ΘΕΜΑ :Υπογραφή χρηματικών ενταλμάτων μετά την ισχύ Ν.4555/18 ( Αρμόδια υπηρεσιακά όργανα )

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ ΘΕΜΑ :Υπογραφή χρηματικών ενταλμάτων μετά την ισχύ Ν.4555/18 ( Αρμόδια υπηρεσιακά όργανα ) Oι δαπάνες των δήμων πληρώνονται με χρηματικά εντάλματα, τα οποία από τις , ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4555/2018, υπογράφονται από τον Προϊστάμενο Οικονομικών Υπηρεσιών (Π.Ο.Υ.) του Δήμου ή το υφιστάμενό του όργανο που εξουσιοδοτείται από αυτόν και το συντάκτη τους. Οι διατάξεις του άρθρου 23 του β.δ. της 17.5/ που προβλέπουν τη συνυπογραφή του χρηματικού εντάλματος από τον Δήμαρχο και τον προϊστάμενο της λογιστικής υπηρεσίας έπαυσαν να ισχύουν, αντικαθιστάμενες από τις νεότερες και ειδικές διατάξεις του ν. 4555/2018 που ρυθμίζουν το ίδιο αντικείμενο και ορίζουν ότι για την εγκυρότητα του χρηματικού εντάλματος αρκούν η υπογραφή του Π.Ο.Υ. ή του εξουσιοδοτημένου από αυτόν οργάνου, η οποία αντικατέστησε την υπογραφή του Δημάρχου ως εντολέα πληρωμών, και η υπογραφή του συντάκτη του εντάλματος, ως αρμοδίου για την εκκαθάριση οργάνου, που έχει αντικαταστήσει την υπογραφή του προϊσταμένου λογιστικών υπηρεσιών. Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα υπογράφεται από τα αρμόδια όργανα, ήτοι από τον συντάκτη του και από τον εξουσιοδοτημένο από τον Π.Ο.Υ. (με το./ έγγραφο του) προϊστάμενο του Τμήματος Οικονομικού του Δήμου, δε συντρέχει λόγος ακυρότητας αυτού.

2 2 Δείτε το πλήρες κείμενο : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ Αποτελούμενο από την Πρόεδρό του, Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο, και τους Παναγιώτη Παππίδα και Ιωάννη Νταλαχάνη (εισηγητή), Παρέδρους. Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Συνήλθε στις 12 Νοεμβρίου 2018, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθεί το 279Α, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Κ. Σκέφθηκε σύμφωνα με το νόμο 1. Με την από έκθεση του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο Κ ζητείται να αρθεί η διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ αυτού, βάσει της / πράξης επιστροφής, και του ομώνυμου Δήμου ( / έγγραφο επανυποβολής) για τη θεώρηση του ανωτέρω χρηματικού εντάλματος, ποσού 7.108,49 ευρώ, που αφορά σε αμοιβή για την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης του πληροφοριακού συστήματος του Δήμου για το διάστημα από έως Κατά τον Επίτροπο α) το ένταλμα δεν υπογράφεται από τον Προϊστάμενο της Λογιστικής Υπηρεσίας του Δήμου και ως εκ τούτου είναι άκυρο και β) η δαπάνη είναι μη νόμιμη διότι, ούτε από την έκθεση τεχνικών προδιαγραφών ούτε από το κείμενο της σύμβασης προκύπτει προσδιορισμός της ποσότητας των παρασχεθεισών υπηρεσιών, έστω κατ εκτίμηση, με αναφορά σε συγκεκριμένες εργατοώρες που απαιτούνται για την εκτέλεσή τους και της τιμής μονάδας ανά εργασία, ώστε να τεκμηριώνεται ο προϋπολογισμός της δαπάνης. 2. Στο άρθρο 23 του β.δ/τος της 17.5/ «Περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των Δήμων και Κοινοτήτων» (Α 114, 145 και 197), ορίζεται ότι «1. Μετά την εκκαθάρισιν εκάστης δαπάνης το αρμόδιον τμήμα ή γραφείον της λογιστικής υπηρεσίας του δήμου προκαλεί την πληρωμήν της εκκαθαρισθείσης

3 3 δαπάνης συντάσσον χρηματικόν ένταλμα. 2. Τα χρηματικά εντάλματα υπογράφονται υπό του δημάρχου και προϊσταμένου της λογιστικής υπηρεσίας, καθισταμένου προσωπικώς αλληλεγγύως συνυπευθύνου και σφραγί-ζονται δια της σφραγίδας του δήμου». Περαιτέρω, ο ν. 4555/2018 «Μεταρρύ-θμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης - Εμβάθυνση της Δημοκρατίας - Ενίσχυση της Συμμετοχής - Βελτίωση της οικονομικής και αναπτυξιακής λειτουργίας των Ο.Τ.Α. [Πρόγραμμα «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι»] κλπ.» (Α 113/ ) ορίζει στο άρθρο 203 ότι «Από την έναρξη ισχύος του παρόντος ο δήμαρχος παύει να έχει την ιδιότητα του εκκαθαριστή δαπανών και του εντολέα πληρωμών. Όπου στις διατάξεις του β.δ. της 17.5/ και του ν. 3463/2006 ορίζεται ότι ο δήμαρχος υπογράφει ή συνυπογράφει πράξεις εκκαθάρισης και χρηματικά εντάλματα πληρωμής ή ότι εκδίδει χρηματικά εντάλματα, νοείται στη θέση του ο Προϊστάμενος Οικονομικών Υπηρεσιών ή τα ιεραρχικώς υφιστάμενα όργανα που εξουσιοδοτούνται από αυτόν. Οι πράξεις εκκαθάρισης και τα χρηματικά εντάλματα πληρωμής φέρουν επίσης την υπογραφή του συντάκτη τους. ( )» και στο άρθρο 283 ότι «Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις». Συναφώς, στο άρθρο 25 παράγρ. 1 του ν. 4270/2014 «Αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας (ενσωμάτωση της Οδηγίας ) - δημόσιο λογιστικό και άλλες διατάξεις» (Α 143), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 58 παρ. 2 του ν. 4438/2016 (Α 220), ορίζεται ότι «Στους λοιπούς, πλην Κεντρικής Διοίκησης, φορείς της Γενικής Κυβέρνησης οι αρμοδιότητες του παρόντος άρθρου ασκούνται από τον, σύμφωνα με τον οικείο Οργανισμό, προϊστάμενο οικονομικών υπηρεσιών. Ο ορισμός και η αναπλήρωσή τους διέπονται από τις διατάξεις που ισχύουν για τον οικείο φορέα και, εάν υπάρχει, από το καταστατικό του φορέα, εφόσον από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν προβλέπεται διαφορετική διαδικασία. Οι προϊστάμενοι Οικονομικών Υπηρεσιών, με απόφασή τους, δύνανται να εξουσιοδοτούν ιεραρχικά υφιστάμενά τους όργανα, καθώς και προϊσταμένους γραφείων / αυτοτελών γραφείων, να υπογράφουν με

4 4 εντολή τους πράξεις, βεβαιώσεις και τίτλους πληρωμής, σύμφωνα με τις οδηγίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος άρθρου ( )». Τέλος, με το άρθρο 1ο της / απόφασης του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας - Θράκης «Έγκριση τροποποίησης του Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου Κ Νομού Θ» (Β 909) συστήνεται Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών, στην οποία «υπάγονται τα κατωτέρω τμήματα και Γραφεία: 1) Τμήμα Οικονομικό α. Γραφείο προϋπολογισμού και δαπανών β. Γραφείο Λογιστηρίου γ. Γραφείο Προμηθειών 2) Τμήμα Εσόδων ( ) 3) Τμήμα Ειδικής Ταμιακής Υπηρεσίας ( ) και 4) Τμήμα Δημοτικού Κοιμητηρίου ( )», ενώ με το άρθρο 6ο ορίζονται οι αρμοδιότητες του Γραφείου Προϋπολογισμού και Δαπανών στις οποίες περιλαμβάνεται η εκκαθάριση των δαπανών του Δήμου και η έκδοση των χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής, μετά τον έλεγχο των δικαιολογητικών και της νομιμότητας της κάθε δαπάνης. Από τη συστηματική ερμηνεία των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι οι δαπάνες των δήμων πληρώνονται με χρηματικά εντάλματα, τα οποία από τις , ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4555/2018, υπογράφονται από τον Προϊστάμενο Οικονομικών Υπηρεσιών (Π.Ο.Υ.) του Δήμου ή το υφιστάμενό του όργανο που εξουσιοδοτείται από αυτόν και το συντάκτη τους. Οι διατάξεις του άρθρου 23 του β.δ. της 17.5/ που προβλέπουν τη συνυπογραφή του χρηματικού εντάλματος από τον Δήμαρχο και τον προϊστάμενο της λογιστικής υπηρεσίας έπαυσαν να ισχύουν, αντικαθιστάμενες από τις νεότερες και ειδικές διατάξεις του ν. 4555/2018 που ρυθμίζουν το ίδιο αντικείμενο και ορίζουν ότι για την εγκυρότητα του χρηματικού εντάλματος αρκούν η υπογραφή του Π.Ο.Υ. ή του εξουσιοδοτημένου από αυτόν οργάνου, η οποία αντικατέστησε την υπογραφή του Δημάρχου ως εντολέα πληρωμών, και η υπογραφή του συντάκτη του εντάλματος, ως αρμοδίου για την εκκαθάριση οργάνου, που έχει αντικαταστήσει την υπογραφή του προϊσταμένου λογιστικών υπηρεσιών.

5 5 3. Ο ν. 4412/2016 «Δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών ( )» (Α 147), που εφαρμόζεται και στους δήμους (άρθρο 2 παρ. 1 υποπαρ. 1 περ. α του ν. 4412/2016), ορίζει στο άρθρο 53 ότι «1. ( ) 2. Τα έγγραφα της σύμβασης ( ) περιέχουν ιδίως ( ) ε) ακριβή περιγραφή του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης ( ) ια ( ) την ποσότητα και την περιγραφή των ( ) υπηρεσιών ( )» και στο άρθρο 118 ότι «1. Προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς ΦΠΑ, είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ ( )». Από τις διατάξεις αυτές, ερμηνευόμενες σύμφωνα με την αρχή της οικονομικότητας (άρθρο 33 περ. α υποπερ. αα του ν. 4270/2014) που επιβάλλει οι δημόσιες συμβάσεις να ανατίθενται με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση του προϋπολογισμού του αναθέτοντα φορέα, για τη νόμιμη ανάθεση παροχής υπηρεσιών απαιτείται να προκύπτουν από τα έγγραφα της σύμβασης το είδος, η ποσότητα και ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης των υπηρεσιών. Η έλλειψη των ως άνω στοιχείων καθιστά τη σχετική διαδικασία και τις οικείες δαπάνες μη νόμιμες (193/2017, 252/2017, 88/2018 ΚΠΕΔ στο VII Τμ. Ελ. Συν.). 4. Στην κρινόμενη υπόθεση προκύπτει ότι με τη / απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Κ εγκρίθηκε η διάθεση πίστωσης ,46 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ) για την κάλυψη τριών τριμήνων ( έως ) της ετήσιας ανανέωσης της σύμβασης υποστήριξης του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος του Δήμου. Επιπροσθέτως, εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση της ανωτέρω υπηρεσίας στην κατασκευάστρια και κάτοχο των πνευματικών δικαιωμάτων των εφαρμογών του συστήματος εταιρεία, λόγω προστασίας αποκλειστικών δικαιωμάτων (άρθρο 118 και άρθρο 32 παρ. 2 εδάφ. β περ. γγ του ν. 4412/2016). Είχε προηγηθεί η / έκθεση τεχνικών προδιαγραφών του Τμήματος Πληροφορικής του Δήμου που αναφέρει ότι α) η συντήρηση των δεκαέξι εφαρμογών του συστήματος «μπορεί να αφορά : 1. Την τεχνική υποστήριξη των εφαρμογών, 2. Την υποστήριξη των χρηστών σε νέες

6 6 δυνατότητες των εφαρμογών, 3. Αναβάθμιση - ενημέρωση των εφαρμογών, β) ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος : 1. Να αποκαθιστά δωρεάν κάθε αποδεδειγμένη βλάβη παρουσιαστεί στα προγράμματα. 2. Να παρέχει στον Δήμο Κ τις υπηρεσίες πληροφορικής που θα ζητηθούν, εκπαίδευσης, συμβουλευτικές κλπ. Το κόστος θα επιβαρύνει το Δήμο βάσει του τρέχοντος τιμοκαταλόγου της, μειωμένο στο ελάχιστο κατά 20%. 3. Να παρέχει προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση του Δήμου Κ της παρούσας σύμβασης, σε σχέση με άλλους πελάτες που δεν καλύπτονται από ανάλογη σύμβαση. 4. Να τηρεί εχεμύθεια και σεβασμό για τη διαφύλαξη των μυστικών που πιθανώς περιήλθαν εν γνώσει της κατά τη συνεργασία της με το Δήμο Κ, και γ) η εργασία συντήρησης και υποστήριξης περιλαμβάνει και: 1. την υποστήριξη της πλατφόρμας εικονικών υπολογιστικών συστημάτων που αφορά το πληροφοριακό σύστημα ( ). 2. Την υποστήριξη της εφαρμογής (software application) και της πλατφόρμας του εξυπηρετητή (http server) για την παροχή οικονομικών στοιχείων με χρήση υπηρεσιών ιστού (web services) προς τους εποπτεύοντες φορείς ( ) 3. Τον έλεγχο των αντιγράφων ασφαλείας (backups) τόσο των βάσεων δεδομένων όσο και των λοιπών αρχείων εφαρμογών ( )». Περαιτέρω, στην ίδια έκθεση παρατίθεται πίνακας με δεκαέξι εφαρμογές του συστήματος που περιέχει ανά στήλες α) τον αύξοντα αριθμό της εφαρμογής, β) το όνομα της εφαρμογής, γ) το CPV, δ) τη μονάδα μέτρησης (εν προκειμένω «τεμάχιο»), ε) την ποσότητα (σε όλες τις περιπτώσεις η μονάδα «1»), στ) την τιμή μονάδας και ζ) τη συνολική αξία, που λόγω του πολλαπλασιασμού της ποσότητας 1 με την τιμή μονάδας, συμπίπτει με την τελευταία σε όλες τις περιπτώσεις από 1-16, πλην της περίπτωσης 17 «υπηρεσίες πληροφορικής» που τίθεται ως μονάδα μέτρησης η ώρα, ως ποσότητα οι 68 (ώρες) και ως τιμή μονάδας τα 58 ευρώ, η δε συνολική αξία ισούται με 3.876,00 ευρώ. Το άθροισμα των ανωτέρω υπηρεσιών 1-17 που αποτελεί και τον προϋπολογισμό των επίμαχων υπηρεσιών ανέρχεται σε ,60 (μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ). Ακολούθως, με την / απόφασή της η Αντιδήμαρχος Κ ανέθεσε απευθείας στην εταιρεία με την επωνυμία «O. Υ Α Τ

7 7 Α.Ε.» την εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών, συναφώς δε υπογράφηκε αυθημερόν η σύμβαση, με το ανωτέρω συμβατικό τίμημα. Μετά δε την παροχή μέρους των συμβατικών υπηρεσιών της, όπως προκύπτει από το από πρωτόκολλο παραλαβής υπηρεσιών της αρμόδιας επιτροπής, η ανάδοχος εξέδωσε το 628/ τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών, συνολικού ποσού 7.108,49 ευρώ, για την πληρωμή μέρους της αμοιβής της. Κατά την επανυποβολή του χρηματικού εντάλματος ο Δήμος συνυπέβαλε τέσσερα δελτία επίσκεψης των τεχνικών της εταιρείας στους χώρους του, συνταχθέντες από την ανάδοχο καταλόγους ενεργειών υποστήριξης για το χρονικό διάστημα που αφορά στη χρονική περίοδο από έως και κατάλογο αναβαθμίσεων των εφαρμογών και παροχής εγχειριδίων - οδηγιών από την εταιρεία. 5. Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα υπογράφεται από τα αρμόδια όργανα, ήτοι από τον συντάκτη του και από τον εξουσιοδοτημένο από τον Π.Ο.Υ. (με το./ έγγραφο του) προϊστάμενο του Τμήματος Οικονομικού του Δήμου, δε συντρέχει λόγος ακυρότητας αυτού. Η εντελλόμενη δαπάνη όμως είναι μη νόμιμη, διότι ούτε από την / Έκθεση Τεχνικών Προδιαγραφών αλλά ούτε από το κείμενο της σύμβασης προκύπτει η ποσότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και η τιμή μονάδας ανά εργασία, ώστε να τεκμηριώνεται ο προϋπολογισμός της ανάθεσης, σε συμμόρφωση προς την αρχή της διαφάνειας που πρέπει να διέπει τη δράση των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, επομένως και των ΟΤΑ, προκειμένου να καθίσταται ευχερής ο έλεγχος τήρησης της αρχής της οικονομικότητας. Ειδικότερα, δεν τεκμηριώνεται η ποσότητα, έστω κατ εκτίμηση με βάση την εμπειρία των προηγούμενων μηνών, των επιμέρους εργασιών υποστήριξης με αναφορά σε συγκεκριμένες εργατοώρες που απαιτούνται για την εκτέλεση αυτών ανά υποστηριζόμενη εφαρμογή, η ανάλυση δε του ενδεικτικού προϋπολογισμού, που συνίσταται στον κατ αποκοπή προσδιορισμό της τιμής μονάδας ανά υποστηριζόμενη εφαρμογή, δεν καλύπτει τις απαιτήσεις του νόμου, καθόσον δεν προσδιορίζεται πώς

8 8 προέκυψαν τα εν λόγω ποσά και πώς δικαιολογούνται οι αποκλίσεις ανά εφαρμογή. Ωστόσο, λαμβανομένου υπόψη ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου προέβησαν στην κατάρτιση της ως άνω έκθεσης, με την πεποίθηση ότι ενεργούσαν νόμιμα και με σκοπό την εύρυθμη και απρόσκοπτη συνέχιση παροχής των προμνησθεισών κρίσιμων για τη λειτουργία του Δήμου υπηρεσιών συντήρησης και υποστήριξης του ολοκληρωμένου πληροφοριακού του συστήματος, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει εν προκειμένω να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης των υπηρεσιών του Δήμου. 6. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 279Α, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Κ πρέπει να θεωρηθεί. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΠΑΡΕΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗ ΛΥΚΕΣΑ ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΤΑΛΑΧΑΝΗΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ