«Εθνοκεντρισμός και οι Επιδράσεις του στους Καταναλωτές κατά τη Διάρκεια Οικονομικών Κρίσεων» Ονοματεπώνυμο: Βάμβουκα Τριγώνη Ειρήνη Σειρά: 9 Επιβλέπων Καθηγητής: Σιώμκος Γεώργιος Δεκέμβριος 2012
ΣΚΟΠΟς ΤΗς ΕΡΕΥΝΑς Η διερεύνηση του κατά πόσο η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τους καταναλωτές στην Κρήτη & κατά πόσο δρα ως ένας επιπλέον παράγοντας επιρροής των εθνοκεντρικών τους τάσεων ως προς τα τοπικά (κρητικά) προϊόντα (με την έννοια της θετικής στάσης και προτίμησης τους ως προς αυτά).
ΕΘΝΟΚΕΝΤΡΙςΜΟς «Εθνοκεντρισμός είναι η άποψη ότι η ομάδα στην οποία ανήκουμε είναι το κέντρο των πάντων και όλα τα άλλα κλιμακώνονται και βαθμολογούνται με αναφορά σε αυτή. Κάθε ομάδα τρέφει τη δική της υπερηφάνεια και ματαιοδοξία και υπερηφανεύεται για την ίδια ως ανώτερη, εξυψώνοντας τους δικούς της Θεούς και κοιτάζοντας με περιφρόνηση τους ξένους». (Martinez et al., 2000, p. 1354)
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΕΘΝΟΚΕΝΤΡΙςΜΟΥ Ορισμένοι καταναλωτές πιστεύουν ότι είναι άδικο να αγοράσουν προϊόντα που δεν είναι κατασκευασμένα στη χώρα τους Θα βλάψει την οικονομία τους Απώλεια θέσεων εργασίας «Αντιπατριωτικό» Η προτίμηση των καταναλωτών στα εγχώρια παραγόμενα προϊόντα Η προκατάληψη των καταναλωτών απέναντι στα εισαγόμενα προϊόντα.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕς ΕΠΙΡΡΟΗς ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΕΘΝΟΚΕΝΤΡΙςΜΟΥ Κοινωνικό ψυχολογικές μεταβλητές (ο πατριωτισμός, ο συντηρητισμός, η συλλογικότητα ή η ατομικότητα, οι αξίες της ζωής του ατόμου, ο δογματισμός του Το οικονομικό περιβάλλον Το πολιτικό περιβάλλον μιας χώρας Δημογραφικές μεταβλητές (ηλικία, φύλο, επίπεδο μόρφωσης, εισόδημα, οικογενειακή κατάσταση κλπ.)
ΧΩΡΑ ΠΡΟΕΛΕΥςΗς Η χώρα εκείνη στην οποία βρίσκεται η κεντρική διεύθυνση της επιχείρησης, εκείνη η χώρα στην οποία σχεδιάζεται το Μάρκετινγκ του προϊόντος και βρίσκεται τοποθετημένη η επωνυμία του. (Johansson et al., 1985) Η χώρα εκείνη στην οποία κατασκευάζεται ή συναρμολογείται το προϊόν. (Papadopoulos, 1993)
ΣΥΝΕΠΕΙΕς ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΕΘΝΟΚΕΝΤΡΙςΜΟΥ Οι εθνοκεντρικές τάσεις των καταναλωτών έχουν θετική επίδραση στην αγοραστική συμπεριφορά προς τα εγχώρια προϊόντα. Επηρεάζει θετικά την αξιολόγηση των τοπικών εμπορικών σημάτων. Αρνητική σχέση μεταξύ καταναλωτικού εθνοκεντρισμού και στάσεων του καταναλωτή απέναντι στα ξένα προϊόντα.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙςΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Σημαντική εξασθένιση οικονομικής δραστηριότητας Κίνδυνοι, Απειλές, Αντιξοότητες, Αβεβαιότητα Αλλαγή στη συμπεριφορά του καταναλωτή Γενικές Αντιδράσεις Προσαρμογές στο προϊόν Προσαρμογές στην τιμή Προσαρμογές στην προώθηση Προσαρμογές στην αγορά
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑς (Ι) Ερευνητική Μέθοδος Βιβλιογραφική Επισκόπηση και Συλλογή Δευτερογενών Δεδομένων Ποσοτική Έρευνα με τη χρήση ερωτηματολογίου Διανομή Ερωτηματολογίου Φυσικός Τρόπος Μέσω e-mail Ηλεκτρονικά Επιλογή Δείγματος Άνδρες και Γυναίκες 18 ετών και άνω Κάτοικοι της Κρήτης 24/11 έως 03/12/2012 Σχεδιασμός Ερωτηματολογίου Απόρροια βιβλιογραφικής Επισκόπησης Διεξαγωγή 2 Focus Group Ερωτηματολόγιο 7 κατηγοριών ερωτήσεων (Likert)
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑς (ΙΙ) Πιλοτική Διακίνηση του Ερωτηματολογίου σε 10 άτομα (Δε συμπεριελήφθησαν στο δείγμα) Μέθοδος Ανάλυσης Στοιχείων Ολοκλήρωση συλλογής δεδομένων Έλεγχος πιθανών δειγματοληπτικών σφαλμάτων Έλεγχος ορθής συμπλήρωσης απαντήσεων Καταγραφή πιθανών αρνήσεων & λόγων αυτών Ανάλυση δεδομένων με τη χρήση SPSS 17.0 Και Microsoft Office Excel 2007
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟς (Ι) Ηλικία 18-24: 19,1% 25-34: 31,4% 35-44: 17,7% 45-54:18,6% 55 ετών και άνω: 13,2% Σύνολο Δείγματος: 220 άτομα
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟς (ΙΙ) Οικογενειακή Κατάσταση Έγγαμος/-η: 31,4% Άγαμος/-η: 60,9% Διαζευγμένος/-η: 5% Χήρος/α: 2,7% Ατομικό Μηνιαίο Εισόδημα 0-350 ευρώ: 19,1% 351-700 ευρώ: 27,7% 701-950 ευρώ: 24,5% 951-1200 ευρώ: 15,5% 1201 ευρώ και άνω: 13,2%
ΑΠΟΤΕΛΕςΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥςΗς 70% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι Έλληνες θα πρέπει να αγοράζουν πάντα ελληνικά προϊόντα αντί για εισαγόμενα Σύνδεση της αγοράς ελληνικών προϊόντων με την ανάπτυξη της χώρας Χαμηλά ποσοστά «πατριωτικής» συμπεριφοράς Σύνδεση σε σημαντικό ποσοστό με την ανεργία Σημαντική επιρροή στις αντιλήψεις, τη συμπεριφορά και την ψυχολογία των καταναλωτών λόγω οικονομικής κρίσης Θετική στάση απέναντι στα κρητικά προϊόντα
ΕΛΕΓΧΟς ΥΠΟΘΕςΕΩΝ (I) Η1:Ο καταναλωτικός εθνοκεντρισμός επηρεάζει θετικά τη στάση των καταναλωτών για τα κρητικά προϊόντα Απoδεκτή (p-value<0.001) Η2a:Οι γυναίκες, παρουσιάζουν ισχυρότερες εθνοκεντρικές τάσεις από αυτές που έχουν οι άνδρες καταναλωτές Απoδεκτή (κατά 2,007 φορές, με 95%CI=1.130-3.564;p-value=0.17) H2b:Οι γυναίκες, έχουν θετικότερη στάση ως προς τα κρητικά προϊόντα από αυτή που έχουν οι άνδρες καταναλωτές Απoδεκτή (p-value=0.046)
ΕΛΕΓΧΟς ΥΠΟΘΕςΕΩΝ (II) Η3:Οι γυναίκες είναι εκείνες που έχουν επηρεασθεί περισσότερο από την οικονομική κρίση Δε γίνεται αποδεκτή (p-value=0.27) Η4a:Οι μεγαλύτερης ηλικίας καταναλωτές, παρουσιάζουν ισχυρότερες εθνοκεντρικές τάσεις από τους καταναλωτές μικρότερης ηλικίας Απoδεκτή (p-value<0.001) H4b:Οι μεγαλύτερης ηλικίας καταναλωτές, έχουν θετικότερη στάση ως προς τα κρητικά προϊόντα από αυτή που έχουν οι μικρότερης ηλικίας καταναλωτές Δε γίνεται αποδεκτή
ΕΛΕΓΧΟς ΥΠΟΘΕςΕΩΝ (III) Η5: Οι μικρότερης ηλικίας καταναλωτές είναι εκείνοι που επηρεάζονται περισσότερο από την οικονομική κρίση Δε γίνεται αποδεκτή (P-value>0.5) Η6a: Oσο περισσότερο έχουν επηρεαστεί από την οικονομική κρίση, τόσο ισχυρότερες εθνοκεντρικές τάσεις παρουσιάζουν οι καταναλωτές Απoδεκτή (p-value<0.001) H6b: Όσο περισσότερο έχουν επηρεαστεί από την οικονομική κρίση, τόσο ισχυρότερη είναι η θετική στάση των καταναλωτών ως προς τα κρητικά προϊόντα Δε γίνεται αποδεκτή (P-value>0.5)
ςυμπεραςματα Εθνοκεντρισμός (μέτριος βαθμός) Ισχυρή είναι η επιρροή των δημογραφικών μεταβλητών: φύλο και ηλικία Σημαντικός είναι και ο παράγοντας οικονομική κρίση Θετική επιρροή στη στάση των καταναλωτών για τα κρητικά προϊόντα Οι γυναίκες δείχνουν θετικότερη στάση συνολικά στα κρητικά προϊόντα
ΠΡΟΤΑςΕΙς Σύνδεση των κρητικών προϊόντων με την ανάπτυξη της κρητικής οικονομίας και κοινωνίας, μέσω διαφημιστικών ενεργειών και ενεργειών δημοσίων σχέσεων (π.χ. παρουσιάσεις κρητικών προϊόντων σε εκδηλώσεις, αφιερώματα στον Τύπο) Προβολή της ποιότητας των κρητικών προϊόντων Δημιουργία μικρότερων συσκευασιών Προσφορές και προωθητικές ενέργειες στο λιανεμπόριο, όπου υπάρχει και μεγαλύτερη ζήτηση από γυναίκες και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (στόχευση γυναικών μεγαλύτερων ηλικιακών ομάδων)
ΠΕΡΙΟΡΙςΜΟΙ ΕΡΕΥΝΑς 1 2 3 Μέγεθος Δείγματος (220 άτομα), όχι ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικό (δείγμα ευκολίας) Δεν υπήρχε ισοκατανομή μεταξύ των ηλικιακών ομάδων Χρονική Διάρκεια και Περίοδος Διεξαγωγής της έρευνας
ΠΡΟΤΑςΕΙς ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗς ΕΡΕΥΝΑς 1. Επανάληψη της Έρευνας σε διαφορετική χρονική περίοδο σε μεγαλύτερο δείγμα του πληθυσμού με την καλύτερη δυνατή ισοκατανομή 2. Εστίαση σε διαφορετικές δημογραφικές μεταβλητές (π.χ. εισόδημα, επάγγελμα) 3. Ταυτόχρονη Διεξαγωγή της Έρευνας σε περισσότερες περιοχές της Ελλάδας με παρόμοια χαρακτηριστικά