ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΙΙ Ακ. Έτος 2011-12 Διάλεξη 1 η ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Μελέτη των θεμάτων που αφορούν τον ανθρώπινο παράγοντα σε μία επιχείρηση/ οργανισμό. Οργανωσιακή Συμπεριφορά (Organizational Behaviour) Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού (ΔΑΔ) Οργανισμός /Οργάνωση: Ενώσεις ατόμων που χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα μέσα εργάζονται συντονισμένα για να επιτύχουν προκαθορισμένους στόχους. Εστίαση στις λειτουργίες της οργάνωσης, ηγεσίαςκαι ελέγχου της Διοίκησης 1
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ «Η βασική λειτουργία της Διοίκησης παραμένει ίδια: να κάνει δυνατή την αποδοτική συνεργασία των ανθρώπων μέσω της ανάπτυξης κοινών στόχων, κοινών αξιών και της σωστής οργανωτικής δομής καθώς και την εκπαίδευση και την ανάπτυξη των ανθρώπων που απαιτείται για την αποδοτική εργασία και την ανταπόκριση στις αλλαγές.» (P. Drucker) ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Βασικά στοιχεία οργάνωσης Υποκίνηση και αμοιβές Οργανωσιακή Δικαιοσύνη και Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Εκπαίδευση, Ανάπτυξη και Αξιολόγηση Προσωπικού Επικοινωνία και Έλεγχος εντός του οργανισμού Ηγεσία και Οργανωσιακή Κουλτούρα Διοίκηση Αλλαγών και Διαχείριση Κρίσεων Οργανωσιακή Μάθηση και Μανθάνων Οργανισμός (Learning Organization) 2
Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι ο μόνος που αποτελεί διατηρήσιμο και ουσιαστικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για μια επιχείρηση γιατί: Επιτρέπει την γρήγορη ανταπόκριση σε απειλές και ευκαιρίες του περιβάλλοντος Είναι δύσκολο και χρονοβόρο να αναπτυχθεί Είναι δύσκολο να αντιγραφεί «Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των επιχειρήσεων στηρίζεται πλέον στην προσέλκυση, επιλογή, τοποθέτηση και ανάπτυξη ταλέντων» Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ Αν και οι άνθρωποι πάντα θεωρούνταν ο κεντρικός παράγοντας επιτυχίας ενός οργανισμού, υπάρχουν ολοένα και περισσότερες έρευνες που ενισχύουν αυτή την θέση ειδικά στο επίπεδο της στρατηγικής. 3
Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Μικρότεροι χρόνοι ζωής προϊόντων Εξασθένηση δικαιωμάτων βιομηχανικής/πνευματικής ιδιοκτησίας Μείωση προστατευτισμού Ευκολότερη πρόσβαση σε πηγές κεφαλαίου και χρηματοδότησης Μεγαλύτερη έμφαση στην καινοτομία τόσο στο προϊόν όσο και στις διαδικασίες Αλλαγές στο εργατικό δυναμικό (Δημογραφικές, μεγαλύτερη κινητικότητα, δομή οικογένειας κ.α.) 4
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΑΔ Προσλήψεις και αποχωρήσεις Δέσμευση και συμμετοχή εργαζομένων Αφοσίωση Προσπάθεια Καινοτομία Συμπεριφορά προς τους πελάτες Εργασιακές ικανότητες ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΑΔ Αμοιβές Επιλογή Κοινωνική ενσωμάτωση Αμεροληψία Ευκαιρίες Επίβλεψη Αμοιβές Υποκίνηση Έλεγχος Προσπάθεια Παραγωγικότητα Εκπαίδευση Επιλογή Δυναμικό Οργάνωση 5
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ Έμφαση στην ατομική ή ομαδική εργασία Αμοιβή σύμφωνα με την απόδοση ή βάσει χρόνου ή σύμφωνα με τις ανάγκες, Ατομικά ή ομαδικά βραβεία Πρόσληψη «έτοιμων» εργαζομένων ή ανάπτυξη νέων ικανοτήτων στους υπάρχοντες Εσωτερική άνοδος στελεχών και προαγωγές ή προσλήψεις σε όλα τα επίπεδα Εγγυημένη ή μη εγγυημένη απασχόληση «ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Έμφαση στην υποκίνηση μέσω εξωτερικών ή εσωτερικών ανταμοιβών Ισότητα ή αξιοκρατία στις αμοιβές Οι εργαζόμενοι είναι φυγόπονοι ή θέλουν να εργάζονται και να προσφέρουν Κεντρικός ή αποκεντρωμένος έλεγχος 6
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Στο πλαίσιο της ΔΑΔ συνδυάζονται γνώσεις και θεωρήσεις από διάφορες επιστήμες/γνωστικές περιοχές: Διοίκηση: Ηγεσία, στρατηγική, στόχοι Οικονομικά: Αμοιβές και κίνητρα Κοινωνιολογία: Λειτουργία ομάδων Ψυχολογία: Υποκίνηση Πολιτικές Επιστήμες: Το περιβάλλον Φιλοσοφία: Γιατί όλα αυτά; ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Σύμφωνα με τον Peter Drucker βασικές αρχές της Διοίκησης είναι οι εξής: Πρώτιστο καθήκον της Διοίκησης είναι η αποδοτική συνεργασία μιας ομάδας ανθρώπων Η κουλτούρα των ανθρώπων αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επιλογή των μεθόδων Διοίκησης Κάθε επιχείρηση/οργανισμός χρειάζεται κοινούς στόχους και κοινές αξίες Η Διοίκηση πρέπει να επιτρέπει την ανάπτυξη και την προσαρμογή των ατόμων καθώς οι ανάγκες και οι ευκαιρίες αλλάζουν. 7
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Οι επιχειρήσεις/οργανισμοί στηρίζονται στην αποτελεσματική επικοινωνία και την ατομική ευθύνη Η επιτυχία μιας επιχείρησης/οργανισμού κρίνεται όχι από το κέρδος μόνο αλλά από μια σειρά μέτρων όπως: θέση στην αγορά, ποιότητα, καινοτομία, ανάπτυξη συμμετεχόντων, χρηματοοικονομικά αποτελέσματα, κ.α. Αποτέλεσμα μιας επιχείρησης/οργανισμού είναι ο ικανοποιημένος πελάτης ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Δεν υπάρχει ένα και μοναδικό σωστό μοντέλο διοίκησης γιατί η καταλληλότητα του μοντέλου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που διαφέρουν ανάλογα με τον οργανισμό και το περιβάλλον. Εξωτερικοί παράγοντες Κοινωνικό πλαίσιο Κυβερνητική πολιτική Αγορά εργασίας και οργάνωση εργοδοτών /εργαζομένων Εσωτερικοί παράγοντες Οργάνωση και τεχνολογία Στρατηγική επιχείρησης/αγορές Αξίες και πεποιθήσεις 8