Αγρονομικά χαρακτηριστικά καλλιεργούμενων ποικιλιών και ειδών λειμωνίων αγρωστωδών σε συνθήκες αγρού (πρώτος παραγωγικός χρόνος) και εργαστηρίου

Transcript

1 Αγρονομικά χρκτηριστικά κλλιεργούμενων ποικιλιών κι ειδών λειμωνίων γρωστωδών σε συνθήκες γρού (πρώτος πργωγικός χρόνος) κι εργστηρίου Αγρονομικά χρκτηριστικά κλλιεργούμενων ποικιλιών κι ειδών λειμωνίων γρωστωδών σε συνθήκες γρού (πρώτος πργωγικός χρόνος) κι εργστηρίου Μ. Γσπρινάτου 1, Θ. Δευτερίγος 1, Ρ. Θνόπουλος 2 κι Α. Κρμάνος 1 1 Εργστήριο Γεωργίς, Γεωπονικό Πνεπιστήμιο Αθηνών, Ιερά Οδός 75, Αθήν 2 Διεύθυνση Γεωργίς Ευρυτνίς, Δ. Ζωγράφου 1, 361 Κρπενήσι Περίληψη Εξετάστηκν σε συνθήκες γρού η πργωγή ξηρής ύλης του πρώτου πργωγικού χρόνου έξη κλλιεργούμενων ποικιλιών λειμωνίων γρωστωδών. Αυτές ήτν: δύο διπλοειδείς Lolium perenne (Aber Elan κι Ολύμπιον), δύο τετρπλoειδείς του ίδιου είδους (Aber Oscar κι BA 11358), έν υρίδιο Festuca pratensis x L. perenne (Prior) κι έν υρίδιο Festuca pratensis x L. multiflorum (Elmet). Η συνολική πργωγή της ξηρής ύλης δεν διέφερε μετξύ των κλλιεργούμενων ποικιλιών λλά η σύγκριση μετξύ 1 ης κι 2 ης κοπής έδειξε σημντικές διφορές υπέρ της 1 ης γι τις κλλιεργούμενες ποικιλίες Ολύμπιο, Ba κι Elmet. Δυντότητες μκροζωίς έδειξν οι κλλιεργούμενες ποικιλίες (κ.π.) Aber Oscar κι Elmet. Σε συνθήκες εργστηρίου (θάλμοι στθερής θερμοκρσίς) μελετήθηκν τ είδη Bromus inermis. (κ.π. Monchar), Dactylis glomerata, (κ.π. Περριί), Festuca arundinacea, (κ.π. Μέτσοο), Lolium perenne, (κ.π. Ολύμπιον) σε τρεις θερμοκρσίες (ημέρ: νύχτ): 16:1, 2:12 κι 25:15 ο C κι τρεις πρτηρήσεις μετά τη σπορά (τη 15η, 3η κι 45η ημέρ). Ο ρόμος είχε σημντικά μεγλύτερο μήκος ρίζς κι λστού στις περισσότερες πρτηρήσεις. Το ξηρό τους άρος (θροιστικά ρίζ κι λστός) διφοροποιήθηκε σημντικά πό την δεύτερη πρτήρηση κι μετά. Συγκεκριμέν η φεστούκ προυσίσε το μεγλύτερο άρος. Στις δύο τελευτίες πρτηρήσεις η δκτυλίδ υπολειπότν σημντικά σε ριθμό φύλλων πό τ άλλ είδη. Λέξεις κλειδιά: Bromus inermis, Dactylis glomerata, Festuca arundinacea, Lolium perenne, ξηροθερμικές συνθήκες. Εισγωγή Η χρήση πολυετών λειμωνίων ειδών στις ελληνικές ξηροθερμικές συνθήκες προυσιάζει σε σχέση με την κλλιέργει των ετησίων ειδών τ πρκάτω πλεονεκτήμτ:. Μείωση του κόστους κλλιέργεις,. Ελχιστοποίηση της πώλεις εδφικής υγρσίς, φού έχει ρεθεί ότι όσο μειώνετι η διτρχή του εδάφους με την εδφοκτεργσί τόσο μειώνοντι κι η πώλει εδφικής υγρσίς (Μπιλάλης 1999) κι γ. Δυντότητ της κλλιέργεις ν νλστάνει μετά πό επρκή ροχόπτωση που σημίνει ότι λίγο μετά τις φθινοπωρινές ροχές μπορεί ν οσκηθεί ο πολυετής τεχνητός λειμώνς, ενώ ο ετήσιος λειμώνς μόλις θ έχει σπρθεί. Μειονέκτημ είνι ο κίνδυνος ν χθεί η κλλιέργει πό ευισθησί των κλλιεργούμενων ποικιλιών (κ.π.) στην ξηρσί. Η Λιδοπονί στο κτώφλι του 21 ου ιών 79

2 Μ. Γσπρινάτου, Θ. Δευτερίγος, Ρ. Θνόπουλος κι Α. Κρμάνος Η ελτίωση των φυτών προσπθεί ν ντιμετωπίσει υτό το πρόλημ με τη δημιουργί κ.π. κλλιεργούμενων ποικιλιών που ν ντέχουν στην ξηρσί (Vaitsis 1993). Σημσί έχει επίσης η δυντότητ κλής εγκτάστσης των φυτών μετά τη σπορά ως έν κριτήριο γι την επιλογή των πιο κτάλληλων ειδών κι κλλιεργούμενων ποικιλιών. Σε υτά τ πλίσι είνι νγκί η ξιολόγηση κλλιεργούμενων ποικιλιών πολυετών λειμωνίων ειδών γι την επιλογή των κτλληλότερων γι τ ελληνικά ξηροθερμικά περιάλλοντ. Σκοποί της εργσίς ήτν ν ξιολογηθούν:. Έξη κ. π. πολυετών λειμωνίων γρωστωδών στον γρό τον πρώτο πργωγικό χρόνο (η ξιολόγηση τους κτά το χρόνο εγκτάστσής τους έγινε πό την Τόλη κι συν. 2) κι. Τέσσερις κ.π. πολυετών λειμωνίων γρωστωδών στη φάση εγκτάστσής τους σε συνθήκες εργστηρίου. Υλικά κι μέθοδοι Αξιολογήθηκν στον γρό τον πρώτο πργωγικό χρόνο οι πρκάτω έξη κλλιεργούμενες ποικιλίες: δύο διπλοειδείς Lolium perenne L. (Aber Elan κι Ολύμπιον), δύο τετρπλoειδείς του ίδιου είδους (Aber Oscar κι BA 11358), έν υρίδιο Festuca pratensis Hudson x L. perenne (Prior) κι έν υρίδιο F. pratensis x L. multiflorum Lam. (Elmet). Πληροφορίες γι την εγκτάστση του πειράμτος κι τη διχείρισή του κτά το χρόνο της εγκτάστσης των φυτών νφέροντι στην Τόλη κι συν. (2). Στις 24/5/1996 εφρμόστηκε ζωτούχος λίπνση με 2 kg N στρ. -1 σε μορφή νιτρικής μμωνίς κι μέσως μετά κολούθησε ελφρά άρδευση. Μετρήθηκε η πργωγή ξηρής ύλης (ύψος κοπής 3 cm κι ξήρνση στους 7 ο C γι 48 h). Σε εργστηρικές συνθήκες εξετάστηκν ορισμέν γρονομικά χρκτηριστικά κτά τη φάση εγκτάστσής των τεσσάρων ειδών λειμωνίων γρωστωδών: του Bromus inermis Leysser. (κ.π. Monchar, εισήχθη το 1968 κι πό τότε νπράγετι στην Ελλάδ πό το Ι.Δ.Ε.Θ.- Π. Πλτής, προσωπική επικοινωνί), του Dactylis glomerata L. (κ.π. Περριί), του Festuca arundinacea Schreb. (κ.π. Μέτσοο) κι του Lolium perenne L. (κ.π. Ολύμπιον). Οι τρεις τελευτίες δημιουργήθηκν στο ΙΚΦΒ-Λάρισς (Θ. Βΐτσης, προσωπική επικοινωνί). Τ φυτά σπάρθηκν σε δοχεί με χώμ κι τοποθετήθηκν σε θλάμους στθερών συνθηκών (Conviron). Σε κάθε θάλμο τοποθετήθηκν τέσσερ δοχεί (επνλήψεις) νά είδος. Χρησιμοποιήθηκν τρεις συνδυσμοί θερμοκρσιών (θερμοκρσί ημέρς: νύχτς): 16:1, 2:12 κι 25:15 ο C. Η φωτοπερίοδος ήτν 14 h. Το πειρμτικό σχέδιο ήτν υπό-υποδιιρεμένων τεμχίων με κύρι επέμση τ είδη κι υπό-επέμση τη θερμοκρσί. Έγινν τρεις πρτηρήσεις μετά την σπορά (την 15 η, 3 η κι 45 η μέρ). Σε κάθε πρτήρηση πομκρύνθηκν τρί φυτά πό κάθε δοχείο κι μετρήθηκν το μήκος κι το ξηρό άρος ρίζς κι λστού κι ο ριθμός των φύλλων. Οι συγκρίσεις των μέσων όρων έγινε με τη δοκιμσί Tukey (5%). Αποτελέσμτ κι συζήτηση Στο πείρμ γρού η πργωγή ξηρής ύλης των έξη κλλιεργούμενων ποικιλιών έφτσε τ 7 g m -2 με πιο πργωγικές την Ολύμπιον κι τη Βa (Εικόν 1). Το συντριπτικά μεγλύτερο μέρος της πργωγής συγκομίστηκε στην 1 η κοπή ενώ μόνο οι ποικιλίες Aber Oscar κι Elmet είχν κάποι δικριτή πργωγή στη 2 η κοπή. Οι μη σττιστικά σημντικές διφορές οφείλοντι στην μεγάλη πρλλκτικότητ μετξύ των τιμών των επνλήψεων (σε ορισμένες ποικιλίες χάθηκν κάποιες επνλήψεις φού τ φυτά ξηράθηκν). Αξιολογώντς τ ποτελέσμτ υτά σε συνδυσμό με τ ντίστοιχ του χρόνου εγκτάστσης (Τόλη κι συν. 21) διπιστώνετι ότι οι ποικιλίες Aber Oscar κι Ολύμπιον είνι οι σχετικά πργωγικότερες (δε ρέθηκν σημντικές διφορές) λλά 8 Ελληνική Λιδοπονική Ετιρεί

3 Αγρονομικά χρκτηριστικά κλλιεργούμενων ποικιλιών κι ειδών λειμωνίων γρωστωδών σε συνθήκες γρού (πρώτος πργωγικός χρόνος) κι εργστηρίου η Aber Oscar κι Elmet προυσιάζουν κάποιες κλύτερες δυντότητες μκροζωίς, γρονομικό χρκτηριστικό που είνι σημντικό γι πολυετείς λειμώνες. Η πργωγή των περισσοτέρων ποικιλιών υτού του πειράμτος ήτν μεγλύτερη της κλλιεργούμενης ποικιλίς Victoria που δοκιμάστηκε στη Βόρει Ελλάδ (Ππνστάσης κι Ππδημητρίου 1989). 8 Πργωγή ξηρής ύλης (g m -2 ) η κοπή 1η κοπη Aber Oscar Ολύμπιον Aber Elan Ba Elmet Prior Κλλιεργούμενες ποικιλίες Εικόν 1. Πργωγή ξηρής ύλης των κλλιεργούμενων ποικιλιών τον πρώτο πργωγικό χρόνο (άθροισμ δύο κοπών). Στήλες με το ίδιο γράμμ δεν διφέρουν σημντικά. Στο πείρμ του εργστηρίου το μήκος της ρίζς του B. inermis (ρόμος) υπερείχε σε όλες τις πρτηρήσεις, υπεροχή που γίνετι σττιστικά σημντική στην τρίτη πρτήρηση (Εικόν 2). Στο μήκος του λστού, ο ρόμος υπερείχε σττιστικά σημντικά στις δύο πρώτες πρτηρήσεις όχι όμως στην τρίτη. (Εικόν 3). Το ξηρό άρος της ρίζς κι του λστού (θροιστικά) διφοροποιήθηκε σττιστικά σημντικά στην 2 η κι 3 η μέτρηση. Στη 3η μέτρηση το F. arundinacea (φεστούκ) διέφερε σττιστικά σημντικά πό το Lolium perenne (λόλιο) κι υτό πό τ άλλ δύο είδη. Μήκος ρίζς (cm φυτό -1 ) Α ΒΓ Γ ΑΒ Βρόμος κτυλίδ Λόλιο Φεστούκ Κλλιεργούμενη ποικιλί Εικόν 2. Μήκος ρίζς 15, 3 κι 45 ημέρες μετά τη νάδυση των φυτών Οι συγκρίσεις των μέσων όρων μετξύ των κλλιεργούμενων ποικιλιών γίνοντι γι την ίδι ημερομηνί που υποδεικνύοντι με τον ίδιο τύπο γράμμτος. Στήλες με το ίδιο γράμμ δεν διφέρουν σττιστικά σημντικά Η Λιδοπονί στο κτώφλι του 21 ου ιών 81

4 Μ. Γσπρινάτου, Θ. Δευτερίγος, Ρ. Θνόπουλος κι Α. Κρμάνος Μήκος λστού (cm φυτό -1 ) Α Β Β Γ Βρόμος κτυλίδ Λόλιο Φεστούκ Κλλιέργούμενη ποικιλί Εικόν 3. Μήκος λστού 15, 3 κι 45 ημέρες μετά τη νάδυση των φυτών Οι συγκρίσεις των μέσων όρων μετξύ των κλλιεργούμενων ποικιλιών γίνοντι γι την ίδι ημερομηνί που υποδεικνύοντι με τον ίδιο τύπο γράμμτος. Στήλες με το ίδιο γράμμ δεν διφέρουν σττιστικά σημντικά. Αριφμός φύλλων φυτό Β Γ Α Β Βρόμος κτυλίδ Λόλιο Φεστούκ Κλλιεργούμενη ποικιλί Εικόν 4. Αριθμός φύλλων 15, 3 κι 45 ημέρες μετά τη νάδυση των φυτών. Οι συγκρίσεις των μέσων όρων μετξύ των κλλιεργούμενων ποικιλιών γίνοντι γι την ίδι ημερομηνί που υποδεικνύοντι με τον ίδιο τύπο γράμμτος. Στήλες με το ίδιο γράμμ δεν διφέρουν σττιστικά σημντικά. Ο ριθμός των φύλλων (Εικόν 4) διφοροποιήθηκε σττιστικά σημντικά στη 2η πρτήρηση με το λόλιο ν έχει το μεγλύτερο ριθμό ενώ στη 3η πρτήρηση το D. glomerata (δκτυλίδ) ήτν τελευτίο στη σειρά. Συμπερσμτικά πό το πείρμ του γρού φίνετι ότι η κλλιεργούμενη ποικιλί Aber Oscar συγκεντρώνει τ κλύτερ χρκτηριστικά κι πό το πείρμ του εργστηρίου η Monchar. Απιτείτι πρπέρ πειρμτισμός σε άλλες συνθήκες κι κθεστώτ διχείρισης. 82 Ελληνική Λιδοπονική Ετιρεί

5 Αγρονομικά χρκτηριστικά κλλιεργούμενων ποικιλιών κι ειδών λειμωνίων γρωστωδών σε συνθήκες γρού (πρώτος πργωγικός χρόνος) κι εργστηρίου Ανγνώριση οήθεις Ευχριστίες εκφράζοντι στον κ. Θ. Βΐτση, ερευνητή του Ινστιτούτου Κτηνοτροφικών Φυτών κι Βοσκών Λάρισς - ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. κι στον Δρ Π. Πλτή, ερευνητή του Ινστιτούτου Δσικών Ερευνών Θεσσλονίκης- ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε γι την προχή του γενετικού υλικού κι χρήσιμων πληροφοριών. Επίσης στον τεχνικό του Εργστηρίου Γεωργίς κ. Α. Λυμπερόπουλο γι την οήθει του στη διχείριση του πειρμτικού γρού. Βιλιογρφί Μπιλάλης, Δ Μελέτη συστημάτων εδφοκτεργσίς σποράς με κι χωρίς λίπνση σε φυτικές κι σε εδφικές πρμέτρους σε μί τριετή μειψισπορά. Διδκτορική διτριή, Γ.Π.Α., Αθήν. Ππνστάσης, Β. κι Κ. Ππδημητρίου Συγκριτική συμπεριφορά ποικιλιών πολυετών γρωστωδών σε έν ημίξηρο Μεσογεικό περιάλλον. Επιστ. Επετ. Τμήμ. Δσολ. κι Φυσ. Περι., ΛΒ/2: Τόλη, Μ., Ν. Μπουγίδης, Α. Τσέκς, Ρ. Θνόπουλος, Ν. Σιδηράς κι Α. Κρμάνος. 21. Αγρονομικά χρκτηριστικά κλλιεργούμενων ποικιλιών λειμωνίων γρωστωδών σε συνθήκες γρού (χρόνος εγκτάστσης) κι εργστηρίου, σελ Η Λιδοπονί στο κτώφλι του 21 ου ιών. (Θ. Ππχρήστου κι Ο. Ντίνη - Ππνστάση, εκδότες). Πρκτικά 2 ου Πνελλήνιου Λιδοπονικού Συνεδρίου. Ιωάννιν, 4-6 Οκτωρίου 2. Ελληνική Λιδοπονική Ετιρεί. Δημ. Νο.8. Vaitsis, Th.A Collecting and breeding wild indigenous germ-plasm of perennial grasses, p In: Proc. 7th Meeting of the FAO sub-network on Mediterranean pastures and fodder crops, FAO, Rome. Agronomic characteristics of pasture grasses cultivars and species at laboratory and field conditions (first productive year) Μaria Gasparinatos 1, Th. Deuterigos 1, R. Thanopoulos 2 and Α. Karamanos 1 1 Laboratory of Crop Science, Agricultural University of Athens, 75 Iera Odos Street, Athens, Greece 2 Agricultural Directorate of Evritania, 1, D. Zographou Str., 361 Karpenissi, Greece Summary Some agronomic characteristics of six pasture grass cultivars were studied during the first productive year. The cultivars were the following: Two diploids Lolium perenne (Aber Elan and Olympion), two tetraploids of the same species (Aber Oscar and BA 11358), one hybrid Festuca pratensis x L. perenne (Prior) and one hybrid Festuca pratensis x L. multiflorum (Elmet). The total dry matter production was not significantly different among cultivars. Olymbion, Ba and Elmet produced significantly more dry matter at 1 st cut than the 2 nd. Under laboratory conditions the following species were studied: Bromus inermis, (cv. Monchar), Dactylis glomerata, cv. Perrevia, Festuca arundinacea, cv. Metsovo, Lolium perenne, cv. Olympion (the three last cultivars were produced by the Institute of Fodder Crops and Pastures - Larissa). They were tested at three temperature regimes (day:night): 16:1, 2:12 and 25:15 ο C. Three Η Λιδοπονί στο κτώφλι του 21 ου ιών 83

6 Μ. Γσπρινάτου, Θ. Δευτερίγος, Ρ. Θνόπουλος κι Α. Κρμάνος observations were made after sowing (15th, 3th and 45th day). Bromus had significantly longer shoot and root length in most of the observations. The dry weight of shoot and root together started to differentiate after the second observation, where Festuca were significantly heavier than the other species. Dactylis had significantly less number of leaves than the other species at the last two observations. Key words: Bromus inermis, Dactylis glomerata, Festuca arundinacea, Lolium perenne, rainfed conditions. 84 Ελληνική Λιδοπονική Ετιρεί