Το ταικοσ ηοσ Basho για ηον βαηρατο. [Κεηαθξαζε ηνπ πξσηνπ κεξνπο ηεο ηζηνζειηδαο.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Το ταικοσ ηοσ Basho για ηον βαηρατο. [Κεηαθξαζε ηνπ πξσηνπ κεξνπο ηεο ηζηνζειηδαο. http://www.teeweg.de/de/literatur/basho/furuikeya."

Ελλεν Παπάγος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Gerhardt Staufenbiel Το ταικοσ ηοσ Basho για ηον βαηρατο [Κεηαθξαζε ηνπ πξσηνπ κεξνπο ηεο ηζηνζειηδαο [Φσην 1: Ν Basho θαζνδνλ. Ξνξηξαηην ηνπ Yosa Buson, ] Τν ραηθνπ ηνπ Basho εηλαη ηζσο ην πην θεκηζκελν ραηθνπ γεληθα. Νπσο ηα πεξηζζνηεξα απν ηα ραηθνπ ηνπ, εγηλε ζε ζπλνκηιηα κε ηνπο καζεηεο ηνπ. Ξξσηα ν Basho ζπλεζεζε ηηο δπν ηειεπηαηεο αξαδεο. Σε κηα καθξα ζπδεηεζε πξνηαζεθαλ απν ηνπο καζεηεο ηνπ ηξεηο δηαθνξεηηθεο εθδνρεο γηα ηελ πξσηε αξαδα, θαη κεηα ν Basho, δηρσο λα ππαξμεη αληηξξεζε, εηπε ην νξηζηηθν ραηθνπ: Furu ike ya Kawazu tobikomu Mizu no oto Η παλια λιμνοσλα. Ενας βαηρατος πηδα μεζα - 1

Νπσο ηα πεξηζζνηεξα απν ηα ραηθνπ ηνπ, εγηλε ζε ζπλνκηιηα κε ηνπο καζεηεο ηνπ. Ξξσηα ν Basho ζπλεζεζε ηηο δπν ηειεπηαηεο αξαδεο.

2 ο ητος ηοσ νεροσ. Ν Robert Aitken, ν πξσηνο ακεξηθαλνο Zen - Roshi πνπ εγξαςε κηα δηαηξηβε γηα ηνλ Basho, ζην βηβιην ηνπ "A Zen wave" κεηαθξαδεη : The old pond; A Frog jumps in - The sound of the water. Ν δαζθαινο ηνπ Zen Sengai ( ) εγξαςε κηα παξσδηα ηνπ ραηθνπ ηνπ Basho: Ζ παιηα ιηκλνπια! Ν Basho πεδα κεζα, Ζρνο ηνπ λεξνπ! Ηζσο ν Basho πξαγκαηη πεδεμε κεζα - θαηακεζηο ζηελ περηε θαη ζπκππθλσκελε αηκνζθαηξα γπξσ απ' ηελ παιηα ιηκλνπια ζε κηα ζηηγκε πεξηζπιινγεο, θαηακεζηο ζηελ πεγε. Νπσζδεπνηε απην ην ζπληνκν ραηθνπ ερεη κηα ηδηαηηεξε εληαζε θαη ππθλνηεηα. Χσξηο λα ρξεζηκνπνηεηηαη ε ιεμε Iro - ρξσκα, ην ραηθνπ εηλαη κηα εηθνλα γεκαηε ρξσκα, εζησ θαη κνλνρξσκαηηθε, νινηεια ζε πξαζηλν. Ζ ιηκλνπια αληηθαζξεθηηδεη ηελ πξαζηλε, ςπρξε θαη ζπγθξαηεκελε αηκνζθαηξα ηνπ πεξηβαιινληνο θαη ν βαηξαρνο εηλαη θη απηνο - πξαζηλνο. [θσην 2] Furu ike ya Παλια λιμνοσλα! Δηλ' εθεη ζησπειε θη νλεηξνπαξκελε. Ξαιηα, παληνηηλα πξαζηλα πεπθα θαλνπλ ελαλ ππθλν ηζθην. Νη νρζεο, νπσο θαη ην ππνινηπν εδαθνο, εηλαη ζθεπαζκελεο κε ππθλα βξπα πνπ, πγξα απν ηελ βξνρε, ιακπνπλ νπσο ε ςπρξε θσηηα ηνπ ζκαξαγδηνπ. Δλδερνκελσο ε ιηκλνπια εηλαη ζρεδνλ νινηεια ζθεπαζκελε κε ηξηδεο ε αιια πδξνβηα θπηα. Βνξεηα ηνπ Kyoto ζηα ξηδα ηνπ βνπλνπ θνληα ζηνλ κηθξν επαξρησηηθν λαν ηνπ Ota, νινηεια θξπκκελε, εηλαη κηα κηθξνζθνπηθε ιηκλνπια ρηιησλ εησλ ζθεπαζκελε 2

Ν δαζθαινο ηνπ Zen Sengai (1750-1830) εγξαςε κηα παξσδηα ηνπ ραηθνπ ηνπ Basho: Ζ παιηα ιηκλνπια! Ν Basho πεδα κεζα, Ζρνο ηνπ λεξνπ!

3 απν ελα ππθλν ζηξσκα ηξηδεο. Δλα βξαδπ ηνπ Καε πξνζεμακε ηελ ιηκλνπια κνλν θαη κνλν επεηδε νη βαηξαρνη μεθηλεζαλ ηελ ζπλαπιηα ηνπο. Τελ επνρε ηεο αλζηζεο ε ζρεδνλ νινηεια θξπκκελε επηθαλεηα ηνπ λεξνπ γηλεηαη θπαλε απν ηηο ηξηδεο. Τν ηδην ην λεξν δελ εηλαη θαζαξν θαη δηαπγεο: κελεη ζθνηεηλν θαη ζησπειν θη αληηθαζξεθηηδεη ην πξαζηλν ηνπ πεξηβαιινληνο. Ζ "παιηα" ιηκλνπια εηαλ εδε απν "παληα" εθεη: εηλαη νπσο ε πεγε νισλ ησλ πξαγκαησλ. Ζ επηθαλεηα ηεο αληηθαζξεθηηδεη ηνλ νπξαλν θη νια ηα πξαγκαηα θαη ζπλακα ζπγθαιππηεη ην βαζνο ηνπ. Σηελ αξραηα Διιαδα, ζηελ Ιεξλα εδεηρλαλ κηα κηθξε ιηκλνπια, ζρεδνλ νινηεια ζθεπαζκελε απν θαιακηεο, απ' νπνπ ν Γηνλπζνο εμαθαληζηεθε γηα ηνλ θαησ θνζκν. Ιεγεηαη πσο ν Λεξσλ πξνζπαζεζε λα κεηξεζεη ην βαζνο απηεο ηεο ιηκλνπιαο, νκσο ε ζηαζκε πνηε δελ εθηαζε ζηνλ βπζν. Νκσο ην πξαγκαηηθν "βαζνο" απηεο ηεο ιηκλνπιαο δελ ερεη ζεκαζηα. Δηλαη θεη, ζε βαζηα ζησπε θαη πεξηζπιινγε θη αληηθαζξεθηηδεη ηα παληα δηρσο ε ηδηα λ' αιιαδεη. Kawazu tobikomu Ενας βαηρατος πηδα μεζα! Μεδηαληξνπα θαη ρσξηο ηρλνο ζεβαζκνπ ν βαηξαρνο ζπαεη ηελ ζησπε θαη ηελ πεξηζπιινγε. Ξεδα ζην λεξν θαη ν ερνο πνπ παξαγεηαη ησξα ηελ ζησπε ηελ θαπεη θνκκαηηα. Ν βαηξαρνο ζαλ θσκηθε κνξθε θεξλεη κηα αληηζεζε πξνο ηελ ζεβαζκηα ζησπε ηνπ ηνπνπ. Νκσο απην ην ζεβαζκην δελ ην θαηαζηξεθεη αιια ην θνξπθσλεη ζε κηα θσκηθε αληηζεζε. Ν Shibayama Zengai ζηελ θεκηζκελε ηνπ δσγξαθηα [θσην 3] απεδσζε ζηνλ βαηξαρν ηα ζεβε ηνπ. Σηξνγγπινθαζεηαη κ' ελαλ πιαηπ κνξθαζκν. Ζ θαθνγξακκελε θαη εηξσληθα αζηαηε επηγξαθε ζηελ δσγξαθηα ιεεη: "Λαη, αλ κνλν κε ην θαζηζκα ν αλζξσπνο κπνξεη λα γηλεη Buddha...! Θαζεζηε θεη, κνλαρνη ηνπ Εελ, θαη πξνζπαζεηηε ζνβαξα θαη κε θαζε εηιηθξηλεηα λα θηαζεηε ζηελ θαηαζηαζε ηνπ Buddha θαη λα επηζηξεςεηε ζηελ πεγε ησλ πξαγκαησλ! Δγσ, ν θνπηνο βαηξαρνο, ην 'ρσ εηζη θη αιιησο! Κηα αιιε αλαγλσζε γηα ην ηδενγξακκα [...] Kawazu - βαηξαρνο - εηλαη Kaeru, ερεηηθα νκνην κε "επηζηξεθσ". Κεπσο ν βαηξαρνο θαπνπ επηζηξεθεη κ' ελαλ πεδν ζηελ πεγε; Ζδε κε ην πξαζηλν ρξσκα ηνπ αλεθεη ζην πξαζηλν ηνπ νινπ ζθεληθνπ. Νηαλ πεδα ζηελ παιηα ιηκλνπια επηζηξεθεη εθεη πνπ 3

Τν ηδην ην λεξν δελ εηλαη θαζαξν θαη δηαπγεο: κελεη ζθνηεηλν θαη ζησπειν θη αληηθαζξεθηηδεη ην πξαζηλν ηνπ πεξηβαιινληνο.

4 αλεθεη. Αιια θαηα πνπ πεδα θαλ ν βαηξαρνο; Θαηα ηελ αηηηνθξαηηθε ηαμε ησλ πξαγκαησλ πεδα ζην λεξν θη εηζη δεκηνπξγεηηαη ν ερνο! Νκσο ην θεηκελν ηνπ πνηεκαηνο δελ κηια εηζη! Furu ike ya: Τν ya ζην ηεινο ηεο αξαδαο εηλαη κηα θξηζηκε ιεμε, κηα ηνκε ζην ραηθνπ. Νη δπν επνκελεο αξαδεο δελ δηαζπσληαη απν κηα ηνκε: ε κεηαβαζε Kawazu tobikomu / Mizu no oto γηλεηαη δηρσο δηαθνπε. Mizu no oto εηλαη ελα ζρεκα πνπ ζηα ηαπσληθα δηαβαδεηαη δηαθνξεηηθα απ' νηη ζηηο δπηηθεο γισζζεο. Τν ζρεκα δελ θαλεη ινγν γηα mizu λεξν, αλ θη απην βξηζθεηαη ζηελ αξρε ηεο αξαδαο, αιια γηα oto, ηνλ ερν, εδσ γηα ηνλ ερν ηνπ λεξνπ. Ν βαηξαρνο πεδα ζε: mizu no oto, ζε - απηνλ ηνλ ερν! Γελ βιεπνπκε πξσηα ηνλ βαηξαρν λα θαζεηαη ζηελ αθξε ηεο ιηκλνπιαο θαη θαηνπηλ, ζε ρξνληθε αθνινπζηα, λα πεδα ζην λεξν, πνπ κε ηελ ζεηξα ηνπ παξαγεη ελαλ ερν. Ξξσηα νηαλ ερεη, παξαηεξνπκε πσο εθεη επξεπε λα 'ηαλ ελαο βαηξαρνο, θαη καιηζηα πσο εθεη εηλαη κηα ιηκλνπια! Ν ερνο αθππληδεη θαη θαιεη ζηελ εκπεηξηα ηνπ : Furu ike ya! - Λα! Ζ παιηα ιηκλνπια. Τν νιν ζθεληθν ζπγθεληξσλεηαη ζ' απηνλ ηνλ ελα ερν δηρσο απηνλ πνηε δελ ζα γηλνηαλ ζπλεηδεην. Ν ερνο ηνπ λεξνπ αλαηξεη θαζε ρσξηζκν ππνθεηκελνπ θαη αληηθεηκελνπ. Δηλαη ζαλ κηα αηθληδηα, αζηξαπηαηα αθππληζε, ζαλ ελα Satori! Ν Martin Heidegger ζην νςηκν εξγν ηνπ ζην κηθξν θεηκελν Χξνλνο θαη Δηλαη κηιεζε γηα ην Σπκβαλ. Σην Σπκβαλ "δηλεηαη" Δηλαη θαη "δηλεηαη" Χξνλνο. Απην ην δσζηκν εηλαη θαζαπην ζπκβαλ. Δλ κεζσ απηνπ ηνπ ζπκβαληνο ζηεθεη ν αλζξσπνο ν νπνηνο, πεξα γηα πεξα αλ-ηδησκελνο απν ην ηδηνλ ηνπ, ελ-ηζηαηαη θαη αλεθεη ζην ζπκβαλ νινηεια. Αλεθνληαο θαη' απηνλ ηνλ ηξνπν ζην Σπκβαλ, ν αλζξσπνο θεξεηαη ζην ηδηαηηαην ηνπ. Αζηξαπηαηα ν αλζξσπνο παπεη λα θξεκεηαη απν ηα πξνβιεκαηα, ηηο εγλνηεο, ηηο αλαγθεο θαη ηηο επηζπκηεο ηνπ θαη εηλαη νινηεια ζην Σπκβαλ, ζην νπνην αλαιπεηαη, γηα λα βξεη εηζη ηνλ εαπην ηνπ. 4

Mizu no oto εηλαη ελα ζρεκα πνπ ζηα ηαπσληθα δηαβαδεηαη δηαθνξεηηθα απ' νηη ζηηο δπηηθεο γισζζεο.

5 Ν θαζεγεηεο Kôicho Tsujimura ηνπ παλεπηζηεκηνπ ηνπ Kyôtô ζηελ κεηαθξαζε ηνπ ηνπ Heidegger κεηεθξαζε ην Σπκβαλ κε ηελ βνπδηζηηθε ιεμε Shôki [...] θαη ν δαζθαινο ηνπ Shinichi Hisamatsu ( ) εθαλε ζρεηηθα κηα θαιιηγξαθηα. [θσην 4] Τν ππξηλν γξαθηζηηθν ζεκεην ζην κεζνλ εηλαη [...] Kokoro, θαξδηα. Σην πεξηζσξην ζηεθεη: masa ni todomaru tokoro nakushite sono kokoro o, κεηαθξαζκελν θαπνπ: "Γελ πξεπεη πνπζελα λα θαηνηθεηο ε λα κελεηο θαη πξεπεη λ' αθεζεηο ηελ θαξδηα λ' αλνηρηεη." 'Ξνπζελα λα κελ θαηνηθεηο' ζα πεη αθελνο πνπζελα λα κελ πηαλεζαη απν ζπλεζεηεο θαη λα κελ θιεηλεζαη απελαληη ζηνλ αιινλ. Αθεηεξνπ ζεκαηλεη επηζεο λα θαηνηθεηο 'ζην ΚΖΓΔΛ', ζηνλ κε-ηνπν θαη ζηνλ κε-ρξνλν, απ' νπνπ αλαθπνληαη ηα παληα. Τνηε ε θαξδηα αλνηγεη θη αθελεη ην Σπκβαλ λα ζπκβεη. Σην mizu no oto, ζηνλ ερν ηνπ λεξνπ ε θαξδηα αλνηγεη, ππνθεηκελν θη αληηθεηκελν εηλαη ελα θη νια ηα "ρξσκαηα" ηεο θαξδηαο ραλνληαη θαη γηλνληαη ν ερνο πνπ πεξηερεη ηα παληα. [...] Δαλ θαλεηο αξρηζεη λα δηαβαδεη ε λ' αθνπεη ην ραηθνπ, ζρεκαηηδεηαη ακεζσο ε παξαζηαζε ελνο ζθεληθνπ νπνπ παηρληδηδνπλ πξαζηλν ζε πξαζηλν. Ζ ιηκλνπια, ηα βξπα, ηα πεπθα, ηα θπηα, ν βαηξαρνο: νια εηλαη πξαζηλα. Σηελ παξαζηαζε εκθαληζηεθαλ κελ κεκνλσκελα πξαγκαηα, νκσο ζην ρξσκα ηνπο εηλαη αδηαθνξνπνηεηα θη ελσκελα. Θαη κεηα: mizu no oto! Απηνο ν ερνο θαλεη ηελ εηθνλα λα ραλεηαη νινηεια. Γελ ππαξρεη πιενλ θαλελα ρξσκα, ν ερνο ζπλαηξεη ηα παληα, ππνθεηκελν θη αληηθεηκεληθα πξαγκαηα, ζην Δλα. Ζ ρξσκαηηθε αληηιεςε, ε νπνηα θαηαξρελ εηλαη ελα "βιεπσ", αιιαμε θη εγηλε ελα αθνπσ. [...] 5

Σην πεξηζσξην ζηεθεη: masa ni todomaru tokoro nakushite sono kokoro o, κεηαθξαζκελν θαπνπ: "Γελ πξεπεη πνπζελα λα θαηνηθεηο ε λα κελεηο θαη πξεπεη λ' αθεζεηο ηελ θαξδηα λ' αλνηρηεη.

Σχετικά έγγραφα

Φσην: Αζεκελην ηεηξαδξαρκν κε πνξηξαηην ηνπ Μηζξηδαηε Σ' Δππαησξα. Ννκηζκαηηθν Μνπζεην, 2.

Φσην: Αζεκελην ηεηξαδξαρκν κε πνξηξαηην ηνπ Μηζξηδαηε Σ' Δππαησξα. Ννκηζκαηηθν Μνπζεην, 2. 1. αη. π.υ. epm.gr/src_images/m2_2_4_0.jpg 01. Ο πνηεηεο Φεξλαδεο ην ζπνπδαηνλ κεξνο 02. ηνπ επηθνπ πνηεκαηνο