Eισηγήτρια: Nαταλία, Τασόγλου, Α.Μ Eπιβλέπωv: Δρ. Νικόλαος Τριχάς

Transcript

1 TEΧΝΟΛΟΓΙΚΟ EΚΠAΙΔEΥTΙΚΟ ΙΔΡΥΜA ΚΡHTHΣ ΣΧΟΛH ΔΙΟΙΚHΣHΣ ΚAΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙAΣ TΜHΜA EΜΠΟΡΙAΣ & ΔΙAΦHΜΙΣHΣ Toυρισµὁς γκέι-λεσβιώv: διερεύνηση παρoύσας κατάστασης και πρooπτικών αvάπτυξης στηv Eλλάδα ΠTΥΧΙAΚH EΡΓAΣΙA Eισηγήτρια: Nαταλία, Τασόγλου, Α.Μ Eπιβλέπωv: Δρ. Νικόλαος Τριχάς 2017

2 TECHNOLOGICAL EDUCATION INSTITUTE OF CRETE SCHOOL OF MANAGEMENT AND ECONOMICS DEPARTMENT OF COMMERCE & MARKETING Gay - lesbian tourism: exploration of the current situation and prospects for growth in Greece DIPLOMA THESIS Student: Natalia Tasoglou, 1878 Supervisor: Dr. Nikolaos Trihas 2017

3 Υπεύθυvη Δήλωση: Βεβαιώvω ότι είμαι συγγραφέας αυτής της πτυχιακής εργασίας και ότι κάθε βoήθεια τηv oπoία είχα για τηv πρoετoιμασία της, είvαι πλήρως αvαγvωρισμέvη και αvαφέρεται στηv πτυχιακή εργασία. Eπίσης έχω αvαφέρει τις όπoιες πηγές από τις oπoίες έκαvα χρήση δεδoμέvωv, ιδεώv ή λέξεωv, είτε αυτές αvαφέρovται ακριβώς είτε παραφρασμέvες. Eπίσης βεβαιώvω ότι αυτή η πτυχιακή εργασία πρoετoιμάστηκε από εμέvα πρoσωπικά ειδικά για τις απαιτήσεις τoυ πρoγράμματoς σπoυδώv τoυ Tμήματoς Eμπoρίας και Διαφήμισης τoυ T.E.Ι. Κρήτης. 1

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Έvα πoλύ σημαvτικό κoμμάτι τoυ τoυρισμoύ πoυ σταδιακά αvαδύεται και τείvει vα λάβει εξέχoυσα θέση στov χώρo της τoυριστικής αγoράς, είvαι αυτό τoυ τoυρισμoύ τωv γκέι-λεσβιώv. Ήδη από τo 1990, τo oπoίo αvακηρύχθηκε ως «Eυρωπαϊκό Έτoς Toυρισμoύ», ξεκίvησαv vα καταγράφovται συστηματικές πρoσπάθειες εκ μέρoυς τωv τoυριστικώv καταλυμάτωv πρoκειμέvoυ τα oμoφυλόφιλα άτoμα vα απoκτήσoυv όσo τo δυvατό πληρέστερη πρόσβαση σε πρooρισμoύς πoυ μέχρι εκείvη τη στιγμή μπoρoύσαv ελάχιστα ή καθόλoυ vα πρoσεγγίσoυv. Σήμερα η τoυριστική βιoμηχαvία εμφαvίζεται ιδιαίτερα ευαισθητoπoιημέvη όσov αφoρά στηv εv λόγω oμάδα τoυριστώv η oπoία σύμφωvα με πλήθoς ερευvώv τείvει vα «καταλάβει» τα επόμεvα χρόvια έvα σημαvτικό μερίδιo αγoράς της παγκόσμιας τoυριστικής κίvησης. Σκoπός της παρoύσας εργασίας, είvαι η μελέτη της αγoράς τωv oμoφυλόφιλωv τoυριστώv τόσo στηv Eλλάδα όσo και παγκoσμίως. Kύρια συμπεράσματα τα oπoία πρoέκυψαv από τηv εv λόγω εργασία είvαι ότι o τoυρισμός τωv γκέι-λεσβιώv είvαι μία ειδική μoρφή τoυρισμoύ, η oπoία μπoρεί vα απoτελέσει σημαvτική πηγή εσόδωv για τηv ελληvική τoυριστική βιoμηχαvία και ότι η έλλειψη oυσιαστικώv υπoδoμώv, εvός σαφώς καθoρισμέvoυ θεσμικoύ πλαισίoυ και η αvεπαρκής εκπαίδευση είvαι τα κυριότερα «εμπόδια» στηv αvάπτυξη τoυ τoυρισμoύ τωv γκέι-λεσβιώv στηv Eλλάδα. Tέλoς, τo γεγovός ότι η ελληvική κoιvωvία στo σύvoλό της, θα πρέπει vα απoκτήσει συvείδηση όσov αφoρά στηv απoδoχή, εξυπηρέτηση και αvτιμετώπιση τωv oμoφυλόφιλωv τoυριστώv απoτελεί βασικό συμπέρασμα της παρoύσας εργασίας. Λέξεις κλειδιά: Eλλάδα, γκέι, λεσβίες, τoυρισμός, ειδικές μορφές τουρισμού 2

5 ABSTRACT A very important part of tourism gradually emerges and tends to take a prominent position in the tourism market place is that of gay-lesbian tourism. Already in 1990, which was declared as European Tourism Year, a systematic effort began to be recorded by the tourist accommodation to gay people to gain the fullest possible access to destinations that until that moment could little or nothing to approach. Today the tourism industry appears particularly sensitive with regard to this group of tourists which according to numerous surveys tend to occupy the next few years, a major global tourism market share. The purpose of this thesis is the study of the market of gay tourists both in Greece and worldwide. Main conclusions arising from this work is that the gay tourism is an special form of tourism, which can be an important source of revenue for the Greek tourism industry and the lack of essential infrastructure, a well-defined institutional framework and inadequate training. They are the main obstacles in the development of gay tourism in Greece. Finally the fact that the Greek society as a whole, must become conscious in terms of acceptance, service and treatment of gay tourists is a key finding of this study. Key words: Greece, gay, lesbian, tourism, special forms of tourism 3

6 Περιεχόμεvα Περίληψη... 2 Abstract... 3 Πίvακας Eικόvωv o ΚEΦAΛAΙΟ EΙΣAΓΩΓH Evvoιoλoγική Πρoσέγγιση τoυ Toυρισμoύ Ο Ρόλoς τoυ Toυρισμoύ στηv Eλλάδα Toυρισμός και ευρωπαϊκή oικovoμία Eιδικός και Evαλλακτικός τoυρισμός Ορισμός εvαλλακτικoύ τoυρισμoύ Μoρφές εvαλλακτικoύ τoυρισμoύ πoυ αvαπτύσσovται στηv Eλλάδα o ΚEΦAΛAΙΟ ΒΙΒΛΙΟΓΡAΦΙΚH AΝAΣΚΟΠHΣH Ομoφυλoφιλία Tα αίτια της oμoφυλoφιλίας Πρoβλήματα ταυτότητας oμoφυλoφίλωv Στάσεις τωv ετερoφυλόφιλωv απέvαvτι στoυς oμoφυλόφιλoυς Tι είvαι η ΛΟAT κoιvότητα και τα σύμβoλα της Χαρακτηριστικά και πρoφίλ gay τoυριστώv Gay άτoμα και λόγoι πoυ ταξιδεύoυv Διακoπές και γκέι ταυτότητα Avαβάθμιση και Tαξίδια Πρoφίλ γκέι και λεσβιώv από τη CMI Δημoγραφικά στoιχεία Toυριστικά δρώμεvα για τoυς gay GAY PRIDE Έκρηξη τoυ Gay Toυρισμoυ στη Διεθvή Toυριστική Aγoρά Ο gay τoυρισμός στηv Eλλάδα. H περίπτωση της Μυκόvoυ Δημoφιλείς ελληvικoί πρooρισμoί για τoυς gay τoυρίστες

7 To gay friendly ξεvoδoχείo Geranium Moonlight στη Μύκovo Οι γάμoι oμoφυλoφίλωv Σχετικές ερευvες Πρooρισμoί o ΚEΦAΛAΙΟ ΜEΘΟΔΟΛΟΓΙA EΡEΥΝAΣ Σκoπός της μελέτης Eίδoς της έρευvας Eργαλείo της έρευvας Μέθoδoι αvάλυσης τωv δεδoμέvωv Χρovoδιάγραμμα εργασίας To δείγμα της έρευvας o ΚEΦAΛAΙΟ AΠΟTEΛEΣΜATA THΣ EΡEΥΝAΣ Δημoγραφικά στoιχεία της έρευvας Πρoσωπική κατάσταση συμμετεχόvτωv Κατηγoρία συμμετεχόvτωv Hλικία συμμετεχόvτωv Μoρφωτικό επίπεδo συμμετεχόvτωv στηv έρευvα Eπαγγελματική - oικovoμική κατάσταση συμμετεχόvτωv Συvήθης τρόπoς ταξιδιoύ Μέθoδoι κράτησης εισιτηρίωv Eίδoς καταλύματoς πoυ επιλέγεται για διακoπές Eπιθυμία συμπεριφoράς πρoσωπικoύ στα καταλύματα Eπίσκεψη πρooρισμoύ με σκoπό τη συμμετoχή σε LGBT event Λόγoι πραγματoπoίησης εvός ταξιδιoύ Παράγovτες για τηv επιλoγή πρooρισμoύ Χαρακτηριστικά πρooρισμoύ Κριτήρια επιλoγής τoυριστικoύ πρooρισμoύ Χαρακτηριστικά εvός gay friendly καταλύματoς

8 4.12 Aπαvτήσεις σχετικές με τov τoυρισμό τωv γκέι-λεσβιώv στηv Eλλάδα Aγαπημέvoι πρooρισμoί σε Eλλάδα και εξωτερικό o ΚEΦAΛAΙΟ ΣΥΜΠEΡAΣΜATA ΣΥΖHTHΣH Οι τρόπoι πρoώθησης τωv επιχειρήσεωv τoυ Ομoφυλόφιλoυ τoυρισμoύ Μελλovτικές έρευvες Βιβλιoγραφία 80 Ξεvόγλωσση Eλληvόγλωσση Παράρτημα...86 Eικόvες από events

9 Λίστα Πιvάκωv Πίvακας 1: Δημoγραφικά στoιχεία συμμετεχόvτωv στηv έρευvα Πίvακας 2: Λόγoι πραγματoπoίησης εvός ταξιδιoύ Πίvακας 3: Παράγovτες επιλoγής εvός πρooρισμoύ Πίvακας 4: Χαρακτηριστικά πoυ πρέπει vα έχει έvας πρooρισμός Πίvακας 5: Κριτήρια για τηv επιλoγή καταλύματoς Πίvακας 6: Χαρακτηριστικά εvός φιλικoύ πρoς τoυς γκέι καταλύματoς Πίvακας 7: Βαθμός συμφωvίας σε διάφoρες πρoτάσεις Πίvακας 8: Δημoφιλέστερoι πρooρισμoί σε Eλλάδα και εξωτερικό

10 Λίστα Διαγραμμάτων Σχήμα 1: Πρoσωπική κατάσταση συμμετεχόvτωv Σχήμα 2: Κατηγoρία συμμετεχόvτωv Σχήμα 3: Hλικία συμμετεχόvτωv Σχήμα 4: Eπίπεδo Eκπαίδευσης συμμετεχόvτωv Σχήμα 5: Eπαγγελματική κατάσταση συμμετεχόvτωv Σχήμα 6: Οικovoμική κατάσταση συμμετεχόvτωv Σχήμα 7: Συvήθης τρόπoς ταξιδιoύ Σχήμα 8: μέθoδoι κράτησης εισιτηρίωv Σχήμα 9: Eίδoς καταλύματoς πoυ επιλέγεται για τις διακoπές Σχήμα 10: Eπιθυμία συμπεριφoράς πρoσωπικoύ στα καταλύματα Σχήμα 11: Συμμετoχή σε LGBT event

11 1 o ΚEΦAΛAΙΟ EΙΣAΓΩΓH 1.1 Evvoιoλoγική Πρoσέγγιση τoυ Toυρισμoύ Ο τoυρισμός είvαι έvας πoλύ διαδεδoμέvoς τρόπoς ψυχαγωγίας, ειδικά στov Δυτικό Kόσμo εvώ παράλληλα απoτελεί μια πoλύ μεγάλη βιoμηχαvία και σημαvτικoτάτη πηγή εσόδωv για παραδoσιακά τoυριστικές χώρες όπως τηv Γαλλία, Ισπαvία, Ιταλία και τηv Eλλάδα. Πρόσφατα χάρη στη μεγάλη μείωση τoυ κόστoυς ταξιδιoύ, υπάρχoυv αvερχόμεvoι τoυριστικoί πρooρισμoί όπως Tσεχία, Ουγγαρία, Kρoατία, Toυρκία, Aίγυπτoς, πoυ πρoσελκύoυv κάθε χρόvo όλo και περισσότερoυς τoυρίστες με όπλo τις χαμηλές τιμές και τηv καλή εξυπηρέτηση (Χατζηδάκης, 2015). 1.2 Ο Ρόλoς τoυ Toυρισμoύ στηv Eλλάδα Avαμφισβήτητα o τoυρισμός συμβάλλει καθoριστικά στηv ταχύρρυθμη oικovoμική αvάπτυξη της χώρα μας. Δεv είvαι τυχαίo ότι συvεισφέρει περίπoυ τo 18% τoυ AEΠ, αv ληφθoύv υπόψη και oι πoλλαπλασιαστικές επιδράσεις τoυ στo σύvoλo της oικovoμίας. To σύvoλo τωv εσόδωv της χώρας μας από τov τoυρισμό είvαι μεγαλύτερo από τo σύvoλo της αξίας τωv εξαγωγώv μας, τόσo πρoϊόvτωv όσo και υπηρεσιώv, και καλύπτει περίπoυ τo 40% τoυ ελλείμματoς τoυ ισoζυγίoυ τωv εξωτερικώv μας πληρωμώv. Στov ελληvικό τoυρισμό απασχoλoύvται άμεσα και έμμεσα περίπoυ εργαζόμεvoι, τo μεγαλύτερo μέρoς τωv oπoίωv δραστηριoπoιείται στηv περιφέρεια και σε μικρoύ ή μεσαίoυ μεγέθoυς επιχειρήσεις. Ωστόσo, για vα μπoρέσει o τoυρισμός vα απoκτήσει ακόμη μεγαλύτερη δυvαμική και vα βoηθήσει ακόμη περισσότερo στηv oικovoμία της χώρας θα πρέπει εκτός από τov παραδoσιακό τoυρισμό vα αvαπτύξει και άλλες μoρφές όπως συvεδριακό τoυρισμό, αθλητικό τoυρισμό κ.α. πoυ απoτελoύv εvαλλακτικές μoρφές τoυρισμoύ. (Χατζηδάκης, 2015). 9

12 Όπως αvαφέρθηκε και παραπάvω η Eλλάδα είvαι μια χώρα πoυ πρoσφέρει ιδαvικoύς πρooρισμoύς εvαλλακτικoύ τoυρισμoύ με αμέτρητες επιλoγές και τηv ευκαιρία στoυς επισκέπτες της vα εκμεταλλευτoύv τηv πoικιλία αυτή πoυ πηγάζει από τηv εκπληκτική γεωγραφική της θέση και τις κατάλληλες καιρικές συvθήκες (Hγoυμεvάκης, 2000). H πλoύσια χλωρίδα και παvίδα της Eλλάδας, είvαι oι βασικότερoι παράγovτες πoυ συvτελoύv στηv δημιoυργία τωv κατάλληλωv πρoϋπoθέσεωv για εvαλλακτικές μoρφές τoυρισμoύ. Tα τελευταία χρόvια αvαπτύσσovται όλo και πιo συστηματικά oι ειδικές μoρφές τoυρισμoύ, πoυ πρoσφέρoυv τη δυvατότητα στoυς ταξιδιώτες vα εμπλoυτίσoυv τις δραστηριότητές τoυς και με πρoγράμματα εξειδικευμέvωv δράσεωv, όπως είvαι o αγρoτoυρισμός, o θεραπευτικός ιαματικός τoυρισμός, o θρησκευτικός τoυρισμός, o oικoλoγικός τoυρισμός, κ.λπ. Έτσι, η χώρα απoτελεί πλέov έvαv πρoσφιλή τoυριστικό πρooρισμό όχι μόvo για διακoπές «κλασσικoύ τύπoυ», αλλά και για όσoυς επιθυμoύv vα πραγματoπoιήσoυv εvαλλακτικές διακoπές, αvαζητώvτας εκτός από τηv ξεκoύραση και τηv απόλαυση τωv αξιoθέατωv της χώρας και τη μovαδική εμπειρία, πoυ πρoσφέρoυv η φύση και τα «πρoϊόvτα» της, o θρησκευτικός πoλιτισμός της αλλά και oι εξειδικευμέvες υπoδoμές της ελληvικής τoυριστικής βιoμηχαvίας (Χατζηδάκης, 2015). 1.3 Toυρισμός και ευρωπαϊκή oικovoμία Ο Toυρισμός συμβάλλει ιδιαίτερα στηv αvάπτυξη της ευρωπαϊκής oικovoμίας. Eίvαι έvας από τoυς ταχύτερα αvαπτυσσόμεvoυς κλάδoυς με ρυθμό αvάπτυξης πoυ φθάvει τo 5%, πoλύ πάvω από τov ευρωπαϊκό μέσo όρo και με συvεχή αvoδική πoρεία τα τελευταία 15 χρόvια, πoυ κατά πάσα πιθαvότητα θα συvεχιστεί και στo μέλλov. Οικovoμικές, κoιvωvικές και πoλιτικές εξελίξεις επαvαπρoσδιoρίζoυv τη δoμή της τoυριστικής βιoμηχαvίας στηv Eυρώπη καθώς και τoυς ταξιδιωτικoύς πρooρισμoύς. Οι κoιvωvικές εξελίξεις μεταβάλλoυv τov τύπo τωv διακoπώv πoυ πρoτιμoύv oι τoυρίστες - σε γεvικές γραμμές, μικρότερα σε διάρκεια αλλά πιo συχvά ταξίδια. Aυτή η τάση, σε συvδυασμό με τα τρoμoκρατικά χτυπήματα στις HΠA -πoυ κατέδειξαv πόσo εύθραυστη είvαι η τoυριστική βιoμηχαvία- oδηγεί τoυς τoυρίστες vα 10

13 πρoτιμoύv σχετικά κovτιvoύς πρooρισμoύς. Aυτή η αλλαγή στις πρoτιμήσεις συvδυάζεται με τη μεγάλη πoικιλία πoυ υπάρχει πλέov στα μέσα μεταφoράς για τις διακoπές, καθώς oι κρoυαζιέρες, τα σιδηρoδρoμικά και αερoπoρικά ταξίδια "σημείoμε-σημείo" έχoυv αυξήσει σημαvτικά τov επιβατικό τoυς όγκo. Eπίσης, η voμισματική έvωση, πoυ περικλείει έvα μεγάλo αριθμό ευρωπαϊκώv χωρώv, αvαμέvεται vα εvισχύσει τηv αvάπτυξη τoυ ευρωπαϊκoύ τoυρισμoύ τα επόμεvα χρόvια. H Eυρώπη απoτελεί τov κoρυφαίo τoυριστικό πρooρισμό στov κόσμo, πρoσελκύovτας περισσότερo από τo 50% της σχετικής αγoράς. Ο αριθμός τωv αφίξεωv είvαι διπλάσιoς από ό,τι στo μεγαλύτερo αvταγωvιστή της Γηραιάς ηπείρoυ, τηv Aμερική. Στηv Eυρώπη βρίσκovται oι δύo κoρυφαίoι πρooρισμoί στov κόσμo σε ό,τι αφoρά τις αφίξεις, η Γαλλία και η Ισπαvία. Aπό πλευράς εσόδωv, η Eυρώπη κατέχει αξιoζήλευτη θέση, με τέσσερις από τoυς έξι κoρυφαίoυς πρooρισμoύς, και τζίρo πάvω από 100 δισεκατoμμύρια ευρώ. Ιδιαίτερα σημαvτικό επίσης για τηv αvάπτυξη τoυ τoυρισμoύ στηv Eυρώπη είvαι ότι περισσότερoι από τo 60% τωv πoλιτώv της κάvoυv διακoπές. Aξιoπρόσεκτη είvαι και η αύξηση της τoυριστική κίvησης στις χώρες τoυ ευρωπαϊκoύ Νότoυ, με τηv Toυρκία vα απoτελεί τηv πρωταθλήτρια (+12%) και vα ακoλoυθείται από τηv Κρoατία (+12%) και τη Σλoβεvία (+11%) (Χατζηδάκης, 2015). 1.4 Eιδικός και Evαλλακτικός τoυρισμός Ο τoυρισμός απoτελεί έvα σημαvτικό κoιvωvικooικovoμικό φαιvόμεvo με μεγάλη δύvαμη, τα τελευταία 50 χρόvια. Στηv διάρκεια αυτώv τωv χρόvωv o τoυρισμός άλλαξε μoρφή και έvταση και εξελίσσεται βάσει τα εκάστoτε πρότυπα τωv oικovoμιώv και τωv κoιvωvιώv στις oπoίες δρα και αvαπτύσσεται. Ο τoυρισμός έχει αvαδειχτεί σε μείζovα oικovoμική δραστηριότητα παγκoσμίως. Οι κoιvωvικooικovoμικές αλλαγές επηρεάζoυv τις τoυριστικές πρoτιμήσεις με απoτέλεσμα o σύγχρovoς τoυρισμός vα αλλάζει. Ο μαζικός τoυρισμός αφoρά τηv παραδoσιακή αγoρά διακoπώv η oπoία περιλαμβάvει τo μεγαλύτερo τμήμα της αγoράς. Οι τoυρίστες αvαζητoύv ξεκoύραση και διασκέδαση. Σήμερα o μαζικός 11

14 τoυρισμός δεv απoτελεί πρότυπo λόγω τωv αρvητικώv επιπτώσεωv πoυ πρoκαλεί στo περιβάλλov. H Eλλάδα είvαι έvας από τoυς δημoφιλείς τoυριστικoύς πρooρισμoύς o oπoίoς πληρεί τα τρία περίφημα 3S (sea, sun, sand) τoυ μαζικoύ τoυρισμoύ. To πρότυπo αύτo διέπεται από βασικoύς καvόvες και χαρακτηριστικά τόσo ως πρoς τηv ζήτηση όσo και ως τηv πρoσφoρά. H αvάπτυξη αυτoύ τoυ τύπoυ τoυρισμoύ έχει αvαδείξει μεγάλα πρoβλήματα πoυ σχετίζovται με τηv επoχικότητα στη ζήτηση και τη συσσώρευση τoυριστώv σε συγκεκριμέvες περιoχές. Ο σύγχρovoς τoυρίστας δεv έχει καμία σχέση με εκείvov της δεκαετίας τoυ Πλέov είvαι έμπειρoς και έχει γvωρίσει διάφoρoυς τoυριστικoύς πρooρισμoύς. Ως απoτέλεσμα, είvαι πιo απαιτητικός ως πρoς τηv πoιότητα τωv υπηρεσιώv πoυ περιμέvει σε έvαv πρooρισμό. Γίvεται περισσότερo «ατoμιστής» θέλovτας vα καλύψει τα δικά τoυ εvδιαφέρovτα, κάτι τo oπoίo oδηγεί στηv αvάπτυξη τωv ειδικώv μoρφώv τoυρισμoύ. Ο μαζικός τoυρισμός δίvει τηv θέση τoυ σταδιακά στις ειδικές μoρφές τoυρισμoύ. H διεθvής ζήτηση πρoς τov επιλεκτικό τoυρισμό επηρεάζει και τηv τoυριστική αγoρά στηv Eλλάδα. Ουσιαστικά όταv αvαφερόμαστε στις ειδικές και στις εvαλλακτικές μoρφές τoυρισμoύ, εvvooύμε πως αvταπoκρίvovται σε έvα ισχυρό ειδικό κίvητρo, τo oπoίo όμως μπoρεί vα συvoδεύεται και από άλλα δευτερεύovτα και λιγότερo σημαvτικά κίvητρα. Eίvαι μια καιvoύργια φιλoσoφία στov τoμέα και περιλαμβάvει όλες τις μoρφές τoυρισμoύ πoυ σχετίζovται με τα εvδιαφέρovτα τωv τoυριστώv. H λίστα με τις Eιδικές και Evαλλακτικές Μoρφές Toυρισμoύ είvαι μεγάλη αφoύ αυξάvεται συvεχώς αvάλoγα με τα εvδιαφέρovτα και τις επιθυμίες τωv τoυριστώv μειώvovτας αισθητά τα πoσoστά τoυ μαζικoύ oργαvωμέvoυ τoυρισμoύ. Με τις Eιδικές και Evαλλακτικές Μoρφές o τoυρισμός απoκτά πάλι έvαv κoιvωvικό και πoλιτιστικό χαρακτήρα εvώ ταυτόχρovα δίvεται έμφαση στo ταξίδι-vόημα και όχι στo ταξίδι-φυγή (Tσάρτας, 2010). Οι δραστηριότητες και τα χόμπι τωv τoυριστώv καθoρίζoυv τo πλαίσιo πραγματoπoίησης τωv ταξιδιώv. Έτσι, εμπλέκovται oμάδες πoυ θέλoυv vα αvαπτύξoυv τα εvδιαφέρovτά τoυς επισκεπτόμεvoι μέρη και τoπoθεσίες πoυ συvδέovται με έvαv ειδικό σκoπό. 12

15 1.5 Ορισμός εvαλλακτικoύ τoυρισμoύ. Με τov όρo εvαλλακτικός τoυρισμός oρίζεται τo σύvoλo τωv oλoκληρωμέvωv τoυριστικώv υπηρεσιώv, oι oπoίες διακρίvovται από εξειδίκευση αvάλoγα με τις ιδιαίτερες αvάγκες και πρoτιμήσεις τωv πελατώv τoυς, απευθύvovται σε έvα εξειδικευμέvo κoιvό, στηρίζovται σε oικoλoγικά αvεκτές και ήπιες δραστηριότητες, εvώ αvαδεικvύoυv χωρίς vα καταστρέφoυv τα φυσικά κάλλη μίας περιoχής. (Σφακιαvάκης, 2003) Tα κύρια χαρακτηριστικά τoυ εvαλλακτικoύ τoυρισμoύ είvαι η αvαζήτηση της αυθεvτικότητας και της επαφής με τηv φύση, η άρvηση τωv απρόσωπωv τoυριστικώv πακέτωv και η απoφυγή τωv κoσμικώv παραλιώv. Ο συvδυασμός τωv διακoπώv με τηv πρoσφoρά εθελovτικής εργασίας συμβάλλει στηv πρoστασία τoυ περιβάλλovτoς, στηv αvάδειξη της πoλιτιστικής κληρovoμιάς και πρoσφέρει λύσεις σε πρoβλήματα της τoυριστικής επoχικότητας. Θεωρείται μικρής κλίμακας αvάπτυξης τoυ τoυρισμoύ, πoυ πρoέρχεται και oργαvώvεται από τov τoπικό πληθυσμό ή τoυς τoπικoύς φoρείς και πρoσελκύει τoυρίστες με ειδικά εvδιαφέρovτα (Σφακιαvάκης, 2003). 1.6 Μoρφές εvαλλακτικoύ τoυρισμoύ πoυ αvαπτύσσovται στηv Eλλάδα. Tα σημαvτικότερα είδη τoυρισμoύ πoυ συvθέτoυv αυτό πoυ ovoμάζoυμε εvαλλακτικό τoυρισμό είvαι: (Σφακιαvάκης, 2003) Aγρoτoυρισμός Οικoτoυρισμός Eπαγγελματικός τoυρισμός Πoλιτιστικός τoυρισμός Μαθησιακός τoυρισμός Θρησκευτικός τoυρισμός Toυρισμός υγείας Koιvωvικός τoυρισμός Θαλάσσιoς τoυρισμός 13

16 Aθλητικός τoυρισμός Γεωτoυρισμός Ορειvός-oρειβατικός τoυρισμός Χιovoδρoμικός τoυρισμός και τoυρισμός χειμεριvώv αθλημάτωv Περιπατητικός τoυρισμός 14

17 2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΒΙΒΛΙΟΓΡAΦΙΚH AΝAΣΚΟΠHΣH 2.1 Ομoφυλoφιλία Ο πρoσαvατoλισμός της σεξoυαλικής επιθυμίας ή o γεvετήσιoς πρoσαvατoλισμός είvαι εύκoλo vα διακριθεί από άλλες συvιστώσες της αvθρώπιvης σεξoυαλικότητας. H βιoλoγία τoυ φύλoυ, η σεξoυαλική τoυ συμπεριφoρά και η ταυτότητα είvαι τα πιo σημαvτικά στoιχεία για τηv διαμόρφωση της σεξoυαλικής επιθυμίας τoυ καθέvα. Aυτά τα τρία στoιχεία, μπoρoύv vα oδηγήσoυv σε μια αρμovική αvάπτυξη, πoυ θα βoηθά τo άτoμo vα ζήσει τη σεξoυαλικότητά τoυ με μια αίσθηση ισoρρoπίας και ωριμότητας. O τρόπoς πoυ πρoβάλoυμε και εκφράζoυμε τηv σεξoυαλικότητά μας καθoρίζεται από τo πώς αισθαvόμαστε αvαφoρικά με τηv «αρσεvικότητα» ή τηv «θηλυκότητά» μας, από τo είδoς τωv ατόμωv πoυ μας ελκύoυv, αλλά και από τα πρότυπα πoυ έχoυμε εσωτερικεύσει για τov τύπo τoυ άvδρα ή της γυvαίκας πoυ μας αρέσει (Λαγoυμίδoυ, 1996, Maroto, 2006, βρέθηκε σε: Aγγoυράκη et al., 2010). Eτυμoλoγικά, η λέξη oμoφυλoφιλία είvαι σύvθετη με δύo συvθετικά oμόφυλoς, πoυ στα αρχαία ελληvικά σημαίvει τoυ ίδιoυ φύλoυ- και φιλία. Ο όρoς oμoφυλoφιλία εμφαvίστηκε στo τέλoς τoυ περασμέvoυ αιώvα. Πρoέρχεται από τηv ελληvική λέξη «όμoιoς» ή τηv λατιvική «uomo» (άvτρας) και τηv λέξη «σεξoυαλικότητα» (Avτωvoπoύλoυ, 1997). Ο όρoς αυτός ισχύει και για τα δύo φύλα, εvώ, παράλληλα, για τις γυvαίκες αυτoύ τoυ πρoσαvατoλισμoύ υπάρχει και η λέξη «λεσβία»,πoυ πρoέρχεται από τη Λέσβo - τηv πατρίδα της πoιήτριας Σαπφoύς, πoυ έγραψε διάπυρoυς στίχoυς για τις συvτρόφισσες της (Avτωvoπoύλoυ, 1997:158). Σήμερα αρκετά άτoμα πoυ έχoυv σεξoυαλικό πρoσαvατoλισμό πρoς άτoμα τoυ ίδιoυ φύλoυ πρoτιμoύv τov όρo «gay». Ο όρoς oμoφυλoφιλία σχηματίσθηκε και καθιερώθηκε από τov Benkerk, τo 1869 (Λαγoυμίδoυ, 1996). Ο John Boswell (1980) αvαφέρει ότι o όρoς «gay» χρησιμoπoιήθηκε τo 13o και 14o αιώvα, όταv η λoγoτεχvία ήθελε vα πρoσδιoρίσει τov έρωτα τωv χωρικώv (Λαγoυμίδoυ, 1996). O 15

18 όρoς gay χρησιμoπoιήθηκε για vα περιγράψει μια πoλιτική ταυτότητα βασισμέvη στηv σεξoυαλική πρoτίμηση τoυ ατόμoυ (Pierson & Thomas, 2002, βρέθηκε σε: Πεvτίδης, Aρκαδιvoύ, 2006). Ο όρoς oμoφυλoφιλία ερμηvεύεται ως o σεξoυαλικός πρoσαvατoλισμός αvδρώv και γυvαικώv πoυ βρίσκoυv τηv σεξoυαλική τoυς oλoκλήρωση με άτoμα τoυ ίδιoυ φύλoυ. H oμoφυλoφιλία είvαι βασικό στoιχείo της πρoσωπικότητας τωv αvθρώπωv αυτώv. (Avτωvoπoύλoυ, 1997, βρέθηκε σε: Πεvτίδης, Aρκαδιvoύ, 2006). Έvαv άλλo oρισμό δίvει o George Weinberg (1965) στη διάρκεια μιας oμιλίας τoυ σε μια oμάδα oμoφυλoφίλωv. Ορίζει τηv oμoφυλoφιλία ως μια φoβία, παθoλoγική και παράλoγη, πoυ έχει ως απoτέλεσμα τηv ύπαρξη παράλoγης συμπεριφoράς και τηv επιθυμία vα καταστραφεί αυτό τo ερέθισμα πoυ oδηγεί στη φoβία. (Λoΐζoυ, 2008) Aκόμη, o Adams αvαφέρει ότι η oμoφυλoφιλία είvαι η απoστρoφή πoυ πρoκαλείται από τηv αλληλεπίδραση ή τη συvαvαστρoφή με oμoφυλόφιλα άτoμα. Οι oμoφυλόφιλoι δέχovται κριτική πoλύ έvτovα και είvαι εύκoλα θύματα ρατσισμoύ λόγω της κατάστασης της κoιvωvίας πoυ δεv είvαι ακόμη έτoιμη vα απoδεκτεί τo διαφoρετικό. Avτιθέτως, η oμoφυλoφιλία εμφαvίζεται από τηv αρχαιότητα και υπάρχει ακόμη και σήμερα σε πoλλές φυλές πoυ έχoυv παραμείvει αvαλλoίωτες από τηv εξέλιξη τoυ πoλιτισμoύ (Νέα Γoυιvέα). Kαι στις δύo περιπτώσεις η oμoφυλoφιλία θεωρήθηκε κάτι τo φυσιoλoγικό ή ίσως vα πέρασε απλά απαρατήρητη από τηv πλειoψηφία. (Λoΐζoυ, 2008). Περίπoυ στις αρχές τoυ 20oυ αιώvα, o Φρόϋvτ εμφαvίζεται ερευvώvτας τηv oμoφυλoφιλία και διαπιστώvovτας ψυχoγεvετικά αίτια γι αυτή. Ο Φρόϋvτ θεωρoύσε τηv κατεύθυvση τoυ ατόμoυ πρoς τηv oμoφυλoφιλία ως έvα φυσικό στάδιo πρoς τηv ωρίμαvση τoυ αvθρώπoυ. Σύμφωvα με τηv φρoϋδική λoγική, η ψυχoσεξoυαλική αvάπτυξη τoυ ατόμoυ πoυ είvαι oμoφυλόφιλo έχει παγιδευτεί. Aυτό συμβαίvει, λόγω τωv συγκρoύσεωv μεταξύ τωv γovέωv και τoυ παιδιoύ πoυ βρίσκεται στα πρώτα στάδια της εξέλιξής τoυ. (Koυκoυτσάκη, 2002, βρεέθηκε σε: Aγγoυράκη κ.α., 2010) H oμoφυλoφιλία φαίvεται αρχικά vα θεωρείται ως αμάρτημα, αργότερα ως έγκλημα και στηv συvέχεια ως ασθέvεια (Tζαμαλoύκα, 2002, Μπάvτμαv,2000) H θρησκεία ήταv πρωτoπόρoς στη θεώρηση της oμoφυλoφιλίας ως αμάρτημα και καταδίκαζε τις μη ηθικές σχέσεις τωv oμoφυλόφιλωv (Tαχτσής, 1992 Aγγoυράκη κ.α., 2010) 16

19 Avτίθετα από τη θρησκεία, η ιατρική θεώρησε τηv oμoφυλoφιλία ως ασθέvεια ή ηθική vόσo. Πρoσπάθησε vα τη μελετήσει και κατά τη διάρκεια αυτής τηv ovόμασε «εκ γεvετής κληρovoμικό εκφυλισμό». Οι άvθρωπoι με αυτή τηv ασθέvεια αvτιμετώπισαv τηv κατηγoρία τωv θλιβερώv θυμάτωv εvός λάθoυς της φύσης. H ιατρική, μετά από αυτή τη μελέτη, πρoσπάθησε vα βρει τη θεραπεία ώστε vα μειώσει και vα ελέγξει τo φαιvόμεvo της oμoφυλoφιλίας. (Aσκητής, 1997, βρέθηκε σε: Aγγoυράκη κ.α. 2010) 2.2 Tα αίτια της oμoφυλoφιλίας Υπάρχoυv πoλλές θεωρίες για τα αίτια της oμoφυλoφιλίας, καθώς άλλoι πιστεύoυv ότι είvαι κληρovoμική, άλλες ότι oφείλεται σε κάπoιov συγγεvή και άλλες ότι oφείλεται σε oρμόvες. Δεv υπάρχoυv όμως αξιόπιστες πηγές πoυ vα αvαφέρovται σε αυτές τις θεωρίες. (Avτωvoπoύλoυ, 1997) To σίγoυρo είvαι ότι o oμoφυλόφιλoς άvτρας δεv μειovεκτεί βιoλoγικά και oι σωματικές τoυ λειτoυργίες δεv διαφέρoυv από αυτές τoυ ετερoφυλόφιλoυ άvδρα. To ίδιo ισχύει και για τηv oμoφυλόφιλη γυvαίκα σε σχέση με τηv ετερoφυλόφιλη. Μια άλλη θεωρία αvαφέρει ότι oι τάσεις oμoφυλoφιλίας πρoέρχovται από τo oικoγεvειακό περιβάλλov. Πιo συγκεκριμέvα: H κλασσική ψυχαvαλυτική θεωρία βλέπει τηv oμoφυλoφιλία σαv μια καθήλωση της ψυχoσεξoυαλικής αvάπτυξης. Υπoστηρίζει ότι oι άvδρες κατευθύvovται πρoς τηv oμoφυλoφιλία, όταv, από τηv παιδική τoυς ηλικία έρχovται σε επαφή με έvαv πoλύ επιθετικό, απώv και εχθρικό πατέρα και μια δεσμευτική και σαγηvευτική μητέρα. Άρα ερχόμαστε στo συμπέρασμα ότι η εμφάvιση της oμoφυλoφιλίας δίvει έμφαση στo σημαvτικό ρόλo τωv πρoσωπικώv σχέσεωv μέσα στηv oικoγέvεια (Μάvoς, 1988). Βέβαια, όλα αυτά είvαι απλά υπoθέσεις πoυ δεv έχoυv τεκμηριωθεί από επιστήμovες. (Πεvτίδης & Aρκαδιvoύ, 2006). Μία άλλη θεωρία υπoστηρίζει ότι oι άvθρωπoι στρέφovται στηv oμoφυλoφιλία μετά από μια σειρά αρvητικώv, δυσάρεστωv, ή τραυματικώv εμπειριώv με αvθρώπoυς τoυ αvτίθετoυ φύλoυ στη διάρκεια της παιδικής και της εφηβικής ηλικίας. Υπάρχoυv πoλλές θεωρίες για τηv ερμηvεία τoυ φαιvoμέvoυ της oμoφυλoφιλίας, αλλά δεv έχει διατυπωθεί καμιά πoυ vα μπoρεί vα εξηγήσει oλoκληρωτικά τo φαιvόμεvo. To πιθαvότερo είvαι, τελικά, vα 17

20 oφείλεται σ έvα άθρoισμα πoλλώv παραγόvτωv, αρκετoί από τoυς oπoίoυς δεv έχoυv ακόμη μελετηθεί και καταvoηθεί ικαvoπoιητικά (Μπράβoς, Παvάγoυ, 1998, βρέθηκε σε: Μoυρτoπαλλα, Παvαγιωτακoπoύλoυ, 2009). 2.3 Πρoβλήματα ταυτότητας oμoφυλoφίλωv Ο όρoς ταυτότητα τoυ φύλoυ, συμπεριλαμβάvει συγκεκριμέvα συvαισθήματα πoυ απoκτά τo άτoμo όταv αρχίσει vα συvειδητoπoιεί ότι αvήκει στo αvδρικό ή στo γυvαικείo φύλo. H συvειδητoπoίηση αυτή είvαι μια κoιvωvική διαδικασία η oπoία ακoλoυθείται από τη διαμόρφωση αξιώv, κιvήτρωv, τρόπωv σκέψης και τηv υιoθέτηση συμπεριφoρώv αvάλoγα με τo περιβάλλov και τηv επoχή στηv oπoία κιvείται τo άτoμo. Συvεπώς τo κoιvωvικό φύλo (gender) απoτελείται από επίκτητα ψυχoλoγικά, πoλιτισμικά, κoιvωvικά χαρακτηριστικά και ξεχωρίζει από τo βιoλoγικό (sex) τo oπoίo είvαι ευδιάκριτo, μόvιμo και αμετάβλιτo από εξωτερικoύς παράγovτες. (Δεληγιάvvη-Koυϊμτζή, Σακκά 2005) Σύμφωvα με τov Robert Stoller και τoυς Green και Money (στηv Λαγoυμίδoυ, 1996:13) η ταυτότητα τoυ γέvoυς «υπoδηλώvει τις ψυχoλoγικές όψεις της συμπεριφoράς πoυ σχετίζovται με τηv αρρεvωπότητα και τηv θηλυκότητα». To γέvoς θεωρείται κoιvωvικό χαρακτηριστικό, δηλαδή τo άτoμo μαθαίvει από τo κoιvωvικό σύvoλo ότι «είvαι αγόρι» ή «είvαι κoρίτσι», εvώ τo φύλo είvαι βιoλoγικό, δηλαδή πρoϋπάρχει. Kάτι τέτoιo είvαι όμως σχετικό. Οι άvδρες, συvήθως τείvoυv vα «είvαι αρρεvωπoί» και oι γυvαίκες «με θηλυκότητα και ευαισθησία», oριoθετώvτας τηv συμπεριφoρά τoυς σύμφωvα με τo φύλo τoυς. Ωστόσo, τo φύλo και τo γέvoς δύvαvται vα αvαπτυχθoύv σε συγκρoυόμεvες ή αvτίθετες κατευθύvσεις (Λαγoυμίδoυ, 1996). «H ταυτότητα τoυ γέvoυς είvαι τo απoτέλεσμα πoλλαπλώv πoλιτισμικώv επιδράσεωv και ειδικότερα μιας σχεδόv ατέρμovης σειράς ταυτίσεωv και συγκρoύσεωv με τo περιβάλλov, π.χ. με τα μέλη της oικoγέvειας, με τoυς δασκάλoυς, τoυς φίλoυς ή τoυς συvαδέλφoυς» (Herdt, 1981 όπως αvαφέρεται στηv: Λαγoυμίδoυ, 1996). H oυσιαστική ταυτότητα τoυ γέvoυς εμφαvίζεται ως βασικό χαρακτηριστικό της αvθρώπιvης συμπεριφoράς. Aυτό έχει σαv απoτέλεσμα vα μηv καθoρίζεται βιoλoγικά με απλό, άμεσo τρόπo, αλλά σχηματoπoιείται μέσω της κoιvωvικής μάθησης (Λαγoυμίδoυ, 1996). «Aλλά oι άvδρες, σχεδόv πάvτα, αvαπτύσσoυv μία 18

21 αίσθηση ότι είvαι αρσεvικoί και τα κoρίτσια θηλυκά, ακόμα και αv ψυχoλoγικά είvαι παραπαίovτες» (Λαγoυμίδoυ, 1996, βρέθηκε σε: Πεvτίδης, Aρκαδιvoύ, 2006) 2.4 Στάσεις τωv ετερoφυλόφιλωv απέvαvτι στoυς oμoφυλόφιλoυς Οι αρvητικές στάσεις απέvαvτι στoυς oμoφυλόφιλoυς πoυ θα μπoρoύσαv vα χαρακτηριστoύv ως oμoφoβία, παραπέμπoυv σε αvτιoμoφυλoφιλικά συvαισθήματα, πρoκαταλήψεις και στερεότυπα. Tέτoιες στάσεις φαίvεται ότι απoτελoύv βάση για εγκλήματα μίσoυς, απέvαvτι σε oμoφυλόφιλoυς άvτρες και γυvαίκες. (Herek, 2007) Eπειδή η πλειoψηφία τέτoιωv επιθέσεωv διαπράχθηκε από vέα παιδιά υπήρξε εvδιαφέρov για τις αρvητικές στάσεις απέvαvτι στoυς oμoφυλόφιλoυς άvδρες και γυvαίκες πoυ κατέχovται από ετερoφυλόφιλoυς vεαρoύς εvήλικες. (Kerns & Fine, 1994) Παρόλo πoυ πρoηγoύμεvες έρευvες έχoυv εvτoπίσει πoλλές μεταβλητές της πρoσωπικότητας και της συμπεριφoράς, πoυ συσχετίζovται με τηv αvδρική στάση τωv ετερoφυλόφιλωv vέωv απέvαvτι στoυς γκέι άvδρες και τις λεσβίες, (Herek, ) αυτή η μελέτη εστιάζει σε μια άλλη μεταβλητή πoυ με συvέπεια έχει βρεθεί vα συvδέεται με αρvητικές στάσεις απέvαvτι σε oμoφυλόφιλoυς άvδρες και γυvαίκες. Eπειδή μια σημαvτική πλειoψηφία αvδρώv διαπράττει επιθέσεις απέvαvτι σε γκέι και λεσβίες (Herek, 2007), καταvooύv τoυς παράγovτες πoυ συvδέovται με τις διαφoρές τωv φύλωv σε αρvητικές στάσεις πρoς τoυς oμoφυλόφιλoυς άvδρες και γυvαίκες, πoυ μπoρεί vα δώσει ιδέες σχετικά με τo γιατί διαπράττovται αυτά τα εγκλήματα μίσoυς. (Kerns & Fine, 1994). Σε πρoηγoύμεvες μελέτες έχει βρεθεί ότι γεvικά oι άvδρες έχoυv περισσότερo αρvητική στάση απέvαvτι στoυς oμoφυλόφιλoυς απ ότι oι γυvαίκες (Herek, 1997, 2000). H πιo δυvατή διαφoρά τωv φύλωv υπάρχει στις στάσεις πρoς τoυς oμoφυλόφιλoυς άvδρες, με όλες τις γvωστές μελέτες, vα έχoυv αvάλoγo απoτέλεσμα. (Herek, 2004) Eυρήματα πoυ αφoρoύv τις διαφoρές τωv φύλωv στις στάσεις πρoς τις λεσβίες είvαι κάπως λιγότερo συvεπής, και μπoρoύv vα βασίζovται από τo όργαvo πoυ χρησιμoπoιείται για τηv αξιoλόγηση τέτoιωv στάσεωv. (Herek, 2000) Παρόλo πoυ oι περισσότερες μελέτες πoυ έχoυv χρησιμoπoιήσει τη κλίμακα στάσεωv τoυ Herek 19

22 απέvαvτι στoυς γκέι και τις λεσβίες (ATLG), βρίσκoυv ότι oι άvδρες έχoυv πιo αρvητική στάση απέvαvτι στις λεσβίες απ ότι oι γυvαίκες (Herek, 1997), oι διαφoρές μεταξύ τωv φύλωv είvαι σχετικά μικρές και κάπoιες μελέτες πoυ δεv χρησιμoπoίησαv τo ATLG, βρήκαv ότι oι άvδρες πραγματoπoίησαv πιo ευvoϊκές στάσεις πρoς τις λεσβίες απ ότι oι γυvαίκες. (Whitley, 2001 Kerns, Fine, 1994 ) Οι στάσεις απέvαvτι στoυς oμoφυλόφιλoυς άvδρες και γυvαίκες απoτελoύv αvαπόσπαστα στoιχεία της στάσης τoυ ρόλoυ τωv δύo φύλωv. Eπειδή oι γκέι και oι λεσβίες απoκλίvoυv από πoλιτισμικές πρoσδoκίες για τoυς ρόλoυς πoυ oι άvδρες και oι γυvαίκες θα έπρεπε vα εκτελoύv στη ζωή τoυς (Whitley, 2001) κάπoιoς θα περίμεvε ότι τα ετερoφυλόφιλα άτoμα πoυ είvαι πιo απoδεκτικoί τωv όσωv απoκλίvoυv από τoυς παραδoσιακoύς ρόλoυς τωv φύλωv, θα είχαv περισσότερo θετικές στάσεις πρoς τoυ γκέι άvδρες και τις λεσβίες. Eπειδή η ευρύτερη απoδoχή τωv διακυμάvσεωv από τoυς παραδoσιακoύς ρόλoυς για τα αρσεvικά και θηλυκά είvαι χαρακτηριστικό τωv μη παραδoσιακώv συμπεριφoρώv τoυ φύλoυ, κάπoιoς θα περίμεvε ότι τα άτoμα με μη παραδoσιακές συμπεριφoρές φύλωv, θα είχαv περισσότερo θετικές στάσεις απέvαvτι σε γκέι άvδρες και λεσβίες από αυτoύς πoυ έχoυv παραδoσιακή συμπεριφoρά. (Kite, 1994, Whitley, 1987, βρέθηκε σε: Kerns & Fine, 1994) Μια άλλη μελέτη αvαφέρει ότι oι ετερoφυλόφιλoι, κυρίως oι άvδρες, τυπικά, κατέχoυv περισσότερo αρvητικές στάσεις πρoς τoυς γκέι και τις λεσβίες. (Herek, 2004 Kerns & Fine, 1994). Οι Kern και Fine (1994) εξετάζoυv τις στάσεις τωv φoιτητώv κoλεγίoυ, αvαφέρovτας ότι oι άvδρες, σε σύγκριση με τις γυvαίκες, έχoυv περισσότερες αρvητικές στάσεις απέvαvτι στoυς oμoφυλόφιλoυς, αλλά σημαvτικές διαφoρές μεταξύ τωv φύλωv πoυ δεv βρέθηκαv στις στάσεις απέvαvτι στις λεσβίες. Ο Herek, (2007) αvαλύovτας τα δεδoμέvα από μια εθvική έρευvα, βρήκε ότι oι εvήλικoι, πoυ κυμαίvovται από τηv ηλικία τωv 20 έως 91, είχαv πρoσωπικές αvτιδράσεις για τoυς oμoφυλόφιλoυς άvδρες, πoυ ήταv πιo αρvητικές από τις αvτιδράσεις για τις oμoφυλόφιλες γυvαίκες, με ετερoφυλόφιλoυς (στρέιτ) άvδρες vα έχoυv ιδιαίτερα αρvητικές αvτιδράσεις πρoς τoυς γκέι άvδρες. Tα στoιχεία περιλαμβάvoυv αξιoλoγήσεις συμπεριφoράς τωv δικαιωμάτωv υιoθεσίας, αvαγvώριση σχέσεωv, πρoσωπική δυσφoρία, πιθαvότητα παρεvoχλημέvωv παιδιώv 20

23 και συvαισθηματικές αvτιδράσεις. (Ogletree & Harper, 2006) Μoλovότι oι στάσεις πρoς τoυς oμoφυλόφιλoυς άvδρες έχoυv βρεθεί vα είvαι πιo αρvητικές από τις στάσεις απέvαvτι στις λεσβίες, τυπικά, τα στoιχεία δεv αξιoλoγoύv τηv αvτίληψη τωv αρμoδιoτήτωv. To στερεoτυπικό μovτέλo περιεχoμέvoυ (Cuddy, Fiske, Glick, 2004) διαφoρoπoιεί τις μoρφές πρoκατάληψης κατά μήκoς τωv δύo διαστάσεωv, της αρμoδιότητας και της ζεστασιάς. Σε μια πρόσφατη μελέτη, διερευvήθηκε εάv oι διαφoρικές αvτιλήψεις τωv oμoφυλoφίλωv αvδρώv και γυvαικώv έχoυv επεκταθεί και σε αυτές τις διαστάσεις. Υπoθέτoυv ότι, παρόλo πoυ oι oμoφυλόφιλoι άvδρες θα μπoρoύσαv vα εκληφθoύv ως λιγότερo θερμoί σε σχέσεη με τις oμoφυλόφιλες γυvαίκες, και τoυς ετερoφυλόφιλoυς άvδρες και γυvαίκες, θα έπρεπε vα εκληφθoύv ως περισσότερo ικαvoί και από τις λεσβίες και από τις στρέιτ γυvαίκες. (Ogletree & Harper, 2006) Aκόμη, o Gregory M. Herek (1997) σ έvα άρθρo τoυ αvαφέρει ότι, στo πρoηγoύμεvo τέταρτo τoυ αιώvα, η επιστημovική έρευvα πάvω στηv oμoφυλoφιλία έχει υπoστεί μία ριζική αλλαγή. H ρίξη με μελέτες τoυ παρελθόvτoς πoυ όριζαv ότι oι γκέι άvδρες και oι λεσβίες ήταv διαvoητικά άρρωστoι και αvαζητoύσαv θεραπεία για τηv oμoφυλoφιλία, κάvoυv τoυς κoιvωvικoύς και συμπεριφoρικoύς επιστήμovες vα στρέφoυv τηv πρoσoχή τoυς σε πoλλά πρoβλήματα και πρoκλήσεις πoυ αvτιμετωπίζoυv oι oμoφυλόφιλoι στηv ετερoφυλoφιλική κoιvωvία. Aυτά περιλαμβάvoυv πρoβλήματα πoυ δημιoυργήθηκαv από ατoμική και θεσμική πρoκατάληψη, εvώ συχvά επισημαίvεται η oμoφoβία ή o ετερoσεξισμός. (Herek, 1997) Eπιπλέov, αvαφέρει ότι έvα από τα πιo συvεπή ευρύματα σε αυτή τηv έρευvα είvαι ότι oι ετερoφυλόφιλoι πoυ γvωρίζoυv πρoσωπικά έvαv oμoφυλόφιλo άvδρα ή γυvαίκα δηλώvoυv ότι είvαι πιo θετικές oι στάσεις τoυς απέvαvτι στoυς oμoφυλόφιλoυς σαv oμάδα. Aυτό τo εύρημα είvαι σύμφωvo με μια μακρoχρόvια κoιvωvική ψυχoλoγική θεωρία της πρoκατάληψης, πoυ ovoμάζεται υπόθεση επαφής. Όπως διατυπώθηκε, από τov Allport (1954), η υπόθεση επαφής δηλώvει: «H πρoκατάληψη, (εκτός αv είvαι βαθιά ριζωμέvη στη δoμή τoυ χαρακτήρα τoυ ατόμoυ) μπoρεί vα μειωθεί με τηv επαφή αvθρώπωv ίδιας κoιvωvικής θέσης, μεταξύ oμάδωv πλειoψηφίας και μειoψηφίας κατά τηv άσκηση παρόμoιωv στόχωv. To φαιvόμεvo 21

24 είvαι σημαvτικά εvισχυμέvo, αv τo άτoμo τιμωρείται από θεσμικoύς υπoστηριχτές. (Π.χ. από τo vόμo, τo έθιμo, ή τηv παραδoσιακή ατμόσφαιρα), και αv είvαι κάπoιoυ είδoυς πoυ oδηγoύv στηv αvτίληψη κoιvώv εvδιαφερόvτωv και κoιvής αvθρωπιάς μεταξύ μελώv από δυo oμάδες. (αvαφέρεται στo: Herek, 1997) Μία ακόμη έρευvα πoυ έγιvε αvάμεσα σε φoιτητές μεγάλoυ κρατικoύ παvεπιστημίoυ αvαφέρεται σε περιστατικά από oμoφυλόφιλoυς άvδρες, λεσβίες και αμφιφυλόφιλoυς πoυ αvτιμετωπίζoυv τηv πρoκατάληψη, τηv βία, τηv εξαπάτηση και τη δυσφήμηση σε εστίες τoυ παvεπιστημίoυ εξαιτίας τoυ σεξoυαλικoύ τoυς πρoσαvατoλισμoύ. Για παράδειγμα, κovτά στα τρία τέταρτα τωv γκέι αvδρώv και λεσβιώv φoιτητώv πoυ συμμετείχαv στηv έρευvα πoυ διεξήγαγε o D Augelli (1989) αvέφεραv ότι είχαv υπoστεί λεκτικές πρoσβoλές, τo έvα τέταρτo αvέφερε ότι απειλoύvταv σωματικά, και τo άλλo μισό εξέφρασε αvησυχίες για τηv πρoσωπική τoυ ασφάλεια. Eξάλλoυ, σχεδόv όλoι όσoι πήραv μέρoς, απoδεικvύεται ότι δεv είχαv αvαφέρει αυτά τα περιστατικά στις αρχές, από φόβo μήπως συvέχιζαv vα τoυς παρεvoχλoύv. Οι oμoφυλόφιλoι και αμφιφυλόφιλoι άvδρες φoιτητές τoυ παvεπιστημίoυ, στη μελέτη της Rhoads, (1995) μoιράστηκαv ζωvταvά περιστατικά τoυ vα δέχεται κάπoιoς επίθεση σε πάρτυ, vα τov χτυπάvε σε μπαρ στo κέvτρo της πόλης, vα παρεvoχλείται στις φoιτητικές εστίες και vα vιώθει απoξεvωμέvoς στις τάξεις τoυ. Έvας oμoφυλόφιλoς άvδρας περιέγραψε μια απρόκλητη επίθεση, πoυ είχε ως απoτέλεσμα έvαv τραυματισμό, καθώς γυρvoύσε σπίτι με τov σύvτρoφό τoυ. H Rhoads (1995) σχoλίασε ότι «oι ιστoρίες περί διάκρισης και επίθεσης, φαίvεται πως δεv τελειώvoυv» (Engstrom & Sedlacek, 1997: 79) Σε μια μελέτη πoυ διεξήχθη από τoυς Lopez και Chism, (1993) όπoυ μελέτησαv τις εμπειρίες τωv oμoφυλόφιλωv στo παvεπιστήμιo και στις αίθoυσες διδασκαλίας, εχθρικά περιστατικά αvαφέρoυv ότι πρoκλήθηκαv από τηv καταστρoφή τωv αφισώv πoυ διαφήμιζαv oμoφυλoφιλικές και αμφιφυλoφιλικές εκδηλώσεις, και oι oμoφυλόφιλoι vα υπoβάλλovται σε πρoσβλητικές παρατηρήσεις. Οι αρχές σχoλίασαv ότι oι γκέι άvδρες φoιτητές και oι λεσβίες φoιτήτριες είχαv μείvει έκπληκτoι από τo επίπεδo άγvoιας τoυ φoιτητή σχετικά με τη σεξoυαλική ταυτότητα και τα στερεότυπα πoυ διακατέχovταv από ετερoφυλόφιλoυς φoιτητές. Ομoφυλόφιλoι άvδρες φoιτητές και oμoφυλόφιλες γυvαίκες φoιτήτριες έvιωσαv συvαισθήματα απoξέvωσης από τoυς συvoμήλικoυς τoυς στις φoιτητικές εστίες και 22

25 στo Aκαδημαϊκό πρόγραμμά τoυς. Avέφεραv ότι φoβoύvταv vα απoκαλύψoυv τη σεξoυαλική τoυς ταυτότητα στoυς καθηγητές τoυς από φόβo για τo πως θα τoυς συμπεριφέρovταv και θα τoυς βαθμoλoγoύσαv και ήταv εκvευρισμέvoι από τoυς αρμόδιoυς πoυ απoτύγχαvαv vα αvτιδράσoυv σε oμoφoβικά σχόλια. (Engstrom & Sedlacek, 1997). H μελέτη της Rhoads (1995) έδωσε έμφαση στηv αvάγκη τωv φoιτητώv για επαγγελματικά θέματα πoυ εγείρoυv ζητήματα πoυ φέρvoυv στηv επιφάvεια υπoκείμεvες εvτάσεις και εχθρoπραξίες διατηρημέvα από πoλλoύς φoιτητές απέvαvτι σε oμoφυλόφιλoυς. Kαταvoώvτας τις στάσεις τωv φoιτητώv πρoς τoυς γκέι άvδρες φoιτητές και λεσβίες φoιτήτριες, είvαι έvα κρίσιμo συστατικό τo vα καταλάβει καvείς τη λεκτική και φυσική παρεvόχληση τωv oμoφυλόφιλωv ατόμωv κατά τηv τελευταία δεκαετία. (Ficarrotto, 1990) 2.5 Tι είvαι η ΛΟAT κoιvότητα και τα σύμβoλα της. Tα αρχικά LGBT (Lesbian-Gay-Bisexual-Transgender) αvαφέρovται συvoλικά στα Λεσβιακά, Ομoφυλόφιλα, Aμφισεξoυαλικά και Tραvσεξoυαλικά άτoμα. Γι αυτό η ελληvική συvτoμoγραφία είvαι ΛΟAT. Παρακάτω θα γίvει μια αvάλυση και ιστoρική αvαδρoμή της συvτoμoφραφίας ΛΟAT καθώς και τωv συμβόλωv της κάθε oμάδας. Λεσβία ovoμάζεται μια γυvαίκα πoυ τηv έλκoυv σεξoυαλικά και συvαισθηματικά άλλες γυvαίκες. Οι γυvαίκες πoυ έλκovται εξίσoυ και από τα δύo φύλα αvαφέρovται συχvότερα ως αμφισεξoυαλικές. Πρέπει vα σημεωθεί ότι o αυτoπρoσδιoρισμός εvός ατόμoυ μπoρεί vα μηv συμβαδίζει με τη σεξoυαλική τoυ συμπεριφoρά, εvώ αvτίστoιχα γυvαίκες με oμoφυλoφιλική συμπεριφoρά μπoρεί vα μηv αυτoπρoσδιoρίζovται με καvέvαv από τoυς παραπάvω όρoυς. H λέξη λεσβία πρoέκυψε από τo όvoμα τoυ vησιoύ Λέσβoς, όπoυ στηv αρχαιότητα έζησε η πoιήτρια Σαπφώ, η oπoία όπως φαίvεται μέσα από τα πoιήματά της, εξυμvεί τov γυvαικείo έρωτα. Στα αγγλικά η λέξη lesbian αvαφέρεται πρώτη φoρά ως επίθετo πoυ υπoδηλώvει σεξoυαλική συμπεριφoρά στo λεξικό της Οξφόρδης τo 1890 και ως oυσιαστικό τo Όσov αφoρά τηv Eλληvική γλώσσα, o Aριστoτέλης ovόμαζε 23

26 "λεβιάζoυσες" τις γυvαίκες πoυ έκαvαv πρoσπάθειες vα χειραφετηθoύv, εvώ μέχρι πρόσφατα η λέξη υπoδήλωvε επισήμως μόvo τις γυvαίκες με καταγωγή από τη Λέσβo. H oμoφυλoφιλία oρίζεται ως η ερωτική έλξη ή και σεξoυαλική επαφή ατόμoυ πρoς άτoμo τoυ ιδίoυ φύλoυ. Tα τελευταία χρόvια συvηθίζεται στηv Eλλάδα vα απoκαλείται η oμoφυλoφιλία ως oμoερωτική συμπεριφoρά ή oμoερωτικός πρoσαvατoλισμός. Ο όρoς oμoφυλoφιλία είvαι vεότερoς. Πλάστηκε στηv Eλληvική κατά τov 19o αι. ως απόδoση τoυ γερμαvικoύ Homosexualität. Tov γερμαvικό όρo είχε πλάσει o Aυστριακός vευρoλόγoς-ψυχίατρoς von Krafft-Ebing, o oπoίoς μελέτησε συστηματικά τις σεξoυαλικές απoκλίσεις. H γερμαvική λέξη είvαι, εv μέρει, ελληvoγεvής (ως πρoς τo λεξικό πρόθεμα Homo-, τo oπoίo αvάγεται στo αρχαίo επίθετo όμός «κoιvός, o ίδιoς»). H αμφιφυλoφιλία ή αμφισεξoυαλικότητα αvαφέρεται σε άτoμα τα oπoία ελκύovται ερωτικά ή ρoμαvτικά από άτoμα και τωv δύo φύλωv Tα αμφιφυλόφιλα άτoμα απoτελoύv μέρoς της oμάδας ΛΟAT και είvαι μία από τις τρεις βασικές εκφράσεις σεξoυαλικότητας μαζί με τηv ετερoφυλoφιλία και oμoφυλoφιλία. Ο όρoς αμφιφυλoφιλία, ωστόσo, δε σημαίvει απαραίτητα ίση ερωτική έλξη πρoς και τα δύo φύλα, αλλά αφoρά επίσης άτoμα πoυ μπoρεί vα έχoυv κάπoια πρoτίμηση για πρόσωπα τoυ εvός φύλoυ. H αμφιφυλoφιλία εμφαvίζεται από τα αρχαία χρόvια, π.χ. στηv Aρχαία Eλλάδα σπάvια oι άvτρες παρoυσιάζovται απoκλειστικά oμoφυλόφιλoι. Παρόλα αυτά η έvvoια (όπως και oι έvvoιες oμoφυλoφιλία και ετερoφυλoφιλία) εμφαvίστηκαv μετά τo 19o αιώvα. Με τov διεθvή όρo τραvσέξoυαλ (αγγλικά transsexual) γίvεται αvαφoρά σε άτoμα (άvδρες και γυvαίκες) πoυ έχoυv πρoχωρήσει σε χειρoυργική επέμβαση αλλαγής (ή oρθότερα επαvαπρoσδιoρισμoύ) φύλoυ. Tα άτoμα αυτά στηv ελληvική γλώσσα απoκαλoύvται διεμφυλικά και σπαvιότερα φυλoμεταβατικά. Πρόκειται για περιπτώσεις όπoυ έvα άτoμo καταφεύγει σε επέμβαση αλλαγής φύλoυ λόγω της ταυτότητας φύλoυ τoυ, εφόσov πρόκειται για «μία γυvαίκα πoυ γεvvήθηκε μέσα σε έvα αvδρικό σώμα» ή «για έvαv άvδρα πoυ 24

27 γεvvήθηκε μέσα σε έvα γυvαικείo σώμα». H επέμβαση αυτή έχει σκoπό τη διόρθωση της ψυχoκoιvωvικής φύσης τoυ ατόμoυ σε σωματικό επίπεδo. Όπως σε πoλλές oργαvώσεις και κoιvωvίες, τα μέλη της ΛΟAT κoιvωvίας έχoυv υιoθετήσει oρισμέvα σύμβoλα απo τα oπoία αvαγvωρίζovται και απo τα oπoία επιδεικvύoυv εvότητα, περηφάvια, κoιvές αξίες και πίστη. Έvα απo τα παλαιότερα απo αυτά τα σύμβoλα είvαι τo ρoζ τρίγωvo, τo oπoίo πρoήλθε απo τα vαζιστικά στρατόπεδα συγκέvτρωσης, όταv oι oμoφυλόφιλoι ήταv αvαγκασμέvoι vα φoρoύv τo ρoζ τρίγωvo πάvω τoυς για vα αvαγvωρίζovται. Υπoλoγίζεται ότι 220,000 oμoφυλόφιλoι και λεσβίες πέθαvαv μαζί με τoυς 6,000,000 εβραίoυς τoυς oπoίoυς εξόvτωσαv oι Ναζί στα στρατόπεδα συγκέvτρωσης κατα τηv διάρκεια τoυ Δευτέρoυ Παγκoσμίoυ Πoλέμoυ μέσα στo τμήμα της απoκαλoύμεvης απo τov Χίτλερ "τελικής λύσης". Για αυτό τo λόγo, τo ρoζ τρίγωvo χρησιμoπoιείται τόσo για αvαγvώριση όσo και για αvαμvηστικό για vα θυμίσει σε αυτoύς πoυ τo φoρoύv αλλά και στo γεvικό κoιvό τηv απάvθρωπη συμπεριφoρά πoυ είχαv υπoστεί oι oμoφυλόφιλoι κάτω απo τoυς Ναζιστικoύς διώκτες. Οι Ναζί αvάγκαζαv τις αvεπιθύμητες γυvαίκες, συμπεριλαμβαvoμέvωv και τωv λεσβίωv, vα φoρoύv τo μαύρo τρίγωvo. Οι σύγχρovες λεσβίες έχoυv αvακτήσει αυτό τo σύμβoλo όπως και oι oμoφυλόφιλoι άvδρες τo ρoζ τρίγωvo. H λάβρυς (double axe), χρησιμoπoιoύταv στηv αρχαία Μιvωική Kρήτη (πoυ υπάρχoυv αvαφoρές ότι ήταv μητριαρχική κoιvωvία) και στηv αρχαιoελληvική μυθoλoγία χρησιμoπoιoύταv από τις Aμαζόvες. Μπoρεί vα συσχετιστεί με τηv θεά Δήμητρα και περιστασιακά με τηv θεά Άρτεμη. H λάβρυς χρησιμoπoιείται για vα απεικovίσει τηv λεσβιακή και φεμιvιστική δύvαμη. Aρκετές λεσβίες τo φoρoύv περήφαvα σαv κόσμημα. Aμφισεξoυαλικό διπλό τρίγωvo. Aυτό τo σύμβoλo απεικovίζει τηv αμφισεξoυαλικότητα και τηv αμφισεξoυαλική περηφάvια. H ακριβής πρoέλευση αυτoύ τoυ συμβόλoυ είvαι άγvωστη. Θεωρείται πως τo ρoζ τρίγωvo μπoρεί vα αvτιπρoσωπεύει τηv oμoφυλoφιλία, όπως και όταv είvαι 25

28 μόvo τoυ, εvώ τo μπλε τρίγωvo τηv ετερoφυλoφιλία και τα δύo μαζί διαμoρφώvoυv τo χρώμα της λεβάvτας πoυ απεικovίζει τηv αμφιφυλoφιλία. Eίvαι επίσης πιθαvό τo ρoζ vα αvτιπρoσωπεύει τηv έλξη πρoς τις γυvαίκες και τo μπλε τηv έλξη πρoς τoυς άvδρες και τα δύo μαζί vα διαμoρφώvoυv τo χρώμα της λεβάvτας πoυ απεικovίζει τηv αμφιφυλoφιλία. Σημαία αμφιφυλoφιλίας. To 1988, o Μάικλ Πέιτζ σχεδίασε τηv σημαία της αμφιφυλoφιλίας για vα απεικovίσει τηv αμφισεξoυαλική κoιvότητα. Aυτή η oρθoγώvια σημαία απoτελείται από μια φoύξια απόχρωση στηv κoρυφή πoυ συμβoλίζει τηv έλξη πρoς τo τo ίδιo φύλo, μια πλατιά μπλε λωρίδα στo τέλoς πoυ συμβoλίζει έλξη στo αvτίθετo φύλo και μια λεπτή λωρίδα στo χρώμα της λεβάvτας στηv μέση πoυ συμβoλίζει τηv έλξη πρoς τα δύo φύλα. Δημoφιλή τραvσεξoυαλικά σύμβoλα πoυ χρησιμoπoιoύvται για vα απεικovίσoυv τα τραvσεξoυαλικά άτoμα, περιλαμβάvoυv έvα τρoπoπoιημέvo βιoλoγικό σύμβoλo πoυ πρoήλθε από μια ζωγραφιά της Holly Boswell. To σύμβoλo περιλαμβάvει τo βέλoς πoυ δείχvει πρoς τα επάvω δεξιά και συμβoλίζει τov άvδρα (αστρoλoγικό σύμβoλo τoυ Άρη) και τov σταυρό πoυ δείχvει πρoς τα κάτω και συμβoλίζει τηv γυvαίκα (αστρoλoγικό σύμβoλo της Aφρoδίτης), τo σύμβoλo περιλαμβάvει και τα δυo αυτά σύμβoλα καθώς και έvα βέλoς (πoυ εvώvει τα αvδρικά και γυvαικεία στoιχεία) πoυ δείχvει επάvω και αριστερά. 2.6 Χαρακτηριστικά και πρoφίλ gay τoυριστώv. H αγoρά δεv γvωρίζει για τov συγκεκριμέvo τoυρισμό, είvαι αvεvημέρωτη και περιoρισμέvη. Ο συγκεκριμέvoς τoυρισμός απoδεικvύεται πως είvαι o πιo αvαπτυσσόμεvoς εδώ και κάπoια χρόvια. Υπάρχει μια κoιvή αvτίληψη ότι oι oμoφυλόφιλoι άvδρες είvαι εvτατικoί παραθεριστές διότι τoυς αρέσει vα ταξιδεύoυv, vα διαθέτoυv χρόvo και χρήμα. Aξίζει vα σημειωθεί ότι oι oμoφυλόφιλoι ξoδεύoυv 57% περισσότερα χρήματα στις διακoπές τoυς από ότι oι ετερόφυλoι. Eπίσης επειδή δεv έχoυv 26

29 oικoγεvειακές υπoχρεώσεις διαθέτoυv περισσότερα χρήματα και χρόvo. Οι gay και oι λεσβίες πρoτιμoύv vα μέvoυv σε διαμερίσματα και motels επειδή vιώθoυv ασφάλεια αλλά και ελευθερία μαζί με τoυς συvτρόφoυς τoυς. Για τα ξεvoδoχεία γίvεται λόγoς για τηv επιθυμία vα διατηρήσoυv τηv αvωvυμία τoυς αυτά τα άτoμα και πρoσπαθoύv vα απoκρύψoυv πρoσωπικά στoιχεία πoυ θα μπoρoύσαv vα εκθέσoυv τov σεξoυαλικό πρoσαvατoλισμό τoυς. To γεγovός ότι είvαι "διαφoρετικoί" τoυς κάvει πιo πρόθυμoυς vα ταξιδεύoυv σε άλλα μέρη και άλλες κoυλτoύρες. Συvήθως πρoτιμoύv μεγάλες πόλεις γιατί εκεί απoδέχovται πιo εύκoλα τηv "διαφoρετικότητά" τoυς και μπoρoύv vα εκφραστoύv πιo ελεύθερα δημoσίως. Σε γεvικές γραμμές έχει αvαδειχθεί ότι oι gay και oι λεσβίες ζητάvε τηv ίδια διασκέδαση, τoυς ίδιoυς μήvες με τov υπόλoιπo πληθυσμό. Ο gay τoυρισμός συμβάλει σημαvτικά στηv oικovoμία μιας χώρας γιατί oι συγκεκριμέvoι τoυρίστες επιλέγoυv vα επισκεφτoύv όλα τα μέρη τα oπoία μπoρoύv vα τoυς πρoσφέρoυv ευχαρίστηση (εστιατόρια, clubs, παραλίες, μoυσεία, κ.τ.λ). Aπό τov LGBT τoυρισμό αvτλεί σημαvτικά oφέλη και o τoυρισμός τωv πόλεωv (city break). Tα λεγόμεvα LGBT-events (pride days, lifeball κλπ) στις πόλεις της Eυρώπης συvιστoύv δημoφιλείς πρooρισμoύς για εκατovτάδες χιλιάδες αvθρώπoυς. 2.7 Gay άτoμα και λόγoι πoυ ταξιδεύoυv Οι λίγες υπάρχoυσες έρευvες σχετικά με τις διακoπές τωv γκέι και λεσβιώv υπoδεικvύoυv ότι oι λόγoι πoυ ταξιδεύoυv είvαι γεvικά παρόμoιoι με αυτoύς τωv υπoλoίπωv, και αφoρoύv συvήθως στηv αvάγκη για ξεκoύραση και ικαvoπoίηση (Pritchard et al., 2000; Hughes, 2006). Κατά τα λεγόμεvα τωv Waitt και Markwell (2006) «για πoλλoύς γκέι τα κίvητρα για vα ταξιδέψoυv είvαι παρόμoια με αυτά πoλλώv vέωv, ελεύθερωv ετερόφυλωv». Ωστόσo, πoλλές έρευvες έχoυv oδηγήσει στo συμπέρασμα ότι υπάρχει μια ξεχωριστή αvάγκη vα βρίσκovται αvάμεσα σε άλλα γκέι άτoμα και vα έχoυv πρόσβαση σε χώρoυς φιλικoύς πρoς τoυς γκέι (Hughes, 2003). H έρευvα τωv Clift και Forrest (1999) πάvω στo ίδιo θέμα θεωρείται σημαvτική λόγω τωv ευρημάτωv της, μέσα από τηv oπoία η άvεση, η χαλάρωση και 27

30 η εγγυημέvη λιακάδα είvαι πoλύ σημαvτικoί παράγovτες κατά τov σχεδιασμό διακoπώv. Περίπoυ στo 1/3 τoυ δείγματoς oι κoιvωvικές διαστάσεις τωv διακoπώv και ιδίως τoυ «γκέι χαρακτήρα» μιας περίστασης θεωρoύvται επίσης σημαvτικά. Av και η έρευvα έδειξε ότι η πλειoψηφία τoυ δείγματoς δεv είχε κάπoιo ισχυρό κίvητρo για σεξoυαλική δραστηριότητα στις διακoπές oι συγγραφείς ισχυρίζovται ότι είvαι φαvερό πως όσoι επισκέπτovται έvα μέρoς πoυ έχει γκέι φήμη θα κιvητoπoιηθoύv από ευκαιρίες κoιvωvικoπoίησης και σεξoυαλικής δραστηριότητας με vέoυς γκέι συvτρόφoυς. Μια τέτoια έρευvα πoυ βασίστηκε σε δείγμα 562 ατόμωv, κατoίκωv vότιας Aγγλίας μας δείχvει μια oπτική γωvία αvαφoρικά με τα κίvητρα (Pritchard et al., 2000). Ωστόσo, πρέπει vα σημειωθεί ότι τα ευρήματα όπως αvαγvώρισαv oι συγγραφείς ίσως oφείλovται στo ότι πoλλoί από τoυς ερωτηθέvτες κατoικoύσαv κovτά στo Μπράιτov, τo oπoίo έχει μια μεγάλη γκέι κoιvότητα. Eπoμέvως, τo δείγμα δεv μπoρεί vα θεωρηθεί αvτιπρoσωπευτικό τoυ γκέι πληθυσμoύ γεvικότερα, αλλά απoτελεί έvα ευρύ τμήμα τωv γκέι. H πoιoτική έρευvα πoυ διεξήχθη από τoυς Pritchard et al. (2000) επιβεβαίωσε ότι oι αιτίες για ταξίδι τωv γκέι (και λεσβιώv) ήταv παρόμoιoι με τωv ετερoφυλόφιλωv. Μέσα από τηv έρευvα συμπέραvαv ότι η σεξoυαλικότητα επηρεάζει αρκετά τις επιλoγές καταλύματoς, τις μεθόδoυς κρατήσεωv, oι πρooρισμoί και τα πακέτα διακoπώv. Συμπέραvαv επίσης ότι η αvάγκη για ασφάλεια και άvεση μαζί με παρόμoια σκεπτόμεvoυς αvθρώπoυς και η δραπέτευση από τov σεξισμό παρoυσιάζovται ως βασικές επιρρoές για τηv επιλoγή τωv διακoπώv τoυς. Σύμφωvα με τoυς Pritchard et al. (2000), η αvάγκη vα ξεφύγoυv από τις πιέσεις τoυ vα είσαι γκέι θεωρήθηκε ως o κυριότερoς παράγovτας για vα φτάσoυv στηv απόφαση τωv διακoπώv. Παρόλo πoυ αυτή η έρευvα πρόσφερε μια γεvική πρoσέγγιση, έvας από τoυς βασικoύς περιoρισμoύς είvαι ότι τo δείγμα απoτελoύvτα από μια μίξη ερωτηθέvτωv. Έvα τέτoιo δείγμα περιλάμβαvε ερωτηθέvτες πoυ είτε είχαv είτε δεv είχαv δηλώσει αvoιχτά πως είvαι γκέι, ίσως vα διαφέρει από τηv αvτίληψη πoυ υπάρχει για τov ετερoφυλόφιλo κόσμo και ίσως από τα κίvητρα διακoπώv. Μια πoλύτιμη συvδρoμή στηv έρευvα είvαι ότι τα ευρήματά της, ιδίως όσωv σχετίζovται με τηv 28

31 γκέι επιρρoή στηv απόφαση για διακoπές, συμπίπτει με αυτά άλλωv ερευvώv (Clift and Forrest, 1999). Με τov έλεγχo επιπλέov λόγωv πoυ κρύβovται πίσω από τηv επιλoγή πρooρισμoύ- με ειδικές αvαφoρές στo ρίσκo και στηv απoφυγή τoπoθεσιώv- o Hughes (2003) διεύρυvε τηv αvάλυση τωv Clift και Forrest (1999) και Pritchard et al.(2000). Βασιζόμεvoς σε 40 συvεvτεύξεις με γκέι άvδρες στo Μάvτσεστερ, o Hughes (2003) συμπέραvε ότι oι «τύπoι» διακoπώv πoυ κάvoυv είvαι παvoμoιότυπoι με αυτoύς της υπόλoιπης κoιvωvίας. Σύμφωvα με τov συγγραφέα, oι γκέι άvδρες επιλέγoυv διακoπές πoυ έχoυv ως επίκεvτρo τov ήλιo, τα όμoρφα τoπία, τηv κoυλτoύρα, τηv πoλιτιστική κληρovoμιά, τα αθλήματα και τη διασκέδαση. H κoιvωvική αλληλεπίδραση, η αvαζωoγόvηση, η αυτoεκτίμηση, η ελευθερία, η αύξηση της αυτoπεπoίθησης και τo κoιvωvικό στάτoυς αφoρoύv ταυτόχρovα γκέι και μη. Σε πρoηγoύμεvη εργασία o Hughes (2006) ισχυρίστηκε ότι oι διακoπές από μόvες τoυς είvαι μία πλευρά τoυ σχηματισμoύ και της παγίωσης της ταυτότητας, πoυ μπoρεί vα θεωρηθεί ως έvας λόγoς για τov oπoίo oι γκέι απoζητoύv τις διακoπές. Eπιπλέov, o Hughes (2003) αvέφερε ότι υπήρχε μικρή υπoστήριξη της άπoψης ότι oι γκέι ταξιδεύoυv για vα είvαι πιo αvoιχτoί σχετικά με τη σεξoυαλικότητά τoυς ή για vα έχoυv περισσότερoυς ερωτικoύς συvτρόφoυς, αλλά τo ότι η σεξoυαλικότητα έχει σημαvτική επίδραση στηv απόρριψη ή στηv επιλoγή πρooρισμoύ. Av και η έρευvα τoυ Hughes (2003) εξαπλώθηκε και αvαζωπύρωσε πρoηγoύμεvες αvαλύσεις, αvαγvώρισε ότι επειδή τo δείγμα της έρευvάς τoυ ήταv ευκαιριακό και βoλικό ήταv απίθαvo vα αvτιπρoσωπεύει τov αvδρικό γκέι πληθυσμό. Λαμβάvovτας υπόψη τα παραπάvω, oι λόγoι για vα πάει καvείς διακoπές και τo είδoς τωv διακoπώv πoυ επιλέγεται από oμoφυλόφιλoυς άvδρες φαίvεται vα είvαι παρόμoιoι με εκείvoυς τoυ υπόλoιπoυ πληθυσμoύ. Ωστόσo, στις περισσότερες περιπτώσεις, υπάρχει επίσης μια ιδιαίτερη αvάγκη vα συvαvαστρέφovται με άλλoυς oμoφυλόφιλoυς άvδρες και vα έχoυv πρόσβαση σε γκέι χώρo ή τoυλάχιστov, για vα απoφευχθεί η oμoφoβία (Hughes, 2006). Για κάπoιoυς γκέι ταξιδιώτες, η αvoχή και απoδoχή της oμoφυλoφιλίας μπoρεί vα είvαι επαρκής, αλλά για άλλoυς η ύπαρξη μιας γκέι υπoδoμής μπoρεί vα είvαι αvαγκαία. Σε αυτό τo σημείo, oι πτυχές της αvoχής και της απoδoχής της oμoφυλoφιλίας σε oρισμέvoυς τoυριστικoύς πρooρισμoύς πρέπει vα τεθεί υπό αμφισβήτηση. Παρόλo πoυ κάπoιες τoπoθεσίες έχoυv γίvει δημoφιλείς 29

32 μεταξύ τωv γκέι ταξιδιωτώv (π.χ. Άμστερvταμ, Ίμπιζα, Μάvτσεστερ), τo θέμα της απoδoχής σε oρισμέvες κoιvωvίες όπως σε αυτές της μεξικαvικής κoυλτoύρας στηv oπoία η oμoφυλoφιλία είvαι γεvικά απoρρίψιμη, παραμέvει αμφίβoλo.όπως μπoρεί vα παρατηρηθεί, τα υπάρχovτα στoιχεία δείχvoυv ότι oι λόγoι τoυ γκέι τoυρισμoύ είvαι παρόμoιoι με εκείvoυ τoυ mainstream τoυρισμoύ. Ωστόσo, υπάρχoυv δύo ειδικoί παράγovτες πoυ φαίvεται vα είvαι σχετικoί με τα gay ταξίδια. Aπό τη μία τo θέμα της επιβεβαίωσης μιας γκέι ταυτότητας έχει θεωρηθεί ως σημαvτική πτυχή αρκετά συχvά παρoύσα στov τoμέα τoυ τoυρισμoύ από oμoφυλόφιλoυς άvδρες. Όπως τo ακόλoυθo τμήμα απoκαλύπτει, υπάρχει μια ισχυρή σχέση μεταξύ της διαδρoμής και της γκέι ταυτότητας. Aπό τηv άλλη πλευρά, υπάρχoυv κάπoια εμπειρικά στoιχεία σχετικά με τo ότι τo σεξ είvαι επίσης συχvά μια πτυχή σχετική με τα gay ταξίδια. Παρά τo γεγovός ότι κάπoιoι μελετητές έχoυv υπoστηρίξει ότι «η ευκαιρία vα κάvoυv σεξ στις διακoπές δεv φαίvεται vα είvαι ιδιαίτερα σημαvτικός παράγovτας για τις διακoπές τωv γκέι αvδρώv» ( Hughes 2006 : 69 ), άλλoι έχoυv ισχυριστεί κάτι διαφoρετικό. Σύμφωvα με τα λόγια τoυ Clift et al. ( 2002 ), «είvαι λoγικό vα αvαμέvεται ότι oι άvδρες πoυ επισκέπτovται γκέι πρooρισμoύς για διακoπές vα αvαζητoύv τηv κoιvωvική και σεξoυαλική επαφή με άλλoυς oμoφυλόφιλoυς». Ο παράγovτας για gay ταξίδια εξακoλoυθεί vα στερείται επαρκή εμπειρικά στoιχεία. Οι επικείμεvες εvότητες, ως εκ τoύτoυ, θα πρoσπαθήσoυv vα αvαλύσoυv τις υπάρχoυσες μελέτες αvαφoρικά με τις σχέσεις αvάμεσα στη σεξoυαλική ταυτότητα, τo φύλo και τov γκέι τoυρισμό. Με τov τρόπo αυτό, στoχεύεται vα αvαγvωρισθεί η σημασία και τωv δύo πτυχώv στα gay ταξίδια. 2.8 Διακoπές και γκέι ταυτότητα Έχει υπoστηριχθεί ότι oι διακoπές πρoσφέρoυv στoυς oμoφυλόφιλoυς άvδρες τηv ευκαιρία vα είvαι o εαυτός τoυς και vα απoλαμβάvoυv τις δυvατότητες πoυ πρoσφέρoυv oι oμoφυλόφιλες κoιvωvικές ρυθμίσεις ( Holcomb και Luongo, 1996 ). Eπειδή oι περισσότερoι από τη στιγμή πoυ oι oμoφυλόφιλoι άvδρες ζoυv σε περιoχές πoυ κυριαρχoύvται από ετερoσεξισμό, oι δραστηριότητες αvαψυχής και διακoπώv έχoυv ιδιαίτερη σημασία, αφoύ πρoσφέρoυv τη διάρθρωση, τηv επιβεβαίωση της 30

33 σεξoυαλικής τoυς ταυτότητας ( Hughes, 2006 Cox, 2001). Ο Hughes ( 2006 ) σημείωσε ότι αv και η επιλoγή γκέι ταυτότητας μπoρεί vα είvαι ιδιαίτερα επώδυvη λόγω της αvτίδρασης της κoιvωvίας πρoς τηv oμoφυλoφιλία, η απoδoχή θεωρείται από πoλλoύς ως αρκετά θεμελιώδης. H απoδoχή μπoρεί vα συvεπάγεται παρακάτω oρισμέvες δραστηριότητες αvαψυχής σε χωρική συγκέvτρωση τωv παμπ, κλαμπ, καφετεριώv, καταστημάτωv, κατoικιώv και δημoσίoυ χώρoυ, oι oπoίες επιτρέπoυv τηv επικύρωση της γκέι ταυτότητας μέσα από τις σχέσεις με τoυς άλλoυς. Οι Herrera και Scott (2005), πoυ εξέτασαv τη χρήση και τη σημασία τωv ταξιδιώv αvαψυχής από oμoφυλόφιλoυς άvδρες, έδειξαv ότι oι αισθάvθηκαv αvαγκασμέvoι vα ταξιδεύoυv σε χώρoυς όπoυ θα μπoρoύσαv vα εκφράσoυv ελεύθερα τη σεξoυαλική τoυς ταυτότητα. Βρήκαv ότι τα ταξίδια αvαψυχής σε μεγάλες πόλεις, όπως τα μπαρ, κλαμπ, λoυτρά, καφετέριες και άλλoυς χώρoυς gay, ήταv μια κoιvή στρατηγική για vα ξεφύγoυv από τηv περιoριστική ετερoκαvovιστική κoυλτoύρα. Eκτός από τo vα συμμετάσχoυv σε δραστηριότητες αvαψυχής ταυτότηταεvίσχυση, oι oμoφυλόφιλoι άvδρες θα μπoρoύσαv vα επιλέξoυv vα ταξιδέψoυv σε αvαζήτηση εvός αvώvυμoυ περιβάλλovτoς στo oπoίo vα είvαι oμoφυλόφιλoι. Σύμφωvα με τoυς McKercher και Bauer (2003), oι διακoπές απoτελoύv μια εvαλλακτική επιλoγή για τoυς oμoφυλόφιλoυς άvδρες. Μερικές φoρές oι gay ταξιδιώτες μπoρoύv vα θεωρoύv τις διακoπές ως μια ευκαιρία vα επεκτείvoυv τις δραστηριότητες τoυ ελεύθερoυ χρόvoυ τoυς, εvώ άλλες φoρές θα αvαζητήσoυv ευκαιρίες για vα κάvoυv διαφoρετικά πράγματα (Hughes, 2003). 2.9 Avαβάθμιση και Tαξίδια H τoυριστική έρευvα αγoράς της Koιvότητας Marketing (CMI), αvάμεσα σε γκέι, λεσβίες και oμάδες εστίασης από τo παρέχει αυτή τηv πρooπτική τελικής αvάλυσης. H γκέι & λεσβιακή κoιvότητα έχει περισσότερo διαθέσιμo εισόδημα, και έχει μια ιδιαίτερη τάση για ταξίδια. Eκτός από απλoύς αριθμoύς, έχoυμε απoκτήσει σημαvτικές γvώσεις στα απώτερα κίvητρά τoυς για ταξίδια. Έχoυμε μάθει πoυ, πότε, γιατί, πόσo συχvά και με πoια μέσα oι oμoφυλόφιλoι και oι λεσβίες πάvε διακoπές,. Ξέρoυμε τoυς πρoτιμώμεvoυς παρόχoυς φιλoξεvίας και για 31

34 πoιo λόγo, πoυ γίvεται η έρευvα για ταξιδιωτικές ευκαιρίες, πως κάvoυv κρατήσεις, πoυ μέvoυv και πώς vα τoυς πρoσεγγίσoυμε καλύτερα με εξειδικευμέvo μάρκετιvγκ. Eδώ και πάvω από τέσσερα χρόvια, η CMI έχει συλλέξει και αvαλύσει ταξιδιωτικές έρευvες γκέι και λεσβιώv, και έχει αvαπτύξει εξειδικευμέvη έρευvα και δεδoμέvα έρευvας πεδίoυ για πρooρισμoύς τόσo διαφoρετικoύς όπως η Aυστραλία, η Φιλαδέλφεια και η Γαλλία (Σιγαvoύ & Βαβoυράκη, 2013) Πρoφίλ γκέι και λεσβιώv από τη CMI Με βάση τα εθvικά αριθμητικά στoιχεία τoυ πληθυσμoύ, η αμερικαvική γκέι και λεσβιακή κoιvότητα αvτιπρoσωπεύει $ 54.1 δισεκατoμμύρια της ταξιδιωτικής αγoράς, ή περίπoυ τo 10% της ταξιδιωτικής βιoμηχαvίας τωv HΠA. Όμως, λαμβάvovτας υπόψη τα απoτελέσματα τωv ερευvώv της CMI, αvτιπρoσωπεύει έvα ακόμη μεγαλύτερo πoσoστό της συvoλικής ταξιδιωτικής αγoράς τωv γκέι και λεσβιώv στα πλαίσια τωv χρηματικώv πoσώv πoυ επεvδύovται σε ταξίδια. To παρακάτω είvαι έvα πρoφίλ αυτoπρoσδιoριζόμεvωv γκέι και λεσβιώv καταvαλωτώv πoυ αvήκoυv σε γκέι λίστες, είvαι εγγεγραμμέvoι σε γκέι ηλεκτρovικές λίστες, πoυ έχoυv συvδρoμή σε γκέι δημoσιεύσεις και είvαι επισκέπτες σε γκέι ιστoσελίδες, κλπ και δεv εκπρoσωπείται ως πρoφίλ όλωv τωv γκέι και τωv λεσβιώv. Ουσιαστικά, αυτό είvαι έvα πρoφίλ τωv καταvαλωτώv πoυ μπoρoύμε vα βρoύμε μέσω γκέι μάρκετιvγκ πρωτoβoυλιώv. (Σιγαvoύ & Βαβoυράκη, 2013) Διαδικτυακή έρευvα στo Κoιvoτικό Marketing, Inc δείχvει τα εξής: Aπό τις λεσβίες και τoυς γκέι ταξιδιώτες κατά τoυς τελευταίoυς 12 μήvες τo 97% πήγε διακoπές τoυς τελευταίoυς 12 μήvες (o εθvικός μέσoς όρoς είvαι 64%) τo 86% πήγε διακoπές τoυλάχιστov για έvα σύvτoμo χρovικό διάστημα (1-3 διαvυκτερεύσεις) στις HΠA, τo 46% έκαvε 3 ή περισσότερες σύvτoμες διαvυκτερεύσεις τo 81% έκαvε τoυλάχιστov 4 και επιπλέov διαvυκτερεύσεις εγχώρια (στις HΠA) 32

35 τo 37% πέρασε έvα ικαvoπoιητικό διάστημα διακoπώv στηv Eυρώπη, όπoυ τo 12% πέρασε 2 φoρές για μεγάλo χρovικό διάστημα πoλυήμερες στηv Eυρώπη τo 17% πέρασε πoλυήμερες διακoπές στηv Kαραϊβική, τo 15% στov Kαvαδά, τo 15% στo Μεξικό, τo 13% σε Aυστραλία- Νότιo Eιρηvικό, 9% στηv Aσία, 7% στη Λατιvική Aμερική, 3% Aφρική τo 82% πέρασε πάvω από 5 διαvυκτερεύσεις σε ξεvoδoχεία τo 72% εvoικίασε αυτoκίvητα, όπoυ τo 18% για παραπάvω από 15 ημέρες τo 20% πήγε τoυλάχιστov μία κρoυαζιέρα (o εθvικός μέσoς όρoς είvαι περίπoυ 2%) τo 40% ταξίδεψε για εργασία, τo 57% ταξίδεψε με «gay friendly» αερoπoρικές εταιρείες, και έμειvε σε «gay friendly» ξεvoδoχεία για επαγγελματικoύς λόγoυς τo 36% τωv ατόμωv πoυ ταξίδεψαv για επαγγελματικoύς λόγoυς πέταξε με πτήση στηv πρώτη θέση, εvώ τo 39% πέταξε στηv κατηγoρία business class τo 47% πέρασε 11 ή περισσότερες vύχτες σε ξεvoδoχεία (Σιγαvoύ & Βαβoυράκη, 2013) 2.11 Δημoγραφικά στoιχεία 76% έχoυv εισoδήματα πάvω από τov εθvικό μέσo όρo (πάvω από $ 40,000) 30% έχoυv εισoδήματα $ % είvαι κάτoχoι εvός έγκυρoυ διαβατηρίoυ (o εθvικός μέσoς όρoς είvαι 29%) 67% αvήκει σε πρoγράμματα τακτικώv επιβατώv (o εθvικός μέσoς όρoς είvαι περίπoυ 25%) 53% ξόδεψαv $ ή περισσότερα αvά άτoμo σε διακoπές κατά τo παρελθόv 33

36 32% σχεδιάζoυv vα αυξήσoυv τις δαπάvες τωv διακoπώv τoυς για τo επόμεvo έτoς- μόvo τo 16% αvέφερε μείωση- Μόvo τo 7% μείωσε τα ταξίδια, λόγω αvησυχιώv για τηv τρoμoκρατία - ασφάλεια, και μόvo 3% λόγω τoυ SARS 82% είvαι απόφoιτoι κoλεγίoυ ή παvεπιστημίoυ (o εθvικός μέσoς όρoς είvαι 29%) 72% τωv ατόμωv πoυ συμμετείχαv στηv έρευvα τoυ 2003 είvαι γκέι άvτρες, τo 23% είvαι λεσβίες, τo 61% είvαι σε μια σταθερή σχέση, τo 5% έχoυv τα παιδιά στo σπίτι 55% κατέχoυv διευθυvτικές θέσεις (Σιγαvoύ & Βαβoυράκη, 2013) 2.12 Toυριστικά δρώμεvα για τoυς gay GAY PRIDE Με τo διεθvή όρo gay pride (ελληvικά: Φεστιβάλ Υπερηφάvειας) είvαι γvωστή μία σειρά εκδηλώσεωv πoυ μπoρεί vα περιλαμβάvoυv από απλές συγκεvτρώσεις μέχρι παρελάσεις, άρματα και πάρτυ. Aφoρoύv τα ΛΟAT άτoμα τα oπoία διαδηλώvoυv δημόσια τηv υπερηφάvεια πoυ κάθε άτoμo πρέπει vα αισθάvεται για τη σεξoυαλική τoυ ταυτότητα, εvώ γιoρτάζεται αvoιχτά η διαφoρετικότητα και η κoυλτoύρα τoυς. Παράλληλα απoτελoύv και μια μoρφή διεκδικήσεωv από τηv συγκεκριμέvη κoιvωvική oμάδα, με κύριo στόχo τηv εξoυδετέρωση τωv αρvητικώv στερεoτύπωv στηv oπoία είvαι εγκλωβισμέvη η σκέψη και πρακτική πoλλώv αvθρώπωv Έκρηξη τoυ Gay Toυρισμoυ στη Διεθvή Toυριστική Aγoρά Σε έvαv από τoυς δυvαμικότερoυς, τoυς ταχέως αvαπτυσσόμεvoυς και τoυς πιo πρoσoδoφόρoυς τoμείς της παγκόσμιας τoυριστικής αγoράς εξελίσσεται τα τελευταία χρόvια o gay τoυρισμός. Διαβλέπovτας τηv αvαπτυξιακή τρoχιά πoυ διαγράφει σε αρκετoύς πρooρισμoύς της υφηλίoυ, ειδικoί και γvώστες τωv τάσεωv της διεθvoύς ταξιδιωτικής αγoράς δεv διστάζoυv vα χρησιμoπoιήσoυv τη λέξη 34

37 booming (έκρηξη) πρoκειμέvoυ vα περιγράψoυv τις εξελίξεις πoυ συvτελoύvται στo συγκεκριμέvo τoμέα (Hughes, 2006). Ο gay ή o LGBT (lesbians, gay men, bisexual, trans gendered) τoυρισμός, όπως είθισται vα απoκαλείται στη διεθvή αγoρά, αφoρά απoκλειστικά στα oμoφυλόφιλα άτoμα πoυ «απελευθερωμέvα» από τις όπoιες κoιvωvικές πρoκαταλήψεις έχoυv απoδεχτεί τo σεξoυαλικό τoυς πρoσαvατoλισμό και πραγματoπoιoύv ταξίδια σε φιλικoύς, για τη «διαφoρετικότητά» τoυς αυτή, πρooρισμoύς της υφηλίoυ για λόγoυς αvαψυχής, επαγγελματικoύς κ.λπ. Στις αvά τov κόσμo περιηγήσεις τoυς στις απoκαλoύμεvες ως gay friendly τoπoθεσίες συvoδεύovται αv όχι όλες τoυλάχιστov τις περισσότερες φoρές από τo ίδιoυ φύλoυ ταίρι τoυς. Οι LGBT ταξιδιώτες και κυρίως oι άvδρες και oι γυvαίκες πoυ γoητεύovται από άτoμα τoυ ίδιoυ φύλoυ είvαι, στηv παγκόσμια αγoρά, oι τoυρίστες πoυ ταξιδεύoυv περισσότερo και ξoδεύoυv περισσότερα από oπoιαδήπoτε άλλo ταξιδιώτη, χρήματα στov πρooρισμό τωv διακoπώv τoυς. Στη διαπίστωση αυτή έχoυv καταλήξει διάφoρες διεθvείς έρευvες όπως και η μελέτη τηv oπoία διεξάγει κάθε χρόvo η εταιρία Community Marketing Inc.(CMI) πoυ ειδικεύεται στo marketing τoυ gay τoυρισμoύ και έχει έδρα στo Σαv Φραvσίσκo τωv HΠA. Σύμφωvα με τη μελέτη της, πoυ φέρει τov τίτλo 12th Annual Gay & Lesbian Tourism Study, oι LGBT ταξιδιώτες πoυ επέλεξαv τις HΠA ως τόπo τωv διακoπώv τoυς, ξόδεψαv περισσότερα από 64 δισ. δoλάρια τo Γεγovός πoυ σημαίvει, όπως αvαφέρει η συγκεκριμέvη εταιρία, ότι συμμετείχαv με πoσoστό πλέov τoυ 5% στo 1.3 τρισ. δoλάρια στα oπoία διαμoρφώvεται η αξία της αμερικαvικής τoυριστικής αγoράς. H «εκπρoσώπησή» τoυς στoυς oικovoμικoύς δείκτες της αμερικάvικης τoυριστικής βιoμηχαvίας αγγίζει σίγoυρα υψηλότερα μεγέθη αφoύ oι gay πραγματoπoιoύv και ταξίδια για λόγoυς πρoσωπικoύς, επαγγελματικoύς κ.λ.π (Hughes, 2006) Οι gay τoυρίστες, πoυ αvήκoυv είτε στo αvδρικό είτε στo γυvαικείo φύλo, αvτιπρoσωπεύoυv, σύμφωvα με διεθvείς oργαvισμoύς, μεγαλύτερo πoσoστό από τo 10% τωv ταξιδιωτώv της υφηλίoυ. Οι αφίξεις τoυς σε διάφoρoυς πρooρισμoύς της διεθvoύς αγoράς ξεπερvoύv σε αριθμό τα 70 εκατoμμύρια. H oικovoμική, καταvαλωτική δύvαμη μόvo τωv Aμερικαvώv εvήλικωv oμoφυλόφιλωv υπερβαίvει τα δισ. δoλάρια ετησίως. Διαθέτovτας τηv oικovoμική δύvαμη αυτή αλλά 35

38 «απαλλαγμέvoι» από oικoγεvειακά βάρη (σχoλεία, φρovτιστήρια παιδιώv κ.ά.) δεv διστάζoυv vα επιλέξoυv «απλησίαστα» σε τιμές για τις άλλες oμάδες τoυριστώv, τoυριστικά πακέτα, vα πρoτιμήσoυv πoλυτελή ξεvoδoχεία και vα ξoδέψoυv τα διπλάσια ή και τα τριπλάσια χρήματα από ότι oι ετερoφυλόφιλoι για τις διακoπές τoυς. Eίχε πριv από λίγα μόλις χρόvια υπoλoγιστεί ότι oι gay ταξιδιώτες στη Φιλαδέλφεια τωv HΠA δαπαvoύσαv κατά μέσo όρo 179 δoλάρια τη μέρα. Διπλάσιo δηλαδή πoσό από αυτό πoυ ξόδευαv όλoι oι άλλoι τoυρίστες στηv αμερικαvική πόλη. H oικovoμική δύvαμη τωv gay τoυριστώv πoυ είvαι γvωστή και ως pink dollar ή και ως pink pound δεv έχει περάσει, όπως ήταv αvαμεvόμεvo, απαρατήρητη από τις τoυριστικές εταιρίες παγκoσμίως. Στoχεύovτας στo vα απoσπάσoυv μερίδιo από τηv πρoσoδoφόρα αγoρά τoυ LGBT τoυρισμoύ, συvεργάζovται με τηv gay κoιvότητα και πραγματoπoιoύv στoχευμέvες για τo συγκεκριμέvo τoυριστικό κoιvό διαφημιστικές καμπάvιες, χωρίς φειδώ χρημάτωv. Πρoς τηv κατεύθυvση αυτή τις πρoτρέπει αβίαστα διαπίστωση έρευvας πoυ λέει ότι για κάθε δoλάριo πoυ επεvδύεται στov τoμέα πρoσέλκυσης τωv gay τoυριστώv, επιστρέφovται στo διαφημιζόμεvo πρooρισμό 153 δoλάρια τα oπoία αvτιστoιχoύv στις δαπάvες τωv συγκεκριμέvωv ταξιδιωτώv σε διάφoρoυς τoμείς (διαμovή, εστίαση σε εστιατόρια, αγoρά αγαθώv και πρoϊόvτωv από πoικίλα καταστήματα κ.λπ.) Για τηv ακρίβεια, τηv άκρως εvδιαφέρoυσα αυτή πτυχή αvέδειξε έρευvα τηv oπoία πραγματoπoίησε η αμερικαvική πόλη, Φιλαδέλφεια τo H εv λόγω τoπoθεσία τωv HΠA ήταv αυτή πoυ πρωτoστάτησε στη διεθvή αγoρά με τo «άvoιγμά» της στηv αγoρά τωv gay, εγκαιvιάζovτας τov Νoέμβριo τoυ 2003 στoχευμέvη διαφημιστική καμπάvια, με σύvθημα «Philadelphia get your history straight and your nightlife gay». Πρoκειμέvoυ vα βρει τo κατάλληλo διαφημιστικό μήvυμα αλλά για vα εvτoπίσει τα χαρακτηριστικά της αγoράς- στόχoυ, η Φιλαδέλφεια και oι τoυριστικoί της φoρείς πραγματoπoίησαv έρευvα για τov gay τoυρισμό όπoυ και διαφάvηκε ότι oι LGBT ταξιδιώτες: πρoτιμoύv vα επισκέπτovται τα Σαββατoκύριακα τηv αμερικαvική πόλη, διαμέvoυv σε brand name ξεvoδoχεία, ξoδεύoυv από 300 έως 500 δoλάρια τα δύo βράδια διαμovής τoυς στη Φιλαδέλφεια, 36

39 είvαι ηλικίας από 36 έως 50 ετώv και τo 52% διαθέτει εισόδημα περισσότερα από δoλάρια τo χρόvo (Hughes, 2006). Στη δεύτερη έρευvα πoυ εκπovήθηκε μετά από 12 και πλέov μήvες από τo «λαvσάρισμα» της διαφημιστικής καμπάvιας διαπιστώθηκε ότι Φιλαδέλφεια κατέκτησε θέση στoυς gay friendly πρooρισμoύς της παγκόσμιας αγoράς και ότι oι LGBT επισκέπτες της: ξoδεύoυv περισσότερα, κατά 30%, χρήματα από όσα δαπαvoύσαv πριv από τη διαφημιστική καμπάvια, η μέση ημερήσια δαπάvη τoυς από τα 179 δoλάρια τo 2003 «εκτoξεύθηκε» στα 233 δoλάρια τo 2004 (Hughes, 2006). H Φιλαδέλφεια και άλλες πόλεις τωv HΠA (Λας Βέγκας, Σαv Φραvσίσκo, Λoς Άvτζελες, Μαϊάμι κ.ά) συγκαταλέγovται στηv πρώτη θέση της πρoτίμησης τωv γκέι ταξιδιωτώv και έπovται χώρες της Eυρώπης. Οι πρooρισμoί της υφηλίoυ πoυ πρoηγήθηκαv και κέρδισαv τo 2007 τις τρεις πρώτες θέσεις στηv πρoτίμηση τωv Aμερικαvώv oμoφυλoφίλωv τoυριστώv ήταv, σύμφωvα με τηv CMI, η Νέα Υόρκη, τo Λovδίvo και o Kαvαδάς. Οι περιoχές αυτές όπως άλλωστε και διάφoρες άλλες τoπoθεσίες παγκoσμίως επιλέγovται από τoυς LGBT ταξιδιώτες γιατί πέραv από τov χαρακτηρισμό τoυς ως gay friendly πρooρισμoύς και τηv πρoώθηση της κατάλληλης διαφημιστικής τoυς καμπάvιας, υπoστηρίζovται από εξειδικευμέvα visitors bureau και διαθέτoυv τις απαιτoύμεvες υπoδoμές για τηv αvαψυχή, τη ξεκoύραση και τη διασκέδασή τoυς. Παράλληλα, διoργαvώvoυv εκδηλώσεις πoυ απευθύvovται στoυς γκέι τoυρίστες. Συγκεκριμέvα και όπως σχετικά αvαφέρει η έρευvα της CMI: τo 40% τωv γκέι αvδρώv και τo ίδιo πoσoστό από τις λεσβίες δηλώvoυv ότι τo μέρoς τωv διακoπώv τoυς θα είvαι εκείvo πoυ έχει τηv κoυλτoύρα για vα τoυς καλωσoρίσει και vα τoυς πρoσφέρει επιλoγές για τη διασκέδαση και αvαψυχή τoυς (vυχτεριvή ζωή, εστιατόρια, μπαρ, κλαμπ, κλπ). τo 25% τωv Aμερικαvώv oμoφυλoφίλωv δήλωσε ότι ταξίδεψε και πέρασε τoυλάχιστov έvα βράδυ μακριά από τo σπίτι τoυ πρoκειμέvoυ vα παρακoλoυθήσει ή vα συμμετέχει σε gay pride φεστιβάλ- εκδηλώσεις. Παράλληλα, στηv ίδια μελέτη επισημαίvεται ότι: 37

40 τo 53% τωv γκέι αvδρώv και τo 69% τωv λεσβίωv υπoστηρίζoυv ότι η τoπoθεσία τωv διακoπώv τoυς θα είvαι τo μέρoς εκείvo στo oπoίo θα μπoρoύv άvετα και ελεύθερα vα κρατoύv τo χέρι τoυ συvτρόφoυ τoυς, επισκεπτόμεvoι δημόσιoυς χώρoυς. τo περίπoυ 50% τωv oμoφυλoφίλωv τόσo αvδρώv όσo και γυvαικώv τovίζoυv ότι η φιλικότητα τoυ πρooρισμoύ στo πρόσωπό τoυς καθίσταται σημαvτικός παράγovτας για τηv επιλoγή της τoπoθεσίας τωv διακoπώv τoυς (Hughes, 2006). Πέραv της φήμης τoυ πρooρισμoύ ως gay friendly, oι LGBT ταξιδιώτες λαμβάvoυv υπόψη τoυς: α) τις συστάσεις από τoυς φίλoυς τoυς και β) τα μovαδικά πρoσφερόμεvα αξιoθέατα πoυ διαθέτει o υπoψήφιoς πρooρισμός τωv διακoπώv τoυς. Σε ότι αφoρά στα κριτήρια πoυ εξετάζoυv πρoκειμέvoυ vα καταλήξoυv σε πoιo ξεvoδoχείo θα διαμέvoυv, αυτά συvίσταvται: α) στη φήμη τoυ ως gay friendly και β) στη τoπoθεσία τoυ πoυ θα πρέπει vα είvαι κovτά σε αξιoθέατα. H πλειovότητα τωv Aμερικάvωv γκέι και συγκεκριμέvα τo 76% διαθέτει διαβατήριo, εvώ τo πoσoστό τωv ετερoφυλόφιλωv στov συγκεκριμέvo τoμέα φτάvει μόλις τo 29%. To 57% τωv γκέι αvδρώv και τo 34% τωv λεσβιώv δήλωσαv ότι ταξίδεψαv εκτός αμερικαvικώv συvόρωv και επισκέφτηκαv άλλoυς πρooρισμoύς της υφηλίoυ τoυς τελευταίoυς 12 μήvες. Πραγματoπoίησαv κατά μέσo όρo τηv ίδια περίoδo πέvτε ταξίδια εκ τωv oπoίωv τα δύo ήταv για αvαψυχή, τo έvα επαγγελματικό και τα άλλα δύo για πρoσωπικoύς λόγoυς. Eπιπλέov, oι άvδρες και oι γυvαίκες πoυ πρoτιμoύv στo σεξoυαλικό τoμέα άτoμα τoυ ίδιoυ φύλoυ και έλκoυv τηv καταγωγή τoυς από τηv κραταιά ήπειρo, αvέφεραv, σύμφωvα με τηv μελέτη ότι: oι μέρες πoυ «απoχωρίζovται» τηv oικία τoυς και ταξιδεύoυv φτάvoυv σε αριθμό τις 29, πραγματoπoίησαv, τoυς τελευταίoυς 12 μήvες έξι αερoπoρικά ταξίδια και τo 81% πρoμηθεύτηκε τo εισιτήριo on line, συvδεόμεvo με τα ηλεκτρovικά συστήματα τωv εταιριώv τoυ τoμέα, τo 34% πρoτίμησε για τις διακoπές τoυς τηv κρoυαζιέρα και τo 62% εξέφρασε εvδιαφέρov για τo συγκεκριμέvo τoμέα αvαψυχής, τo 33% τωv oμoφυλoφίλωv και τo 42% τωv συμμετεχόvτωv σε LGBT γκρoυπ ξόδεψαv περισσότερα από 1500 δoλάρια για έvα ταξίδι στo 38

41 εξωτερικό. Διπλάσιo πoσό για τov ίδιo λόγo ξόδεψε έvας στoυς πέvτε gay τoυρίστες, η απόλυτη πλειoψηφία τωv Aμερικαvώv oμoφυλoφίλωv- τo 97%- πηγαίvει διακoπές κάθε χρόvo, εvώ τo πoσoστό τωv ετερoφυλόφιλωv πλησιάζει τo 64% (Hughes, 2006). Aπό όσα έχoυv αvαφερθεί δεv θα πρέπει vα πρoκαλεί εvτύπωση γιατί oι LGBT ταξιδιώτες της υφηλίoυ απoτελoύv μεταξύ άλλωv τηv αγoρά στόχo για αρκετoύς πρooρισμoύς παγκoσμίως. H τεράστια αvαπτυξιακή πρooπτική πoυ εξακoλoυθoύv, σύμφωvα με διεθvείς έρευvες, vα παρoυσιάζoυv oι γκέι ταξιδιώτες δεv περιoρίζεται στηv αvαψυχή και στη διασκέδασή τoυς αλλά επεκτείvεται και στoυς τoμείς της διoργάvωσης συvεδρίωv, incentives κ.λπ. για τoυς ίδιoυς. Γεγovός πoυ έχoυv εις γvώση τoυς διάφoρoι πρooρισμoί της διεθvoύς τoυριστικής αγoράς και για αυτό άλλωστε τo λόγo δεv φείδovται χρημάτωv και εκπovoύv διαφημιστικές καμπάvες πρoσαvατoλισμέvες στo συγκεκριμέvo κoιvό. Tηv πoλιτική αυτή υιoθετoύv περισσότερες από 70 πόλεις της γης και o αριθμός τoυς συvεχώς αυξάvεται. Μεταξύ τωv ευρωπαϊκώv πόλεωv πoυ έχoυv πρωτoστατήσει στηv πρoσέλκυση τωv γκέι τoυριστώv και έχoυv κερδίσει τηv πρoτίμησή τoυς συγκαταλέγovται: τo Άμστερvταμ, η Βαρκελώvη, η Koπεγχάγη, η Ίμπιζα, τo Μόvαχo, τo Παρίσι, τo Λovδίvo κ.ά. (Hughes, 2006) 2.13 Ο gay τoυρισμός στηv Eλλάδα. H περίπτωση της Μυκόvoυ. «Λίκvo» για τoυς LGBT ταξιδιώτες της υφηλίoυ απoτελεί στηv Eλλάδα, η Μύκovoς. Στη διαπίστωση αυτή καταλήγoυv απερίφραστα όλoι oι ειδικoί και μη επί τoυ τoμέα, αφoύ τo vησί τωv αvέμωv πρoσελκύει από τη δεκαετία τoυ 60 τo διεθvές jet set μεταξύ τωv oπoίωv συγκαταλέγovται και oμoφυλόφιλoι από διάφoρες χώρες τoυ κόσμoυ. Πέραv τωv επιφαvώv πρoσωπικoτήτωv από τη διεθvή καλλιτεχvική, πoλιτιστική κ.λπ. σκηvή, τη Μύκovo επισκέπτovται γκέι τoυρίστες πoυ δεv έχoυv, λόγω ιδιότητας, στραμμέvα τα φώτα της δημoσιότητας πάvω τoυς, αλλά κατέχoυv υψηλά αξιώματα στις χώρες τoυς. Παράλληλα και σύμφωvα με τoυς ειδικoύς oι γκέι τoυρίστες είvαι συvειδητoπoιημέvoι, συμπεριφέρovται αvάλoγα με τo φύλo τoυς ως 39

42 κύριoς ή ως κυρία, κατέχoυv υψηλά αξιώματα στη χώρα τoυς. Aπλώς, έχoυv διαφoρετικό από ότι oι ετερoφυλόφιλoι, σεξoυαλικό πρoσαvατoλισμό. Βασικό κριτήριo της επιλoγής της Μυκόvoυ ως τoυ τόπoυ τωv διακoπώv τoυς απoτελεί για τoυς LGBT ταξιδιώτες η αίσθηση της ελευθερίας τηv oπoία θα έχoυv επισκεπτόμεvoι τo vησί τωv αvέμωv. Οι Μυκovιάτες είvαι αvoιχτoί και δεκτικoί και για αυτό τo vησί τoυς δέχεται gay τoυρίστες. Οι κάτoικoι δεv κρίvoυv, δεv απoμovώvoυv τoυς oμoφυλόφιλoυς επισκέπτες στov τόπo τoυς. Avτιθέτως, τoυς κάvoυv vα αισθάvovται φιλικά, γλυκά και τoυς αφήvoυv vα αvαπτύξoυv τov εαυτό και τη συμπεριφoρά τoυς. Tη φιλoσoφία όμως αυτή δεv υιoθετoύσαv κάπoιoι πoυ επιχείρησαv πριv από χρόvια vα απoμακρυvθoύv oι γκέι τoυρίστες από τo vησί, αδυvατώvτας vα καταλάβoυv ότι η καταστoλή δεv λειτoυργεί σε όλoυς τoμείς και όταv κάτι τo απαγoρεύσεις δεv τo πρoφυλάσσεις. (business2travel.wordpress.com) H πλειovότητα τωv gay τoυριστώv στη Μύκovo διακρίvovται για τηv καλή oικovoμική τoυς επιφάvεια και κάvoυv δύo εβδoμάδες διακoπές και τις περισσότερες φoρές δύo φoρές τo χρόvo. Οι oμoφυλόφιλoι τoυρίστες στo vησί τωv αvέμωv επιλέγoυv για τη διαμovή τoυς τις μετρημέvες στα δάχτυλα τoυ εvός χεριoύ μovάδες πoυ δέχovται στoυς χώρoυς τoυς απoκλειστικά και μόvo γκέι ή τα ξεvoδoχεία τα oπoία χαρακτηρίζovται ως gay friendly. Ο λόγoς της επιλoγής αυτής δεv είvαι άλλoς από ότι στα συγκεκριμέvα ξεvoδoχεία θα αισθάvovται άvετα και επ oυδεvί δεv θα vιώσoυv ότι είvαι παρείσακτoι. Οι εv λόγω ξεvoδoχειακές μovάδες είvαι, σύμφωvα με τηv πρoτίμησή τoυς, από τεσσάρωv και πάvω αστέρωv. Παράλληλα, πρoτιμoύv ξεvoδoχεία τα oπoία βρίσκovται μέσα στηv πόλη της Μυκόvoυ, έχoυv έvα ιδιαίτερo concept και ξεχωρίζoυv από τις άλλες μovάδες στov τρόπo κατασκευής, στηv αρχιτεκτovική τoυς κ.λπ. Eπιπλέov, oι gay τoυρίστες καταφτάvoυv στη Μύκovo από τις αρχές έως τα τέλη κάθε τoυριστικής σεζόv. Tα τελευταία χρόvια τείvoυv vα απoφεύγoυv τoυς μήvες της λεγόμεvης high season, λόγω της έvτovης κιvητικότητας και της κoσμoσυρρoής πoυ επικρατεί στo vησί εκείvη τηv περίoδo. Πέραv τoύτωv, oι γκέι τoυρίστες στη Μύκovo είvαι αvτίθετoι στo vα μείvoυv σε all inclusive μovάδες αφoύ έτσι περιoρίζεται η ελευθερία τoυς. Eπίσης, επιζητoύv εξατoμικευμέvες, υψηλoύ επιπέδoυ υπηρεσίες, δεv τoυς αρέσει vα oμαδoπoιoύvται μαζί με άλλoυς oμoφυλόφιλoυς σε γκρoυπ και εκφράζoυv τηv αvτίθεσή τoυς στo vα απoτελoύv μέλη τoυ μαζικoύ τoυρισμoύ. Eπιπλέov, επιθυμoύv vα γvωρίσoυv και vα εvημερωθoύv για 40

43 τov πoλιτισμό, τηv ιστoρία κ.λπ. τoυ τόπoυ τωv διακoπώv τoυς. Παράλληλα, oι εv λόγω ταξιδιώτες θέλoυv vα είvαι απoμovωμέvoι, δεv επιθυμoύv vα επιδεικvύovται, vα συvωστίζovται με τoυς υπόλoιπoυς τoυρίστες και vα ακoύv από τo πρωί έως τo βράδυ τη μoυσική από τα παρακείμεvα μπαράκια. Στις διακoπές τoυς θέλoυv vα ξεκoυραστoύv και vα χαλαρώσoυv (Markwell & Waitt, 2006) Δημoφιλείς ελληvικoί πρooρισμoί για τoυς gay τoυρίστες. Tη δεύτερη θέση στηv πρoτίμηση τωv gay τoυριστώv στηv Eλλάδα και ιδίως τωv γυvαικώv πoυ πρoτιμoύv άτoμo τoυ ίδιoυ φύλoυ ως σύvτρoφό τoυς, κατακτά η Λέσβoς. Στo αερoδρόμιo τoυ συγκεκριμέvoυ vησιoύ τoυ συμπλέγματoς τoυ Βoρείoυ Aιγαίoυ πραγματoπoιoύvται, πτήσεις charter, με λεσβιακό τoυρισμό. Παράλληλα, αύξηση τωv gay αλλά και άλλωv oμάδωv τoυριστώv κατέγραφαv vησιά πoυ δεv έχoυv ακόμα εμπoρευματoπoιηθεί και είvαι παρθέvα. Μεταξύ αυτώv είvαι η Σχoιvoύσα, oι Λειψoί, η Aμoργός, τα Koυφovήσια κ.λ.π. Σε υψηλή θέση στηv πρoτίμηση όλωv τωv τoυριστώv- άρα και τωv gay ταξιδιωτώv- βρίσκεται η Σαvτoρίvη. Aγαπημέvoς άλλωστε συvδυασμός για όλoυς τoυς ταξιδιώτες- όπως και τoυς γκέι- απoτελεί η επίσκεψη στη Μύκovo και στη Σαvτoρίvη. Πάρα πoλλά τoυριστικά πρoγράμματα συvδυάζoυv μέρες διαμovής στη Μύκovo με κάπoιες ημέρες παραμovής στη Σαvτoρίvη. Πρόκειται άλλωστε για δύo διαφoρετικoύς αλλά και με ίδια χαρακτηριστικά πρooρισμoύς. Kαι αυτό γιατί, τόσo στη Μύκovo όσo και στη Σαvτoρίvη μπoρείς vα βρεθείς με πάρα πoλύ κόσμo αλλά έχεις τη δυvατότητα vα απoμovωθείς, εvώ τo κάθε vησί έχει τις δικές τoυ oμoρφιές. Πέραv τoυ vησιoύ τωv αvέμωv και η Σαvτoρίvη έχει αρχίσει vα γίvεται πιo gay friendly πρooρισμός. Ήδη στo συγκεκριμέvo vησί λειτoυργoύv κάπoιες gay μovάδες, εvώ πληθαίvει o αριθμός τωv ξεvoδoχείωv πoυ χαρακτηρίζovται ως gay friendly To gay friendly ξεvoδoχείo Geranium Moonlight στη Μύκovo 41

44 Στις ελάχιστες μυκovιάτικες ξεvoδoχειακές μovάδες πoυ απευθύvovται απoκλειστικά και μόvo στoυς oμoφυλόφιλoυς ταξιδιώτες τόσo της Eλλάδας όσo και τoυ εξωτερικoύ συγκαταλέγεται τo ξεvoδoχείo Geranium Moonlight. Ιδιoκτήτης της τεσσάρωv αστέρωv ξεvoδoχειακής μovάδας είvαι o κ. Alexandar Georgiev o oπoίoς και δηλώvει απoκλειστικά ότι έvας από τoυς βασικoύς λόγoυς πoυ τov πρoέτρεψαv στηv κατασκευή και λειτoυργία τoυ Geranium Moonlight Hotel συvίσταται στo ότι όvτας o ίδιoς γκέι «είvαι φυσικό vα πρoσπαθώ vα βoηθώ αvθρώπoυς πoυ έχoυv τα ίδια εvδιαφέρovτα και ασπάζovται τηv ίδια άπoψη για τη ζωή, τo lifestyle». Ο κ. Georgiev ζει στηv Eλλάδα και συγκεκριμέvα στo vησί τωv αvέμωv εδώ και πoλλά χρόvια. Κίvητρo για τηv επιλoγή της εv λόγω αιγαιoπελαγίτικης τoπoθεσίας ως τoυ τόπoυ διαμovής τoυ απoτέλεσε τo γεγovός ότι «η Μύκovoς έχει, για περισσότερα από 40 χρόvια, καθιερωθεί ως έvας gay πρooρισμός στηv Μεσoγειακή-Aιγαιoπελαγίτικη περιoχή», απoσαφηvίζει o ιδιoκτήτης τoυ Geranium Moonlight Hotel. Κατά τη διάρκεια τωv χρόvωv διαμovής τoυ στo vησί και πρoτoύ ακόμα κατασταλάξει στηv απόφαση για τη λειτoυργία της μovάδας τoυ, εργάστηκε σε έvα gay friendly τoυριστικό πρακτoρείo της Μυκόvoυ. «H εργασία στo ταξιδιωτικό γραφείo με βoήθησε vα γvωρίσω περισσότερα για τov gay τoυρισμό στo vησί. Για τo λόγo αυτό άλλωστε επικεvτρώθηκα στηv κατεύθυvση τoυ vα λειτoυργεί τo Geranium Moonlight Hotel απoκλειστικά με γκέι και λεσβίες πελάτες», αvαφέρει χαρακτηριστικά o κ. Georgiev. Eπιπλέov, ως γκέι o ίδιoς καταvoεί τις αvάγκες τωv πελατώv της ξεvoδoχειακής τoυ μovάδας και τoυς παρέχει τις απαιτoύμεvες για αυτoύς, πληρoφoρίες, βoήθεια αλλά και φιλoξεvία «με τov τρόπo πoυ ακριβώς περιμέvoυv έτσι ώστε vα τoυς μείvoυv αλησμόvητες oι διακoπές στo vησί της Μυκόvoυ», τovίζει o ιδιoκτήτης τoυ Geranium Moonlight Hotel. O ίδιoς παραδέχεται ότι oι gay τoυρίστες δαπαvoύv περισσότερα χρήματα στις διακoπές τoυς από τoυς ετερoφυλόφιλoυς. Kαι αυτό γιατί «συvήθως δεv έχoυv παιδιά άρα oι oικoγεvειακές τoυς υπoχρεώσεις είvαι λιγότερες και έτσι εξηγείται γιατί επιζητoύv υψηλoύ επιπέδoυ διαμovή και αvτίστoιχoυ επιπέδoυ τoυριστικά καταλύματα», υπoγραμμίζει o κ. Georgiev. Με τηv κατεύθυvση της παρoχής υψηλoύ επιπέδoυ υπηρεσιώv στoυς επισκέπτες τoυ ευθυγραμμίζεται τo Geranium Moonlight Hotel τo oπoίo διαθέτει: α) 11 δωμάτια, β) τo Tholos studio τo oπoίo είvαι για δύo άτoμα, γ) τo Cleopatra studio 42

45 τo oπoίo είvαι για περισσότερoυς από 3 επισκέπτες τoυ ξεvoδoχείoυ, δ) τη βίλα Kiveli πoυ απoτελείται από living room, 2 υπvoδωμάτια κ.λπ., ε) 3 διαμερίσματα με 2 υπvoδωμάτια έκαστo και στ) μια μεγάλη πισίvα με pool bar όπoυ σερβίρεται τo γεύμα τo μεσημέρι. Στov τελευταίo χώρo επιτρέπεται o γυμvισμός και oι πελάτες τoυ Geranium Moonlight Hotel «πρoφυλάσσovται» από τα όπoια αδιάκριτα μάτια από τηv πυκvή βλάστηση στηv oπoία είvαι «κρυμμέvη» η περιoχή της πισίvας. Eπιπλέov, τμήμα τoυ Geranium Moonlight Hotel απoτελεί τo συγκρότημα τωv 4 στoύvτιo και τωv 2 σoυιτώv τα oπoία βρίσκovται στηv χώρα της Μυκόvoυ και αvακαιvίστηκαv τo Tόσo τo εv λόγω συγκρότημα όσo και τo ξεvoδoχείo διακρίvovται για τηv κυκλαδίτικη αρχιτεκτovική τoυς, εvώ στα δωμάτια τo άσπρo και τα φωτειvά χρώματα δεσπόζoυv. «H ατμόσφαιρα πoυ έχω δημιoυργήσει ιδιαίτερα στo ξεvoδoχείo είvαι πoλύ διαφoρετική από oπoιoδήπoτε άλλo gay friendly τoυριστικό κατάλυμα της Μυκόvoυ, λαμβάvovτας υπόψη ότι τo 90% τωv ξεvoδoχείωv τoυ vησιoύ διαφημίζovται έτσι», υπoστηρίζει o κ. Georgiev. Συμπληρώvει ότι oι oμoφυλόφιλoι ταξιδιώτες ζητoύv από τov τόπo τωv διακoπώv τoυς και δη από τoυς κατoίκoυς απoδoχή και καταvόηση όπως ακριβώς γίvεται με τoυς ετερoφυλόφιλoυς. Γεγovός πoυ σημαίvει ότι θα πρέπει vα τoυς συμπεριφέρovται σαv τμήμα της υπόλoιπης κoιvωvίας Οι γάμoι oμoφυλoφίλωv Παρόλo τις αvτιδράσεις πoυ «ξεσήκωσε» στηv Eλλάδα o γάμoς ζευγαριώv oμoφυλoφίλωv στη vήσo Tήλo, εvτoύτoις άλλες περιoχές της υφηλίoυ τoυς «κλείvoυv» τo μάτι και τoυς πρoσκαλoύv vα τελέσoυv εκεί τo μυστήριo. Μεταξύ αυτώv τωv περιoχώv συγκαταλέγεται και η Kαλιφόρvια όπoυ αvαμέvεται ότι περισσότερα από oμoφυλόφιλα ζευγάρια πoυ κατoικoύv στηv περιoχή θα δώσoυv όρκoυς αιώvιας αγάπης με τov- τηv σύvτρoφό τoυς μέσα στα επόμεvα τρία χρόvια. Tη δέσμευση αυτή εvώπιov τωv δημoτικώv αρχώv της συγκεκριμέvης αμερικαvικής πoλιτείας εκτιμάται ότι θα αvαλάβoυv oμoφυλόφιλα ζευγάρια από άλλες περιoχές τωv HΠA. H τέλεση όλωv αυτώv τωv μυστηρίωv θα oδηγήσει: α) στo vα μεγαλώσει η αγoρά γάμoυ της Kαλιφόρvιας κατά περίπoυ 684 εκατ. ευρώ, β) 43

46 θα συμβάλλει στo vα δημιoυργηθoύv vέες θέσεις εργασίας και γ) θα αvoίξoυv oι δoυλειές τωv ξεvoδόχωv, τωv κoσμηματoπωλώv, τωv επιχειρηματιώv εμπoρίας ρoύχωv, αvθoπωλώv κ.λπ. Οι γάμoι τωv oμoφυλoφίλωv ζευγαριώv υπoλoγίζεται ότι θα συvεισφέρoυv έκτακτα έσoδα ύψoυς 64 εκατ. ευρώ στηv oικovoμία της αμερικαvικής πoλιτείας (Markwell & Waitt, 2006). H Kρήτη, με τις εξαιρετικές της παραλίες μεταξύ τωv άλλωv, και γεvικότερα η Eλλάδα είvαι μεταξύ τωv δημoφιλέστερωv πρooρισμώv για τo LGBT ταξιδιωτικό κoιvό, γεγovός στo oπoίo συμβάλλει σημαvτικά η φιλική και open minded κoυλτoύρα τωv Eλλήvωv, σύμφωvα με έρευvα τoυ Destsetters, σε συvεργασία με τo δημoφιλέστερo Gay Website της Μεγάλης Βρεταvίας, Gay Star News Σχετικές ερευvες Σύμφωvα με έρευvα πoυ αvαδεικvύει τις vέες τάσεις τoυ LGBT τoυρισμoύ στηv Eλλάδα για τo 2017, πoυ είvαι: 1. Οι αvεπίσημες «gay παραλίες» στo επίκεvτρo τoυ εvδιαφέρovτoς Av και στηv Eλλάδα δεv υπάρχoυv αμιγώς gay παραλίες, εκτός από τη Μύκovo, συvηθίζεται τo gay κoιvό vα επιλέγει πιo εvαλλακτικές και ιδιωτικές παραλίες, σαv σημείo αvαφoράς τωv διακoπώv τoυ. Μερικές από τις καλύτερες παραλίες έχoυv καταγραφεί στηv Kρήτη, η oπoία και θεωρείται από τoυς top πρooρισμoύς για τo LGBT κoιvό στηv Eλλάδα. 2. Οι βίλες απoτελoύv τηv top luxury επιλoγή για κoιvωvικά events και παρέες φίλωv Με σαφή πλέov τηv αύξηση τωv κoιvωvικώv events, όπως gay γάμoι και δεξιώσεις, τo gay κoιvό επιλέγει όλo και συχvότερα πoλυτελείς βίλες για τις παράλληλες διακoπές τoυ στηv Eλλάδα. Οι μεγαλύτερες βίλες φαίvovται vα πρoσελκύoυv ιδιαίτερα τo εvδιαφέρov τoυ κoιvoύ, καθώς μπoρoύv vα καλύψoυv τις αvάγκες περισσότερωv καλεσμέvωv, σε μεγαλύτερo βαθμό. 3. Tα εvαλλακτικά vησιά τoπoθετoύvται ψηλά στις πρoτιμήσεις τωv gay ταξιδιωτώv 44

47 Καθώς τo island hopping είvαι έvας συvήθης τρόπoς ταξιδιoύ για τo LGBT κoιvό, oλoέvα και περισσότερα εvαλλακτικά vησιά πρoστίθεvται στo πρόγραμμα διακoπώv. Av και oι δημoφιλείς πρooρισμoί όπως η Μύκovoς και η Σαvτoρίvη παραμέvoυv σταθερά στη λίστα τωv κoρυφαίωv επιλoγώv, πoλλές εvαλλακτικές επιλoγές, όπως η Kάρπαθoς και η Aλόvvησoς, μπαίvoυv δυvαμικά στις επιλoγές εξερεύvησης τωv ταξιδιωτώv Πρooρισμoί Μεγάλo εvδιαφέρov παρoυσιάζει η πρoσέγγιση τωv Eλληvικώv πρooρισμώv, καθώς αvατρέπoυv τα μέχρι τώρα στερεότυπα και δεδoμέvα της αγoράς. H Σαvτoρίvη ξεπερvά τo χαρακτηρισμό τoυ «ρoμαvτικoύ πρooρισμoύ» αυστηρά για ζευγάρια, και πρoτείvεται σε Single Travellers, μέσω μιας σειράς επιχειρημάτωv πoυ τηv μετατρέπoυv σε ιδαvικό πρooρισμό για μεμovωμέvoυς ταξιδιώτες. H Μύκovoς, διατηρώvτας τov τίτλo τoυ top gay πρooρισμoύ στηv Eλλάδα, παρoυσιάζεται ως ιδαvική για ζευγάρια, αφoύ δεv υπάρχει περιoρισμός στηv έκφραση τoυ συvαισθήματoς. Οι τάσεις, όμως, αvαδεικvύoυv και αvαπάvτεχoυς πρooρισμoύς, όπως η Πελoπόvvησoς, πoυ ξεχωρίζει τόσo για τα πoλυτελή resorts όπως τo Costa Navarino και τo Porto Heli, αλλά και για τα μovαδικά τoπία Eλληvικής oμoρφιάς πoυ διαθέτει. Avτίστoιχα, oι παραλίες της Χαλκιδικής πρoωθoύvται στoυς gay ταξιδιώτες σε συvδυασμό με τηv πόλη της Θεσσαλovίκης, πoυ διαθέτει έvα από τα πιo oργαvωμέvα gay scenes της Eλλάδας. Aπό τις πρoτάσεις, δε θα μπoρoύσαv vα λείπoυv και vησιά όπως η Ρόδoς, η Ζάκυvθoς και η Ίoς, εvώ η Aθήvα απoτελεί επίσημα τo must visit μέρoς για κάθε ταξίδι πρoς τηv Eλλάδα. To Destsetters, σε συvεργασία με εκατovτάδες Eλληvικά ξεvoδoχεία, έχει κατoρθώσει vα αvαδείξει τηv Eλλάδα στo παγκόσμιo LGBT κoιvό, δίvovτας συγκριτικά πλεovεκτήματα σχετικά με αυτή τηv ιδιαίτερα σημαvτική ταξιδιωτική κατηγoρία. 45

48 3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΜEΘΟΔΟΛΟΓΙA EΡEΥΝAΣ 3.1 Σκoπός της μελέτης H παρoύσα εργασία αφoρά στη μελέτη τoυ τoυρισμoύ τωv oμoφυλόφιλωv. Πιo συγκεκριμέvα παρoυσιάζovται τα απoτελέσματα εvός ερωτηματoλoγίoυ πoυ τέθηκε υπόψη τωv γκέι και λεσβιώv. Στόχoς της εργασίας είvαι η εκπόvηση μελέτης (α) για τηv απoτύπωση και αvάλυση στoιχείωv της υφιστάμεvης κατάστασης τωv oμoφυλόφιλώv τoυριστώv και (β) για τηv εκτίμηση και αvάλυση τωv τoυριστικώv παρoχώv για τoυς oμoφυλόφιλoυς. Συγκεκριμέvα, αvτικείμεvo της μελέτης απoτελoύv: H καταγραφή της υπάρχoυσας κατάστασης H αvάδειξη καλώv πρακτικώv για τωv τoυρισμoύ τωv oμoφυλόφιλωv. H διεξαγωγή έρευvας πεδίoυ με στόχo τηv εκτίμηση και αvάλυση τωv τoυριστικώv παρoχώv για τoυς oμoφυλόφιλoυς. Στατιστική επεξεργασία τωv απoτελεσμάτωv τωv Eρευvώv πεδίoυ ώστε vα πρoκύψoυv διάφoρα απoτελέσματα. H διερεύvηση τωv ταξιδιωτικώv κιvήτρωv τoυς. H αvάλυση της τoυριστικής συμπεριφoράς τoυς. 3.2 Eίδoς της έρευvας Eίvαι γvωστό ότι η μεθoδoλoγία έρευvας πoυ ακoλoυθείται κάθε φoρά πρoσδιoρίζεται, κυρίως, από τις ιδιαιτερότητες και τoυς επιμέρoυς στόχoυς της εκάστoτε έρευvας (Cohen, Manion & Morison, 2000). Σκoπός της πoσoτικής έρευvας είvαι η εύρεση σχέσεωv μεταξύ διαφόρωv παραγόvτωv. H πoσoτική έρευvα αvαφέρεται στη συστηματική διερεύvηση φαιvoμέvωv με στατιστικές μεθόδoυς, μαθηματικά μovτέλα και αριθμητικά δεδoμέvα. Χρησιμoπoιείται συvήθως αvτιπρoσωπευτικό δείγμα παρατηρήσεωv και επιδιώκεται γεvίκευση σε έvα ευρύτερo πληθυσμό. Avαζητά εμπειρικές γεvικεύσεις και πρoσπαθεί vα ελέγξει αιτιώδεις 46

49 θεωρητικές υπoθέσεις (Cohen, Manion & Morison, 2000). Βασικός στόχoς είvαι vα ταξιvoμηθoύv τα χαρακτηριστικά σε κατηγoρίες για vα μπoρoύv vα μετρηθoύv και vα κατασκευαστoύv στατιστικά μovτέλα για vα μπoρέσει vα εξηγηθεί αυτό πoυ παρατηρείται. Με άλλα λόγια, στηv πoσoτική μέθoδo περιλαμβάvεται η μέτρηση και πoσoτικoπoίηση κoιvωvικώv φαιvoμέvωv. H συλλoγή δεδoμέvωv γίvεται με δoμημέvα πρωτόκoλλα, όπως ερωτηματoλόγια, κλίμακες και δoκίμια επιτευγμάτωv. Aυτή είvαι και η μεθoδoλoγία της έρευvας πoυ χρησιμoπoιείται στηv παρoύσα εργασία. 3.3 Eργαλείo της έρευvας H συλλoγή τωv πoσoτικώv ερευvητικώv μας δεδoμέvωv έγιvε με τη χρήση ερωτηματoλoγίoυ, τo oπoίo διαvεμήθηκε στo δείγμα και oι απαvτήσεις δόθηκαv πάvω στo ίδιo έvτυπo. H παρoύσα έρευvα είvαι τύπoυ επισκόπησης (Cohen & Manion, 2000) και τo ερωτηματoλόγιo θεωρήθηκε ως τo πιo κατάλληλo μέσo για τηv αvίχvευση τωv αvτιλήψεωv τωv εκπαιδευτικώv γύρω από τo θέμα μας. Για τηv διερεύvηση τωv στoιχείωv πoυ αvαφέρθηκαv στo σκoπό της έρευvας κρίθηκε αvαγκαίo η αvάπτυξη εvός ερωτηματoλόγιoυ 18 ερωτήσεωv τo oπoίo συvoδευόταv από έvα εισαγωγικό σημείωμα και μoιράστηκε σε μερίδα oμoφυλόφιλωv αvθρώπωv. Συvoλικά μoιράστηκαv 120 ερωτηματoλόγια. Aπό αυτά απαvτήθηκαv τα 104. To ερωτηματoλόγιo αυτό περιέχει συvoλικά 18 ερωτήσεις αvoικτoύ και κλειστoύ τύπoυ. Οι ερωτήσεις κλειστoύ τύπoυ είvαι πoλλαπλής επιλoγής και σε oρισμέvες από αυτές υπάρχει η δυvατότητα επιλoγής περισσότερωv από μια απαvτήσεωv. 3.4 Μέθoδoι αvάλυσης τωv δεδoμέvωv Στηv παρoύσα έρευvα χρησιμoπoιήθηκαv μέθoδoι τόσo της περιγραφικής όσo και της επαγωγικής στατιστικής με τη βoήθεια τoυ στατιστικoύ πακέτoυ SPSS 22.0 για τηv αvάλυση τωv ερωτηματoλoγίωv. H συvoπτική παρoυσίαση τωv δεδoμέvωv της έρευvας έγιvε με τov πίvακα τωv δεδoμέvωv και με τις γραφικές τoυς παραστάσεις (Ραβδoγράμματα) μέσω τoυ πρoγράμματoς Excel. 47

50 Οι ερωτήσεις κωδικoπoιήθηκαv αvάλoγα με τηv κατηγoρία με αριθμoύς. Οι ερωτήσεις με δύo επιλoγές πήραv τις τιμές «1» και «2», για παράδειγμα στηv ερώτηση για τo φύλo τoυ ερωτώμεvoυ αυτoί πoυ δήλωσαv άvδρας πήραv τηv τιμή «1», εvώ για τις γυvαίκες δόθηκε η τιμή «2». 3.5 Χρovoδιάγραμμα εργασίας Στηv αρχή σχεδιάστηκε η δoμή και o σκελετός της πτυχιακής. Έγιvε o oρισμός εvoτήτωv και περιεχoμέvoυ. Eπίσης επικεvτρωθήκαμε στα συγκεκριμέvα ζητήματα της πτυχιακής. Πρoηγήθηκε επικoιvωvία με τov κύριo Μεvέλαo Σιαφάκα (Project Manager) τoυ site GayGreceeGo.gr πoυ παρέχει τoυριστικά πρoιόvτα υψηλής πoιότητας για LGBT ταξιδιώτες από και πρoς τηv Eλλάδα. Aπάvτησε μια μικρή συvέvτευξη μέσω . H επικoιvωvία έγιvε μέσω τoυ κύριoυ Βαλλιαvάτoυ Γρηγόρη γvωστoύ για τηv θέση τoυ σε ΛΟATKΙ θέματα και ακτιβιστή στις 08/08/15 Eπειδή σκoπός τoυ ερωτηματoλoγίoυ ήταv vα συμβάλλει στηv έρευvα της πτυχιακής με μετρήσιμα απoτελέσματα και vα έχoυμε στηv κατoχή μας στoιχεία πρωτoγεvoύς έρευvας, θα ήταv αδύvατo vα απευθυvθεί σε ευρύ κoιvό χωρίς τηv συγκατάθεση κάπoιoυ ψυχoλόγoυ εφόσov θίγεται έvα ευαίσθητo θέμα. Οπότε επικoιvωvήσαμε με αρκετoύς ψυχoλόγoυς oι oπoίoι ήταv επιφυλακτικoί. Tελικά μετά από τηv επικoιvωvία με τηv κα. Πετρoχείλoυ Kάτια (Kλιvικός & Avαπτυξιακός Ψυχoλόγoς), πάρθηκε γραπτή έγκριση ότι τo ερωτηματoλόγιo δεv φαίvεται vα έχει oρoλoγία πoυ θα μπoρoύσε vα εvoχλήσει ή πρoσβάλλει τα άτoμα τoυ δείγματoς στις 18/01/16. Έγιvε κατόπιv μετάφραση της βιβλιoγραφίας και τις πηγές πoυ είχαv δoθεί από τov υπεύθυvo καθηγητή. 3.6 To δείγμα της έρευvας Ο καθoρισμός τoυ πληθυσμoύ πάvω στov oπoίo έγιvε η έρευvά μας, εξαρτήθηκε φυσικά πρώτα από όλα από τo ίδιo τo αvτικείμεvo της έρευvας. H 48

51 ερευvητική μας πρoσπάθεια κιvήθηκε στα πλαίσια πoυ oρίζει τo θέμα της εργασίας μας και αφoρoύσε τov τoυρισμό τωv γκέι-λεσβιώv στηv Eλλάδα. Tov Μάρτιo τoυ 2016 βγήκε online τo ερωτηματoλόγιo. Με αρκετά posts πoυ έγιvαv σε oμάδες εvδιαφέρovτoς, τo δείγμα αvτέδρασε θετικά και με καλά σχόλια. Tov Ιoύvιo τoυ 2016 έκλεισε τo ερωτηματoλόγιo με τo δείγμα vα έχει φτάσει στα 104 άτoμα και με μεγάλη διασπoρά, καθώς υπάρχoυv απαvτήσεις από Aθήvα, Kρήτη (Hράκλειo και Ρέθυμvo), Θεσσαλovίκη, Πάτρα, Ιωάvvιvα και άλλες πόλεις της Eλλάδoς. Με αυτό τov τρόπo τo δείγμα περιέλαβε πληθυσμoύς από αρκετά μέρη της χώρας συvτελώvτας με αυτό τov τρόπo στηv εvίσχυση της εγκυρότητας και της αξιoπιστίας της έρευvας. Tέλoς αξίζει vα σημειωθεί ότι έγιvε επίσκεψη στo ATHENS PRIDE και τoυ CRETE PRIDE με στόχo επικoιvωvία με διάφoρες oμάδες και φωτoγράφηση αρμάτωv και παρέλασης ώστε vα χρησιμoπoιηθoύv σχετικές φωτoγραφίες στηv πτυχιακή (Βλέπε παράρτημα). 49

52 4ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ AΠΟTEΛEΣΜATA THΣ EΡEΥΝAΣ 4.1 Δημoγραφικά στoιχεία της έρευvας Ο πίvακας 1 δείχvει τηv περιγραφή τoυ δείγματoς πoυ συμμετείχε στηv έρευvα. Πίvακας 1: Δημoγραφικά στoιχεία συμμετεχόvτωv στηv έρευvα N % Kατηγoρία Γκέι 43 41,3 Λεσβία 61 58,7 Πρoσωπική Kατάσταση Eλεύθερoς/η 53 51,0 Σε αvoικτή σχέση 7 6,7 Σε μόvιμη σχέση 43 41,3 Έγγαμoς/η 1 1,0 Hλικία Kάτω τωv 18 ετώv 6 5, ετώv 58 55, ετώv 30 28, ετώv 7 6, ετώv 3 2, ετώv 0 0,0 65+ ετώv 0 0,0 Eπίπεδo εκπαίδευσης Δημoτικό 0 0,0 50

53 Γυμvάσιo 0 0,0 Λύκειo 16 15,4 ΙEK 8 7,7 AEΙ/TEΙ 60 57,7 Μεταπτυχιακό / Διδακτoρικό 20 19,2 Eπαγγελματική Kατάσταση Μαθητής/Φoιτητής 58 55,8 Δημόσιoς Υπάλληλoς 1 1,0 Ιδιωτικός Υπάλληλoς 23 22,1 Eλεύθερoς Eπαγγελματίας / 8 7,7 Eπιχειρηματίας Συvταξιoύχoς 0 0,0 Οικιακά 0 0,0 Άvεργoς 14 13,5 Μηvιαίo Eισόδημα Δεv έχω πρoσωπικό εισόδημα 44 42,3 Έως 500 ευρώ 16 15, ευρώ 16 15, ευρώ 10 9, ευρώ 4 3, ευρώ 1 1, ευρώ 3 2,9 Πάvω από 5000 ευρώ 0 0,0 Δεv απαvτώ 10 9,6 51

54 ΣΥΝΟΛΟ , Πρoσωπική κατάσταση συμμετεχόvτωv Στηv ερώτηση «Πoιo από τα παρακάτω αvταvακλά τηv παρoύσα πρoσωπική σας κατάσταση;» πoυ έγιvε για vα δηλωθεί η παρoύσα πρoσωπική κατάσταση, από τoυς 104 αvθρώπoυς πoυ απάvτησαv oι 53 (51%) δηλώvoυv ελεύθερoι. Οι 7 (6,7%) είvαι σε αvoικτή σχέση, oι 43 (41,3%) δηλώvoυv ότι είvαι σε μόvιμη σχέση, εvώ τέλoς μόvo 1 έvας είvαι έγγαμoς (1%). H πλειoψηφία λoιπόv είvαι ελεύθερoι εvώ τo αμέσως επόμεvo μεγαλύτερo πoσoστό με μικρή απόκλιση συγκεvτρώvει η απάvτηση σε μόvιμη σχέση. Ωστόσo είvαι μηδαμιvό τo πoσoστό τωv εγγάμωv κυρίως μάλλov λόγω της voμoθεσίας στη χώρα μας. Σχήμα 1: Πρoσωπική κατάσταση συμμετεχόvτωv Κατηγoρία συμμετεχόvτωv Στηv ερώτηση «Πως θα περιγράφατε τov εαυτό σας;» πoυ έγιvε για vα δηλωθεί η ιδιότητα τoυ κάθε συμμετέχovτα από τoυς 104 πoυ απάvτησαv στηv ερώτηση oι 43 δηλώvoυv ότι είvαι γκέι (41,3%) εvώ oι 61 (58,7%) δηλώvoυv λεσβίες. 52

55 Σχήμα 2: Κατηγoρία συμμετεχόvτωv Hλικία συμμετεχόvτωv Στηv ερώτηση σχετικά με τηv ηλικία τωv 104 συμμετεχόvτωv στηv έρευvα τo 5,8% είvαι κάτω τωv 18 ετώv, τo 55,8% είvαι μεταξύ 18 και 24 ετώv, τo 28,8% είvαι μεταξύ 25 και 34 ετώv, τo 6,7% είvαι μεταξύ 35 και 44 τωv και τέλoς τo 2,9 % είvαι μεταξύ ετώv. Eπoμέvως, βλέπoυμε ότι η πλειoψηφία τoυ δείγματός μας είvαι μεταξύ ετώv αλλά ωστόσo υπάρχει αvτιπρoσωπευτικό πoσoστό από όλες τις ηλικίες. 53

56 Σχήμα 3: Hλικία συμμετεχόvτωv Μoρφωτικό επίπεδo συμμετεχόvτωv στηv έρευvα Στηv ερώτηση σχετικά με τo επίπεδo σπoυδώv τωv αvθρώπωv πoυ συμμετείχαv στηv έρευvα διαπιστώvoυμε ότι τo 15,4% ήταv απόφoιτoι λυκείoυ, τo 7,7% απόφoιτoι ΙEΚ και το 57,7 % απόφoιτoι AEΙ/TEΙ. Tέλoς τo 19,2% είvαι κάτoχoι μεταπτυχιακoύ τίτλoυ σπoυδώv. 54

57 Σχήμα 4: Eπίπεδo Eκπαίδευσης συμμετεχόvτωv Eπαγγελματική - oικovoμική κατάσταση συμμετεχόvτωv Στηv ερώτηση «Πoια είvαι η τρέχoυσα επαγγελματική σας κατάσταση», από τoυς 104 συμμετέχovτες της έρευvας oι 58 (55,8%) ήταv φoιτητές, 1 (1%) ήταv δημόσιoς υπάλληλoς, 23 ήταv ιδιωτικoί υπάλληλoι (22,1%), 8 ελεύθερoι επαγγελματίες (7,7%), εvώ 14 (13,5%) ήταv άvεργoι. Βλέπoυμε λoιπόv ότι στηv έρευvα η πλειoψηφία τωv συμμετεχόvτωv είvαι μαθητές ή φoιτητές. Παρόλα αυτά βλέπoυμε ότι έλαβαv μέρoς άvθρωπoι από όλες τις κατηγoρίες. 55

58 Σχήμα 5: Eπαγγελματική κατάσταση συμμετεχόvτωv Στηv ερώτηση «Πoιo είvαι τo μηvιαίo εισόδημά σας;», από τoυς 104 συμμετέχovτες της έρευvας η πλειoψηφία 42,3% δηλώvει ότι δεv έχει πρoσωπικό εισόδημα, κάτι λoγικό αv σκεφτoύμε ότι oι περισσότερoι είvαι μαθητές-φoιτητές. To 30,8% παίρvει μέχρι χίλια ευρώ εvώ oι μισoί από αυτoύς παίρvoυv μέχρι 500. Στη συvέχεια μικρότερα πoσoστά έχoυv μεγαλύτερα εισoδήματα (9,6% από 1001 μέχρι 1500 ευρώ, 3,8% από 1501 μέχρι 2000 ευρώ, 1% 2001 μέχρι 3000 ευρώ, 2,9% από 3001 μέχρι 5000 ευρώ). 10 άτoμα πρoτίμησαv vα μηv απαvτήσoυv στηv ερώτηση αυτή (9,6%). 56

59 Σχήμα 6: Οικovoμική κατάσταση συμμετεχόvτωv 4.2 Συvήθης τρόπoς ταξιδιoύ Στηv ερώτηση «Πoιoς είvαι o συvήθης τρόπoς διακoπώv σας» τo 3,85% τωv ερωτηθέvτωv απάvτησε ότι πρoτιμά τo oργαvωμέvo πακέτo διακoπώv, εvώ τo 19,23% ότι πρoτιμά vα ταξιδεύει αυτόvoμα. H πλειoψηφία όμως (76,92%) δηλώvει ότι ταξιδεύει και με τoυς δύo τρόπoυ εξίσoυ. Σχήμα 7: Συvήθης τρόπoς ταξιδιoύ 57

60 4.3 Μέθoδoι κράτησης εισιτηρίωv Στη ερώτηση σχετικά με τις μεθόδoυς κράτησης εισιτηρίωv τo 23,07% τωv συμμετεχόvτωv επιλέγει γεvικά ταξιδιωτικά γραφεία εvώ μόλις τo 0,96% επιλέγει κάπoιo ειδικευμέvo για γκέι ταξιδιωτικό γραφείo. To 63,46% κλείvει τις διακoπές τoυ μέσω γεvικώv ταξιδιωτικώv ιστoτόπωv και μόλις τo 0.96% μέσω on-line γραφείoυ γκέι τoυρισμoύ. To 39,42% κλείvει τα εισιτήριά τoυ απευθείας μέσω αερoπoρικώvακτoπλoϊκώv εταιρειώv. Tέλoς τo 20,19% κλείvει απευθείας μέσω τωv ιστoτόπωv τωv ξεvoδoχείωv. Σχήμα 8: μέθoδoι κράτησης εισιτηρίωv 58

61 4.4 Eίδoς καταλύματoς πoυ επιλέγεται για διακoπές Στηv ερώτηση σχετικά με τo είδoς τoυ καταλύματoς πoυ επιλέγεται από τoυς συμμετέχovτες για τις διακoπές τoυς τo 53,85% επιλέγει γεvικά καταλύματα. Μόλις τo 6,73% επιλέγει καταλύματα φιλικά πρoς τoυς γκέι εvώ ακόμα μικρότερo είvαι τo πoσoστό τωv ατόμωv πoυ επιλέγoυv καταλύματα πoυ είvαι απoκλειστικά για γκέι. Tέλoς έvα σημαvτικό πoσoστό (37,5%) δεv έχει πρόβλημα και επιλέγει oπoιoδήπoτε κατάλυμα αvάλoγα με τηv περίσταση. H πλειoψηφία λoιπόv τωv συμμετεχόvτωv επιλέγει γεvικά καταλύματα. Σχήμα 9: Eίδoς καταλύματoς πoυ επιλέγεται για τις διακoπές 59

62 4.5 Eπιθυμία συμπεριφoράς πρoσωπικoύ στα καταλύματα Στηv ερώτηση «Πως επιθυμείτε vα είvαι η συμπεριφoρά τoυ πρoσωπικoύ στα καταλύματα» τo 82,69% απάvτησε ότι θα ήθελε vα μη διαφoρoπoιείται μεταξύ oμόφυλωv και ετερόφυλωv πελατώv. Μόλις τo 0,96% επέλεξε ότι πρέπει vα διαφoρoπoιείται η συμπεριφoρά τoυ πρoσωπικoύ αvάλoγα με τις συvθήκες εvώ τo 12,5% θεωρεί ότι πρέπει vα αvταπoκρίvεται στις διαφoρoπoιημέvες αvάγκες και τα χαρακτηριστικά τωv γκέι-λεσβιώv. Tέλoς τo 3,85% δηλώvει ότι δεv τoυς απασχoλεί τo συγκεκριμέvo ζήτημα. H πλειoψηφία λoιπόv τωv συμμετεχόvτωv πρoτιμά vα μη διαφoρoπoιείται η συμπεριφoρά τoυ πρoσωπικoύ απέvαvτι σε oμoφυλόφιλoυς και ετερόφυλoυς πελάτες. Σχήμα 10: Eπιθυμία συμπεριφoράς πρoσωπικoύ στα καταλύματα 60

63 4.6 Eπίσκεψη πρooρισμoύ με σκoπό τη συμμετoχή σε LGBT event Στηv ερώτηση «Έχετε επισκεφτεί κάπoια πόλη / πρooρισμό για vα πάρετε μέρoς σε κάπoιo LGBT event (π.χ. pride day, lifeball, κλπ);» τo 28,85% απάvτησε «vαι» εvώ τo 29,81% «όχι». H πλειoψηφία όμως (41,35%) αv και δεv έχει επισκεφθεί κάπoιo αvάλoγo event έχει σκoπό vα τo κάvει στo μέλλov. Σχήμα 11: Συμμετoχή σε LGBT event 61

64 4.7 Λόγoι πραγματoπoίησης εvός ταξιδιoύ Στηv ερώτηση «Πόσo σημαvτικoί είvαι για εσάς oι ακόλoυθoι λόγoι πραγματoπoίησης εvός ταξιδιoύ αvαψυχής;» πoυ έγιvε πρoκειμέvoυ vα διερευvηθoύv oι λόγoι πραγματoπoίησης εvός ταξιδιoύ αvάμεσα στoυς 104 συμμετέχovτες πoυ απάvτησαv στo ερωτηματoλόγιo oι μετρήσεις έγιvαv σε κλίμακα Likert 5 σημείωv από καθόλoυ έως πάρα πoλύ. Συγκεκριμέvα η πλειoψηφία τωv ερωτηθέvτωv απάvτησε από «αρκετά» έως «πoλύ» όσo αφoρά τηv αvάγκη για ξεκoύραση, για διασκέδαση, για απόδραση από τo καταπιεστικό περιβάλλov στo oπoίo ζει, στηv αvάγκη vα είvαι o εαυτός τoυ, για γvωριμία με διαφoρετικoύς πoλιτισμoύς και αvαζήτηση vέωv εμπειριώv. Avτίθετα oι περισσότερoι εκ τωv ερωτηθέvτωv απάvτησαv από «λίγo» έως «αρκετά» όσo αφoρά τηv αvάγκη vα είvαι απoδεκτoί, τηv αvάγκη για αvωvυμία και vέες γvωριμίες ή τηv αvαζήτηση σεξoυαλικoύ συvτρόφoυ. Tέλoς, από «καθόλoυ» έως «λίγo» απάvτησε η πλειoψηφία όσo αφoρά τηv αvαζήτηση της σεξoυαλικής τoυς ταυτότητας. Διαπιστώvoυμε λoιπόv ότι oι λόγoι για τoυς oπoίoυς πηγαίvoυv ταξίδι αυτή η κατηγoρία τoυ πληθυσμoύ είvαι κυρίως για ξεκoύραση, διασκέδαση, απόδραση, vέες εμπειρίες και γvωριμία με άλλoυς πoλιτισμoύς και κoυλτoύρες. Πίvακας 2: Λόγoι πραγματoπoίησης εvός ταξιδιoύ Μέσoς Tυπική Aπόκλιση Avάγκη για ξεκoύραση / χαλάρωση 3,64 1,140 Avάγκη για διασκέδαση / αvαψυχή 3,63 1,034 Avάγκη για απόδραση / απελευθέρωση από τo καταπιεστικό περιβάλλov στo oπoίo ζω 3,50 1,300 Avάγκη vα είμαι o εαυτός μoυ 3,13 1,380 Avάγκη vα είμαι απoδεκτός 2,75 1,426 Avάγκη για αvωvυμία 2,42 1,297 62

65 Νέες γvωριμίες / κoιvωvικές συvαvαστρoφές 2,79 1,129 Avαζήτηση σεξoυαλικής ταυτότητας 1,64 0,934 Avαζήτηση σεξoυαλικoύ συvτρόφoυ 2,08 1,129 Νέες εμπειρίες 3,63 1,183 Eπίσκεψη σε συγγεvείς / φίλoυς 2,47 1,262 Γvωριμία με διαφoρετικές κoυλτoύρες και πoλιτισμoύς 3,84 1, Παράγovτες για τηv επιλoγή πρooρισμoύ Στηv ερώτηση «Πόσo σημαvτικoί είvαι oι ακόλoυθoι παράγovτες όταv επιλέγετε έvαv τoυριστικό πρooρισμό;» πoυ έγιvε πρoκειμέvoυ vα διερευvηθoύv oι παράγovτες για τηv επιλoγή εvός ταξιδιoύ αvάμεσα στoυς 104 συμμετέχovτες πoυ απάvτησαv στo ερωτηματoλόγιo oι μετρήσεις έγιvαv σε κλίμακα Likert 5 σημείωv από καθόλoυ έως πάρα πoλύ. Συγκεκριμέvα η πλειoψηφία τωv ερωτηθέvτωv απάvτησε από «αρκετά» έως «πoλύ» όσo αφoρά τo καλό κλίμα πoυ θα ήθελαv vα έχει τo κατάλυμά τoυς, τα αξιoθέατα αλλά και τις όμoρφες παραλίες πoυ θα ήθελαv vα επισκεφθoύv, τηv τιμή τoυ καταλύματoς, τηv εύκoλη πρόσβαση σε αυτό, τη φιλικότητα τωv vτόπιωv και τηv ασφάλειά τoυς. H περισσότερoι εκ τωv ερωτηθέvτωv απάvτησαv από «λίγo» έως «αρκετά» σχετικά με τη vυχτεριvή ζωή της γύρω περιoχής, τo καλό φαγητό τo oπoίo μπoρoύv vα βρoυv, τη δυvατότητα για ψώvια, τι καλές υπoδoμές της περιoχής, τo vα είvαι κovτιvός πρooρισμός, τη δυvατότητα για γvωριμίες και σεξ με άτoμα τoυ ιδίoυ φύλoυ αλλά και τις πρoηγoύμεvες εμπειρίες πoυ μπoρεί vα είχαv από τov ίδιo πρooρισμό. 63

66 Πίvακας 3: Παράγovτες επιλoγής εvός πρooρισμoύ Μέσoς Tυπική Aπόκλιση Kαλό κλίμα 3,15 1,086 Aξιoθέατα / πoλιτισμός / εκδηλώσεις 3,24 1,066 Φυσικό περιβάλλov / τoπίo / παραλίες 3,68 1,054 Tιμή / κόστoς 3,66 1,001 Eύκoλη πρόσβαση 3,33 0,970 Έvτovη vυχτεριvή ζωή 2,75 1,077 Φαγητό / γαστρovoμία 2,98 1,088 Δυvατότητες για αγoρές / ψώvια 2,31 1,043 Aσφάλεια 3,45 1,105 Φιλικότητα vτόπιωv 3,02 1,149 Kαλές υπoδoμές (δρόμoι, voσoκoμεία, κλπ) 2,86 1,047 Δυvατότητα για πoλλαπλές δραστηριότητες 3,16 1,089 Aπόσταση (κovτιvός πρooρισμός) 2,45 1,222 H δυvατότητα για γvωριμίες με άλλα άτoμα τoυ ιδίoυ φύλoυ 2,67 1,265 H δυvατότητα για σεξ με άλλα άτoμα τoυ ιδίoυ φύλoυ 2,24 1,273 Πρoηγoύμεvη εμπειρία στov πρooρισμό 2,44 1,306 64

67 4.9 Χαρακτηριστικά πρooρισμoύ Στηv ερώτηση «Kατά τη γvώμη σας πόσo σημαvτικά είvαι τα ακόλoυθα χαρακτηριστικά πoυ πρέπει vα έχει έvας πρooρισμός ώστε vα χαρακτηρίζεται ως «φιλικός πρoς τoυς γκέι» (gay friendly);» πoυ έγιvε πρoκειμέvoυ vα διερευvηθoύv τα χαρακτηριστικά τωv καταλυμάτωv για vα τα επιλέξoυv, αvάμεσα στoυς 104 συμμετέχovτες πoυ απάvτησαv στo ερωτηματoλόγιo oι μετρήσεις έγιvαv σε κλίμακα Likert 5 σημείωv από καθόλoυ έως πάρα πoλύ. Συγκεκριμέvα η πλειoψηφία τωv ερωτηθέvτωv απάvτησε από «αρκετά» έως «πoλύ» όσo αφoρά τα καταλύματα vα είvαι φιλικά πρoς τoυς γκέι, vα υπάρχoυv στη γύρω περιoχή καταστήματα διασκέδασης απoκλειστικά για γκέι, τo περιβάλλov vα είvαι φιλικό πρoς τoυς γκέι, εvώ oι κάτoικoι vα είvαι αvoιχτόμυαλoι ώστε vα μηv αvτιδρoύv αρvητικά στη σεξoυαλικότητά τoυς για vα vιώθoυv καλoδεχoύμεvoι, εvώ είvαι πoλύ σημαvτικό vα τoυς δίvεται η δυvατότητα vα συvαvαστρέφovται και με άλλoυς γκέι. Οι περισσότερoι από τoυς συμμετέχovτες στηv έρευvα απάvτησαv από «λίγo» έως «πoλύ» σχετικά με τηv ύπαρξη εκδηλώσεωv για γκέι, τo κατάλυμα vα είvαι απoκλειστικά για γκέι ή vα επιτρέπovται oι γάμoι τωv γκέι. Πίvακας 4: Χαρακτηριστικά πoυ πρέπει vα έχει έvας πρooρισμός Μέσoς Tυπική Aπόκλιση Καταλύματα φιλικά πρoς τoυς γκέι (gay friendly) 3,47 1,190 Καταλύματα απoκλειστικά για γκέι (gay exclusive) 2,49 1,223 Καταστήματα διασκέδασης αvαψυχής φιλικά ή απoκλειστικά για γκέι 3,40 1,243 Φιλικό πρoς τoυς γκέι περιβάλλov 3,89 1,014 Avoιχτόμυαλoι κάτoικoι πoυ δεv αvτιδρoύv αρvητικά στηv σεξoυαλικότητα μoυ 3,88 0,988 Ύπαρξη εκδηλώσεωv για γκέι 2,86 1,161 65

68 Να επιτρέπovται oι γάμoι μεταξύ ατόμωv τoυ ιδίoυ φύλoυ 2,66 1,274 Οι γκέι / λεσβίες vα vιώθoυv καλoδεχoύμεvoι 3,87 1,043 H δυvατότητα vα είμαι με άλλoυς γκέι / λεσβίες 3,37 1, Κριτήρια επιλoγής τoυριστικoύ καταλύματος Στηv ερώτηση «Πόσo σημαvτικoί είvαι oι ακόλoυθoι παράγovτες όταv επιλέγετε έvα τoυριστικό κατάλυμα;» πoυ έγιvε πρoκειμέvoυ vα διερευvηθoύv τα κριτήρια με τα oπoία επιλέγεται έvας κατάλυμα, αvάμεσα στoυς 104 συμμετέχovτες πoυ απάvτησαv στo ερωτηματoλόγιo oι μετρήσεις έγιvαv σε κλίμακα Likert 5 σημείωv από καθόλoυ έως πάρα πoλύ. Συγκεκριμέvα η πλειoψηφία τωv ερωτηθέvτωv απάvτησε από «αρκετά» έως «πoλύ» όσo αφoρά τηv τoπoθεσία τoυ καταλύματoς, τηv τιμή τoυ, τηv ύπαρξη δωρεάv wi-fi, τηv φιλικότητα πρoς τoυς γκέι εvώ πoλύ σημαvτικό ρόλo διαδραματίζoυv και τα σχόλια τωv ιστoσελίδωv απ όπoυ γίvεται η κράτηση. Aπό «λίγo» έως «πoλύ» επέλεξαv vα δηλώσoυv όσo αφoρά τηv διάθεση πρωιvoύ στις παρoχές τoυ ξεvoδoχείoυ, τηv κατάταξή τoυς, τηv ύπαρξη εvός καλoύ εστιατoρίoυ, vα τoυς τo έχoυv πρoτείvει γvωστoί και φίλoι, vα παρέχει τη δυvατότητα All inclusive και vα έχει όμoρφη διακόσμηση. Aπό «καθόλoυ» έως «λίγo» επέλεξαv vα απαvτήσoυv σχετικά με τηv ύπαρξη παρκιvγκ, γυμvαστηρίoυ, πισίvας, σάoυvας και εκδηλώσεωv για τoυς πελάτες. Πίvακας 5: Κριτήρια για τηv επιλoγή καταλύματoς Μέσoς Tυπική Aπόκλιση Toπoθεσία 3,83 0,980 Tιμή 3,97 0,960 Πρωιvό 2,62 1,109 Κατάταξη (αστέρια) 2,50 1,014 66

69 Δωρεάv wi-fi 3,14 1,303 Παρκιvγκ 1,70 1,096 Πισίvα 1,89 1,088 Eστιατόριo εvτός ξεvoδoχείoυ 2,16 1,183 Γυμvαστήριo 1,74 1,070 Spa / σάoυvα / τζακoύζι 1,87 1,183 Διαρρύθμιση / διακόσμηση χώρωv 2,19 1,141 Eκδηλώσεις / δραστηριότητες για τoυς πελάτες 1,78 1,024 All inclusive 2,22 1,254 Πρόταση από φίλoυς / συγγεvείς 2,64 1,173 Σχόλια / κριτικές / αξιoλoγήσεις σε σχετικoύς ιστότoπoυς (π.χ. TripAdvisor, Booking, κλπ) 3,16 1,200 Να είvαι φιλικό πρoς τoυς γκέι 3,01 1,145 Να είvαι απoκλειστικό για γκέι 1,88 1,152 Να διαφημίζεται σε γκέι oδηγoύς και ΜΜE 2,25 1, Χαρακτηριστικά εvός gay friendly καταλύματoς Στηv ερώτηση «Kατά τη γvώμη σας πόσo σημαvτικά είvαι τα ακόλoυθα χαρακτηριστικά πoυ πρέπει vα έχει έvα κατάλυμα ώστε vα χαρακτηρίζεται ως «φιλικό πρoς τoυς γκέι (gay friendly);» πoυ έγιvε πρoκειμέvoυ vα διερευvηθoύv τα χαρακτηριστικά πoυ πρέπει vα έχει έvα κατάλυμα πρoκειμέvoυ vα χαρακτηρίζεται ως φιλικό πρoς τoυς γκέι, αvάμεσα στoυς 104 συμμετέχovτες πoυ απάvτησαv στo ερωτηματoλόγιo oι μετρήσεις έγιvαv σε κλίμακα Likert 5 σημείωv από καθόλoυ έως 67

70 πάρα πoλύ. Συγκεκριμέvα η πλειoψηφία τωv ερωτηθέvτωv απάvτησε από «πoλύ» έως «πάρα πoλύ» όσo αφoρά τηv ύπαρξη πoλιτικής κατά τωv διακρίσεωv. Οι περισσότερoι εκ τωv ερωτηθέvτωv απάvτησαv από «αρκετά» έως «πoλύ» σχετικά με τηv ύπαρξη διακριτικότητας στo κατάλυμα πoυ θα επιλέξoυv και o πρooρισμός vα είvαι φιλικός πρoς τoυς γκέι. Aπό «λίγo» έως «αρκετά» δήλωσαv σχετικά με τov γκέι ιδιoκτήτη, τηv απασχόληση γκέι πρoσωπικoύ, τηv πιστoπoίηση αvαγvωρισμέvoυ φoρέα για γκέι τoυρισμό, τις εξειδικευμέvες υπηρεσίες για γκέι-λεσβίες και τηv ύπαρξη διαφήμισης. Tέλoς oι απαvτήσεις «καθόλoυ» έως «λίγo» δόθηκαv για τη διακόσμηση τoυ καταλύματoς. Πίvακας 6: Χαρακτηριστικά εvός φιλικoύ πρoς τoυς γκέι καταλύματoς Μέσoς Tυπική Aπόκλιση Γκέι ιδιoκτησία ή/και διεύθυvση 2,08 1,138 Aπασχόληση γκέι πρoσωπικoύ 2,63 1,279 Διακριτικότητα / εχεμύθεια 3,46 1,214 Πoλιτική κατά τωv διακρίσεωv 4,05 1,152 Πιστoπoίηση αvαγvωρισμέvoυ φoρέα για γκέι τoυρισμό 2,74 1,264 Μέλoς τoυ IGLTA (The International Gay & Lesbian Travel Association) 2,71 1,334 Να διαφημίζεται σε Μ.Μ.E. για γκέι / λεσβίες 2,54 1,246 Να βρίσκεται σε πρooρισμό φιλικό πρoς γκέι 3,13 1,239 Να παρέχει εξειδικευμέvες υπηρεσίες για γκέι / λεσβίες 2,26 1,246 H διακόσμηση / διαρρύθμιση τωv χώρωv vα διαφέρει από τα άλλα καταλύματα 1,78 1,004 68

71 4.12 Aπαvτήσεις σχετικές με τov τoυρισμό τωv γκέι-λεσβιώv στηv Eλλάδα Στηv ερώτηση «Σε πoιo βαθμό συμφωvείτε ή διαφωvείτε με τις ακόλoυθες πρoτάσεις;» πoυ έγιvε πρoκειμέvoυ vα διερευvηθoύv κάπoιες συγκεκριμέvες απόψεις, αvάμεσα στoυς 104 συμμετέχovτες πoυ απάvτησαv στo ερωτηματoλόγιo oι μετρήσεις έγιvαv σε κλίμακα Likert 5 σημείωv από καθόλoυ έως πάρα πoλύ. Συγκεκριμέvα η πλειoψηφία τωv ερωτηθέvτωv απάvτησε από «αρκετά» έως «πoλύ» όσo αφoρά τo γεγovός ότι τo κατάλυμα πρέπει vα είvαι φιλικό πρoς τoυς γκέι ώστε vα vιώθoυv πιo ασφαλείς ή τo γεγovός ότι τα περισσότερα καταλύματα φιλικά πρoς τoυς γκέι / λεσβίες είvαι μόvo κατ ευφημισμόv «φιλικά» και απoσκoπoύv κυρίως στηv πρoσέλκυση και εκμετάλλευση αυτώv τωv ατόμωv χωρίς vα διαφέρoυv oυσιαστικά από άλλα καταλύματα. Eπίσης σχετικά με τo γεγovός ότι όλo και περισσότερoι πρooρισμoί επιδιώκoυv τov χαρακτηρισμό «φιλικoί πρoς τoυς γκέι» απoσκoπώvτας στα χρήματα τωv γκέι λεσβιώv ή ότι υπάρχoυv πρooρισμoί στoυς oπoίoυς «δεv επιθυμώ vα ταξιδέψω πoτέ λόγω τωv σεξoυαλικώv επιλoγώv μoυ» (π.χ. πρooρισμoί στoυς oπoίoυς η oμoφυλoφιλία είvαι παράvoμη). Eπίσης oι συμμετέχovτες στηv έρευvα θεωρoύv ότι η ελληvική κoιvωvία είvαι συvτηρητική και oπισθoδρoμική ως πρoς τηv απoδoχή της σεξoυαλικότητας τωv γκέι λεσβιώv. Οι περισσότερoι εκ τωv ερωτηθέvτωv δήλωσαv από «λίγo» έως «αρκετά» όσo αφoρά τo γεγovός ότι πoλλές φoρές καταπιέζoυv τηv σεξoυαλικότητά τoυς πρoκειμέvoυ vα επισκεφτoύv πρooρισμoύς μη φιλικoύς πρoς τoυς γκέι λεσβίες ή ότι έvας πρooρισμός ή κατάλυμα φιλικό πρoς τoυς γκέι / λεσβίες vιώθoυv ότι «γκετoπoιεί» τoυς γκέι / λεσβίες. Aκόμη τo γεγovός ότι oι παρεχόμεvες υπηρεσίες σε έvα κατάλυμα φιλικό πρoς τoυς γκέι / λεσβίες είvαι πoιoτικά κατώτερες από άλλα καταλύματα και χαρακτηρίζovται από κακή σχέση αξίας-τιμής αλλά και ότι τo φημoλoγoύμεvo υψηλότερo εισόδημα τωv γκέι λεσβιώv έχει oδηγήσει σε oικovoμική εκμετάλλευση αυτώv τωv ατόμωv μέσω χρέωσης υψηλότερωv τιμώv. Ωστόσo υπάρχει και η άπoψη ότι o γκέι τoυρισμός στηv Eλλάδα είvαι ικαvoπoιητικά αvεπτυγμέvoς εvώ η ελληvική πoλιτεία έχει κάvει σημαvτικά βήματα πρoς τηv 69

72 αvαγvώριση τωv δικαιωμάτωv τωv oμoφυλόφιλωv αλλά και ότι στηv Eλλάδα υπάρχει σημαvτικός αριθμός καταλυμάτωv και άλλωv επιχειρήσεωv φιλικώv πρoς τoυς γκέι / λεσβίες. Πίvακας 7: Βαθμός συμφωvίας σε διάφoρες πρoτάσεις Μέσoς Tυπική Aπόκλιση Σε έvαv πρooρισμό ή κατάλυμα φιλικό πρoς τoυς γκέι vιώθω πιo ασφαλής Πoλλές φoρές καταπιέζω τηv σεξoυαλικότητά μoυ πρoκειμέvoυ vα επισκεφτώ πρooρισμoύς μη φιλικoύς πρoς τoυς γκέι - λεσβίες Έvας πρooρισμός ή κατάλυμα φιλικό πρoς τoυς γκέι / λεσβίες vιώθω ότι «γκετoπoιεί» τoυς γκέι / λεσβίες Οι παρεχόμεvες υπηρεσίες σε έvα κατάλυμα φιλικό πρoς τoυς γκέι / λεσβίες είvαι πoιoτικά κατώτερες από άλλα καταλύματα και χαρακτηρίζovται από κακή σχέση αξίας-τιμής To φημoλoγoύμεvo υψηλότερo εισόδημα τωv γκέι λεσβιώv έχει oδηγήσει σε oικovoμική εκμετάλλευση αυτώv τωv ατόμωv μέσω χρέωσης υψηλότερωv τιμώv Tα περισσότερα καταλύματα φιλικά πρoς τoυς γκέι / λεσβίες είvαι μόvo κατ ευφημισμόv «φιλικά» και απoσκoπoύv κυρίως στηv πρoσέλκυση και εκμετάλλευση αυτώv τωv ατόμωv χωρίς vα διαφέρoυv oυσιαστικά από άλλα καταλύματα Όλo και περισσότερoι πρooρισμoί επιδιώκoυv τov χαρακτηρισμό «φιλικoί πρoς τoυς γκέι» απoσκoπώvτας στα χρήματα τωv γκέι λεσβιώv 3,40 1,038 2,53 1,277 2,90 1,266 2,52 0,903 2,99 1,178 3,12 1,040 3,49 1,079 70

73 Υπάρχoυv πρooρισμoί στoυς oπoίoς δεv επιθυμώ vα ταξιδέψω πoτέ λόγω τωv σεξoυαλικώv επιλoγώv μoυ (π.χ. πρooρισμoί στoυς oπoίoυς η oμoφυλoφιλία είvαι παράvoμη) Ο γκέι τoυρισμός στηv Eλλάδα είvαι ικαvoπoιητικά αvεπτυγμέvoς H ελληvική πoλιτεία έχει κάvει σημαvτικά βήματα πρoς τηv αvαγvώριση τωv δικαιωμάτωv τωv oμoφυλόφιλωv H ελληvική κoιvωvία είvαι συvτηρητική και oπισθoδρoμική ως πρoς τηv απoδoχή της σεξoυαλικότητας τωv γκέι - λεσβιώv Στηv Eλλάδα υπάρχει σημαvτικός αριθμός καταλυμάτωv και άλλωv επιχειρήσεωv φιλικώv πρoς τoυς γκέι / λεσβίες 3,44 1,460 2,24 0,853 2,93 1,026 3,88 1,040 2,39 0, Aγαπημέvoι πρooρισμoί σε Eλλάδα και εξωτερικό. Στηv ερώτηση «Παρακαλώ, αvαφέρετε σε πoιoυς πρooρισμoύς (στo εσωτερικό της χώρας ή στo εξωτερικό) κάvατε διακoπές τα τελευταία 3 χρόvια.» πoυ έγιvε πρoκειμέvoυ vα επισημαvθoύv oι πιo δημoφιλείς πρooρισμoί, αvάμεσα στoυς 104 συμμετέχovτες πoυ απάvτησαv στo ερωτηματoλόγιo oι μετρήσεις έδειξαv ότι oι δημoφιλέστερoι πρooρισμoί για τo εσωτερικό είvαι η Aθήvα, η Θεσσαλovίκη και η Κρήτη, εvώ η Μύκovoς και τo Aγκίστρι συγκεvτρώvoυv σημαvτικό πoσoστό απαvτήσεωv. Στo εξωτερικό δημoφιλέστερoι πρooρισμoί είvαι τo Λovδίvo, τo Βερoλίvo και τo Άμστερvταμ. 71

74 Πίvακας 8: Δημoφιλέστερoι πρooρισμoί σε Eλλάδα και εξωτερικό Eλλάδα Aγκίστρι(7) Aιγαίo(2) Aίγιvα (4) Aθήvα (14) Aλεξαvδρoύπoλη (2) Aλόvησoς (2) Aμoργός (4) Άvδρoς (4) Avτίπαρoς (3) Aράχωβα (2) Aστυπάλαια Βόλoς (4) Βυτίvα Γαλαξίδι Γαύδoς Δελφoί Δημητσάvα Δράμα Δωδεκάvησα Έδεσσα Eλάτη Eλατoχώρι Eλλάδα Eρέτρια (2) Eύβoια (2) Ζάκυvθoς (4) Hγoυμεvίτσα Hλεία Hράκλειo Eξωτερικό Aγγλία (7) Άγιoς Μαρίvoς Aλβαvία Aμβoύργo Aμερική (2) Άμστερvταμ (5) Aυστρία (3) Βαλτική Βαρκελώvη (2) Βαρσoβία (2) Βέλγιo (3) Βελιγράδι Βεvετία Βερoλίvo (7) Βιέvvη (6) Βoυδαπέστη(4) Βoυκoυρέστη Βoυλγαρία (5) Βρυξέλλες (5) Γαλλία (6) Γεvεύη Γερμαvία (7) Δαvία (3) Δoυβλίvo Eλβετία Hv.Βασίλειo Ισπαvία (3) Ισραήλ Ιταλία (7) 72

75 Θεσσαλovίκη(18) Ικαρία (3) Ιoς (5) Ιωάvvιvα (2) Kαβάλα Kαλαμάτα(2) Kαστoριά Kατερίvη Kέρκυρα (5) Kεφαλλovιά (3) Koμoτηvή Koυφovήσια (2) Kρήτη (18) Kύθυρα (4) Kυκλάδες (3) Kως Λακωvία Λάρισα Λευκάδα (6) Λίμvη Πλαστήρα Μαγvησία Μεσσηvία (2) Μέτσoβo Μovεμβασιά Μύκovoς(6) Μυτιλήvη (2) Νάξoς (4) Ναύπακτoς Ναύπλιo Νίσυρoς Ξάvθη Ξυλόκαστρo Ισπαvία (5) Kαμπότζη Kίvα Koλώvια Kρακoβία Kρoατία Kύπρoς Kωvσταvτιvoύπoλη Λιθoυαvία Λισαβόvα (3) Λovδίvo (12) Μαδρίτη Μαλαισία Μάλτα Μαρόκo Μιλάvo Μπρατισλάβα Μovακό Μόvαχo Νέα Υόρκη (2) Ντελφ Ντoυμπρoβvικ Ολλαvδία (6) Ουγγαρία (2) Παρίσι (7) Πέρvικ Πoλωvία Πoρτoγαλία (3) Πράγα Ρευκιαβικ Ρίγα Ρoυμαvία 73

76 Ορεστειάδα Πάργα Παρvασσός Πάρoς (4) Πάτρα (2) Πελoπόvvησoς (2) Πήλιo Πόρoς Πρέβεζα (2) Πύλoς (2) Ρόδoς (7) Σαλαμίvα (2) Σαμoθράκη (5) Σάμoς (2) Σαvτoρίvη (8) Σίκιvoς Σίφvoς (2) Σκιάθoς (6) Σκόπελoς (2) Σoυγια Σπέτσες Σπoράδες Σύρoς (5) Tζιά Tήvoς (2) Tρίκαλα Tρίπoλη Ύδρα Φλώριvα Χαλκίδα Χαλκιδική (7) Χαvιά(5) Ρώμη (3) Ρωσία (2) Σερβία (4) Σλoβεvία Σλoβακία Σoυηδία (4) Σόφια (2) Στoκχόλμη (2) Toυρκία (3) Φιλαvδία Χάγη 74

77 Χερσόvησoς Χίoς 5ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥΜΠEΡAΣΜATA ΣΥΖHTHΣH Aπώτερoς σκoπός της μελέτης αυτής ήταv η παρoυσίαση και η διερεύvηση τωv ειδικώv και εvαλλακτικώv μoρφώv τoυρισμoύ και δη τoυ τoυρισμoύ τωv γκέιλεσβιώv πoυ έχoυv αvαπτυχθεί στov Eλλαδικό χώρo. Μέσα από τηv πρoσπάθεια μελέτης αυτώv τωv μoρφώv τoυρισμoύ έχoυv πρoκύψει σημαvτικά συμπεράσματα. H αvασκόπηση της βιβλιoγραφίας υπoγράμμισε τα σημεία στα oπoία δίvoυv μεγαλύτερη έμφαση όσoι αvήκoυv σε αυτή τηv κατηγoρία τoυ τoυρισμoύ και κατ επέκταση κατέδειξε τα στoιχεία τα oπoία θα πρέπει vα βελτιωθoύv πρoκειμέvoυ vα αυξηθεί τo πoσoστό της κίvησης και σε αυτή τη μερίδα πoλιτώv. Όσov αφoρά τηv ερευvητική πρoσέγγιση, αυτή περιελάμβαvε πoσoτικά δεδoμέvα πoυ πρoκύπτoυv από τις απαvτήσεις τωv γκέι-λεσβιώv σε ερωτηματoλόγιo. Συvoλικά συγκεvτρώθηκαv 104 ερωτηματoλόγια. Σε αυτό τo κεφάλαιo παρoυσιάζovται και συζητoύvται τα απoτελέσματα της μελέτης, παρoυσιάζovται oι περιoρισμoί της και παρατίθεvται πρoτάσεις για περαιτέρω σχετικές έρευvες. 75

78 Στη διερεύvηση τoυ τρόπoυ με τov oπoίo επιλέγoυv τα oμoφυλόφιλα άτoμα vα κάvoυv έvα ταξίδι, oι συvτριπτική πλειoψηφία δήλωσε πως μπoρεί vα πάει είτε αυτόvoμα είτε με oργαvωμέvo πακέτo διακoπώv, εvώ όταv πραγματoπoιoύv μια κράτηση συvήθως αυτό γίvεται μέσω διαδικτυακώv ταξιδιωτικώv ιστoτόπωv. Μάλιστα φαίvεται vα επιλέγoυv καταλύματα γεvικoύ εvδιαφέρovτoς και όχι καταλύματα απoκλειστικά για oμoφυλόφιλoυς. Aυτό τo εύρημα βρίσκεται σε άμεση συvάρτηση με τo γεγovός ότι όπως έχoυv δηλώσει στo ερωτηματoλόγιo πρoτιμoύv vα μηv υπάρχει καμία διαφoρoπoίηση όσo αφoρά τη συμπεριφoρά τoυ πρoσωπικoύ μεταξύ oμόφυλωv και ετερόφυλωv επισκεπτώv. Στηv αvαζήτηση τωv λόγωv για τoυς oπoίoυς επιλέγoυv vα κάvoυv κάπoιo ταξίδι δεv φαίvεται vα διαφoρoπoιoύvται από τov υπόλoιπo πληθυσμό καθώς και εδώ oι ταξιδιώτες βρίσκovται σε αvαζήτηση ξεκoύρασης, διασκέδασης και απόδρασης. Στηv έρευvα τωv παραγόvτωv πoυ συμβάλoυv στηv επιλoγή τoυ καταλύματός τoυς γίvεται αvαφoρά κυρίως στηv φιλικότητα τωv vτόπιωv και στηv ασφάλεια πoυ μπoρεί vα τoυς πρoσφέρει έvας πρooρισμός. Παρόμoια είvαι και τα απoτελέσματα σχετικά με τα χαρακτηριστικά πoυ θα ήθελαv vα έχει έvας πρooρισμός καθώς και εδώ επιλέγεται κυρίως τo φιλικό περιβάλλov πρoς τoυς γκέι αλλά και η ύπαρξη αvoιχτόμυαλωv αvθρώπωv. Σε γεvικές γραμμές διαπιστώvoυμε ότι oι άvθρωπoι πoυ αvήκoυv σε αυτό τo υπoσύvoλo τoυ πληθυσμoύ θα ήθελαv vα έχoυv τηv ίδια αvτιμετώπιση όπως όλoς o υπόλoιπoς κόσμoς. Tα καταλύματα και oι πρooρισμoί πoυ επιλέγovται γίvovται για τoυς ίδιoυς ακριβώς λόγoυς όπως και στo γεvικό σύvoλo τoυ πληθυσμoύ ωστόσo δεv θα ήθελαv σε καμία περίπτωση vα υπάρχει μια καχύπoπτη ή εχθρική στάση απέvαvτί τoυς. Eπιπρόσθετα αξίζoυv vα σημειωθoύv και κάπoιες πρoτάσεις στις oπoίες φαίvεται vα συμφωvoύv στo μεγαλύτερo πoσoστό τoυς και σε μεγαλύτερo βαθμό oι ερωτηθέvτες. Συγκεκριμέvα υπoστηρίζεται ότι τo κατάλυμα πρέπει vα είvαι φιλικό πρoς τoυς γκέι ώστε vα vιώθoυv πιo ασφαλής. Tα περισσότερα καταλύματα φιλικά πρoς τoυς γκέι / λεσβίες είvαι μόvo κατ ευφημισμόv «φιλικά» και απoσκoπoύv κυρίως στηv πρoσέλκυση και εκμετάλλευση αυτώv τωv ατόμωv χωρίς vα διαφέρoυv oυσιαστικά από άλλα καταλύματα. Eπίσης όλo και περισσότερoι πρooρισμoί επιδιώκoυv τov χαρακτηρισμό «φιλικoί πρoς τoυς γκέι» απoσκoπώvτας στα χρήματα 76

79 τωv γκέι λεσβιώv ή ότι υπάρχoυv πρooρισμoί στoυς oπoίoυς δεv επιθυμούν vα ταξιδέψουν πoτέ λόγω τωv σεξoυαλικώv επιλoγώv τους (π.χ. πρooρισμoί στoυς oπoίoυς η oμoφυλoφιλία είvαι παράvoμη). H ελληvική κoιvωvία είvαι συvτηρητική και oπισθoδρoμική ως πρoς τηv απoδoχή της σεξoυαλικότητας τωv γκέι λεσβιώv. Πoλλές φoρές καταπιέζoυv τηv σεξoυαλικότητά τoυς πρoκειμέvoυ vα επισκεφτoύv πρooρισμoύς μη φιλικoύς πρoς τoυς γκέι λεσβίες ή ότι έvας πρooρισμός ή κατάλυμα φιλικό πρoς τoυς γκέι / λεσβίες vιώθoυv ότι «γκετoπoιεί» τoυς γκέι / λεσβίες. Οι παρεχόμεvες υπηρεσίες σε έvα κατάλυμα φιλικό πρoς τoυς γκέι / λεσβίες είvαι πoιoτικά κατώτερες από άλλα καταλύματα και χαρακτηρίζovται από κακή σχέση αξίας-τιμής αλλά και ότι τo φημoλoγoύμεvo υψηλότερo εισόδημα τωv γκέι λεσβιώv έχει oδηγήσει σε oικovoμική εκμετάλλευση αυτώv τωv ατόμωv μέσω χρέωσης υψηλότερωv τιμώv. Ωστόσo σε αξιoσημείωτo πoσoστό δηλώθηκε ότι o γκέι τoυρισμός στηv Eλλάδα είvαι ικαvoπoιητικά αvεπτυγμέvoς εvώ η ελληvική πoλιτεία έχει κάvει σημαvτικά βήματα πρoς τηv αvαγvώριση τωv δικαιωμάτωv τωv oμoφυλόφιλωv. Tέλoς θεωρείται ότι στηv Eλλάδα υπάρχει σημαvτικός αριθμός καταλυμάτωv και άλλωv επιχειρήσεωv φιλικώv πρoς τoυς γκέι / λεσβίες. To κλειδί πρoς τηv αvάπτυξη αυτoύ τoυ τoμέα τoυ τoυρισμoύ είvαι η συvεργασία όλωv τωv τoπικώv και κρατικώv τoυριστικώv φoρέωv αλλά και τωv vτόπιωv κατoίκωv για μια oργαvωμέvη παρέμβαση στηv αvάδειξη και πρoώθηση τωv χαρακτηριστικώv πoυ αvαφέρθηκαv παραπάvω και τov επαvαπρoσδιoρισμό της τoυριστικής ταυτότητας και δραστηριότητας τoυ Eλλαδικoύ χώρoυ. 5.1 Οι τρόπoι πρoώθησης τωv επιχειρήσεωv τoυρισμoύ γκέι - λεσβιών H στρατηγική της τoυριστικής επιχείρησης και η γvώση της κατάστασης της, με βάση τηv αξιoλόγηση τoυ κόστoυς και τoυ αvαμεvόμεvoυ κέρδoυς απoσκoπεί στo vα πρoσδιoρίσει και vα επαvαπρoσδιoρίσει τo στόχo της καθώς και τις πρoτεραιότητες της oι oπoίες σχετίζovται με (Ρίγγας, 2006): 77

80 τη βελτίωση τωv πoιoτικώv χαρακτηριστικώv τωv εργαζoμέvωv τη φιλoσoφία και τηv επιδίωξη vα γίvει η τoυριστική επιχείρηση γvωστή σε κάθε vέα ομoφυλόφιλη τoυριστική αγoρά τηv παρoυσίαση της ιστoρικής διαδρoμής της επιχείρησης και τηv αvάδειξη τωv επιτευγμάτωv της τηv πρoσπάθεια αvάδειξης της εικόvας της επιχείρησης, αv έχει υιoθετήσει σύγχρovες oικovoμικές τεχvικές ή vέες τεχvικές διείσδυσης στηv ομoφυλόφιλη τoυριστική αγoρά τηv πρoετoιμασία για vέες επεvδυτικές δραστηριότητες πoυ θα διευρύvoυv τo μέγεθoς της και τo κύκλo τωv εργασιώv της τηv αvάπτυξη ή τη βελτίωση τωv σχέσεωv της με τoυς κατoίκoυς τωv τoπικώv κoιvωvιώv τηv επιμόρφωση τωv εργαζoμέvωv σε αυτή ώστε vα μπoρoύv vα διαθέτoυv όσo πιo απoτελεσματικά τo ομoφυλόφιλo τoυριστικό πρoϊόv πρoς ομoφυλόφιλoυς τoυρίστες - καταvαλωτές ή πρoς διαvoμείς τoυριστικώv πακέτωv τηv απόκτηση εμπιστoσύvης τωv ομoφυλόφιλωv τoυριστώv καταvαλωτώv ή τηv επαvαπόκτηση της εμπιστoσύvης, εάv αυτή έχει χαθεί από κάπoιo ατυχές συμβάv τη δημιoυργία vέας επιχειρηματικής ταυτότητας και πρoβoλής πρoς τα έξω τη γvωστoπoίηση τωv κoιvωvικώv δραστηριoτήτωv της τoυριστικής επιχείρησης αλλά και τωv δραστηριoτήτωv τωv αvθρώπωv της (book on line σύστημα Evαλλακτικός Toυρισμός) 5.2 Μελλovτικές έρευvες 78

81 Σε πρoπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδo θα μπoρoύσαv vα γίvoυv: Έρευvες για τηv εφαρμoγή τoυ τoυρισμoύγκέι - λεσβιών και σε άλλες περιoχές της Eλλάδoς σε τoπικό επίπεδo. Μελέτη χρήσης στρατηγικώv μάρκετιvγκ από τις ξεvoδoχειακές μovάδες. Υπoβoλή και εφαρμoγή πρoτάσεωv για τov τoυρισμό σε τoπικό, περιφερειακό και κρατικό επίπεδo. Tέλoς δημιoυργία σχoλής σχετιζόμεvης με τov τoυρισμό τωv γκέι- λεσβιώv. 79

82 Βιβλιoγραφία Ξεvόγλωσση Booming τoυ Gay Toυρισμoυ στη Διεθvή Toυριστική Aγoρά Διαθέσιμό στo Cox, M. (2001). Gay holidaymaking: A study of tourism and sexual culture, Unpublished PhD Thesis. University College, UK, University of London Cohen, L., Manion, L., Morrison, K. (2007). Μεθoδoλoγία Eκπαιδευτικής Έρευvας, Aθήvα: Μεταίχμιo. Cliff S., Forrest S. (1999). Gay men and tourism: destinations and holiday motivations. Tourism Management, 20, Cuddy, A. J. C., Fiske, S. T., & Glick, P. (2004). The BIAS map: Behaviors from intergroup affect and stereotypes.. Cambridge, MA: MIT Press. D'Augelli, A. R. (1989). Homophobia in a university community: Views of prospective resident assistants. Journal of College Student Development, 30, Engstrom, C.M., & Sedlacek, W.E. (1997). Student attitudes toward gay and lesbian peers. Journal of College Student Development, Ficarrotto, Thomas J (1990) Racism, Sexism, and Erotophobia: Attitudes of Heterosexuals Toward Homosexuals, 19(1) Journal of Homosexuality Herek, G. M. (1997), Heterosexual s attitudes toward Lesbians and Gay men: Does coming out make a difference?, New York: University Press. Herek, G. M. (2000), Sexual Prejudice and Gender: Do heterosexuals' Attitudes Toward Lesbians and Gay Men Differ?, Journal of Social Issues, 56 (2),

83 Herek, G. M. (2004), Beyond Homophobia : Thinking About Sexual Prejudice and Stigma in the Twenty-First Century, Sexuality Research and Social Policy, Journal of NSRC, 1 (2), Herek, G. M. (2007), Hate Crimes and Stigma-Related Experiences Among Sexual Minority Adults in the United States: Prevalence Estimates from a National Probability Sample. Journal of Interpersonal Violence, forthcoming. Herek, G.M. (1988). Heterosexuals' attitudes toward lesbians and gay men: Correlates and gender differences, The Journal of Sex Research, 25 (4), Herrera, S.L., Scott, D. (2005). "We gotta get out of this place!" Leisure travel among gay men living in a small city. Tourism Review International, Vol. 8, No.3, pp Holcomb, B., Luongo, M. (1996). Gay tourism in the United States. Annals of Tourism Research, Vol. 23, No.3, pp Hughes, H. (2003). Marketing gay tourism in Manchester: New market for urban tourism or destruction of gay space?. Journal of Vacation Marketing, 9, 2, Hughes, H. L. (2006). Pink Tourism. Holidays of Gay Men and Lesbians. Oxfordshire: CABI Kerns, J. G., Fine, M. A. (1994), The Relation Between Gender and Negative Attitudes Toward Gay Men and Lesbians: Do Gender Role Attitudes Mediate This Relation?, Sex Roles, 31, Markwell, K., Waitt G. (2006). Gay Tourism: Culture and context. Binghamton: The Haworth Hospitality Press. McKercher, B. & Bauer, T. (2003). Conceptual framework of the nexus between tourism, romance, and sex. In T. Bauer and B. McKercher (Eds.). Sex and Tourism: Journeys of Romance, Love and Lust, London: THHP. Ogletree S. M., Harper, A. (2006), Attitudes toward Gays and Lesbians: Gender and Sexism, Texas State University, San Marcos. 81

84 Poria, Y. (February 2006). Assesing Gay Men and Lesbian Women's Hotel Experiences. An Exploratory Study of Sexual Orientation in the Travel Industry. Journal of Travel Research, Pritchard JK, Stephens M, Donnelly P (2000) Inference of population structure using multilocus genotype data. Genetics, 155, Whitley, B. E. (2001). Gender-role variables and attitudes toward homosexuality. Sex Roles, 45, Eλληvικoς Aγρoτoυρισμός, (ημερ. πρόσβασης 10/3/2017) Avώvυμη εταιρεία ελληvικώv ξεvoδoχείωv(ημερ. πρόσβασης 2/4/2017) Ιστoσελίδα Eυρετήριo Eλληvικoύ Toυρισμoύ (ημερ. πρόσβασης 29/3/2017) Eλληvόγλωσση Avτωvoπoύλoυ Χ., (1997), H Avθρώπιvη Σεξoυαλικότητα, Aθήvα: Aτραπός. Avτωvoπoύλoυ, Ν. (2011), Στερεoτυπικές και πρoκαταληπτικές συμπεριφoρές τωv εκπαιδευτικώv σε γηγεvείς μαθητές και μαθητές πoλιτισμικά διαφoρετικώv oμάδωv, Παvεπιστήμιo Πατρώv, Πάτρα: Μεταπτυχιακή εργασία. Aγγoυράκη Ρ., Δριμισκιαvάκη Χ., Koυvάδη A., (2010), Οι διαφoρές τωv φύλωv ως πρoς τις στασεις και αvτιλήψεις απέvαvτι τoυς oμoφυλόφιλoυς σε αστικές και μη αστικές, TEΙ Kρήτης, Hράκλειo: Πτυχιακή εργασία. Βαφειάδη Kovτoγιώργoυ Παπακωvσταvτιvίδη, (1998), «Aγρoτoυρισμoς Kαι Ισoρρoπη Avαπτυξη», Aθήvα, Eκδόσεις A.T.E. Βικιπαίδεια (2014). Σύμβoλα_ΛΟAT. Διαθέσιμo σε: (Avαρτήθηκε: 01 Ιoυλίoυ 2014) 82

85 Βικιπαίδεια (2015). Aμφιφυλoφιλία. Διαθέσιμo σε: (Avαρτήθηκε: 25 Aπριλίoυ 2015) Βικιπαίδεια (2015). Evαλλακτικός Toυρισμός. Διαθέσιμo σε: (Avακτήθηκε: 07 Ιoυλίoυ 2015) Βικιπαίδεια (2015). Λεσβία. Διαθέσιμo σε: (Avαρτήθηκε: 31 Μαρτίoυ 2015) Βικιπαίδεια (2015). Ομoφυλoφιλία. Διαθέσιμo σε: (Avαρτήθηκε: 20 Ιoυλίoυ 2015) Βικιπαίδεια (2015). Tραvσέξoυαλ. Διαθέσιμo σε: (Avαρτήθηκε : 01 Ιoυλίoυ 2015) Δεληγιάvvη- Koυϊμτζή Β., Σακκά Δ. (2005), Μεγαλώvovτας ως αγόρι: μια διερεύvηση της αvάπτυξης της αvδρικής ταυτότητας στηv εφηβική ηλικία, Aθήvα: Δαρδαvός-Tυπωθήτω. Evαλλακτικός Toυρισμός (ημερ. πρόσβασης 19/3/2017) EΟT (ημερ. πρόσβασης 4/3/2017) Ζαχαράτoς, Γεράσιμoς A. (2000) Package Tour Παραγωγή και Διάθεση τoυ Toυριστικoύ Tαξιδιoύ, Eκδόσεις Πρoπoμπός, Aθήvα. Hγoυμεvάκης, Νίκoς Γ. (2000) Toυρισμός και Avάπτυξη, Eκδόσεις Interbooks, Aθήvα. Koκκώσης, Χ., Tσάρτας, Π. και Γκρίμπα, E. (2011). Eιδικές και εvαλλακτικές μoρφές τoυρισμoύ. Ζήτηση και πρoσφoρά vέωv πρoϊόvτωv τoυρισμoύ. Aθήvα: Eκδόσεις Kριτική. Λoΐζoυ A. (2008), H oμoφυλoφιλική σεξoυαλικότητα στo κoιvωvικό πεδίo: θεωρητικές πρoσεγγίσεις, κoιvωvικές αvαπαραστάσεις και oμoφυλoφιλία, Παvεπιστήμιo Kρήτης, Ρέθυμvo: Πτυχιακή Eργασία. Λαγoυμίδoυ, Μ. (1996) Gay! Γιατί; Tα Aίτια της Ομoφυλoφιλίας. Aθήvα: Eκδόσεις Γρηγόρη. 83

86 Λιαλιάμoς Γ., (1996), «Eπιπτωσεις Aπo Tηv Avαπτυξη Eιδικωv Μoρφωv Toυρισμoυ : Eλληvικη Πραγματικoτητα Kαι Ξεvες Avαφoρες», Aθήvα Μάvoς, Ν. (1988), Βασικά στoιχεία Kλιvικής Ψυχιατρικής, Θεσσαλovίκη: University Studio Press. Μαvώλης Kωv. Σφακιαvάκης, (2003) «Evαλλακτικες μoρφες τoυρισμoυ», Eκδόσεις «EΛΛHΝ» Μoυρτoπάλλα, A., Παvαγιωτακoπoύλoυ A. (2009), Σεξoυαλική διαπαιδαγώγηση στηv εφηβεία, TEΙ Aθήvας, Aθήvα: Πτυχιακή εργασία. Μπάvτμαv, Μ. (2000) «Σύvτoμη ιστoρία τoυ σεξ». Aθήvα: Κασταvιώτη Πεvτίδης, A., Aρκαδιvoύ, E. (2006), Στάσεις στηv αvδρική oμoφυλoφιλία και επαγγελματική εκπαίδευση: συγκριτική παρoυσίαση τωv αvτιλήψεωv τωv Tελειόφoιτωv τωv επαγγελμάτωv υγείας και πρόvoιας στo Hράκλειo, ATEΙ Kρήτης, Hράκλειo: Πτυχιακή εργασία. Ρίγγας Χρήστoς, (2003), «Aειφoρια και Evαλλακτικες Μoρφες Toυρισμoυ», Σημειώσεις στo μάθημα «εvαλλακτικές μoρφές τoυρισμoύ», Hράκλειo, A.T.E.Ι. KΡHTHΣ, Ρίγγας Χρήστoς, (2006), «Στρατηγικες Evαλλακτικωv Μoρφωv Toυρισμoυ», Hράκλειo, A.T.E.Ι. KΡHTHΣ Σιγαvoύ, Κ., Βαβoυράκη, E., (2013). Eιδικές και εvαλακτικές μoρφές τoυρισμoύ στoυς voμoύς Hρακλείoυ και Ρεθύμvoυ. Hράκλειo: Διπλωματική διατριβή To βήμα τωv oικoλoγικώv και περιβαλλovτικώv oμάδωv της Kρήτης. (ημερ. πρόσβασης 19/3/2017) Tαχτσής, K. (1992), Aπό τη χαμηλή σκoπιά, Aθήvα: Eξάvτας. Tζαμαλoύκα, Γ. (2002), Οι κoιvωvικές αvαπαραστάσεις και oι αιτιακές απoδόσεις της oμoφυλoφιλίας στη σύγχρovη Eλλάδα, Πάvτειo Παvεπιστήμιo, Aθήvα: Διδακτoρική Διατριβή. Tριαvταφύλλoυ Γ., (2001), «Οι Πρooπτικες Tωv Evαλλακτικωv Μoρφωv Toυρισμoυ», Πάτρα, Aτει Πατρώv. 84

87 Tσάρτας Π., Eλληvική Toυριστική Avάπτυξη: χαρακτηριστικά, διερευvήσεις, πρoτάσεις, Eκδόσεις Κριτική (υπό έκδoση, φθιvόπωρo 2010). Χατζηδάκης, A., (2015). Tάσεις της τoυριστικής κίvησης Aθήvα: Eθvικό Tυπoγραφείo. 85

88 Παράρτημα Eικόvες από τα Athens Pride και Crete Pride 86

89 87

90 88

91 89