«ΚΑΣΩ ΟΙ ΦΡΑΚΣΕ» {όπνπ «commons» = θνηλνί δεκόζηνη ρώξνη} Μάρεο γηα ηα Κνηλά ζην. Νόηην Λνλδίλν

Transcript

1 «ΚΑΣΩ ΟΙ ΦΡΑΚΣΕ» {όπνπ «commons» = θνηλνί δεκόζηνη ρώξνη} Μάρεο γηα ηα Κνηλά ζην Νόηην Λνλδίλν «Ο λόκνο θαηαδηθάδεη άλδξα ή γπλαίθα Ο νπνίνο θιέβεη ηε ρήλα από ηα θνηλά, Αιιά αθήλεη ην κεγαιύηεξν θαθνπνηό αηηκώξεην Ο όπνηνο θιέβεη ηα θνηλά από ηε ρήλα.» Πνιινί εάλ όρη νη πεξηζζόηεξνη από ηνπο δηαζέζηκνπο πόξνπο δεκόζηνη ρώξνη, δάζε, πξάζηλν - νπνηνπδήπνηε κεγέζνπο πνπ παξακέλεη ζήκεξα ζην λόηην Λνλδίλν, ή ην Λνλδίλν ζπλνιηθά, ππάξρνπλ επεηδή ζπληεξήζεθαλ από ηελ αλάπηπμε θαη εμέιημε ζπιινγηθήο ελέξγεηαο. Είηε κε ηε ζηάζε ηνπο, θάπνηνη εμαγξηωκέλνη γθξέκηδαλ θξάθηεο θαη εκπόδηδαλ ηελ επαλαιεηηνπξγία ηνπο ωο πεξηθξαγκέλν έδαθνο, είηε από κε λνκηθή δηεθδίθεζε. Έλα κεγάιν κέξνο ηωλ δεκόζηωλ ρώξωλ θαη πάξθωλ πνπ ζπκίδνπλ όηη κεο ζηνλ θαπλό ππάξρεη δωή δελ ζα ππήξρε ππό απηή ηε κνξθή εάλ θάπνηνη δελ ηα ππεξαζπίδνληαλ ελεξγά. «ν νπνίνο θιέβεη ηα Κνηλά» Μεηαμύ 16νπ & 19νπ αηώλα, έλα κεγάιν κέξνο ηνπ αλνηθηνύ λόηηνπ εδάθνπο, δεκόζησλ ρώξσλ ή μύισλ ηνπ πνηακνύ πεξηθξάρηεθε γηα ηελ αλάπηπμε, ζπλήζσο από πινύζηνπο γαηνθηήκνλεο ή εθπνηήζεθε γηα ηελ νηθνδόκεζε. Οη ηνπηθνί άλζξσπνη σθεινύληαλ παξαδνζηαθά από ηα ζπλήζε δηθαηώκαηα ηεο ρξήζεο, ζπλήζσο βνεζνύζαλ ηα δώα, ρξεζηκνπνηνύζαλ ην μύιν γηα ζέξκαλζε, αιιά θαη ζπρλά έθαλαλ ζπνξά ησλ κηθξώλ θπησξίσλ ζηα πεξηζώξηα θάπνησλ δεκόζησλ ρεξζαίσλ εθηάζεσλ γηα θήπνπο αγνξάο ή αθόκα θαη ζίηηζε. Αιιά παξά ην όλνκά ηνπ, ην θνηλό έδαθνο ήηαλ ζπάληα αλ πνηέ, έδαθνο πνπ θξαηήζεθε από θνηλνύ: ήηαλ ζρεδόλ πάληα έδαθνο πνπ βξίζθνληαλ ππό ηελ θπξηαξρία ηνπ Λόξδν σο θένπδν, ζην νπνίν νη θάηνηθνη δηεθδηθνύζαλ λα αζθήζνπλ κεξηθά δηθαηώκαηα. Αιιά απηά ηα δηθαηώκαηα δελ είραλ ζπρλά θακηά λνκηθή θαηνρύξσζε, ήηαλ κέξνο κηαο άγξαθεο θνηλσληθήο ζύκβαζεο Με ην πέξαζκα ηνπ ρξόλνπ, εθείλνη κε ηα αλαγλσξηζκέλα ζπλήζε λνκηθά θαηνρπξσκέλα δηθαηώκαηα, είδαλ ηε δπλαηόηεηα πνπ αλνίγνληαλ κπξνζηά ηνπο λα γίλνπλ πινύζηνη ηδηνθηήηεο. Καηά ζπλέπεηα αξγόηεξα έγηλαλ πξνζπάζεηεο, αλαπηύρζεθαλ αληαγσληζκνί κεηαμύ ησλ δηαθνξεηηθώλ ηνπηθώλ πινύζησλ πξνζώπσλ. Βαζκηαία, αλαπηύρζεθε έλα είδνο θεθαιαηνθξαηίαο, αληηθαζηζηώληαο κηα θνηλσλία ησλ ζύλζεησλ θάζεησλ θνηλσληθώλ ππνρξεώζεσλ θαη ηεο ζπλήζεηαο. Έηζη, νη ηνπηθέο θνηλσλία πνπ ήξζε αληηκέησπε κε ηα ζπκθέξνληα ησλ κεγαινγαηνθηεκόλσλ. Σα ζπκθέξνληα ησλ δεύηεξσλ ππάθνπαλ εμ νινθιήξνπ ζηνπο λόκνπο ηνπ θέξδνπο. ηόρνο ησλ γαηνθηεκόλσλ ήηαλ λα αληηθαηαζηαζεί ε παξαδνζηαθή ρξήζε γεο κε ηελ εληαηηθή γεσξγία. Σα θίλεηξα ηνπο ήηαλ πνιιαπιά, αιιά ε κεηαηξνπή ηεο ρξήζεο ηνπ εδάθνπο πξναπαηηνύζε θαζάξηζκα ηεο δαζώδνπο πεξηνρήο θαη απνθιεηζκό ησλ θησρώλ από ηνπο θνηλνύο ππαίζξηνπο ρσξνπο. Έηζη, ζηέξεζαλ ηνπο θησρνύο, όρη κόλν από ηνπο παξαδνζηαθνύο ηξόπνπο επηβίσζεο, ή ζε πνιιέο πεξηπηώζεηο ηα εηζνδήκαηα επαγγεικαηηώλ σο εξγάηεο ή ηερλίηεο, αιιά επηπιένλ εδξαίσζαλ ηελ αιιαγή ζηηο ηαμηθέο ζρέζεηο αξρηθά, αθαηξώληαο ηνπο ηε

2 δπλαηόηεηα ηνπο λα πσιήζνπλ ηε εξγαζία ηνπο «ε θαηξνύο πνπ ηα πξάγκαηα ξπζκίδνληαλ όιν θαη πεξηζζόηεξν από λόκνπο θαη δηθαζηήξηα, κηα άγξαθε ζπκθσλία μεράζηεθε θαη μεπεξάζηεθε από έλα λέν λόκν» «Η αλάγθε γηα θπλήγη, ηξνθή, θαθνπνηεί ή βιάπηεη ηα ζρέδηα θαη ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμεο ηνπ βαζηιηά» Απηή ε δηαδηθαζία θπζηθά δελ πξαγκαηνπνηήζεθε ζησπειά. Γηαδξακαηίζηεθαλ καδηθέο θαη ζνξπβώδεο αλαηαξαρέο. Σν δήηεκα ειεύζεξεο πξόζβαζεο ζηνπο δεκόζηνπο ρώξνπο θαη ε άζθεζε ησλ παξαδνζηαθώλ δηθαησκάησλ πξόζβαζεο απνηεινύζε πάληα πεδίν δηελέμεσλ θαη κάρεο. Γελ ήηαλ κηα εηξεληθή ζρέζε αιιειεμάξηεζεο κεηαμύ γαηνθηήκνλα θαη κηζζσηώλ. Έλα από ηα πην θνκβηθά δεηήκαηα απηήο ηεο έξηδαο αθνξνύζε ην ιαζξαίν θπλήγη, εηδηθά ζηηο δαζώδεηο πεξηνρέο πνπ άλεθαλ ζην βαζηιηά. Σα ρακειόηεξα θνηλσληθά ζηξώκαηα απνθιείζηεθαλ από ηε δπλαηόηεηα λα θπλεγνύλ δώα γηα ηξνθή. Σα δώα απηά δηαηεξήζεθαλ γηα ην θπλήγη ησλ αξηζηνθξαηώλ ελ ήδε δηαζθέδαζεο. Σν 1671 επίζεκα κεηαηξέπνληαη ζε ρώξνπο όπνπ νη πινύζηνη θπλεγνύζαλ γηα ρόκπη, απαγνξεύνληαο αθόκε θαη ην ςάξεκα, νξηζκέλνπο ηύπνπο ζθπιηώλ θ.α.. Γεδνκέλνπ από ηε δηαηξνθή ησλ θησρώλ ήηαλ έιιεηπε ζπρλά ην θξέαο, ην ιαζξαίν θπλήγη ήηαλ πάληα δηαδεδνκέλν. ε πνιιέο πεξηνρέο μεπέξαζε έλαο απιό ηξόπν επηβίσζεο & έιαβε δηαζηάζεηο καδηθήο ζπιινγηθήο αληίζηαζεο, όπσο ζην κεγάιν πάξθν Windsor ή ην απιάθσκα Cannock, όπνπ κεγάινη αξηζκνί πήγαηλαλ κεηακθηεζκέλνη γηα λα θπλεγήζνπλ ιαζξαία καδηθά. ην λόηην Λνλδίλν, ην μύιν ζην πάξθν Dulwich* (άθζνλν γηα λα ζξέςεη πνιύ πεξηζζόηεξν θόζκν από απηώλ ησλ ρακειόηεξσλ ζηξσκάησλ) ήηαλ κηα βαζηιηθή παηδηθή ραξά: νη ληόπηνη δηαηάρηεθαλ «όηη ην λα θπλεγήζνπλ, λα ηξαθνύλ ηζνδπλακεί κε ηελ πξόζεζε ηνπο λα θαθνπνηήζνπλ ή λα βιάςνπλ ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμεο θαη πξνόδνπ ηνπ βαζηιηά». Καιά απηόο ηαμηλνκείηαη έπεηηα. Καλέλα ιαζξαίν θπλήγη εδώ. LEVELLERS AND DIGGERS** Σν πξώην κεγάιν θύκα πεξηθξάμεσλ ησλ θνηλώλ δεκόζησλ ρώξσλ πξαγκαηνπνηήζεθε πξνο ην ηέινο ηνπ 16νπ έσο ηα κέζα ηνπ 17νπ αηώλα. Οη πηέζεηο γηα ηα κεγαιύηεξα θέξδε νδήγεζαλ ζηε θαηάζρεζε ησλ εδαθώλ πνπ άλεθαλ θύξησλ ζε κνλαζηήξηα από πινύζηνπο αξηζηνθξαηηθήο θαηαγσγήο πνπ αλαδεηνύζαλ λένπο πόξνπο γηα επελδύζεηο θαη πινύζηνη αγξόηεο πνπ έςαρλαλ ηξόπνπο λα απμήζνπλ ηα εηζνδήκαηα ηνπο. Σν εθηόπηζκα εθαηνληάδσλ αλζξώπσλ από ηνπο θνηλνύο δεκόζηνπο ρώξνπο, εληνύηνηο, μεζήθσζε δπζαξέζθεηα θαη ππξνδόηεζε ζύειια αληηδξάζεσλ. Ήδε ην 1549, ππήξμε καδηθή εμέγεξζε ζην Norfolk θαη αιινύ ελάληηα ζηηο πεξηθξάμεηο ησλ δεκόζησλ ρώξσλ. Γεδνκέλνπ όηη νη ρώξνη πξνο πεξίθξαμε απμήζεθαλ, ε ζύειια αληηδξάζεσλ θηλεηνπνηεί αληαλαθιαζηηθά αληίδξαζεο ζε ηέηνηεο πξαθηηθέο δηαρείξηζεο ηεο δεκόζηαο γεο. ηηο αξρέο ηνπ 17νπ αηώλα ε κάδα θηλεηνπνηείηαη κε αλνηθηή ερζξνπξαμία ελάληηα ζηηο πεξηθξάμεηο πνπ έζεηαλ νη γαηνθηήκνλεο: ε πην γλσζηή ήηαλ ζηε κεζόρσξα θαη ηηο θεληξηθέο πεξηνρέο ηεο Αγγιίαο ην 1607, όπνπ ρηιηάδεο θησρνί αθηεκόλσλ πάιεςαλ αληηκέησπνη κε ηελ πνιηηνθπιαθή, θαηαζηξέθνληαο ηνπο θξάθηεο θαη ζπάδνληαο ηηο πεξηθξάμεηο δηαηεξώληαο ηνπο δεκόζηνπο ρώξνπο αλνηρηνύο θαη πξνζβάζηκνπο. Από απηή ηελ έμππλε θίλεζε δηαηεξήζεθαλ ηα νλόκαηα Levellers & Diggers σο παξαθαηαζήθε ηζηνξηθήο κλήκεο. Αξρηθά πηνζεηήζεθαλ ή ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα λα πεξηγξάςνπλ απηνύο ηνπο θησρνύο επαλαζηάηεο. Αξγόηεξα θπζηθά απηά ηα νλόκαηα ζπκπύθλσλαλ ηεξάζηηα πνιηηηθή ζεκαζία.

3 ΚΟΙΝΟ ΔΗΜΟΙΟ ΧΩΡΟ SYDENHAM***: «Πεξηζζόηεξνη από 500 ηδηνθηήηεο ζπηηηώλ πνπ αλήθνπλ ζηα αζζελέζηεξα νηθνλνκηθά ζηξώκαηα αλαθνπθίδνληαη πνιύ από ηνλ υπαίθριο κοινό χώρο SYDENHAM» Ωο ηκήκα απηνύ ηνπ θύκαηνο ηεο εμέγεξζεο, άξρηδε κηα καθξνρξόληα πάιε αληηπεξηθξάμεσλ γηα ην πάξθν Sydenham****. Σν πάξθν Sydenham δελ ππάξρεη πιένλ: θάιππηε κηα κεγάιε πεξηνρή κεηαμύ ζύγρξνλνπ Sydenham θαη ηνπ δαζηθνύ ιόθνπ. Ζ κάρε ελάληηα ζηελ πεξίθξαμε άξρηζε πεξίπνπ 1605, ελάληηα ζηνλ ηνπηθό γαηνθηήκνλα, ηνλ Henry Newport, ν νπνίνο πξνζπαζήζεθε λα πεξηθξάμεη έλα κεγάιν κέξνο ηνπ ππαίζξηνπ δεκόζηνπ ρώξνπ κε ζθνπό «ηε βειηίσζε». Απηνκάησο ππήξμε κεγάινο αξηζκόο θαηαιεςηώλ ζηνλ ππαίζξην θνηλό ρώξν, πνπ ελζαξξύλζεθαλ από ηελ έιιεηςε πεξηνξηζκώλ ηεο πεξηνρήο, αθνύ ήηαλ βνζθνηόπηα. Τπνζηεξίρζεθαλ ζρεδόλ εμ νινθιήξνπ κε ηελ αλαηξνθή ησλ ρνίξσλ, ησλ αγειάδσλ θαη ησλ πξνβάησλ: «επάλσ από 500 θησρνί κε ηηο ζπδύγνπο θαη ηα παηδηά ηνπο αλαθνπθίδνληαη πνιύ από ηνλ ππαίζξην θνηλό ρώξν, από κηα γε πνπ άδηθα ηνπο απνθιείζηεθε ε πξόζβαζε.». Μεηά από ηα έηε αλαπνηειεζκαηηθήο λνκηθήο ινγνκαρίαο, ν Newport θαη νη ζύκκαρνί ηνπ πξνζπάζεζαλ λα εθδηώμνπλ βίαηα ηνπο θησρνύο θαη λα πεξηθξάμνπλ ην έδαθνο πεξίπνπ ην Οη ληόπηνη πνπ πξνθαλώο θαζνδεγνύληαλ από ηνλ εθεκέξην ηνπ Lewisham*****, Abraham Colfe******, θαηέθπγαλ ζε λνκηθέο κεζόδνπο γηα λα ππεξαζπηζηνύλ ηνλ εαπηό ηνπο ζην δηθαζηήξην θαη ππέβαιιαλ καδηθά αίηεζε ζην βαζηιηά ην Αιιά παξόιν πνπ θαη ην δηθαζηήξην έθξηλε όηη ε πεξίθξαμε ήηαλ παξάλνκε, ν Newport δελ αθαίξεζε ηελ πεξίθξαμε: απηό νδήγεζε ηνπο αλζξώπνπο ζηελ πηνζέηεζε ηεο πξνηεηλόκελεο ηαθηηθήο ηνπ ιπζζαζκέλνπ θάησ από ηνπο θξάθηεο θαη ηελ εμόλησζε ηνπο. Κάζε θνξά πνπ ν Newport έβαδε πιήζε θξαθηώλ καδεύνληαλ ην πιήζνο γηα λα ηα ηζνπεδώζεη. Οη ληόπηνη «εμνλησκέλνη θαη ζθνησκέλνη δηεθδηθνύζαλ ηηο θαηνηθίεο ηνπο.» Ρίρηεθαλ ζηε κάρε, πάιεςαλ θαη πέηπραλ, ηνπιάρηζηνλ γηα κηα ζηηγκή, απέηξεςαλ ηελ πεξίθξαμε. Σειηθά ην κπεκέλν πκβνύιην απνθάζηζε όηη νη πεξηθξάμεηο ήηαλ παξάλνκεο θαη επέβαιε ηελ παύζε πεξηθξάμεσλ ην Σν γεγνλόο πνπ πξνέηξεςε ηνλ ηνπηθό εθεκέξην θαη άιινπο γαηνθηήκνλεο λα ππνρσξήζνπλ ζην δήηεκα ησλ πεξηθξάμεσλ ήηαλ ην ελδερόκελν απέληαξσλ εθδησγκέλσλ θαηαιεςηώλ πνπ γίλνληαη θνξηίν ζηνπο θνξνινγνύκελνπο ηεο θνηλόηεηαο! Ζ πην λνκηθή πξνζέγγηζε ηνπ Colfe ήηαλ πξνθαλώο κηα πξνζπάζεηα λα ακβιπλζεί ε βίαηα αληίζηαζε ησλ ηνπηθώλ θαηαιεςηώλ. Γηα άιιε κηα θνξά, θαη όρη ηειεπηαία, ε λνκηθή θαη βίαηα ηαθηηθή δξνύζαλ παξάιιεια. Η ΕΦΟΔΟ BARNES Γύξσ από ηνλ ίδην ρξόλν, κηα παξόκνηα δηαδηθαζία ήηαλ ελ εμειίμεη ζηνλ ππαίζξην ρώξν Westwood, ζην Barnes. Σν κνλαζηήξη πνπ πεξηιακβαλόληαλ ζηνπο δεκόζηνπο ρώξνπο ήηαλ δηαιπκέλν ην Από θάπνηνπο ληόπηνπο έθαλαλ πξνζπάζεηεο λα δηαηεξήζνπλ ηα δηθαηώκαηα ζηελ θνηλή βνζθή, ελώ νη λένη γαηνθηήκνλεο πξνζπάζεζαλ λα πεξηθξάμνπλ ην έδαθνο γηα λα «βειηηώζνπλ» ηε γε, δει. λα απμήζνπλ ηελ παξαγσγηθόηεηά ηνπ θαη ζπλεπώο ηελ απνδνηηθόηεηά ηνπ. Σν 1614 έλαο θαηλνύξγηνο ηδηνθηήηεο πεξηέθξαμε ηνπ δεκόζηνπο θνηλνύο ρώξνπο ζην ζύλνιν

4 ηνπο, ζθάβνληαο ηάθξνπο θαη απνκαθξύλνληαο βννεηδή. Δθαηό ρσξηθνί βάδηζαλ γηα λα ππνβάινπλ αίηεζε ζην βαζηιηά, θαη κηα αθξνακαηηθή δηαδηθαζία αληέζηξεςε ηειηθά ηελ πεξίθξαμε. Τπήξρε θαη έλα ζεζκηθό θνκκάηη ην νπνίν ελαληηώλνληαλ ζπρλά ζηηο πεξηθξάμεηο. Δηδηθά ην 17ν αηώλα, ν βαζηιηάο θαη νξηζκέλα θνκκάηηα ηεο αξηζηνθξαηίαο επηδίσμαλ λα αιηεύζνπλ ζπκκάρνπο κεηαμύ ηνπ αγξνηηθνύ πιεζπζκνύ ελάληηα ζηηο απμαλόκελεο εκπνξηθά θαη αλαπηπγκέλα νηθνλνκηθά ζηξώκαηα. ε απηόλ ηνλ αγώλα δύλακεο, ε πίεζε κεξηθέο θνξέο αζθνύληαλ ζηηο αξρέο, γηα λα ζηακαηήζεη ηηο πεξηθξάμεηο. Τπήξμε επίζεο κηα ηδενινγηθή δηαίξεζε: πξνζηαηεύνληαο ηνπο θησρνύο από ηελ επίζεο-αθξαία εθκεηάιιεπζε σο ηκήκα κηαο παηεξλαιηζηηθήο, θάζεηα αιιεινεμαξηώκελεο θνηλσλίαο πνπ αληηηάζζεηαη ζηελ άζπιαρλε θαηαζηξνθή ησλ θνηλσληθώλ δεζκώλ, ώζηε λα απνθεπρζεί κηα καδηθή αλαηαξαρή πνπ ζα έζεηε ζε θίλδπλν ην θαζεζηώο. ΠΑΡΚΟ ΡΙΣΜΟΝΣ: «πνηθηιία πξνζβνιώλ, ζθαλδάιωλ θαη αλαηαξαρώλ» Ζ δηαηαγή εμαίξεζεο θάπνησλ κηθξόηεξσλ εθηάζεσλ από ηελ πεξίθξαμε δελ ζηακάηεζε ην βαζηιηά Charles Η: όρη κόλν πξνζπάζεζε λα ζπγθεληξώζεη ηα ρξήκαηα κέζσ ηεο γεσξγηθήο βειηίσζεο, αιιά επηπιένλ δεκηνύξγεζε απέξαληα λέα πάξθα θπλεγηνύ. Καηά ηε δεθαεηία 1620s θαζηέξσζε ην πάξθν ηνπ Ρίηζκνλη, απιώο θαηαιακβάλνληαο ην θνηλό ππαίζξην έδαθνο από δηάθνξεο θνηλόηεηεο (ην Ρίηζκνλη, Petersham, Mortlake & ηα κηθξά θνκκάηηα θνηλώλ δεκόζησλ εθηάζεσλ Κίλγθζηνλ θαη Putney πεξηθξάρηεθαλ). Δπηπιένλ, θαηέζρεζε ηελ ηδηνθηεζία πξνζάξηεζεο από πινύζηνπο γαηνθηήκνλεο. Οη ληόπηνη έραζαλ ηελ πξόζβαζε ζηελ μπιεία θαη άιιεο πξώηεο ύιεο, ζηηο παξνρέο λεξνύ, θαη ην θπλήγη δώσλ πνπ βόζθνπλ ζην έδαθνο. Αθόκε θαη νη ππνζηεξηθηέο ηνπ βαζηιηά ζθέθηεθαλ όηη απηό απνηεινύζε κηα απεξίζθεπηε θαη θαθή θίλεζε: θάπνηνο ηνλ πιεξνθόξεζε όηη ηέηνηα ζπκπεξηθνξά ήηαλ πηζαλό λα επηθέξεη μεζεθσκό θαη εμέγεξζε. πσο θπζηθά θαη ζπλέβε. ηαλ ν Charlie έραζε ην θεθάιη ηνπ, ην πάξθν ηνπ Ρίηζκνλη, όπσο θαη άιιεο βαζηιηθέο ηδηνθηεζίεο, θαηαιήθζεθαλ από ηελ Κνηλνπνιηηεία(θπξίαξρν θαη απηόλνκν θξάηνο), αιιά απηή ε απόδνζε νδήγεζε ζε πεξηθξάμεηο θαη πάιη. Απηό ην αδίθεκα ζπλερίζηεθε ηνπηθά γηα πεξηζζόηεξα από 100 έηε. ην 18ν αηώλα, ην πάξθν θαιιηεξγήζεθε από αλζξώπνπο πνπ δελ ήηαλ πινύζηνη πνιηηηθνί θαη βαζηιηθνί, νη νπνίνη πήξαλ ηε ζέζε ηνπ «δαζνθύιαθα πάξθσλ». Μηα ηέηνηα ζέζε εγγπήζεθε έλα κεγάιν εηζόδεκα (γύξσ από 6,500 εηεζίσο, έλα ηεξάζηην πνζό έπεηηα) θαη ηελ θνξώλα. Ο πξσζππνπξγόο Robert Walpole (έλαο αθέληεο πνπ ρξεζηκνπνηνύζε γξαθεία γηα λα απμήζεη ηνλ απέξαλην πινύην ηνπ) εθηεινύζε θαζήθνληα δαζνθύιαθα (ν γηνο ηνπ ήηαλ επίζεκα ην δαζνθύιαθαο), θαη αληηζηάζεθε ζηηο εθθιήζεηο γηα λα επηηξέςεη ηελ πξόζβαζε ζην πάξθν. Σν πάξθν έγηλε έλα ζέξεηξν ηεο αξηζηνθξαηίαο θαη ηεο αξρνληηάο, γηα ηελ πξόζβαζε ζην νπνίν απαηηνύληαλ εηζηηήξην ή θιεηδί: νη θνηλνί ζλεηνί απνθιείζηεθαλ. Οη ζθάιεο πέξα από ηνπο ηνίρνπο αληηθαηαζηάζεθαλ από ηηο άηνκν-παγίδεο (ανπηζ!) Γεδνκέλνπ όηη ζην πάξθν δνύζαλ άθζνλα ειάθηα, θνπλέιηα θαη ιαγνί, ην ιαζξαίν θπλήγη ήηαλ έλαο ηνπηθόο ηξόπνο ηεο δσήο, εηδηθά δεδνκέλνπ όηη ε γεηηνληθή ππαίζξηα έθηαζε Wimbledon ήηαλ έλα παζίγλσζην ιεκέξη ιαζξνθπλεγώλ, δσνθιεθηώλ θαη ιεζηώλ. Ζ πεξίθξαμε ηνπ πάξθνπ επηηάρπλε απηέο ηηο πξνζπάζεηεο ζηα πηθξά ύςε: κεηαμύ 1723 θαη 1725 ππήξμε έλαο κίλη-πόιεκνο κεηαμύ δσνθιεθηώλ θαη εθηξνθέσλ ζεξακάησλ, πνπ πεξηιακβάλεη ηνλ εκπξεζκό ησλ θπιάθσλ, ζπηηηώλ, πνηθίισλ

5 πξνζβνιώλ θαη αλαηαξαρώλ». Σνπιάρηζηνλ 2 ιαζξνθπλεγνί εθηειέζζεθαλ. Ο John Huntridge, ηδηνθηήηεο ηνπ κηζήο απόζηαζεο παλδνρείνπ ζπηηηώλ ζηνλ ηνίρν ηνπ πάξθνπ, θνληά ζηελ πύιε ηνπ Ρνκπέλ ησλ Γαζώλ, ρξεώζεθε εθηξνθή δαξθαδηώλ, αιιά αληακείθηεθε, κε δεκνθηιή αλαγλώξηζε. Ο Walpole ππνζηήξημε ηελ πεξίπησζε ελάληηα ζηνλ Huntridge - ε αζώσζε ηνπ ηδηνθηήηε ήηαλ κηα ζεκαληηθή ληθε ζε ζπκβνιηθό επίπεδν, όρη κόλν σο ηνπηθό ζέκα αιιά σο κηα πέηξα ζην κάηη ηνπ ζάπηνπ ζπζηήκαηνο πξνζηαζίαο θαη ηνπ λνκηθνύ εθβηαζκνύ πνπ αζθνύζε ν Walpole θαη νη όκνηνη, αθνύ είραλ ζηε δηάζεζε ηνπο ηνλ έιεγρν ηεο γξαθεηνθξαηίαο. «Δελ ήηαλ δηαηεζεηκέλνο λα αθήζεη ηνλ θόζκν ζε ρεηξόηεξε θαηάζηαζε από απηή πνπ ην βξήθε.» Ο επόκελνο δαζνθύιαθαο ηνπ πάξθνπ Ρίηζκνλη ήηαλ πξηγθίπηζζα Amelia, κηα αξηζηνθξάηηζζα ηδηαίηεξα ςεινκύηα. ηε ζθηά ηεο δαζνλνκηθήο έθηαζεο γηα ηελ νπνία εθηεινύζε ρξέε δαζνλόκνπ, Ζ ηνπηθή αλαηαξαρή πνπ ζηγόβξαδε έγηλε νξαηή. ηηο 16 Μαΐνπ 1751, έλα πιήζνο ελνξηηώλ ζε κηα από ηηο θνηλόηεηεο πνπ απαιινηξηώζεθαλ από ηελ πεξίθξαμε, (όπσο ην Sydenham, πνπ θαηεπζήλεηαη από ηνλ εθεκέξην - νη εθεκέξηνη ηνπ λόηηνπ Λνλδίλνπ πξέπεη λα ήηαλ δηαθνξεηηθήο πάζηαο εθείλν ηνλ θαηξό!), μέζπαζε κε νξγή ζην πάξθν, δηεθδηθώληαο «λα ζπάζνπλ ηα ζύλνξα» ηεο ελνξίαο (ήηαλ ε παιαηά ηειεηή γηα λα ραξαθηεξίζεη έμσ ηα όξηα). Κάηη ηέηνην ηζνδπλακνύζε κε ηελ θαηνρύξσζε ησλ δηθαησκάησλ πξόζβαζήο ηνπο ζηνπο παιηνύο θνηλνύο δεκόζηνπο ρώξνπο. Αθνινύζεζαλ θαη άιιεο δηαξξήμεηο. Πξσηνζηάηεο ηεο αλαηαξαρήο ηεο δεθαεηίαο 1750s ήηαλ ν Σ. Bennet, έλαο ππνδεκαηνπνηόο, ν John Lewis, έλαο ηνπηθόο δπζνπνηόο θαη έλαο πξώελ ηππνγξάθνο. Ο Lewis παξόιν πνπ ήηαλ δύζηξνπνο, αιιά «απξόζπκνο λα αθήζεη ηνλ θόζκν ζε έλα ρεηξόηεξε θαηάζηαζε από απηή πνπ ην βξήθε.» Σν 1755 ν Lewis ελαληηώζεθε ζηελ πύιε, απσζήζεθε θαη ππέβαιε κήλπζε ελάληηα ζηελ πξηγθίπηζζα Amelia. Από 1758, είρε ιάβεη κηα απόθαζε ε νπνία επέηξεπε ηελ πξόζβαζε γηα πεξίπαην ζε έλα θνκκάηη ηνπ πάξθνπ σο δηθαίσκα αιιά ην ιατθό αίηεκα αθνξνύζε ηε δηεθδίθεζε εθκεηάιιεπζεο πξώησλ πιώλ ηνπ πάξθνπ, σο θνηλό δεκόζην ρώξν. Αξρηθά νη πεξηθξάμεηο αθνξνύζαλ έλα ζρέδην εηζηηεξίσλ, αιιά ε καδηθή άξλεζε θαηαβνιήο ησλ εηζηηεξίσλ επηθξάηεζε!. Ζ επηρείξεζε πνπ ηύπσλε ηα εηζηηήξηα άλεθε ζηνλ Lewis θαη ρξενθόπεζε ζηελ πξαγκαηηθόηεηα ιόγσ ηεο λνκηθήο εθζηξαηείαο ηνπ, αιιά ηνλ ζηήξημαλ νη θάηνηθνη ηνπ Ρίηζκνλη πνπ είραλ ηε δπλαηόηεηα λα παξέρνπλ κηα κηθξή εηήζηα επηρνξήγεζε. Aααρ! SYDENHAM ΚΑΗ ΠΑΛΗ Σε δεθαεηία ηνπ 1750s ππήξμε επίζεο αλαδσπύξσζε ησλ αγώλσλ γηα ην πάξθν Sydenham θαη ηε δηεθδίθεζε ηνπ σο πξνζβάζηκν δεκόζην ρώξν. ην δάζνο Coopers, ην λόηην κέξνο ηνπ πάξθνπ, νη θάηνηθνη ην 1754 έξημαλ θάησ από ηνπο θξάθηεο αξθεηέο θνξέο θαη πήξαλ δηθαηώκαηα πξόζβαζεο ζπιιέγνληαο μπιεία, ηξνθή θ.ιπ. Σν δάζνο Cooper, αξρηθά, είρε πεξηθξαρηεί παξάλνκα πεξίπνπ ην Σν γεγνλόο απηό έθεξε ηνπο θαηνίθνπο ζε κηα αληηπαξάζεζε πνπ δηήξθεζε αηώλεο. Έλαο ζηόρνο απηώλ ησλ αλαηαξαρώλ ήηαλ ν George Thornton, ηδηνθηήηεο ηνπ παλδνρείνπ Greyhound θαη έλαλ κηζζσηή μύινπ ηνπ δάζνπο Coopers, ηνπ νπνίνπ νη θξάθηεο θαηαζηξάθεθαλ. Απηό θαίλεηαη λα είλαη κόλν ε αξρή από κηα δηαδνρή ηέηνησλ γεγνλόησλ. Έλα έηνο αξγόηεξα, ππήξμε κηα λνκηθή απόθαζε πνπ πεξηιακβάλεη ηελ

6 άξλεζε ησλ δηθαησκάησλ λα ζπιιερζεί ην μύιν ζην δάζνο Colson, κηα πεξηνρή βόξεηα ηεο παιηάο δεκόζηαο έθηαζεο ηνπ πάξθνπ. Σέζζεξηο δεθαεηίεο αξγόηεξα, κηα ηειεπηαία θαηαζθεπή ηάθξσλ θαίλεηαη λα πξαγκαηνπνηείηαη ζην δάζνο Colson. Σν 1792, ν Michael Bradley θαη άιινη εηζέβαιαλ κέζα γηα λα επηβεβαηώζνπλ ηα παξαδνζηαθά δηθαηώκαηά ηνπο λα θόςνπλ μύια από ην δάζνο πνπ παξέκελε θιεηζηό γηα πεξηζζόηεξν από 200 έηε. Ο Samuel Atkinson, πνπ είρε πεξηθξάμεη ην έδαθνο θαη πνύιεζε νηθόπεδα δίπια ζην λέν θεληξηθό δξόκν, ηνπο ζπλάληεζε θαη κε απεηιέο ηνπο πξνεηδνπνίεζε λα θξαηεζνύλ καθξηά. Έπεηηα ππξνβόιεζε ζαλάζηκα. Αλ θαη απηή ε πεξίπησζε πξνθάιεζε ζάιν, θαίλεηαη λα ραξαθηεξίδεη ζρεδόλ ην ηέινο κηαο πξνζπάζεηαο αγώλσλ πεξίπνπ 200 εηώλ γηα ηα θνηλά δηθαηώκαηα ζηε δεκόζηα γε: Σν Sydenham θνηλό πεξηθξάρηεθε ηειηθά πεξίπνπ ην Από ηε δεθαεηία ηνπ 1790ο σο ηηο αξρέο ηνπ 19νπ αηώλα ππήξμε ην επόκελν κεγάιν θύκα ελάληηα ζηηο πεξηθξάμεηο, πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηελ πεξηνρή ηνπ Λνλδίλνπ. Ο καθξνρξόληνο πόιεκνο ελάληηα ζηελ επαλαζηαηηθή θαη Γαιιία ππό ηελ αξρεγία ηνπ ζηξαηεγνύ Ναπνιένληα αύμεζε ηελ πίεζε δηεθδηθήζεσλ ηξνθήο από ηηο δεκόζηεο εθηάζεηο, δεδνκέλνπ όηη ε ρώξα αληηκεηώπηζε νηθνλνκηθό απνθιεηζκό. Οη δεκόζηεο εθηάζεηο ηδηνπνηήζεθαλ επίζεο γηα ηε δηαηήξεζε ησλ ζηξαηεπκάησλ θαη ησλ εζεινληηθώλ ηαμηαξρηώλ πνιηηώλ: ν θόβνο ηεο εηζβνιήο αιιά θαη ν θόβνο κηαο θαη πεηλαζκέλεο εξγαηηθήο ηάμεο αλάγθαζαλ ηελ αλώηεξε ηάμε, κεζαία ηάμε θαη ηελ επξύηεξε θαιή θνηλσλία λα νπιηζηνύλ απηνί θαη νη ππεξέηεο ηνπο. ΚΑΠΟΤ ΔΓΩ ΔΡΥΟΝΣΑΗ ΟΗ ΑΝΣΡΔ ΜΔ ΣΑ ΜΑΤΡΑ ηε δεκόζηα έθηαζε Streatham, νη θησρνί θάηνηθνη είραλ από θαηξό ην δηθαίσκα λα θόςνπλ ζακλώδε θπηά γηα θαύζηκα. Ο Λόξδνο ηνπ θένπδνπ, ν δνύθαο ηνπ Μπέληθνξλη, άξρηζε εθείλε ηελ πεξίνδν λα ηα μεξηδώλεη καδηθά θπηά γηα λα ηα πνπιήζεη κε ζθνπό ην θέξδνο, ζηεξώληαο ηνπο θαηνίθνπο από ηα ζπλήζε δηθαηώκαηα ηνπο. Δπίζεο πεξίθξαμε κέξνο ηνπ εδάθνπο Ωο απάληεζε ην 1794 έλαο όρινο ληόπησλ έθαςε ηνπο ζάκλνπο πξνηνύ κπνξέζεη λα ηνπο ζπιιέμεη, ηαπηόρξνλα, «άηνκα ληπκέλα ζηα καύξα» επηηέζεθαλ ζε άινγα πνπ κεηέθεξαλ μύια. Ο πνιύπαζεο ιαόο ηξνκνθξαηήζεθε από ηνλ Jacobin Terror ζηε Γαιιηθή Δπαλάζηαζε, θαη από ηνπο κεηαξξπζκηζηέο, νη νπνίνη δηέζπεηξαλ ην θόβν. Οη «ξηδνζπάζηεο» - βνπηπξόπαηδα, όπσο ηελ αληίζηνηρε θαιή θνηλσλία ηνπ Λνλδίλνπ ήξζαλ αληηκέησπνη κε πιήζε ρηιηάδσλ ζηηο καδηθέο ζπλαζξνίζεηο νη νπνίνη απαηηνύζαλ πνιηηηθή αιιαγή θαη αληηηίζνληαλ ζηνλ πόιεκν κε ηελ επαλαζηαηηθή Γαιιία. Γπζηπρώο κηα ινπξίδα ηνπ εδάθνπο ζηεο δεκόζηαο έθηαζεο Streatham πεξηθξάρηεθε παξά ηηο αληηδξάζεηο, πεξίπνπ ην ΔΊΜΑΣΔ ΜΔ ΣΟ WOOLWICH Σν Μάην ηνπ 1802 ε δεκόζηα έθηαζε Woolwich πεξηθξάρηεθε κεξηθώο από ηελ επηηξνπή ηνπ ππξνβνιηθνύ γηα ηα ζηξαηεύκαηα. πίηηα ρσξηθώλ θαη άιιεο κηθξέο θαηαζθεπέο ηζνπεδώζεθαλ θαη μπιεία μεξηδώζεθε. Ζ πώιεζε ζηελ επηηξνπή ηνπ ππξνβνιηθνύ εγθξίζεθε: ε θπβέξλεζε εηζέπξαμε ην πνζό 3000 γηα ηελ πώιεζε απηήο ηεο έθηαζεο. Δληνύηνηο κηα έθζεζε επηζεσξεηώλ ην 1809 επηβεβαίσζε όηη ην θένπδν Woolwich άλεθε πάληα ζηελ θνξώλα! Ο Vincent, έλαο ηνπηθόο ηζηνξηθόο αλαθέξεη ην γεγνλόο σο κηα πνιύ θαιή επέλδπζε γηα ηελ επηηξνπή, αιιά νη

7 ζπλαιιαγέο ηνπ ζηελ ππόζεζε Plumstead (δείηε θαησηέξσ) επηβεβαηώλνπλ όηη ηέηνηεο εηθαζίεο ήηαλ απαηειέο. Βαζκηαία νη θνηλέο εθηάζεηο θαηαπαηνύληαλ όιν θαη πεξηζζόηεξν. Αξγόηεξα, ζπζηάζεθε κηα επηηξνπή γηα ην πάξθν Woolwich, ε νπνία έθαλε εθζηξαηεία θαη δηαπξαγκαηεύηεθε ηε ζπληήξεζε ηεο δεκόζηαο έθηαζεο θαη ηελ πξόζβαζε ησλ θαηνίθσλ: αλ θαη είλαη αθόκα ηδηνθηεζία γηα λεαξνύο κε δίθπθια. ΚΑΝΩΝΣΑ ΠΔΡΗΠΑΣΟ ΣΟ ΝΟΣΗΟ LAMBETH Τπάξρνπλ θαηαγξακκέλα αξρεία γηα πεξηθξάμεηο πεξίπνπ ην 1806 ζηε λόηηα πιεπξά ηεο δεκόζηαο έθηαζεο Lambeth, γύξσ από ην ππόγεην κεηξό Stockwell (νη θαηαιεςίεο θαίλνληαη λα εθδηώθνληαη ζην όλνκα ηεο αλάπηπμε ηνπ εδάθνπο). Σνλ ίδην πεξίπνπ ρξόλν, ε εηαηξεία πεξηθξάμεσλ Croydon & Lambeth πεξηθξάδνπλ κεγάιεο εθηάζεηο ηνπ παιαηνύ κεγάινπ Great North Wood. ην Norwood & Gipsy Hill απνβάιιεηαη ην ππόινηπν ησλ ζηξαηνπέδσλ ηζηγγάληθεο γιώζζαο(εμνπ θαη ην ηνπσλύκην). Ζ ηζηγγάληθε γιώζζα πθίζηαλην θαηξό ηε ζηαζεξή παξελόριεζε από ηηο ηνπηθέο αξρέο κε απνθνξύθσκα ην Σόηε δόζεθε κηα άγξηα κάρε ελάληηα ζηα όξγαλα ηεο ηάμεο, πνπ ηεινύζαλ ππό ηηο δηαηαγέο ησλ Penge θαη Norwood. ΤΠΟΓΔΗΑ, ΤΠΔΡΓΔΗΑ Σν 1812 αλαλεώζεθε κηα καθξνρξόληα πξνζπάζεηα αλαθνξηθά κε ηελ δεκόζηα έθηαζε Wimbledon. Καηά ην δέθαην όγδνν αηώλα νη ληόπηνη είραλ δηθαηώκαηα ηεο πξόζβαζεο νξηζκέλεο επνρέο ηνπ έηνπο γηα λα θόςνπλ ην μύιν, λα βνήζνπλ ηα δώα, λα θόςνπλ ηελ ηύξθε θαη λα ηελ πσινύλ. Ζ παξαρώξεζε ηέηνησλ δηθαησκάησλ ήηαλ απνηέιεζκα ρξόλησλ θαη ςπρνθζόξσλ πξνζπαζεηώλ θαη αγώλσλ ησλ θαηνίθσλ απέλαληη ζηνπο γαηνθηήκνλεο. Μηα πξνζπάζεηα γηα πεξίθξαμε πξνο ην ηέινο ηνπ 17νπ αηώλα από ηνλ ηόηε Λόξδν ηνπ θένπδνπ ηνπ είρε απνηξαπεί από έλαλ ηύπν απνθαινύκελν Russell. Πεξίπνπ ην 1723 ππήξμε αλεζπρία ζηελ πεξηνρή, όηαλ αγόξαζε ε δνύθηζζα Marlborough ην θένπδν θαη πξνζπάζεζε λα πεξηνξίζεη ηα δηθαηώκαηα ησλ θαηνίθσλ. Μέρξη ην 19ν αηώλα ηα πνιιά δξύηλα θιαδεκέλα δέληξα ζηελ θνηλή παξέρνληαη θαη ηξνθνδνηνύλ ηνλ ηνπηθό ιαό. Σν 1812, ν Λόξδνο ηνπ θένπδνπ έζπαζε ηε ζπκθσλία ζρεηηθά κε ηηο θνηλέο εθηάζεηο, θόβνληαο θαη πσιώληαο μπιεία. Μηα ηέηνηα θίλεζε πξνθάιεζε έληνλεο δηακαξηπξίεο. Οη θησρνί ηεο θνηλόηεηαο είραλ ηελ άδεηα αθόκα γηα λα θόςνπλ θαύζηκα μύια γηα ην ρεηκώλα θαη νη κηζζσηέο είραλ ην δηθαίσκα λα βνήζνπλ ηα βννεηδή. Πνιιέο δηαθσλίεο πξνέθπςαλ. Οη θάηνηθνη ελαληηώζεθαλ ζηελ εθκεηάιιεπζε ηεο θνηλήο έθηαζεο Λόξδνπ. Οη αληηδξάζεηο γηα ηελ θνηλή έθηαζε Wimbledon ζα έξζνπλ θαη πάιη ζην πξνζθύλην ηε δεθαεηία ηνπ 1860s ΑΛΛΑΓΔ ΣΖ ΦΤΖ ΣΩΝ ΑΝΣΗΓΡΑΔΩΝ ΔΝΑΝΣΗΑ ΣΗ ΠΔΡΗΦΡΑΞΔΗ Καζώο ν 19νο αηώλαο πξνρώξεζε, θαη ην Λνλδίλν δηεπξύλζεθε, ε πίεζε γύξσ από ηηο κεγάιεο εθηάζεηο αλνηθηήο δαζώδνπο πεξηνρήο θαη θπζηθνύ πεξηβάιινληνο εληαηηθνπνηνύληαη. Σεξάζηηνη αξηζκνί αλζξώπσλ ζπλσζηίδνληαη ζηηο κεγαινππόιεηο, εηδηθά εξγαδόκελνη, πνπ ζηνηβάδνληαη ζπρλά ζε άζρεκεο πνιπθαηνηθίεο. Παξαέμσ, θάλνπλ ηελ εκθάληζε ηνπο ηα πξνάζηηα, λεόρηηζηα ζπίηηα αλαπεδνύζαλ επάλσ γηα ηηο επεθηεηλόκελεο κεζαίεο ηάμεηο. Απηέο νη εμειίμεηο νδήγεζαλ ζηελ εμαθάληζε πνιιώλ

8 θνηλώλ δεκόζησλ ππαίζξησλ εθηάζεσλ, μύισλ θαη άιισλ πξώησλ πιώλ γύξσ από ηελ πόιε θαζώο θαη πνιιώλ αλνηρηώλ ρώξσλ κέζα ζην θέληξν. Καζώο θαηξόο πεξλνύζε ε θύζε ησλ αληηδξάζεσλ άξρηζε λα αιιάδεη. ην 17ν θαη ηνλ δέθαην όγδνν αηώλα νη Λόξδνη ηνπ θένπδνπ πξνζπαζνύζαλ ζπλήζσο λα εληάμνπλ ηηο πεξηθξαγκέλεο πιένλ θνηλέο εθηάζεηο ζε κηα θίλεζε πξνο «βειηίσζε», εθκεηάιιεπζε ησλ εδαθώλ γηα θαιιηέξγεηεο, θαζώο θαη κηα θεξδνθόξα εθκεηάιιεπζε ησλ πόξσλ ηνπ εδάθνπο. Αιιά ε δύλακε ησλ γαηνθηεκόλσλ άξρηζε λα κεηώλεηαη κεηά από ηελ αλάθιεζε ησλ λόκσλ θαιακπνθηνύ (πνπ είραλ απνηξέςεη ηηο εηζαγσγέο ηνπ ζηηαξηνύ, πξνο όθεινο ησλ βξεηαληθώλ γαηνθηεκόλσλ) ην 1846: ην ειεύζεξν εκπόξην ζηα ηξόθηκα ρηύπεζε ηνλ έιεγρν ηηκώλ ηξνθίκσλ ηνπο θαη ππνηηκήζεθε ε αμία ηεο αγξνηηθήο γεο. Από ην 1830s θαη κεηά, ε πίεζε εζηηάζηεθε ζην έδαθνο γηα αλάπηπμε, ζπλήζσο γηα ηελ θαηνηθία, είηε από ην γαηνθηήκνλα είηε γηα εθπνίεζε. Από ην 1840s ππήξμε επίζεο ε γξήγνξε επέθηαζε ησλ ζηδεξνδξόκσλ: πνιιέο ππαίζξηεο εθηάζεηο θαη θησρέο θαηνηθίεο θαηαζηξάθεθαλ γηα ηνπνζέηεζε ζηδεξνδξνκηθώλ γξακκώλ. Οη κεγαινγαηνθηήκνλεο ηνπ λόηηνπ Λνλδίλνπ όπσο ε νηθνγέλεηα ηνπ Spencer αλίρλεπζαλ ηηο επελδπηηθέο επθαηξίεο αλ ζηα θνκκάηηα γεο ρηίδνληαλ ζπγθξνηήκαηα θαηνηθηώλ. Αληίζηνηρα, ε αληίζηαζε θαηά ησλ πεξηθξάμεσλ θαη ε αλάπηπμε από ησλ θνηλώλ ππαίζξησλ εθηάζεσλ κε ηα παξαδνζηαθά δηθαηώκαηα ή ελδηαθέξνλ γηα απηέο ηηο εθηάζεηο κεηαηξέπεηαη ζηαδηαθά ζε εθκεηάιιεπζε γηα νηθνλνκηθνύο ιόγνπο, πνπ κεηαζρεκαηίδνληαη βαζκηαία ζηηο πξνζπάζεηεο γηα αλνηρηνύο ρώξνπο γηα αλαςπρή. Ζ νηθνλνκία επηβίσζεο πνπ ππνζηήξημε ηνπο θησρνύο ήηαλ ππνλνκεπκέλε από απηνύο πνπ επεδίσθαλ ηηο πεξηθξάμεηο: ππήξμε κεγάινο αξηζκόο αλζξώπσλ πνπ άθεζαλ ηελ ύπαηζξν γηα λα κεηαλαζηεύζνπλ ζηηο πόιεηο. Παξάιιεια, θαζ' όιε ηε δηάξθεηα ηνπ αηώλα, ε κεηαξξύζκηζε ζηα εξγνζηάζηα θαη ε νηθνλνκηθή αλάπηπμε κείσζαλ ηηο ώξεο απαζρόιεζεο, απμήζεθε ν «ειεύζεξνο ρξόλνο». Ζ θαηάζηαζε απηή δεκηνύξγεζε έλα δήηεκα ζηηο κεζαίεο ηάμεηο. Πνύ ζα δηνρέηεπε απηό ηνλ «άδεην ρξόλν». Ηδηαίηεξα ζηε κε ξαγδαίνπο ξπζκνύο αλαπηπζζόκελε πόιε, ε ςπραγσγία κεηά από ηηο δξαζηεξηόηεηεο εξγαζίαο έγηλε αλαγθαία. Ζ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΑΝΑΓΚΑΗΟΣΖΣΑ ΣΟΤ ΠΑΡΚΟΤ Καηά ηηο δεθαεηίεο 1850s θαη 1860s, νη «θνηλσληθνί κεηαξξπζκηζηέο» εμέθξαδαλ ηελ αλαγθαηόηεηα ύπαξμεο αζηηθώλ πάξθσλ γηα ηελ αλαθνύθηζε ηνπ αζθπθηηθνύ πιένλ κεηξνπνιηηηθνύ πεξηβάιινληνο θαη ησλ εθαηνκκύξησλ αλζξώπσλ πνπ ζηνηβάρηεθαλ ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο. Απηό νδήγεζε ζηε δεκηνπξγία πάξθσλ σο «πλεύκνλεο» γηα ηελ πόιε. Έλα όξακα απηήο ηεο κεηαξξύζκηζεο ήηαλ όηη ηα εμσξατζκέλα πάξθα ζα βειηίσλαλ ηα ήζε ησλ θησρώλ, κε ηελ ελζάξξπλζε ηνπο γηα λα εθηηκήζνπλ ιεπηόηεξα πξάγκαηα. Μηα αξλεηηθή πιεπξά ήηαλ ε κεηαηξνπή κεξηθώλ αλνηρηώλ ρώξσλ πνπ είδαλ σο πεξηζσξηαθά ζεκεία, ρώξνη ζπλάληεζεο γηα ηηο απείζαξρεο κάδεο, ζηα αμηνζέβαζηα πάξθα θαηάιιεια γηα ηηο κέζεο θαη εξγαηηθέο ηάμεηο. Κάπνηνη από ηελ Δπηηξνπή πνπ παξόηξπλαλ ηε δεκηνπξγία ηνπ Victoria Parkζην ζην αλαηνιηθό Λνλδίλν, γηα παξάδεηγκα, ήιπηδαλ όηη εμσξαΐδνληαο έλαλ πξνεγνύκελν ζηέθη ησλ ξηδνζπαζηώλ Chartists ζα είραλ κηα επίδξαζε θνηλσληθήο αλαβάζκηζεο ζηε γεηηνληά. ε θάπνηα θνκκάηηα ηνπ λόηνπ Λνλδίλνπ, ζηελ πεξηνρή Battersea, πνπ κέρξη ην 19ν αηώλα ήηαλ ρώξνο άζεκλεο αλαςπρήο εξγαηηθήο ηάμεο, έγηλε ην πάξθν Battersea κε ζθνπό ηνλ θαζσζπξεπηζκό ηνπ ρώξνπ. Ζ ηνπηθή εγνπκέλε Fallon εθεκεξίσλ πξόηεηλε ηελ νηθνδόκεζε ηνπ ζύγρξνλνπ πάξθνπ γηα ηνπο θησρνύο γηα λα κεηαξξπζκηζηεί ε πεξηνρή. Ωο ηκήκα απηήο ηεο δηαδηθαζίαο ην 1852 όια ηα πξόζσπα «πνπ θαηαπαηνύλ» ην πάξθν κε ηα δώα ή ηα ρεηξακάμηα δηαηάρηεθαλ λα ραξαθσζνύλ.

9 Ο ππαίζξηνο θνηλόο ρώξνο Kennington, έλαο πνιπζύρλαζηνο ρώξνο γηα ηνπο ξηδνζπάζηεο εξγαηηθήο ηάμεο (π.ρ. ε ηειεπηαία κεγάιε ζπλάζξνηζε Chartist ην 1848), πεξηθξάρηεθε επίζεο γηα λα εμσξατζηεί θαη θαηέιεμε έλα αζηπλνκνθξαηνύκελν πάξθν ην 1850s: πάιη ν εθεκέξηνο ηνπ ηνπηθνύ ST ραξαθηεξίδεη ηελ εθθιεζία ζπλέβαιε ζηελ επηβνιή ηεο πεξίθξαμεο. Δληνύηνηο απηό ζπρλά θίλεζε ηα αηίζαζα πιήζε απιά λα αλαδεηήζνπλ κέξε αιινύ. Σν 1852, ππήξμαλ δηακαξηπξίεο από ηνλ πινύζην ιαό γύξσ από ηνλ θνηλό ππαίζξην ρώξν Clapham γηα ηελ θαηεγνξία αλζξώπσλ πνπ ρξεζηκνπνηνύλ ηνπο θνηλνύο ρώξνπο, ζνξπβώδε πιήζε πνπ έρνπλ θηλεζεί εδώ από πξόζθαηα ηνλ πεξηθξαγκέλν θνηλό ρώξν Kennington. STOCKWELL GREEN ην Stockwell Green, ην παιαηό πξάζηλν ρξεζηκνπνηήζεθε από ηνπο ληόπηνπο γηα αλαςπρή - ζπρλά ζνξπβώδε. ην 17ν αηώλα ην Stockwell ήηαλ θαθόθεκν σο «άλδξν ιαζξεκπόξσλ», θαη είρε κηα κεγάιε ηζηνξία πξόθιεζεο ηεο αξρήο. Γεδνκέλνπ όηη ε πεξηνρή πήξε ην posher, πην επάλσ νη θάηνηθνη αγνξάο αληηηέζεθαλ ζηελ «ελόριεζε» πνπ πξνθιήζεθε από ηηο κάδεο ζην πξάζηλν. ην 1850s, ν Barret, έλαο ηνπηθόο άξρνληαο, αγόξαζε ηελ επάλσ έθηαζε, ηα ρηηζκέλα θηγθιηδώκαηα θαη ην θύηεςε. Οη ληόπηνη ηζνπέδσζαλ ην θξάθηε. Σν 1855 κηα επηηξνπή ιηκνθνληόξσλ δεκηνύξγεζε έλαλ λέν θξάθηε, απνθιείνληαο ηελ πξόζβαζε ζην θνηλό. Σειηθά ε ππόζεζε πήγε ζην δηθαζηήξην ην 1874, αιιά ην πξάζηλν ρηίζηεθε θαη ράζεθε. Αιιά νη κλήκεο ηνπ παξειζόληνο ήηαλ αθόκε δσληαλέο: ην Μάξηην ηνπ 1990, όπσο ζηαζηάζακε ελάληηα ζην πκβνύιην Lambeth πνπ ζέηεη ηνλ θεθαιηθό θόξν, ρνξέςακε θαη αλαπνδνγπξίζακε απηνθίλεηα κπάηζσλ ζην δξόκν Stockwell, σο θνξνινγηθά εκβιήκαηα ελάληηα ζηηο εθινγέο πνπ θπκάηηζαλ από ηα παξάζπξα ηεο θαηάιεςε από ηελ πιεπξά ηνπ ζηελ πεξηνρή ηνπ Green. Σν πξάζηλν ζα απμεζεί πάιη! Σν 1860s & Ζ ΔΣΑΗΡΔΗΑ ΤΝΣΖΡΖΖ ΚΟΗΝΩΝ ΤΠΑΗΘΡΗΩΝ ΥΩΡΩΝ Κνκβηθή γηα πνιιέο από ηηο πξνζπάζεηεο από ην 1860s ήηαλ ε ύπαξμε ελόο γεληθνύ λόκνπ πεξηθξάμεσλ 1845, ν νπνίνο ζήκαλε όηη ηα δύν ηξίηα ησλ ππαίζξησλ θνηλώλ ρώξσλ έπξεπε λα ζπκθσλνύλ κε έλαλ θνηλό πνπ πεξηθξάδεηαη, θαη ε πεξίθξαμε ζα πξαγκαηνπνηνύληαλ κόλν εάλ ν ρώξνο βξίζθνληαλ θνληά ζε πόιε. Ο λόκνο άλνημε ηελ πόξηα γηα ηηο λνκηθέο πξνθιήζεηο γηα ηα πεξηθξαγκέλα, θαη θαηά ηε δηάξθεηα ησλ επόκελσλ είθνζη εηώλ, πνιινί πξάζηλνη ρώξνη ζώζεθαλ θαηά απηόλ ηνλ ηξόπν. WOMBLING ΔΛΔΤΘΔΡΟ Ζ αξηζηνθξαηηθή νηθνγέλεηα ηνπ Spencer (πξόγνλνη ηνπ Di πξηγθεπηζζώλ) ήηαλ Λόξδνη ησλ θένπδσλ Wimbledon, Wandsworth, Putney θαη κέξνο ηνπ λνηηνδπηηθνύ Λνλδίλνπ. Ήηαλ πηζαλώο νη κεγαιύηεξεο πεξηθξαγκέλεο ππαίζξηεο θνηλέο πεξηνρέο ηνπ λόηηνπ Λνλδίλνπ. Σν 1864, ν θόκεο Spencer αλήγγεηιε όηη είρε απνθαζίζεη λα πσιήζεη 300 ζηξέκκαηα ππαίζξηαο θνηλήο γεο ζην Wimbledon θαη λα πεξηθξάμεη ηα 700 ππόινηπα. Φαίλεηαη όηη είρε ηελ ηδέα όηη πξέπεη λα γίλεη έλα πάξθν. Ηζρπξίζηεθε όηη ην έδαθνο ήηαλ «ειώδεο» θαη νη «επηβιαβείο πδξνλεθώζεηο θαη νκίριεο» πξνέθπςαλ από απηό θαη ε «κεγάιε ελόριεζε πξνθιήζεθε από ηνπο ηζηγγάλνπο» πνπ ζηξαηνπέδεπαλ ζε απηό. Οη πινπζηόηεξνη θάηνηθνη αληηηάρζεθαλ ζε κηα ηέηνηα πξννπηηθή θαη αξλήζεθαλ ηηο πξνηάζεηο ηνπ λα εμαγνξάζεη ηα δηθαηώκαηά ηνπο. Ζ ζπγθαηάζεζή όηη ηνπο απαηηήζεθε πέξα από νπνηεζδήπνηε αιιαγέο ζηελ θνηλή ππαίζξηα έθηαζε. Ο Spencer

10 ππνζηήξημε όηη κεξηκλνύζε γηα ην θνηλό ζπκθέξνλ ησλ ληόπησλ, θαη δελ θαηαλννύζε όηη νη θάηνηθνη είρε νπνηνδήπνηε δηθαίσκα λα παξεκπνδίζνπλ ηα ζρέδηά ηνπ γηα ην έδαθόο ηνπ. Μεγάιν ιάζνο! Ο θόκεο απέηπρε ζηα ζρέδηά ηνπ λα εμαγνξάζεη ηνπο θαηνίθνπο: δηακόξθσζαλ κηα θνηλή Δπηηξνπή Wimbledon, νδεγεκέλε από ην Henry (ηεο νηθνγελείαο πνπ παξαζθεπάδεη ηα κπηζθόηα Frean!), γηα λα αληηθξνύζεη ηνλ θόκε ζην δηθαζηήξην. Ζ πξνζπάζεηα ζηεξίρζεθε πάξα πνιύ από ηνπο εύπνξνπο θαηνίθνπο. Σν 1870 κε ηε βεβαίσζε ησλ θνηλώλ δηθαησκάησλ επηβιήζεθε ζπκβηβαζκόο θαη ν θόκεο Spencer έδσζε ην έδαθνο ζε κηα επηηξνπή εκπηζηνζύλεο, ε νπνία δηαρεηξίζηεθε ην έδαθνο «γηα ην θνηλό», γηα λα ην θξαηήζεη αλνηθηό θαη πξνζβάζηκν σο δεκόζην πξάζηλν ρώξν. Σα θύξηα κέιε ηεο επηηξνπήο Wimbledon ζπλέβαιαλ ην 1865 ζηελ θαζηέξσζε ε Κνηλσλία πληήξεζεο Τπαίζξησλ Κνηλώλ Υώξσλ(CP), κηα επηηξνπή ηθαλή λα αληηηαζεί ηελ πεξίθξαμε ησλ ππαίζξησλ θνηλώλ ρώξσλ ζε εζληθό επίπεδν. Οη CP ζπκκεηείραλ ζε πνιιέο από ηηο κάρεο γηα λα ζώζνπλ πξάζηλνπο ρώξνπο ζην λόηην Λνλδίλν ζηνλ πξόζθαην - 19$νο αηώλαο. Δλώ κε ηηο ελέξγεηέο ηνπο ζηόρεπζαλ ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο ή/θαη πνιηηηθήο πίεζε θαη ηηο δηθαζηηθέο κάρεο, πήγαλ ζπρλά κε πεξηζζόηεξεο αλεπίζεκεο καδηθέο ελέξγεηεο. πλέβαιαλ ζηελ επαλαιεηηνπξγία ηνπ λόκν 1866 ζρεηηθά κε ηηο κεηξνπνιηηηθέο ππαίζξηεο θνηλέο εθηάζεηο, ν νπνίνο πξνζηάηεπζε ην έδαθνο πνπ ζα κπνξνύζε λα απνδεηρζεί όηη ζην παξειζόλ ζπγθέληξσλε θνηλά δηθαηώκαηα. Wandsworth Ζ ππαίζξηα θνηλή έθηαζε Wandsworth, έλα από ηα απνκεηλάξηα ηεο πην αραλνύο θνηλήο ππαίζξηαο γεο, γλσζηή κε δηάθνξα νλόκαηα ζπκπεξηιακβάλσλ Battersea West Heath and Wandsworth East Heath, απνηέιεζε εζηία απνβιήησλ ηνπ θένπδνπ Battersea θαη Wandsworth. Μεηαμύ 1794 θαη 1866, 53 πεξηθξαγκέλνη ρώξνη κείσζαλ ην κέγεζόο ηνπο. Οη πεξηζζόηεξεο πεξηθξάμεηο πξαγκαηνπνηήζεθαλ από ηνπο ηνπηθνύο κεγαιόζρεκνπο ηεο νηθνγέλεηα ηνπ Spencer (αξγόηεξα ηεο πξηγθήπηζζαο Di fame). Οη ελέξγεηεο θόκε Spencer πξνθάιεζαλ ηηο δηακαξηπξίεο ην Γεθέκβξην ηνπ 1827, όηαλ «αληέηαμε κηα πνιύ πνιπάξηζκε ζπλεδξίαζε ηεο πην εύπνξεο θαη αμηνζέβαζηεο αλώηεξεο ηάμεο» Battersea, Wandsworth θαη Clapham (πνπ θξαηηνύληαη ζηνλ θύθλν ζην Stockwell) αλαθνηλώλνληαο κηα επηθείκελε πεξίθξαμε ζην Μπηι γηα ηηο 3 αληίζηνηρεο πεξηθξάμεηο θνηλώλ ππαίζξησλ ρώξσλ. Αλεζύρεζαλ ελ κέξεη γηα ηηο απεηιέο γηα ηελ ζηέξεζε ησλ βηνπνξηζηηθώλ ηνπο κέζσλ, αιιά θαη γηα ην όηη ν θησρόο ιαόο δελ ζα κπνξνύζε λα επηβηώζεη - θαη ζα επηβάξπλε ηα πνζνζηά! Σν Μπηι ληθήζεθε, αιιά ε κηθξήο θιίκαθαο πεξίθξαμε ζπλερίζηεθε. Ζ θαηάζηαζε ζηελ θνηλή ππαίζξηα έθηαζε Wandsworth έγηλε ρεηξόηεξε. Ο θνηλόο ππαίζξηνο ρώξνο ρσξίζηεθε ζε 3 από ηηο γξακκέο ζηδεξνδξόκσλ ζην 1840s, θαη πεξηθξάρηεθαλ 60 ζηξεκκάησλ γηα έλα άζπιν! ε θάπνην βαζκό πξνο ην ηέινο 1840s, ν θ. Parsons θαη άιινη έζπαζαλ ηνπο θξάθηεο θαη ρξεώζεθαλ, αιιά ε ππόζεζε έιεμε, ελδερνκέλσο ιόγσ ηνπ όηη βεβαίσλαλ έλα παξαδνζηαθό δηθαίσκα πξόζβαζεο. Οη πξνζπάζεηεο από ηνπο θαηνίθνπο λα ππεξαζπηζηνύλ ηνπο θνηλνύο ππαίζξηνπο ρώξνπο ελάληηα ζηελ πεξαηηέξσ θαηαπάηεζε άξρηζαλ ζπληνληζκέλα ην 1868 όηαλ εκθαλίζηεθε ζην κεηξνπνιηηηθό πίλαθα ησλ εξγαζηώλ ην αίηεκα αλάιεςεο επζπλώλ, όπσο δεηνύζε ν κεηξνπνιηηηθόο λόκνο θνηλώλ ππαίζξησλ εθηάζεσλ ηνπ 1866, αιιά απηό ήηαλ αξρηθά αλεπηηπρέο.

11 Ζ θνηλή ππαίζξηα έθηαζε East Common ήηαλ ην επίθεληξν κηαο άγξηαο δηακάρεο ηα δεθαεηία 1860s. Ο θ. Kellar, πνπ ήηαλ θύξηνο ηνπ εδάθνπο ζηελ θνηλή ππαίζξηα έθηαζε από ηε λόηηα πιεπξά ηνπ δξόκνπ Bellevue, απαίηεζε λα ηελ πεξηθξάμεη γηα λα ζηακαηήζεη ηνπο ηζηγγάλνπο πνπ είραλ εγθαηαζηαζεί εθεί θαη ππνηίζεηαη ηελ θαηέζηξεθαλ, αιιά αθνύζηεθε όηη ηνπο παξείρε αιθνόι, έπεηηα ηνπο έδησμε επεηδή δηαζθέδαδαλ άζεκλα θαη ζνξπβώδε. Αλεηιηθξηλήο! Σν 1869, 2000 άλζξσπνη γθξέκηζαλ ηνπο θξάθηεο πεξηθξάμεσλ όπνπ ηώξα βξίζθεηαη ν δξόκνο ηππαζίαο, θαη ην επόκελν έηνο ν Henry Peek (δείηε ηνλ ππαίζξην ρώξν Wimbledon) ζπλαληήζεθε κε κηα θνηλή ακπληηθή Δπηηξνπή (αξγόηεξα ε δεκόζηα θνηλσλία ζπληήξεζεο Wandsworth) γηα λα ζώζεη ην έδαθνο πνπ απεηιείηαη κε ηελ αλάπηπμε από ηα ηζηία. Μεγάιεο δεκόζηεο ζπλαληήζεηο έγηλαλ ζε Wandsworth, Putney θαη Battersea. Ζ Δπηηξνπή πάιεςε ζε κηα αλεπηηπρή δηθαζηηθή κάρε κέρξη ηνλ Απξίιηνο γηα ηελ ππεξάζπηζε ηνπ θνηλνύ ππαίζξηνπ ρώξνπ Plough Green (ηνπνζεζία πνπ ηώξα είλαη γλσζηή σο δξόκνο Strathblaine, δξόκνο Vardens, από ην ιόθν ηνπ ST Johns). «Γηα θάζε θξάρηε πνπ έπεθηε νη θάηνηθνη δεηωθξαύγαδαλ θαη ρεηξνθηνηνύζαλ.» Απηό γίλνληαλ ζε πιαίζηα άκεζεο δξάζεο ηηο 14 Μαΐνπ 1869, ν John Buckmaster, έλα δπλακηθό κέινο ηεο Δπηηξνπήο, ηέζεθε εδώιην ηνπ δηθαζηεξίνπ ηεο αζηπλνκίαο Wandsworth, θαη θαηεγνξήζεθε γηα «εθνύζηα θαη πζηεξόβνπια θίλεηξα λα θαηαζηξέςεη έλαλ θξάθηε πνπ πεξηέθξαδε ηελ ηδηνθηεζία ηνπ θ. Christopher Todd ζηνλ ππαίζξην θνηλό ρώξν Wandsworth.» Ο Todd είρε αγνξάζεη ην έδαθνο από ηελ επηρείξεζε ζηδεξνδξόκσλ, αιιά νη ζπκκεηέρνληεο ζηελ εθζηξαηεία δηακαξηπξήζεθαλ όηη δελ είρε θαλέλα δηθαίσκα λα ην πνπιήζεη, δεδνκέλνπ όηη ν Λόξδνο ηνπ θένπδνπ δελ είρε θαλέλα δηθαίσκα λα ην πσιήζεη ζε ΑΤΣΟΤ. πάδνληαο ην θξάθηε, ν Buckmaster δήισζε όηη δηαθύιαηηε ην θνηλό δηθαίσκα. Οη δεκόζηεο ζπλαληήζεηο ζηνλ θνηλό ππαίζξην ρώξν (ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ ελόο ζύκθσλα κε ηνπο ηζρπξηζκνύο 5000 αηόκσλ ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 1868) λνκηκνπνίεζαλ ηα ςεθίζκαηα γηα λα ηζνπεδσζνύλ νη θξάθηεο ηνπ Todd. ηνπο κήλεο κεηά από ηε ζπιινγή θεθαιαίσλ νη πξνζπάζεηεο θαη ε πίεζε ηεο ππνζηήξημεο επηηάρπλαλ. Καη επηηειέζηεθε θαη απηό ηνλ ηξόπν έηζη έλα θαίξην πιήγκα ζηελ απηαξρηθή ηδηνθηεζίαο, ε νπνία θαπειεύνληαλ ηνπο θνηλνύο ππαίζξηνπο ρώξνπο. ηηο 13 Απξηιίνπ 1870, «έλαο κεγάινο αξηζκόο πξνζώπσλ ζπγθεληξώζεθε θαη θαηνρύξσζε ην δηθαίσκα ηνπο θαηαζηξέθνληαο ηνπο θξάθηεο». Πεξίπνπ άλζξσπνη πνπ νπιίζηεθαλ κε ηα ηζεθνύξηα θαη ηηο αμίλεο θαη επαλεγθαζίδξπζαλ έλα κνλνπάηη πνπ είρε πεξηθξαρηεί από ηνλ θ. Costeker ζηνλ ππαίζξην ρώξν Plough Green. «Γηα θάζε θξάρηε πνπ έπεθηε νη θάηνηθνη δεησθξαύγαδαλ θαη ρεηξνθηνηνύζαλ.» Σνλ Ηνύλην ηνπ ίδηνπ ρξόλνπ ππήξμαλ δηακαξηπξίεο ζηα ζρέδηα ηνπ Spencer γηα ηελ πεξίθξαμε ηνπ θνηλνύ ππαίζξηνπ ρώξνπ Putney. Σειηθά ν θόκεο Spencer ζπκθώλεζε λα κεηαθέξεη ην κεγαιύηεξν κέξνο ηνπ θνηλνύ ππαίζξηνπ ρώξνπ ζηελ ακπληηθή Δπηηξνπή απνθιείνληαο ηελ πεξηνρή πνπ έγηλε αξγόηεξα πάξθν ηνπ Spencer. Ζ αλαηαξαρή γηα λα ζσζεί ν θνηλόο ππαίζξηνο ρώξνο Wandsworth, αλ θαη πξσηνζηαηνύλ νη πινπζηόηεξνπο θαηνίθνπο, ε ζπκκεηνρή ηεο εξγαηηθήο ηάμεο είλαη πνιύ καδηθή, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ καδηθώλ ζπλεδξηάζεσλ ζηα ηνπηθά εξγνζηάζηα.

12 Έλαο ζπγθεθξηκέλνο ζηπινβάηεο πνπ γηνξηάδεη απηέο ηηο πξνζπάζεηεο ελάληηα ζηελ νηθνγέλεηα ηνπ Spencer νηθνδόκεζε αξγόηεξα ζε κηα ζήξαγγα ζην Παξίζη. TOOTING ΛΑΪΚΟ ΜΈΣΩΠΟ Σν 1794 είραλ ππάξμεη «ηνπηθά πξνβιήκαηα» ζην Tooting: νη θάηνηθνη ζηαζίαζαλ όηαλ πεξηέθξαμε ε γαηνθηήκνλαο θπξία Pitches ην Village Green. Δπνκέλσο ν ηνπηθόο άξρνληαο WS Thompson όθεηιε λα ήμεξε θαιύηεξα, όηαλ, αγνξάδνληαο ηνλ ππαίζξην ρώξν Tooting Graveney από ην δνύθα ηνπ Μπέληθνξλη ην 1861, πξηλ αξρίζεη ηα πξαθηηθά γηα ηελ πεξίθξαμε ηνπ εδάθνπο. Ο Thompson αξρηθά ππνηίζεηαη όηη ηνπηθά έρεη αληηηαζεί ζηελ πεξίθξαμε: γηα απηόλ ηνλ ιόγν άιινη ληόπηνη αληη-πεξηθξάμεσλ δελ ηνλ αληαγσλίζηεθαλ ζηελ πώιεζε. Ήηαλ έλα θνκκάηη επηθίλδπλν ελ ηνύηνηο: 25 ζηξέκκαηα ήηαλ ακέζσο πεξηθξαγκέλα καθξηά. Σν 1868, κηα ζπλεδξίαζε ηεο δηακαξηπξίαο πξαγκαηνπνηήζεθε ζην ζρνιείν λεπίσλ, ζην Tooting Broadway, όπνπ νη ληόπηνη απνθάζηζαλ λα ζπάζνπλ ηνπο θξάθηεο. Κάζε θνξά πνπ επαλαηνπνζεηνύληαλ νη θξάθηεο ηζνπεδώλνληαλ. Ο Thompson ππέβαιε κελύζεηο γηα παξαβίαζε ελάληηα ζε θάπνηνπο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ θ. Miles: αιιά νη θάηνηθνη αληαπέδσζαλ ηε κήλπζε ηνλ Ηνύιην ηνπ 1868 αλαθνξηθά κε ηε λνκηκόηεηα ηεο πεξίθξαμεο. Ο Thompson ππνζηήξηδε όηη θαλέλαο δελ είρε αζθήζεη ηα θνηλά δηθαηώκαηα γηα ρξόληα, θαη όηη δελ ππήξμε θαλέλα ειεπζέξαο θαηνρήο δηθαίσκα, έηζη ζα κπνξνύζε λα πεξηθξάμεη νπνηνδήπνηε θνκκάηη ήζειε. Σν 1870 έλα δηθαζηήξην απνθάζηζε όηη νη πεξηθξάμεηο ήηαλ παξάλνκα. 5 έηε αξγόηεξα ν θνηλόο ππαίζξηνο ρώξνο αγνξάζηεθε γηα ην ιαό. Σν 1870 ήηαλ έλα πνιπάζρνιν έηνο. πσο θαη ζηηο ηαξαρέο ζηνπο ππαίζξηνπο θνηλνύο ρώξνπο Wandworth θαη Plumstead, ππήξμαλ καδηθέο ζπγθεληξώζεηο γηα ηνλ ππαίζξην ρώξν Blackheath ην Μάην, πνπ ζπγθιήζεθαλ από ηελ πξνεγκέλε θηιειεύζεξε έλσζε ηνπ Γθξήλνπηηο, ελάληηα ζηα ζρέδηα πεξίθξαμεο ηεο θύζεο. πγρξόλσο, 2000 νη άλζξσπνη ζπλαληήζεθαλ ζηε γέθπξα ιηκλώλ κύισλ, Rotherhithe, γηα λα αληηηαζνύλ ζηηο πξνζπάζεηεο πνπ δηελεξγνύζε ν κεηξνπνιηηηθόο ζρεδηαζκόο εξγαζηώλ λα ρηίζνπλ ζε κέξνο ηνπ πάξθνπ Southwark. Απνθαινύκελνη Ρηδηθή Έλσζε ηνπ Southwark, απεηινύζαλ λα θαηαζηξέςνπλ νπνηνδήπνηε θξάθηεο ή θηήξηα αλνξζώλνληαλ ζην πάξθν. Ο εγέηεο ελώζεσλ νηθνδόκσλ θαη ην κέινο ηνπ γεληθνύ ζπκβνπιίνπ ηνπ δηεζλνύο Workingmans, ν George Odger ήηαλ μερσξηζηόο θαη αμηνκλεκόλεπηνο νκηιεηήο. Κνηλόο ππαίζξηνο ρώξνο MItcham Σν 1868 κηα ηνπηθή επηηξνπή δηακνξθώζεθε γηα λα αληηηαζεί ζηηο πξόζθαηεο πεξηθξάμεηο ζηνλ ππαίζξην θνηλό ρώξν ηνπ Mitcham. Σν 1877, ε θνηλσλία θαη νη ληόπηνη ζπληήξεζεο ησλ θνηλώλ απέηξεςαλ ην ζηδεξόδξνκν Λνλδίλν-Μπξάηηνλ από ην λα ρηίζεη θαηά κήθνπο ηνπ θνηλό ππαίζξηνπ ρώξνπ θαη θαηαηξόπσζαλ ηα ζρέδηα ηνπ ηνπηθνύ πίλαθα Croydon γηα κηα εγθαηάζηαζε ιπκάησλ εθεί. Σν επόκελν έηνο κηα άιιε επηηξνπή δηακαξηπξήζεθε ελάληηα ζην Λόξδν γηα ηελ εθθίλεζε δηαδηθαζηώλ ζθαςίκαηνο ακκνράιηθνπ ηνπ θένπδνπ. Σν 1890, ππήξμαλ δηακαξηπξίεο ελάληηα ζηηο πεξηθξάμεηο θαη ην ζθάςηκν ακκνράιηθνπ. Απηέο νδήγεζαλ ζε έλαλ λόκν ν νπνίνο ζα πξνζηάηεπε ηνπο θνηλνύο ππαίζξηνπο ρώξνπο. COUL ΓΗΑ ΣΗ ΓAΣΔ Οη ππαίζξηνη θνηλνί ρώξνη Coulsdon (Coulsdon, Riddlesdown, Farthing θάησ, Kenley θαη Hartley) πεξηθξάρηεθαλ από ηνλ Edmund Byron, ιόξδν ηνπ θένπδνπ ηε δεθαεηία

13 1870s. Σν Hartley ήηαλ πεξηθξαγκέλν, ε ηύξθε θαη ην ακκνράιηθν εμήρζεζαλ από ηνλ Riddlesdown. Ο Byron αληηηάρζεθε ζηνλ ηνπηθό όκηιν επηρεηξήζεσλ William. Ζ λνκηθή δξάζε ηειείσζε ζην Byron όπνπ ζπκθσλήζεθε λα πσιεζνύλ νη θνηλέο ππαίζξηεο εθηάζεηο ζηελ εηαηξία ηνπ Λνλδίλνπ. Σν Φεβξνπάξην ηνπ 1883 αθηεξώζεθαλ σο δεκόζηνη. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ πξώηνπ παγθόζκηνπ πνιέκνπ, νη ληόπηνη αληέηαμαλ ηε ρξήζε ηεο θνηλήο έθηαζεο Kenley γηα κηα βαζηιηθή αεξνπνξηθή βάζε: ληθήζεθαλ. Πάξθν ζίθαιεο Peckham Πάλσ από 100 έηε ππήξμαλ δηακαξηπξίεο ελάληηα ζηηο θαηαπαηήζεηο ζην θνηλό έδαθνο ζην πάξθν ζίθαιεο Peckham, ην νπνίν θαηέιεμε λα αγνξαζηεί ην 1868 γηα λα γίλεη έλα δεκόζην πάξθν. Ζ ζίθαιε Peckham ήηαλ έλα θξίζηκν ηνπηθό δήηεκα γηα ηηο καδηθέο ξηδηθέο ζπγθεληξώζεηο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ζπγθεληξώζεσλ ησλ εξγαδνκέλσλ αεξίνπ ην 1889, θαη ζπλαζξνίζεηο πνπ θξαηήζεθαλ γηα λα νξγαλώζνπλ ηηο ηαξαρέο, δηακαξηπξίεο θαη δηαδειώζεηο ζηνλ αγώλα γηα ην One Tree Hill (δείηε θαησηέξσ). Κνηλή ππαίζξηα έθηαζε Plumstead: «Μηα ζεηξά άγξησλ θαη βίαησλ ηαξαρώλ» Ο ππαίζξηνο θνηλόο ρώξνο Plumstead άλεθε ζηνλ θνζκήηνξα θαη ηνπο κειεηεηέο ησλ βαζηιηζζώλ College, Oxford. Οη κηζζσηνί (Freehold) απνιάκβαλαλ δηθαηώκαηα ηεο βννεηδέο-βνζθήο, θαη ηεο ζπιινγήο ηνπ ακκνράιηθνπ, ηεο ηύξθεο, loam θ.ιπ. γηα αηώλεο. Ήηαλ κηα άγξηα θαη γξαθηθή ζέζε, πνπ αγαπήζεθε από ηνπο ληόπηνπο, εηδηθά ηα παηδηά. Σα ζηξαηεύκαηα είραλ ηελ άδεηα γηα λα αζθνύληαη εδώ ζην 19ν αηώλα, πνπ νδεγεί «ζηνλ παξόληα θαηεζηξακκέλν όξν ηνπ πην καθξηλνύ κηζνύ» (WT Vincent). Σν 1816 δύν νηθόπεδα εζσθιείζηεθαλ, εθεί πνπ ηώξα είλαη νη δξόκνη Blendon θαη Bramblebury. ην 1850s κηα πεξηνρή κεηαμύ Slade θαη Chestnut πσιήζεθε. Τπήξμαλ «απόκαθξεο βνέο» ζηηο ζπγθεληξώζεηο ησλ θνηλνηήησλ, αιιά όρη θάηη παξαπάλσ. Μεξηθέο κηθξέο πινθέο πνπ πεξηθξάρηεθαλ ζηα πεξηζώξηα ηνπ θνηλνύ θαη δόζεθαλ ζηηο θησρέο ρήξεο γηα λα ηηο θξαηήζνπλ από ην πησρνθνκείν, ζύκθσλα κε ην Vincent (πεξηζζόηεξνη γηα λα θόςεη ηηο δαπάλεο θνξνινγνύκελσλ από ηε γελλαηνδσξία ελδερνκέλσο). Από 1859 εληνύηνηο, ην θνιιέγην αθνινύζεζε κηα επηζεηηθή πνιηηηθή ηνπ απνθιεηζκνύ ησλ θαηνίθσλ, επηβεβαηώλνληαο όηη ήηαλ νπζηαζηηθά νη ηδηνθηήηεο ηνπ εδάθνπο απνβιήησλ. Οη δηάθνξεο θαηαπαηήζεηο έγηλαλ, κεηώλνληαο ηνλ θνηλό ρώξν από έλα ηξίην: ην 1866 ην όινη νη ρώξνη ησλ ηνπνζεζηώλ Bostall Heath θαη Shoulder of Mutton Green πεξηθξάρηεθαλ. Απηό έθαλε ηνπο ληόπηνπο λα ληώζνπλ πξνζβεβιεκέλνη, πξαγκαηνπνίεζαλ δηακαξηπξίεο νη θάηνηθνη ηνπ East Wickham, θαη ζπζηήζεθε κηα επηηξνπή δηακαξηπξίαο, ε νπνία νδήγεζε ην Μάξηην ηνπ 1866 ζηε βίαηα αθαίξεζε ησλ θξαθηώλ γύξσ από ηνλ πξάζηλν, θαη επίζεο ηελ θαηαζηξνθή ησλ θξαθηώλ θνληά ζηα θεληξηθά ζρνιεία γύξσ από Heathfield θαη Bleakhill. ε κηα λνκηθή πξόθιεζε από ηνπο κηζζσηέο θένπδσλ ζην θνιιέγην, νη πεξηθξάμεηο ζηνπο θνηλνύο ππαίζξηνπο ρώξνπο ηνπ Bostall Heath θξίζεθαλ σο παξάλνκεο. «Mέξνο ησλ ζπκκεηερόλησλ γπλαηθώλ νπιίδεηαη κε ηα πξηόληα θαη ηα ηζεθνύξηα» Οη «παξάλνκεο» θαηαπαηήζεηο ζπλερίζηεθαλ ελ ηνύηνηο - ζπρλά αληηκεησπίδνληαο ηελ αλεπίζεκε θαηεδάθηζε θξαρηώλ από ηνπο ληόπηνπο. Σν ζθεπνθπιάθην Plumstead πέξαζε αθόκε θαη ηηο θηλήζεηο ππέξ ησλ θαηεδαθίζεσλ! Οη θύξηνη ζηόρνη ήηαλ ε

14 ηδηνθηεζία ηνπ William, έλαο πινύζηνο ηνπηθόο εξγνιάβνο πνπ είρε αγνξάζεη ην έδαθνο εδώ θαη δηθαίσκα ηνπνζέηεζεο θξαρηώλ θαη ην θίιν ηνπ, δηθαζηήο Edwin Hughes, πξόεδξνο ηνπ ζθεπνθπιαθίνπ (ν πην πξώελ βνπιεπηήο ηεο Tory ζηελ πεξηνρή Woolwich). Ο Hughes ήηαλ έλα πνιύ ηζρπξό άηνκν ηνπηθά. Δίρε αγνξάζεη ην έδαθνο ηεο πεξηνρήο γηα λα πξνζζέζεη ζηνλ θήπν ηνπ. Ζ γιώζζα απνηεινύζε πξόβιεκα από ην 1866 πέξα από ηηο πεξηθξάμεηο ζηνπο ηξόπνπο ηνπ. Σν άββαην ην Μάην ηνπ 1870, «δηάθνξνο θόζκνο ηεο εξγαηηθήο ηάμεο, πνπ θιήζεθε γηα λα εμεηάζεη ηα δηθαηώκαηά ηνπο» θαηεδάθηζε ηνπο θξάθηεο. «Μέξνο ησλ ζπκκεηερόλησλ γπλαηθώλ, πνπ νπιίζηεθε κε ηα πξηόληα θαη ηα ηζεθνύξηα», πξσηνζηάηεζε ζηηο δηαδηθαζίεο κε ηελ ηζνπέδσζε ελόο θξάθηε ν νπνίνο πεξίθξαδε έλα ιηβάδη πνπ γεηηνλεύεη κε ηελ θαηνηθία ηνπ θ. Hughes» Οη θξάθηεο πνπ αλήθνπλ ζηε γιώζζα ηνπ William ηζνπεδώζεθαλ. Τπήξμε ζπδήηεζε ζπίηη λα ηξαβήμεη θάησ ηνλ Hughes επίζεο. Ο Hughes θάιεζε εληζρύζεηο, θαη θαηαζθεύαζε κεξηθά ραξαθώκαηα. Σελ επόκελε εκέξα νκάδα 100 αλζξώπσλ ζπγθεληξώζεθε θαη επηηέζεθε ηζνπεδώλνληαο ζηνπο θξάθηεο πνπ ηέζεθαλ επάλσ από ηνλ θ. Jeans. ηαλ έθζαζαλ νη αζηπλνκηθνί, πνιινί βάλδαινη πήξαλ ην θαηαθύγην ζηα ηνπηθά κπαξ. Από 1871, νη ζηξαηησηηθνί από ηηο θνληηλέο πεξηνρέο πήξαλ ηα κεγάια κέξε γηα ηηο αζθήζεηο θαη ηε δηάηξεζε, δεδνκέλνπ όηη ν θνηλόο ππαίζξηνο ρώξνο Woolwich ήηαλ πάξα πνιύ κηθξόο θαη βαιηώδεο. Οη δηακαξηπξίεο αθνινύζεζαλ, αιιά ηίπνηα δελ άιιαμε. Σν 1876, νη βαζίιηζζεο College απνθάζηζαλ λα κηζζώζνπλ ην κεγαιύηεξν κέξνο ηνπ θνηλνύ κόληκα ζην ζηξαηό γηα αζθήζεηο θηι ζηελ έθηαζε Woolwich θαη παξειάζεηο. Οη ηνπηθνί άλζξσπνη, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ πνιιώλ εξγαδνκέλσλ από ην λαππεγείν Woolwich, αληηηέζεθαλ ζηα ζρέδηα νη αληηδξάζεηο έγηλαλ νξαηέο ζηελ πόιε θαιώληαο ζε καδηθή δηακαξηπξία ζηα ηέιε Ηνπλίνπ. Ο θύξηνο δηνξγαλσηήο ηεο επίδεημεο ήηαλ ν John de Morgan, ηξιαλδηθνί Γεκνθξαηηθόο & έλαο ηαξαρνπνηόο, νη νπνίνη είραλ ζπκκεηάζρεη ζηνπο αγώλεο θαηά ησλ πεξηθξάμεσλ ζηελ ππαίζξηα θνηλή έθηαζε Wimbledon (ην 1875) & Hackney. Ο De Morgan θαίλεηαη λα είλαη έλαο ραξηζκαηηθόο θαη πξνθιεηηθόο άληξαο, έλαο αλεμάξηεηνο ζπληάθηεο, έλαο νκηιεηήο & έλαο δάζθαινο, ν νπνίνο εθδηώρζεθε από ηελ Ηξιαλδία γηα ηελ πξνζπάζεηα έλαξμεο έλαο θιάδνο ηεο δηεζλνύο έλσζεο γηα ηελ ππεξάζπηζε ηεο ππαίζξηαο θνηλήο έθηαζεο Workingmens (πξώηε δηεζλήο). Ήηαλ από θαηξό έλα άζενο θαη δεκνθξαηηθόο. Δίρε ηδξύζεη κηα έλσζε πξνζηαζίαο ησλ θνηλώλ ππαίζξησλ εθηάζεσλ. «Γελ είδα πνηέ κηα ζθελή ηόζν αηίζαζε θαη άλαξρε» Σελ 1ε Ηνπιίνπ πάλσ από 1000 άλζξσπνη πξαγκαηνπνίεζαλ ζπγθεληξώζεηο ζην ηεηξάγσλν νπινζηαζίσλ θαη ην παιαηό κπαξ κύισλ, βάδηζαλ κέρξη ηε βόξεηα πιεπξά ηνπ θνηλνύ (γύξσ από ην άιζνο ηνπ ST Margaret) θαη έζρηζαλ εηξεληθά ηνπο θξάθηεο. Γηα άιιε κηα θνξά θξάρηεο ππό ηελ ηδηνθηεζία ηνπ Edwin Hughes θαη ηνπ William θαηαζηξέθνληαη - ηα πιήζε ηώξα έλησζαλ κίζνο θαη δόιν. Καη νη δύν πξόζθαηα είραλ εκπιαθεί ζηε ζπληξηβή κηαο απεξγίαο 1876 από ηνπο ηνπηθνύο μπινπξγνύο θαη ηνπο πιηλζνθηίζηεο. Ζ γιώζζα είρε θέξεη ζηηο θξνύζηεο γηα λα ζπαζηεί ε απεξγία θαη ν Hughes εδίσμε απεηιώληαο ηνπο απεξγνύο εγθαηάιεηςεο εξγαζίαο (ζην πιαίζην ηνπ παζίγλσζηνπ λόκνπ εξγνδνηώλ θαη ηνπ εξγάηε.) Έλαο επξέσο αληηπαζεηηθόο ν θ. Jacobs, πνπ κίζζσζε έλα ζθάκκα από ην θνιιέγην, επίζεο είρε ηζνπεδσκέλνπο θξάρηεο. Σελ επόκελε εκέξα (Κπξηαθή) έλα πιήζνο επέζηξεςε γηα λα θαηεδαθίζεη ηνπο ήδε επαλνηθνδνκεκέλνπο θξάθηεο: κηα επίζεζε αζηπλνκίαο νδήγεζε ζε κηα κάρε κε ηηο πέηξεο πνπ ξίρηεθαλ θαη νη ππξθαγηέο άξρηζαλ. Σε Γεπηέξα ππήξμε πεξηζζόηεξε

15 ζηάζε: ζύκθσλα κε έλαλ ξνπθηάλν κάξηπξα ππήξμαλ εθεί ηε Γεπηέξα θαη ηελ Σξίηε, θαη «δελ είδα πνηέ κηα ζθελή ηόζν αηίζαζε θαη άλαξρε.» Σν εύιεθην ζην έδαθνο ηεο γιώζζαο άξπαμε ππξθαγηά. Δλώ ηέζεθε ππό έιεγρν, πξαγκαηνπνηήζεθαλ θαη άιιεο ελζνπζηώδεο ζπγθεληξώζεηο Αλ θαη πνιινί ζηαζηαζηέο ήηαλ πιαλόδηνη έκπνξνη θαη κηθξνπσιεηέο, εξγάηεο από ην νπινζηάζην Woolwich (700 άηνκα ζπζίαζαλ ηε εκέξα αδείαο γηα λα αθνύζνπλ εδώ κηα νκηιία de Morgan), πνιινί πεξηζζόηεξνη αμηνζέβαζηνη εξγάηεο θαηέζηξεθαλ ηνπο θξάθηεο. Ο Hughes άζθεζε ηελ πίεζε, θαη ν John de Morgan θαη δηάθνξνη άιινη δηνξγαλσηέο ρξεώζεθαλ γηα ελζάξξπλζε ζηελ ηαξαρή (αλ θαη de Morgan δελ ήηαλ αθόκε θαη παξόλ κεηά από ηα γεγνλόηα ζηηο ηελ 1ε Ηνπιίνπ). Τπήξμε ζαθήο δηαθσλία ηνπηθά πέξα από ηηο κεζόδνπο αλαθνξηθά κε ηηο θνηλέο ππαίζξηεο εθηάζεηο: πξνθαλώο νη πην αμηνζέβαζηνη πξαγκαηνπνηνύληεο εθζηξαηεία, γηα λα θξαηήζνπλ ηα πξνζρήκαηα πξνο ηε δηαθύιαμε ηεο ηάμεο απνδνθηκάδνπλ ηε ζηάζε. Ο ηνπηθόο αζετζηήο Robert Forder (έλαο άιινο θαηεγνξνύκελνο ζηε δίθε ηαξαρήο) επίζεο πηθξά επέθξηλε ην de Morgan, θαηεγνξώληαο ηνλ γηα ηα ακπληηθά θεθάιαηα. Δίρε ηα πξνεγνύκελα δεηήκαηα κε de Morgan από ηνπ Ηξιαλδνύ πνπ δηαθώλεζε κε ηνλ αζετζηή εγέηε Charles Bradlaugh, ηνλ νπνίν Forder ππνζηήξημε. ηε δνθηκή, ηνλ Οθηώβξην ηνπ 1876 Maidstone, 3 άηνκα ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ Forder εμνθιήζεθαλ, αιιά ν de Morgan βξέζεθε έλνρνο. Καηαδηθαζκέλνο ζε έλαλ κήλα ζηε θπιαθή, απειεπζεξώζεθε απξνζδόθεηα λσξίο: ζπκκεηείραλ ζε πξνγξακκαηηζκέλε δηαδήισζε κε ηζρπξή παξνπζία ην Μάξηηνο γηα λα απαηηήζνπλ ηελ απειεπζέξσζή ηνπ κεηαηξάπεθαλ ζε καδηθό ενξηαζκό. :νκντδεάηεο ηνπ Hughes θαη ηνπ πεξηζηξεθόκελνπ αλεμάξηεηνπ WT Vincent δεκνζηνγξάθσλ (θαη πξώελ ηζηνξηθόο ηεο πεξηνρήο), πνπ είραλ δώζεη ηα ζηνηρεία ελάληηα ζηνλ de Morgan, θάεθαλ ζηνλ θνηλό ππαίζξην ρώξν Slade. Ο Hughes κήλπζε επίζεο ηε θηιειεύζεξε εθεκεξίδα Woolwich θαη ην άηνκν ησλ εθεκεξίδσλ ηνπ Κελη γηα ζπθνθαληία θαη δπζθεκηζηηθή» νκηιίεο θαη δεκνζηεύζεηο απέλαληη ζην πξόζσπν ηνπ. Ωο ζπλέπεηα ησλ ηαξαρώλ, νη ζπληαγκαηηθνί πξαγκαηνπνηνύληεο εθζηξαηεία επηηάρπλαλ ηηο δηαπξαγκαηεύζεηο ηνπο κε ηηο βαζίιηζζεο College, ζε κία πξνζπάζεηα λα απνηξαπεί ν πεξαηηέξσ ζηαζηαζκόο. Σν απνηέιεζκα ήηαλ όηη ν κεηξνπνιηηηθόο πίλαθαο ησλ εξγαζηώλ λα αγνξάζεη ηνλ ππαίζξην θνηλό ρώξν Plumstea γηα 16,000, θαη παξακέλεη έλαο δεκόζηνο αλνηρηόο ρώξνο. Ο Rob Άιιελ «ζηε κάρε ηνπ γηα ηελ ηνπνζεζία Plumstead» ππνινγίδεη όηη νη ηνπηθέο δνκέο ηεο δύλακεο ππνβάιινληαλ ζηελ αιιαγή, θαη όηη ε πξνζπάζεηα πέξα από ηελ ππαίζξηα θνηλή έθηαζε αθνξνύζε επίζεο κηα εζηίαζε γηα ηε δπζαξέζθεηα θαηεγνξίαο θαη άιιεο δηαθσλίεο. Δληνύηνηο, ε ηνπηθή αλώηεξε ηάμε αληέηαμε επίζεο ηηο πεξηθξάμεηο (εληζρπηηθόο ηε ζηάζε) γηα ηνπο ιόγνπο ηνπο, δελ ήηαλ απιά ηκήκα ζύκθσλα κε ηηο γξακκέο θαηεγνξίαο. Απηό κπνξεί ζπλήζσο λα βξεζεί ζε πνιιά θηλήκαηα αληη-πεξηθξάμεσλ αλαθεξζείζεο εδώ: ζπάληα ελνπνηήζεθαλ ζηελ ηαθηηθή, ή αθόκα θαη ζηα θίλεηξά ηνπο γηα ηελ αληίζεζε. Καη αιινύ Άιινη αλνηρηνί ρώξνη ζηελ πεξηνρή ηνπ λόηηνπ Λνλδίλνπ πνπ δηαζώδνληαη από ηηο πεξηθξάμεηο θαηά ηνλ 19$νο αηώλα πεξηιακβάλνληαη: Λνθώδεηο ηνκείο: Μεηαμύ 1875 θαη 1896, κηα καθξνρξόληα θαη πνιππιεζήο δεκόζηα (θαη από έλα κεγάιν κέξνο κεζαία ηάμε) αλαηαξαρή, πνπ νδεγήζεθε θπξίσο από ηνλ

16 Octavia Hill θαη ηελ θνηλσλία ζπληήξεζεο ησλ θνηλώλ ππαίζξησλ ρώξσλ (CPS), έζσζε ηηο εθηάζεηο από ηελ πεξίθξαμε. Ο θνηλόο ππαίζξηνο ρώξνο Chiselhurst: Ο Γ Υ Baskomb ήηαλ ηδηνθηήηεο ελόο αλεκόκπινπ πνπ εγθαηαζηάζεθε ην 1796 ζην θνηλό έδαθνο ζε Chiselhurst θνηλό. ηηο 20 Μαΐνπ 1876 ηξάβεμε θάησ ηνλ αλεκόκπιν θαη πεξηέθξαμε ην έδαθνο πξνο εθπνίεζε γηα νηθνδόκεζε. Αιιά νη ληόπηνη ζπλέρηζαλ ηελ θαηαζηξνθή ηνπ θξάθηε ηε λύρηα, αιιά ηελ εκέξα αλαζηεηιιόλνληαλ. Μηα δεκόζηα ζπγθέληξσζε, πνπ ππνζηεξίδεηαη από ηνπο θαηνίθνπο απείιεζε ηε λνκηθή δξάζε ελάληηα ζε ηνλ Baskomb. ην γεηηνληθό πάξθν ηνπ Κάκληελ, ν γαηνθηήκνλαο, William Willett, (εθεπξέηεο λα μαλαβάιεη ηα ξνιόγηα!) πξνζπάζεζε λα εζσθιείζεη ην έδαθνο εδώ: νη ληόπηνη λίθεζαλ θαη απόδεημαλ όηη ήηαλ θνηλό έδαθνο. Δηξσληθά ην 1920 κηα πξνζπάζεηα από ηνπο ηδηνθηήηεο ηνπ θνληηλνύ ππαίζξηνπ ρώξνπ Petts γηα λα πσιήζεη ην μύιν απνηξάπεθε από κηα εθζηξαηεία από ηνπο ληόπηνπο, νη νπνίνη επηζπκνύζαλ λα ζπληεξεζεί σο κλεκείν ζε Willett! Έδαθνο αλαςπρήο Ravensbourne, Catford: Σν 1888 ηα CP & ην πκβνύιην θνκεηεηώλ ηνπ Λνλδίλνπ απέηξεςαλ ην ζηδεξόδξνκν Nunhead & Shortlands. Epsom Downs & Common: Ζ αληίζεζε ζηελ πεξίθξαμε ελόο κέξνπο θαηεβάδεη από ηνπο ληόπηνπο ην Ο λόκνο ηνπ 1866 γηα κεηξνπνιηηηθνύο θνηλνύο ππαίζξηνπο ρώξνπο ην έζσζε. Αιιά ην 1888 ππήξμαλ λνκηθέο ελέξγεηεο ελάληηα ζην Λόξδν ηεο έλσζεο θένπδσλ θαη εμεδξώλ επηζήκσλ Epsom πέξα από ηελ θαηαπάηεζε. Latchmere Allotments, Battersea: Σα CP αγσλίζηεθαλ επηηπρώο γηα ηε ζηήξημε ησλ ζπηηηώλ ζηε ρέξζα πεξηνρή ην Τπνζηήξημαλ ηελ αλάγθε γηα ηνλ αλνηρηό ρώξν ζε κηα ππθλνθαηνηθεκέλε πεξηνρή εξγαηηθήο ηάμεο. Έθαλαλ ηηο ζπλδέζεηο κε ηα ηζρπξά ηνπηθά ξηδηθά θαη απμαλόκελα ζνζηαιηζηηθά ζηνηρεία ζηελ πεξηνρή, ηα νπνία ήηαλ ηζρπξά ζην δήκν. Barnes Common: Ζ πξνζπάζεηα ηνπ ηνπηθνύ ζθεπνθπιαθίνπ ζην 1890s λα θαηαπαηήζεη ζηνλ θνηλό ρώξν γηα ηελ επέθηαζε ηνπ λεθξνηαθείνπ ληθήζεθε από ηα CP. Petersham Park: ηνπο ληόπηνπο 1880s ζηε ζπκκαρία κε ηηο αζηηθέο ηάμεηο ε θνηλσλία ζπληήξεζεο λίθεζε έλα ζρέδην γηα ην πάξθν vicarage. Σν 1896, ν ηδηνθηήηεο Λόξδνο Dysart εηζήγαγε κηα ηδησηηθή πεξίθξαμε Μπηι, πνπ ζέιεη λα ζηεξηρηεί ζην έδαθνο. Σα κνλνπάηηα ήηαλ θιεηζηά & έλα θνκκάηη γεο από ηνλ πνηακό πνπ πξνζαξηάηαη. Ζ ηνπηθή αληίζεζε & ε πίεζε CP νδήγεζαλ ζηελ απνηπρία πεξηθξάμεσλ ζην Μπηι. West Wickham Common: 27 Φεβξνπαξίνπ 1890: Ο Λόξδνο ηνπ θένπδνπ, ζπληαγκαηάξρεο John Lennard πεξίθξαμε θαη πώιεζε 20 εθηάξηα γηα νηθνδόκεζε, θαηόπηλ έβαιε επάλσ έλαλ «ηζρπξό αδηαπέξαζην θξάθηε ζηδήξνπ». Ζ ηνπηθή θνηλή γλώκε ήηαλ ελάληηα ζε απηή ηελ θαηάζηαζε. Ζ θνηλσλία ζπληήξεζεο ππαίζξησλ θνηλώλ ρώξσλ Bromley θαη κνλνπαηηώλ δύγηζε Αλαγθάζηεθε ηειηθά λα πσιήζεη ην έδαθνο ζηελ εηαηξία ηεο πόιεο ηνπ Λνλδίλνπ.

17 NB: Οη δπηηθέο θνηλέο ππαίζξηεο εθηάζεηο Wickham & Hayes είδαλ επίζεο έλα ζρέδην Τπνπξγείνπ κεηαθνξώλ ην 1924 γηα ηελ νηθνδόκεζε ελόο αξηεξηαθνύ δξόκνπ εληόο ηεο ππαίζξηαο έθηαζεο πνπ απνηξάπεθε κεηά από ηηο ηνπηθέο δηακαξηπξίεο. Croham Hirst, South Croydon: Απηό ην δεκνθηιέο, θαηά ηνλ 19ν αηώλα, ζεκείν αλαςπρήο ήηαλ γύξσ από ην λνζνθνκείν Whitgift. Πξνζπάζεζαλ κάηαηα λα ην εθκεηαιιεπηνύλ κε πξόζρεκα ηελ αλάπηπμε ην Οη θάηνηθνη ηνπ Croydon δηακόξθσζαλ κηα ακπληηθή Δπηηξνπή γηα λα αληηηαζνύλ, ε νπνία έθαλε εθζηξαηεία επηηπρώο, ώζηε λα ηελ αγνξάζεη ην ηνπηθό ζπκβνύιην ηελ θνηλή ππαίζξηα έθηαζε γηα λα ηε δηαζέζεη ζην ιαό. Ο ηνκέαο Croydon (από ηελ πάξνδν πάξθσλ) ήηαλ πξνεγνπκέλσο ε εζηίαζε γηα ηε δηακαξηπξία ζην 1860s πέξα από ηα ζρέδηα από ηελ επηρείξεζε ζηδεξνδξόκσλ ηνπ Μπξάηηνλ λα ην αγνξάζεη θαη λα ρηίζεη κηα γξακκή. ηαλ ν Fairgoers αληέδξαζε ην 1868, νη αξρέο ην ρξεζηκνπνίεζαλ σο δηθαηνινγία γηα λα απαγνξεύζνπλ ηελ έθζεζε. Γνινθνλία δύν πνπιηώλ κε κηα πέηξα: λα μεθνξησζεί ηα ελνριεηηθά πιήζε θαη παξαγσγή γξήγνξνπ θαη εύθνινπ ρξήκαηνο. Έλα ιόθνο δέληξσλ: Σν GolfWar Γθνιθ, γθνιθ, γθνιθ: Δρζξόο ηεο ειεπζεξίαο. Σν One Tree Hill, in Honor Oak, ζηε βαιαληδηά ηηκήο, ήηαλ πάληα έλαο αλνηρηόο ρώξνο, έλα παξαδνζηαθό ζεκείν ζπιινγήο γηα ηνπο ληόπηνπο, πην πξόζθαηα γηα αλαςπρή. Σν θζηλόπσξν 1896 πεξηθξάρηεθε μαθληθά από έλα γθνιθ θιακπ! Οη ληόπηνη ήηαλ δηθαηνινγεκέλα καθξηά. Αθνινύζεζε έλα πιήζνο θηλεηνπνηήζεσλ θαη ζπγθεληξώζεσλ γηα δηακαξηπξίαο, ζην ειαηήξην-θαινθαίξη 1897, πνιιέο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ππαίζξηα ζηε ζίθαιε Peckham. Οη ζπγθεληξώζεηο κηαο επηηξνπήο κε όλνκα «πεξίθξαμεο ηεο δξύηλεο Δπηηξνπήο δηακαξηπξίαο γηα ην ιόθν ηηκήο» πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζην Peckham ηνλ Αύγνπζην ζηελ ηαβέξλα θαθέ ηνπ Samuel Bowley. Πήξαλ ππνζηήξημε από ηελ θνηλσλία ζπληήξεζεο θνηλώλ παίζξησλ ρώξσλ. Ήηαλ ζην ζηάδην ηεο ζπιινγήο ησλ ζηνηρείσλ γηα ηελ παξαδνζηαθή πξόζβαζε ζην ιόθν. Αιιά ππήξμε θάπνηα αλεζπρία ζηελ ηδηόηεηα κέινπο, πέξα από ηελ αξγή πξόνδν πνπ ζεκείσλαλ ε κηα ζπγθέληξσζε ηεο Δπηηξνπήο, πξαγκαηνπνηήζεθε έλα ςήθηζκα γηα λα ππεξαζπίζεη ην ιόθν θαη λα ηζνπεδσζνύλ νη θξάθηεο, αιιά εηηήζεθε. Αιιά ηέιε Απγνύζηνπ, ην γθνιθ θιακπ έθαλε κήλπζε ζε 2 άλδξεο ζε παηδία. Οη άλδξεο είραλ ηζνπεδώζεη κέξνο ηνπ θξάθηε γηα λα πεξηπιαλεζνύλ θαη ηα παηδηά ήζειαλ λα επηιέμνπλ ινπινύδηα θαη ήξζαλ αληηκέησπα κε έλα άγξην ζθπιί θξνπξάο., γηα «θαηαπάηεζε» ησλ ιόθσλ Σνλ Οθηώβξην κηα κεγάιε ζπγθέληξσζε δηακαξηπξίαο γηα ηε ζίθαιε θαηαδίθαζε ηε ζπλέρηζε ηεο ιέζρεο, θαη ππνζηήξημε ηνπο 2 «θαηαπαηεηέο». Οη πεξαηηέξσ απνηπρεκέλεο πξνζπάζεηεο λα ζπζηαζεί ε Δπηηξνπή γηα άκεζε δξάζε ελάληηα ζην θξάθηε νδήγεζαλ ζε έλα ςήθηζκα ζε κηα καδηθή ζπγθέληξσζε ζηηο 3 Οθησβξίνπ 1897, πνπ ςεθίδεη γηα ηελ αθαίξεζε ηνπ θξάθηε ηελ εξρόκελε Κπξηαθή ηηο 10 Οθησβξίνπ, πεξίπνπ άλζξσπνη ζπγθεληξώζεθαλ πεξηκέλνληαο ην δηνξηζκέλν θαηεδαθηζηή θαη έλα ηκήκα ηνπ πιήζνπο ζην Oak Park ηξάβεμε θάησ κέξνο ηνπ θξάθηε. Σν πιήζνο όξκεζε έπεηηα επάλσ ζην ιόθν από ην «Oak Park ηηκήο θαη ηε δξύηλε άλνδν ηηκήο». «Ο ιόθνο θαιύθζεθε ζύληνκα κε έλα αηίζαζν πιήζνο, θαη βξέζεθε γξήγνξα απαξαίηεην λα εληζρπζεί ε αζηπλνκία πνπ είρε απνζπαζηεί γηα λα θξαηήζεη ηε δηαηαγή.» Μεξηθνί από ην πιήζνο επηηέζεθαλ ζην ζπίηη ηνπ θύιαθα, (απηόο ηνπ θαθνήζνπο ζθπιηνύ;),

18 κόλν ε άθημε πεξηζζόηεξσλ έλζηνισλ θξάηεζε ην πιήζνο ππό έιεγρν. Σν ζπληαγκαηηθό ζηνηρείν πξνζπάζεζε λα πάξεη ηνλ έιεγρν, αξρηθόο κηα ζπλεδξίαζε θαη θαηαγγειία γηα «απξεπή θαη ζηαζηαζηηθή ζπκπεξηθνξά πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κηα έθθιεζε έγηλε γηα ήξεκε θαη εππξεπή ζπκπεξηθνξά ηα πιήζε, κεηά ηξαγνπδώληαο ην «θαλόλα Britannia», δηαζθνξπίζηεθαλ» Αλ θαη ε Δπηηξνπή δηακαξηπξίαο δηαρσξίζηεθε από ηε βία, δύν πξνεγνύκελα κέιε επίζεο δεκόζηα πήγαλ λα ηξαβήμνπλ θάησ έλα ηκήκα ηνπ θξάθηε ζηηο 16 Οθησβξίνπ, δειώλνληαο όηη πξάηηνπλ εμ νλόκαηνο ηνπ θνηλνύ. Φαίλεηαη κηα ινγηθή ππεξάζπηζε! Σν θιακπ ηνπ γθνιθ εληνύηνηο δηαθήξπηηε αγνξάζεη ην έδαθνο δίθαηα από ηνπο πξνεγνύκελνπο ηδηνθηήηεο. «έλα εληππσζηαθό έληνλν θσο επάλσ ζηα πξόζσπα» Σελ Κπξηαθή ν 17νο, έλα πνιύ κεγάιν πιήζνο πνπ καδεύεηαη, αλακέλνληαο θαζαξίεο. Οη εθηηκήζεηο πνηθίιινπλ από έσο αλζξώπνπο παξόληεο! Αληηκεησπίζηεθαλ από 500 αζηπλνκηθνύο, πνπ ηνπνζεηήζεθαλ γηα λα επηηεξνύλ ην ιόθν. Έγηλαλ δηάθνξεο πξνζπάζεηεο θαη εμνξκήζεηο ζην ιόθν λα θαηεδαθηζηεί ν θξάθηεο, θπξίσο από ζηε λόηηα πιεπξά. Σνπιάρηζηνλ εγθισβίζηεθαλ κέζα εδώ, πνιινί εθ ησλ νπνίσλ ιηζνβνινύζαλ ηνπο έλζηνινπο, πνπ ρξεώλνπλ αξθεηέο θνξέο θαη πνπ ρξεώλνληαη ζε αληάιιαγκα. «Αξγά ζηελ εκέξα βάιζεθε θσηηά, θαη έλα εληππσζηαθό έληνλν θσο αληαλάθιαζε πάλσ ζηα πξόζσπα ηεο ζπζθεπαζκέλεο κάδαο ησλ ζεαηώλ.» Γέθα άλζξσπνη ραξαθώζεθαλ, δύν από ηνπο νπνίνπο έκεηλαλ ζην λνζνθνκείν γηα έλαλ κήλα, ηξεηο γηα δεθαηέζζεξηο εκέξεο. Σελ εξρόκελε Κπξηαθή, ζηηο 24, ρηιηάδεο καδεύνληαη πάιη ζην ιόθν. Δλ ησ κεηαμύ, ε Δπηηξνπή δηακαξηπξίαο, αλ θαη θαηαδηθάδνληαο ηε ζηάζε, ηνπο εθκεηαιιεύηεθε. ηηο πξνζπάζεηέο ηεο λα πείζεη ηνπο Camberwell θαη Lewisham (έλα ιόθν δέληξσλ πνπ είλαη ζηα ζύλνξα ησλ δύν θνηλνηήησλ) όηη ε πεξίθξαμε πξέπεη λα θαηαζηξαθεί. Οη έξεπλεο ηεο Δπηηξνπήο είραλ απνθαιύςεη δηάθνξα δηθαηώκαηα ηνπ ηξόπνπ πέξα από ην ιόθν: ζε κηα έξεπλα ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 1898, ε κεηθηή επηηξνπή ησλ 2 ζθεπνθπιαθίσλ ςήθηζε λα πάεη ζην δηθαζηήξην πέξα από ηελ πεξίθξαμε. Εήηεζαλ ζπκβνπιέο από ηελ θνηλσλία ζπληήξεζεο ππαίζξησλ ρώξσλ. Απηή ε δηαδηθαζία θξάηεζε πάλσ, ζε 1899 ελ ησ κεηαμύ ην γθνιθ θιακπ είρε ιάβεη κηα θξίζε δηθαζηεξίσλ γηα ηελ παξαβίαζε ελάληηα ζε 5 κέιε ηεο Δπηηξνπήο. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ επόκελσλ ρξόλησλ, αλ θαη νη ηαξαρέο δελ αλαβίσζαλ πνηέ, ην έδαθνο δηαδηθαζίαο, κε ην πκβνύιην δήκσλ Camberwell πνπ αζθεί ηελ πίεζε ζηνλ ηδηνθηήηε ηνπ ιόθνπ, J. Δ. Ward, γηα λα πσιήζνπλ ην έδαθνο. Σειηθά ην πκβνύιην θνκεηεηώλ ηνπ Λνλδίλνπ, θόιιεζε κηα πξόηαζε ζηηο γεληθέο δπλάκεηο Μπηι ηνπ 1902 ηνπο, γηα κηα ππνρξεσηηθή αγνξά θαηαιήγνληαο ν ιόθνο λα αγνξάδεηαη γηα 6,100 ην Δίλαη αθόκα έλαο πνιύ θαιόο αλνηρηόο ρώξνο ηώξα, ζίγνπξα αμίαο κηαο επίζθεςεο/picnic, κε ηε κεγάιε άπνςε Λνλδίλνπ ηνπ. Σν 1997, έλαο ρεηξνπνηήηνο επεμεξγαζκέλνο εθαηνληαεηεξίδαο πάγθνο ηέζεθε επάλσ γηα λα ζπκεζεί ηηο ηαξαρέο, αλ θαη έρεη εμαθαληζηεί από ηόηε. Ήηαλ από εδώ όηη ε έλσζε ησλ απηόλνκσλ αζηξνλαπηώλ πξνζπάζεζε λα πξνσζήζεη ηηο αλεμάξηεηεο επηρεηξήζεηο ηνπο ζην δηάζηεκα ην Σν γθνιθ είλαη θπζηθά ην ηειεπηαίν παηρλίδη ησλ πινπζίσλ, νη ηζρπξέο, θνηλσληθέο θηινδνμίεο, ην παηρλίδη ηνπ επηρεηξεκαηία. ην γήπεδν ηνπ γθνιθ είλαη όπνπ νη δηαπξαγκαηεύζεηο γίλνληαη, όπνπ ην πξνο ηα πάλσ-θνηηάδνληαο άηνκν εξγαηηθήο ηάμεο πξνζπαζεί λα γιηζηξήζεη επάλσ ηελ θνηλσληθή θιίκαθα. Ζ έλσζε ηνπ γθνιθ θιακπ είλαη ην ζεκάδη ηεο απνδνρήο ζηελ ειίη. Λακβάλεη ηηο ηεξάζηηεο πεξηνρέο ηνπ

19 εδάθνπο πνπ ζα αθήλνληαλ θαιύηεξα άγξηεο, θαη ζε πνιιέο ρώξεο, π.ρ. ε Ηζπαλία όπσο γξάθνπκε, θαηαλαιώλεη ηηο ηεξάζηηεο παξνρέο λεξνύ είλαη εηο βάξνο ησλ ηνπηθώλ θνηλνηήησλ. Δίλαη ηα θνηιώκαηα. Δίλαη πξαγκαηηθά ρξόλνο λα μεθνξησζεί. Άιινη αγώλεο θαηά ηνπ γθνιθ πεξηιακβάλνπλ: Ζ νπιηζκέλε αληίζηαζε Mohawk, εγγελείο Καλαδνί, ην 1990 ελάληηα ζηηο πξνζπάζεηεο λα εθδησρηνύλ από ηα θπιεηηθά εδάθε ηνπο γηα ηελ νηθνδόκεζε ελόο γεπέδνπ ηνπ γθνιθ. Οδνθξάγκαηα ζηνπο δξόκνπο, ππξνβόια όπια, ην κέξνο. Καη βαξηέο πξνηάζεηο. Ζ κεηαθίλεζε ελάληηα ζηα γήπεδα ηνπ γθνιθ, βξίζθε ελεξγνύο ππνζηεξηρηέο ζε 11 ρώξεο ζηε Ννηηναλαηνιηθή Αζία. Σν γθνιθ πεξηιακβάλεη ηελ εθθαζάξηζε/απνςίισζε ηνπ παξζέλνπ δάζνπο, ηελ αλαγθαζηηθή θαηαζηξνθή ρσξηώλ θαη ηε απέιαζε ησλ αλζξώπσλ ηνπο, ηελ παξεθηξνπή ησλ δσηηθήο ζεκαζίαο παξνρώλ λεξνύ 1000s δηαδεισηέο πξνο ην ηέινο ηεο δεθαεηίαο ηνπ '80/αξρή ηεο δεθαεηίαο ηνπ '90 θαηέζηξεςαλ ηα γήπεδα ηνπ γθνιθ. Ο Contraflow εξσηήζεθε: «Πόζν θαηξό πξέπεη λα πεξηκέλνπκε κέρξηο όηνπ θέξλνπκε απηήλ ηελ πξνζπάζεηα ζηηο εγρώξηεο θνκεηείεο;» Πόιεκνο γθνιθ ηξαβεζηί: Μηα κπζηήξηα νκάδα πνπ πξαγκαηνπνίεζε ηηο επηζέζεηο ζηα γήπεδα ηνπ γθνιθ ζηε δεθαεηία ηνπ '90. Δίλαη αθόκα γύξσ; Ζ ρώξα ηνπο ηνπο ρξεηάδεηαη. Οη θνηλνί ππαίζξηνη ρώξνη Κνηλή ππαίζξηα έθηαζε Eltham: Πεξίπνπ ην 1900, ην πνιεκηθό γξαθείν εμέηαδε ηελ θαηαιιειόηεηα ηεο ππαίζξηαο θνηλήο έθηαζεο γηα λα ρηίζεη εγθαηαζηάζεηο ηνπ ζηξαηνύ ησλ αλώηεξσλ ππαιιήισλ. Απηό, ζπλεπάγνληαλ καδί κε ηελ θαηάξξηςε καδηθώλ δέληξσλ, γεγνλόο πνπ πξνθάιεζε ηνπηθέο δηακαξηπξίεο. Σν πνιεκηθό γξαθείν δηαθήξπμε όηη ην έδαθνο δελ ήηαλ έλα θνηλό θαη όηη νπζηαζηηθά άλεθε ζην θξάηνο, δει. ζην ζηξαηό. Ζ πίεζε από ηνπο θαηνίθνπο θαη ηελ θνηλσλία ζπληήξεζεο ππαίζξησλ θνηλώλ εθηάζεσλ νδήγεζε ην πνιεκηθό γξαθείν λα θάλεη πίζσ. Αιιά ακέζσο κεηά, ην 1908, δνθίκαζαλ ην ίδην πξάγκα ζηελ θνηλή ππαίζξηα έθηαζε Woolwich, πξνζπαζώληαο λα πεξηθξάμνπλ 20 ζηξέκκαηα γηα ζθνπνύο αλώηεξσλ ππαιιήισλ θαη πόιν. Ήηαλ άγξηα ε ηνπηθή αληίζεζε, αιιά ην πνιεκηθό γξαθείν πνλεξά απείιεζε λα απνζύξεη ην ζηξαηησηηθό πξνζσπηθό (θξίζηκν γηα ηελ ηνπηθή νηθνλνκία) από ηελ πεξηνρή. Καηά ζπλέπεηα ην ηνπηθό ζπκβνύιην ζηακάηεζε, θαη κέξνο ηνπ θνηλνύ ράζεθε. Wimbledon Green Ζ θνηλή ππαίζξηα έθηαζε Wimbledon ππήξρε έλα κηθξό θνκκάηη γεο πνπ απνζπλδέζεθε. Ζ έθζεζε Wimbledon θξαηήζεθε πξνεγνπκέλσο εδώ (θαηαζηάιζεθε ην 1840, ζηελ επηκνλή ηεο θαο Marryat, ε ηεο νπνίαο ηδηνθηεζία βάδεη ηε δηπιαλή πόξηα, ε νπνία είπε όηη έθεξε ηνπο θαθνπνηνύο ζηελ πεξηνρή. Νηξνπή.) Ο πξάζηλνο, θαζώο επίζεο θαη αλνηρηόο ρώξνο απέλαληη από ην ζηξηκκέλν θαηάιπκα θαη ην παιαηό Γεκαξρείν, ήηαλ κηα ηνπηθή γσλία νκηιεηώλ γηα ηνπο ζνζηαιηζηέο θαη ηνπο άζετζηέο θαζώο επίζεο θαη ηνπο ζξεζθεπηηθνύο ηεξνθήξπθεο. Σν 1901 κηα επηρείξεζε αλάπηπμεο απαίηεζε όιν απηό ην έδαθνο. Δηξσληθά πσιήζεθε από ηνπο θιεξνλόκνπο ηνπ Henry, θαηξνθπιαθηνύζε ν εγέηεο ηεο εθζηξαηείαο γηα λα ζώζεη ηελ θνηλή

20 ππαίζξηα έθηαζε ηε δεθαεηία 1870s! Σν Μάξηην ηνπ 1901 ζπκβνύιηα αζηηθώλ ηάμεσλ ζην Wimbledon απνθάζηζαλ όηη δελ είραλ θαλέλαλ λνκηθό ιόγν γηα λα ελεξγήζνπλ. Νηόπηνη ζθεπηόκελνη. Κάπνην ρξόλν ηέιε Μαξηίνπ ή αξρέο Απξηιίνπ, ν λένο θξάθηεο πνπ πεξηθξάζζεη ην έδαθνο, θαη θξνπξείηαη από 8 κπάηζνπο, γίλεηαη ζηόρνο από έλα πιήζνο αλζξώπσλ. Μηα ζάιπηγγα πνπ ερήζεθε, ν θξάθηεο πήγε θάησ θαη ηέζεθε ζηελ ππξθαγηά κε ηε βελδίλε Οη έλζηνινη δελ ζα κπνξνύζαλ λα ζβήζνπλ ηηο ππξθαγηέο. 13 ζπκκεηέρνληεο θαηεγνξήζεθαλ, αιιά ν ζάινο έγηλε κηα γηα ην δηθαίσκα ηεο επηρείξεζεο λα ηελ δεκηνπξγήζεη θαηά πξώην ιόγν. Έλαο από ηνπο δηθαζηέο ήηαλ έλαο πξώελ-ηνπηθόο ξηδνζπάζηεο, ν Thomas Arrowsmith Meates. Οη θαηεγνξνύκελνη απαιιάρζεθαλ, όπσο ν δηθαζηήο απεθάλζε δελ ππήξρε θακία απόδεημε όηη ε επηρείξεζε είρε δηθαίσκα ζην έδαθνο. Σν δίθαην ηνπ πιήζνπο ζξηάκβεπζε! Σνλ Ηνύιην ηνπ 1902 κηα ζνξπβώδεηο ζπγθέληξσζε δηακαξηπξίαο θαη κεξηθέο ζπιιήςεηο ην Μάξηην. Αιιά παξά κηα ηξέρνπζα λνκηθή πξόθιεζε, ε επηρείξεζε ζπλέρηζε. Σν ζπκβνύιην θαη ε θνηλσλία ζπληήξεζεο ππαίζξησλ θνηλώλ ρώξσλ έξημαλ ηειηθά ην δήηεκα: πηζαλώο ιόγσ κηαο αδύλαηεο πεξίπησζεο, όπνπ δελ ππήξμε θαλέλα πξνθαλέο θνηλό δηθαίσκα. ΣΟ ΑΛΟ ROOKERY ΚΑΗ NORWOOD Σν Rookery, δίπια ζηελ θνηλή ππαίζξηα έθηαζε Streatham, ηέζεθε πξνο πώιεζε ην 1912, αιιά δηαηεξήζεθε γηα ηε δεκόζηα ρξήζε από κηα ηνπηθή επηηξνπή. Σν 1923, ε ίδηα επηηξνπή αλαβίσζε γηα λα ζώζεη ην γεηηνληθό άιζνο Norwood από ηελ αλάπηπμε. ΠΡΟΦΑΣΟΗ ΥΡΟΝΟΗ Σα ηειεπηαία 100 ρξόληα, πιήζνο αλνηθηώλ πξάζηλσλ νάζεσλ ζην λόηην Λνλδίλν έρνπλ πξνζηαηεπζεί ιίγν πνιύ από ηελ αλάπηπμε. Ζ ηάζε πξνο ηνπο αλζξώπνπο πνπ θηλνύληαη έμσ από ηηο θαξδηέο ηεο πόιεο ζηα πξνάζηηα θαη ε πεξηβάιινπζα επαξρία έρνπλ σζήζεη ζπρλά ζε δηακάρεο θαη δηαθσλίεο ζηε πξάζηλε δώλε. Από ηε δεθαεηία ηνπ '70, κάηηα ππεύζπλσλ γηα ηελ αλάπηπμε αλεδείθλπαλ κηα ηάζε θαζσζπξεπεζκνύ θαη θπξηινπνίεζεο ηνπ εγθαηαιειεηκκέλνπ βηνκεραληθνύ εδάθνπο θαη ηεο βνκβαξδηζκέλεο ρέξζαο πεξηνρήο. Καη ζηε δεθαεηία ηνπ '80, ππήξμε έλα ξεύκα εύπνξεο ιατθήο θαη ελαιιαθηηθήο θίλεζεο πίζσ ζηηο εμειίμεηο ζηηο θαξδηέο ηεο πόιεο: αληηκεησπίδνληαο πνιιή αληίζηαζε θπζηθά από ηηο ηνπηθέο θνηλόηεηεο. Αιιά αλ θαη έρεη ππάξμεη κηθξόηεξνπ κεγέζνπο επθαηξία λα ζηεξηρηεί ή λα αλαπηπρζνύλ νη πξάζηλνη αλνηρηνί ρώξνη, ηα απέξαληα θέξδε δηαζέζηκα ζην Λνλδίλν από ηελ νηθνδόκεζε ησλ θηηξίσλ γξαθείσλ θαη ηδηαίηεξα πξνο ην παξόλ, ζηεγάδνληαο, αθόκα κνιύβδνπ ζηελ απνπεηξαζείζα αλνηθηή θινπή από άπιεζηα γνπξνύληα. πσο ζην παξειζόλ, κόλν ε ελεξγόο αληίζηαζε έρεη απνηξέςεη ηα άιζε θαη ηα πάξθα πνπ ράλνληαη. Μεξηθά έρνπλ θύγεη αλεπίζηξεπηε, γηα παξάδεηγκα ν θνηλόο ππαίζξηνο ρώξνο Pullens κεηεηξάπε ζε Walworth, ζπίηη ηνπ ελαιιαθηηθνύ θεζηηβάι Pullens ζηε δεθαεηία ηνπ '80 επίζεο ε ρέξζα πεξηνρή ζηελ πεξηνρή ησλ παιαηώλ πιηλζνθηηζηώλ νπιίδεη railyard από ηνλ παιαηό δξόκν ηνπ Κελη, ζθελή κηαο καθξνρξόληαο κάρεο πνπ παιεύνπλ αθόκα (πέξα από ηνπο ηειεπηαίνπο κηθξνύο αλνηρηνύο ρώξνπο). Sparrow Wood, Roundabout Wood & Crofton Heath