ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΗ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ Αριθµός 34/2018

Transcript

1 ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΗ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ Αριθµός 34/2018 Σήµερα 28 Ιουνίου 2018, ηµέρα Πέµπτη και ώρα " στο Κατάστηµα του Αρε ίου Πάγου και στην α ίθουσα διασκέψεων της Ολοµ έλειας (γρ. 205 του 2ου ορόφου) συνήλθε, ύστερα από νόµιµη πρόσκλήση του Προέδρου του Αρε ίου Πάγου, η, κατά τα άρθρα 14 και 23 του Κώδικα Οργανισµού ικαστηρίων και Κατάστασης ικαστικών Λειτουργών (κυρωτικός νόµος 1756/1988, όπως ισχύει σήµερα), Ολοµέλεια σε Συµβούλιο, στην οποία έλαβαν µέρος οι: 1) Βασ ίλειος Πέππας, Πρόεδρος του Αρε ί ου Πάγου, 2) Ι ωάννης Γιαννακόπουλος, 3) Ε ιρήνη Κιουρκτσόγλου - Πετρουλάκη, 4) Χρυσούλα Παρασκευά, 5) Μαρία Γαλάνη - Λεοναρδοττούλου, 6) Αγγελική Αλειφεροπούλου, 7) Γεώργιος Λέκκας, Αντιπρόεδροι του Αρείου Πάγου, 8) ηµητρούλα Υφαντή, 9)Ιωσήφ Τσαλαγανίδης, 10) Ειρήνη Καλού, 11) Χαράλαµπος Μαχα ίρας, 12) Σοφία Ντάντου, 13) Χρήστος Βρυνιώτης, 14) ηµ ήτριος Γεώργας, 15) ηµήτριος Τζιούβας, 16) ήµητρα Κοκοτ ίνη, 17) ιονυσ ία Μπιτζούνη, 18) Γεώργιος Χοϊµές, 19) Αβροκόµη Οούα, 20) Ιωάννης Φιοράκης, 21) Γεώργιος Παπαηλιάδης, 22) Κωστούλα Φλουρή - Χαλεβ ίδου, 23) Παρασκευή Καλαϊτζή, 24) Ναυσικά Φράγκου, 25) Μιλτιάδης Χατηγεωργ ίου, 26) Θεόδωρος Τζανάκης, 27) Μαρία Γκανιάτσου, 28)Μαρ ία Τζανακάκη, 29) Νικόλαος Πιπιλ ίγκας-εισηγητής, 30) Γεώργιος Αποστολάκης, 31) Ερωτόκριτος Ερωτοκρίτου, 32) Αντιγ όνη Καραϊσκου - Παλόγλου, 33 )Κυριάκος Οικονόµου, 34) Ευφροσύνη Καλογεράτου - Ευαγγ έλου, 35) Αναστασία

2 Από φαση - Πρακτικά Ολοµέ λειας σελ.2 Περιστερά κη, 36) Σοφί α Τζουµερκιώ τη, 37) Λουκά ς Μό ρφης, µ3 Γεώ ργιος ηµά κης Αρεοπαγ ί τες. Κωλύ ονται και δεν παρέ στησαν '- α _:! οι λοιποί Αντιπρό εδροι του Αρεί ου Πά γου και Αρεοπαγ ί τες. Παραστά θηκαν ο Αντεισαγγελέ ας του Αρεί ου Πά γου Αθανά σιος Κατσιρώ δης, λό γω κωλύ µατος της Εισαγγελέ ως του Αρε ί ου Πά γου και η Γραµµατέ ας της Ολοµέ λειας Αικατερί νη Φωτοπού λου, Προϊ σταµ έ νη ιεύ θυνσης της Γραµµατε ί ας του Αρε ί ου Πά γου. Στην αρχή της συνεδρί ασης, ο Πρό εδρος γνωστοποί ησε στα µ έ λη της Ολοµ έ λειας ό τι στον Ά ρειο Πά γο υπηρετού ν, εκτό ς από τό ν Πρό εδρο του Αρε ί ού Πά γου, 10 Αντιπρό εδροι και 63 Αρεοπαγ ί τες. Κατό πιν, µετά από εντολή του Προέ δρου, η Γραµµατέ ας της Ολοµ έ λειας, εκφώ νησε τα ονό µατα των υπηρετού ντων Αντιπροέ δρων του Αρε ί ου Πά γου και Αρεοπαγιτώ ν, ό που διαπιστώ θηκε ό τι από τους 73 υπηρετού ντες ικαστέ ς εί ναι παρό ντες οι αναφερό µενοι στην αρχή της παρού σας τριά ντα οκτώ (38), δηλαδή ε ί ναι παρό ντα περισσό τερα από τα µισά µέ λη της, ά ρα υπά ρχει η προβλεπό µενη από το νό µο απαρτ ί α (ά ρθρο 14 παρ. 5 του ν. 1756/1988, ό πως ισχύ ει) και περισσό τερα από το έ να τρί το των µελώ ν, που απαιτε ί ται σύ µφωνα µε το ά ρθ. 14 παρ. 2δ και 5 του ν.1756/1968, ό πως ισχύ ει. Η Ολοµέ λεια του Αρε ί ου Πά γου συγκλή θηκε νοµ ί µως, κατό πιν της από έ γγραφης πρό σκλησης του Προέ δρου του Αρε ί ου Πά γου προς την Εισαγγελέ α του Αρε ί ου Πά γου και τους ϋ πή ρετού ντες στον Αρειο Πά γο δικαστικού ς λειτουργού ς (ά ρθρο 14 παρ. 2 εδ. α " ν. 1756/1988, ό πως αντικ. από το ά ρθρο 3 παρ. 1 του ν. 1868/1989), προκειµέ νου τα µέ λη της, µετά από διαλογικ ή συζή τηση ν' ανταλλά ξουν από ψεις και να αποφανθού ν αν η υποχρεωτική διαµεσολά βηση σε αστικέ ς και εµπορικέ ς υποθέ σεις, ό πως εισή χθη µε τις διατά ξεις τοω νό µου 4512/2018

3 Από φαση - Πρακτικά Ολοµ έ λειας 34/ σελ.3 (Κεφά λαιο Β " ά ρθρα ) ε ί ναι σύ µφωνη ή µη µε το Σύ νταγµα και την Ενωσιακή Νοµοθεσ ί α. Η πρό σκληση του Προέ δρου του Αρεί ου Πά γου εί χε ως ακολού θως: Προς Την κα Εισαγγελέ α του Αρε ί ου Πά γου, Τους κ.κ. Αντιπροέ δρους του Αρεί ου Πά γου και Αρεοπαγ ί τες Κύ ριοι Συνά δελφοι, Σας γνωρί ζω ό τι την Πέ µπτη 28 Ιουνί ου 2018 και ώ ρα 9:30, συγκαλώ, κατ ά ρθρο 14 παρ. 2 και 4. του ΚΟ Κ Λ (ν. 1756/1988), την Ολοµέ λεια του Αρε ί ου Πά γου, προκειµέ νου αυτή, µετά από σχετική συζή τηση και ανταλλαγ ή από ψεων, να αποφανθε ί εά ν η υποχρεωτική διαµεσολά βηση σε αστικέ ς και εµπορικέ ς υποθέ σεις, ό πως εισή χθη µε τις διατά ξεις του νό µου 4512/2018 (Κεφά λαιο Β " ά ρθρα ) ε ί ναι σύ µφωνη ή µη µε το Σύ νταγµα και την Ενωσιακή Νοµοθεσ ί α. Επειδή πρό κειται για έ να Θέ µα γενικό τερου ενδιαφέ ροντος ιδια ί τερης σηµασί ας για την απονοµ ή της ικαιοσύ νης, ά πτεται δε και της ά σκησης του δικηγορικού λειτουργ ή µατος, ζή τησε την σύ γκληση της ιοικητική ς Ολοµέ λειας και ο ικηγορικό ς Σύ λλογος Αθηνώ ν δια του Προέ δρου του κ. ηµητρί ού Βερβεσού, Προέ δρου και της Ολοµέ λειας των ικηγορικώ ν Συλλό γων της Ελλά δος. Εισηγητή ορ ί ζω τον Αρεοπαγ ί τη κ. Νικό λαο Πιπιλ ί γκα. Παρακαλε ί σθε να προσέ λθετε για να λά βετε µέ ρος στη συνεδρί αση της ιοικητικ ή ς Ολοµέ λειας του Αρε ί ου Πά γου. Ο Πρό εδρος του Αρε ί ου Πά γου, Βασ ί λειος Πέ ππας. Στη συνέ χεια ο Εισηγητή ς - Αρεοπαγ ί της Νικό λαος Πιπιλ ί γκας, αφού έ λαβε το λό γο από τον Πρό εδρο, ενηµέ ρωσε την Ολοµέ λεια για τα κατατεθέ ντα σ' αυτή ν υποµνή µατα: α) το από υπό µνηµα του οργανισµού Προώ θησης Εναλλακτικώ ν Μεθό δων Επί λυσης ιαφορώ ν (ΟΠΕΜΕ ) και β) το από υπό µνηµα του Συνδέ σµου Ελλή νων διαµεσολαβητώ ν και έ θεσε υπό ψη των µελώ ν της Ολοµ έ λειας την

4 Από φαση Πρακτικά Ολοµέ λειας σελ.4 από εισή γησή του, την οποί α ανέ πτυξε και έ χει ως ακολού θως: Εισαγωγ ή. Ο Θεσµό ς της διαµεσολά βησης προβά λλεται ως έ νας πολύ τιµος Θεσµό ς της σύ γχρονης εποχή ς, προκειµέ νου να αντιµετωπισθεί ο µεγ ά λος αριθµό ς των υποθέ σεων αστικ ή ς φύ σης που εισά γονται στα δικαστή ρια. Ο φό ρτος εργασ ί ας των δικαστηρί ων, η συχνή κατά χρηση δικονοµικώ ν δυνατοτή των, οι ελλε ί ψεις και οι δυσλειτουργ ί ες στην υλικοτεχνικ ή υποδοµή, η δυνατό τητα προσφυγ ή ς στη δικαιοσύ νη ό λο και µεγαλύ τερων κατηγοριώ ν πληθυσµού (εκδηµοκρατισµό ς της δικαιοσύ νης) επηρέ ασαν την αποτελεσµατικ ή λειτουργ ί α της δικαιοσύ νης σε ό λες τις χώ ρέ ς και έ θεσαν σε δοκιµασί α τις αντοχέ ς του µηχανισµού απονοµή ς της δικαιοσύ νης, µε συνέ πεια τις τελευτα ί ες. δεκαετ ί ες να έ χουν εµφανισθε ί εναλλακτικέ ς µορφέ ς εξοµά λυνσης των διαφορώ ν, γνωστέ ς διεθνώ ς µε το ακρωνύ µιο ΑDR (Alternative Dispute Resolutions) ή στα ελληνικά ΕΕ (εναλλακτική επί λυση διαφορώ ν)., Οι κύ ριοι παρά γοντες που καθιστού ν τη διαµεσολά βηση ελκυστική µορφή φιλική ς επ ί λυσης των διαφορώ ν ιδιωτικού χαρακτή ρα εί ναι η ταχε ί α εξεύ ρεση µιας λύ σης (η ό λη διαδικασί α, ανεξαρτή τως του εά ν καταλή ξει ή ό χι σε συµφωνί α, δεν διαρκεί πά νω από λ ί γες ηµέ ρες), η αποφυγ ή των συχνά υψηλώ ν δικαστικώ ν εξό δων ιδ ί ως σε χώ ρες του αγγλοσαξονικού δικα ί ου, η τή ρηση του απορρή του και της αρχή ς της µυστικό τητας, η δυνατό τητα συνεκτί µησης και εξωνοµικώ ν στοιχε ί ων, η επί τευξη λ ύ σεων προσανατολισµέ νων στα συµφέ ροντα των µελώ ν προς ό φελος αµφοτέ ρων των πλευρώ ν (win win solution), η αποφυγ ή δηµιουργ ί ας αισθηµά των πικρί ας και αδικ ί ας στο ηί τώ µενο µέ ρος από το περιεχό µενο της σε βά ρος του εκδοθεί σας δικαστική ς από φασης και η δυνατό τητα εγκατά λειψης της σχετική ς διαδικασί ας από κά θε µέ ρος που

5 Από φαση Πρακτικά Ολοµ έ λειας 34/ σελ.5 µπορε ί οποτεδή ποτε να µεταφέ ρει την επί λυση,της διαφορά ς σε δικαστικό διαιτητικό επί πεδο. Ο διαµεσολαβητή ς φέ ρνει τα µέ ρη σε επαφή µεταξύ τους, προσπαθώ ντας µε κατά λληλο, αποτελεσµατικό και αµερό ληπτο τρό πο να δηµιουργ ή σει έ να εποικοδοµητικό διαπραγµατευτικό κλ ί µα, να επικεντρώ σει αυτού ς στα Θέ µατα που πρά γµατι τους απασχολού ν, να αµβλ ύ νει τις αντιπαραθέ σεις και τις ά καµπτες αρχικά Θέ σεις αυτώ ν και να τους συνδρά µει στην εύ ρεση µιας κοινά αποδεκτή ς λύ σης. Η διαµεσολά βηση διακρί νεται σαφώ ς από τη διαιτησ ί α, ό που ο διαιτητή ς οριζό µενος από τα µ έ ρη ή από τρί τη αρχή, εκδ ί δει δεσµευτική για τα µ έ ρη από φαση, που µπορε ί να ακυρωθε ί µό νο για συγκεκριµέ νους λό γους που ορ ί ζονται στο νό µο περιοριστικά (ά ρθ. 897 του ΚΠολ ), ασκώ ντας δικαιοδοτικό στην ουσ ί α έ ργο και λειτουργώ ντας ως υποκατά στατο δικαστή. ό ργανο του τακτικού Σχετική νοµοθεσ ί α. Στο πλα ί σιο της τά σης για τη θέ σπιση εναλλακτικώ ν τρό πων επί λυσης των ιδιωτικώ ν διαφορώ ν εκδό θηκε η µε αριθ. 2008/52 Οδηγ ί α «Θέ µατα διαµεσολά βησης σε αστικέ ς και εµπορικέ ς υποθέ σεις», γνωστή και ως Οδηγ ί α ιαµεσολά βησης (Mediation Directive).. Στό χος της Οδηγ ί ας κατά το ά ρθρο 1 παρ. 1 αυτή ς ε ί ναι να διευκολ ύ νει την πρό σβαση στην εναλλακτικ ή επ ί λυση των διαφορώ ν και να προαγ ά γει τον φιλικό διακανονισµό τους, ενθαρρύ νοντας την προσφυγ ή στη διαµεσολά βηση και φροντ ί ζοντας για τη δηµιουργ ί α ισό ρροπης σχέ σης µεταξύ της διαµεσολά βησης και των δικαστικώ ν διαδικασιώ ν. Παρό λο που κατά το γρά µµα της η εφαρµογή της Οδηγ ί ας αυτή ς περιορί ζεται σε υποθέ σεις διασυνοριακώ ν διαφορώ ν στις αστικέ ς και εµπορικέ ς υποθέ σεις (ά ρθ. 1 παρ. 2), ρητώ ς ορί ζεται στο σηµεί ο (8) του προοιµ ί ου αυτή ς ό τι (ανεξά ρτητα από το πεδ ί ο που οι ρυθµ ί σεις της καταλαµβά νουν) «... τα κρά τη µέ λη µπορού ν

6 Από φαση - Πρακτικά Ολοµέ λειας σελ.6 κά λλιστα να εφαρµό ζουν τις διατά ξεις αυτέ ς και σε εσωτερικέ ς διαδικασί ες διαµεσολά βησης». Ως χρό νος ενσωµά τωσης τη4 Οδηγ ί ας στο εσωτερικό δ ί καιο των κρατώ ν - µελώ ν ορί σθηκε η c, τί Μ άϊ ου Η Οδηγ ί α αυτή ενσωµατώ θηκε στην ελλην ϊίή 1 εσωτερική έ ννοµη τά ξη αρχικά µε τον Ν. 3898/2010 (ΦΕΚ \Α\,~ 211/ ). Με το νό µο αυτό (ά ρθρο 2) ορί σθηκε ό τι διαφορέ ς ιδιωτικού δικαί ου µπορού ν να υπαχθού ν σε διαµεσολά βηση µε συµφωνί α των µερώ ν, αν αυτά έ χουν την εξουσί α να διαθέ τουν το αντικε ί µενο της διαφορά ς. Αν και µε τη διά ταξη αυτή τ ί θεται ως προϋ πό θεση της υπαγωγ ή ς της διαφορά ς σε διαµεσολά βηση η συµφωνί α των µερώ ν, [πρά γµα που ερε ί δεται στην αρχή της ελευθερί ας των συµβά σεων, ως έ κφραση της ιδιωτική ς αυτονοµ ί ας], στην αµέ σως επό µενη διά ταξη του ά ρθρό υ 3 παρ. 1 του ιδί ου Νό µου πού αφορά τους τρό πους υπαγωγ ή ς µ ί ας διαφορά ς σε διαµεσολά βηση και σε εναρµό νιση 2 ~~ µε το ά ρθρο 3 (α) εδ β της οδηγ ί ας [που ορί ζει ό τι η διαδικασ ί α αυτή (της διαµεσολά βησης) µπορε ί να κινηθε ί µε πρωτοβουλ ί α 4 των µερώ ν, να προταθεί ή να διαταχθε ί από το δικαστή ριο ή να 4ι ο προβλέ πεται από το δ ί καιο του κρά τους - µέ λους], ορί σθηκε ό τι «ιαµεσολά βηση εί ναι δυνατή α) αν τα µ έ ρη συµφωνού ν να προσφύ γουν σε διαδικασί α µεσολά βησης πριν ή κατά τη διά ρκεια της εκκρεµοδικ ί ας, β) αν κληθού ν να προσφύ γουν στη διαµεσολά βηση σύ µφωνα µε την παρ. 2 του παρ ό ντος ά ρθρου [ό που το δικαστή ριο στο οποί ο η υπό θεση εκκρεµε ί µπορε ί σε κά θε στά ση της δ ί κης, ανά λογα µε την περί πτωση και τις συγκεκριµ έ νες περιστά σεις, να καλέ σει τα µέ ρη να προσφύ γουν σε διαµεσολά βηση για την επί λυση της διαφορά ς], γ) αν διαταχθεί διαµεσολά βηση από δικαστή ριο ά λλου κρά τους- µέ λους ή δ) αν επιβά λλεται υποχρεωτικά διαµεσολά βηση από το νό µο. Μά λιστα στην αιτιολογική έ κθεση του Ν. 3898/2010 ρητά αναφέ ρεται ό τι στην περί πτωση (δ) νοεί ται ο ενδεχό µενος ιr~

7 Από φαση - Πρακτικά Ολοµ έ λειας 34/ σελ.7 µελλοντικό ς νό µος (ηµεδαπό ς ή αλλοδαπό ς) που Θα προβλέ πει (υποχρεωτικ ή ενν.) διαµεσολά βηση. Κατά τη διά ρκεια ισχύ ος του Ν. 3898/2010 ό µως δεν ε ί χε Θεσπισθεί στο πεδ ί ο του εσωτερικού δικα ί ου σχετική νοµοθεσί α που να καθιστού σε την κ ί νηση της διαδικασ ί ας διαµεσολά βησης ως υποχρεωτικό προστά διο της δικαστική ς προσφυγ ή ς. Με τον ί διο Νό µο (3898/2020) ορ ί σθηκε στο ά ρθρο 4 εδ. γ αυτού ό τι ο διαµεσολαβητή ς πρέ πει να ε ί ναι δικηγό ρος διαπιστευµέ νος ως διαµεσολαβητή ς σύ µφωνα µε τους ό ρους του ά ρθρου 7 του ως ιδ ί ου Νό µου, ενώ µε τα ά ρθρα 5 και 6 του αυτού ορί σθηκαν οι φορε ί ς κατά ρτισης διαµεσολαβητώ ν και ο φορέ ας πιστοπο ί ησης των διαµεσολαβητώ ν και των φορέ ων κατά ρτισης αυτώ ν. "Ηδη. στη χώ ρα έ χουν πιστοποιηθε ί ως διαµεσολαβητέ ς 1800 ά τοµα, κυρί ως δικηγ ό ροι (περί που το 95%). Σηµειώ νεται ό τι µε το ά ρθρο 7 του Ν. 4055/2012, και παρ ά τους κατά τους καιρού ς προβληθέ ντες εύ λογους ενδοιασµού ς, εισή χθη και ο Θεσµό ς της δικαστική ς διαµεσολά βησης, ό που στα δικαστή ρια της ουσ ί ας καθή κοντα διαµεσολαβητή µερικ ή ς ή πλή ρους απασχό λησή ς ασκε ί εν ενεργε ί α οριζό µενος δικαστικό ς λειτουργ ό ς, στις υπηρεσ ί ες του οπο ί ου µπορού ν να προσφύ γουν προαιρετικά οι διά δικοι (ά ρθ. 214 Β του ΚΠολ ), και ο οπο ί ος (θεσµό ς) δεν θα µας απασχολή σει περαιτέ ρω. Απλά Θέ λω να επισηµά νω ό τι µε βά ση στατιστικά στοιχε ί α που ζητή θηκαν από τα δικαστή ρια της ουσ ί ας και κυρ ί ως από το Πρωτοδικε ί ο Αθηνώ ν, ο ού τως ή ά λλως µικρό ς αριθµό ς των υποθέ σεων που υπή χθησαν στην ως ά νω διαδικασ ί α δικαστική ς διαµεσολά βησης βα ί νει συνεχώ ς µειού µενος από έ τος σε έ τος, γεγονό ς που καταδεικνύ ει την πλή ρη αποτυχ ί α του θεσµού. Ο Ν. 3898/2010 (πλην του ά ρθρου 1 αυτού ) καταργ ή θηκε προσφά τως µε το ά ρθρο 206 του Ν. 4512/2018 «Ρυθµ ί σεις για την εφαρµογ ή των διαρθρωτικώ ν µεταρρυθµ ί σεων του Προγρά µµατος Οικονοµικ ή ς Προσαρµογ ή ς και ά λλες διατά ξεις» (ΦΕΚ Α 5/ ), ο οποί ος στο

8 Από φαση - Πρακτικά Ολοµ έ λειας σελ.8 Κεφά λαιο Β (ά ρθρα ) προέ βη στην επί το λεπτοµερέ στερο ρύ θµιση του Θεσµού της διαµεσολά βησης, µε σκοπό την περαιτέ ρω εναρµό νιση της ελληνική ς νοµοθεσί ας προς τις διατά ξεις της ως ά νω Οδηγ ί ας (ά ρθ. 178 αυτού ). Οι διατά ξεις του Κεφαλα ί ου αυτού ισχύ ουν από τη δηµοσ ί ευση του Νό µου αυτού στην Εφηµερί δα της Κυβερνή σεως, πλην εκεί νης του ά ρθρου 182 (για την υποχρεωτική διαµεσολά βηση), η οποί α καταλαµβά νει τα εισαγωγικά δικό γραφα σε πρώ το βαθµό που κατατ ί θενται µετά την παρέ λευση χρονικού διαστή µατος εννέ α (9) µηνώ ν από τη δηµοσ ί ευσή του [ή τοι από 17 Οκτωβρί ου 2018]. Η βασική καινοτοµ ί α του Ν: σε σχ έ ση µε το προγενέ στερο νοµοθετικό καθεστώ ς εί ναι ό τι, ενώ µε τη διά ταξη του ά ρθρου 180 αυτού επαναλαµβά νεται η γενική ρύ θµιση ό τι στη διαδικασί α της διαµεσολά βησης µπορού ν να υπαχθού ν οι % αστικέ ς και εµπορικέ ς διαφορέ ς ιδιωτικού δικα ί ου, υφιστά µενες ή µέ λλουσες, µετά από έ γγραφη συµφωνί α των µερώ ν [µε την β ή ( επιφύ λαξη του ά ρθρου 182], η διά ταξη του ά ρθρου 182 καθιστά ο ~~ την υπαγωγ ή συγκεκριµέ νων κατηγοριώ ν υποθέ σεων ί διωτικού δικα ί ου στη διαδικασί α της διαµεσολά βηση υποχρεωτικ ή, µε ποινή απαραδέ κτου της συζή τησης του έ νδικου βοηθή µατος. ΙΙΙ. Οι επί µαχες ρυθµ ί σεις των ά ρθρων 182, 183, 184, 185, 189, 191 και 194 του νό µου. α) Οι υπαγ ό µενες στην υποχρεωτική διαµεσολά βηση κατηγορί ες ιδιωτικώ ν διαφορώ ν (ά ρθ. 182 παρ.1). β) Οι εξαιρού µενες από την υποχρεωτική διαµεσολά βηση κατηγορί ες ιδιωτικώ ν διαφορώ ν (ά ρθ. 182 παρ.2 Α). γ) Η γενική ρύ θµιση της εξα ί ρεσης από την υποχρεωτική διαµεσολά βηση διαφορώ ν µη υπαγοµ έ νων στις προηγού µενες παραγρά φους (ά ρθ. 182 παρ 2 Β εδ. α)

9 Ι Από φαση - Πρακτικ ά Ολοµέ λειας σελ.9 δ) Οι προβλεπό µενες κυρώ σεις που επιβά λλονται δυνητικά από το ικαστή ριο για το µέ ρος που δεν προσέ ρχεται στη διαδικασί α της υποχρεωτική ς διαµεσολά βή σης, παρό λο που έ χει προς τού το κληθε ί από τον διαµεσολαβητή µε οποιοδή ποτε τρό πο - ηλεκτρονικό ταχυδροµε ί ο, τηλεµοιοτυπί α, συστηµ έ νη επιστολ ή (ά ρθ. 182 παρ. 2 Β εδ. β - στ). ε) Η υποχρέ ωση έ γγραφης ενηµ έ ρωσης του πελά τη από το δικηγ ό ρο του για τη δυνατό τητα από πειρας διαµεσολά βησης, µε έ ντυπο που Θα συντά ξει η Κ.Ε.. (ά ρθ. 182 παρ. 3). στ) Η διαδικασ ί α προσφυγ ή ς στη διαµεσολά βηση και ιδ ί ως ο χρό νος περά τωσης αυτή ς (ά ρθ. 182 παρ. 4 και 6). ζ) ιαδικασ ί α µεσολά βησης - παρά σταση µε πληρεξού σιο δικηγ ό ρο (ά ρθ. 183 παρ.1), - ορισµό ς διαµεσολαβητή (ά ρθ. 183 παρ.2), - χρό νος, τό πος και λοιπέ ς διαδικαστικέ ς λεπτοµέ ρειες για τη διενέ ργεια της διαµεσολά βησης (ά ρθ. 183 παρ. 3), - 7), 189) - εµπιστευτικό τητα και συνέ πειες αυτή ς (ά ρθ. 183 παρ. 4, 5 - αµεροληψ ί α και ουδετερό τητα του διαµεσολαβητή (ά ρθ. η) Εκτελεστό τητα των συµφωνιώ ν που προκ ύ πτουν από τη διαµεσολά βηση, (ά ρθ. 184 παρ. 1,2, 4 και 5). Θ) Αποτελέ σµατα της διαµεσολά βησης στην παραγραφή και τις αποσβεστικέ ς προθεσµ ί ες (ά ρθ. 185). ι) Αρχή της ελεύ θερης βού λησης των µερώ ν (ά ρθ. 191). ια) Αµοιβή διαµεσολαβητή - συµφωνί α των µερώ ν (ά ρθ. 194 παρ.1), - ελαχ ί στη αµοιβή (ά ρθ. 194 παρ. 2 και 3) Ιν. Το ερώ τηµα: Ε ί ναι συµβατέ ς ή ό χι οι διατά ξεις του Ν..4512/2018 για την υποχρεωτικ ή διαµεσολά βηση σε ορισµέ νες

10 Από φαση - Πρακτικά Ολοµ έ λειας 34/ σελ.10 κατηγορ ί ες υποθέ σεων αστική ς φύ σης προς τις συνταγµατικέ ς και υπερνοµοθετική ς ' ισχύό ς διατά ξεις των ά ρθρων 20 παρ. 1 του Συντά γµατος, 6 παρ. 1 της ΕΣ Α και 47 του Χά ρτη Θεµελιωδώ ν ικαιωµά των της Ευρωπαϊ κή ς "Ενωσης και ενωσιακή ς νοµοθεσί ας (ιδ ί ως Οδηγ ί α 2008/52); V. Αιτιολογική έ κθεση του νό µου για την υποχρεωτικό τητα της συµµετοχ ή ς στη διαδικασ ί α διαµεσολά βησης. Το παρά δειγµα της Ιταλ ί ας. Στην αιτιολογική έ κθεση του Ν. 4512/2018 και συγκεκριµ έ να του ά ρθρου 182 αυτού (σελ αυτή ς) δεν γ ί νεται µνε ί α των λό γων που επέ βαλαν στο νοµοθέ τη να κινηθε ί από το καθεστώ ς της προαιρετική ς µε συµφωνί α των µερώ ν διενέ ργειας της διαδικασί ας διαµεσολά βησης του Ν. 3898/2010 στο καθεστώ ς της υποχρεωτική ς διαδικασί ας διαµεσολά βησης για ορισµέ νες κατηγορ ί ες υποθέ σεων, των; ω τ η ς~, της ού τε παρέ χονται στοιχε ί α περί του αριθµού των υποθέ σεων που κατέ ληξαν σε συµφωνί α µέ σω του Θεσµού της (προαιρετικ ή ς) διαµεσολά βησης υπό το προηγού µενο νοµοθετικό καθεστώ ς. Αντιθέ τως στην αιτιολογική έ κθεση γ ί νεται ευρεί α αναφορά των σχετικώ ν ρυθµ ί σεων της Οδηγ ί ας που επιτρέ πουν τη θέ σπιση διαδικασ ί ας υποχρεωτική ς προσφυγ ή ς στη διαδικασί α της διαµεσολά βησης, ως και των σχετικώ ν κριτηρί ων που Θέ τει η νοµολογ ί α του ικαστηρί ου της Ευρωπαϊ κή ς Έ νωσης [εφεξή ς ΕΕ] για τη συµβατό τητα της εσωτερική ς νοµοθεσί ας περί υποχρεωτική ς διαµεσολά βησης προς την ενωσιακή νοµοθεσ ί α, τα οποί α (κριτή ριά ) κατά την αιτιολογικ ή έ κθεση πληρού ν οι ρυθµ ί σεις του υπό ψ ή φιση νό µου. Σηµειώ νεται ό τι διαδικασ ί ες υποχρεωτική ς διαµεσολά βησης ως υποχρεωτικ ό στά διο της προδικασ ί ας έ χουν θεσπί σει πολλέ ς χώ ρες, ό πως η Αυστρί α (διαφορέ ς από παραβά σεις της νοµοθεσί ας για ά τοµα µε ειδικέ ς ανά γκες, διαφορέ ς γειτονικού δικα ί ου, συµβά σεις µαθητε ί ας), η

11 Από φαση - Πρακτικά Ολοµ έ λειας 34/ σελ.11 Ελβετί α ενώ πιον του Ειρηνοδ ί κη (διαφορέ ς οικογενειακού δικα ί ου, ορισµέ νες δ ί κες περί την εκτέ λεση, πτωχευτικέ ς διαφορέ ς), η Γερµανί α (µικροδιαφορέ ς), η Κροατ ί α (διαφορέ ς σε σχέ ση µε το διαζύ γιο και εργατικέ ς διαφορέ ς), η Μά λτα (διαφορέ ς οικογενειακού δικαί ου) και η Ιταλ ί α. Επισηµα ί νεται ό τι στην Ιταλ ί α η υποχρεωτικό τητα της διαµεσολά βησης υιοθετή θηκε για µ ί α ευρε ί α γκά µα ιδιωτικώ ν υποθέ σεων (µισθωτικέ ς διαφορέ ς, εµπρά γµατα δικαιώ µατα, δά νεια, ασφαλιστικέ ς, τραπεζικέ ς και χρηµατοοικονοµικέ ς διαφορέ ς, διαφορέ ς από ιατρικ ή ευθύ νη, συκοφαντικ ή δυσφή µιση µ έ σω τύ που) µε το ιά ταγµα 28/2010 µε στό χο την ελά φρυνση το φό ρτου των Ιταλικώ ν ικαστηρ ί ων (το έ τος 2010 οι εκκρεµε ί ς υποθέ σεις υπερέ βαιναν σε αριθµό τα ) και ιδ ί ως τη διά δοση µιας νοοτροπ ί ας συνδιαλλαγ ή ς, καθό τι οι στό χοι αυτο ί δεν ε ί χαν επιτευχθε ί κατά τη δεκαετ ίά που µε βά ση την προηγού µενη εσωτερικ ή νοµοθεσί α ί σχυε το καθεστώ ς της προαιρετικ ή ς υπαγωγ ή ς των εν λό γω διαφορώ ν στη διαδικασ ί α διαµεσολά βησης. Η υποχρεωτικ ό τητα της διαµεσολά βησης αντιµετώ πισε στην Ιταλ ί α σφοδρέ ς αντιδρά σεις εκ µέ ρους κυρί ως του δικηγορικού σώ µατος και πολλώ ν πανεπιστηµιακώ ν και προσεβλ ή θη ως αντισυνταγµατικ ή στο Συνταγµατικό ικαστή ριο της χώ ρας. Το τελευτα ί ο µε την υπ' αριθ. 272/2012 από φαση του έ κρινε Πρά γµατι αντισυνταγµατικό το ιά ταγµα αυτό για τυπικού ς ό µως λό γους (υπέ ρβαση της νοµοθετικ ή ς εξουσιοδό τησης). Η ρύ θµιση επανή λθε µε το Ιταλικό Ν. /µα 69/2013 και στη συνέ χεια µε το Ν. 98/2013, µε αφα ί ρεση των αυτοκινητιστικώ ν διαφορώ ν. Σηµειώ νεται ό τι σε προηγού µενη από φαση της του εν λ ό γω ικαστηρί ου κρί θηκε συνταγµατική η υποχρεωτική διαµεσολά βηση στις εργατικέ ς διαφορέ ς µε βά ση ρύ θµιση του εσωτερικού Ιταλικού δικα ί ου µε το αιτιολογικό ό τι η υποχρεωτικό τητα στοχεύ ει στην καλύ τερη διεξαγωγ ή της δικαστική ς διαδικασ ί ας, καθό σον µειώ νει το φό ρτο

12 Από φαση - Πρακτικά Ολοµ έ λειας σελ.12 των δικαστηρί ων, ενώ δεν δυσχερα ί νει υπερβολικά την πρό σβαση στη δικαιοσύ νη, καθό σον αυτή περιορί ζεται σε 60 ηµέ ρες, ή τοι για έ να µικρό διά στηµα. Κατά το διά στηµα από τον Νοέ µβριο του 2011 έ ως τον Απρί λιο του 2012 συµβιβ ά σθηκαν υποθέ σεις στην Ιταλί α µε ποσοστό επιτυχί ας 51,4 /ο από ιδιωτικά κέ ντρα διαµεσολά βησης, 49,8% από φορεί ς που συνέ στησε το Ιταλικό Εµπορικό Επιµελητή ριο και 34,5 /ο από φορε ί ς που συνέ στησαν δικηγορικοί σύ λλογοι (Βλ. Γιά ννης Βαλµαντώ νης εις Ελ νη 54, 352 επ). Επ ί σης κατά τις συζητή σεις στη Βουλή (βλ. ν της ) ο Υπουργ ό ς της σελ. 229 των πρακτικώ ικαιοσύ νης, ιαφά νειας και Ανθρωπ ί νων ικαιωµά των ανέ φερε ό τι περί τις υποθέ σεις κλεί νουν µέ σω της υποχρεωτική ς διαµεσολά βησης. Τέ λος το Γερµανικό Ακυρωτικό µε από φασή του στις ( BvR 1351/01) έ κρινε ό τι ε ί ναι σύ µφωνη µε το Γερµανικό Σύ νταγµα η θέ σπιση διαδικασί ας υποχρεωτική ς επ ί λυσης µιας διαφορά ς, πριν την προσφυγ ή στη δικαιοσύ νη, υπό τον ό ρο ό τι δεν αποκλεί ει την τελευτα ί α, καθό τι «η φιλικ ή επ ί λύ ση ενό ς προβλή µατος που µπορεί να δηµιουργ ή σει µ ί α διαφορά εί ναι από Θέ ση αρχή ς προτιµητέ α έ ναντι µιας δικαστική ς από φασης». ΝΙ. Οι σχετικέ ς ρυθµ ί σεις του κειµέ νου της Οδηγ ί ας και η νοµολογ ί α του Αρε ί ου Πά γου, του Ε Α και του η υποχρεωτικό τητα της ΕΕ αναφορικά µε το εά ν συµµετοχή ς στη διαδικασ ί α διαµεσολά βησης και υπό ποί ες προϋ ποθέ σεις επά γεται στέ ρηση ή έ στω ουσιώ δη περιορισµό του δικαιώ µατος δικαστική ς προστασ ί ας και στέ ρησης της πρ ό σβασης στο φυσικό δικαστή. Α. Η νοµολογ ί α του Αρε ί ου Πά γου: Με τη διά ταξη του ά ρθρου 20 παρ.1 του Συντά γµατος ορί ζεται ό τι καθέ νας έ χει δικα ί ωµα στην παροχή έ ννοµης προστασί ας από τα δικαστή ρια και µπορεί τις από ψεις του για τα δικαιώ µατα ν' αναπτύ ξει σ' αυτά ή συµφέ ροντά του, ό πως

13 Από φαση - Πρακτικά Ολοµέ λειας 34/ σελ.13 νό µος ορί ζει. Κατά την έ ννοια της διά ταξης αυτή ς σε συνδυασµό µε εκε ί νη του ά ρθρου 6 παρ.1 της ΕΣ Α, ό πως η συνταγµατικ ή αυτή διά ταξη έ χει ερµηνευτε ί τό σο από τον Αρειο Πά γο, ό σο και από το Συµβού λιο της Επικρατε ί ας, επιτρέ πεται στο κοινό νοµοθέ τη η θέ σπιση προϋ ποθέ σεων και διατυπώ σεων ή η επιβολή δαπανηµά των για την παροχή έ ννοµης προστασ ί ας από τα δικαστή ρια και για την πρό οδο της δί κης, αρκε ί οι προϋ ποθέ σεις αυτέ ς να συνά πτονται προς τη λειτουργ ί α των δικαστηρί ων και την ανά γκη αποτελεσµατική ς απονοµή ς της δικαιοσύ νης και περαιτέ ρω να µην υπερβα ί νουν τα ό ρια εκε ί να, πέ ραν των οποί ων επά yονται την ά µεση ή έ µµεση κατά λυση του προστατευοµ έ νου από τη διά ταξη αυτή δικαιώ µατος έ ννοµης δικαστική ς προστασ ί ας, καθιστώ ντας έ τσι αδύ νατη ή υπερβολικά δυσχερή την πρό σβαση στα δικαστή ρια (ΑΕ 27/2004 Ελλ νη 46, 374, ΑΠ 605/2017 Ελλ νη 58, 1106, ΑΠ 675/2010 Ελλ νη 54, 410, ΟλΣτΕ 1619/2012 Νο6 60, 1263, ΟλΣτΕ 185 8/2 015 Ελλ νη 56, 1191, ΟλΣτΕ 137 3/2 013). Στο πλα ί σιο της κατά τα ά νω ερµηνε ί ας της ανωτέ ρω συνταγµατική ς διά ταξης έ χει κριθε ί δεν αναιρε ί ται, ού τε περιορί ζεται το ατοµικό δικα ί ωµα παροχή ς έ ννοµης προστασ ί ας του διαδ ί κου από τη δικονοµικ ή συνέ πεια της ερηµοδικ ί ας του διαδ ί κου, λό γω µη καταβολ ή ς του προβλεποµ έ νου από το Νό µο Γ ΟΗ/1912 αναλογικο ύ τέ λους ό τι δικαστικού ενσή µου στις καταψηφιστικέ ς αγωγ έ ς (ΑΠ 675/2010), από την δικονοµικ ή συνέ πεια της από ρριψης του ενδ ί κου βοηθή µατος ή ενδ ί κου µέ σου ως απαρά δεκτου λό γω της µη κατά θεσης του σχετικο ύ γραµµατ ί ου προκαταβολή ς της προβλεποµέ νης από το ά ρθρο 61 του Ν. 4194/2013 εισφορά ς προς τον οικε ί ο δικηγορικό σύ λλογο (ΑΠ 605/2017, ΑΠ 623/2015, ΟλΣτΕ 1858/2015), από τη δικονοµική συνέ πεια της από ρριψης της αγωγ ή ς. που έ χει ως αντικε ί µενο εµπρά γµατο δικα ί ωµα επ ί ακινή του έ ναντι του Ελληνικού ηµοσί ου, [ανεξαρτή τως του αν το

14 Από φαση Πρακτικά Ολοµ έ λειας σελ.14 Ύ ι491λ+ ακ ί νητο κατέ χεται από το ηµό σιο ή τον ενά γονταί, ως απαρά δεκτης, εά ν δεν προηγηθεί προβλέ πεται από το ά αντικατέ στησε το ά ρθρο 8 παρ.1 η προδικασί α, η οποί α ρθρο 24 του Ν. 2732/1999 που του ΑΝ 1539/1938 (κοινοποί ηση α ί τησης προς το ηµό σιο συνοδευοµέ νης από σχετικό τοπογραφικό, τί τλους και στοιχεί α µαρτύ ρων), και δεν παρέ λθει ά πρακτη η. προβλεποµ έ νη απ ό το νό µο εξά µηνη προθεσµ ί α (ΑΠ 201/2017; ΑΠ 1517/2012, ΑΠ 1446/2015, ΑΠ 1054/2013, ΑΠ , δηµοσ ί ευση ΝΟΜΟΣ), από την πρό βλεψη µε βά ση ειδικού ς νό µους της ενδικοφανο ύ ς προσφυγ ή ς ως υποχρεωτική ς διοικητικ ή ς προδικασί ας πριν την προσφυγ ή στο ικαστή ριο για την επ ί λυση διοικητική ς διαφορά ς (ΟλΣτΕ 400/1975), από την θέ σπιση ως ό ρου του παραδεκτού των ενδ ί κων βοηθηµά των και µέ σων της καταβολή ς παραβό λου κατά την κατά θεση αυτώ ν, σύ µφωνα µε το ά ρθρο 277 του Κ ιοικ (ΟλΣτΕ 601!2012, δηµοσί ευση ΝΟΜΟΣ), από την Θέ σπιση µε το ά ρθρο 22 παρ. 3 του Ν. 3900/2010 ως ό ρου του παραδεκτού της έ φεσης σε φορολογικέ ς και τελωνειακέ ς διαφορέ ς που έ χουν χρηµατικό αντικε ί µενο, της καταβολή ς του 50 /ο του οφειλοµ έ νου, σύ µφωνα µε την πρωτό δικη από φαση, κυρί ου φό ρου., δασµού ή τέ λους, εκτό ς εά ν έ χει χορηγηθεί αναστολή (ΟλΣτΕ 1619/2012 ΝοΒ 60, 1263 βλ. ό µως και ΟλΣτΕ που έ κρινε αντισυνταγµατική την πρό βλεψη αναλογικού παραβό λου επ ί του αντικειµέ νου της διαφορά ς για την ά σκηση έ φεσης επί φορολογικώ ν διαφορώ ν χρηµατικού αντικειµ έ νου, καθό µέ ρος η σχετική ρύ θµιση δεν προβλέ πεται ανώ τατο ό ριο plafond). Επ ί σης, παρό λο που δεν συνά πτεται µε τη λειτουργ ία των δικαστηρί ων και την ανά γκη αποτελεσµατική ς απονοµ ή ς της δικαιοσύ νης, ού τε ιδρύ ει λό γο ανα ί ρεσης της παρά το νό µο µη κ ή ρυξης απαραδ έ κτου (ΟλΑΠ 1331/1985, ΑΠ 757/2017, ΑΠ 437/1998, ΣτΕ 1994/2013, ΣτΕ 324/2003), δεν έ χει αµφισβητηθε ί. ιf~

15 Από φαση - Πρακτικ ά Ολοµ έ λειας 34/ σελ.15 η συνταγµατικό τητα της ρύ θµισης του ά ρθρου 106 του Ν. 2961/2001 (και προηγουµ έ νως του ά ρθρου 106 του Ν. /τος 118/1973) για την υποχρέ ωση προσκό µισης πιστοποιητικού του προϊ σταµέ νου της αρµ ό διας φορολογική ς αρχή ς ό τι έ χει υποβληθε ί η κατά νό µο δή λωση φό ρου κληρονοµ ί ας σχετικά µε τό αντικεί µενο της κτή σης από κληρονοµ ί α, προκειµέ νου να ερευνηθεί περαιτέ ρω η αγωγ ή ή το έ νδικο µέ σο που ασκ ή θηκε ενώ πιον οιουδή ποτε δικαστηρ ί ου από τον δικαιού χο της κτή σης, ού τε η συνταγµατικό τητα της αντί στοιχης ρύ θµισης του ά ρθρου 33 του Ν. 1249/1982 (µετέ πειτα καταργηθέ ντος µε το ά ρθρο 37 παρ. 1 του Ν. 2065/1992) για την υποχρέ ωση επ ί δοσης της αγωγ ή ς και κά θε ενδ ί κου µ έ σου αφορώ ντος εµπρά γµατο δικα ί ωµα επ ί ακινή του στον Οικονοµικό Έ φορο µε στό χο τη φορολογ ί α της ακ ί νητης περιουσ ί ας. Αντιθέ τως από τα δικαστή ρια της ουσ ί ας έ χει κριθε ί - και ορθώ ς - ό τι αντ ί κειται στην ανωτέ ρω συνταγµατικ ή διά ταξη η διά ταξη του ά ρθρου 9 παρ. 5 του Ν. 4223/2013, που προσέ θεσε διά ταξη µε αριθµό 54 Α στο Ν. 4174/2013, µε την οποί α ο νοµοθέ της, µε ποινή απαραδέ κτου της συζή τησης της εµπρά γµατης αγωγ ή ς ή οποιασδή ποτε ά λλης ενέ ργειας ενώ πιον δικαστηρ ί ων, δεν αρκέ σθηκε στη προσκό µιση πιστοποιητικού ό τι το επ ί δικο ακ ί νητο περιλαµβά νεται στη δή λωση Ενια ί ου Φό ρου Ιδιοκτησ ί ας Ακινή των (ΕΝΦΙΑ), αλλά απα ί τησε προσέ τι να προκ ύ πτει από το πιστοποιητικό αυτό και η καταβολή του οφειλοµ έ νου από τον ιδιοκτή τη φό ρου ή η νό µιµη απαλλαγ ή του. Εδώ Θα ή θελα να επισηµά νω ό τι κατά τη διά ρκεια εφαρµογ ή ς του παλαιού ά ρθρου 214 Α του ΚΠολ που αναφερό ταν στην τή ρηση της διαδικασί ας υποχρεωτική ς από πειρας συµβιβαστική ς επί λυσης της διαφορά ς για υποθέ σεις αρµοδιό τητας Πολυµελού ς Πρωτοδικε ί ου Θεσµού ανά λογου µε την υποχρεωτικ ή διαµεσολά βηση (εκε ί στο γραφε ί ο του δικηγ ό ρου του ενά γοντος, εδώ ενώ πιον τρί του -

16 Από φαση - Πρακτικά Ολοµέ λειας σελ.1δ διαµεσολαβητή ), η οποί α (διαδικασί α) Θεσπ ί σθηκε µε το ά ρθρο 1 του Ν. 2298/1995, ανεστά λη νοµοθετικά η εφαρµογ ή του τρεις φορέ ς (Ν. 2335/1995, 2479/1997 και 2743/1999) λ ό γω αντιδρά σεων του δικηγορικού σώ µατος, εφαρµό σθηκε τελικά από και τελικώ ς καταργ ή θηκε, διό τι απέ τυχε στην εφαρµογ ή του µε το ά ρθρο 19 του Ν. 3994/2011 (περί που το 1-2 /ο των υποθέ σεων κατέ ληξαν σε συµφωνί α) δεν γεννή θηκε ζή τηµα αντισυνταγµατικό τητας της περί τού του νοµοθεσί ας. Σηµειώ νεται 4 µά λιστα ό τι η σχετικ ή ρύ θµιση του ά ρθρου 214 Α του ΚΠολ?~` εισή χθη στη χώ ρα σύ µφωνα µε την ά πό και µε αριθ. 4e ~ο~' 12 Σύ σταση του Συµβουλ ί ου της Ευρώ πης για τα ανθρώ πινα δικαιώ µατα και τις Θεµελιώ δεις ελευθερί ες, στο πλα ί σιο της ενθά ρρυνσης και διευκό λυνσης των διαδ ί κων για την επί λυση των µεταξύ τους διαφορώ ν (ΑΠ 1768/2006 εις Ελ νη 48, 413, Εισηγητή ς ηµ. Κανελλό πουλος). Εξ ά λλου κατά το παρελθό ν τό σο ο Αρειος Πά γος, ό σο και τα δικαστή ρια της ουσί ας εί χαν την ευκαιρί α να ασχοληθού ν µε ειδικέ ς νοµοθετικέ ς ρυθµ ί σεις που επέ βαλαν την υποχρεωτικ ή ή αναγκαστικ ή διαιτητική επί λυση διαφορώ ν, ό πως λ.χ. η διά ταξη του ά ρθρου 3 παρ.3 του Π../τος 723/1979 (διαιτητική επ ί λυση διαφορώ ν µετά ξύ µελώ ν του Τεχνικού Επιµελητηρί ου Ελλά δος, µε α ί τηση του ενό ς µό νου µέ λους του ΤΕΕ), οι διατά ξεις των ά ρθρων 19,21 και 22 παρ.2 του Ν. 3132/1955 (επί λυση διαφορώ ν από συµβά σεις κατασκευή ς στρατιωτικώ ν έ ργων), η διά ταξη του ά ρθρου 5 του Α.Ν. 555/1968 (υποχρεωτική διαιτητική επί λυση διαφορώ ν από αµοιβέ ς µελετητώ ν δικαστικώ ν κτηρί ων), η διά ταξη του ά ρθρου 20 του Ν. /τος 901/1971 (για τη δικαιοδοσ ί α του ειδικού τεχνικού συµβού λου σε συµβά σεις εκτέ λεσης έ ργων οχύ ρωσης), η διά ταξη του ά ρθρου 8 παρ. 3 του Ν. 2433/1996 (επί λυση οικονοµικώ ν διαφορώ ν αθλητικώ ν σωµατεί ων από την ΕΠΟ κατά τη διενέ ργεια του ποδοσφαιρικού πρωταθλή µατος), η ί~

17 Από φαση - Πρακτικά Ολοµ έ λειας 34/ σελ.17 διά ταξη του ά ρθρου 95 του Ν. 2725/1999 (επί λυση οικονοµικώ ν διαφορώ ν αθλητώ ν από τις συµβά σεις µε αθλητικά σωµατε ί ων). Οι σχετικέ ς νοµοθετικέ ς ρυθµ ί σεις κρί θηκαν κατ' αρχή ν αντισυνταγµατικέ ς, εφό σον δια της εφαρµογ ή ς των επερχό ταν αθέ µιτη αφα ί ρεση του διαδ ί κου από τον φυσικό δικαστή χωρί ς τη Θέ ληση αυτού, πλην ό µως στις πλε ί στες εκ των συγκεκριµέ νων περιπτώ σεων κρί θηκε κατ' ουσ ί α ό τι οι ανωτέ ρω ρυθµ ί σεις ή ταν συµβατέ ς µε το Σύ νταγµα, καθό τι οι διά δικοι υπά γονταν εκουσ ί ως στη σχετικ ή ρύ θµιση δια της υπογραφή ς της σχετικ ή ς σύ µβασης, οπό τε εν τέ λει υπή ρχε ρή τρα διαιτησ ί ας (ΑΠ 828/1979 ΝοΒ 28, 243, ΑΠ 74/1976 ΝοΒ 24,606, ΑΠ 1828/ ,933, σχετ. ΑΠ 356/1999, ΕΑ 4168/ , ΤΕΕ, ΕΑ 9299/1982 Ελ νη 1983,104 (ΤΑΧ ΙΚ), ΕΑ 8827/1997 Ελ νη 2001, 461, ΕΑ 2225/2009 Ελ νη 2010, 499, ΕΑ 4496/2008 Ελ νη 2009, 555). Το ί διο κρί θηκε από το ΣτΕ µε την υπ αριθ. 983/1998 από φασή του επ ί διαφορά ς από την εκτέ λεση στρατιωτικώ ν έ ργων µετά την υπαγωγ ή των σχετικώ ν διαφορώ ν, ως διοικητικώ ν διαφορώ ν ουσί ας στα διοικητικά δικαστή ρια. Σχετικά µε την ανωτέ ρω νοµολογ ί α, δεν πρέ πει να παραβλέ πεται ό µως ό τι αφενό ς µεν στην περί πτωση της υποχρεωτική ς προσφυγ ή ς στη διαµεσολά βηση το περιεχό µενο της υποχρέ ωσης των µερώ ν περιορ ί ζεται στη συµµετοχή αυτώ ν στη διαδικασ ί α µε δικα ί ωµα αποχώ ρησης από αυτή ν και µά λιστα ά µεσα και αναιτιολό γητα, χωρί ς τα µέ ρη να υποχρεού νται να διευθετή σουν υποχρεωτικά τη διαφορά τους αυτή µε τη διαδικασ ί α αυτή, αφετέ ρου δε ό τι µε την υποχρεωτική συµµετοχή στη διαµεσολά βηση υφί σταται προσωρινό ς µό νο παραµερισµό ς της δικαστική ς προσφυγ ή ς, ενώ µε την υποχρεωτική διαιτησ ί α λύ εται οριστικά η διαφορά των µερώ ν µε την έ κδοση σχετικ ή ς από φασης και κατά συνέ πεια ο αποκλεισµό ς του φυσικού δικαστή ε ί ναι οριστικό ς, χωρί ς τη θέ ληση του

18 Από φαση Πρακτικά Ολοµ έ λειας σελ.18 µ έ ρους. Επισηµα ί νεται επί σης ό τι η προσφυγ ή στη διαµεσολά βηση και η κατά ρτιση σχετική ς συµφωνί ας δεν απολή γει στη δικαστικ ή διά γνωση της διαφορά ς µε δεσµευτικ ή για τα µέ ρη ισχύ, αλλά σε µ ί α ιδιωτικού χαρακτή ρα συµφωνί α µε συµβατική ισχύ µε την οποί α ρυθµ ί ζονται αξιώ σεις του ουσιαστικού δικα ί ου, η οποί α µπορεί να αµφισβητηθε ί εκ των υστέ ρων από τα µέ ρη, έά ν η διαδικασ ί α ή το περιεχό µενο του πρακτικού διαµεσολά βησης δεν ε ί ναι σύ ννοµο ή συντρέ χουν λό γοι ακυρό τητας ή ακυρωσί ας αυτή ς, ό πως ακριβώ ς µπορεί να αµφισβητηθε ί έ νας εξώ δικος συµβιβασµό ς. Εποµέ νως η Θέ σπιση διαδικασί ας υποχρεωτική ς διαµεσολά βησης, αυτή καθ' εαυτή (per εσ), δεν αντιβα ί νει στη ρύ θµιση της διά ταξης του ά ρθρου 20 παρ. 1 του ισχύ οντος Συντά γµατος, εφό σον µε αυτή ν ο σχετικό ς περιορισµό ς της πρό σβασης στη δικαιοσύ νη αποβλέ πει στην αποσυµφό ρηση των δικαστηρ ί ων κά ι στη προαγωγ ή στην ελληνική κοινωνί α κουλτού ρας εξωδικαστική ς επί λυσης της διαφορά ς, ή τοι σε Θεµιτού ς καθ' ό λα σκοπού ς. Παραλλή λως δε η διαδικασ ί α αυτή δεν καθιστά αδύ νατη ή υπερβολικά δυσχερή την πρό σβαση των ενδιαφεροµέ νων στα δικαστή ρια για ό σους λό γους ειδικό τερα αναπτύ σσονται πιο κά τω, αναφορικά µε τις επί µέ ρους ρυθµ ί σεις της σχετικ ή ς νοµοθεσί ας. Β. Η νοµολογ ί α του Ε Α: Στο πλαί σιο της ερµηνε ί ας του ά ρθρου 6 παρ. 1 της ΕΣ Α αναφορικά µε το δικα ί ωµα πρό σβασης στο δικαστή ριο, το Ε Α έ χει κατ' επανά ληψη αποφανθε ί ό τι δικονοµικο ί περιορισµοί του δικαιώ µατος πρό σβασης στα δικαστή ρια που αποβλέ πουν στην προστασί α του ί διου του ενδιαφεροµέ νου, των δικαιωµά των τρί των προσώ πων καθώ ς και στην ορθή απονοµή της δικαιοσύ νης εί ναι κατά κανό να Θεµιτο ί, υπό την προϋ πό θεση του ό τι δεν Θ ί γουν τον πυρή να του σχετικού Ν Ρ ό ί~

19 Από φαση Πρακτικά Ολοµ έ λειας 34/ σελλ9 δικαιώ µατος. Στο σηµε ί ο αυτό το Ε Α έ χει αποφανθε ί ό τι η προσβασιµό τητα, η σαφή νεια και η προβλεψιµό τητα των νοµικώ ν διατά ξεων και της νοµολογ ί ας διαφυλά σσου την αποτελεσµατικό τητα του πιο πά νω δικαιώ µατος. Εναπό κειται στον προσφεύ γοντα να επιδε ί ξει την προσή κουσα επιµέ λεια, έ τσι ώ στε να συµµορφωθε ί µε τις διαδικαστικέ ς προϋ ποθέ σεις του εθνικού δικαί ου, στις οποί ες προϋ ποθέ σεις (µεταξύ ά λλων) το Ε Α έ χει συµπεριλά βει την προηγουµέ νη υποχρεωτικ ή από πειρα φιλικού διακανονισµού (υπό θεση Momcilovic κατά Κροατί ας της ). "Ετσι στην υπό θεση αυτή το Ε Α έ κρινε ό τι υπό τα δεδοµέ να της συγκεκριµ έ νης υπό θεσης ο περιορισµό ς της πρό σβασης του διαδ ί κου στο δικαστή ριο ή ταν εύ λογος και θεµιτό ς. Ειδικό τερα έ κρινε ό τι η παρά λειψη του διαδ ί κου να τηρή σει την υποχρεωτική προδικασ ί α εξωδικαστική ς επ ί λυσης της διαφορά ς αποζηµ ί ωσης µε βά ση αστική ευθύ νη του Κρά τους για το Θά νατο συγγενού ς του κατά τη διά ρκεια. του γιουκοσλαβικού εµφυλ ί ου πολέ µου το έ τος 1998, την οπο ί α (διαδικασ ί α) προέ βλεπε η εισαχθε ί σα το έ τος 2003 παρ. 186 του Κροατ ί κού ΚΠολ επί σχετική ς νέ ας αγωγ ή ς του, µε την εκ µ έ ρους του διαδ ί κου δικαιολογ ί α ό τι ε ί χε τηρηθε ί ανά λογη διαδικασ ί α µε βά ση ειδικό διοικητικό νό µο για εγκλή µατα πολέ µου επ ί οµοί ου περιεχοµ έ νου προηγουµέ νης αγωγ ή ς αυτού που απορρί φθηκε για τυπικού ς λό γους [κατά το χρό νο ά σκησης της αρχική ς αγωγ ή ς δεν ε ί χε νοµοθετηθε ί εισέ τι η ρύ θµιση της ως ά νω παρ. 186], µε συνέ πεια την έ κδοση αποφά σεων από τα ικαστή ρια της Κροατί ας που απέ ρριψαν ως απαρά δεκτη την νέ α αγωγ ή, λό γω µη τή ρησης της διά ταξης του ά ρθρου 186 του Κροατικού ΚΠολ, δεν αντ ί κειται στο ά ρθρο 6 παρ.1 της ΕΣ Α. (Στο σηµεί ο αυτό πρέ πει να επισηµανθε ί η δικ ή µας νοµοθεσ ί α ά ρθ. 182 παρ.1 εδ. β του Ν. 4512/ έ χει ως κ ύ ρωση το απαρά δεκτο της συζή τησης της αγωγ ή ς).

20 λιd~~ε Από φαση - Πρακτικά Ολοµ έ λειας σελ.20 Ειδικό τερα το Ε Α έ κρινε ό τι η καθιέ ρωση υποχρεωτική ς προδικασί ας εξωδικαστική ς επί λυσης της διαφορά ς στις υποθέ σεις αστική ς ευθύ νης του Κροατικού ηµοσί ου απέ βλεπε στο να διευκολύ νει την εξωδικαστική διευθέ τηση της διαφορά ς, στην αποφυγ ή µακροχρό νιων και δαπανηρώ ν δικαστικώ ν διά δικασιώ ν και ως εκ τού του υπηρετού σε το θεµιτό σκοπό της διαδικασί ας της δ ί κης, ενώ παρά λληλα το χρονικό διά στηµα που έ τασσε ο κροατικό ς νό µος για την ολοκλή ρωση της από πειρας. έ εξωδικαστική ς επί λυσης της διαφορά ς (τρεις µή νες) δεν ηταν υπερβολικό και.δεν παραβί αζε ουσιωδώ ς την πρό σβαση των.,,,,,, r Λντ,,,ν στα δικαστή ρια. Επ ί σης απέ ρριψε τον ισχυρισµό G ~ 0~ ~, των τελευτα ί ων ό τι η δικονοµική συνέ πεια της από ρριψης της αγ ωγ ή ς ως απαρά δεκτης ή ταν δυσανά λογη, ενό ψει και του γεγονό τος ό τι σε προηγού µενη οµοί ου περιεχοµέ νου αγωγ ή των ε ί χε τηρηθε ί η ανά λογη προδικασί α, µε το αιτιολογικό ό τι η αρχική από πειρα εξωδικαστική ς επί λυσης της διαφορά ς ε ί χε λά βει χώ ρα ενώ πιον ά λλης κατά τό πο αρχή ς και υπό διαφορετικό νοµικό καθεστώ ς και ό τι ο Κροατικό ς νό µος επέ τρεπε την εκ νέ ου επαναφορά της αγωγ ή ς εντό ς προθεσµ ί ας τριώ ν µηνώ ν από την από ρριψή της ως απαρά δεκτης για τον λό γο αυτό, της οποί ας ό µως οι προσφεύ γοντες δεν έ καναν χρή ση. Ετσι το Ε Α έ κρινε ό τι υπό τα δεδοµ έ να αυτά δεν υπή ρχε παραβί αση του ά ρθρου 6 παρ.1 της ΕΣ Α. Κατά συνέ πεια και ενό ψει της προεκτεθε ί σας νοµολογ ί ας του Ε Α, η Θέ σπιση κατ' αρχή ν διαδικασ ί ας υποχρεωτικ ή ς προσφυγ ή ς στη διαµεσολά βηση µε προβλεποµέ νη δικονοµικ ή κύ ρωση το απαρά δεκτο της συζή τησης του ενδί κου βοηθή µατος κατά το ά ρθρο 182 παρ.1 εδ. β του Ν. 4512/2018 δεν παραβιά ζει το δικα ί ωµα πρό σβασης στη δικαιοσύ νη του ά ρθρου 6 παρ.1 της ΕΣ Α, εφό σον αποβλέ πει σε Θεµιτού ς κατά τα ά νω (υπό Α) σκοπού ς και δεν θί γει τον πυρή να του πιο πά νω δικαιώ µατος

21 Από φαση - Πρακτικά Ολοµέ λειας 34/ σελ.21 [αφού συνεκτιµηθού ν και οι επί µέ ρους ρυθµ ί σεις του νό µου, περ ί των οποί ων αµέ σως κατωτέ ρω]. Γ. Οι επί µέ ρους ρυθµ ί σεις της Οδηγ ί ας : Σ ύ µφωνα µε το σηµε ί ο 10 του Προοιµ ί ου της Οδηγ ί ας 2008/52 «Η παρού σα οδηγ ί α θα πρέ πει να εφαρµό ζεται στις διαδικασ ί ες στις οποί ες δύ ο ή περισσό τερα πρό σωπα µιας διασυνοριακή ς διαφορά ς επιχειρού ν εκουσ ί ως να καταλή ξουν σε φιλικ ή συµφωνί α σχετικά µε την επ ί λυση της διαφορά ς τους µε τη βοή θεια µεσολαβητή...». Προκειµ έ νου ό µως να µην δηµιουργηθού ν αµφισβητή σεις σχετικέ ς µε την έ ννοια της λέ ξης «εκουσ ί ως» η ί δια η Οδηγ ί α στο σηµε ί ο 13 του Προοιµ ί ου της ορ ί ζει ό τι η εκού σια διαδικασ ί α έ χει την έ ννοια ό τι τα µέ ρη έ χουν την ευθύ νη της διαδικασ ί ας και µπορού ν να την οργανώ σουν κατά την επιθυµ ί α τους και να την ολοκληρώ σουν οποιαδή ποτε στιγµή και στο σηµε ί ο 14 του Προοιµ ί ου ορ ί ζει ό τι η Οδηγ ί α δεν θα πρέ πει να θ ί γει τυχό ν εθνικ ή νοµοθεσ ί α, η οποί α καθιστά την προσφυγ ή στη διαµεσολά βηση υποχρεωτική ή την συνδέ ει µε κ ί νητρα ή κυρώ σεις, εφό σον η εν λό γω νοµοθεσ ί α δεν εµποδ ί ζει τα µέ ρη να ασκή σουν το δικα ί ωµα πρό σβασης στο δικαστικό σύ στηµα. Εποµέ νως η Οδηγ ί α 2008/52 δεν απαγορεύ ει, ού τε επιβά λλει στα κρά τη - µέ λη τη Θέ σπιση διαδικασ ί ας υποχρεωτική ς διαµεσολά βησης σε κατηγορί ες ιδιωτικώ ν διαφορώ ν. Αναγνωρί ζει ό µως σε αυτά την ευχέ ρεια αυτή, υπό την προϋ πό θεση ό τι η εσωτερική νοµοθεσί α δεν διαλαµβά νει ρυθµ ί σεις που εµποδ ί ζουν την εκ µέ ρους των µερώ ν ά σκηση του δικαιώ µατος πρό σβασης στο δικαστικό σύ στηµα. Σε συµφωνί α µε τα προεκτεθέ ντα το µεν µε το ά ρθρο 3 εδ. α της Οδηγ ί ας ορί ζεται ό τι η διαδικασ ί α της διαµεσολά βησης µπορε ί να κινηθε ί µε πρωτοβουλ ί α των µερώ ν, να προταθε ί ή να διαταχθε ί από το δικαστή ριο ή να προβλέ πεται από το δ ί καιο του κρά τους - µ έ λους, το δε µε το ά ρθρο 5 παρ. 2 της Οδηγ ί ας ορί ζεται η

22 Από φαση Πρακτικά Ολοµέ λειας σελ.22 παρού σα Οδηγ ί α εφαρµό ζεται, υπό την επιφύ λαξη τυχό ν j εθνική ς νοµοθεσ ί ας, η οποί α καθιστά την προσφυγ ή στη \\ διαµεσολά βηση υποχρεωτική ή την συνδέ ει µε κ ί νητρα ή κυρώ σεις, ανεξά ρτητα αν γ ί νεται πριν από ή µετά την έ κβαση της δ ί κης, στο βαθµό που π νοµοθεσί α αυτή δεν εµποδί ζει την εκ µ έ ρους των µερώ ν ά σκηση του δικαιώ µατος πρό σβασπc στο δικαστικό σύ στηµα. Εποµέ νως η θέ σπιση διαδικασί ας υποχρεωτική ς διαµεσολά βησης σε συγκεκριµέ νες κατηγορί ες υποθέ σεων, αυτή 1 καθ' εαυτή (ρει se), δεν αντιβα ί νει στις ρυθµ ί σεις της πιο π ά νω '0 µε αριθ Οδηγ ί ας (η οποί α, σηµειωτέ ού ό πως ή δη προαναφέ ρθηκε, εφαρµό ζεται κατ' αρχή ν επ ί διασυνοριακώ ν συναλλαγ ώ ν, πλην ό µως τα κρά τη µέ λη έ χουν την ευχέ ρεια εφαρµογ ή ς των ρυθµ ί σεων αυτή ς και σε εσωτερικέ ς διαδικασ ί ες διαµεσολά βησης), υπό την προϋ πό θεση ό µως της τή ρησης των αρχώ ν της ισοδυναµ ί ας και της αποτελεσµατικό τητας µε βά ση συγκεκριµέ να κριτή ρια που τέ θηκαν από τη νοµολογ ί α του ΕΕ, περί των οποί ων αµέ σως κατωτέ ρω.. Η νοµολογ ί α του ΕΕ: Το ΕΕ εί χε την ευκαιρί α να αποφανθε ί περί της.συµβατό τητας της εσωτερική ς νοµοθεσ ί ας (Ιταλικ ή ς) που θέ σπιζε διαδικασί α υποχρεωτική ς διαµεσολά βησης σε συγκεκριµέ νες κατπνορί ες υποθέ σεων µε την κοινοτική (ή δη ενωσιακ ή ) νοµοθεσί α, κατό πιν αποστολή ς σχετικώ ν προδικαστικώ ν ερωτηµά των του Giudice ώ pace ώ!8α1118 (Ειρηνοδικε ί ου της lσιας) και του Tribunale Ordinario ώ Verona (Πρωτοδικε ί ου της Βερό νας) κατ' ά ρθρο 267 της ΣΛΕΕ στις υποθέ σεις Alassini κλπ (C - 317/08, C 318/08, C 319/08 C 320/08) και Menini (C 75/16) στο πλα ί σιο εφαρµογ ή ς των διατά ξεων του ά ρθρου 234 της Συνθή κης ΕΚ και του ά ρθρου 267 της ΣΛΕΕ αντί στοιχα. Ειδικό τερα 1) στην υπό θεση Alassini κλπ κατά Telecom

23 Από φαση Πρακτικά Ολοµ έ λειας σελ.23 Italia»α επρό κειτο περί διαφορώ ν από την παροχή δικτύ ων και υπηρεσιώ ν ηλεκτρονικώ ν επικοινωνιώ ν µεταξύ τελικώ ν χρηστώ ν και παρό χων των υπηρεσιώ ν αυτώ ν, ό που από την πλευρά των εναγοµέ νων εταιρειώ ν τηλεπικοινωνί ας προβλή θηκε στο εθνικό δικαστή ριο της Ιταλ ί ας η έ νσταση απαραδέ κτου των αγωγώ ν για το λό γο ό τι οι ενά γουσες δεν ε ί χαν προηγουµέ νως υποβληθε ί στην υποχρεωτική από πειρα συµβιβαστική ς λύ σης της διαφορά ς ενώ πιον της Περιφερειακή ς Επιτροπή ς Τηλεπικοινωνιώ ν (Co.re.com), που προέ βλεπε κανονιστική διά ταξη (ά ρθ. 3 της µε αριθ. 120/2007 από φαση) της Εγγυητικ ή ς Αρχή ς των Επικοινωνιώ ν, η οποί α ε ί χε εκδοθε ί κατ' εξουσιοδό τηση του ά ρθρου 84 του Ν. /τος 259/2003 σχετικά µε τον Κώ δικα ηλεκτρονικώ ν επικοινωνιώ ν, µε το οπο ί ο (Ν. /µα) η Ιταλ ί α ε ί χε ενσωµατώ σει στην εσωτερικ ή έ ννοµη την µε αριθ. 2002/21 Οδηγ ί α πλα ί σιο για την παροχή δικτύ ων και υπηρεσιώ ν ηλεκτρονικώ ν επικοινωνιώ ν στους χρή στες. Η Οδηγ ί α αυτή προέ βλεπε στο ά ρθρο 34 παρ. 1 αυτή ς ό τι τα κρά τη µέ λη εξασφαλ ί ζουν τη διά θεση διαφανώ ν, απλώ ν και µη δαπανηρώ ν διαδικασιώ ν για την αντιµετώ πιση των ανεπί λυτων διαφορώ ν, οι οποί ες αφορού ν τους καταναλωτέ ς και σχετ ί ζονται µε θέ µατα που καλύ πτονται από την παρού σα Οδηγ ί α. Τα κρά τη µ έ λη θεσπ ί ζουν µέ τρα για να εξασφαλ ί σουν ό τι µε τις διαδικασ ί ες αυτέ ς καθί σταται δυνατή η δ ί καιη και ταχε ία επί λυση των διαφορώ ν και µπορού ν, ό ταν δικαιολογε ί ται, να θεσπ ί ζουν σύ στηµα επιστροφή ς και/ή αποζηµ ί ωσης. Στην δε παρ.4 του ιδ ί ου ά ρθρου η Οδηγ ί α προέ βλεπε ό τι το παρό ν ά ρθρο δεν. Θί γει τις εθνικέ ς δικαστικέ ς διαδικασ ί ες. Επισηµα ί νεται ό τι η Οδηγ ί α αυτή δεν προέ βλεπε κά τι σχετικό (σε αντ ί θεση µε την Οδηγ ί α 2008/52) µε την δυνατό τητα ή µη υποχρεωτική ς διαδικασ ί ας διαµεσολά βησης. Ού τε την απαγ ό ρευε, ού τε την επέ τρεπε ρητά. Το ΕΕ, αφού προηγουµ έ νως έ λαβε υπό ψη του µε ρητή

24 Από φαση - Πρακτικά Ολοµ έ λειας σελ.24 παραποµπή στο περιεχό µενό τους τις διατά ξεις των ά ρθρων 6 παρ. 1 της ΕΣ Α και 47 του Χά ρτη των Θεµελιωδώ ν ικαιωµά των της Ευρωπαϊ κή ς έ νωσης της Ν ί καιας της , τις διατά ξεις της ως ά νω Οδηγ ί ας 2002/21 και τη σύ σταση 98/257/ΕΚ για την ανά γκη θέ σπισης εναλλακτικώ ν τρό πων εξώ δικης επί λυσης των διαφορώ ν κατανά λωσης [καθώ ς και διατά ξεις της κοινοτική ς νοµοθεσί ας (1999/44) για την έ ννοια των καταναλωτικώ ν αγαθώ ν και της σύ στασης 2001/310/ΕΚ, κρί νοντας ό τι οι τελευτα ί ες δεν ευρί σκουν έ δαφος εφαρµογ ή ς στην συγκεκριµέ νη υπό θεση] αποφά νθηκε ό τι κατά πά για νοµολογ ί α, στην εσωτερικ ή έ ννοµη τά ξη κά θε κρά τους _ µέ λους, εναπό κειται ο καθορισµό ς των αρµό διων δικαστηρί ων και. η ρύ θµιση των δικονοµικώ ν πλευρώ ν των έ νδικων προσφυγώ ν που αποσκοπού ν στη διασφά λιση των δικαιωµά των που αντλού ν οι πολ ί τες από το δ ί καιο της "Ενωσης (σκέ ψη 47). Προς τού το δεν πρέ πει να παραβιά ζεται η αρχή της ισοδυναµ ί ας (δηλαδή οι δικονοµικέ ς λεπτοµέ ρειες σχετικά µε τις έ νδικες προσφυγ έ ς που σκοπού ν στη διασφά λιση των δικαιωµά των που απορρέ ουν από το δί καιο της "Ενωσης δεν πρέ πει να εί ναι ολιγ ό τερο ευνοϊ κέ ς από αυτέ ς που αφορού ν παρό µοιες προσφυγ έ ς εσωτερική ς φύ σης), ού τε η αρχή της αποτελεσµατικό τητας (δηλαδή να µην καθί σταται πρακτικώ ς αδύ νατη ή εξαιρετικά δυσχερή ς η ά σκηση των δικαιωµά των που απορρέό υν από την έ ννοµη τά ξη της "Ενωσης) (σκ έ ψη 48). Στη συνέ χεια το ΕΕ έ κρινε ό τι η θέ σπιση υποχρεωτικ ή ς διαδικασ ί ας συµβιβασµού δεν καθιστά πρακτικώ ς αδύ νατη ή ύ περβολικά δυσχερή την ά σκηση των ανωτέ ρω δικαιωµά των, παραβιά ζοντας έ τσι την αρχή της αποτελεσµατικό τητας, υπό τον ό ρο ό τι συντρέ χουν οι ακό λουθες προϋ ποθέ σεις: α) το αποτέ λεσµα της διαδικασί ας δεν ε ί ναι δεσµευτικό έ ναντι των ενδιαφεροµέ νων µερώ ν και δεν θί γει το δικα ί ωµά τους ά σκησης του έ νδικου βοηθή µατος, β) η διαδικασί α συµβιβασµού υπό (L

25 ι Από φαση Πρακτικά Ολοµ έ λειας 34/ σελ.25 κανονικέ ς συνθή κες δεν καθυστερε ί ουσιωδώ ς την ά σκηση του ενδ ί κου µ έ σου [στη συγκεκριµέ νη περί πτωση η Ιταλικ ή νοµοθεσ ί α προέ βλεπε διά στηµα τριά ντα ηµερώ ν για την ολοκλή ρωση της διαδικασί ας από την κατά θεση της α ί τησης και δικα ί ωµα των µερώ ν να ασκή σουν το έ νδικο βοή θηµα, ακό µη και εά ν η διαδικασί α δεν έ χει ολοκληρωθε ί ] γ) αναστέ λλεται η παραγραφή των δικαιωµά των, ό σο διαρκε ί η διαδικασί α συµβιβασµού και δ) τα έ ξοδα της διαδικασ ί ας αυτή ς ε ί ναι ανύ παρκτα ή ελά χιστα [τα έ ξοδα της διαδικασ ί ας ενώ πιον της Co.re.com ή ταν ανύ παρκτα] (σκέ ψεις 53 57). Επί σης διέ λαβε στο.σκεπτικό του, σε συµφωνί α µε τη νοµολογ ί α του Ε Α, ό τι τα Θεµελιώ δη δικαιώ µατα δεν συνιστού ν από λυτα προνό µια, αλλά µπορού ν να περιέ χουν περιορισµού ς, υπό την προϋ πό θεση ό τι οι περιορισµοί αυτοί ανταποκρί νονται πρά γµατι σε σκοπού ς γενικού συµφέ ροντος που επιδιώ κει το επ ί µαχο µέ τρο και δεν αποτελού ν εν ό ψει του επιδιωκοµ έ νου σκοπού υπέ ρµετρη και επαχθή επέ µβαση που Θα προσέ βαλε την ί δια την ουσ ί α του δικαιώ µατος, Στη συγκεκριµέ νη περί πτωση το ΕΕ δέ χθηκε ό τι οι επί µαχες εθνικέ ς ρυθµ ί σεις του Ιταλικού ικα ί ου επιδιώ κουν Θεµιτού ς σκοπού ς γενικού συµφέ ροντος, καθό τι αποσκοπού ν σε ταχύ τερη και ολιγ ό τερο δαπανηρή διευθέ τηση της συγκεκριµέ νης κατηγορ ί ας διαφορώ ν στον τοµέ α των ηλεκτρονικώ ν υπηρεσιώ ν, καθώ ς και στη µε ί ωση του φό ρτου εργασ ί ας των δικαστηρί ων. Επ ί σης µε ειδική του σκ έ ψη δέ χθηκε [ό πως και ο Εισαγγελέ ας στην πρό τασή του] «δεν υφ ί σταται ηπιό τερη εναλλακτική λύ ση έ ναντι της εφαρµογ ή ς υποχρεωτική ς διαδικασ ί ας, δεδοµέ νου ό τι η εισαγωγ ή µιας καθαρά προαιρετικ ή ς εξώ δικης διαδικασ ί ας διευθέ τησης των διαφορώ ν δεν αποτελε ί αποτελεσµατικό µέ σο για την επί τευξη των εν λό γω σκοπώ ν» (σκέ ψεις 63-65). Με βά ση τα προεκτεθέ ντα έ κρινε ό τι η πιο πά νω Ιταλική νοµοθεσί α για την υποχρεωτική από πειρα εξώ δικου

26 Από φαση Πρακτικά Ολοµ έ λειας σελ.26 i συµβιβασµού δεν αντιβα ί νει στη ρύ θµιση του ά ρθρου 34 της Ελ~ξ Οδηγ ί ας 2002/21, υπό την προϋ πό θεση ό τι η σχετική εθνική κανονιστική ρύ θµιση πληροί τα πά νω κριτή ρια και υπό την προϋ πό θεση ό τι η ηλεκτρονική οδό ς δεν αποτελεί το µοναδικό τρό πο πρό σβασης στην εν λό γω διαδικασ ί α [η Ιταλική νοµοθεσί α ό ριζε ό τι η πρό σβαση στην ως ά νω διαδικασί α υποχρεωτική ς από πειρας συµβιβασµού «κά νοντας ενδεχοµέ νως χρή ση ηλεκτρονικώ ν µέ σων»], ού τε αποκλε ί εται η λή ψη ασφαλιστικώ ν µέ τρων, οσά κις τού το επιβά λλεται από λό γους επε ί γοντος. l~ λ~ ε 2) στην υπό θεση Menini κατά Βαηεο Popolare Societa η 'r 4~ιὸ ί Cooperativa επρό κειτο περί ανακοπή ς κατά διαταγ ή ς πληρωµ ή ς ύ ψους ,21 ευρώ που ά σκησε δανειολή πτης υπό την ιδιό τητά του ως καταναλωτή ς κατά της Τρά πεζας, από την παροχή δανεί ων για αγορά µετοχώ ν της Τρά πεζας ή θυγατρικώ ν της εταιρειώ ν, για την οποί α το Πρωτοδικε ί ο της Βερό νας έ κρινε ό τι ιά ταγµα 28/2010 η ανακοπή Θα ή ταν παραδεκτή µ ό νο εφό σον οι διά δικοι ε ί χαν προηγουµέ νως κινή σει την υποχρεωτική διαδικασί α διαµεσολά βησης. Το εθνικό ικαστή ριο µε προδικαστικό του ερώ τηµα προς το ΕΕ ζή τησε από το τελευτα ί ο να αποφανθεί περί της συµβατό τητας της εθνική ς νοµοθεσί ας προς το ενωσιακό δ ί καιο, ενό ψει των ρυθµ ί σεων της ως ά νω Οδηγ ί ας 2008/52 και της Οδηγ ί ας 2013/11. Η τελευτα ί α (2013/11) αναφέ ρεται σε καταγγελί ες καταναλωτώ ν κατά εµπό ρων (σηµεί ο 16 του προοιµί ου της), προβλέ πει διαδικασί ες εναλλακτική ς επ ί λυσης διαφορώ ν που εφαρµό ζονται και σε διαφορέ ς καλυπτό µενες από την Οδηγ ί α 2008/52 (σηµεί ο 19 του Προοιµ ί ου της) και ενό ψει του ά ρθρου 47 του Χά ρτη των Θεµελιωδώ ν ικαιωµά των προβλέ πει ό τι οι ως ά νω διαδικασί ες εναλλακτική ς επί λυσης διαφορώ ν. δεν πρέ πει να εµποδ ί ζού ν τους καταναλωτέ ς ή τους εµπό ρους να προσφύ γουν στα δικαστή ρια (σηµε ί ο 45 του Προοιµί ου της). Κατά το ά ρθρο 1 σκοπό ς της Οδηγ ί ας 2011/13

27 Από φαση - Πρακτικά Ολοµ έ λειας 34 / σελ.27 ε ί ναι η θέ σπιση ανεξαρτή των, αµερό ληπτων, διαφανώ ν, αποτελεσµατικώ ν, ταχε ί ων και δικα ί ων διαδικασιώ ν προκειµέ νου να εξασφαλισθε ί η δυνατό τητα των καταναλωτώ ν να υποβά λουν προαιρετικά καταγγελ ί ες κατά των εµπό ρων, ενώ ορί ζεται ρητά στο εδά φιο β του ιδ ί ου ά ρθρου ό τι οι διατά ξεις της δεν Θ ί γουν την εθνική νοµοθεσί α που καθιστά υποχρεωτική τη συµµετοχή στις σχετικέ ς διαδικασίέ ς, εφό σον αυτή δεν εµποδ ί ζει τα µέ ρη να ασκ ή σουν το δικα ί ωµα τους να προσφύ γουν στη δικαιοσύ νη. Οι διατά ξεις της Οδηγ ί ας 2013/11 εφαρµό ζονται µε την επιφύ λαξη της Οδηγ ί ας 2008/52 (ά ρθρο 3 παρ.2 αυτή ς). Με το ά ρθρο 9 παρ. 1 εδ (β) της Οδηγ ί ας αυτή ς (2011/13) ορί σθηκε ό τι τα κρά τη µέ λη εξασφαλ ί ζουν ό τι στις διαδικασ ί ες εναλλακτική ς επί λυσης διαφορώ ν τα µ έ ρη πληροφορού νται ό τι δεν υποχρεού νται να χρησιµοποιή σουν δικηγ ό ρο ή νοµικό σύ µβουλο, αλλά µπορού ν να ζητή σουν τη συµβουλή ανεξά ρτητου προσώ που ή να εκπροσωπηθού ν ή υποστηριχθού ν από τρί το µ έ ρος σε κά θε φά ση της διαδικασ ί ας, και µε το ά ρθρο 9 παρ.2 αυτή ς ορί σθηκε ό τι τα µ έ ρη µπορού ν να αποσυρθού ν από τη διαδικασί α σε οποιοδή ποτε στά διο, εφό σον δεν ε ί ναι ικανοποιηµ έ να µε την ό λη διεξαγωγ ή της διαδικασ ί ας, ενηµερώ νονται σχετικά µε το δικα ί ωµα αυτό πριν την έ ναρξη της διαδικασ ί ας, αν δε οι εθνικο ί κανό νες προβλέ πουν υποχρεωτική συµµετοχή του εµπό ρου στις πιο πά νώ διαδικασ ί ες, το δικα ί ωµα αυτό παρέ χεται µό νο στον καταναλωτή. Επισηµα ί νεται. στο σηµεί ο αυτό ό τι αντ ί στοιχες ρυθµ ί σεις ειδικά για την παρά σταση δικηγό ρου δεν διαλαµβά νεται στην Οδηγ ί α 2008/52, ενώ στις διαφορέ ς που υπά γονται στη διαδικασ ί α διαµεσολά βησης κατά το ά ρθρο 182 παρ. 1 του Ν. 4512/2018 δεν περιλαµβά νονται οι διαφορέ ς µεταξύ καταναλωτώ ν και εµπό ρων. Η Ιταλ ί α ενσωµά τωσε την Οδηγ ί α αυτή στην εσωτερικ ή της έ ννοµη τά ξη µε το Ν. /µα 130/ , ενώ προσέ θεσε ά ρθρο στον κώ δικα του