Λεωνίδας E. Πουλημένος, FESC Επιμελητής Α Ε.Σ.Υ.

Σχετικά έγγραφα
Οξύ στεφανιαίο σύνδρομο με πολυαγγειακή νόσο και καρδιογενή καταπληξία. Επεμβατική προσέγγιση

ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ STEMI. AΝΝΑ ΔΑΓΡΕ, FESC,FSCAI Κ α ρ δ ι ο λ ό γ ο ς Γ ε ν. Ν ο σ ο κο μ ε ί ο Ε λ ε υ σ ί ν α ς Θ ρ ι ά σ ι ο

Heart failure: Therapy in 2012 ΓΕΏΡΓΙΟΣ Κ ΕΥΘΥΜΙΑΔΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ

ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΑΟΡΤΗΣ ΚΑΙ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΟΙΛΙΑΣ

Επαναιμάτωση σε Ισχαιμική Μυοκαρδιοπάθεια

Shock in STEMI Intra-aortic Balloon Pump

ST PCI 8878 STEMI. [DOI] /j.issn Med J Chin PLA, Vol. 41, No. 6, June 1, [ ]

ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ

Νόσος στελέχους: Διαδερμική ή χειρουργική αντιμετώπιση

Πρόληψη αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε μετεμφραγματικούς ασθενείς. Πότε, πώς και σε ποιους;

Διαδερμική επεμβατική αντιμετώπιση ασθενών της τέταρτης ηλικίας

Αντιθρομβωτική αγωγή σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και Διαδερμική Στεφανιαία Παρέμβαση

Νεότερα δεδομένα για την αντιμετώπιση του εμφράγματος με ανάσπαση του ST διαστήματος (STEMI)

Εκτίμηση της βιωσιμότητας του μυοκαρδίου: γιατί και πότε;

Νεώτερες κατευθυντήριες οδηγίες επαναιµάτωσης: Ανάλυση και προβληµατισµοί

Περιφερικά Αγγεία-Σύγχρονοι προβληματισμοί

Υβριδική Προσέγγιση στη Θεραπεία της Κολπικής Μαρµαρυγής

Καρδιολογική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος 12ο Συνέδριο Επεμβατικής Καρδιολογίας & Ηλεκτροφυσιολογίας Θεσσαλονίκη

Αντιμετώπιση των οξέων ισχαιμικών επεισοδίων στα θύματα της ανακοπής. Γεώργιος Θεοδ. Νικήτας Ειδικευόμενος Καρδιολογίας

Παύλος Στουγιάννος. Καρδιολόγος

Β-αναστολείς στην ανεπίπλεκτη υπέρταση: Έχουν θέση? ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ MD, MSc, PhD Διευθυντής ΕΣΥ Καρδιολογικής Κλινικής Γ.Ν.

TAVR and Coronary Artery Disease

ΟΞΕΑ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΗ ΧΡΟΝΙΑΣ ΛΗΨΗΣ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. ΚΑΛΠΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΘΡΙΑΣΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

Παρεµβατική θεραπεία στην αποφρακτική υπερτροφική µυοκαρδιοπάθεια(αυμκ) Γεώργιος Κ Ευθυµιάδης Καρδιολόγος

ΑΜΦΙΚΟΙΛΙΑΚΗ ΒΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

ΟΕΜ-Προσωρινή. βηματοδότηση. Τσαγάλου Ελευθερία Θεραπευτική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Αθήνα 2013

PCI ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Κλινικό Φροντιστήριο Αιμοδυναμικής και Επεμβατικής Καρδιολογίας Στεφανιογραφία- Αγγειοπλαστική

Αριστερή κοιλιακή ενδοκαρδιακή βηματοδότηση Π Φλεβάρη

Διευκολυνόμενη αγγειοπλαστική στο STEMI. Κωνσταντίνος Τριανταφύλλου, MD, PhD Επιμελητής A Καρδιολογικό Τμήμα Π.Γ.Ν. «Ευαγγελισμός»

Συντηρητική ή επεµβατική αντιµετώπιση χρόνιας Στεφανιαίας Νόσου

Η παχυσαρκία επιβαρυντικός ή βοηθητικός παράγοντας. Π.Α. Κυριάκου Καρδιολόγος Διευθύντρια ΕΣΥ Διδάκτωρ ΑΠΘ Γ Καρδιολογική κλινική, ΙΓΠΝΘ

ΠΛΗΡΗΣ ΕΠΑΝΑΓΓΕΙΩΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠO STEMI. Σοφία Βαϊνά MD, FESC, MEAPCI Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Ιπποκράτειο Αθηνών

Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης

Χρόνια αντιαιµοπεταλιακή αγωγή σε ειδικές οµάδες ασθενών. 6 Ιουνίου 2011

Αντιθρομβωτική αγωγή στις βαλβιδοπάθειες:

Gillebert T et al. European Heart Journal (2013) 34,

PCI κατευθυνόμενη από την απεικόνιση: Πώς και πότε;

Παρουσία θρόμβου στον αριστερό κόλπο και στο ωτίο του αριστερού κόλπου Παρουσία αυτόματης ηχοαντίθεσης στον αριστερό κόλπο/ωτίο Ύπαρξη αθηρωμάτωσης

Διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση στο στέλεχος και στους διχασμούς

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ.

Διαδερμική επαναιμάτωση σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΩ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΠΟΥ ΘΑ ΕΜΦΥΤΕΥΣΩ ΑΜΦΙΚΟΙΛΙΑΚΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΡΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ

Αιµορραγικά συµβάµατα σε ασθενείς µε οξέα στεφανιαία σύνδροµα επίπτωση µειζόνων αιµορραγιών 3-20% διαφορετικοί πληθυσµοί ασθενών ποικίλοι ορισµοί σοβα

ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ

O Ρόλος της απεικόνησης: Aξιολόγηση προς θεραπεία με συσκευές καρδιακής ανεπάρκειας(crt-d).

Επιλογή χρόνου κατάλυσης κολπικής μαρμαρυγής

PRIMARY PCI PROBLEMS & PERSPECTIVES

Διαδερμικές Στεφανιαίες Παρεμβάσεις στους Διαβητικούς

Ivabradine. Σημείο δέσμευσης. DiFrancesco D. Curr Med Res Opin. 2005;7:

Έχει θέση η µαγνητική τοµογραφία καρδιάς στην εκτίµηση των ασθενών µε βαλβιδοπάθειες;

Καρκίνος ορθού Προεγχειρητική ακτινοθεραπεία. Λουίζα Βίνη Ογκολόγος Ακτινοθεραπεύτρια Τμήμα Ακτινοθεραπείας Ιατρικό Αθηνών

Οι πληροφορίες που περιέχονται είναι ακριβείς κατά τη δημιουργία της παρουσίασης.

Διαγνωστική προσέγγιση του ασθενούς μετά από την οξεία φάση του εμφράγματος του μυοκαρδίου ο οποίος έχει αντιμετωπισθεί συντηρητικά

Το Υπερηχογράφημα σε ασθενή με αιμοδυναμική κατάρριψη και ενδοαρτική αντλία

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΥΛΑΚΗΣ Δ-ΝΤΗΣ: Ν. ΚΑΥΚΑΣ ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΑΜΗΣ KAΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ.Ν. «Κ.Α.Τ»

Αρρυθμιολογικά προβλήματα ασθενών με βαλβιδοπάθεια Γ. ΚΟΥΡΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΑΡΡΥΘΜΙΟΛΟΓΟΣ 251 ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ

Score Αξιολόγησης Βαρύτητας Στεφανιαίας Νόσου. Σοφία Βαϊνά, Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών, Ιπποκράτειο

Τριγλώχινα βαλβίδα: Χειρουργική αντιμετώπιση. Ενδείξεις, μέθοδοι, τεχνικές. Βασίλης Γουλιέλμος. Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης

Αντιμετώπιση ασθενούς με στεφανιαία και περιφερική αγγειακή νόσο

«Αποτελεσματικότητα του κόστους διαγνωστικών στρατηγικών για τη διερεύνηση ασθενών με υπόνοια στεφανιαίας νόσου»

Μη καρδιακό χειρουργείο: Προηγηθείσα και Προεγχειρητική διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση. Δ. Ζιούτας MD, PhD, FESC

Γκαναβίας Λάμπρος Επίατρος-Πνευμονολόγος Επιμελητής Πνευμονολογικής Κλινικής 424 ΓΣΝΕ

CHADS&ή CHADSVASc στην προληψη θροµβοεµβολικων επεισοδιων σε ασθενεις µε κολπικη µαρµαρυγη;

«Πότε ακολουθούµε φαρµακευτική και επεµβατική (pharmacoinvasive) αγωγή στο STEMI;» Χριστόφορος. Ολύµπιος Καρδιολογικό Τµήµα, Θριάσιο Νοσοκοµείο

Αιμοδυναμική υποστήριξη Αγγειοπλαστικής Ψηλού Κινδύνου & Καρδιογενούς Shock

Είναι η πνευματική καταπόνηση εκλυτικό αίτιο ισχαιμίας; Μελέτη συνεχούς παρακολουθήσεως της λειτουργικότητας της αριστερής κοιλίας με το nuclear VEST.

Αντιμετώπιση του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου στον Ελλαδικό χώρο

Διαβήτης και Στεφανιαία Νόσος

ΕΦΑΡΜΟΓΉ ECMO ΣΤΗΝ ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΑΚΉ ΑΝΑΚΟΠΉ

Δυσαρμονία Ασθενούς Προσθετικής Βαλβίδας

TAVI VS SAVR. ΝΈΑ ΔΕΔΟΜΈΝΑ. Χριστόφορος Σ. Κωτούλας MD, MSc, PhD, FETCS, FCCP 401ΓΣΝΑ METROPOLITAN General

Παρουσίαση Περιστατικού Ομάδα Καρδιάς Β Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Νοσοκομείο «ΑΤΤΙΚΟΝ»

MID-RANGE EJECTION FRACTION. Αικατερίνη Αυγεροπούλου Διευθύντρια Ε.Σ.Υ Καρδιολογικό Τμήμα, Γ.Ν.Α Ιπποκράτειο

18 o Πανελλήνιο Καρδιολογικό Συνέδριο Καρδιολογική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος

Διαστρωμάτωση κινδύνου σε ασθενείς με σύνδρομο Brugada. Π Φλεβάρη, Διευθύντρια ΕΣΥ Β Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Νοσοκομείο Αττικόν

Αρτηριακή Υπέρταση Λειτουργικός έλεγχος βλαβών οργάνων στόχων. Σταμάτης Μακρυγιάννης, Καρδιολόγος Επιμελητής Α Καρδιολογικής Κλινικής ΔΘΚΑ «ΥΓΕΙΑ»

Καρδιακές αρρυθμίες, προβλήματα στη θεραπεία

Νέες συσκευές μηχανικής υποβοήθησης. Χρήστος Ε. Χαρίτος, MD, PhD, FECTS Τμήμα Χειρουργικής Καρδίας Θώρακος Αγγείων Γ.Π.Ν.Α.

Αντώνιος Ζιάκας, Σταύρος Χατζημιλτιάδης, Γεώργιος Καζινάκης, Βασίλης Καμπερίδης, Λεωνιδας Λιλλής, Αθανασία Σαραφίδου, Ιωάννης Στυλιάδης

Χρόνιες Ολικές Αποφράξεις

Προφανής κλινική διάγνωση: Ισχαιμικό έμφρακτο αριστερής Μέσης Εγκεφαλικής Αρτηρίας

Αλέξανδρος Λ. ούρας Καρδιολόγος" ιευθυντής Καρδιολογικό Τήα Γ.Ν.Νοσοκοείο

Αθηρωµάτωση- Στεφανιαία νόσος. Μαρίνα Νούτσου Επιµελήτρια Α Παν. Παθολογικής Κλινικής Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο Αθήνας

ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ:

ΝΕΩΤΕΡΟΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Η αξία της γενετικής ανάλυσης στην υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια

Η θέση του IVUS στην επεμβατική καρδιολογία. Κωστής Ραϊσάκης Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ.Γεννηματάς»

Επιδηµιολογικά δεδοµένα και οικονοµικές επιπτώσεις στην ΚΑ

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΚΟΙΛΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΛΙΑΚΩΝ ΤΑΧΥΑΡΡΥΘΜΙΩΝ ΜΕ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΑΝΑΤΟΜΙΚΗΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΠΑΡΟΞΥΣΜΙΚΗ ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ

Πνευμονική υπέρταση στη θρομβοεμβολική νόσο. Π.Α. Κυριάκου Καρδιολόγος Διευθύντρια ΕΣΥ Διδάκτωρ ΑΠΘ Γ Καρδιολογική κλινική, ΙΓΠΝΘ

ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ

Επαναιμάτωση : Ο βασικότερος κρίκος στην αλυσίδα επιβίωσης μετά απο ΟΕΜ

Σακχαρώδης Διαβήτης: Highlights 2015

Βηματοδότηση Η Αχίλλειος πτέρνα της TAVI

So much time, so little to say

NSTEMI: ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ. Ιωαννίδης Ευστάθιος Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο

ΠΕΡΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΟΤΕΡΩΝ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΩΝ. Νικόλαος Παπακωνσταντίνου Επικουρικός Ιατρός Καρδιολογική Κλινική Γ.Ν.

Συνδυασμοί αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων σε ασθενείς με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο ή μετά από αγγειοπλαστική. Ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

Σύγχρονη αντιμετώπιση ανθεκτικής στηθάγχης

Transcript:

Λεωνίδας E. Πουλημένος, FESC Επιμελητής Α Ε.Σ.Υ. Πρόεδρος Ο.Ε. Βαλβιδοπαθειών, Συγγενών Καρδιοπαθειών Ενηλίκων & Πνευμονικής Υπέρτασης Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία Καρδιολογικό Τμήμα Γ.Ν. «Ασκληπιείο» Βούλας Διευθ: Καθ. Αθ. Ι. Μανώλης

Systole / Deflation Diastole / Inflation Systole / Deflation

Moulopoulos S, Stamatelopoulos S, Petrou P. Eur Heart J 1986;7(5):396 403.

Χρήσεις IABP Καρδιογενής καταπληξία (αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια και μηχανικές επιπλοκές ΟΕΜ) Ανθεκτική στηθάγχη Χαμηλή καρδιακή παροχή μετά από επέμβαση CABG Συμπληρωματική θεραπεία σε επιπλεγμένη ή υψηλού κινδύνου αγγειοπλαστική Προληπτική τοποθέτηση σε ασθενείς με νόσο στελέχους στους οποίους εκκρεμεί επαναγγείωση είτε με αγγειοπλαστική ή με CABG Σοβαρή και ανθεκτική στη θεραπεία καρδιακή ανεπάρκεια εν αναμονή περαιτέρω θεραπείας. Ανθεκτικές καρδιακές αρρυθμίες σαν γέφυρα για περαιτέρω θεραπεία.

Key facts Over 200,000 intra-aortic balloons/year are used worldwide In the United States, over 30% of all major cardiovascular procedures are supported by an IABP O Malley P. Hemodynamic outcomes of weaning intraaortic balloon counterpulsation in heart failure. Graduate Department. Ohio: The Ohio State University; 2000; 161. Sarkar K, Kini AS. Percutaneous left ventricular support devices. Cardiol Clin 2010; 28:169 184.

Other indications 19% Hemodynamic support before or after catheterization 21% Refractory, unstable angina 12% Preoperatively in high-risk patients 13% 16,909 patient case records Cardiogenic shock 19% Weaning from cardiopulmonary bypass 16% Ferguson JJ, Cohen M, Freedman RJ, et al. J Am Coll Cardiol 2001;38(5):1456 62.

Stone GW, Ohman EM, Miller MF, et al. J Am Coll Cardiol 2003;41(11):1940 5.

Kovack PJ, et al. J Am Coll Cardiol 1997;29(7):1454 8.

Sanborn TA, Sleeper LA, Bates ER, et al. J Am Coll Cardiol 2000;36(3 Suppl A):1123 9.

Ohman EM, Nanas J, Stomel RJ, et al. J Thromb Thrombolysis 2005;19(1):33 9.

2008 ESC STEMI Guidelines 2004 ACC/AHA STEMI Guidelines

36,1 Primary PCI Use of IABP was 25% Zeymer U, Bauer T, Hamm C, et al. EuroIntervention 2011;7(4):437 41

Sjauw KD, Engström AE, Vis MM, et al. Eur Heart J 2009;30(4):459 68.

Sjauw KD, Engström AE, Vis MM, et al. Eur Heart J 2009;30(4):459 68.

Το όφελος στους ασθενείς που τοποθετήθηκε IABP και έλαβαν θρομβόλυση Ήταν κατά 7 χρόνια νεότεροι και συχνότερα άνδρες Συχνότερα (39% vs. 9%) γινόταν και PCI Οι βαρύτερα ασθενείς κρίθηκαν ακατάλληλοι για τοποθέτηση IABP

n = 40 Prondzinsky R, et al. Shock 2012;37(4):378 84.

Thiele H, Zeymer U, Neumann F-J, et al. N Engl J Med 2012;367(14):1287 96.

Thiele H, Zeymer U, Neumann F-J, et al. N Engl J Med 2012;367(14):1287 96.

Thiele H, Zeymer U, Neumann F-J, et al. Lancet 2013;382(9905):1638 45.

Pitfalls in the evaluation of IABP-SHOCK-II Clinically relevant information withheld Time between onset of symptoms and revascularization Patients hemodynamic status before reperfusion and before IABP insertion Outcome of patients who crossed over to IABP insertion Timing of IABP implementation Duration of IABP support Extremely short delay between symptom onset and balloon inflation in Germany Postischemic mechanical complications were an exclusion criterion Large cross-over volumes from control to IABP or other mechanical support Timing of IABP introduction was not determined per protocol leading to unequal distribution in favor of post procedural insertion Kapelios CJ, Terrovitis JV, Nanas JN. Curr Opin Cardiol 2014;29(3):258 65.

Romeo F, Acconcia MC, Sergi D, et al. Am Heart J 2013;165(5):679 92.

Patel H, Shivaraju A, Fonarow GC, et al. Am Heart J 2014;168(3):363 73.e12.

Eur Heart J 2014;35(3):156 67.

European Guidelines IIb/B Intraaortic balloon pumping may be considered in patients with cardiogenic shock (Killip class IV) IIb/C LV assist devices may be considered for circulatory support in refractory shock in patients with cardiogenic shock (Killip class IV) American Guidelines IIa/B Haemodynamic support for patients with cardiogenic shock after STEMI who do not quickly stabilize with pharmacological therapy IIb/C Alternative left ventricular (LV) assist devices for circulatory support may be considered in patients with refractory cardiogenic shock. German Austrian Guidelines In patients undergoing fibrinolysis In patients undergoing PCI In patients with mechanical complications Routine use not recommended Eur Heart J 2014;35(3):156 67.

Windecker S, Kolh P, Alfonso F, et al. 2014 Eur Heart J 2014;35(37):2541 619.

Cheng JM, den Uil CA, Hoeks SE, et al. Eur Heart J 2009;30(17):2102 8.

Cheng JM, den Uil CA, Hoeks SE, et al. Eur Heart J 2009;30(17):2102 8.

PAMI II trial Stone GW, Marsalese D, Brodie BR, et al. J Am Coll Cardiol 1997;29(7):1459 67.

337 patients with acute anterior STEMI but without cardiogenic shock at 30 sites in 9 countries from June 2009 through February 2011. Infarct size by MRI Patel MR, Smalling RW, Thiele H, et al. JAMA 2011;306(12):1329 37.

301 patients with left ventricular impairment (ejection fraction <30%) and severe coronary disease Perera D, Stables R, Clayton T, et al. Circulation 2013;127(2):207 12.

PCI complications Windecker S, Kolh P, Alfonso F, et al. 2014 Eur Heart J 2014;35(37):2541 619.

O Neill WW, Kleiman NS, Moses J, et al. Circulation 2012;126(14):1717 27.

In hospital death Theologou T, Bashir M, Rengarajan A, et al. Cochrane Database Syst Rev 2011;(1):CD004472.

Fotopoulos GD, Mason MJ, Walker S, et al. Heart 1999;82(1):96 100.

Reddy YM, Chinitz L, Mansour M, et al.. Circ Arrhythm Electrophysiol 2014;7(2):244 50.

Gjesdal O, Gude E, Arora S, et al. Eur J Heart Fail 2009;11(7):709 14.

Cochran RP, Starkey TD, Panos AL, Kunzelman KS. Ann Thorac Surg 2002;74(3):746 51; discussion 751 2.

Estep JD, Cordero-Reyes AM, Bhimaraj A, et al. JACC Heart Fail 2013;1(5):382 8.

Yancy CW, Jessup M, Bozkurt B, et al. J Am Coll Cardiol 2013;62(16):e147 239.