Merni sistemi so seriski interfejs II. MERNI SISTEMI SO SERISKI INTERFEJS

Transcript

1 Merni sistemi so seriski interfejs II. MERNI SISTEMI SO SERISKI INTERFEJS

2 Merni sistemi so seriski interfejs MERNI SISTEMI SO SERISKI INTERFEJS 2.1. MEREN SERISKI INTERFEJS-OP[TO Postojat dva metoda na prenos na digitalni merni podatoci i voop{to digitalni podatoci. Toa se seriski i paralelen prenos. Seriskiot prenos se sostoi od prenesuvawe na sekvenca na bitovi, bit po bit, spored vremenskite signali na takt generatorot koj go sinhronizira prenosot. Paralelniot prenos, od druga strana se sostoi od prenesuvawe na sekvenca od zborovi, voobi~aeno 8 - bitni zborovi (kako vo IEEE-488 interfejsniot sistem), zbor po zbor, spored sinhronizira~kite vremenski signali. Formata na prenesuvawe na podatoci, bilo da e serisko ili paralelno prenesuvawe, pretstavuva osnoven kriterium na klasificirawe na kompjuterskite merni sistemi vo merni sistemi so seriski interfejs ili vo merni sistemi so paralelen interfejs. Kompjuterskite merni sistemi so seriski interfejs se koristat za postavuvawe na ednostaven meren sistem ili za kreirawe na distribuiran meren sistem. Distribuiraniot meren sistem mo`e da e sostaven od merni uredi, instrumenti povrzani vo eden sistem so pomo{ na modemi i prenosna mre`a (telefonska mre`a) ili pak bez`i~na mre`a. Ovde se tretiraat `i~nite merni sistemi so seriski interfejs, nivnata struktura i organizacija, RS-232 sistemot, programiraweto na ovoj sistem, kako primeri za vakov sistem. Sekoj personalen kompjuter ima drajver i priklu~oci za seriskiot interfejs RS-232C, kako standardna oprema. Edniot od priklu~ocite na RS-232C mo`e da se iskoristi za povrzuvawe i so meren instrument. Pogolemiot del od novite merni instrumenti (na pr. multimetrite, osciloskopi, frekfencmetri i dr.) se isto taka opremeni so drajveri i priklu~oci na RS-232C interfejsot, koi ovozmo`uvaat i seriski prenos na merni podatoci od instrumentot na kompjuter, kako i prenos na instrukcii za kontrola na mereweto od kompjuterot do instrumentot. Povrzuvaweto na kompjuterot i na digitalniot meren instrument na kabelot na RS-232C interfejsot ovozmo`uva vospostavuvawe na ednostaven meren sistem koj e sostaven od dva dela. Vo takviot sistem, merniot instrument gi nosi mernite podatoci, a kompjuterot se koristi za procesirawe i snimawe na podatocite, no isto mo`e da se koristi i za kontrolirawe na merewata. Sepak, podobro e da se pravi eden pro{iren meren sistem, koristej}i go seriskiot interfejs sistem namenet za merewa (na pr. RS-485 ili RS-423A), namesto koristewe interfejs koj ne e dovolno razvien za merni zada~i. Namesto sistem so RS-232C, mo`e da se postavat sistemi bazirani na RS-530 i RS-485 standardi. Ovie dva standardi go zamenuvaat re{enieto vklu~eno vo RS-232C standardot. Prviot od navedenite, RS-530 standardot gi opi{uva funkcionalnite i mehani~kite osobini na seriskiot interfejs, vklu~uvaj}i gi liniskite funkcii na interfejsniot kanal. Vtoriot od navedenite, RS-485 standardot, pak gi opi{uva elektri~nite parametri na interfejsot, vklu~uvaj}i gi naponskite nivoa na signalite, RLC parametrite na prenosot i brojot na uredi vo sistemot. Komjuterskiot meren sistem so RS-485 interfejs, kako i da e, bara poseben sistemski drajver vo kompjuterot, a sekako deka

3 Merni sistemi so seriski interfejs drajverite od ovoj interfejs mora isto taka da bidat instalirani i na mernite instrumenti koi se povrzani vo sistem. Mernite sistemi so golem broj na setila, mo`e da se napravat koristej}i specijalni interfejsi za setila. Osobeno ednostavno e da se priklu~uvaat takanare~eni pametni setila, (setila so ADC konvertor i interfejs). Primer za takvo pametno setilo pretstavuva digitalnoto setilo za temperatura AD7814, a primer za interfejsen sistem so pametni setila pretstavuva MicroLAN, koj vklu~uva digitalni setila za temperatura i 8 bitni ADC konvertori RS-232C SISTEM SO SERISKI INTERFEJS OP[T OPIS Standardniot sistem RS-232 e obraboten i elaboriran vo 1962 godina na barawe na Amerikanskata asocijacija za elektronska industrija, so cel da se standardiziraat parametrite i konstrukcijata na uredi koi se sposobni za prenos na digitalni podatoci niz telefonski kabel. Vo RS-232 interfejsniot sitem, bila definirana formata za osnovawe i realizirawe na komunikacija me u dva terminali. Sekoj od tie dva terminali e povrzan so telefonska linija preku modem. Ovoj interfejsen sitem e internacionalno poznat; i posle nekoi mali promeni vo 1969, bil imenuvan kako RS-232C. Tokmu toj standard pretstavuva standard za seriski interfejs i se primenuva za prenos i razmena na digitalni podatoci (informacii) pome u terminalite, isto i bez modemi. Mnogu e va`no toa {to RS-232C interfejsot postana standard za seriski interfejs za povrzuvawe na personalniot kompjuter so perifernite uredi (na pr. glu{ec ili modem), so {to stana i {iroko poznat za iljadnici korisnici. RS-232C sistemot e osnova za internacionalnite standardi kako {to se V.24 (funkcii, pravi, kabli, priklu~oci) i V.28 (elektri~ni parametri na kolo definirani vo V.24), koi se prifateni za sistemi so seriski interfejs od strana na me unarodniot komitet za telefon i telegraf. Parametrite na RS- 232C interfejsniot sistem se isto taka standarizirani od nacionalnite institucii za standardizacija vo mnogu zemji. Slika 2.1 Blok dijagram na digitalen sistem za razmena na podatoci so pomo{ na RS-232C seriski interfejs

4 Merni sistemi so seriski interfejs Blok dijagramot na digitalniot sistem koj sproveduva informacii me u terminalite so pomo{ na RS-232C interfejsot e prika`an na slikata 2.2. Vsu{nost, na slikata se prika`ani dva terminali i sekoj od niv e povrzan so svojot modem, dodeka dvata modemi se povrzani me usebno so pomo{ na prenosen kabel - telefonska linija, radio ili pak opti~ki kanal. Preporakite i barawata za RS-232C interfejsniot sistem najprvo se odnesuvaat na povrzuvaweto me u terminalot i modemot, iako finalniot rezultat pretstavuva informacijata t.e. podatokot sproveden me u dvata terminali (DTE1 i DTE2). Zemaj}i go vo predvid sistemot prika`an na slikata 2.1, koj e pretstaven kako eden distribuiran meren sistem, mo`e da se zabele`i deka terminalot ne mora da bide samo kompjuter, no isto taka mo`e da bide i digitalen meren instrument. Me utoa, takva konfiguraija e retka. Potrebno da se kontrolira modemot i da se nadgleduva negovata rabota, i zatoa mnogu pokorisno e da se koristi kompjuter kako terminal vo vakov sistem i da se povrze istiot so meren instrument so pomo{ na oddelen vlez t.e priklu~ok. Modemot naj~esto e pe~ateno kolo, ili taka nare~ena modemska karti~ka, koja se instalira vo kompjuterot. Vo vakov slu~aj site konekcii i povrzuvawa me u modemot i terminalite se pravat vnatre vo kompjuterot, bez nikakvi kabli i priklu~nici PRENOS VO RS-232C INTERFEJSEN SISTEM Formite na prenos, ako se zema vo predvid nasokata na dvi`eweto na podatocite pome u terminalite, bi bile: - Simpleks - nenaso~en prenos, koj se sostoi samo od podatoci t.e. informacii koi se prenesuvaat od DTE1 kon DTE2 ili pak samo od DTE2 kon DTE2. - Poludupleks - dvonaso~en, nesinhron, nesimultan prenos koj ovozmo`uva seriski prenos na podatoci vo dvete nasoki, i od prviot kon vtoriot terminal i od vtoriot kon prviot terminal. - Dupleks - dvonaso~en simultan, koj ovozmo`uva simultan prenos na podatoci vo dvete nasoki. Formata na prenos na podatoci - simpleks mo`e da bide navistina dovolna koga imame eden ured koj e predavatel na podatoci, no ne i prima~, i ako drugiot ured isklu~ivo prima, snima i obrabotuva podatoci. Takvata relacija se pojavuva koga merniot podatok e ispraten od digitalen meren ured so postojano nagoduvawe i istiot toj meren podatok e primen od kompjuter. Prenosot na podatoci so interfejsniot sistem RS-232C se sostoi od seriski prenos na posledovatelni bitovi. Postojat dve formi na prenos - nesinhron i sinhron. NESINHRON PRENOS Formata na nesinhron prenos se sostoi od prenesuvawe na posledovatelni znakovi (na pr. alfanumeri~ki); istovremeno i sekoj znak ima od 5 do 8 bita. Na sekoj od niv mu prethodi start bit, i zavr{uva so bit za proverka na parna

5 Merni sistemi so seriski interfejs parnost i stop bit. Poleto za podatoci naj~esto sodr`i sedum bita koi pretstavuvaat ASCII kod na soodvetniot znak. Podato~nite bitovi, zaedno so bitot za proverka i sinhronizaciskite bitovi za start i stop, formiraat edinica t.e edinka na seriski podatoci. Tokmu toj format na seriskata podato~na edinica e prika`an na slikata 2.2. Podato~nite bitovi se ispra}aat vo daden redosled, t.e. od najmalku zna~ajniot bit (LSB - The Least signifficant Bit), se do najmnogu zna~ajniot bit (MSB - Most Signifficant Bit). Bitot za proverka ne e neophoden i brojot na stop bitovite e ednakov na eden ili dva. Slika 2.2 Edinica so seriski podatoci SDU pri nesinhron prenos so RS-232C sistem. Formatot vklu~uva 7 podato~ni bitovi, eden paren bit, eden start bit i eden stop bit. Parniot bit ima logi~ka vrednost ednakva na sumata na modulot od 2 za site podato~ni bitovi. Toga{, logi~kata vrednost na paren bit za neparen broj na podato~ni bitovi so logi~na vrednost 1 e ednakva na 1, dodeka logi~kata vrednost na paren bit za paren broj na podato~ni bitovi so logi~ka vrednost 1 e ednakva na 0, kako {to e prika`ano na slikata 2.2. Brojot na bitovi vklu~eni vo seriskata podato~na edinica ne e strogo odreden i naj~esto e me u 8 i 12. Vremetraeweto na eden bit e ozna~eno, obele`ano so T b, a inverznata vrednost na vremeto ja pretstavuva prenosnata frekfencija f t, koja se meri vo bitovi vo sekunda (bits per second - bps). f t 1 = T b Brzinata na nesinhron prenos pretstavuva osnovniot parametar pri konfigurirawe na sistem so seriski interfejs. Neophodno e da se postavi identi~na vrednost na brzinata i na priemnikot i na predavatelot. Za vreme na nesinhron prenos na znakovi, tipi~no sedum bitni podatoci se pridru`eni so sinhronizacija i bit za proverka, koi se neefektivni vo procesiraweto na podatoci. Znakovite ponekoga{ se grupiraat i vo poraki vklu~uvaj}i i dopolnitelni bitovi za identifikacija na porakata i dopolnitelni bitovi za proverka. Nesinhroniot prenos na znakovi isto taka se narekuva i start-stop prenos. Nesinhroniot re`im na prenos se vika zaradi prenesenite posledovatelni karakteri t.e. znakovi koi ne se vremenski sinhronizirani. Intervalot pome u stop zbitot na eden znak i start bitot na naredniot znak ne e definiran. SINHRON PRENOS

6 Merni sistemi so seriski interfejs Sinhroniot prenos se sostoi od prenesuvawe na znakovi grupirani vo blokovi, nare~eni ramki, so maksimalna sodr`ina do 2KV. Podolu se navedeni karakteristikite na sinhroniot prenos: - ista frekfencija na signalot kako na priemnikot taka i na predavatelot; - prenos na podatoci vo ramki, so promenliv volumen na ramkata i so ozna~eni nejzin start i kraj; - detekcija, pa duri ako e potrebno i korekcija na gre{kite pri prenos; - avtomatsko povtoruvawe na prenosot na podatocite so gre{ki. Potrebno e da se naglasi deka sinhroniot prenos vo RS-232C interfejsniot sistem, naj~esto, ne e samo vo prenesuvawe na podatoci spored sinhronizacijata na sistem takt generatotot na priemnikot i na predavatelot. Prenosot vo sistemot na sinhronizaciski impulsi paralelno na bitovite so podatoi, bara oddelna sinhronizaciska linija na prenos pome u dvata modemi, koja o~igledno ja zgolemuva cenata na pravewe i na vospostavuvawe na takov sistem. Postojat oddelni takt generatori vo priemnikot i vo predavatelot za sinhron, kako i za nesinhron prenos. Vo sinhroniot prenos frekfencijata na ~asovnikot kaj priemnikot se dobiva od nosa~ot na signalot {to doa a na priemnikot. Barawata vo pogled na sinhronizacijata na takt generatorot koj gi kontrolira primenite bitovi, zemaj}i ja sinhronizacijata na frekfencijata vo predvid, se mnogu povisoki pri sinhron prenos otkolku vo nesinhron prenos na znakovi. Ramkata se sostoi od glava, del so grupirani podatoci vo znakovi, i kraen del na sekvencata. Vo krajniot del sekoga{ e vklu~eno i poleto za proverka na gre{ki. Znakovite se prenesuvaat vo serii, bez oddelni bitovi za identifikuvawe na po~eten i kraen znak. Posle prenesuvawe na najzna~ajniot bit na n-tiot podatok, se prenesuva i najmalku zna~ajniot bit na (n+1)-ot podatok. Na primer, sostavot na informacijata t.e podatokot mo`e da sodr`i rezultat na edno merewe so konstanten napon ili pak rezultati na serija merewa. Podatokot od celata informacija na edno merewe vklu~uva i znak za polarizacija na naponot, bitovi za rezultatot od mereweto i to~ka za oddeluvawe na celobrojniot del na rezultatot od decimalniot, V znak za obele`uvawe na mernite edinici (volt). Pred ispra}awe na informacijata, bi trebalo da e prethodno snimena vo bafer registarot. PROTOKOL NA PRENOS Najva`nata funkcija na seriskiot prenos na informacija e ispora~uvawe na istata, dodeka najva`na dodatna funkcija vo sinhroniot seriski prenos e detektirawe na gre{kite pri prenosot i sekako nivno popravawe. Pravilata na sinhroniot prenos, vklu~uvaj}i gi i prethodno navedenite funkcii, se definirani spored protokolite na prenos. Postojat protokoli kontrolirani od znakovi (CCP - character-controlled protocol) i bit - orientirani protokoli (BOP - bit-oriented protocol). Sostavot na informacijata na CCP protokolot sodr`i znakovi koi go kontroliraat prenosot, kako na primer, sinhronizira~ki znakovi, znakovi za po~etok i kraj, znak za kraj na tekstot, znak za kraj na blokot i drugi. Poznat CCP protokol e protokolot bisink - binarno sinhronizirana kontrola (BSC - binary synchronous control). Znakovno kontroliranite protokoli, koi gi ima nekokolku vidovi se zamenuvaat so mnogu poefektivnite BOP protokoli. Najpoznat i najva`en vid od BOP protokolite e HDLC (High-level Data

7 Merni sistemi so seriski interfejs Link Control) - Visokostepenska kontrola na povrzani podatoci. Strukturata na ovoj protokol e prika`ana na slikata 2.3. Slika 2.3 Struktura na sodr`inata na podatokot, t.e. informacijata pri sinhron prenos, spored HDLC protokolot Sostavot na vode~kiot, startniot i krajniot del se signali isklu~ivo rezervirani za obele`uvawe na po~etokok i krajot na informacijata. Dokolku se pojavi istata sekvenca na bitovi, HDLC protokolot stava 0 posle 5 posledovatelni bita i 1 pred da se prenese sodr`inata i sekako go bri{e bitot 0 po primaweto na sodr`inata. Delot za adresa na informacijata ja vklu~uva adresata na prima~ot na informacijata i vo nekoi sistemi toj mo`e da bide zgolemen i do 2 bajti. Ulogata na delot za proverka vo glavniot del od informacijata e da go kontrolira prenosot i zavisi od sodr`inata na informacijata. Bitovite od poleto za proverka na informacijata sodr`at trobitni broevi od prenesenata i primenata sodr`ina. So strukturata na poleto za proverka {to go prenesuva HDLC protokolot vo edna sekvenca ima maksimum osum ozna~eni ramki. [irinata na prateniot prozorec vo HDLC protokolot e sedum ramki. Tretiot bit od poleto za kontrola e ozna~en so simbolot P/F. Sostojbata na ovoj bit ozna~uva barawe za podatoci P, ili indicira posledovatelni podatoci da ne bidat prateni F. CRC DETEKCIJA Kru`na dodatna proverka - (CRC) detekcija na gre{kite pri prenos e mo`na pri dodavawe dodatni bitovi na sekvencata so podatoci na priemnikot. Dodatnite bitovi (2 bajti) se dobieni od takanare~eniot generira~ki polinom od 16-ti stepen, definiran na 2 na~ina: g g CRC 16 CRC CCITT ( x) = x 16 ( x) = x x Podobra za{tita se obezbeduva so generirawe polinom od 32-ri stepen vo forma odredena so V.42 i dodatni bitovi od 4 bajti. g CRC x x x ( x) = x x x x x x x x x x x x x 1 Dodatnite bitovi formiraat dva ili ~etiri biten zbor za proverka, koj e vklu~en vo sekvencata za proverka. CRC zborot za proverka e dobien so delewe na delot informacijata od HDLC ramkata so polinomot. Operacijata za delewe se izveduva za vreme na prenosot na informacijata od HDLC ramkata. Istata operacija na delewe na sodr`inata na HDLC ramkata e polinomna. Rezultatot na ova delewe e zbor formiran kako sekvenca od nuli koga prenosot e bez gre{ki i

8 Merni sistemi so seriski interfejs ovozmo`uva primawe na sodr`inata. Dobivaweto na zbor razli~en od sekvenca so nuli podrazbira detektirana gre{ka. Ovoj protokol mu predhodi na ARQ. ARQ metodot na korekcija ne e vozmo`en vo simpleks prenosot bidejki uredot za prenos nema informacii za to~nosta na prenesenata informacija. Vo ovoj na~in na prenos vozmo`no e da se koristat podatoci so pomo{ na Hamingov kod, koi se sepak karakterizirani so pove}e nepotrebnosti otkolku vo CRC metodot. Korisnicite na sistemite so seriski merewa koi koristat otvorena komunikaciona mre`a (javna telefonija ili radio komunikacija ) primenuvaat originalni protokoli na prenos, se so cel da go napravat sistemot ne pristapen za neovlasteni lica. Na~inot na sinhroniziran prenos e poefikasen otkolku nesinhroniziraniot znakoven prenos, no e mnogu pote`ok bidejki e potrebno da se delat pove}ebitni segmenti od primenata informacija. Efikasnosta na nesinhroniziraniot prenos mo`e da se sporeduva so efikasnosta na sinhroniziraniot spored HDLC protokolot za odredeni parametri: - efikasnosta na nesinhroniziraniot prenos, kade {to se vklu~eni 7 bitni podatoci (eden bit za start, eden bit za parna parnost, eden bit za ozna~uvawe na krajot), iznesuva do 70%: efikasnosta se odreduva kako procent na podato~ni bitovi vklu~eni vo ramkata. - efikasnosta na sinhroniziraniot prenos spored HDLC protokolot, kade {to podatokot vklu~uva 2KB i po~etnata i krajnata sekvenca brojat 6 bajti zaedno iznesuva do 99.7%. Nasproti pogolemata efikasnost na sinhroniziraniot prenos vo sistemite na podato~en prenos, vklu~uvajki gi i mernite sistemi, nesinhroniziraniot znakoven prenos se upotrebuva mnogu po~esto zaradi poednostavniot na~in za prenos i poednostavniot sistem za ot~ituvawe na primenata informacija RS-232C INTERFEJS MAGISTRALA Liniite koi go povrzuvaat terminalot so modemot ili pak povrzuvaat dva terminala, direktno go formiraat RS-232C kanalot. Vo tabelata 2.1 se prika`ani razli~ni kanali na RS-232C sistemot zaedno so pin kodovite na 25 i 9-pinskite priklu~oci. Fizi~ki modemot e povrzan so modem preku elektri~en kabel. Ednata strana od kabelot zavr{uva so standarden 25 ili 9 pinski priklu~ok. Drugata strana pak, zavr{uva so standarden 25 ili 9 pinski priklu~ok. Modemot ima konektori za priklu~uvawe na negovata kutija bidejki modemite se opremeni so priklu~oci. RS-232C kanalot vo potpolna verzija vklu~uva 4 podato~ni kabli, 11 kotrolni kabli, 3 sinhronizira~ki i 2 zazemjuva~ki. Site ovie (bez zazemjuva~kite kabli t.e. vodovi) se univerzalni t.e nasokata na informacijata {to pominuva niz niv ne se menuva. Nesinhroniot prenos koristi samo del od kontrolnite signali i ne koristi sinhronizira~ki kabli. So cel da se sprovede nesinhron prenos, kabelot {to gi povrzuva modemot so terminalot ili pak {to povrzuva 2 terminali mo`e da ima samo 9 ili pomalku `ici i isto taka se koristat 9 pinski priklu~oci.

9 Merni sistemi so seriski interfejs Podato~ni kabli: TxD (Transmitted data) - Podatok {to se prenesuva; RxD (Received data) - Primen podatok; STxD (Data transmitted in the secondary channel) - Prenesuvaniot podatok niz sekundarniot kanal; SRxD (Data received in the secondary channel) - primeniot podatok niz sekundarniot kanal; Za prenosite kako dupleks ili poludupleks, ~estopati e nepotrebno da se koristi eden kabel za prenos i dva podato~ni kabli: TxD i RxD. Sekundarniot sinhronizira~ki kanal se koristi za prenos na dodatni podatoci koi go kontroliraat prenosot. Kontrolni kabli: DTR (Data Terminal Ready) - podgotvenost na terminalot za ponatamo{na kooperacija so modemot; DSR (Data Set Ready) - Modemot e podgotven za kooperacija so terminalot, bez zadr`uvawa; RTS (Request To Send) - Barawe za pra}awe na podatoci, signaliziran od strana na terminalot; CTS (Clear To Send) - Podgotvenost za pra}awe podatoci, signalizirano od modemot do terminalot; RTS (Request To Send) - Barawe za pra}awe na podatoci, signalizirano od terminalot; DCD (Data Carrier Detected) - Signal za detektirawe na rastojanieto me u dvata modemi; SQD (Signal Quality Detector) - postoi sekundaren signal generiran od prviot modem i prenesen do vlezot na terminalot, koj slu`i za informirawe dali prenosot na podatoci od edniot do drugiot modem se izvr{il bez pre~ki (logi~ka 1) ili so pre~ki (logi~ka 0). Tabela 2.1 RS-232C interfejs kanali i pin priklu~uva~ Broj na pinovi vo priklu~ok Ime na kabelot Izvor na Opis na signalot signalot DB-9 DB-25P RS-232C - 1 AA PG - Za{titno zazemjen kabel 3 2 BA DTE TxD - podatok {to se prenesuva 2 3 BB DCE RxD - primen podatok 7 4 CA DTE RTS - barawe za pra}awe na podatoci 8 5 CB DCE CTS - Podgotvenost za pra}awe podatoci 6 6 CC DCE DSR - Modemot e podgotven za kooperacija so terminalot 5 7 AB SG - zazemjen signal 1 8 CF DCE DCD / RLSD - Signal za detektirawe na rastojanieto me u dvata modemi Dijagnostika Dijagnostika Ne se upotrebuva - 12 SCF DCE SRLSD - Nivo na primen signal vo

10 Merni sistemi so seriski interfejs sekundarniot kanal - 13 SCB SCTS - Podgotvenost za pra}awe podatoci od sekundarniot kanal - 14 SBA DCE STxD - Podatok {to se prenesuva vo sekundarniot kanal - 15 DB DTE Signal za prenos - 16 SBB DCE SRxD - Primenite podatoci vo sekundarniot kanal - 17 DD DTE/DCE Primen signal DCE Ne se upotrebuva - 19 SCA SRTS - Barawe za pra}awe podatoci od sekundarniot kanal 4 20 CD DTE DTR - Podgotvenost na terminalot za ponatamo{na kooperacija so modemot - 21 CG DTE SQD - Signal za informirawe na kvaliteten prenos 9 22 CE DCE RI - Izlezen signal koj slu`i za informirawe za eventualno primen nekakov povik - 23 CH/CI DCE CH/CI - Izbor na terminalot za stepenot na prenos - 24 DA DTE Prenesen signal, generiran od terminalot DTE DTE Ne se upotrebuva Vo mernite sistemi so RS-232C interfejs, signalite koi go kontroliraat prenosot vo sekundarnite kanali se ekvivalentni so kontrolnite signali vo primarnite kanali, koi se poretko upotrebuvani. CH/CI - Izbor na terminalot za stepenot na prenos, me u prethodno dva definirani stepeni; RI (Ring Indicator) - Izlezen signal od prviot modem koj slu`i za informirawe za eventualno primen nekakov povik od vtoriot modem. CH/CI i RI mnogu retko se koristat. Pri sinhroniziraniot prenos se dodavaat i sinhronizira~ki kabli: DA - osnoven vremenski signal, generiran vo terminalot i ima funkcija da go meri vremeto na pra}awe na informacijata niz terminalot; DB - osnoven vremenski signal, generiran od modemot i negovata funkcija e merewe na vremeto na pra}awe na podatocite niz terminalot; DD - osnoven vremenski signal, generiran isto od modemot i negovata funkcija e merewe na vremeto na primaweto na podatocite niz terminalot. Zazemjuva~ki kabli: SG (Signal ground)- Zazemjuva~ki signal; PG (Protective ground) - Za{titno zazemjuva~ki kabel, povrzan so kutijata na uredot. Elektri~ni parametri na signalite:

11 Merni sistemi so seriski interfejs Za RS-232C interfejsniot sistem, definirani se elektri~ni parametri na koloto koe na odredeni pinovi od uredot e povrzan so telefonski kabel od interfejsot. Na primer, toa mo`e da se odnesuva na konekcijata me u kabelot za preneseni podatoci od izvorot za signali na terminalot so vlezot na modemot. Maksimumot, t.e. dozvolenite naponi na kablite se prika`ani podole: za podato~ni kabli: (slika 2.4) -15V Vsig -3V, odgovara na logi~ka 1; +3V Vsig +15V, odgovara na logi~ka 0; za kontrolni kabli: +3V Vsig +15V, odgovara na logi~ka 1; -15V Vsig -3V, odgovara na logi~ka 0. Negativnite vrednosti se zadol`itelni za podato~nite kabli, a pozitivnite za kontrolnite kabli. Ponekoga{ logi~kata sostojba, vrednost na kontrolnite kabli se ozna~uva so ON namesto logi~ka 1, i OFF namesto logi~ka 0. Nivoata na naponite na signalot na RS-232C kanalot se razlikuvaat od signalnite nivoa na TTL ili od onie na CMOS digitalnite sistemi. Ne tolku va`en parametar na koloto e otpornosta na sekoj od kanalite. Vrednosta na otpornosta na sekoj od kablite treba da bide vo opseg od 3 do 7 kω. Kapacitivnosta na kanalite ne treba da ja pominuva vrednosta od 2,500pF. Samo poradi mo`nosta na nadminuvawe na naponot koj se pojavuva vo kablite, stepenot na menuvawe na naponot na signalot e ograni~en do 30V/μs. Vremetraeweto na sostojbite na premin na signalot vo podato~nite kabli (od logi~ka 1 vo logi~ka 0 i obratno) i vo sinhronizira~kite kabli ne smee da nadmine 3% od vremetraeweto T b po bit. Slika 2.4 Naponski nivoa na signalot od podato~nite kabli od RS-232C sistemot

12 Merni sistemi so seriski interfejs STRUJNA JAMKA VO RS-232C INTERFEJS SISTEM Dol`inata na kabelot koj gi spojuva terminalot i modemot vo RS-232C interfejsniot sistem ili pak onoj koj gi spojuva dvata terminali vo merniot sistem so seriski interfejs so nuliran modem e ograni~en na 15m. Dol`inata 15m na kabelot ne e strogo ograni~ena, dosta verojatna e dobra rabota i so podolgi kabli (duri 50 ili 100m). No toa e samo verojatno ne i sigurno. Premnogu dolgiot kabel e mnogu ~uvstvitelen na interferencija i ima pogolema kapacitivnost i induktivnost. Vo RLC elektri~no kolo, koe formira meren kabel, za vreme na prenosot na signali se javuva pregolema vrednost na naponot vo nestacionarni sostojbi. Pregolemata vrednost na naponot koja se javuva vo kola so golema kapacitivnost i induktivnost mo`e da bide pre~ka za ot~ituvawe na logi~kite vrednosti na digitalnite podatoci. Poradi toa, mo`no e zabranuvawe na pregolemata vrednost na naponot na merniot kabel vo koloto so ograni~uvawe a stepenot na menuvawe na signalniot napon do 30V/μs i ograni~uvawe na dol`inata na kabelot do 15m. Vakviot problemot se odnesuva glavno na podato~ni i sinhronizira~ki kabli, bidej}i vo kontrolnite kabli procesot na menuvawe na logi~kata sostojba se slu~uva mnogu retko. Prenosot na merni podatoci vo RS-232C sistemot na pogolemi rastojanija (>2.500m) e vozmo`en so koristewe na kolo so strujna jamka od 20mA, kako {to e prika`ano na slikata 2.5. Vo strujnata jamka, sekoj od kablite od kanalot se zamenuva so dvo`i~en kabel, koj sproveduva digitalen signal isklu~ivo spored slednovo: 20mA struja vo kabelot e logi~ka 1 i dokolku nema struja vo kabelot e logi~ka 0. Za oddelnite uredi, povrzani so kabel so strujna jamka, me u niv mnogu korisno e da se obezbedi galvani~ko oddeluvawe. Tokmu toa oddeluvawe gi za{tituva signalnite nivoa od pomestuvawe, poradi potencijalnata razlika na uredite. Pri industruski uslovi potencijalnata razlika me u uredite, koi se postaveni na rastojanie od 2.500m mo`e da iznesuva od nekolku, pa i do pove}e stotici volti. Slika mA strujna jamka za digitalen prenos na podatoci na rastojanija pogolemi od 15m.

13 Merni sistemi so seriski interfejs MEREN SISTEM SO RS-232C SERISKI INTERFEJS SO NULIRAN MODEM Sekoj personalen kompjuter ima standarden drajver za RS-232C seriskiot interfejs, koj ovozmo`uva nesinhron znakoven prenos. Ima ~etiri vlezovi vo kompjuterot odredeni za RS-232C interfejsot i se ozna~eni kako COM1, COM2, COM3 i COM4, kako i dva priklu~oka od ovoj interfejs. Eden od tie priklo~oci naj~esto se koristi za glue{ecot, a drugiot mo`e sekako da se iskoristi za priklu~uvawe na nekoj meren instrument. Pove}eto od digitalnite merni instrumenti kako {to se multimetrite, osciloskopot i uredite za merewe na frekfencija imaat drajveri za RS-232C interfejsot. Poradi toa, vozmo`en e seriskiot prenos na mernite podatoci od uredot, t.e. instrumentot. Povrzuvaweto na kompjuter i digitalen meren instrument so RS-232C interfejsot formira ednostaven meren sistem bez modemi, koj e sostaven od dva dela, kako {to e na slikata 2.6. Potrebno e da se naglasi deka izlezite na odredeni linii od RS-232C interfejsot, spored slikata 2.1 se eksplicitno odredeni kako vlezovi na kolata so interfejs drajveri ili pak, kako izlezi na ovie kola. Pri povrzuvaweto na odredeni izlezi, va`at slednive op{ti pravila od teorijata za kola: - Vlezovite se povrzani, priklu~eni so izlezi; - Kabel od eden izlez simultano me`e da se povrze so nekolku vlezovi; - Ne sekoj izlez mo`e da se skrati so drug. Drajverite na interfejsot ja pretstavuvaat logi~kata sostojba na nevklu~eniot vlez kako neaktivna sostojba OFF, koja od druga strana pretstavuva logi~ka 0 za kontrolnite kabli. Vo koloto na slikata 2.6, komjputerot, kako i digitalniot meren instrument se uredi od tipot modem vo sistemot. Nema modemi vo interfejsniot sistem, taka {to sistemot vo koj direktno se povrzani dva terminalni uredi se narekuva meren sistem so nuliran modem. Slika 2.6 Meren sistem so RS-232C interfejs sistem so nuliran modem Kanalot na interfejsot koj gi povrzuva dvata terminala pri nezinhron znakoven prenos e prika`an na slikata 2.7. Na ovoj sistem, podato~niot izlez od vtoriot terminal e povrzan so podato~niot vlez na prviot terminal i sekako, podato~niot izlez od prviot terminal e povrzan so podato~niot vlez na vtoriot. Signalite od terminalot se generiraat ili od edniot ili od drugiot terminal i se potrebni za kontrola na prenosot.

14 Merni sistemi so seriski interfejs Slika 2.7 Meren sistem so RS-232C interfejsen sistem so nuliran modem za nesinhron znakoven prenos Vo merniot sistem so nuliran modem nema modemi, koi vo eden celosen sistem imaat uloga da generiraat del od signalite potrebni za vospostavuvawe na komunikacija kako i kontrola na prenosot. DTR1 izlezot, koj informira za podgotvenosta na terminalot i dali toj istiot e podgotven za ponatamo{na rabota e povrzan so vlezot na DSR2 od vtoriot terminal i analogno DTR2 izlezot e povrzan so DSR1 vlezot. Na vlezot na DSR vo eden sistem so modemi, terminalot dobiva signal od modemot za negovata podgotvenost za ponatamo{na kooperacija. No, vo merniot sistem so nuliran modem, nemaj}i gi prethodno ka`anite povrzanosti (DTR1-DSR2 i DTR2-DSR1), doa a do situacija kade terminalite se informiraat me usebno za podgotvenosta i za otsustvoto na pre~ki za vreme na prenosot vo edna nasoka. Na primer, izlezot od terminalot DTR e neaktiven koga terminalot e nekonektiran. Toga{, konekcijata DTR-DSR ima mnogu va`na funkcija vo sistemot. Izlezot RTS1 (barawe za pra}awe na podatoci), mo`e da bide povrzan so vlezot CTS1 - koj ja poka`uva podgotvenosta za pra}awe na podatoci i izlezot RTS2 analogno povrzan so vlezot CTS2. Isto taka imame vlez DCD, na koj terminalot treba da dobiva informacii za ispravniot prenos od modemot. Tokmu poradi toa {to nema modem vo sistemot, signalot od DCD vlezot mo`e da bide prenesen od RTS ili DTR izlezite na terminalot. Na povrzuvawata {to se realizirani i prika`ani na slikata 2.7, se zabele`uva deka kabelot koj go povrzuva merniot instrument so kompjuterot ima 5 `ici. METEKS multimetrite se opremeni so 5-`i~ni kabli za RS-232C interfejsot. Dva terminala i kompjuter i meren instrument mo`at da bidat povrzani prakti~no so 3-`i~en kabel, kako {to e prika`ano na slikata 2.8(a). 3-`i~niot kabel ovozmo`uva nesinhroniziran prenos (dupleks ili poludupleks) kako i prethodnata verzija so 5-`i~niot kabel, no bez kontrolirawe na prenosot. Takva konfiguracija na meren sistem bez kontrolirawe na prenosot se koristi mnogu poe~esto. Prednosta na takviot sistem e poniskata cena na 3-`i~niot kabel. Na sistemot koj e prika`an na slikata 2.8(b), sostojbata na izlezot DTR na sekoj od terminalite ja odreduva podgotvenosta na terminalot za prenesuvawe podatoci.

15 Merni sistemi so seriski interfejs Slika 2.8 Meren sistem so RS-232C seriski interfejs so nuliran modem za nesinhron znakoven prenos: a) dupleks prenos, b) simpleks prenos Najednostavniot mo`en meren sistem vklu~uva dva uredi - komjuter i meren instrument, kako i 2-`i~en kabel koj go ovozmo`uva simpleks prenosot i vo koj protokot na podatoci e realiziran samo od instrumentot do kompjuterot, kako {to vpro~em e prika`ano i na slikata 2.8(b). Vo takov slu~aj, kabelot {to gi povrzuva dvata terminala mo`e da bide i telefonski 2-`i`en kabel, no konfiguracija na sistemot so takov kabel ne e sekoga{ vozmo`na. Na razni vidovi na uredi, drajverot na RS-232C interfejsot dozvoluva TxD linijata da pra}a podatoci samo dokolku prethodno e primena odredena instrukcija na vlezot RxD od uredot. O~igledno e deka uredot na koj mu e potrebna takvata instrukcija mora da e povrzan so kompjuter so minimum 3-`i~en kabel. Namerata e da se namali brojot na `ici vo kabelot na RS-232C interfejsot, a apsolutniot limit e sepak edna `ica - opti~ko vlakno, koj }e go povrzuva izlezot TxD2 na merniot instrumet so izlezot RxD1 na kompjuterot. Upotrebata na opti~ki vlakna, pa duri i vo forma na edno vlakno, gi zgolemuva tro{ocite, bidej}i opti~koto vlakno e mnogu poskapo od elektri~nata `ica, a sekako ja implicira potrebata za konvertirawe na elektri~niot signal vo opti~ki signal na na TxD2 izlezot i konvertirawe na opti~kiot signal vo elektri~en na RxD1 vlezot. Prednostite na prenos so opti~ki vlakna se toa {to se visoko izdr`livi kako i maliot indeks na prekr{uvawe na signalot. Pri koristewe na telekomunikacioni opti~ki vlakna so indeks na prekr{uvawe pogolem od 0,2dB/km, dol`inata na kabelot mo`e da dostigne i dol`ina od nekolku kilometri, so {to stepenot na prenos ne e ograni~en od strana na elektri~nite parametri na elektri~niot kabel. Razmenata na podatoci me u dvata terminala e odredena so posoeben standard nare~en IEEE-1174, koj se bazira na RS-232C standardot. Kanalot na sistemot IEEE-1174 ili pet kabli, od koi dva se podato~ni kabli, dva se kontrolni kabli i posledniot e zazemjen. Kabelot za signal CTS ja ima istata funkcija kako i kaj RS-232C standardot. RFR kabelot ja signalizira podgotvenosta na primenite podatoci i ovoj kabel vsu{nost go zamenuva RTS kabelot vo RS-232C standardot. Spored IEEE-1174 standardot, 9pin povrzuva~ite i kabelot koj gi povrzuva dvata terminala se koristat vo uredite: 3 ili 5-`i~no kabli za dupleks prenos kako {to e prika`ano na slikata 2.9.

16 Merni sistemi so seriski interfejs Slika 2.9 Meren sistem so IEEE-1174 seriski interfejs so nuliran modem za nesinhron dupleks prenos: a) prenos kontroliran od signali od kontrolnite linii RFR i CTS, b) prenos kontroliran od programata realizirana so pomo{ na XOFF i XON porakite Prenosot na podatoci me u terminalite se realizira spored eden do dva protokoli koj ovozmo`uvaat kontrola na prenosot: protokol za kontrola na hardverot i protokol za kontrola na programata. Za kontrolata na hardverot se koristat 5-`i~ni kabli i vrska me u RFR i CTS, kako {to e prika`ano na slikata 2.9(a). Koga eden ured, kako {to e na primerot - DTE1, e podgotven za primawe na podatoci go informira sprotivniot terminal - DTE2 za logi~kata sostojba 1 na izlezot RFR. Dokolku toj ist ured ne e podgotven, signalizira logi~ka 0. Kontrolata na programata na prenosot na podatoci se sodr`i od prenesuvawe na poraka za podgotvenosta ili nepodgotvenosta za primawe na podatoci. Dokolku porakata e OFF, toga{ doa a so odlo`uvawe na po~etokot na pra}awe na ili pak so prekinuvawe na podato~niot prenos voop{to. ON, odnosno OFF porakite se prenesuvaat kako ASCII kodovi. Za kontrola na programata na dupleks prenos, brojot na `ici vo interfejs kabelot e ograni~en na 3, kako i vsu{nost {to e prika`ano na slika 2.9(b). 3.PROGRAMIRAWE NA SISTEMOT ZA MEREWE SO RS-232C INTERFEJS 3.1.PROGRAMIRAWE NA SISTEM -OP[TO Proizveduva~ot na digitalna naprava za merewe opremen so RS-232C drajver interfejs (transmiter) naj~esto obezbeduva svoi (standardni) kompjuterski programi, napraveni da ja kontroliraat transmisijata podatocite od napravata za merewe, do prezentacija i razvoj na istite, vo kompjuterot. Upotrebata na vakviot program go pravi izvr{uvaweto na sistemot za merewe, mnogu polesen, no i podrazbira ograni~uvawe koe proizleguva od faktot deka na programata ne soodvetstvuvaat (odgovaraat) nekoi individualni zada~i za merewe. Elaboracijata na originalen kompjuterski program koj go kontrolira mereweto na transmisijata na podatocite (prenesuvawe) i razvoj na istite, izbegnuva vakvi ograni~uvawa. Programiraweto }e bide polesno otkoga e

17 Merni sistemi so seriski interfejs primenet eden od glavno upotrebuvanite jazici na vizuelnoto programirawe (predmeti). Vo programiraweto na jazici od visok stepen, kako sto se Visual, Basic ili Delphi, postojat podgotveni proceduri za dvata seriski interfejsisi vo RS-232C sistem i razvoj na podatoci. Za da se prika`e na~inot na programiraweto, vo ovoj del se zboruva za dva vida na programi za kontrolirawe na transmisija na podatoci pome u kompjuter i multi broja~. Ovie se programi vo Scope View podgotveni od Metex Co. i edna originalna Thermo programa, napi{ana od avtorot na Visual Basic. Metex Co. e zna~aen provajder na digitalni napravi za pazarot na instrumenti, i pritoa kompjuterskata programa mo`e da bide korisna za korisnicite na Metex mera~i so RS-232 C interfejs (transmiter). 2.2.SCOPE VIEW PROGRAMA ZA METEX MULTI-MERA^ Scope View programata poddr`ana od Metex korporacijata so Metex metar od tipot M-4650SR e postavena so [1].Programata ovozmo`uva komunikacija pome u mera~ot (naprava ) i kompjuterot, merej}i podatoci, i prika`uvaj}i gi rezultatite na kompjuterskiot ekran. Ovozmo`uva snimawe na podatoci,tekst i fajl za ponatamo{en razvoj. Transmisijata na podatoci od mera~ot se ostvaruva vo forma od 14 karakteristiki, vklu~uvaj}i gi rezultatite od mereweto i informaciite na mestata na izmerenite vrednosti i izmerenata niza. Transmisiskiot parametar za meracot od tip M-465 OCR daden vo formata [ 1,200, n, 7,2 ] ja odreduva transmisiskata brzina od 1,200 bps i SDU formatot (formata na karakteristikata ): n ne e ozna~en samo eden del, 7 brojot delovi na karakteristikata na podatokot, i 2 brojot na edinstveni prekinati delovi. Digitalniot broja~ treba da bide povrzan za kompjuter, so kabel so 5 `ici. Kabelot vklu~uva dve edinstveni nizi ( T x D i R x D), dve kontrolni nizi ( RTS i DTR ) i edinstvena osnovna linija ( SG ). Po vklu~uvaweto na mera~ot snabduvan od negoviot preden panel vo tek na kompjuterskiot program, glavnoto meni na programot }e se pojavi na ekranot kako {to e prika`ano podolu, slika 2.2.

18 Merni sistemi so seriski interfejs Slika 2.2. Glavno meni na Scope View programa. Pokraj glavnoto meni mo`e da se vidi na ekranot, displejot na multi broja~ot na koj se prika`ani slednite elementi: vrednosta na izmereniot elektri~en kvantitet, zaedno so negoviot sostaven del, i dopolnitelni dc ili ac znaci. Vo slu~aj na rasporeduvawe na sistemot, Setup kop~eto, i sistemskiot parametar treba da se postavi ( vidi slika 2.2 ). Konfiguracijata ja interesira vidot na Metex mera~ot, COM port brojot, i transmisiskata brzina. Slika Setup prozorec na Scope View programa Po vrakaweto vo glavnoto meni i vklu~uvaj}i go izvorot na sila vo forma na kop~e Power, mera~ot poka`uva vrednost na izmeren kvantitet na digitalniot indikator i vo soglasnost so paragrafot (linearnata skala). Ovaa slika e isto taka prika`ana na ekranot od kompjuterot t.e, slika 2.3. Izmereniot kvantitet i izmerenata niza se izbrani zaradi nizata koja e vklu~ena na predniot panel na mera~ot. Vo programot na glavnoto meni, opciite Scope, Logger ili Meter mo`at da bidat izbereni poradi celta na ikonite so ovie imiwa. Izborot na Scope ikonata go otvara Scope View Control Panel prozorecot, poka`ano na slika 2.3. vo koi parametrite na grafi~kata prezentacija (dijagram) od izmerenite rezultati se izbrani vo funkcijata vreme. Чetiri grupi prezentaciski parametri se utvrdeni : - Avtomatsko ili ra~no birawe na vertikalna skala za Scope View (Avtomatska skala vklu~ena) koja vodi do izbirawe na rezolucijata vo edinicite na izmereniot kvantitet ( na pr., 1V/ div) - Period na proba vo sekundi ili minuti ( Time Base ), (pr.,10 s/div ) - Na~in na zapo~nuvawe na merewe ( Trigger on ); - Prezentirani parametri na vremenska oska ( Sweep Mode ). Mo`nostite gi vklu~uvaat prika`uvawata na eden od screen-contents, ( sodr`inata na ekranot) za koj se smeta deka dijagramot }e zastane po dostignuvanjeto na krajot na vremenskata oska ( Single Sweep ) ili pomestuvawe na horizontalnata oska na levo po dostignuvaweto na krajot na vremenskata oska ( Repetitive ); dijagramot se protega dol`

19 Merni sistemi so seriski interfejs horizontalnata oska po izborot na koeficientot vo smisla na kop~iwata dolu na tekstot pod slikata Sweep Magnify. Slika 2.3. Glavno meni na Scope View programa i prikaz na napravata po konfiguracijata. Slika 2.4. Panel na materijali za parametri od grafi~kata prezentacija na Scope View programata. Od Control Panel prozorecot, mo`no e da se dojde do prozorecot od grafi~kata prezentacija na rezultatite ( kop~e Scope ), da se snimi data mereweto vo fajlot (kop~e Record), ili da se vrati vo glavnoto meni so stisnuvaweto na kop~eto Close. Po izbiraweto na kop~eto Scope, mo`e da se dodava vo prozorecot na Scope View Output. Ovoj prozorec, so primer za

20 Merni sistemi so seriski interfejs prika`uvawe na rezultatite na mereweto na postojanata volta`a e prika`ano na slika 2.5. Slika 2.5. Grafi~ki prikaz na izmerenite rezultati so postojana volta`a; materijali; vertikalna skala 0,75 V/div, horizontalna skala 15 s/div. Procesot na merewe zapo~nuva so stiskawe na kop~eto Run, dodeka funkcijata na kop~eto Record e da se snimi podatok vo fajlot, i kop~eto Close koe e za da se vrati vo glavnoto meni. Izbirawe na poslednoto kop~e od glavnoto meni Meter go otvara prozorecot DMM Remote Display, prika`ano na slika Na levata strana od monitorot, mo`at da se vidat tekovnite izmereni rezultati, a od desnata strana, serii od izmereni rezultati snimeni vo kompjuterskata memorija po barawe na sistemskiot operator.

21 Merni sistemi so seriski interfejs Slika 2.6. Prikaz na izmerenite rezultati. Izborot na ikonata Logger od programata na glavnoto meni go otvara prozorecot Logger Control Panel prikaz`no na slikata 2.7. So ova vo ovoj prozorec mo`at da se utvrdat slednite zapisani parametri : - Filtrirawe na izmerenite rezultati, vo Window Comparator Data Filter, vo koj Hi Limit i Lo Limit se samostojno utvrdeni; izmerenite podatoci so vrednostite vklu~eni vo prozorecot ( Read Data Within Window) ili se prifateni podatoci nadvor od prozorecot ( Read Data Outside of Window). - Period na probi ( Time Base) nezavisni od periodot izbran vo Scope blokot. - Odlo`uvawe ( Logger Delay) pome u po~etokot na mereweto i po~etokot na registracija na podatokot od kompjuterot. Scope View programot ima nekolku mo`nosti na prika`uvawe, i merewe podatoci, zaedno so pro~itanoto pole na izmerenata naprava i dijagramot za vreme, t.e. so serii merewa. Druga forma za razvoj na podatoci e filter podatok. Programot ovozmo`uva snimawe na serii podatoci vo fajl od nekolku prozorci so programa. Slika 2.7.Materijali na izmereni parametri 2.3. THERMO PROGRAMA ZA MEREWE NA TEMPERATURI Termo programot ovozmo`uva komunikacija pome u digitalniot multimera~ i kompjuterot. Programot e napi{an na jazik so visok stil Visual Basic ( VB ). Programiraweto vo Visual Basic opfaka tri nivoa: - Prvoto nivo se sostoi od izbor na predmeti od ikoni za site neophodni proceduri od Toolbox set. Toolbox set e del od Visual Basic programot, no vo sekoja verzija od programot e vklu~ena razli~na sodr`ina od Toolbox. Sekoja ikona od izborot, mo`e da bide izbrana pove}e pati, ako e ikonata ozna~ena, i pobrzinata }e se povtori pove}e pati za da se izedna~i operacijata na programot.;

22 Merni sistemi so seriski interfejs Vo vtoroto nivo na izbranite objekti im se dodeleni soodvetni osobini. - Tretoto nivo sodri`i ~ekori na {ifrirawe kade {to se vpi{ani kratki programi za objekti, opi{uvaj}i ja operacijata na tie objekti i sodr`inata na drugi podatoci ( pr. a dresi ili formi na opercijata ).; Programot e napi{an so jazik so visok stil Visual Basic, pod uslov da instaliranata verzija na VB sodr`i dve specijalni proceduri koi ne se dostapni vo pravilnata verzija na VB. Ovie se MSComm postapki na seriska slu`ba, i vremenskata pobrzina ( casovnikot ) so pobrzinata prekinuvawe. Simbolite ikoni od ovie postapki se prikazani na slika 2.8. Slika 2.8. Ikoni na seriska slu`ba MSComm (upotrebeni 2 ikoni vo 2 verzii od jazikot Visual Basic ) i ikona na ~asovnik. Funkciite na Thermo programot opfakaat: - Ispra}awe na odgovor od izmerenite transmisiski rezultati od PC do digitalnata naprava ( isprakawe na karakteristikata D preku baranata TxD linija) - Ispra}awe na izmerenite rezultati od digitalnata naprava do PC. Rezultatot e formiran spored 14 te karakteristiki (na pr. SDU). - Prika`uvawe na izmerenite rezultati na monitorot. - Stopirawe na transmisija na podatok na napravata, po ispra}awe na serii od 18 rezultati. - Prika`uvawe na grafikon so rezultati od 18 seriski merewa. - Stopirawe na transmisijata na podatocite. - Zvu~niot signal ( Biip signalizacija), od prekinuvawe ili zavr{uvawe na transmisijata na podatocite. Pobrzinata na programot se kontrolira preku ekranot so kop~iwata Start, Stop, i End. Rezultot od prviot ~ekor na programirawe e prika`an na slika 2.9. od obele`anite objekti. Postojat tri kontrolira~ki kop~iwa koi se gledaat na slikata Start, Stop, i End, rezultatite, grafi~kiot objekt (dijagramot), i ve}e spomenatite Timer i MSComm.

23 Merni sistemi so seriski interfejs Slika 2.9. Pregled na ekranot po prvoto nivo od programirawe na VB jazikot.

24 Merni sistemi so seriski interfejs Slika Prozorec Karakteristiki na objektot MSComm (seriska slu`ba) Vo vtoroto nivo od programiraweto, karakteristikite se opredeleni so objekti. Karakteristikite se opredeleni so sekoj objekt koj mo`e da se vidi vo Form 1 prika`ani na slika 2.9. Na primer na slika se prika`ani karakteristiki na MSComm objektot za sostojbata na seriskata slu`ba i nejzinite propu{teni delovi. Vo programot Thermo se izbrani slednite opcii: Seriska slu`ba Comm 1, sostojbata na linijata DTR=True i sostojbata na linijata RTS = False. Pretpostavenite ( propusteni ) parametri od transmisijata mo`at da se smenat vo slednite vrednosti: Transmisiska brzina 2,400 bps, edinstvena ednakva proverka n ( bez ednakva proverka ), brojot delovi na podatokot vo edna karakteristika 7, i broj na delovi na zastanuvawa 2. Tretoto nivo od programiraweto sodr`i {ifriranje na operacii, izvedeni od objekti. [ifrata e napi{ana od dobro poznatite simboli na Basic jazikot. [ifrite od site operacii na Thermo programot so prevzemena mo`na reprodukcija na programot od strana na ~itatelot i negovata dadena upotreba ili celosnata razviena forma. Vo listata dadena podolu, komentarite za programata se ispi{ani so zakoseni bukvi. Komentarite okolu razvojot na programata se neutralni. Sekoj komentar zapo~nuva so [`] a zavrsuva so Enter (preminuvanje na nov red). Procedurata na programiranje na VB jazikot ovozmo`uva dvoen-klik na objektot ili oblasta za da se otvori {frata. 2.(programot)str 125 Slika Prikaz na ekran od izmerenata temperatura spored Thrmo softverot. Rezultatite od Thrmo programot se izmerenite temperaturi ozna~eni vo poleto Result, i se izvr{eni od Metex ME-22 tip na multimera~, poka`uvaj}i gi izmerenite rezultati na ekranot i poka`uvaj}i go privremeniot grafikon od

25 Merni sistemi so seriski interfejs temperaturite za 18 te neprekinati merewa prika`ano na slika Programot mo`e da bide zna~itelno zasilen so prika`uvawe i razvoj na podatocite. Individualno programirawe na ednostaven meren sistem sostaven od PC i digitalna naprava ja proveruva fleksibilnosta na programot i nejzinata adaptacija na potrebite na korisnikot. Vo ovoj pogled, podobro e vid na softverski sistem otkolku upotreba na standarden softver, kako sto e Scope View. 4.SISTEM NA MERENJE SO RS-232C INTERFEJS I MODEM 2.1 Modem Tipi~en transmisiski seriski sistem za digitalen komunikaciski podatok pome u DTE 1 terminal i DTE 2 preku telefonska linija vklu~uva dva modemi ( t.e. modulaciski nemodulaciski napravi ), obele`ani so DCE 1 i DCE 2 simboli, prika`ano na slika Modemot funkcionira vo serii transmisiski sistemi, i preminuva od digitalen podatok vo analogni transmisiski signali preku telefonski linii, koi gi pretvorat primenite analogni signali vo digitalni signali na prima~ot na podatoci, prika`ano na slika Treba da se spomene deka modemite se posebni vidovi napravi priklu~eni za kompjuter ( DTE terminal ) od RS 232 C transmisija i sega se celosno zameneti so modemi proizveduva~i t.e. modem ploci ( ili ~ip ) instalirani na kompjuterot, ili pak kako napravi instalirani na mati~nata plo~a od kompjuterot. Analognite telefonski transmisiski signali na frekfencija od 300 do Hz i frekvenciskite signali transmitirani od modemite moraat da se vklu~at vo ovaa niza. Modemite koi sorabotuvaat so telefonskite mre`i so pogolema transmisiska brzina (na pr., digitalnata mre`a, telefonskoto opti~ko vlakno na mre`ata ) mora da gi zadovoli razli~nite pobaruvawa. Slika Digitalen transmisiski podatok so vklu~en modem preku telefonska linija.

26 Merni sistemi so seriski interfejs MODULACIJA Najva`en problem koj go opfa}a modemot e izborot na forma na digitalen modulaciski podatok. Signalot transmitiran preku telefonskite linii e prenesuvacki (bran) vo forma na sinusoiden signal: v( t) = Va sin(2π f + ϕ0 ) Modulacijata se sostoi od eden prenesuva~ki parametar zasnovan na modulaciskiot signal, koj vo ovoj slu~aj na modem koj e binaren signal, potoa modulacijata na modemot gi opfa}a vrednostite na amplitudata Va, frekvencijata f ili faza ϕ = ( 2πf + ϕ0 ) na prenesuva~ot, ili pove}e od 1 od ovie parametri vo isto vreme. Ednostavni modulaciski formi se slednive : - Promenlivo re{enie na amplitudata ( ASK ). Se sodrzi od davanje na transmisiski signali, pogolemata amplituda da ja {ifrira logikata 1 i pomalata amplituda da ja {ifrira logikata 0. Prenesuva~kata frekvencija e konstantna. - Promenlivo re{enie na frekvencijata ( FSK ). Se sodr`i od davawe na pogolem signal na frekvencija vo {ifrirawe na logikata 1, i pomal signal na frekfencija vo {ifrirawe na logikata 0. Prenesuva~kata amplituda e konstantna. - Promenlivo fazno re{enie ( PSK ). Se sostoi od promena na fazata signal 180, dodeka sostojbata na logi~kata data se menuva od 1 do 0 ili od 0 do 1.Nose~kata amplituda i frekvencijata se konstantni. Tipovi od PSK modulacijata se diferencijalno promenlivo fazno re{enie ( DPSK), Binarno promenlivo fazno re{enie ( BPSK ) i kvartalno promenlivo fazno re{enie ( QPSK ). Metodite na modulacijata se ilustrirani na slika Od ovie metodi, FSK modulacijata kako i nekoi drugi metodi, koi se upotrebuvaat po~esto, ovozmo`uvaat povisoka transmisiska brzina na podatoci. Granicata na frekfencijata na edna analogna telefonska linija e od 300 do 3,400 Hz i e serizno ogranicuvawe za transmisiskite podatoci. Ednostavna modulacija od amplituda, frekvencija ili faza osiguruva maksimalna transmisiska brzina od 1,200 bps ( FSK, V, 23 protokol). Simultana modulacija od dva prenesuva~ki parametri mo`e da obezbedi mnogu povisoka brzina na transmisija na podatok. Dva takvi metodi se upotrebeni vo modemite - Kvartalna amplitudna modulacija ( QAM ) i Trellis {ifrirana modulacija.

27 Merni sistemi so seriski interfejs Slika Sporeduvawe na modulaciski signali po ( ASK ), ( FSK ) i (PSK ) modulacija. QAM e kombinacija od ASK i DPSK, prika`ano na slika Tri dela od binarnite zborovi mo`at da bidat {ifrirani so menuvawe na prenesuva~kiot fazen signal po 1 od 4 fazni agli ( 0, 90, 180, i 270 ) i menuvawe na signalot na amplitudata ( pr. 0,5 Va ili Va ). Sporedeno so ASK ili PSK modulacija, ova e metod za transmitirawe tri pati pove}e delovi. Koga vo QAM prenesuva~kata amplituda zema po 4 vrednosti namesto 2, i edinstvena promena vo signalot na brzinata ovozmo`uva {ifrirawe na zbor od 4 dela. QAM modulacijata so signal na amplitudata od 4 nivoa ovozmo`uva modemot da transmitira podatok so maksimalna brzina od 9,600 bps ( V. 29 protokol ). [ifriraweto TCM e rezultat od serija operacii konfuzni {ifrirawa i QAM. Diskusijata za TCM modulacijata e vklu~ena vo sostav na ovoj prira~nik. TCM modulacijata ovozmo`uva transmisija na podatok so maksimalna brzina od 56 kbps PROTOKOLI Slika Kvadratna amplitudna modulacija Obrabotkata na podatocite so modem se realizira spored proceduri, nare~eni protokoli. Postojat tri glavni vidovi protokoli: - Protokol na modulacija - Protokol na korekcija na gre{ki - Protokol na kompresija na podatoci

28 Merni sistemi so seriski interfejs Modulaciskiot protokol se upotrebuva za {frirawe na podatoci so signal. Tie odreduvaat {ifrirani metodi i transmisiski brzini. Osnovniot modem, (transmisijata) t.e brzinata e strikno zasnovana na protokoli prepoznaeni od modemot. Eden od prvite protokol modulacii, koi stanaa internacionalen standard, e protokolot predlozen od CCITT, i definiran kako V. 22 bis. Ovoj standard se upotrebuva vo QAM modulacijata i ovozmo`uva transmisiska brzina ednakva na 2,400 bps. Povisoki transmisiski brzini se V.32, V.32 bis i V.34 protokoli. Prviot e standarden za modemi koi razvivaat brzina od 9,600 (i 4800 ) bps. I se upotrbuva TCM modulacijata. Vo 1984 e prifatena od CCITT, no modemite upotrebuvani so protokol se pretstaveni na pazarot samo na po~etok vo 1990 god. Pri~inata za toa e previsokata cena na modemite. Skoro site modemi so transmisiska brzina od 9,600 bps ( ili pove}e ) se imitacija na ovoj standard. Transmisiskiot protokol V.32 stana svetski standard. Protokolot V.32 bis e formiran od CCITT vo 1991 god. kako standarden za modelite 14.4 nbps. Isto taka, mo`e da razvie i pomala transmisiska brzina. Tretiot CCITT protokol, zabele`an kako V.34, e formiran vo 1993 g. kako standarden za modemot 28,8 nbps. Najvisokata transmisiska brzina za modemi sega e 56 nbps. Dostignata e od tri protokoli: V.90 protokol formiran od Internacionalnata Telekomunikaciska Zaednica ( ITU ), K56 protokol formiran od kompanijata Rockwell i X2 dizajniran od 3Com i U.S. Robotis. Ovie standardi imaat asimetri~na transmisija na podatoci koja im ovozmo`uva da ispratat podatoci so maksimalna brzina od 33,6 kbps i da primat podatoci so maksimalna brzina od 56 kbps. Ovaa tehnika e koristena za povrzuvawe na internet bidej}i sekoga{ se primaat pove}e podatoci (pr.,web.strani,ftp,emituvawe na internet) otkolku {to se ispra}aat. Postoi mo`nost modemite so V.90 protokol da se analogni napravi dizajnirani da ja realiziraat komunikacijata preku telefonski linii, bidej}i brzinata od 56 kbps e mnogu bliska na brzinata od 64 kbps, teoretski mo`na vo transmisiraweto, vo smisla na analogni signali vo doseg od 300 do 3,200 Hz SISTEM SO RS-232C TRANSMISIJA I TELEFONSKI MODEM Sistemot na zamena na podatoci so RS-232C seriska transmisija vo celost (so telefonski modem) mo`e da ja igra ulogata na merniot sistem. Merniot sistem e prika`an so dijagram na slika Komunikacijata pome u modemite vo smisla na Nacionalna Isklu~ena Telefonska mre`a (PSTN) mo`e da se realizira preku zameneta (isklu~ena) linija ili lizing-linija.

29 Merni sistemi so seriski interfejs Slika Meren sistem so RS-232C seriski transmiter i modem Zamenetata linija e formirana od obi~noto dial-up ili primawe na broj od stanicata so isklu~en telefon. Linii vo telefonska zamena i so formirawe komunikacija dokolku nema nikakvi preminuvawa. Lizing linijata e linija pome u stanica (modemi) bez nikakva potreba da se vrti na brojot na prima~ot i bez rizik od mo`no prekinuvawe (na pr.,ako brojot e zafaten). Pla}aweto za najmenata linija od mrez`ata na operatorot e povisoka od onaa voobi~aenata smetka za vklu~enata linija. Vo mnogute slu~ai komunikacijata pome u DTE napravite vo sostav na DCE i telefonska mre`a e realizirana od isklu~ena linija. Podolu se objasnuva eden primer za komunikacija pome u napravite prika`ani na slika izvedena so isklu~ena linija vo dvojna forma. 2.5.DVOJNA TRANSMISIJA SO ISKLU^ENA LINIJA Da zaklu~ime deka operatorot na DTE2 kompjuterot, odgovra na izmerenite rezultati registrirani vo DTE1 kompjuterot. Komunikacijata }e bide formirana so birawe na telefonski broj od DCE1 modem, koj odgovara na zvoneweto i e obele`an so aktivna sostojba na R1 linijata vo DCE1 prika`ano na slikata Slika Kontrolni signali vo sistemot za merewe so modem za asinhrona transmisija preku zameneta linija Koga DTE1 kompjuterot e podgotven da go zameni podatokot, postoi edna aktivna sostojba (logika 1) vo svojata izlezna informacija DTR2. Vo vakov slu~aj DCE1 i izleznata informacija DTR1 go ispra}a signalot do modemot DCE2, informiraj}i go deka kompjuterot DTE1 e podgotven da go zameni podatokot. Modemot DCE2 go informira svojot kompjuter za aktivniot signal na DSR2 linijata. Ako po proverkata i tamu ima aktivna sostojba vo izleznata informacija na DTR2 od DTE2 kompjuterot, komunikacijata ke bide formirana i izleznata informacija na DTR ostanuva aktivna celo vreme. Procedurata za zamena na podatokot pomeg u terminalite zapo~nuva so ispra}awe na signal RTS1 (Request to send, RTS1=1) od kompjuterot DTE2. Po primaweto na signalot, DCE1 modemot proveruva ako linijata za transmisija e slobodna. Vo dvojnata transmisiska forma se upotrebuva samo edna transmisija. Ako aktivnata sostojba na RTS2 bila porano startuvana, od RTS1, toga{ sostojbata na izleznata informacija na DCD1 }e bide aktivna (DCD1=1), a

30 Merni sistemi so seriski interfejs transmisiskata linija ke bila zafatena, i transmisijata za podatoci od DTE1 kompjuter do DTE2 }e mora da po~eka dodeka DTE2 ->DTE1 transmisijata se zavr{i. Ako transmisiskata linija e slobodna, toga{ DCD1, izvr{nata informacija od modemot DCE1, ne e aktivna (DCD1=0). Modemot informira svoj kompjuter DTE1 za slobodnata linija, aktiviraj}i izvr{na informacija CTS1 (Clear to send,cts1=1). Po primawe na signal CTS1=1, kompjuterot DTE1 }e isprati podatoci preku izvr{nata informacija TxD2. Po ispra}aweto na podgotveni paket podatoci, sostojbata na RTS1 izvr{nata informacija se menuva od 0 na 1, i toga{ logi~kata sostojba od izvr{nata informacija DCD2 se menuva od 1 na 0, koj za kompjuterot DTE2 e signal deka transmisiskata linija e slobodna. Transmisiskata linija }e bide zafatena povtorno, od kompjuterot koj prv ke go ozna~i podatokot so prakawe na izvr{na informacija na RTS. Vo slu~aj na RTS signal, povrzuvaweto pome u modemot mo`e da bide prekinato. Izvr{nata informacija na sekoj kompjuter DTR e neaktivna sostojba (logika 0) koga e kompjuterot isklu~en od dotekot na struja ili modem. Promena vo DTR linijata od 1 na 0 }e nastane i po ra~na ili programirana naredba od prekin na vrskata. Programot od tip prekin na vrska po zamenata na standardniot iznos na informacii e posebno efikasen, i soodveten na reducirawe na traeweto na povrzuvawe i namaluvawe na tro{ocite. Formata na programot od komunikaciskiot terminator cesto se koristi kako elektronska posta i funkcionira po naredba na modemot. 2.6.DVOJNA TRANSMISIJA PREKU ISKLU^ENA LINIJA So vospostavuvawe na konekcija pome u terminalite DTE1 i DTE2 se gleda dvojnata transmisija, koja gi bara istite proceduri kako i za semi-dvojnata transmisija. Vo tek na povrzuvaweto DTR izvr{nata informacija na dvata kompjuteri mora da bide aktivna (DTR=1). Kako i da e procedurata na zamenata na podatocite e ednostavna. Ako imame dve transmisiski linii pome u modemite DCE1 i DCE2 nema potreba od proverka na linijata dali e zafatena i da se kontrolira pravecot na transmisijata na podatocite. Sostojbite na izvr{nata infomacija na RTS od dvata kompjuteri i izvr{nata informacija na CTS od dvata kompjuteri mo`e da bide aktivna (i voobi~aeno se aktivni) vo tekot na celiot proces od konekcijata. 2.7.SEMI-DVOJNA I DVOJNA TRANSMISIJA PREKU LIZING LINIJA Transmisijata preku lizing linijata e upotrebena vo slu~aj na zamena na mereweto i kontrolnite podatoci pome u napravite koi se od zna~ajna ekonomska i tehni~ka vazanost, prika`ano na slika Dvojnata transmisija preku lizing-linijata ne soodvestvuva so start-up povrzuvaweto ili formirawe na pravec od transmisijata na podatocite. Zatoa, poedine~nite linii RI, DTR, RTS i CTS ne se upotrebuvaat i nivnite sostojbi mo`at da bidat imitirani kako i vo nepostoe~kiot modem sistem. Dvojnata transmisija mo`e da se realizira postapno i kontrolnite signali koi ja zabranuvaat transmisijata se neaktivni signali na DSR1 ili DSR2 na izv{nata informacija na modemite. Neaktiviranata sostojba na DSR izvr{nata informacija }e se pojavi vo slu~aj na isklu~uvawe na modemot.

31 Merni sistemi so seriski interfejs Nezna~itelnite merewa (telemetrija) i nezna~itelnite kontroli na in`enerstvoto (telemehanika) preku lizing-linijata se ekonomski ovlasteni vo oblasti kako {to se elektri~na sila i termalno in`enerstvo. Slika Kontrolni signali vo merniot sistem so modem za dvojna transmisija preku lizing-linija (dve transmisiski linii) 2.8.PROGRAMI ZA NADGLEDUVAWE TRANSMISISKI PODATOCI VO RASPREDELEN MEREN SISTEM Raspredeleniot meren sistem so telefonska linija, kako {to poka`uva komunikaciskiot kanal na slikata Sleduvaat funkciite na napravite od raspredeleniot meren sistem: - Funkcii na merenje so digitalni napravi:akvizicisko merenje na podatoci dostapno vo digitalna forma vo izvrsnata informacija na napravata; - Funkcija na transmisija na kompjuterot so DTE/DCE1 modem:merewe na podatoci prifa}awe i registrirawe so tekst ili grafikonsko kreirawe na fajl;i realizirawe na komunikacija so modemot od kompjuterot koj prima informacii; - Funkcii na kompjuterot prima~ so DTE/DCE2 modem: realiziranje na komunikacija so modemot od transmiserskiot kompjuter,prifakanje na podatoci kako fajlovi;prikaz na razvojot na podatocite;i prezentacija na rezultatite;

32 Merni sistemi so seriski interfejs Slika 2.17 Funkcija na napravite vo raspredeleniot sistem na merewe so telefonski komunikaciski panel; Na slikata kompjuterot DTE/DCE1 e obi~no nezna~aen kako transmisiski kompjuter, toj ima uloga da ispra}a fajlovi so izmeren podatok, i DTE/DCE2 kompjuterot e nazna~en kako kompjuter prima~, zatoa {to negovata glavna uloga vo sistemot e da prifa}a fajlovi so podatok i podatoci koi se vo razvoj. Vo formata na dvojna ili semi-dvojna transmisija i dvata kompjuteri imaat dvojna funkcija; informaciska transmisija i funkcija na prima~ kompjuterot DTE/DCE2 mo`e da bide transmiter na fajlovi, so instrukcii koi gi kontroliraat merewata, koi }e bidat primeni od DTE/DCE1 kompjuterot porano,otkolku napravata za merewe. Kontrolata na softverskata komunikacija pome u kompjuter vo merniot sistem so naredba da ispra}aat tekst ili grafi~ki fajlovi so izmeren podatok ili fajlovi so instrukcii. Zamenata na podatocite pome u kompjuter so meren sistem mo`e da se realizira vo forma na ispra}awe elektronski fajl po . Ovoj oblik na zamena na podatoci vo merniot sistem ne e prepora~liv poradi odlo`uvaweto na komunikacijata. Hiper teminal (HT) programot mo`e da kontrolira transmisija na fajl preku modem ili preku telefonskite mre`i (PSTN). Ovoj program e vklu~en vo Windows sistem (Windows 98, Windows 2000, Windows XP) i e dostapen vo menito (Programs>Accessories>Communication>Hyper terminal). Programata Hiper terminal verzija 2.2.(i ponovata verzija )vklu~uva Telnet programa, Zmodem program za povtorno vospostavuvawe po nekoja gre{ka, i brojot na funkciite vo slu~aj ako e telefonskata linija e zafatena. Modelot na komunikaciska konfiguracija pome u kompjuter-transmiter i kompjuter-prima~ (naimenuvan PUT001) e prezentirana. Po vkl~uvawe na programot Hiper Terminal, se vospostavuva nova vrska i izborot na ikonata od ovoj tip povrzuvawe e prika`an na slika 2.18(a) Po formiraweto na telefonskiot broj za modulot prima~ i tipot na modemot (modemot e instaliran vo kompjuterot) osnovnite parametri na transmisijata i klik indikatorot (vidi slika 2.19 (a)) iako i pomo{nite parametri koi se definirani (vidi slika 2.19(b)). Treba da se naglasi sekoe povrzuvawe na kompjuter za periferna naprava so RS-232C ili IR vrska, ima transmisiski podatoci postaveni oddelno i samostojno. Gi zasega i dvata, brojot na delovite od podatocite i brojot na provereni i sopreni delovi, kako i transmisiskata brzina. Zatoa, za mernite napravi na kompjuterskata vrska,

33 Merni sistemi so seriski interfejs seriskite transmisiski parametri se razli~ni od parametrite na (istata) kompjuter-modem vrska. Po formirawe na parametrite za povrzuvawe, transmisijata mo`e da se podgotvi. Transmisijata bara ne samo vklu~uvawe na DTE/DCE2 kompjuterot, no i vklu~uvawe na Hiper terminal programot na ovoj kompjuter. Po vklu~uvaweto na H.T. program od koj se o~ekuva podatokot, sostojbata na primawe podatok treba da bide sigurna so izbirawe na Wait for call opcija od menito Call. Vo DTE/DCE1 kompjuter ikonata za ispra}awe status treba da bide izbrana i ispratena pod naredbata Dial up. Slika 2.18 Formirawe na povrzuva~}i parametri vo sistem so podatok transmisija a)formirawe na kompjuter prima~ ime i ikona; i b)formirawe na telefonski broj(br; ) Slika Formirawe na povrzuva~}i parametri vo sistem so transmisija na podatoci a)osnoven transmisiski parametri so klik indikator

34 Merni sistemi so seriski interfejs b)napredni parametri Po formiranjeto na komunikacijata ja izbirame naredbata Transmission i Send file opcijata od menito. Send the file prozorecot se pojavuva kako na slika koja ni ovozmo`uva da izbereme fajl koj }e bide ispraten i istiot da go ispratime. Slika Prozorecot na izbor na fajl i naredbata za isprakawe fajl vo H.T. programot Vo opcijata Protokol od ovoj prozorec, slednive transmisiski funkcii mozat da bidat izbrani: - Xmodem: {irokorasprostranet, Proverenata suma e dodadena vo fajlovite so kapacitet od 128 bajti; - Ymodem: ovozmo`uva transmisija na novi fajlovi eden po eden: - Zmodem: ovozmo`uva brza i otporna na zvuci transmisija, koja e prednost na ovoj protokol i e mo`nost za pretransmisirawe na fajl od to~ka na prekinata transmisija. Po isprakawe na fajl podatoci sledniot fajl mo`e da bide ispraten povtorno od Send file prozorecot. Nedostatok na ovoj H.T. program vo transmisijata na podatoci so meren sistem e vremeto odlo`eno vo primawe na podatocite predizvikano od nedostatok da se kreira fajl od serii merki, pred da bide ispraten fajlot. Golema prednost na ovoj program e faktot sto e poddr`an vo mnogu Windows sistemi, koi ovozmo`uvaat transmisija na podatoci bez konstrukcija (potreba) na drug program. Softverot za merewe e napraven vo Univerzitetot za Tehnologija Pozan[2]. Napi{an e vo Visual Basic i sodr`i dve proceduri: 2. Procedura na kontrolirawe na po~etokot i krajot na mereweto, i kontola na transmisija na podatoci od napravata za merewe vo kompjuterot. 2.Procedura na kontrolirawe na transmisija na podatoci so isprakawe od kompjuter preku modem i PSTN mre`ata za primawe vo kompjuterot. Softverot mora da bide instaliran i vo dvete, prima~ot i ispraka~ot kompjuter. Ovoj softver ovozmozuva semi-dvojna transmisija na merenite podatoci i niven pregled. Ova e primer od originalen softver, koj zema vo predvid individualni baranja na merniot sistem.konfiguraciskata konekcija e isto taka potrebna vo ovoj slucaj,vklucuvaki i formiranje na broevi od del-

35 Merni sistemi so seriski interfejs podatoci,delot-pregled,stop-del i transmisiskata brzina. Edna od individualnite zadaci e moznosta za lokalen meren pregled. Se misli na mo`nostite na mernite kontrolirawa od desktop do sekoj kompjuter vo sistemot. Potrebata za vakvata funkcija mo`e lesno da se zamisli. Sistem-operatorot raboti na kompjuterot prima~ i dava naredbi da se zapo~ne mereweto na dale~na stanica, vo koja napravata za merewe i kompjuterskiot ispraka~ se locirani(vidi slika 2.17). Po primaweto na serii merewa operatorot mo`e da zavr{i so merewata i nivnite transmisii. O~igledno e deka rabotata na dale~ina e mo`na ako povrzanosta me u DTE/DCE1 i DTE/DCE2 modemite e namestena i Remote operacijata seu{te postoi. Remote operacijata vo Measurement softverot e prika`ana na slika za transmitirwe kompjuter 2.22.a) i za kompjuter prima~ slika 2.21 b). Kako korisna funkcija vo Measurement programot e transmisija na primarniot podatok vo Exel programot i razvoj na podatokot vo forma na dijagrami i tabeli. Slika 2.21 Remote operation prozorec vo Measurement programa : a)za kompjuter-prima~ b)i za kompjuter ispraka~