελ αθόινπζε κνξθή: Σειίδα 111 από 130

112 Υξήζε πγθεληξσηηθψλ πλαξηήζεσλ ζε έλα Δξψηεκα Τπάξρνπλ αξθεηέο ζπγθεληξσηηθέο ζπλαξηήζεηο πνπ κπνξείηε λα ππνινγίζεηε ζ έλα εξώηεκα, όπσο νη ζπλαξηήζεηο αζξνίζκαηνο (sum), θαηακέηξεζεο (count), κέζνπ φξνπ (average), κέγηζηεο ηηκήο (max) θαη ειάρηζηεο ηηκήο (min). Γηα λα εηζάγεηε απηέο ηηο ζπγθεληξσηηθέο ζπλαξηήζεηο θάληε θιηθ ζηε ζπξίδα πγθεληξσηηθά ζηνηρεία ηνπ πεδίνπ πνπ επηζπκείηε λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηε ζπγθεληξσηηθή ζπλάξηεζε θαη επηιέμηε κηα από ηηο δηαζέζηκεο ζπγθεληξσηηθέο ζπλαξηήζεηο. ην παξάδεηγκά καο, θάληε θιηθ ζηε ζπξίδα πγθεληξσηηθά ζηνηρεία ηνπ πεδίνπ Σεκάρηα θαη επηιέμηε ηε ζπλάξηεζε άζξνηζκα (sum) θαη έπεηηα θάληε θιηθ ζηε ζπξίδα πγθεληξσηηθά ζηνηρεία ηνπ πεδίνπ ΣειηθήΣηκή θαη επηιέμηε ηε ζπλάξηεζε άζξνηζκα (sum) όπσο θαίλεηαη ζηελ αθόινπζε νζόλε: Σειίδα 112 από 130

113 Ο παξαθάησ πίλαθαο παξαζέηεη ηηο πην ζπλεζηζκέλεο ζπλαξηήζεηο θαη ηε ρξήζε ηνπο: πλάξηεζε Άζξνηζκα (sum) Πιήζνο (count) Μέζνπ φξνπ (avg) Μέγηζηεο ηηκήο (max) Διάρηζηεο ηηκήο (min) Σππηθή Απφθιηζε (StDev) Γηαθχκαλζε (Var) Πξψην (First) Σειεπηαίν (Last) Πεξηγξαθή Αζξνίδεη ηηο ηηκέο ελόο πεδίνπ Τπνινγίδεη ηνλ αξηζκό ησλ ηηκώλ ελόο πεδίνπ, ρσξίο λα κεηξεζνύλ νη θελέο ηηκέο Τπνινγίδεη ηνλ κέζν όξν ησλ ηηκώλ ελόο πεδίνπ Δληνπίδεη ηε κεγαιύηεξε ηηκή ελόο πεδίνπ Δληνπίδεη ηε ρακειόηεξε ηηκή ελόο πεδίνπ Τπνινγίδεη ηελ ηππηθή απόθιηζε ησλ ηηκώλ ελόο πεδίνπ Τπνινγίδεη ην ηεηξάγσλν ηεο ηππηθήο απόθιηζεο ησλ ηηκώλ ελόο πεδίνπ Ζ πξώηε ηηκή ηνπ πεδίνπ Ζ ηειεπηαία ηηκή ηνπ πεδίνπ εκεηώλεηαη όηη νη ζπγθεληξσηηθέο ζπλαξηήζεηο ιεηηνπξγνύλ κε ηνπο ηύπνπο δεδνκέλσλ Αξηζκφο, Ηκεξνκελία/ψξα, Ννκηζκαηηθή κνλάδα, Απηφκαηε Αξίζκεζε, κε εμαίξεζε ηε ζπλάξηεζε Πιήζνο πνπ ιεηηνπξγεί κε ηνπο πεξηζζόηεξνπο ηύπνπο δεδνκέλσλ. Δλαιιαθηηθά κπνξείηε λα νξίζεηε έλα εξψηεκα λα δεκηνπξγεζεί σο ζπλνπηηθφ θαηά ηε δεκηνπξγία ηνπ κε ηε ρξήζε νδεγνχ: Γεκηνπξγήζηε έλα εξώηεκα κε ηε ρξήζε νδεγνύ. ην πξνεγνύκελν παξάδεηγκα εάλ θάλεηε ηηο απαξαίηεηεο επηινγέο ζα εκθαληζηεί ε αθόινπζε νζόλε: Θάληε θιηθ ζην θνπκπί Δπφκελα> Σειίδα 113 από 130

114 Αλ θάπνην από ηα επηιεγκέλα πεδία ηνπ εξσηήκαηνο είλαη αξηζκεηηθό ζα εκθαληζηεί ην παξαθάησ βήκα ζηνλ νδεγό: Δλεξγνπνηείζηε ηελ επηινγή πλνπηηθφ θαη θάληε θιηθ ζην θνπκπί Δπηινγέο ζχλνςεο. ην παξάζπξν δηαιόγνπ Δπηινγέο ζύλνςεο πνπ ζα εκθαληζηεί, επηιέμηε ηε ζπλνπηηθή ζπλάξηεζε πνπ ζέιεηε λα πξνζζέζεηε ζηα δηαζέζηκα πεδία θαη παηήζηε ΟΚ. ην παξάδεηγκά καο επηιέμηε ηε ζπλάξηεζε Άζξνηζκα γηα ηα πεδία Σεκάρηα θαη ΣειηθήΣηκή όπσο θαίλεηαη ζην αθόινπζν παξάζπξν: Σειίδα 114 από 130

115 Θάληε θιηθ ζην θνπκπί Δπφκελα> Απνζεθεύζηε ην εξώηεκά ζαο. 2. Η Γιώζζα SQL Κηα από ηηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ελόο ζρεζηαθνύ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο βάζεσλ δεδνκέλσλ, είλαη ε δηαρείξηζε ηνπ πιεξνθνξηαθνχ πεξηερνκέλνπ πνπ είλαη απνζεθεπκέλν ζηε βάζε, θαη νξγαλσκέλν ζε πίλαθεο νη νπνίνη ζπζρεηίδνληαη κεηαμύ ηνπο. Οη πην ζεκαληηθέο κνξθέο απηήο ηεο δηαρείξηζεο είλαη ε εηζαγσγή, κεηαβνιή θαη δηαγξαθή ησλ εγγξαθψλ ησλ πηλάθσλ ηεο βάζεο δηεξγαζίεο νη νπνίεο νδεγνύλ ζηε κεηαβνιή ηνπ πιεξνθνξηαθνύ πεξηερνκέλνπ αιιά θαη ε επηινγή θαη εκθάληζε ησλ εγγξαθψλ ησλ πηλάθσλ κε βάζε θάπνηα θξηηήξηα αλαδήηεζεο. Πξηλ βέβαηα πξαγκαηνπνηεζνύλ όιεο νη παξαπάλσ ελέξγεηεο, ζα πξέπεη λα δεκηνπξγήζνπκε ηνπο πίλαθεο ηεο βάζεο θαη λα νξίζνπκε ηηο ζπζρεηίζεηο πνπ πθίζηαληαη αλάκεζά ζηα πεδία ηνπο, κε βάζε ην ινγηθό ζρεδηαζκό ηνπ ζπζηήκαηνο. Απηέο δύν βαζηθέο νκάδεο ιεηηνπξγηώλ ε δεκηνπξγία ηνπ ζρεζηαθνχ ζρήκαηνο θαη ε δηαρείξηζε ηνπ πιεξνθνξηαθνχ πεξηερνκέλνπ πνπ πεξηέρεηαη ζε απηφ πξαγκαηνπνηνύληαη από θαηάιιεια εξγαιεία πνπ είλαη εηδηθά ζρεδηαζκέλα γηα απηό ην ζθνπό. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε δηαρείξηζε ησλ πηλάθσλ ηεο βάζεο, πξαγκαηνπνηείηαη ρξεζηκνπνηώληαο ε γιψζζα νξηζκνχ δεδνκέλσλ (Data Definition Language, DDL), ελώ γηα ηε δηαρείξηζε ησλ δεδνκέλσλ ηεο εθαξκνγήο, ρξεζηκνπνηείηαη ε γιψζζα ρεηξηζκνχ δεδνκέλσλ (Data Manipulation Language, DML). Απηέο νη δύν γιώζζεο ζπλαληώληαη ζε όια ηα κνληέξλα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο βάζεσλ δεδνκέλσλ θαη απνηεινύλ ηκήκα κηαο πην γεληθεπκέλεο γιώζζαο ε νπνία νλνκάδεηαη δνκεκέλε γιψζζα εξσηναπνθξίζεσλ (Structured Query Language, SQL) θαη έρεη θαζηεξσζεί σο ην δηεζλέο πξόηππν δηαρείξηζεο ησλ δεδνκέλσλ κηαο εθαξκνγήο. Γηα λα δεκηνπξγήζνπκε έλα εξώηεκα ζε SQL ζα πξέπεη λα δεκηνπξγήζνπκε έλα εξώηεκα ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο θαη κεηά λα επηιέμνπκε ηελ πξνβνιή SQL από ην κελνύ Πξνβνιή. Δπηινγή δεδνκέλσλ απφ ηνπο πίλαθεο ηεο βάζεο - Η εληνιή Select Ζ εληνιή SELECT αλαδεηεί θαη εκθαλίδεη δεδνκέλα, ηα νπνία πιεξνχλ θάπνηα ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα επηινγήο. Απηνύ ηνπ είδνπο νη δηαδηθαζίεο νλνκάδνληαη εξσηήκαηα (queries) θαη πξαγκαηνπνηνύληαη δηα ηεο ρξήζεο κηαο εθ ησλ εληνιώλ ηεο γιψζζαο ρεηξηζκνχ δεδνκέλσλ (Data Manipulation Language, DML), πνπ θέξεη ην όλνκα SELECT. Ζ ρξήζε ηεο εληνιήο SELECT αθνινπζεί ηε ζύληαμε SELECT <attribute list> FROM <table list> WHERE <condition>; Σειίδα 115 από 130

116 όπνπ κε θόθθηλν ρξώκα είλαη νη ιέμεηο-θιεηδηά ηεο SQL θαη ην εξσηεκαηηθό δειώλεη ην ηέινο ηεο εληνιήο «;». Κε ηε θξάζε FROM δειώλνληαη ν πίλαθαο ή νη πίλαθεο εθείλνη από ηνπο νπνίνπο ζα αλαδεηεζνύλ νη εγγξαθέο. Κε ηε θξάζε WHERE δειώλεηαη ν ινγηθόο έιεγρνο πνπ ζα πξέπεη λα ηθαλνπνηείηαη γηα λα εκθαληζηεί ε απάληεζε ηνπ εξσηήκαηνο. Ο θαηάινγνο <attribute list> πεξηέρεη ηα νλφκαηα ησλ πεδίσλ πνπ ζέινπκε λα αλαθηήζνπκε, ν θαηάινγνο <table list> πεξηέρεη ηα νλφκαηα ησλ πηλάθσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλε ζηε δεκηνπξγία ηνπ εξσηήκαηνο, ελώ <condition>, είλαη ην θξηηήξην αλαδήηεζεο, πνπ ζα πξέπεη λα ηθαλνπνηείηαη απφ ηα δεδνκέλα ησλ πηλάθσλ, πξνθεηκέλνπ απηά λα εκθαληζηνύλ ζην ηειηθό απνηέιεζκα. Έλα παξάδεηγκα ηεο εληνιήο SELECT είλαη ε θιήζε ηεο κε ηε κνξθή SELECT Δπώλπκν, λνκα FROM Πειάηεο WHERE (((Δπώλπκν)>"Π")); Ζ εληνιή απηή εθαξκόδεηαη πάλσ ζηνλ πίλαθα Πειάηεο θαη επηζηξέθεη ην επψλπκν θαη ην φλνκα ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο όπνπ ην επώλπκό ηνπο αξρίδεη από ην γξάκκα Π θαη κεηά. ηελ πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία θαιέζνπκε ηελ εληνιή SELECT ρσξίο ηελ πξόηαζε WHERE, ην απνηέιεζκα πνπ ζα ιάβνπκε ζα πεξηιακβάλεη όιεο ηηο εγγξαθέο ηνπ πίλαθα, θαζώο δελ θαζνξίδνπκε θάπνην ζπγθεθξηκέλν θξηηήξην αλαδήηεζεο. Γηα παξάδεηγκα, εάλ γξάςνπκε SELECT Δπώλπκν, λνκα FROM Πειάηεο; ζα ιάβνπκε ηα νλνκαηεπώλπκα όισλ ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο, ελώ γηα λα ιάβνπκε όια ηα πεδία ηεο θάζε εγγξαθήο, ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηνλ ηειεζηή «*». Έηζη ε εληνιή SELECT * FROM Πειάηεο; ζα επηζηξέςεη όια ηα πεδία ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο. WHERE Οη δπλαηόηεηεο πνπ έρεη ν ρξήζηεο λα νξίδεη κηα ινγηθή ζπλζήθε WHERE είλαη πνιιέο θαη πνηθηιόκνξθεο. πγθεθξηκέλα, ν ρξήζηεο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη ηνπο ηειεζηέο ζχγθξηζεο: κεγαιύηεξν (>), κηθξόηεξν (<), ίζνλ (=), κε ίζνλ (<>), κεγαιύηεξν ή ίζνλ (>=), κηθξόηεξν ή ίζνλ (<=), Between, ΙΝ ινγηθνχο ηειεζηέο: AND, OR, NOT ή ζπλδπαζκό όισλ ησλ ηειεζηώλ. Σειίδα 116 από 130

117 Παξαδείγκαηα: Γηα ηελ αλάθηεζε ηνπ νλνκαηεπώλπκνπ θαη ηεο πόιεο ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο όπνπ ην επώλπκό ηνπο αξρίδεη από ην γξάκκα Π θαη κεηά θαη ε πόιε πνπ πξνέξρνληαη είλαη ε Αζήλα ζα πξέπεη λα γξάςνπκε ηελ αθόινπζε εληνιή: SELECT Δπώλπκν, λνκα, Πόιε FROM Πειάηεο WHERE (((Δπώλπκν)>"Π") AND ((Πόιε)="Αζήλα")); Οη δύν απηέο ζπλζήθεο, ζα πξέπεη λα ηθαλνπνηνύληαη ηαπηόρξνλα θαη απηό πξαγκαηνπνηείηαη, κέζσ ηεο ρξήζεο ηνπ ινγηθνύ ηειεζηή AND. Ζ ρξήζε ησλ άιισλ ινγηθώλ ηειεζηώλ OR θαη NOT είλαη επίζεο δπλαηή. Γηα ηελ αλάθηεζε ηνπ νλνκαηεπώλπκνπ, ηεο πόιεο, ηεο εκεξνκελίαο γέλλεζεο θαη ηνπ θσδηθνύ ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο όπνπ ε εκεξνκελία γέλλεζε ηνπ πειάηε είλαη κεηαμύ 1/1/1980 θαη 1/2/2000 θαη ν θσδηθόο πειάηε είλαη κεγαιύηεξνο ηνπ 100 πξέπεη λα γξάςνπκε ηελ αθόινπζε εληνιή: SELECT Δπώλπκν, λνκα, Πόιε, [Ζκεξνκελία Γελ], ΘσδΠειάηε FROM Πειάηεο WHERE (([Ζκεξνκελία Γελ] Between #1/1/1980# And #1/1/2000#) AND (ΘσδΠειάηε>100)); Παξαηεξήζεηο Δπεηδή ην πεδίν Ηκεροκελία γέλλεζες απνηειείηαη από δύν ιέμεηο πξέπεη λα ζπκπεξηιεθζεί ζε αγθχιεο []. Ζ εκεξνκελίεο πεξηθιείνληαη από ην ζύκβνιν «#» Δληνιή ORDER BY Δάλ ζην πξνεγνύκελν παξάδεηγκα ζέινπκε λα εκθαλίδνπκε ηα δεηνύκελα ζηνηρεία ησλ πειαηώλ θαηά θζίλνπζα αιθαβεηηθή ζεηξά σο πξνο ην επώλπκν ηνπο ηόηε ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηελ παξάκεηξν ORDER BY ζπλνδεπόκελε από ηα πεδία σο πξνο ηα νπνία ζέινπκε λα ιάβεη ρώξα ε ηαμηλόκεζε θαη έπεηηα από ηε ιέμε-θιεηδί DESC ε νπνία δειώλεη πσο ζα εκθαλίζεη ηηο πιεξνθνξίεο θαηά θζίλνπζα ζεηξά (ASC γηα αύμνπζα ζεηξά), όπσο θαίλεηαη αθνινύζσο: SELECT Δπώλπκν, λνκα, Πόιε, [Ζκεξνκελία Γελ], ΘσδΠειάηε FROM Πειάηεο WHERE (([Ζκεξνκελία Γελ] Between #1/1/1980# And #1/1/2000#) AND (ΘσδΠειάηε>100)) ORDER BY Δπώλπκν DESC; Σειίδα 117 από 130

118 Λα αλαθηεζνύλ ην επώλπκν, ην όλνκα, ν αξηζκόο ηαπηόηεηαο θαη ην επάγγεικα ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο, ησλ νπνίσλ ν αξηζκόο ηαπηόηεηαο είλαη κεηαμύ ηνπ Α θαη ηνπ Β θαη αζθνύλ έλα από ηα επαγγέικαηα ηεο ιίζηαο («Θαζεγεηήο», «Γηθεγόξνο», «Γηεπζπληήο»). Οη πειάηεο λα εκθαληζηνύλ θαηά αύμνπζα αιθαβεηηθή ζεηξά σο πξνο ην επώλπκν θαη θαηά θζίλνπζα ζεηξά σο πξνο ην όλνκα. Γηα λα αλαθηεζεί ε δεηνύκελε πιεξνθνξία ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηηο παξακέηξνπο BETWEEN θαη IN γηα λα δεκηνπξγεζεί ε ινγηθή έθθξαζε ηνπ θξηηεξίνπ. Ζ παξάκεηξνο IN ζπληάζζεηαη σο εμήο: WHERE <πεδίν> IN («ηηκή_1»,»ηηκή_2», ) όπνπ ν ηειεζηήο ζύγθξηζεο IN, ζπγθξίλεη ηελ ηηκή ηνπ πεδίνπ πάλσ ζην νπνίν εθαξκόδεηαη κε όιεο ηηο ηηκέο ηνπ ζπλόινπ, θαη επηζηξέθεη ηελ ηηκή TRUE, εάλ δηαπηζηώζεη ηαύηηζε κε θάπνηα από απηέο ηηο ηηκέο. εκεηώλεηαη πσο ε ηηκή ηνπ πεδίνπ ππάξρεη ζην ζύλνιν ησλ ηηκώλ πνπ πξνζδηνξίδνληαη από ηε θξάζε IN κέζα ζηηο παξελζέζεηο. SELECT Δπώλπκν, λνκα, [Αξ Σαπηόηεηαο], Δπάγγεικα FROM Πειάηεο WHERE ((([Αξ Σαπηόηεηαο]) Between "Α*" And "Β*") AND (Δπάγγεικα In ("ΘΑΘΖΓΖΣΉ","ΓΗΘΖΓΟΡΟ","ΓΗΔΤΘΤΛΣΖ"))) ORDER BY Δπώλπκν, λνκα DESC; Δπηινγή δεδνκέλσλ απφ δχν πίλαθεο ηεο βάζεο Δάλ ηα δεδνκέλα πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην εξώηεκα αλήθνπλ ζε πεξηζζόηεξνπο από έλαλ πίλαθεο, ηόηε ε εληνιή SELECT ζα εθαξκνζζεί πάλσ ζε όινπο απηνύο ηνπο πίλαθεο. Δπηπιένλ, ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε, εθηόο από ηηο επηζπκεηέο ηηκέο ησλ πεδίσλ πνπ ζέινπκε λα εκθαλίζνπκε, ζα πξέπεη ζηελ πξόηαζε WHERE, λα ζπκπεξηιάβνπκε θαη ηε ζπλζήθε ζχδεπμεο (join condition) πνπ θαζνξίδεη πνηεο ζηήιεο ησλ δύν πηλάθσλ ζρεηίδνληαη κεηαμύ ηνπο. Γηα λα ζπλδέζνπκε εζσηεξηθά δύν πίλαθεο ρξεζηκνπνηνύκε ηε δήισζε INNER. Ιέγνληαο «εζσηεξηθή ζύλδεζε» ελλννύκε ηε ζπκπεξίιεςε ζηνλ ηειηθό πίλαθα κόλν ησλ εγγξαθώλ/ ζηειώλ εθείλσλ πνπ πιεξνύλ ην θξηηήξην επηινγήο. Ζ ζύληαμε γίλεηαη σο αθνινύζσο: SELECT <attribute list> FROM table_1 INNER JOIN table_2 ON table_1.column1 = table_2.column1 WHERE <condition>; Ζ ζπλζήθε table_1.column1 = table_2.column1 πξνζδηνξίδεη ηηο ζηήιεο ησλ δύν πηλάθσλ πνπ απνηεινύλ ηνλ θξίθν ζύλδεζεο κεηαμύ ησλ δύν πηλάθσλ table_1 θαη table_2. Σειίδα 118 από 130

119 Παξάδεηγκα: Λα αλαθηεζνύλ ηα νλόκαηα ησλ πξνκεζεπηώλ, ηα νλόκαηα ησλ πξντόλησλ θαη ηελ ηηκή ηνπο θαη όπνπ ε ηηκή (αλά κνλάδα) ηνπο θπκαίλεηαη κεηαμύ 100 θαη 1000 επξώ θαη ν θσδηθόο πξνκεζεπηή είλαη ίζνο κε 400. ην εξώηεκα απηό, ηα πεδία πνπ ζα αλαθηήζνπκε αλήθνπλ ζε δύν πίλαθεο, ζηνλ πίλαθα Πξνκεζεπηέο θαη ζηνλ πίλαθα Πξντφληα, νη νπνίνη ζπλδένληαη κέζσ ηνπ θνηλνύ ηνπο πεδίνπ ΚσδΠξνκεζεπηή. Δπίζεο θαη ζηε ινγηθή ζπλζήθε ηνπ θξηηεξίνπ πεξηέρνληαη δύν πεδία από δηαθνξεηηθνύο πίλαθεο θαη ζπγθεθξηκέλα ην πεδίν ΚσδΠξνκεζεπηή από ηνλ πίλαθα Πξνκεζεπηέο θαη ην πεδίν ΤηκήΜνλάδαο από ηνλ πίλαθα Πξντόληα. Απηό ζεκαίλεη πσο ζηε ζύληαμε ηεο εληνιήο, ζα εκθαληζηνύλ θαη νη δύν πίλαθεο, σο εμήο: SELECT Πξνκεζεπηέο.ΘσδΠξνκεζεπηή, Πξντόληα.ΣηκήΚνλάδαο, Πξντόληα.λνκαΠξντόληνο FROM Πξνκεζεπηέο INNER JOIN Πξντόληα ON Πξνκεζεπηέο.ΘσδΠξνκεζεπηή = Πξντόληα.ΘσδΠξνκεζεπηή WHERE (((Πξνκεζεπηέο.ΘσδΠξνκεζεπηή)=400) AND ((Πξντόληα.ΣηκήΚνλάδαο)>=100 And (Πξντόληα.ΣηκήΚνλάδαο)<=1000)); ε πεξηπηώζεηο θαηά ηεο νπνίεο ππάξρνπλ πεδία πνπ αλήθνπλ ζε δηαθνξεηηθνύο πίλαθεο, αιιά θέξνπλ ην ίδην όλνκα, ην εξώηεκα ραξαθηεξίδεηαη από θάπνην βαζκό αζάθεηαο, όζνλ αθνξά ηνλ πίλαθα ζηνλ νπνίν αλήθεη ην θάζε πεδίν. Γηα λα απνκαθξύλνπκε απηή ηελ αζάθεηα, ζα πξέπεη λα αλαθεξζνύκε ζηα πεδία ησλ πηλάθσλ, ρξεζηκνπνηώληαο έλα πην πιήξε ηξόπν ζύληαμεο πνπ έρεη ηε κνξθή TABLE_NAME.ATTRIBUTE_NAME πεξηιακβάλεη δειαδή, ηνλ θαζνξηζκό, όρη κόλν ηνπ νλόκαηνο ηνπ πεδίνπ, αιιά θαη ην όλνκα ηνπ πίλαθα ζηνλ νπνίν αλήθεη ην ελ ιόγσ πεδίν όπσο θαίλεηαη ζην παξαπάλσ παξάδεηγκα. Σειίδα 119 από 130

120 3. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο Άζθεζε 1: Υξεζηκνπνηήζηε θαηάιιειεο ζπγθεληξσηηθέο ζπλαξηήζεηο έηζη ώζηε λα εκθαλίζεηε ηα ζπλνιηθά ηεκάρηα πνπ έρεη ην θαηάζηεκα αγνξάζεη από ηνπο πξνκεζεπηέο ηνπ θαη ην ζπλνιηθό πνζό πνπ έρεη πιεξώζεη. Άζθεζε 2: Υξεζηκνπνηήζηε θαηάιιειεο ζπγθεληξσηηθέο ζπλαξηήζεηο έηζη ώζηε λα εκθαλίζεηε ηνλ ειάρηζην αξηζκό ηεκαρίσλ πνπ ππάξρνπλ ζηελ απνζήθε ηνπ θαηαζηήκαηνο αλά πξντόλ, ηνλ κέγηζην αξηζκό ηεκαρίσλ πνπ έρνπλ παξαγγειζεί, ην ζπλνιηθό θέξδνο από ηα πσιεζέληα ηεκάρηα αλά πξντόλ θαη ην κέζν όξν θέξδνπο αλά πξντόλ. Άζθεζε 3: Γεκηνπξγήζηε έλα εξώηεκα SQL γηα λα αλαθηεζεί ην επώλπκν, ην όλνκα θαη ην ΑΦΚ ησλ πειαηώλ νη νπνίνη είλαη γηαηξνί ζην επάγγεικα θαη δηακέλνπλ ζηελ Αζήλα, θαηά θζίλνπζα αιθαβεηηθή ζεηξά σο πξνο ην όλνκά ηνπο. Άζθεζε 4: Γεκηνπξγήζηε έλα εξώηεκα SQL γηα λα αλαθηεζεί ην επώλπκν, ην όλνκα, επάγγεικα θαη πόιε ησλ πειαηώλ θαζώο θαη ε εκεξνκελία πνπ έθαλαλ ηηο παξαγγειίεο ηνπο θαη ησλ νπνίσλ νη παξαγγειίεο είλαη ζε εμέιημε. Οη πειάηεο λα εκθαληζηνύλ βάζεη ηεο πην πξόζθαηεο εκεξνκελίαο παξαγγειίαο. Άζθεζε 5: Γεκηνπξγήζηε έλα εξώηεκα SQL γηα λα αλαθηεζεί ην όλνκα ησλ πξντόλησλ πνπ δελ έρεη δηαθνπεί ε δηάζεζή ηνπο θαζώο θαη ην όλνκα ηεο θαηεγνξίαο ηνπο, ν ζεηξηαθόο αξηζκόο ηνπο, ε ηηκή αλά κνλάδα θαη νη κνλάδεο ησλ πξντόλησλ πνπ βξίζθνληαη ζηελ απνζήθε είλαη πεξηζζόηεξεο ησλ 15 θαη ιηγόηεξεο από 50. Άζθεζε 6: Γεκηνπξγήζηε έλα εξώηεκα SQL γηα λα αλαθηεζεί ην επώλπκν, ην όλνκα ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο, ην όλνκα ησλ πξντόλησλ πνπ έρνπλ παξαγγείιεη, ηα ηεκάρηα θαη ε ηειηθή ηηκή αλά ηεκάρην, όπνπ ε εκεξνκελία παξάδνζεο ησλ παξαγγειηώλ πνπ έρνπλ θάλεη λα κελ ππεξβαίλεη ηε ζεκεξηλή εκεξνκελία. Ζ εκθάληζε ησλ απνηειεζκάησλ λα γίλεη θαηά θζίλνπζα ζεηξά σο πξνο ην επώλπκν θαη θαηά αύμνπζα αλαθνξηθά κε ην πιήζνο ησλ ηεκαρίσλ. Σειίδα 120 από 130

121 Δξγαζηήξην 10: Δθζέζεηο Σηόρνη Μαζήκαηνο 1. Ση είλαη νη Δθζέζεηο (Αλαθνξέο) 2. Γεκηνπξγία Απηόκαηεο Έθζεζεο 3. Γεκηνπξγία Έθζεζεο κε ρξήζε νδεγνύ 4. Δπεμεξγαζία Έθζεζεο - Δλόηεηεο Έθζεζεο 5. Δξγαζηεξηαθέο Αζθήζεηο 1. Τη είλαη νη Δθζέζεηο (Αλαθνξέο) Κηα από ηηο πην ζεκαληηθέο ιεηηνπξγίεο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε θάζε ηππηθό ζύζηεκα κεραλνγξάθεζεο, είλαη ε εθηχπσζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ βξίζθνληαη απνζεθεπκέλα ζηνπο πίλαθεο ηεο βάζεο. Γηα παξάδεηγκα ε εθηχπσζε ηεο θαξηέιαο ελφο πειάηε ε νπνία πεξηέρεη ηα πξνζσπηθά ηνπ ζηνηρεία, όπσο απηά έρνπλ θαηαρσξεζεί ζηνλ νκώλπκν πίλαθα. Αο ζεκεησζεί πσο απηή ε δηαδηθαζία κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί πνιύ πην απιά, εθηππώλνληαο θαηεπζείαλ ηε θόξκα επεμεξγαζίαο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ πειάηε. Χζηόζν ζηε γεληθή πεξίπησζε ην απνηέιεζκα απηήο ηεο δηαδηθαζίαο δελ είλαη απνδεθηό θαζώο καδί κε ηα ζηνηρεία ηνπ πειάηε ζα εθηππσζνύλ θαη ηα πεδία ηεο θόξκαο, θάηη πνπ ζπλήζσο δελ είλαη επηζπκεηό. Γηα ην ιόγν απηό, ζα πξέπεη λα θαηαζθεπάζνπκε κηα αλαθνξά ή έθζεζε (report) ε νπνία ζα ζπζρεηίδεηαη κε ηνλ πίλαθα ησλ ζηνηρείσλ ηνπ πειάηε, θαη ζα εκθαλίδεη ηα πξνζσπηθά ηνπ δεδνκέλα κε ηα επηζπκεηά ζε θάζε πεξίπησζε ραξαθηεξηζηηθά εκθάληζεο. Κηιώληαο γεληθά, ηα δεδνκέλα πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε κία αλαθνξά, κπνξεί λα πξνέξρνληαη ηφζν απφ ηνπο πίλαθεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ, φζν θαη απφ ηα εξσηήκαηα πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί ζε πξνγελέζηεξν ζηάδην ηεο δηαδηθαζίαο. 2. Γεκηνπξγία Απηόκαηεο Έθζεζεο ην παξάζπξν Βάζεο Γεδνκέλσλ επηιέμηε ηνλ πίλαθα ή ην εξώηεκα γηα ην νπνίν ζέιεηε λα δεκηνπξγήζεηε κηα έθζεζε Από ην κελνχ Δηζαγσγή επηιέμηε Απηφκαηε Έθζεζε Δκθαλίδεηαη ε Έθζεζε ζε πξνεπηζθόπεζε εθηύπσζεο. Ζ κνξθή απηή είλαη πνιύ ζηνηρεηώδεο. ηε γξακκή εξγαιείσλ Πξνεπηζθφπεζε Δθηχπσζεο θάληε θιηθ ζην Κιείζηκν. Απνζεθεύζηε ηελ έθζεζε. Έλαο άιινο ηξόπνο είλαη από ην αληηθείκελν Δθζέζεηο: ην παξάζπξν Βάζεο Γεδνκέλσλ επηιέμηε ην αληηθείκελν Δθζέζεηο ηε γξακκή εξγαιείσλ ηνπ παξαζχξνπ Βάζεο Γεδνκέλσλ θάληε θιηθ ζην Γεκηνπξγία. Δκθαλίδεηαη ην παξάζπξν δηαιόγνπ Γεκηνπξγία Έθζεζεο. Δπηιέμηε Απηφκαηε Έθζεζε: ηήιε θαη παηήζηε ΟΚ. Σειίδα 121 από 130

122 3. Γεκηνπξγία Έθζεζεο κε ρξήζε νδεγνύ Ο Οδεγόο Δθζέζεσλ ζαο δίλεη πεξηζζόηεξν έιεγρν πάλσ ζηελ επηινγή ησλ πεδίσλ ηεο έθζεζεο θαη ζηε κνξθνπνίεζή ηεο. ην παξάζπξν Βάζεο Γεδνκέλσλ επηιέμηε ην αληηθείκελν Δθζέζεηο Θάληε δηπιό θιηθ ζην Γεκηνπξγία Έθζεζεο κε ρξήζε νδεγνχ Δπηιέμηε ηνλ πίλαθα ή εξώηεκα από ην νπνίν ζέιεηε λα επηιέμεηε ηα πεδία. Γηα παξάδεηγκα έζησ όηη ζέινπκε λα δεκηνπξγήζνπκε κηα Έθζεζε από ηνλ πίλαθα Πειάηεο Δπηιέμηε ηα θαηάιιεια πεδία (ηνπιάρηζηνλ έλα) θαη θάληε θιηθ ζην Δπφκελν>. Έζησ όηη γηα ην παξάδεηγκά καο επηιέγνπκε όια ηα πεδία ηνπ πίλαθα Πειάηεο. ην επόκελν βήκα ηεο δηαδηθαζίαο κπνξνύκε λα νξίζνπκε ραξαθηεξηζηηθά νκαδνπνίεζεο ησλ πεδίσλ ηεο έθζεζεο. Γηα παξάδεηγκα κπνξνύκε λα εθηππώζνπκε ηα ζηνηρεία ησλ πειαηώλ ηνπ θαηαζηήκαηνο, νκαδνπνηεκέλα σο πξνο ηελ πόιε ζηελ νπνία θαηνηθνύλ. Απηνύ ηνπ είδνπο ε νκαδνπνίεζε κπνξεί λα επεθηαζεί ζε πεξηζζφηεξα απφ έλα επίπεδα, επηηξέπνληαο έηζη ηε δεκηνπξγία κηαο ηεξαξρεκέλεο αλαθνξάο δεδνκέλσλ. Πξνθεηκέλνπ λα νξίζνπκε ην είδνο θαη ην πιήζνο ησλ επηπέδσλ νκαδνπνίεζεο ζα πξέπεη λα επηιέμνπκε κε ην πνληίθη θάπνην από ηα πεδία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην αξηζηεξό πιαίζην ιίζηαο, θαη ρξεζηκνπνηώληαο ην θνπκπί πνπ θέξεη ην ζύκβνιν «>«λα ην κεηαθέξνπκε ζηελ εηθόλα πνπ βξίζθεηαη ζην δεμί κέξνο ηνπ παξαζύξνπ. Γηα λα νξίζνπκε πεξηζζόηεξα επίπεδα νκαδνπνίεζεο, ζα πξέπεη λα εθαξκφζνπκε απηή ηε δηαδηθαζία θαη κε έλα δεχηεξν πεδίν ηνπ πίλαθα. ηελ πεξίπησζε απηή ελεξγνπνηνύληαη θαη ηα δύν άιια θνπκπηά πνπ θέξνπλ ηα ζύκβνια θαη θαη ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα θαζνξίζνπλ ηε ζεηξά κε ηελ νπνία ιακβάλεη ρψξα απηή ε νκαδνπνίεζε. Αο ππνζέζνπκε πσο Σειίδα 122 από 130

123 ζέινπκε λα νκαδνπνηήζνπκε ηνπο πειάηεο αλά πφιε θαη αλά επάγγεικα επνκέλσο ζα πξέπεη λα επηιέμνπκε ηα δύν απηά πεδία όπσο θαίλεηαη ζην αθόινπζν παξάζπξν: ην επόκελν βήκα ηεο δηαδηθαζίαο κπνξνύκε λα θαζνξίζνπκε εάλ νη εγγξαθέο ηνπ πίλαθα ζα εθηππσζνχλ κε ηελ ίδηα ζεηξά κε ηελ νπνία βξίζθνληαη θαηαρσξεκέλεο ζε απηφλ, ή εάλ ζα παξνπζηαζηνχλ ηαμηλνκεκέλεο σο πξνο θάπνην πεδίν θάηη πνπ ζπλήζσο γίλεηαη ζηελ πξάμε. Ζ δηαδηθαζία ηαμηλφκεζεο κπνξεί λα ιάβεη ρψξα σο πξνο πεξηζζφηεξα απφ έλα πεδία, ν θαζνξηζκόο ησλ νπνίσλ γίλεηαη ρξεζηκνπνηώληαο ην επόκελν πιαίζην δηαιόγνπ. ην παξάδεηγκά καο όπσο θαίλεηαη ζην παξαθάησ ζρήκα, νη εγγξαθέο ηνπ πίλαθα Πειάηεο εκθαλίδνληαη ηαμηλνκεκέλεο, πξψηα σο πξνο ην επψλπκν ηνπ πειάηε, θαη ζηε ζπλέρεηα σο πξνο ην φλνκά ηνπ. Σειίδα 123 από 130

124 Δάλ ζέιεηε λα πξνβάιινληαη ζπλνπηηθέο πιεξνθνξίεο ζηελ έθζεζή ζαο, παηήζηε ην θνπκπί Δπηινγέο ζχλνςεο θαη ζα εκθαληζηεί ην αθόινπζν παξάζπξν. Ζ επόκελε παξάκεηξνο πνπ ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε θαηά ην ζηάδην δεκηνπξγίαο κηαο έθζεζεο, είλαη ν ηξφπνο νξγάλσζεο ηεο πιεξνθνξίαο πνπ ζα απεηθνλίδεηαη ζε απηή. Τπάξρνπλ ηξεηο δηαθνξεηηθέο δηαηάμεηο πνπ κπνξνύκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε: (α) φξζηα δηάηαμε θαηά ηελ νπνία ηα πεδία ησλ εγγξαθψλ εθηππψλνληαη ζε μερσξηζηή ζεηξά ην θαζέλα, θαη ην έλα Σειίδα 124 από 130

125 θάησ απφ ην άιιν (β) δηάηαμε ζε ζηήιεο θαηά ηελ νπνία ηα πεδία ηεο θάζε εγγξαθήο εθηππψλνληαη φια ζηελ ίδηα ζεηξά, ελψ ε θάζε κηα απφ ηηο εγγξαθέο ηνπ πίλαθα εθηππψλεηαη ζε μερσξηζηή ζεηξά (γ) ζηνηρηζκέλε δηάηαμε πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ χπαξμε εηηθεηψλ ζε θάζε εγγξαθή ηνπ πίλαθα (θαη φρη κφλν ζηελ αξρή ηεο θάζε ζηήιεο φπσο ζπκβαίλεη ζηελ πξνεγνχκελε πεξίπησζε). Δπίζεο, κπνξνύκε αθόκε λα νξίζνπκε εάλ ν πξνζαλαηνιηζκόο ζειίδαο ζα είλαη νξηδφληηνο (portrait) ή θαηαθφξπθνο (landscape) θαζώο θαη ην αλ ηα πεδία ηεο αλαθνξάο ζα πξέπεη λα είλαη δηαηεηαγκέλα κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα ρσξάλε φια ζηελ ίδηα ζειίδα ζηελ αληίζεηε πεξίπησζε ε αλαθνξά ζα επεθηαζεί ζε πεξηζζόηεξεο ζειίδεο. Σν ηειεπηαίν ραξαθηεξηζηηθό ηεο έθζεζεο πνπ ζα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε θαηά ην ζηάδην ηεο δεκηνπξγίαο ηεο, ζπζρεηίδεηαη κε ηνλ ηξφπν εκθάληζήο ηεο. Δδώ κπνξνύκε λα νξίζνπκε θάπνην ζηπι εκθάληζεο από κία ιίζηα δηαζέζηκσλ επηινγώλ, δειαδή έλα ζπλδπαζκφ γξακκψλ θαη ρξσκάησλ γηα ηελ θεθαιίδα, ην ππνζέιηδν θαη ην θπξίσο ηκήκα ηεο έθζεζεο. Αο ζεκεησζεί πσο ε επηινγή πνπ ζα θάλνπκε ζην ζηάδην απηό, δελ είλαη δεζκεπηηθή όζνλ αθνξά ηα ραξαθηεξηζηηθά εκθάληζεο ηεο έθζεζεο, θαζώο ζε θάζε ρξνληθή ζηηγκή κπνξνύκε λα κεηαβάιινπκε απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά, ρξεζηκνπνηώληαο ην θαηάιιειν θύιιν ηδηνηήησλ. Σειίδα 125 από 130

126 Γώζηε έλα θαηάιιειν όλνκα ζηελ έθζεζή ζαο. Δπίζεο ζην βήκα απηό ζαο δίλεηαη ε δπλαηόηεηα λα αλνίμεηε ηελ έθζεζε ζε πξνεπηζθόπεζε εθηύπσζεο θαη λα ηξνπνπνηήζεηε ηε ζρεδίαζή ηεο. Θάληε θιηθ ζην Σέινο. Ζ έθζεζε εκθαλίδεηαη ζε Πξνεπηζθφπεζε Δθηχπσζεο. 4. Δπεμεξγαζία Έθζεζεο - Δλόηεηεο Έθζεζεο Κεηά ηε δεκηνπξγία ηεο λέαο έθζεζεο κπνξνύκε λα πεξάζνπκε ζην επόκελν ζηάδην ηεο δηαδηθαζίαο πνπ πεξηιακβάλεη ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο δνκήο ηεο έθζεζεο έηζη ώζηε λα θαιύςνπκε ηηο αλάγθεο πνπ πθίζηαληαη ζε θάζε πεξίπησζε. Πξνθεηκέλνπ λα πξαγκαηνπνηήζνπκε απηή ηε δηαδηθαζία, ζα πξέπεη λα κεηαθέξνπκε ηελ έθζεζε ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο. Τπάξρνπλ δύν ηξόπνη κε ηνπο νπνίνπο κπνξνύκε λα θάλνπκε απηή ηε κεηαθνξά: (α) απφ ην θεληξηθφ παξάζπξν δηαρείξηζεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ, επηιέγνπκε ηελ έθζεζε πνπ ζέινπκε λα επεμεξγαζηνχκε θαη ηε ζπλέρεηα ρξεζηκνπνηνχκε ην θνπκπί πνπ θέξεη ηελ εηηθέηα «ρεδίαζε» (β) εθ φζνλ ε αλαθνξά έρεη πξνεγνπκέλσο αλνίμεη ζε θαηάζηαζε πξνεπηζθφπεζεο, κπνξνχκε λα ηε κεηαθέξνπκε ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο ρξεζηκνπνηψληαο ην νκψλπκν θνπκπί πνπ βξίζθεηαη ζηελ αληίζηνηρε γξακκή εξγαιείσλ. Σππηθό παξάδεηγκα αλαθνξάο ζε πξνβνιή ζρεδίαζεο, παξνπζηάδεηαη ζην επόκελν ζρήκα. Σειίδα 126 από 130

127 ην ζρήκα απηό απεηθνλίδνληαη νη πέληε βαζηθέο ελφηεηεο πνπ ραξαθηεξίδνπλ κηα έθζεζε ζηε Microsoft Access, θαη νη νπνίεο είλαη ε θεθαιίδα θαη ην ππνζέιηδν ηεο έθζεζεο, ε θεθαιίδα θαη ην ππνζέιηδν ηεο ζειίδαο, θαη ην θχξην ηκήκα ηεο έθζεζεο πνπ ζην ζρήκα θέξεη ηνλ ηίηιν «Λεπηνκέξεηα». Δπηπιένλ επεηδή ε ζπγθεθξηκέλε έθζεζε ραξαθηεξίδεηαη απφ δχν επίπεδα νκαδνπνίεζεο όζνλ αθνξά ηα δεδνκέλα πνπ εκθαλίδνληαη ζε απηή, πεξηέρεη δύν αθόκε θεθαιίδεο, κηα θεθαιίδα γηα θάζε επίπεδν νκαδνπνίεζεο. Ζ θάζε κία από απηέο ηηο μερσξηζηέο πεξηνρέο, κπνξεί λα ππνζηεί ηε δηθή ηεο επεμεξγαζία αλεμάξηεηα από ηηο ππόινηπεο. Απηή ε επεμεξγαζία πεξηιακβάλεη ηνλ θαζνξηζκφ ελφο ζπλφινπ ηδηνηήησλ θαη κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί ρξεζηκνπνηώληαο ην menu επηινγψλ πνπ εκθαλίδεηαη εάλ παηήζνπκε ην δεμί πιήθηξν ηνπ πνληηθηνύ ζε νπνηνδήπνηε ζεκείν ηεο επηθάλεηάο ηεο. ε πεξηπηώζεηο θαηά ηηο νπνίεο ε ηξέρνπζα αλαθνξά απνηειείηαη από πεξηζζόηεξεο από κία ζειίδεο, κπνξνύκε λα νξίζνπκε θεθαιίδα θαη ππνζέιηδν γηα ηελ θάζε ζειίδα μερσξηζηά, θαηαιήγνληαο έηζη ζηε ινγηθή νξγάλσζε ηεο αλαθνξάο ε νπνία παξνπζηάδεηαη ζην επόκελν ζρήκα. Σειίδα 127 από 130

128 ε κηα πην ιεπηνκεξή πεξηγξαθή: Κεθαιίδα έθζεζεο (report header) εκθαλίδεηαη κία θαη κνλαδηθή θνξά ζηελ αξρή ηεο έθζεζεο θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ηνπνζέηεζε ζηνηρείσλ (όπσο είλαη ε εκεξνκελία εθηχπσζεο θαη ν ηίηινο ηεο έθζεζεο) ή αθόκε θαη εηθφλσλ (όπσο είλαη γηα παξάδεηγκα ην ινγφηππν θάπνηαο εηαηξείαο ή νξγαληζκνχ). Κεθαιίδα ζειίδαο (page header) εκθαλίδεηαη ζηελ αξρή ηεο θάζε ζειίδαο, θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ εκθάληζε πιεξνθνξηώλ όπσο νη ηίηινη ησλ ζηειώλ δεδνκέλσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηελ αλαθνξά. Δλφηεηα ιεπηνκέξεηα ηεο έθζεζεο (report details) πεξηιακβάλεη ηα πεδία πνπ εθηππώλνληαη ζε απηή, ελώ ην ππνζέιηδν ζειίδαο (page footer) ρξεζηκνπνηείηαη όπσο θαη ε αληίζηνηρε θεθαιίδα γηα ηελ εθηχπσζε πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ηελ θάζε ζειίδα μερσξηζηά (κε ραξαθηεξηζηηθόηεξν παξάδεηγκα ηνλ αξηζκφ ζειίδαο (page number)). Θάζε έθζεζε πεξηέρεη κηα απαξαίηεηε ιεπηνκεξή ελόηεηα πνπ ηππώλεηαη κηα θνξά γηα θάζε εγγξαθή ηνπ πίλαθα ή ηνπ εξσηήκαηνο πνπ ππνζηεξίδνπλ ηελ έθζεζε. Τπνζέιηδν ηεο έθζεζεο (report footer), εκθαλίδεηαη κηα θαη κνλαδηθή θνξά ζην ηέινο ηεο έθζεζεο, θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ εκθάληζε πιεξνθνξηώλ πνπ αθνξνύλ ην ζύλνιν ηεο έθζεζεο, όπσο είλαη γηα παξάδεηγκα ζπγθεληξσηηθά ζηνηρεία. ηελ πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία νη εγγξαθέο ηνπ πίλαθα εκθαλίδνληαη νκαδνπνηεκέλεο ζε ζχλνια εγγξαθψλ, κπνξνύκε λα νξίζνπκε θαη κία θεθαιίδα νκάδαο (group header), ε νπνία ζα πεξηιακβάλεη ζηνηρεία πνπ ζπζρεηίδνληαη κε ηελ θάζε νκάδα εγγξαθψλ. Σειίδα 128 από 130