Κανόνες de L Hospital

Σχετικά έγγραφα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 5: ΘΕΩΡΗΜΑ ROLLE [Θεώρημα Rolle του κεφ.2.5 Μέρος Β του σχολικού βιβλίου]. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Βασικές ασκήσεις Βασική θεωρία. του πεδίου ορισμού της; β) Έστω η συνάρτηση: ένα σημείο του πεδίου ορισμού της. Θα λέμε ότι η f είναι συνεχής στο x

Καθηγητήσ Μαθηματικών: Κωτςάκησ Γεώργιοσ windowslive. com.

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 A ΦΑΣΗ

ΟΙ πιο πάνω έννοιες εκφράζουν όπως λέμε τη μονοτονία της συνάρτησης.

********* Β ομάδα Κυρτότητα Σημεία καμπής*********

αβ (, ) τέτοιος ώστε f(x

Α3. Θεωρία(Ορισμός Σελ. 73 σχολικού βιβλίου) Δεν είναι απαραίτητο για να είναι η f συνεχής στο [α, β] να είναι η f συνεχής στο α και στο β.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Β. Να βρείτε τις ασύμπτωτες της γραφικής παράστασης της συνάρτησης f με τύπο

0x2 = 2. = = δηλαδή η f δεν. = 2. Άρα η συνάρτηση f δεν είναι συνεχής στο [0,3]. Συνεπώς δεν. x 2. lim f (x) = lim (2x 1) = 3 και x 2 x 2

Πολλά ψέματα λίγες αλήθειες. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΕΡΟΣ 1 ο

5o Επαναληπτικό Διαγώνισμα 2016

2η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ln 1. ( ) vii. Να βρείτε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη C f, τον άξονα η οποία είναι συνεχής στο και για την οποία ισχύει

1. Θεωρήματα Διαφορικού Λογισμού

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Β. Να εξετάσετε αν ισχύουν οι υποθέσεις του Θ.Μ.Τ. για την συνάρτηση στο διάστημα [ 1,1] τέτοιο, ώστε: C στο σημείο (,f( ))

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2008

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

A. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

Γ Ε Ν Ι Κ Ο Δ Ι Α Γ Ω Ν Ι Σ Μ Α Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Σ - Θ Ε Τ Ι Κ Η Σ Γ Τ Α Ξ Η Β. Ρ.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ & ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

A. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

ΘΕΩΡΗΜΑ ROLLE ΘΕΩΡΗΜΑ ROLLE

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2012

και δεν είναι παραγωγίσιμη σε αυτό, σχολικό βιβλίο σελ. 99 Α3. Ορισμός σελ. 73 Α4. α) Λ β) Σ γ) Λ δ) Σ ε) Σ , δηλαδή αρκεί x 1 x

ΣΤΑΘΕΡΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ. Το Θεώρημα και το Πόρισμα ισχύουν σε διαστήματα και όχι σε ένωση διαστημάτων.

z i z 1 z i z 1 z i z i z 2 z 1 z zi iz 1 z 2 z 1 i z z 2 z i 2vi 2 k v v k v k 0 v 0

h ln 1 γ) Αν η συνάρτηση f είναι συνεχής στο Δ, τότε είναι και παραγωγίσιμη στο Δ.

ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΘΕΩΡΕΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΛΥΜΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ. Ημερομηνία: Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 10: ΕΥΡΕΣΗ ΤΟΠΙΚΩΝ ΑΚΡΟΤΑΤΩΝ

Διαγώνισμα στις Συναρτήσεις και τα Όρια τους

ΜΑΘΗΜΑ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ Θ.Μ.Τ

Ορισμός παραγώγου Εξίσωση εφαπτομένης

ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 6: ΘΕΩΡΗΜΑ ΜΕΣΗΣ ΤΙΜΗΣ ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΟΥ (Θ.Μ.Τ.)

ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ - ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΣΗΣ - ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

f(x) 0 (x f(x) g(x), lim f(x) lim g(x).

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Β. Να μελετήσετε ως προς τη μονοτονία και τα ακρότατα τις παρακάτω συναρτήσεις: f (x) = 0 x(2ln x + 1) = 0 ln x = x = e x =

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΕΝΝΟΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ - ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΕΙΑ [Κεφ. 2.1: Έννοια της Παραγώγου του σχολικού βιβλίου].

1.8 ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΘΕΩΡΗΜΑ BOLZANO A. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

1. Δύο συναρτήσεις f,g είναι ίσες μόνο όταν έχουν ίδιο πεδίο ορισμού και ίδιο τύπο. Η πρόταση είναι Λάθος. Αντιπαράδειγμα:

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑΤΑ ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΓΚΟΣ

Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ. Ημερομηνία: Πέμπτη 20 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Απαντήσεις Διαγωνίσματος Μαθηματικών Προσανατολισμού Γ Λυκείου 03/11/2018

Συναρτήσεις. όριο συνεχεία

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΝΕΟ & ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

f(x) γν. φθίνουσα ολ.ελ. γν. αύξουσα

- ΟΡΙΟ - ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 7: ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ - ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΕ ΣΥΝΕΧΕΙΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ - ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΣΕ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ

f x x, ν Ν-{0,1} είναι παραγωγίσιμη στο R

ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 7: ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΘΕΩΡΗΜΑΤΟΣ ΜΕΣΗΣ ΤΙΜΗΣ

Μαθηματικά Προσανατολισμού Γ Λυκείου Κανιστράς Δημήτριος. Συναρτήσεις Όρια Συνέχεια Μια πρώτη επανάληψη Απαντήσεις των ασκήσεων

2. Έστω η συνάρτηση f :[0, 6] με την παρακάτω γραφική παράσταση.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2012

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2012

qwφιertyuiopasdfghjklzxερυυξnmηq σwωψerβνtyuςiopasdρfghjklzxcvbn mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnφγιmλι qπςπζαwωeτrtνyuτioρνμpκaλsdfghςj

x είναι f 1 f 0 f κ λ

Συνέχεια συνάρτησης σε διάστημα. Η θεωρία και τι προσέχουμε. x, ισχύει: lim f (x) f ( ).

Γ1. Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και να αποδείξετε ότι το σύνολο τιμών της είναι το διάστημα (0, + ).

Συνθήκες Θ.Μ.Τ. Τρόπος αντιμετώπισης: 1. Για να ισχύει το Θ.Μ.Τ. για μια συνάρτηση f σε ένα διάστημα [, ] (δηλαδή για να υπάρχει ένα τουλάχιστον (, )

ΑΣΥΜΠΤΩΤΕΣ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ. Ημερομηνία: Πέμπτη 2 Μαΐου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ. f ( x) 0 0 2x 0 x 0

Διαγώνισμα Προσομοίωσης Εξετάσεων 2017

Λύσεις του διαγωνίσματος στις παραγώγους

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 A ΦΑΣΗ

Οι ασκήσεις βασίζονται στο αξιόλογο φυλλάδιο του Μαθηματικού Μιλτ. Παπαγρηγοράκη, από τις σημειώσεις του για το 4ο Γενικό Λύκειο Χανίων [ <

ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΣΗΣ

Ο μαθητής που έχει μελετήσει τo κεφάλαιο αυτό θα πρέπει να είναι σε θέση:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 5: ΘΕΩΡΗΜΑ ROLLE [Θεώρημα Rolle του κεφ.2.5 Μέρος Β του σχολικού βιβλίου]. ΑΣΚΗΣΕΙΣ

O1 ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ lim f x

- ΟΡΙΟ - ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 5: ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΠΑΡΕΜΒΟΛΗΣ - ΤΡΙΓΩΝΟΜΕΤΡΙΚΑ ΟΡΙΑ - ΟΡΙΟ ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

Διαφορικός. Λογισμός

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ-ΛΑΘΟΥΣ

( x) β ], παρουσιάζει ελάχιστη τιµή α, δηλαδή υπάρχει. ξ µε g( ξ ) = 0. Το ξ είναι ρίζα της δοσµένης εξίσωσης.

Μαθηματικά Προσανατολισμού Γ Λυκείου Κανιστράς Δημήτριος. Συναρτήσεις Όρια Συνέχεια Μια πρώτη επανάληψη Απαντήσεις των ασκήσεων.

Κατηγορία 1 η. Σταθερή συνάρτηση Δίνεται παραγωγίσιμη συνάρτηση f : 0, f '( x) 0 για κάθε εσωτερικό σημείο x του Δ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Επιµέλεια: Οµάδα Μαθηµατικών της Ώθησης

ιαγωνισµός στη µνήµη του καθηγητή: Βασίλη Ξανθόπουλου

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2017 Α ΦΑΣΗ

2011 ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Γ 1. Δίνεται η συνάρτηση f: δύο φορές παραγωγίσιμη στο, με f (0) = f(0) = 0, η οποία ικανοποιεί τη σχέση:

να είναι παραγωγίσιμη Να ισχύει ότι f Αν μια από τις τρεις παραπάνω συνθήκες δεν ισχύουν τότε δεν ισχύει και το θεώρημα Rolle.

Θεώρημα Βolzano. Κατηγορία 1 η Δίνεται η συνάρτηση:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2012

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ. Σελίδα 1 από 8. f στο, τότε

Γ ε ν ι κ έ ς εξ ε τ ά σ ε ι ς Μαθηματικά Γ λυκείου Θ ε τ ι κ ών και οικονομικών σπουδών

qwφιertyuiopasdfghjklzxερυυξnmηq σwωψerβνtyuςiopasdρfghjklzxcvbn mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnφγιmλι qπςπζαwωeτrtνyuτioρνμpκaλsdfghςj

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 25/5/2015 ΛΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΘΕΜΑ Α: ΘΕΜΑ Β:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2010 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2010

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑ Α. , έχει κατακόρυφη ασύμπτωτη την x 0.

, να αποδείξετε ότι και η συνάρτηση f+g είναι παραγωγίσιμη στο x. και ισχύει. Μονάδες 9 Α2. Έστω μια συνάρτηση f με πεδίο ορισμού το Α και [, ]

9 ο Επαναληπτικό διαγώνισμα στα Μαθηματικά προσανατολισμού της Γ Λυκείου

#Ευθύνη_Μαθηματικά ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 11 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Παύλος Βασιλείου

= R {x συν x = 0} ισχύει: 1 ( εφ x)' = συν

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 8: ΜΟΝΟΤΟΝΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ [Ενότητα Μονοτονία Συνάρτησης του κεφ.2.6 Μέρος Β του σχολικού βιβλίου].

Θέματα Πανελλαδικών στις Παραγώγους. Εφαπτομένη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (1 η σειρά)

ΟΡΙΑ ΣΥΝΕΧΕΙΑ: Τύποι - Βασικές έννοιες

f(x) x 3x 2, όπου R, y 2x 2

f (x) 2e 5(x 1) 0, άρα η f

Transcript:

4.6 Κανόνες de L'Hospital 4.6.Α Κανόνες de L Hospital Για τα όρια πηλίκου που οδηγούν σε απροσδιόριστες μορφές, ± ± ισχύουν τα επόμενα θεωρήματα, που είναι γνωστά ως κανόνες de L Hospital Αυτοί οι κανόνες αποδεικνύονται με τη βοήθεια του θεωρήματος μέσης τιμής. Έστω οι συναρτήσεις f, g ορισμένες και παραγωγίσιμες σε μια περιοχή o Μορφή Αν lim f() ο = lim g() =, ο R {, } ο και υπάρχει το όριο. Εφαρμογή f() lim, τότε g() ο f() f () lim = lim g() g () ο ο e (e ) e lim = lim= lim= () Στο όριο εμφανίστηκε η απροσδιοριστία, αφού lim(e ) =, lim = Μορφή Αν lim f() = lim g() =, ο R {, } ο και υπάρχει το. Εφαρμογή e lim = f() lim, τότε g() ο = = () (e ) e lim lim f() f () lim = lim g() g () ο ο 5

Το θεώρημα ισχύει και για τις μορφές,, 3. Εφαρμογή e e Θα υπολογίσουμε το όριο L= lim Απάντηση ( ) ( ) lim e e = lim e ( ) = και lim ( ) = Άρα, στο όριο L δημιουργείται η απροσδιοριστία ( e e ) e e e Οπότε L = lim lim ( ) = = lim ( e ) = Ας δούμε τώρα τι γίνεται και με τις υπόλοιπες απροσδιόριστες ή μη πράξεις. Με κατάλληλη τεχνική, οι άλλες απροσδιοριστίες ανάγονται στις προηγούμενες. Μορφή ± Να τονίσουμε ότι η μορφή 4. Εφαρμογή e lim ± ( ) δεν είναι απροσδιόριστη, αφού ισούται με = lim e = lim e lim = = Μορφή α Να τονίσουμε ότι η μορφή α δεν άρεται με κανόνες de L Hospital 5. Εφαρμογή e lim lim e lim ( e ) lim = = = 5

Μορφή ( ± ) Μετατρέπουμε το γινόμενο σε μορφή κλάσματος. Φέρνουμε κάποιον από τους παράγοντες στον παρανομαστή, με τον αντίστροφό του. 6. Εφαρμογή ( ( )) ln ( ln) ( ) = lim = lim lim ln = lim lim( ) = = Μορφή Εξάγουμε κοινό παράγοντα. 7. Εφαρμογή lim ( ln ) ( ) ln = lim = ln lim lim = (ln) ( ) lim () ( ) lim = = ( )( ) = 53

Μορφή ( ) Χρησιμοποιούμε την ιδιότητα > ln = e, 8. Εφαρμογή Θα υπολογίσουμε το όριο Απάντηση = e ln ln = e lim ln lim = lim ( ln) ) () = lim = Είναι lim ln = lim e y ( ) y = lim e = e = Μορφή ( ) η οποία δεν είναι απροσδιόριστη και ισούται με Χρησιμοποιούμε την ιδιότητα > ln = e, 9. Εφαρμογή Θα υπολογίσουμε το όριο Απάντηση lim ln ln ln = e = e = e ln lim lim ln lim ( )( ) = = = ( ) Είναι y = = lim ( e ) = y ln lim lim e Θα μπορούσαμε να επιλέξουμε < < και άρα >, οπότε < < Με κριτήριο παρεμβολής προκύπτει ότι το πιο πάνω όριο είναι ίσο με 54

Μορφή Χρησιμοποιούμε την ιδιότητα ln = e, >. Εφαρμογή Θα υπολογίσουμε το όριο lim ( ) Απάντηση ln ( ) ( ) ln ln ln( ( ) ) lnln( ) ln = = e = e = lnln( ) e ln( ) ( ln( ) ) lim ln ln( ) = lim ln lim lim lim = = = () ( ) ( ) ln ( ) Είναι lim ( ) ( ) = = = lnln( ) lim ( e ) y lime y Μορφή Αυτή η πράξη γράφεται και. Εφαρμογή Θα υπολογίσουμε το όριο lim Απάντηση ln ln e ln = e = = e ln ln lim = lim = lim = Είναι y lim lime = = y 55

Σχόλια Πρωτίστως να παρατηρήσουμε ότι με τον κανόνα αυτόν δεν υπολογίζουμε όλα τα όρια, αφού σε μερικά μπορεί να αποτελεί μία χρονοβόρο διαδικασία. Αν χρειαστεί, μπορούμε να εφαρμόσουμε τον κανόνα de L Hospital περισσότερες από μία φορές, αρκεί φυσικά να πληρούνται οι προϋποθέσεις. Δηλαδή, οι συναρτήσεις να είναι παραγωγίσιμες και να υπάρχει το τελικό όριο.. Εφαρμογή lim e (e ) e (e ) e lim lim lim lim = = = = = ( ) () Για να εφαρμόσουμε τον κανόνα de L Hospital σε απροσδιοριστία ή ± ± εκτός της παραγωγισιμότητας, πρέπει να υπάρχει και το τελικό όριο. Για παράδειγμα αν η συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη f() f() (f() f()) f () θα είναι f () = lim = lim lim lim f () = = () μόνο στην περίπτωση κατά την οποία υπάρχει το όριο lim f () Διαπιστώνουμε κάτι πολύ σημαντικό! Αν υπάρχει το lim f (), καταλήγουμε ότι f () = limf () Με πιο απλά λόγια καταλήγουμε ότι η f θα είναι συνεχής στο σημείο 3. Εφαρμογή Θα αποδείξουμε ότι δεν υπάρχει συνάρτηση f:r R e αν ώστε να έχει ως πρώτη παράγωγο τη συνάρτηση f() = αν = f() f() (f() f()) =f () = lim = lim lim f ()=lim( e ) () = = Άτοπο 56

( ημ) ημ συν Δεν είναι ορθό να γράφουμε lim lim = = lim= συν= () Να τονίσουμε ότι το όριο αυτό πρέπει να χρησιμοποιείται άμεσα. Να αναφέρουμε μόνο ότι αυτό δεν επιτρέπεται γιατί, όταν αποδεικνύουμε ημ ότι η f() = ημ είναι παραγωγίσιμη, χρησιμοποιούμε το όριο lim = Το ίδιο συμβαίνει και για μερικά άλλα όρια. Επειδή όμως δεν διευκρινίζεται στο σχολικό βιβλίο, μπορούμε να εφαρμόσουμε τον κανόνα και σ αυτά τα όρια. Για να εφαρμόσουμε τον κανόνα de L Hospital σε μια απροσδιοριστία αρκεί οι συναρτήσεις να είναι παραγωγίσιμες σε μια περιοχή του σημείου o που δημιουργείται η απροσδιοριστία και όχι κατ ανάγκη στο σημείο o 4. Εφαρμογή e αν * Η συνάρτηση f() = είναι παραγωγίσιμη μόνο στο R αν = f() ( e ) Μπoρούμε όμως να γράψουμε ότι: lim = lim = lim( e ) = ( ) f() Για να υπάρχει το L = lim o g(), πρέπει να υπάρχει και το όριο f() lim o g() Σε άλλη περίπτωση δεν είμαστε βέβαιοι. 5. Εφαρμογή Στα πιο κάτω σχήματα δίνονται οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων f, f Αν ήταν C Cf και C C f επειδή ( ) ( ef() ) ( e ) ef() = lim f() = lim = lim O e O ef() ef() = lim lim ( f() f ()) lim ( f() ) lim ( f ()) e = = = = Άτοπο Άρα, είναι C Cf και C C f C C 57

Παρατήρηση f() Αν υπάρχει το lim g() και είναι της μορφής f() το lim g() ενδέχεται να μην υπάρχει 6. Εφαρμογή Έστω οι συναρτήσεις f() = ημ,, f() = και g() = ημ f() Είναι L = lim lim = = limημ g() Αφού ημ = ημ ημ εφαρμόζοντας το κριτήριο παρεμβολής προκύπτει L= f() Όμως, το όριο lim δεν υπάρχει g() f() αφού lim = lim ημ συν g() = lim συν y ( ) = lim συνy Παρατήρηση f() Αν το lim g() είναι της μορφής, μας ενδιαφέρει η ύπαρξη του ορίου f() της συνάρτησης y = στο και όχι η ύπαρξη των ορίων limf (), limg () g() 58

4.6.Β Θεωρητικά θέματα 7. Εφαρμογή Αν η f είναι πολυωνυμική f( h) f( h) θα αποδείξουμε ότι α. lim = f () h h f( h) 3f() f( h) και β. lim = 3f () h h Απάντηση f( h) f( h) α. Είναι lim h h = lim h ( f( h) f( h) ) (h) f ( h)( h) f ( h)( h) = lim h lim ( f ( h) f ( h) ) h = = f () f( h) 3f() f( h) β. lim h h f ( h) f ( h) = lim h h f( h) f( h) = lim h h h ( ) = lim f ( h) f ( h) = 3f () Να παρατηρήσουμε ότι πιο πάνω τα όρια υπήρχαν αφού η f ως πολυωνυμική, είναι απεριόριστα συνεχής και παραγωγίσιμη. Αν δεν ξέραμε ότι η συνάρτηση είναι πολυωνυμική, ώστε η δεύτερη παράγωγος να είναι συνεχής, τότε δεν θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε τον κανόνα και θα κινούμασταν με ορισμό. 59

8. Εφαρμογή Έστω η συνάρτηση f, ώστε f() = f () = ημf() Θα αποδείξουμε ότι L = lim = αν η f είναι συνεχής Απάντηση αν η f δεν είναι συνεχής. Έστω ότι η f είναι συνεχής. ημf() ( ημf() ) συνf() ημf () L = lim = lim = lim ( ) ( συνf()ημf () ) = lim () ημf() συνf () συνf () ημf () = lim f () f () = = Αφού η συνάρτηση f είναι συνεχής, τα πιο πάνω όρια υπάρχουν. Έστω ότι η f δεν είναι συνεχής. ημf() L = lim ημf() ημ ημ = lim ημ f() ημ = lim lim ημ f() ημ ημ = lim lim lim = f () lim ημ ( ημ ) συν Επειδή lim lim lim = = = ( ) ημf() είναι L = lim = f () = Εδώ, δεν μπορούσαμε να εφαρμόσουμε τον κανόνα de L Hospital 6

Λ υ µ έ ν α θ έ µ α τ α 3. Να υπολογίσετε το όριο L= lim ( ln ) Λύση 3 ( ) L = lim ln ( ) ( ln 3 ) = lim 3ln ( ln) = lim ( ) 4 3ln lim = 3 3ln 3 ln = lim lim = ln 3 lim 3 ln = = lim 3 3 ( ln lim ) = 3 ( ln) = lim 3 ln ( ln) = lim ( ) 4 3 lim 3 = = lim ( ) = 4 3 Αφού >, μπορούμε το να το αντικαταστίστουμε και με το. Να υπολογίσετε την τιμή του ορίου lim (( ) ln( ln ) ) Λύση (( ) ( )) lim ln ln ln( ln) = lim( ) lim(ln( ln)) = lim Επειδή lim( ln) = και lim(ln( ln) = lim lny = y Οπότε, το όριο ισούται με ln lim lim lim lim = = = = ln ln 6

3. Να υπολογίσετε το όριο lim συν Λύση lim = lim lim = lim συν συν = lim = lim ( ) () 4. Να υπολογίσετε το όριο lim ( ημ ln) Λύση ln = lim = ln ( ln) ημ ημ lim ( ημ ln) = lim = lim = lim lim ( ημ) lim= συν συν ημ ημ ημ lim ημ ln = lim ln = lim lim ( ln) = Μπορούμε και ως : ( ) 5. Να υπολογίσετε το όριο Λύση X = L lim Αν εφαρμόσουμε τον κανόνα L Hospital δεν οδηγούμαστε άμεσα πουθενά. e X X ln e ln ln Έτσι L = lim = lim lim = ( e ) ln ln Επειδή lim ( ln ln) = lim ln ( ln) = ( ) ln lim = ( ) ln lim = () y καταλήγουμε τελικά ότι L lim ( e ) = = y 6

6. Αν για τις πολυωνυμικές συναρτήσεις f, g f() είναι g() =, lim = g() τότε οι f,g έχουν κοινό σημείο το O στο οποίο η ευθεία Λύση f() Από l = lim g() f() και g () = και η f είναι πρώτου βαθμού = κατά τα γνωστά πρέπει f() = f() Από L Hospital είναι: l = lim = f() = g() g() Το όριο προφανώς υπάρχει. Διαπιστώσαμε τελικά ότι f() = g() = και f () = g () = Οπότε, η ευθεία C f εφάπτεται της Επίσης, είναι προφανές ότι f() = C g στο σημείο της O(, ) C f εφάπτεται της C g f() = f () = 7. Έστω η ορισμένη και δύο φορές παραγωγίσιμη στο R συνάρτηση f 9 3 f () f () f() 4 Γνωρίζουμε ότι lim = 6 ημ Να αποδείξετε ότι f() = και f() = Λύση Πρέπει 9 3 f () f () f() 4 = και ισοδύναμα προκύπτει ότι f() = αφού η συνάρτηση 9 3 g() = 4 είναι γνησίως αύξουσα με ρίζα το 9 3 f () f () f() 4 6 = lim ημ Άρα f() = 8 9f ()f() 6f ()f() f () = lim συν = 9f () 6f () f () = 6f () 63

y 8. Θεωρούμε την f, ώστε f( y) = 4 f() f(y) και f(), για κάθε,y R α. Να αποδείξετε ότι f() = β. Έστω τώρα ότι και f() = β. Να αποδείξετε ότι η f είναι παραγωγίσιμη στο R, με f() = f()ln4 β. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση g() = f() είναι σταθερή στο R β 3. Να βρείτε τον τύπο της συνάρτησης f Λύση α. Η f( y y) = 4 f()f(y), για y = =, δίνει: f() = 4 f()f() f() = β. Η σχέση f( = y y) 4 f()f(y) για y= h δίνει h f( h) = 4 f()f(h) h f( h) f() = 4 f()f(h) f() Για h είναι h f( h) f() 4 f(h) h = f() h = f() h h h 4 f(h) 4 4 h h h f(h) 4 = f()4 f() h h h h h f(h) 4 4 Επειδή limf() 4 f() = f() f () f()lim h h h h h h 4 Εφαρμόζοντας τον κανόνα de L Hospital είναι lim h h h (4 ) = lim h (h) h 4 ln4 = lim = ln4 h h 4 Οπότε f() f () f()lim = f() f () f()ln4 = f()ln4 h h f( h) f() Έτσι από lim f()ln4 h =, διαπιστώνουμε ότι και f () = f()ln4 h β. g() = ln( ) f() f () = ( f () lnf() ) = ( f() f()ln4) = = Άρα, η συνάρτηση g είναι σταθερή. β 3. Από g() g() f() =, είναι f() = f() = f() = 64

9. Έστω η παραγωγίσιμη στο R συνάρτηση f Από τις πιο κάτω ορισμένες στο R παραγώγους συναρτήσεις να αποδείξετε ότι μπορεί να αντιπροσωπεύσει την f, μόνο η συνάρτηση Β f () = f ( ) = f () = f () = - Α Β Γ Δ Λύση Η περίπτωση Α αποκλείεται γιατί f() f () = f() f() = lim = lim = limf () = Άτοπο ( f() f() ) ( ) Η περίπτωση Γ αποκλείεται c αν γιατί, αν υπήρχε f, θα ήταν f() = c αν < Επειδή f() =, η f θα είναι συνεχής στο f() = και θα είναι f() = lim f() = lim f() c αν Έτσι θα ήταν f() = c αν < f() f() c c Όμως lim = lim = και c = c c f() f() c c lim = lim = Επειδή τα πλευρικά όρια είναι διαφορετικά, δεν υπάρχει η παράγωγος στο Η περίπτωση Δ αποκλείεται γιατί, αν υπήρχε f, παρατηρούμε ότι lim f () = και f() = f() f() ( f() f() ) Από = f () = lim = lim = lim f () = Άτοπο ( ) - f ( ) = 65

Α Σ Κ Η Σ Ε Ι Σ Υπολογισμός ορίων Να υπολογίσετε το όριο Να υπολογίσετε το όριο 5 lim 9 lim. ln( ) 3 Να υπολογίσετε τα όρια α. lim ημ β. lim ln( ) 4 Να υπολογίσετε τα όρια α. β. lim 3 lim 5 Να υπολογίσετε το όριο lim e συν ημ 6 Να υπολογίσετε το όριο lim 3 7 Να υπολογίσετε τα όρια α. β. γ. lim lim e lim e e e 4 συν 5 8 Να υπολογίσετε τα όρια α. lim (( e )ln) 66 β. lim (( συν)ln)

9 Να υπολογίσετε τα όρια α. lim ( e ) β. e lim ln e lim e = lim e = Να αποδείξετε ότι α. ( ) ( ) β. lim e = e Να αποδείξετε ότι δεν υπάρχει το όριο L= lim 3 Έστω η συνάρτηση f:[, ) R, ώστε α. Να αποδείξετε ότι η f είναι συνεχής. β. Να βρείτε την παράγωγο συνάρτηση f της f 3 α. Να αποδείξετε ότι ( lim ) = lim (( ) ) β. Να βρείτε τα όρια β. lim ln ln αν < f() = αν = β. lim (( )ln ln( ) ) β 3. lim ( ) 4 Να βρείτε τα όρια α. lim ( ln ln ) 5 6 7 Να βρείτε το όριο Να βρείτε το όριο Να υπολογίσετε το όριο β. lim X lim ln lim lim 67

Θεωρητικά θέματα. αν = 8 Έστω η συνάρτηση f() = ( e )ln αν (,] e Αφού βρείτε τις τιμές των ορίων lim και lim(ln) μετά να αποδείξετε ότι η συνάρτηση f είναι συνεχής στο σημείο 9 Να βρείτε τις τιμές των παραμέτρων α,β R ημ α, ώστε η f() = να είναι παραγωγίσιμη στο σημείο β ο = e, > f() Αν η f είναι τρεις φορές παραγωγίσιμη στο R και lim f () = lim = να αποδείξετε ότι f() =, f() = και f () = f() Αν για τη συνάρτηση f:r R είναι lim = e να αποδείξετε ότι f() = και f() = α. αν η f είναι δύο φορές παραγωγίσιμη ή β. αν η f είναι απλά παραγωγίσιμη. Έστω η συνάρτηση f:r R, ώστε f()= και f() = f() ημ Να βρείτε την τιμή του ορίου L = lim α. Αν η f είναι πολυωνυμική. β. Αν η f δεν είναι πολυωνυμική, αλλά είναι μόνο δύο φορές παραγωγίσιμη. γ. Αν η συνάρτηση f είναι μόνο μία φορά παραγωγίσιμη. 3 Αν η συνάρτηση f είναι τρεις φορές παραγωγίσιμη στο R f( h) f() hf () να αποδείξετε ότι lim = f () h h f() 4 Αν για τις πολυωνυμικές f,g είναι g() =, g() = και lim = g() να αποδείξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις τους θα έχουν κοινό σημείο το O στο οποίο δέχονται κάθετες μεταξύ τους εφαπτόμενες ευθείες. 68

5 Έστω οι ορισμένες στο R συναρτήσεις f,g, ώστε f() = f () =, g() = και =, για κάθε R e f () g () g () e f () α. Να αποδείξετε ότι ef() = g(), R f() β. Να αποδείξετε ότι lim = g() e f() f () = g() g (), R και f() = f() Να αποδείξετε ότι lim = g() 6 Για τη συνάρτηση f είναι ( ) 7 Έστω ότι f() f () =, για κάθε R α. Να αποδείξετε ότι υπάρχει σταθερά c, ώστε β. Να αποδείξετε ότι lim ( f() ) = ef() ( )e c =, R h 8 Θεωρούμε την f, ώστε f( h) = e f() f(h), για κάθε,h R και f() α. Να διαπιστώσετε ότι f() = Έστω ότι f() = β. Να αποδείξετε ότι η f είναι παραγωγίσιμη στο R, με f () = f() γ. Μετά να αποδείξετε ότι f() = e 9 Έστω η ορισμένη και παραγωγίσιμη στο Δ = (,) συνάρτηση f ώστε να είναι f() ( ln) = lnf () και f(), για κάθε (,) f() f () Να αποδείξετε ότι: α. lim = f() και β. lim = f() f () f () 3 Έστω ότι lim = f(), lim L = f(), όπου η f είναι συνεχής. Να αποδείξετε ότι: α. f() = β. L= γ. f() = 3 Αν Έστω η ορισμένη και δύο φορές παραγωγίσιμη στο R συνάρτηση f f() f() lim f() = lim f () =, lim = f (), να αποδείξετε ότι lim = f () 69

3 Έστω η πολυωνυμική συνάρτηση f και ο αριθμός L f() f() Αν είναι lim L = 5 και lim = L L, να αποδείξετε ότι L= 33 Έστω η ορισμένη και παραγωγίσιμη στο R συνάρτηση f f() Αν f() = και limf () =, να αποδείξετε ότι lim 3 = f() f() 4f () f () 34 Έστω η πολυωνυμική f, ώστε lim = e α. Να αποδείξετε ότι f() = f() β. Να αποδείξετε ότι lim 3 = 6e 3 6 6 γ. Να αποδείξετε ότι γ. f() = και γ.f() = και ότι f() = f() f () 35 Έστω ότι lim = ημ α. Να αποδείξετε ότι η f είναι συνεχής στο β. Να αποδείξετε ότι β. f() = και β. f() = f()ημ γ. Να αποδείξετε ότι lim = e 7 και έστω ότι υπάρχει το όριο L= lim( f ()) 36 Έστω η ορισμένη και παραγωγίσιμη στο R συνάρτηση f Αν lim f() = και υπάρχει το lim f () = L, να αποδείξετε ότι L= 37 Έστω οι συναρτήσεις f και g, με πεδίο ορισμού το R που έχουν τρίτη παράγωγο και g(), για κάθε R f() f() Αg () Έστω και οι αριθμοί Α = και Β = g() g() * Αν η φ είναι συνάρτηση ορισμένη στο R, ώστε f() A B φ() g() = g() * για κάθε R, να αποδείξετε ότι υπάρχει το όριο lim φ()

Συνδυαστικά θέµατα του µαθήµατος Θέµα Έστω η παραγωγίσιμη συνάρτηση όπου η g είναι μία πολυωνυμική συνάρτηση. g() g( ) αν > f() = eg() αν Α. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση f είναι συνεχής στο R Β. Να αποδείξετε ότι g () = g () f() g () Γ. Να αποδείξετε ότι η h() = αν είναι συνεχής στο R. Θέµα g() αν = Έστω η f είναι δύο φορές παραγωγίσιμη συνάρτηση f Γνωρίζουμε ότι f() = f () = f() = f () = f () = f() ημ Α. Να βρείτε τα όρια Α. lim = Α. f () f() lim =. f( h) f( h) f( h)f( h) Β. Να βρείτε τα όρια Β. lim = h Β. lim = h h h Θέµα 3. Έστω οι παραγωγίσιμες συναρτήσεις f, g, ώστε f () f() = ln για κάθε > και g() = (g () ), για κάθε > και g() = Α. Να αποδείξετε ότι υπάρχει σταθερά c, ώστε f() = c e ln f() Β. Να βρείτε τα Β. L = lim f() Β. L = lim Β f() 3. L3 = lim ln για c R Γ. Να αποδείξετε ότι g() =, > g() Γ. Να βρείτε την τιμή του ορίου lim 4 g() Δ. Αν lim f() e =, m>, να βρείτε τη συνάρτηση f e m 7

Θέµα 4 αν = Έστω η συνεχής συνάρτηση f() = ln n αν (, ) Α. Να βρείτε τον n και n=,,3,.... αν = Β. Να αποδείξετε ότι Β. f() = ln αν > Β. f () = ln 3, > Γ. Να βρείτε την τιμή του ορίου f () 3 lim Θέµα 5. Έστω η πολυωνυμική συνάρτηση f() = α α... α α f() με ν και αν >, ώστε lim = f() Α. Να υπολογίσετε τα όρια L = lim και L Β. Να αποδείξετε ότι ν = ν ν ν ν = lim f () f() Γ. Αν είναι και lim =, να προσδιορίσετε τελικά τη συνάρτηση f Θέµα 6 f() f () Έστω η πολυωνυμική συνάρτηση f, ώστε lim 3 = Α. Να βρείτε το f() = f() Α. Να βρείτε την τιμή του ορίου lim 3 3 3 f () f () Α 3. Να βρείτε την τιμή του ορίου lim Α 4. Να βρείτε ότι τις τιμές των f () και f () και f() =. Β. Αν τώρα είναι 3 f() = a b c, να βρείτε τη συνάρτηση την f 7