ΘΔΜΑ:Σν πνδήιαην ζην ΑΠΘ

Transcript

1 ΑΡΙΣΟΣΔΛΔΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΠΟΛΤΣΔΥΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΣΜΗΜΑ ΠΟΛΙΣΙΚΩΝ ΜΗΥΑΝΙΚΩΝ ΣΟΜΔΑ ΜΔΣΑΦΟΡΩΝ, ΤΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΤΠΟΓΟΜΗ, ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΔΡΓΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΔΡΓΑΣΗΡΙΟ ΤΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΣΔΥΝΙΚΗ Μάζεκα: ΤΣΗΜΑΣΑ ΜΔΣΑΦΟΡΩΝ Τπεχζπλνο καζήκαηνο: θαζεγεηήο Αξηζηνηέιεο Ναληφπνπινο ΘΔΜΑ:Σν πνδήιαην ζην ΑΠΘ Φοιηήηπια Γθαχξα Ρσμάλε Δπιβλέπονηερ Αξηζηνηέιεο Ναληφπνπινο Γεκήηξηνο Ναικπάληεο Θεζζαινλίθε, Μάηνο

2 Πεπιεσόμενα Πεξηερφκελα... 2 Κεθάιαην 1: Δηζαγσγή χληνκε παξνπζίαζε ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο χληνκε ηζηνξηθή αλαδξνκή ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο θαη ηεο παλεπηζηεκηνχπνιήο ηνπ Σν φξακα θαη ε απνζηνιή ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αληηθείκελν, ηφρνη, Μεζνδνινγία θαη Γνκή ηεο εξγαζίαο... 6 Κεθάιαην 2: Πιενλεθηήκαηα ηεο ρξήζεο ηνπ πνδειάηνπ έλαληη ησλ ππφινηπσλ κέζσλ κεηαθνξάο... 7 Κεθάιαην 3: Σα ζπζηήκαηα κεηαθνξάο εληφο θαη εθηφο ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο Σα ζπζηήκαηα κεηαθνξάο γηα πξφζβαζε ζηε θεληξηθή παλεπηζηεκηνχπνιε ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο Σα ζπζηήκαηα κεηαθνξάο εληφο ηεο θεληξηθήο παλεπηζηεκηνχπνιεο ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο Κεθάιαην 4: Κξηηηθή ζεψξεζε ηνπ ζπζηήκαηνο κεηαθνξάο εληφο ηεο θεληξηθήο παλεπηζηεκηνχπνιεο ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο Κεθάιαην 5: Πξνηεηλφκελεο δξάζεηο ψζηε λα απμεζεί ε ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ εληφο ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο Γεληθά απαηηνχκελεο δξάζεηο Πξνηεηλφκελνη κέζνδνη γηα αζθαιή ζηάζκεπζε ησλ πνδειάησλ ζηελ παλεπηζηεκηνχπνιε Κεθάιαην 6: πκπεξάζκαηα Πξνηάζεηο Βηβιηνγξαθία

3 Κεθάλαιο 1: Διζαγωγή 1.1 Σύνηομη παποςζίαζη ηος Απιζηοηελείος Πανεπιζηημίος Θεζζαλονίκηρ Σύνηομη ιζηοπική αναδπομή ηος Απιζηοηελείος Πανεπιζηημίος Θεζζαλονίκηρ και ηηρ πανεπιζηημιούπολήρ ηος Η πξψηε πξνζπάζεηα γηα ίδξπζε παλεπηζηεκίνπ ζηε Θεζζαινλίθε έγηλε απφ ηνλ Διεπζέξην Bεληδέιν, αθφηνπ ε Βφξεηα Διιάδα είρε απειεπζεξσζεί θαη ε αλάπηπμε ησλ «Νέσλ Υσξψλ», φπσο απνθαινχληαλ ηφηε νη λεναπειεπζεξσζείζεο πεξηνρέο, πξνέβαιιε σο εζληθή αλάγθε. Μάιηζηα, παξάιιεια κε ην παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο πξνβιεπφηαλ θαη ε ίδξπζε ελφο αληίζηνηρνπ παλεπηζηεκίνπ ζηε κχξλε. H Μηθξαζηαηηθή θαηαζηξνθή, φκσο, αλέηξεςε εθείλα ηα ζρέδηα ( Αξγφηεξα, ην 1924, ν πξσζππνπξγφο Αιέμαλδξνο Παπαλαζηαζίνπ απνθάζηζε ηελ ίδξπζε ηνπ Παλεπηζηεκίνπ θαη μεθίλεζε ηηο δηαδηθαζίεο πνπ επδνθίκεζαλ ην θαινθαίξη ηνπ Ο ηδξπηηθφο λφκνο ηνπ παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο (λ. 3341/ ) ςεθίζηεθε ζηηο 5 Ινπλίνπ 1925 απφ ηελ ηφηε ζπληαθηηθή ζπλέιεπζε θαη δεκνζηεχζεθε ζην θχιιν Δθεκεξίδαο ηεο Κπβεξλήζεσο ηεο 22αο Ινπλίνπ 1925.Σν Παλεπηζηήκην μεθίλεζε λα ιεηηνπξγεί απφ ην 1926 κε πξψην πξφεδξν ην Γεψξγην Xαηδεδάθη θαη θαηφπηλ ην Υξίζην Tζνχληα ( ηνλ ηδξπηηθφ λφκν κεγαιχηεξε βαξχηεηα δηλφηαλ ζηελ αλάπηπμε ησλ ζεσξεηηθψλ επηζηεκψλ, θαηεχζπλζε πνπ ζπκβάδηδε άιισζηε κε ηηο αληηιήςεηο ηεο επνρήο. Σνλ πξψην ρξφλν, ην 1926, ιεηηνχξγεζε ε Φηινζνθηθή ρνιή, πνπ ζηεγάζηεθε ζην θηίξην «Aιιαηίλη», εθεί πνπ ζηεγάδνληαη ζήκεξα νη ππεξεζίεο ηεο Ννκαξρίαο Θεζζαινλίθεο. χληνκα, σζηφζν, δηαπηζηψζεθε φηη ε επηινγή δελ ήηαλ ε θαιχηεξε, γη απηφ θαη απνθαζίζηεθε ε κεηαζηέγαζή ηνπ, ηνλ Οθηψβξην ηνπ 1927, ζην κέγαξν ηεο νδνχ Δζληθήο Aκχλεο, φπνπ πξνεγνπκέλσο ζηεγαδφηαλ ην B ηξαηησηηθφ Ννζνθνκείν. Σν θηίξην απηφ επηζθεπάζζεθε θαη ιίγν αξγφηεξα επεθηάζεθε κε ηελ πξνζζήθε θαη ηξίηνπ νξφθνπ. ήκεξα απνηειεί ην ηζηνξηθφ θηίξην ηνπ παλεπηζηεκίνπ θαη ζηεγάδεη έλα κέξνο κφλν ηεο Φηινζνθηθήο ρνιήο (Δηθφλα 1). 3

4 Δηθφλα 1 Σν θηίξην ηεο Φηινζνθηθήο ζρνιήο Πεγή: Με ην πέξαζκα ησλ ρξφλσλ, φιν θαη πεξηζζφηεξα ηκήκαηα θαη ζρνιέο ηδξχζεθαλ ππφ ηελ αηγίδα ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο, κε ηειεπηαία ην Σκήκα Μεραληθψλ Υσξνηαμίαο θαη Αλάπηπμεο πνπ αλήθεη ζηε Πνιπηερληθή ρνιή θαη ην Σκήκα Κηλεκαηνγξάθνπ ηεο ρνιήο Καιψλ Σερλψλ, ήκεξα πεξηιακβάλεη 11 ζρνιέο νη νπνίεο ζπγθξνηνχλ 41 ηκήκαηα ( Οη εγθαηαζηάζεηο ηνπ Αξηζηνηέιεηνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο (ΑΠΘ) είλαη ζπγθεληξσκέλεο θπξίσο ζηελ θεληξηθή παλεπηζηεκηνχπνιε (Δηθφλα, 2), ε νπνία βξίζθεηαη ζην θέληξν ηεο πφιεο ηεο Θεζζαινλίθεο θαη εθηείλεηαη ζε έθηαζε m 2 πεξίπνπ θαη ζηελ νπνία βξίζθεηαη ην δηνηθεηηθφ θέληξν Πξπηαλεία-. Δμαηηίαο ηεο ππθλήο δφκεζεο ηεο θεληξηθήο παλεπηζηεκηνχπνιεο αιιά θαη γηα ιεηηνπξγηθνχο ιφγνπο, κεξηθέο απφ ηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ βξίζθνληαη εθηφο ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο ή αθφκε θαη εθηφο ηνπ πνιενδνκηθνχ ζπγθξνηήκαηνο ηεο Θεζζαινλίθεο, φπσο είλαη νη εγθαηαζηάζεηο ζηε Θέξκε θαη νη θνηηεηηθέο εζηίεο. ( Σν Α.Π.Θ. είλαη ην πνιππιεζέζηεξν εθπαηδεπηηθφ ίδξπκα ηεο Διιάδνο. πγθεθξηκέλα, ν αξηζκφο ησλ θνηηεηψλ ππνινγίδεηαη ζε πεξίπνπ (πξνπηπρηαθνί θαη κεηαπηπρηαθνί), θαη ην δηδαθηηθφ θαη εξεπλεηηθφ πξνζσπηθφ καδί κε ην εηδηθφ εθπαηδεπηηθφ πξνζσπηθφ αξηζκεί πεξίπνπ άηνκα. Σν ινηπφ δηδαθηηθφ πξνζσπηθφ είλαη 306 άηνκα θαη νη εηδηθνί κεηαπηπρηαθνί ππφηξνθνη (ΔΜΤ) πεξίπνπ 4

5 200. πλεπηθνπξνχλ αθφκε ζην εθπαηδεπηηθφ έξγν 412 κέιε ηνπ Δηδηθνχ Σερληθνχ Δξγαζηεξηαθνχ Πξνζσπηθνχ (E.Σ.Δ.Π.) θαη ζην δηνηθεηηθφ 512 κφληκνη ππάιιεινη θαη 461 κε ζρέζε ηδησηηθνχ δηθαίνπ ανξίζηνπ ρξφλνπ. Δηθφλα 2 Η θεληξηθή παλεπηζηεκηνχπνιε ηνπ ΑΠΘ Πεγή: Το όπαμα και η αποζηολή ηος Πανεπιζηημίος Σν ΑΠΘ απνζθνπεί ζηα παξαθάησ: Αλαβάζκηζε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο θαη ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ (πηζηνπνίεζε)- Δθπαηδεπηηθή θαη δηδαθηηθή Αξηζηεία Δλίζρπζε ηεο εξεπλεηηθήο αξηζηείαο Δλίζρπζε δηεζλνχο παξνπζίαο Αλαβάζκηζε ηεο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ Γηνηθεηηθψλ Τπεξεζηψλ Υξήζε, εθαξκνγή θαη αμηνπνίεζε ησλ πην ζχγρξνλσλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ Αλαβάζκηζε πνηφηεηαο ηεο θνηηεηηθήο κέξηκλαο χλδεζε ηνπ Παλεπηζηεκίνπ κε ηελ θνηλσλία θαη αλάδεημε ηνπ ΑΠΘ ζε αλαπηπμηαθφ θαη πνιηηηζηηθφ πφιν ηεο ρψξαο Αμηνπνίεζε ηεο αθίλεηεο θαη άυιεο πεξηνπζίαο ηνπ ΑΠΘ πξνο φθεινο ηνπ Ιδξχκαηνο θαη ηεο θνηλσλίαο γεληθφηεξα Να είλαη έλα Παλεπηζηήκην θηιηθφ ζην πεξηβάιινλ Να είλαη έλα Παλεπηζηήκην θηιηθφ θαη πξνζβάζηκν ζε φινπο ηνπο πνιίηεο, ηδηαίηεξα ζηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο ( 5

6 1.2 Ανηικείμενο, Σηόσοι, Μεθοδολογία και Γομή ηηρ επγαζίαρ Η παξνχζα εξγαζία ζπλάδεη κε ηνπο ζηφρνπο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ, φζνλ αθνξά ην ξφιν ηνπ σο αλαπηπμηαθφ θαη πνιηηηζηηθφ θέληξν, θηιηθφ πξνο ην πεξηβάιινλ θαη ηνπο πνιίηεο. πγθεθξηκέλα, ε εξγαζία απνζθνπεί ζηελ πεξηγξαθή ηεο ζέζεο ηνπ πνδειάηνπ ζην ζχζηεκα κεηαθνξψλ εληφο ηεο θεληξηθήο παλεπηζηεκηνχπνιεο ηνπ ΑΠΘ θαη ζηελ αλάδεημε ησλ επλντθψλ ζπλζεθψλ γηα ελίζρπζε ηεο ρξήζεο ηνπ πνδειάηνπ ζε απηήλ. Σνλίδεηαη δε ηδηαίηεξα ε εμαζθάιηζε αζθαιψλ ζπλζεθψλ ζηάζκεπζεο ησλ πνδειάησλ. Η κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε γηα ηελ εθπφλεζε ηεο εξγαζίαο απνηειείηαη απφ ηξία ζηάδηα. ην πξψην ζηάδην πξαγκαηνπνηήζεθε ν πξνζδηνξηζκφο θαη ε δηαζαθήληζε ηνπ ζθνπνχ ηεο εξγαζίαο θαη ε ζπιινγή φισλ ησλ πξνο κειέηε ζηνηρείσλ. Σα ζηνηρεία απηά πξνήιζαλ απφ πνηθίιεο πεγέο, φπσο επηζηεκνληθά δεδνκέλα ζην δηαδίθηπν, επηζηεκνληθά ζπγγξάκκαηα θαη άξζξα θαη πξνζσπηθή ζπλέληεπμε κε ηνλ ππεχζπλν ηνπ γξαθείνπ Πεξηβάιινληνο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ. ην δεχηεξν ζηάδην δηακνξθψζεθε ην ζρεδηάγξακκα ηεο εξγαζίαο θαη έγηλε ε θξηηηθή αμηνιφγεζε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ πξψηνπ ζηαδίνπ ψζηε λα αμηνπνηεζνχλ ηα θαηαιιειφηεξα γηα ην ζέκα. ην ηξίην ζηάδην πξαγκαηνπνηήζεθε ε ζπγγξαθή ηνπ θεηκέλνπ. Η εξγαζία δηαξζξψλεηαη ζε έμη θεθάιαηα. Σν πξψην θεθάιαην απνηειεί εηζαγσγηθφ ζεκείσκα ζχληνκεο παξνπζίαζεο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ θαη ηνπ δηαθξηηνχ ηνπ ξφινπ ζηελ θνηλσλία. ην δεχηεξν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα πιενλεθηήκαηα ηνπ πνδειάηνπ έλαληη ησλ ππνινίπσλ κέζσλ κεηαθνξάο. ην ηξίην θεθάιαην πεξηγξάθνληαη ηα ζπζηήκαηα κεηαθνξάο εληφο θαη εθηφο ηεο θεληξηθήο παλεπηζηεκηνχπνιεο, ελψ ζην ηέηαξην θεθάιαην γίλεηαη ε θξηηηθή ζεψξεζε απηψλ. ην πέκπην θεθάιαην ζπδεηνχληαη δξάζεηο γηα αχμεζε ηεο ρξήζεο ηνπ πνδειάηνπ ζην ΑΠΘ κε ηδηαίηεξε αλαθνξά ζηελ αζθαιή ζηάζκεπζε. ην έθην, θαη ηειεπηαίν θεθάιαην, παξνπζηάδνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα θαη νη πξνηάζεηο. 6

7 Κεθάλαιο 2: Πλεονεκηήμαηα ηηρ σπήζηρ ηος ποδηλάηος ένανηι ηων ςπόλοιπων μέζων μεηαθοπάρ Σν πνδήιαην απνηειεί ην θηιηθφηεξν πξνο ηνλ άλζξσπν θαη πξνο ην πεξηβάιινλ κέζσ κεηαθνξάο (Αξαβαληηλφο, 2007). Οη ρακειέο ηαρχηεηεο θίλεζεο πνπ αλαπηχζζεη, ε απνπζία ζνξχβνπ θαηά ηε ρξήζε ηνπ, ε κεδεληθή εθπνκπή ξχπσλ θαη ε ηαπηφρξνλε θπζηθή άζθεζε ηνπ ρξήζηε είλαη κφλν κεξηθά απφ ηα πνιιά πξνηεξήκαηά ηνπ (Βιαζηφο, Μπαξκπφπνπινο, & Μειάθεο, 2007). Οη κεραληθέο ηδηφηεηεο ηνπ πνδειάηνπ έρνπλ αιιάμεη θαη αλαπηπρζεί έληνλα κε ην πέξαζκα ησλ εηψλ. Απφ ην πξφγνλν ηνπ πνδειάηνπ πνπ εκθαλίζηεθε ην 1817, ηε γλσζηή μχιηλε draisienne (Δηθφλα 3) έσο ηα ζεκεξηλά πξσηφηππα πνδήιαηα, φπσο ην halfbike ii ησλ Μartin Angelov θαη Mihail klenov (Δηθφλα 4), ε απφζηαζε είλαη κεγάιε θαη ε δηαθνξά ζηηο δπλαηφηεηεο ηεξάζηηα ( Η εηζαγσγή ζηελ αγνξά θαη ησλ ειεθηξηθψλ πνδειάησλ έδσζε αθφκα κεγαιχηεξεο δπλαηφηεηεο. Σν πνδήιαην, ζήκεξα, δχλαηαη λα ρξεζηκνπνηείηαη γηα θαζεκεξηλέο κεηαθηλήζεηο, ηφζν κεγαιχηεξεο απφζηαζεο φζν θαη ζε δξφκνπο κε κεγάιε θιίζε (Ye, Xin & Wei, 2014). Σα λέα ζπαζηά πνδήιαηα ήξζαλ λα θαιχςνπλ ηηο φπνηεο ειιείςεηο ζηηο δπλαηφηεηεο ησλ πνδειάησλ, θαζψο κπνξνχλ λα απνζεθεχνληαη εχθνια αιιά θαη λα επηβηβάδνληαη καδί κε ην ρξήζηε ηνπο ζε φια ηα κέζα κεηαθνξάο (Dufour, Ligtermoet & Partners, 2010). Γηεπξχλεηαη, δειαδή, ε ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ κε ηε ζπκκεηνρή ηνπ ζην ζχζηεκα ζπλδπαζκέλσλ κεηαθηλήζεσλ (BIKE INTERMODAL, an EU-funded research project). Eηθφλα 3 Draisienne.Σν πξσηφηππν ησλ ζεκεξηλψλ πνδειάησλ θαη κνηνπνδειάησλ, Δηθφλα 4 Halfbike ii.φσηνγξαθία απφ ηελ δηαθεκηζηηθή εθζηξαηεία γηα ην Ηalfbike ii ζηε Θεζζαινλίθε, Πεγή: de.wikipedia.org/wiki/draisine_(laufmachine) Πεγή: halfbikes.com/halfbike2 7

8 Σν πνδήιαην έρεη ηδηαίηεξα θηιηθή ζρέζε κε ην πεξηβάιινλ (Πίλαθαο 1). χκθσλα κε ηα δεδνκέλα ηνπ Πίλαθα 1, ην πνδήιαην, ζπγθξηλφκελν κε ηα απηνθίλεηα ηα νπνία είλαη ηα θπξίαξρα κέζα κεηαθίλεζεο εληφο ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο, ππεξηεξεί ζε θάζε θξηηήξην γηα ηελ επηβάξπλζε ηνπ πεξηβάιινληνο. Πίλαθαο 1 χγθξηζε ησλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ ησλ δηάθνξσλ κέζσλ κεηαθνξάο πκβαηηθφ απηνθίλεην Καηαιπηηθφ απηνθίλεην Λεσθνξείν Πνδήιαην Αεξνπιάλν Σξαίλν Καηαλάισζε ρψξνπ Καηαλάισζε ελέξγεηαο CO Ομείδηα ηνπ αδψηνπ HC CO πλνιηθή ξχπαλζε ηεο αηκφζθαηξαο Κίλδπλνο αηπρήκαηνο Πεγή: Βιαζηφο, Μπαξκπαξφπνπινο, & Μειάθεο, 2007, ζει 40. Ωο πξνο ηε ηαρχηεηα θίλεζεο, γηα κηθξνχ κήθνπο κεηαθηλήζεηο ην πνδήιαην θαη ηα κεραλνθίλεηα κέζα δελ παξνπζηάδνπλ κεγάιε δηαθνξά. Ο ρξφλνο κεηαθίλεζεο (πφξηα -πφξηα) είλαη ζρεδφλ ίδηνο. Δίλαη, σζηφζν, πξνθαλέο πσο φζν απμάλεηαη ε απφζηαζε ηεο κεηαθίλεζεο ην απηνθίλεην ππεξηεξεί (Dekoster & Schollaert, 1999). Σελ παξαπάλσ ζέζε εληζρχνπλ θαη ηα δεδνκέλα ζην Γηάγξακκα 1. Γηάγξακκα 1 χγθξηζε ησλ ρξφλσλ κεηαθίλεζεο εληφο αζηηθνχ πεξηβάιινληνο πέληε κέζσλ κεηαθνξάο (πεδνί, πνδήιαην, ιεσθνξείν, ηξαίλν, απηνθίλεην) Πεγή: Dekoster & Schollaert, 1999, ζει

9 Ο ειάρηζηνο ρψξνο πνπ θαηαιακβάλεη ην πνδήιαην ηφζν θαηά ηελ θίλεζή ηνπ ζηηο νδνχο φζν θαη ζηε ζηάζκεπζε απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ην πνδήιαην δεκηνπξγεί αζηηθνχο ρψξνπο πην αλζξψπηλνπο θαη επράξηζηνπο. To Car Bike Port είλαη έλα επηηπρεκέλν παξάδεηγκα (Δηθφλα 5). Παξνπζηάζηεθε γηα πξψηε θνξά ζην Φεζηηβάι Αξρηηεθηνληθήο ηνπ Λνλδίλνπ θαη πιένλ δηαλέκεηαη ζε πνιιέο πφιεηο εληφο θαη εθηφο Ηλσκέλνπ Βαζηιείνπ. Μεηαηξέπεη κηα ζέζε ζηάζκεπζεο ηππηθνχ απηνθηλήηνπ ζε δέθα ζέζεηο ζηάζκεπζεο πνδειάησλ. ρεδηάζηεθε κε ζθνπφ ηελ αλάδεημε ηνπ πνδειάηνπ σο απνδνηηθφηεξν κέζν ρσξηθά ζε ζρέζε κε ην απηνθίλεην αιιά θαη σο θξάγκα πξνζηαζίαο ησλ ζηαζκεπκέλσλ πνδειάησλ απφ ηα απηνθίλεηα. Δηθφλα 5 To λέν ζρέδην ηεο Cyclehoop ην Car Bike Port ζην Λνλδίλν Πεγή: Πνιιέο κειέηεο έρνπλ γίλεη γηα ηελ επίδξαζε ηεο ρξήζεο ηνπ πνδειάηνπ ζηελ θπθινθνξηαθή ηθαλφηεηα ησλ νδψλ θαη ηδηαίηεξα ησλ θφκβσλ θαη ησλ δηαζηαπξψζεσλ ζηηο νπνίεο παξνπζηάδνληαη ηα κεγαιχηεξα πξνβιήκαηα (Αξαβαληηλφο, 2007). ηελ Διιάδα ηα πνδήιαηα θηλνχληαη θαηά θαλφλα ζην δεμί άθξν ηεο νδνχ (Κψδηθαο Οδηθήο Κπθινθνξίαο). Η επηξξνή ηνπο δηαθνξνπνηείηαη αλάινγα κε ην αλ ηα πνδήιαηα θηλνχληαη ζην ίδην επίπεδν κε ηελ νδφ, ρσξίο δηαρσξηζηηθφ, θαη κε ην αλ ζπλαληψληαη κε απηνθίλεηα ζε δεμηά ζηξνθή ησλ νρεκάησλ ή ζε αξηζηεξή ζηξνθή ηνπ πνδειάηε. ηελ πξψηε πεξίπησζε, ε 9

10 επηβάξπλζε ζηελ νδφ αιιάδεη ηηκή βάζε θάπνησλ πξφζζεησλ παξαγφλησλ. Οη παξάγνληεο απηνί είλαη ην πιάηνο ηεο ισξίδαο θαη ε θαηεχζπλζε θίλεζεο ηνπ πνδειάηνπ. Η επηβάξπλζε ζηελ νδφ κεηξάηαη κε κεηαηξνπή ησλ πνδειάησλ ζε κνλάδεο επηβαηηθψλ νρεκάησλ (ΜΔΑ) (Ναικπάληεο, 2011). Η κεηαηξνπή ζε ΜΔΑ γίλεηαη κε ηνπο ζπληειεζηέο πνπ θαηαγξάθνληαη ζην Πίλαθα 2. Πίλαθαο 2 πληειεζηέο κεηαηξνπήο ησλ πνδειάησλ ζε κνλάδεο επηβαηηθψλ νρεκάησλ Κίλεζε πνδειάησλ Πιάηνο ισξίδαο θπθινθνξίαο < 3.35κ κ > 4.30κ Ίδηα κε ηελ θαηεχζπλζε θπθινθνξίαο ησλ νρεκάησλ 1,0 0,2 0,0 Αληίζεηε κε ηελ θαηεχζπλζε θπθινθνξίαο ησλ νρεκάησλ 1,2 0,5 0,0 Πεγή: Ναικπάληεο, ηε δεχηεξε πεξίπησζε ε αληηκεηψπηζε είλαη πνιππινθφηεξε. Όηαλ ππάξρεη εηδηθή ισξίδα θπθινθνξίαο, ηα απηνθίλεηα πνπ επηζπκνχλ λα ζηξίςνπλ δεμηά έρνπλ λα αληηκεησπίζνπλ πέξα απφ ηνπο πεδνχο θαη ηα πνδήιαηα. Γηα θπθινθνξηαθέο ζπλζήθεο ρσξίο εηδηθή ισξίδα, ε επηξξνή ησλ πνδειάησλ ππνινγίδεηαη φπσο ζηε πξψηε πεξίπησζε. Γηα αξηζηεξή ζηξνθή ηνπ πνδειάηνπ, πξέπεη λα αλακεηρζεί κε ηα ππφινηπα κέζα κεηαθνξάο είηε ππάξρεη εηδηθή ισξίδα είηε φρη (Ναικπάληεο, 2011). Η επηβάξπλζε ησλ απηνθηλήησλ ζηε θπθινθνξηαθή ηθαλφηεηα ηεο νδνχ γίλεηαη επίζεο κε ηε κεηαηξνπή ηνπο ζε ΜΔΑ κε ηηκή ίζε κε 1,0. ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, δειαδή, ε επηβάξπλζε ηνπ πνδειάηνπ είλαη θαηά πνιχ κηθξφηεξε απφ απηή ησλ ηδησηηθψλ νρεκάησλ. Κεθάλαιο 3: Τα ζςζηήμαηα μεηαθοπάρ ενηόρ και εκηόρ ηος Απιζηοηελείος Πανεπιζηημίος Θεζζαλονίκηρ 3.1 Τα ζςζηήμαηα μεηαθοπάρ για ππόζβαζη ζηη κενηπική πανεπιζηημιούπολη ηος Απιζηοηελείος Πανεπιζηημίος Θεζζαλονίκηρ Η ζέζε ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο ζην θέληξν ηεο Θεζζαινλίθεο νξηνζεηείηαη απφ ηηο νδνχο Αγίνπ Γεκεηξίνπ-Γ επηεκβξίνπ-δγλαηία-δζληθήο Ακχλεο. Καηέρνληαο 10

11 απηή ηε ζέζε είλαη θαλεξφ φηη ε κεηάβαζε ζηε παλεπηζηεκηνχπνιε είλαη δπλαηή κε πνηθίια κέζα κεηαθνξάο. Όια αλήθνπλ ζην ρεξζαίν ζχζηεκα κεηαθνξψλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, είλαη ηα παξαθάησ: Δημόζιερ ζςγκοινωνίερ- αζηικά λεωθοπεία. Πνιχ κεγάινο αξηζκφο αζηηθψλ ιεσθνξείσλ πξνζεγγίδεη ηελ παλεπηζηεκηνχπνιε είηε κε ζηάζεηο αθξηβψο έμσ απφ ηα φξηα απηήο είηε ζε θνληηλνχο δξφκνπο. Οη ζηάζεηο ηεο θακάξαο εθαηέξσζελ ηεο νδνχ Δγλαηίαο, ζε απφζηαζε ιίγσλ κέηξσλ απφ ηε παλεπηζηεκηνχπνιε, απνηεινχλ θφκβν πξνζέιθπζεο πνιπάξηζκσλ αζηηθψλ ιεσθνξείσλ. Τπνινγίδεηαη φηη κε πεξηζζφηεξεο απφ 30 ιεσθνξεηαθέο γξακκέο κπνξεί θάπνηνο λα πξνζεγγίζεη ηε παλεπηζηεκηνχπνιε απφ θάζε πιεπξά ηεο πφιεο ( Ιδιωηικά οσήμαηα (μησανοκίνηηα). Όινη νη δξφκνη πνπ νξηνζεηνχλ ηε παλεπηζηεκηνχπνιε είλαη δηπιήο θπθινθνξίαο θαη ζηνπο νπνίνπο επηηξέπεηαη ε θίλεζε ηδησηηθψλ νρεκάησλ φιεο ηηο ψξεο, θαζεκεξηλψο. Τπάξρνπλ ηδησηηθνί ρψξνη ζηάζκεπζεο επί πιεξσκή θνληά ζηε παλεπηζηεκηνχπνιε, φπσο απηφ εληφο ηνπ ρψξνπ ηεο Γηεζλνχο Δθζέζεσο Θεζζαινλίθεο. Δπίζεο ζηελ νδφ Γ επηεκβξίνπ ζε θάζε θαηεχζπλζε ππάξρεη ισξίδα ειεχζεξεο ζηάζκεπζεο. Ιδιωηικά ποδήλαηα. Οη νδνί Αγίνπ Γεκεηξίνπ θαη Δζληθήο Ακχλεο δηαζέηνπλ εηδηθά δηακνξθσκέλνπο πνδειαηνδξφκνπο πνπ θαζηζηνχλ δπλαηή ηελ πξφζβαζε ζηε παλεπηζηεκηνχπνιε κε πνδήιαην (Φνχληα, 2010). Μέζσ ησλ δξνκνινγίσλ ιεσθνξεηαθψλ γξακκψλ ηνπ ΑΠΘ εθηεινχληαη ιίγα δξνκνιφγηα θαζεκεξηλά αιιά ζπλδένπλ απεπζείαο ηε θεληξηθή παλεπηζηεκηνχπνιε κε ηε ζρνιή Δπηζηήκεο Φπζηθήο Αγσγήο θαη Αζιεηηζκνχ ζηε Θέξκε, κε ηε ζρνιή Καιψλ ηερλψλ, ην λνζνθνκείν Παπαγεσξγίνπ θαη ην λνζνθνκείν Παπαληθνιάνπ. Τπάξρνπλ ηέζζεξηο γξακκέο, ε θάζε κία απφ ηηο νπνίεο εθηειεί δηαθνξεηηθφ δξνκνιφγην ( Σειηθψο, ε ζέζε ηνπ Παλεπηζηεκίνπ επηηξέπεη ηε πξνζέγγηζε φιεο ηεο θεληξηθήο παλεπηζηεκηνχπνιεο κε ηα πφδηα. 3.2 Τα ζςζηήμαηα μεηαθοπάρ ενηόρ ηηρ κενηπικήρ πανεπιζηημιούποληρ ηος Απιζηοηελείος Πανεπιζηημίος Θεζζαλονίκηρ Η είζνδνο νρεκάησλ εληφο ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο είλαη ειεγρφκελε. Δίζνδνο αζηηθψλ ιεσθνξείσλ θαη εκπνξηθψλ νρεκάησλ απαγνξεχεηαη εθηφο θαη αλ ε είζνδφο ηνπο έρεη ζεσξεζεί απαξαίηεηε απφ ην Παλεπηζηήκην (π.ρ., θνξηνεθθφξησζε). Η 11

12 κνλαδηθή είζνδνο πνπ δελ ειέγρεηαη βξίζθεηαη ζην δξφκν πνπ πεξηθπθιψλεη ην παλεπηζηεκηαθφ λνζνθνκείν ΑΥΔΠΑ Η είζνδνο ζηε παλεπηζηεκηνχπνιε κε ηδησηηθά νρήκαηα επηηξέπεηαη κφλν έπεηηα απφ έθδνζε εηδηθήο άδεηαο απφ ην Γξαθείν Κίλεζεο ηνπ ΑΠΘ. Γηθαηνχρνη άδεηαο εηζφδνπ θαη ζεκάησλ ζηάζκεπζεο είλαη ηφζν νη θνηηεηέο φζν θαη ην πξνζσπηθφ ηνπ Παλεπηζηεκίνπ, ππφ νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο ( Η ειεπζεξία εηζφδνπ ζην ρψξν γηα ηνπο έρνληεο εηδηθή άδεηα ζηακαηά θαηά ηηο βξαδηλέο ψξεο. Γηα ηα δίθπθια κεραλνθίλεηα δελ ππάξρεη έιεγρνο εηζφδνπ θαη δελ πθίζηαληαη απνθιεηζηηθνί ρψξνη ζηάζκεπζεο γηα απηά. πγθεληξψλνληαη ζηνπο ρψξνπο ζηάζκεπζεο ησλ απηνθηλήησλ. Γηα ηα ηειεπηαία δηαηίζεληαη εηδηθά δηακνξθσκέλνη ρψξνη ζηάζκεπζεο, θιεηζηνί θαη ππαίζξηνη, θαζψο επίζεο θαη ισξίδεο κε ζέζεηο ζηάζκεπζεο παξαπιεχξσο ησλ δξφκσλ, εληφο ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο. Αθξηβέζηεξα, ππάξρνπλ δχν θιεηζηνί ρψξνη ζηάζκεπζεο. Ο πξψηνο βξίζθεηαη ζην ππφγεην ηκήκα ηνπ θηηξίνπ Γηνίθεζεο, ζηνλ νπνίν δελ έρνπλ δηθαίσκα πξφζβαζεο νη θνηηεηέο. Ο δεχηεξνο ρψξνο είλαη επίζεο ππφγεηνο θαη βξίζθεηαη ζην κε νινθιεξσκέλν θηίξην πνπ είρε αλεγεξζεί γηα ρξήζε σο ρψξνο πεξίζαιςεο θαη απνθαηάζηαζεο αηφκσλ κε θηλεηηθά πξνβιήκαηα θαη βαξχηαηνπο ηξαπκαηηζκνχο (θηίξην παξαπιεγηθψλ), ζηε δηαζηαχξσζε ησλ νδψλ Γ επηεκβξίνπ θαη Αγίνπ Γεκεηξίνπ. Σν θηήξην ζπλνιηθήο έθηαζεο η.κ. δηαζέηεη 6 νξφθνπο θαη 3 ππφγεηνπο ρψξνπο. Οη ηειεπηαίνη ρξεζηκνπνηνχληαη κεξηθψο σο ρψξνο ζηάζκεπζεο γηα ην πξνζσπηθφ ηνπ παλεπηζηεκίνπ θαη ππάξρεη θχιαθαο ζην ρψξν. Οη ππαίζξηνη ρψξνη ζηάζκεπζεο είλαη ηξεηο. Ο πξψηνο ρψξνο ζηάζκεπζεο αλήθεη ζηε Πνιπηερληθή ζρνιή, ρψξνη A, B, C (Δηθφλα 6). Δηθφλα 6 Υψξνη ζηάζκεπζεο ζηε Πνιπηερληθή ζρνιή ηνπ ΑΠΘ Πεγή: 12

13 ηνπο ρψξνπο A θαη Β έρνπλ δηθαίσκα πξφζβαζεο (κε ηειερεηξηζηήξην) ηα κέιε Γηδαθηηθνχ θαη Δξεπλεηηθνχ Πξνζσπηθνχ θαη ην πξνζσπηθφ ηεο ρνιήο. ηνπο ρψξνπο Β έρνπλ δηθαίσκα πξφζβαζεο (κε ηειερεηξηζηήξην) νη κεηαπηπρηαθνί θνηηεηέο θαη νη ζπκβαζηνχρνη νξηζκέλνπ ρξφλνπ. ην ρψξν C έρνπλ δηθαίσκα πξφζβαζεο (κε ηειερεηξηζηήξην) νη πξνπηπρηαθνί θνηηεηέο. Γεχηεξνο ππαίζξηνο ρψξνο ζηάζκεπζεο είλαη ν ρψξνο κπξνζηά απφ ηελ αίζνπζα Σειεηψλ θαη ηε Θενινγηθή ρνιή πξνο ηελ Δγλαηία νδφ (Δηθφλα 7). Σξίην ππαίζξην ρψξν ζηάζκεπζεο απνηειεί ν ρψξνο κπξνζηά απφ ηελ ηαηξηθή ζρνιή (Δηθφλα 7). Δηθφλα 7 Πξνζδηνξηζκφο ησλ ρψξσλ ζηάζκεπζεο απηνθηλήησλ ζην ράξηε ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο ηνπ ΑΠΘ Πεγή: Η είζνδνο κε πνδήιαην είλαη ειεχζεξε. Δίλαη ειεχζεξε φρη κφλν γηα ηνπο θνηηεηέο θαη ην πξνζσπηθφ αιιά θαη φινπο ηνπο πνιίηεο. Δληφο ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο δελ έρνπλ δηακνξθσζεί πνδειαηφδξνκνη. Η θίλεζε ησλ πνδειάησλ γίλεηαη επί ησλ νδνζηξσκάησλ. Όζνλ αθνξά ηνπο ρψξνπο ζηάζκεπζεο, ππάξρνπλ νιηγάξηζκεο ππνδνκέο γηα ζηάζκεπζε. Πην ζπγθεθξηκέλα, ππάξρεη κηα εγθαηάζηαζε έμσ απφ ην θηίξην Γηνίθεζεο κε... ζέζεηο πνδειάησλ θαη κηα άιιε ζην ρψξν ζηάζκεπζεο ηδησηηθψλ νρεκάησλ ηεο Πνιπηερληθήο ζρνιήο, κε... ζέζεηο Σν ζχζηεκα θνηλφρξεζησλ πνδειάησλ ηνπ ΑΠΘ (πνδήιαηα ΟΙΚΟ-ΑΠΘ), «ην πιαίζην ησλ δξάζεσλ νινθιεξσκέλεο πεξηβαιινληηθήο δηαρείξηζεο θαη απνζθνπψληαο ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ζηνπο ρψξνπο ηνπ ΑΠΘ, νη Πξπηαληθέο Αξρέο απνθάζηζαλ ηε δεκηνπξγία ζπζηήκαηνο θνηλφρξεζησλ πνδειάησλ 13

14 γηα φια ηα κέιε ηεο παλεπηζηεκηαθήο θνηλφηεηαο» ( Μνλαδηθή πξνυπφζεζε γηα ελνηθίαζε είλαη ε ηαπηνπνίεζή θαη ε επηβεβαίσζε ηεο ηδηφηεηάο ηνπο. Αγνξάζηεθε απφ ην Παλεπηζηήκην ζηφινο 60 πνδειάησλ θαη δηακνξθψζεθε εηδηθφο ρψξνο ελνηθίαζεο ησλ πνδειάησλ. Ο ρψξνο απηφο ηνπνζεηείηαη έμσ απφ ηελ βηβιηνζήθε ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο πξνο ηελ πιεπξά ηεο νδνχ Δγλαηία (παιαηφ εθδνηήξην εηζηηεξίσλ ΚΣΔΛ) (Δηθφλα 8). Δηθφλα 8 Ο ζηαζκφο ελνηθίαζεο ησλ πνδειάησλ ΟΙΚΟ-ΑΠΘ \ Πεγή: Σν σξάξην ελνηθίαζεο είλαη απφ ηηο 8.00 π.κ. έσο ηηο 8.κ.κ θαζεκεξηλά. ( Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ σξαξίνπ ππάξρεη πάληνηε ππεχζπλνο ιεηηνπξγίαο. Ωο ππεχζπλνη ιεηηνπξγίαο νξίδνληαη θνηηεηέο ηνπ ΑΠΘ ζε ζέζεηο κεξηθήο απαζρφιεζεο. Ο εθηηκψκελνο ρψξνο επηζηξνθήο δειψλεηαη θαηά ηελ παξαιαβή ηνπ πνδειάηνπ θαη ε ζπλνιηθή ρξέσζε ππνινγίδεηαη κε ηελ επηζηξνθή ηνπ πνδειάηνπ. Η ρξέσζε γηα ηελ ελνηθίαζε δηαθνξνπνηείηαη γηα θνηηεηέο θαη εξγαδφκελνπο, ελψ ππάξρεη δπλαηφηεηα ελνηθίαζεο γηα 3 ψξεο, γηα 12 ψξεο (επηζηξνθή ηελ ίδηα κέξα), γηα 24 ψξεο θαζψο, επίζεο, θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ αββαηνθχξηαθνπ. Γηα αξγνπνξεκέλε επηζηξνθή ππάξρεη επηπιένλ ρξέσζε (Πίλαθαο 3). 14

15 Πίλαθαο 3 Υξεψζεηο ελνηθίαζεο πνδειάηνπ απφ ην θνηλφρξεζην ζχζηεκα πνδειάησλ ηνπ ΑΠΘ πκθσλεζείζα ψξα ελνηθίαζεο Υξέσζε Υξέσζε γηα θαζπζηεξεκέλε Φνηηεηέο Δξγαδφκελνη επηζηξνθή 3 ψξεο 1 1,5 0,30 (θάζε επφκελεψξα) 12 ψξεο (επηζηξνθή ηελ ίδηα εκέξα) (ηελ επφκελε εκέξα) 24 ψξεο 4 4 αββαηνθχξηαθν (Παξαζθεπή -Γεπηέξα) 5 5 Αξγίεο πξηλ ή κεηά ην αββαηνθχξηαθν 1 1 Πεγή: Σα πνδήιαηα πξννξίδνληαη γηα αζηηθή θαη πεξηαζηηθή ρξήζε. Απηφ είλαη θαλεξφ θαη απφ ην ηχπν πνδειάηνπ πνπ έρεη επηιεγεί (Δηθφλα 9). Δηθφλα 9 Σν πνδήιαην ηνπ θνηλφρξεζηνπ ζπζηήκαηνο ελνηθίαζεο πνδειάησλ ηνπ ΑΠΘ Πεγή: Χαπακηηπιζηικά ποδηλάηος: ηξνρφ 28. θειεηφο: ALLOY 7005 Πηξνχλη: SUTUR Σαρχηεηεο: SHIMANO RS-35 7spd Σξνρνί 28 : ζηεθάλη αινπκηλίνπ δηπινχ ηνηρψκαηνο Φξέλα: promax F/R-alloy v-brakes, Πνδήιαην γεσκεηξίαο city κε Μαλέηεο αινπκηλίνπ Λάζηηρα: kenda Πεξηγξαθή: ράξα - θηεξά - θαλάξηα ηξφκπα Οη πεδνί είλαη απηνί πνπ ζεσξεηηθά ηνπιάρηζηνλ έρνπλ ηε κεγαιχηεξε ειεπζεξία θίλεζεο ζηελ παλεπηζηεκηνχπνιε. Όληαο πεδφο είλαη δπλαηφλ λα 15

16 πξνζεγγίζεη θάπνηνο φιεο ηηο ζρνιέο, ηα ηκήκαηα, ηηο ππεξεζίεο θαη ηηο ινηπέο εγθαηαζηάζεηο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ (π.ρ., παλεπηζηεκηαθφ γπκλαζηήξην). Κεθάλαιο 4: Κπιηική θεώπηζη ηος ζςζηήμαηορ μεηαθοπάρ ενηόρ ηηρ κενηπικήρ πανεπιζηημιούποληρ ηος Απιζηοηελείος Πανεπιζηημίος Θεζζαλονίκηρ Οη δηαζέζηκνη ρψξνη ζηάζκεπζεο ηδησηηθψλ νρεκάησλ (ή νη αλχπαξθηνη γηα ηε πεξίπησζε ησλ δίηξνρσλ) δελ επαξθνχλ, γηα λα θαιχςνπλ ηελ αληίζηνηρε δήηεζε, θαζψο νη άδεηεο εηζφδνπ πνπ εθδίδνληαη είλαη θαηά πνιχ πεξηζζφηεξεο απφ ηηο πθηζηάκελεο ζέζεηο ζηάζκεπζεο. Ωο απνηέιεζκα, νη νδεγνί αλαδεηνχλ αιινχ κηα ζέζε ζηάζκεπζεο ε νπνία ζρεδφλ πάληνηε θαηαιήγεη λα βξίζθεηαη επί ελφο πεδνδξνκεκέλνπ ηκήκαηνο. Σα ζπλερψο ζηαζκεπκέλα νρήκαηα, ζην πεδνδξφκην θαη ζην νδφζηξσκα, πξνθαινχλ δπζθνιίεο ζηε δηέιεπζε ησλ πεδψλ, ελψ, ηαπηφρξνλα, επηβαξχλνπλ θαη ηε θπθινθνξηαθή ηθαλφηεηα ησλ νδψλ ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο. Δπηπξνζζέησο, ε κεγάιε ζπγθέληξσζε νρεκάησλ έρεη ζπρλά σο απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία θπθινθνξηαθήο ζπκθφξεζεο, ηδηαίηεξα ηηο κεζεκεξηαλέο ψξεο ζηηο εμφδνπο ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο. Η παληειήο έιιεηςε δηακνξθσκέλσλ πνδειαηνδξφκσλ, είηε επί ηνπ νδνζηξψκαηνο είηε επί πεδνδξνκεκέλσλ πεξηνρψλ, απνηειεί κείδνλ πξφβιεκα. Σν νδηθφ πεξηβάιινλ θίλεζεο ησλ κεραλνθίλεησλ είλαη ερζξηθφ ζην πνδήιαην αθνχ αληηηίζεηαη ζηελ επηφηεηα ηεο θίλεζήο ηνπ. Ο πνδειάηεο γηα λα κπνξέζεη λα νινθιεξψζεη αζθαιψο κηα δηαδξνκή επηβάιιεηαη λα έρεη ζπλερψο θηλεηνπνηεκέλεο φιεο ηηο αηζζήζεηο ηνπ (Βιαζηφο θα., 2007). Οη ζρεδφλ αλχπαξθηεο ππνδνκέο γηα ζηάζκεπζε πνδειάησλ απνηεινχλ κία επηπιένλ ζεκαληηθή πηπρή ηνπ πξνβιήκαηνο. Η κε χπαξμε θαηάιιεισλ ππνδνκψλ ζηάζκεπζεο δπζρεξαίλεη θαη απνζαξξχλεη ηνπο πνδειάηεο. Απηφ ππνζηεξίδεηαη θαη απφ ηελ έξεπλα πνπ δηελεξγήζεθε απφ ην πκβνχιην Αζηηθψλ πγθνηλσληψλ Θεζζαινλίθεο ην επηέκβξηνπ ηνπ 2009 κε ζέκα «Η ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ». ηελ έξεπλα ζπκκεηείρε αληηπξνζσπεπηηθφ δείγκα 480 πεδψλ θαη 200 πνδειαηψλ, θαηνίθσλ ηνπ πνιενδνκηθνχ ζπγθξνηήκαηνο, ειηθίαο απφ 15 εηψλ θαη άλσ. Απαληψληαο νη ζπκκεηέρνληεο ζηελ εξψηεζε «Πνηνη είλαη νη βαζηθνί ιφγνη πνπ ζήκεξα νη πνιίηεο απνθεχγνπλ ηε ρξήζε πνδειάηνπ?» βξέζεθαλ ηα παξαθάησ απνηειέζκαηα (βι. θαη Γηάγξακκα 2): 16

17 Σν 74% επεηδή «δελ ππάξρνπλ πνδειαηφδξνκνη θαη ππνδνκέο θχιαμεο ησλ πνδειάησλ» Σν 68% επεηδή δηαπηζηψλνπλ επηθηλδπλφηεηα θαη έιιεηςε αζθάιεηαο θαηά ηελ κεηαθίλεζή ηνπο ζηνπο δξφκνπο Σν 52% δειψλνπλ φηη νη νδεγνί δελ ζέβνληαη ζηνπο πνδειάηεο Σν 32% πηζηεχνπλ φηη εμππεξεηείηαη θαιχηεξα απφ ην Ι.Υ. ή ην ιεσθνξείν Σν 19% επεηδή ππάξρεη ξχπαλζε, ζθφλε θαη ζφξπβνο ζην νδηθφ δίθηπν Σν 13% δειψλνπλ φηη δελ δηαζέηεη ρξφλν γηα ηε ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ Σν 12% επεηδή νη δξφκνη ζηε Θεζζαινλίθε έρνπλ απφηνκεο θιίζεηο Σν 8% επεηδή δελ κπνξνχλ λα κεηαθέξνπλ απνζθεπέο κε ηα πνδήιαην Σν 7% δειψλνπλ φηη ελνρινχληαη απφ ηελ έθζεζε ζηνπο εθάζηνηε θαηξηθέο ζπλζήθεο Σν 7% ζεσξνχλ φηη δελ δηαζέηνπλ ηελ θαηάιιειε θπζηθή θαηάζηαζε Σν 2,5% επεηδή πηζηεχνπλ φηη «πνδειαηψληαο αιινηψλεηαη ε εμσηεξηθή εκθάληζε /εηθφλα» Γηάγξακκα 2 Γηαγξακκαηηθή απεηθφληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο έξεπλαο ηνπ πκβνπιίνπ Αζηηθψλ πγθνηλσληψλ Θεζζαινλίθεο κε ζέκα «Η ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ» Πεγή: πκβνχιην Αζηηθψλ πγθνηλσληψλ Θεζζαινλίθεο (2009).Σερληθή έθζεζε έξεπλαο, Γίλεηαη θαλεξή ινηπφλ ε πςειή ζπνπδαηφηεηα θαη ζεκαληηθφηεηα ηφζν ησλ πνδειαηφδξνκσλ φζν θαη ησλ ππνδνκψλ θχιαμεο ηνπ πνδειάηνπ. Σα απνηειέζκαηα ηεο παξαπάλσ έξεπλαο είλαη ρξήζηκα γηα ηε παλεπηζηεκηαθή 17

18 θνηλφηεηα θαζψο ην δείγκα ήηαλ αληηπξνζσπεπηηθφ, αθνχ ε ειηθηαθή θαη ε θπιεηηθή θαηαλνκή ησλ εξσηεζέλησλ ηαηξηάδεη θαη ζε απηήλ. Οη ππάξρνπζεο εγθαηαζηάζεηο ζηάζκεπζεο ησλ πνδειάησλ είλαη παιαηνχ ηχπνπ θαη δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα αζθάιηζεο ηνπ πνδειάηνπ κφλν ζηε κία ξφδα. Δπηπιένλ, είλαη ηνπνζεηεκέλεο ζε ρψξνπο φπνπ δελ ππάξρεη θχιαμε, είηε κε πξνζσπηθφ αζθαιείαο είηε κε θάκεξεο, θαη δελ είλαη εχθνιε νπηηθή επαθή ηνπ ηδηνθηήηε. Οη έρνληεο πνδήιαην πξνηηκνχλ λα ζηαζκεχνπλ ην πνδήιαηφ ηνπο ζε ρψξνπο δηαθνξεηηθνχο απφ ηνπο ελδεδεηγκέλνπο ψζηε λα βξίζθεηαη ην πνδήιαην ηνπο ζε ρψξν κε κεγαιχηεξε θαη ζπλερή θίλεζε θπζηθψλ πξνζψπσλ θαη θπξίσο λα κπνξνχλ λα ην επηβιέπνπλ νη ίδηνη. Οη ρψξνη πνπ επηιέγνληαη είλαη εληφο ησλ αηζνπζψλ δηδαζθαιίαο γηα ηνπο θνηηεηέο, εληφο ησλ γξαθείσλ γηα ηνπο εξγαδφκελνπο, εζσηεξηθνί ή εμσηεξηθνί ρψξνη ησλ θπιηθείσλ θαη άιινη. Οη ρψξνη απηνί, σζηφζν, απνδεηθλχνληαη αλεπαξθείο φπσο ζπκπεξαίλεηαη απφ ην κεγάιν πιήζνο θινπήο πνδειάησλ πνπ γίλνληαη εηεζίσο εληφο ηνπ ρψξνπ ηνπ παλεπηζηεκίνπ. Σν θνηλφρξεζην ζχζηεκα ελνηθίαζεο πνδειάησλ ιεηηνχξγεζε ηθαλνπνηεηηθά γηα 2-3 κήλεο. ην δηάζηεκα απηφ εθιάπεζαλ 4 πνδήιαηα, φια θαηά ηε δηάξθεηα πνπ ήηαλ ζηαζκεπκέλα. Σν θαινθαίξη ηνπ 2012, αξηζκφο πνδειάησλ παξαρσξήζεθε ζηε παλεπηζηεκηαθή θαηαζθήλσζε ηεο Καιάλδξαο. Η ρξήζε ηνπο εθεί φκσο δελ έγηλε κε ηελ απαηηνχκελε πξνζνρή. Απφ ην ρεηκεξηλφ εμάκελν ηνπ , ην ζχζηεκα ππνιεηηνπξγνχζε θαζψο άξρηζαλ νη πξψηεο ζεκαληηθέο θζνξέο ζηα πνδήιαηα νη νπνίεο δελ απνθαηαζηάζεθαλ εμαηηίαο ηεο έιιεηςεο νηθνλνκηθψλ πφξσλ γηα αγνξά αληαιιαθηηθψλ θαη γηα πιεξσκή εηδηθψλ πνπ ζα έιεγραλ ηελ θαηάζηαζήο ηνπο. Δπίζεο, γξαθεηνθξαηηθά ζέκαηα πξνέθπςαλ απφ πιεπξάο Παλεπηζηεκίνπ κε ηελ απφδνζε απνδείμεσλ ζηα ρξεκαηηθά πνζά πνπ θαηαηίζεληαη έλαληη ηεο ελνηθηάζεσο απφ ηνπο θνηηεηέο θαη ηνπο εξγαδφκελνπο. Δπηπξνζζέησο, ε έιιεηςε νηθνλνκηθψλ πφξσλ γηα έγθπξε πιεξσκή ησλ εξγαδφκελσλ θνηηεηψλ ζπλεηέιεζε ζηελ ππνιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ζηελ νξηζηηθή εγθαηάιεηςή ηνπ αξγφηεξα. Απφ ην 2013, ε ρξήζε ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη παξνδηθή. Σα πνδήιαηα δηαηίζεληαη ζηε παλεπηζηεκηαθή θνηλφηεηα ζε νξηζκέλεο κφλν εκέξεο ηνπ αθαδεκατθνχ έηνπο, φπσο είλαη ε εκέξα ρσξίο απηνθίλεην, ην ΑΠΘ ηελ Κπξηαθή, ε Δπξσπατθή εβδνκάδα θίλεζεο,ην greenwave θεζηηβάι πνπ γίλεηαη εηεζίσο θαη ε θνηηεηηθή εβδνκάδα. Πξνζθάησο, έρνπλ αξρίζεη λα δίλνληαη ηα πνδήιαηα ζε εξγαδφκελνπο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ψζηε λα εμππεξεηνχληαη ζηηο κεηαθηλήζεηο ηνπο εληφο ηεο θεληξηθήο παλεπηζηεκηνχπνιεο ή ζηε κεηαθίλεζή ηνπο πξνο άιιεο ηδηνθηεζίεο ηνπ ΑΠΘ. Έρνπλ δνζεί, επίζεο, ηέζζεξα πνδήιαηα ζηελ νκάδα έθηαθηεο επέκβαζεο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ. Όινη νη παξαπάλσ, σζηφζν, αληηκεησπίδνπλ ην πξφβιεκα 18

19 αζθάιεηαο ηνπ πνδειάηνπ θαηά ηε ζηάζκεπζή ηνπ. Τπάξρνπλ, δειαδή, πελήληα πνδήιαηα, φρη φια ζηε βέιηηζηε δπλαηή θαηάζηαζε, πνπ παξακέλνπλ αλεθκεηάιιεπηα κε ην ρξφλν λα κελ είλαη ζχκκαρνο ηνπο (Πξνζσπηθή ζπλέληεπμε κε ηνλ ππεχζπλν ηνπ Γξαθείνπ Πεξηβάιινληνο ηνπ ΑΠΘ). Οη πεδνί ζην ΑΠΘ έξρνληαη αληηκέησπνη ζε κεγάιν βαζκφ κε ηα ίδηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη πνδειάηεο. Η χπαξμε νδηθνχ ηκήκαηνο απνθφπηεη θαηά έλα κέξνο ηνλ αζηηθφ ηζηφ εθαηέξσζέλ ηνπ. Σν κέγεζνο ηεο απνθνπήο δελ εμαξηάηαη απφ ην πιάηνο θαη ηα γεσκεηξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εθάζηνηε νδηθνχ ηκήκαηνο αιιά απφ ην κέγεζνο θαη ηελ ξνή ηεο θπθινθνξίαο, ε νπνία εδψ είλαη ζπλερήο (Παπαγηάλλεο, 2009). Έηζη, ην Παλεπηζηήκην εμειίζζεηαη ζε έλα ρψξν ερζξηθφ ζηνπο πεδνχο θαη κεηψλεηαη ζεκαληηθά ε πξνζβαζηκφηεηα, ηδηαηηέξσο ζε άηνκα κε θηλεηηθέο δπζθνιίεο. Οη πεδνί ζπλερίδνπλ λα έρνπλ ηε κεγαιχηεξε ειεπζεξία θίλεζεο ε νπνία φκσο δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί επαξθήο γηα έλα Ίδξπκα πνπ έρεη σο φξακα λα είλαη θηιηθφ θαη πξνζβάζηκν ζε φινπο ηνπο πνιίηεο. Δπηπιένλ, ν ηεξάζηηνο αξηζκφο κεραλνθίλεησλ πνπ θηλνχληαη αλάκεζα ζηηο εγθαηαζηάζεηο, κε ηηο απμεκέλεο ηαρχηεηέο ηνπο θαη κε ην ζφξπβν πνπ ηα αθνινπζεί, δεκηνπξγνχλ έλα δπζάξεζην πεξηβάιινλ ζε θνηηεηέο θαη εξγαδφκελνπο ηφζν θαηά ηελ παξακνλή ηνπο ζηνπο εμσηεξηθνχο ρψξνπο φζν θαη ζηνπο εζσηεξηθνχο. Κεθάλαιο 5: Πποηεινόμενερ δπάζειρ ώζηε να αςξηθεί η σπήζη ηος ποδηλάηος ενηόρ ηηρ πανεπιζηημιούποληρ ηος Απιζηοηελείος Πανεπιζηημίος Θεζζαλονίκηρ 5.1 Γενικά απαιηούμενερ δπάζειρ Γηα λα εληζρπζεί ε ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ εληφο ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο είλαη αλαγθαίν λα ηθαλνπνηνχληαη νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο. Οη πέληε θχξηεο απαηηήζεηο ησλ πνδειαηψλ απφ ηηο πνδειαηηθέο ππνδνκέο, φπσο ηηο έρεη αλαδείμεη ε Δπξσπατθή έξεπλα CROW (1993), είλαη ε ζπλνρή, ε ακεζφηεηα, ε αζθάιεηα, ε άλεζε θαη ν βαζκφο ζηνλ νπνίν ηνπο ειθχνπλ (The Department of Transport UK\1996). Ωζηφζν νη δχν πην ζεκαληηθέο πξνυπνζέζεηο, φπσο θάλεθε παξαπάλσ 19

20 θαη ζην Γηάγξακκα 2, είλαη ε αζθαιήο θίλεζε ηνπ πνδειάηε θαηά ηε κεηαθίλεζή ηνπ θαη ε αζθάιεηα ζηνπο ρψξνπο ζηάζκεπζεο. Η πξψηε δχλαηαη λα εθπιεξσζεί κε ηε δηακφξθσζε νδψλ ή ηκεκάησλ νδψλ απνθιεηζηηθήο θπθινθνξίαο πνδειάησλ (πνδειαηφδξνκνη) (Κψδηθαο Οδηθήο Κπθινθνξίαο), ελψ ε δεχηεξε κπνξεί λα ηθαλνπνηεζεί ζεκαληηθά κε ηε δηακφξθσζε εηδηθψλ εγθαηαζηάζεσλ. Γηα δξφκνπο ήπηαο θπθινθνξίαο (φξην ηαρχηεηαο 30 ρικ/ψξα) θαη γηα δξφκνπο ζηνπο νπνίνπο δελ είλαη δπλαηή ε πξνζπέξαζε, φπσο νη δξφκνη θπθινθνξίαο νρεκάησλ ζην ΑΠΘ, είλαη επηηξεπηφ ην πνδήιαην λα θηλείηαη ζην νδφζηξσκα καδί κε ηα κεραλνθίλεηα. Με απηφ ηνλ ηξφπν δελ είλαη απαξαίηεηε ε ράξαμε πνδειαηφδξνκσλ. Πξέπεη, σζηφζν, λα γίλνπλ ελέξγεηεο ψζηε λα εμαζθαιίδνληαη νη ρακειέο ηαρχηεηεο θίλεζεο ησλ νρεκάησλ, φπσο είλαη ε ηνπνζέηεζε εηδηθψλ πιαζηηθψλ αλπςσκάησλ (ζακαξάθηα δξφκσλ απφ ιάζηηρν) επί ηνπ νδνζηξψκαηνο αλά ηαθηά δηαζηήκαηα θαη νη ζεκεηαθέο δηαπιαηχλζεηο ησλ πεδνδξνκίσλ ψζηε νη νδεγνί λα κελ κπνξνχλ λα αλαπηχμνπλ κεγάιεο ηαρχηεηεο (Βιαζηφο, Μειάθεο, & Αζαλαζφπνπινο, 2004). Δπίζεο, ε κείσζε έσο θαη εθκεδέληζε ηνπ κεγάινπ αξηζκνχ ζηαζκεπκέλσλ νρεκάησλ ζηα δεμηά ηκήκαηα ησλ ισξίδσλ θπθινθνξίαο είλαη απαξαίηεηε θαζψο απνηεινχλ κεγάιν θίλδπλν γηα ηα πνδήιαηα (μαθληθφ άλνηγκα ηεο πφξηαο ηνπ νδεγνχ ζηαζκεπκέλνπ νρήκαηνο) θαη δελ αθήλνπλ ηνλ απαξαίηεην ρψξν ψζηε λα θηλείηαη ν πνδειάηεο ζηα δεμηά ησλ νρεκάησλ. Έξεπλεο έρνπλ δείμεη φηη φηαλ δελ ππάξρνπλ ζηαζκεπκέλα νρήκαηα ζηνπο δξφκνπο, απμάλεηαη ε αζθάιεηα (Elvik, 1999). Γηα λα ζπκβεί απηφ ζα πξέπεη είηε λα δηακνξθσζνχλ πεξηζζφηεξνη ρψξνη ζηάζκεπζεο εληφο ή ζε θνληηλή απφζηαζε απφ ηε παλεπηζηεκηνχπνιε είηε λα ηζνζηαζκηζηνχλ νη ρνξεγνχκελεο εηδηθέο άδεηεο εηζφδνπ κε ηηο δηαζέζηκεο ζέζεηο ζηάζκεπζεο. Δπηπιένλ, απζηεξφο έιεγρνο επηβάιιεηαη ζηε ζηάζκεπζε, ζε ζεκεία φπνπ ην πεδνδξφκην θαηεβαίλεη επίπεδν γηα λα ζπλαληεζεί κε ην νδφζηξσκα, εθεί δειαδή πνπ δεκηνπξγνχληαη νη εηδηθέο ξάκπεο ψζηε λα είλαη δπλαηή ε θίλεζε απφ θαη πξνο ην πεδνδξφκην γηα φινπο θαη ηδηαίηεξα γηα ηα άηνκα κε εηδηθέο θηλεηηθέο αλάγθεο. Με θάπνηεο, ινηπφλ, απνθαζηζηηθέο θηλήζεηο είλαη εθηθηφ λα δεκηνπξγεζεί ην θαηάιιειν πεξηβάιινλ γηα αλεκπφδηζηε θπθινθνξία ηνπ πνδειάηνπ θαη ηαπηφρξνλα αχμεζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο πνπ απνηειεί ζπνπδαίν ζηφρν γηα ην Παλεπηζηήκην. 5.2 Πποηεινόμενοι μέθοδοι για αζθαλή ζηάθμεςζη ηων ποδηλάηων ζηην πανεπιζηημιούπολη ην ζέκα ησλ ππνδνκψλ ζηάζκεπζεο πνδειάησλ κπνξνχλ λα αθνινπζεζνχλ δχν θαηεπζχλζεηο πξνο αλάπηπμε. Η πξψηε είλαη ε ρξήζε ελφο θνηλφρξεζηνπ 20

21 ζπζηήκαηνο πνδειάησλ, ηνπ ηππηθά ππάξρνληνο ησλ πνδειάησλ ΟΙΚΟ-ΑΠΘ. Σν ζχζηεκα, φκσο, απηφ κε ηε αξρηθή κνξθή ηνπ δίλεη πεξηνξηζκέλεο δπλαηφηεηεο θαζψο δελ είλαη δπλαηφλ λα ρξεζηκνπνηεζεί απφ ηα κέιε ηεο παλεπηζηεκηαθήο θνηλφηεηαο γηα ηελ πξσηλή άθημή ηνπο ζην ρψξν ηνπ Παλεπηζηεκίνπ. Πηζαλή ιχζε ζα απνηεινχζε ε ζχλδεζε ηνπ ζπζηήκαηνο απηνχ κε έλα άιιν ελνηθίαζεο πνδειάησλ κε ζηαζκνχο ζην ππφινηπν πνιενδνκηθφ ζπγθξφηεκα ηεο Θεζζαινλίθεο. ηε Θεζζαινλίθε ιεηηνπξγεί, ηα ηειεπηαία ρξφληα, ζχζηεκα κίζζσζεο πνδειάησλ γηα ελαιιαθηηθή θαη πξάζηλε κεηαθίλεζε, ην i-bike ( Απνηειεί έλα ζχγρξνλν ζχζηεκα κίζζσζεο πνδειάηνπ θαη δηαρεηξηζηήο ηνπ είλαη ε ηδησηηθή εηαηξεία Σhessbike. Η πξφζβαζε ζην ζχζηεκα γίλεηαη κε έθδνζε ειεθηξνληθήο θάξηαο, κε απιή δηαδηθαζία. Όπσο θαη ζην θνηλφρξεζην ζχζηεκα ηνπ ΑΠΘ, νξίδεηαη ρξέσζε γηα ηελ ελνηθίαζε. Μέξνο ηνπ ρξεκαηηθνχ πνζνχ θαηαηίζεηαη γηα είζνδν ζην ζχζηεκα θαη έλα πνζφ αλάινγα κε ηε ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ (Πίλαθαο 4). Πίλαθαο 4 Υξεψζεηο ζπζηήκαηνο i-bike αλάινγα κε ην ηχπν ζπλδξνκήο Σχπνο ζπλδξνκήο Πξφζβαζε Υξήζε 1 ν εκίσξν Υξήζε επφκελα εκίσξα Δηήζηα ζπλδξνκή 30 / έηνο (καδί κε ηελ έθδνζε ηεο θάξηαο) Γσξεάλ 0,50 Δμάκελε ζπλδξνκή 20 / εμάκελν (καδί κε ηελ έθδνζε ηεο θάξηαο) Γσξεάλ 0.50 Πεγή: ibike.thessbike.gr/el/charges Τπάξρεη θαη ε δπλαηφηεηα έθδνζεο θάξηαο πεξηζηαζηαθνχ ρξήζηε-επηζθέπηε κε απμεκέλεο ρξεψζεηο αιιά δελ απνηειεί αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Δπηπιένλ, ην ζχζηεκα δηαζέηεη 8 ζηαζκνχο ελνηθίαζεο, ηνπο παξαθάησ: Όκηινο Φίισλ Θαιάζζεο Ληκάλη Θεζζαινλίθεο Central Parking,ΥΑΝΘ Βαζηιέσο Ηξαθιείνπ 47 Πξνκεζέσο 18-Γηθαζηήξηα Γεκαξρηαθφ κέγαξν Θεζζαινλίθεο Μέγαξν Μνπζηθήο Βαζηιίζζεο Όιγαο 179 Γίλεηαη αληηιεπηφ φηη νη παξαπάλσ ζηαζκνί απιψλνληαη θπξίσο παξάιιεια κε ηελ παξαιία ηεο Θεζζαινλίθεο ζηελ νπνία ππάξρεη θαη ην κεγαιχηεξν ηκήκα πνδειαηφδξνκνπ ζηε πφιε. Δπίζεο, νη ζηαζκνί θαιχπηνπλ κέξνο ηνπ θέληξν ηεο πφιεο απφ ηελ δπηηθή είζνδν ζηα Γηθαζηήξηα κέρξη αλαηνιηθά ζην Μέγαξν Μνπζηθήο. Διιείςεηο εληνπίδνληαη θπξίσο σο πξνο ηελ εμάπισζε ησλ ζηαζκψλ απφ ηελ νδφ 21

22 Σζηκηζθή θαη πάλσ. Σν ΑΠΘ ζα κπνξνχζε ζε πεξίπησζε ζπλεξγαζίαο κε απηφ ην ζχζηεκα λα παξέρεη ηε δπλαηφηεηα εγθαηάζηαζεο ζηαζκψλ εληφο απηνχ θαη παξάιιεια ζεκαληηθήο δηεχξπλζεο ηνπ δηθηχνπ ηνπ ηφζν ρσξνηαμηθά φζν θαη ζην πιήζνο ρξεζηψλ. Η ζέζε ηνπ Παλεπηζηεκίνπ πάλσ απφ ηελ νδφ Δγλαηία θαζψο θαη ηα πνιπάξηζκα κέιε ηεο παλεπηζηεκηαθήο θνηλφηεηαο πνπ ζα επηζπκνχλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ην ζχζηεκα γηα ηηο θαζεκεξηλέο κεηαθηλήζεηο ηνπο, απφ θαη πξνο ην Παλεπηζηήκην, ζίγνπξα απνηεινχλ κηα θεξδνθφξα επέθηαζε γηα ηελ ίδηα ηελ εηαηξεία. Απφ ηελ πιεπξά ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ζα ήηαλ ζεκηηφ λα δεηεζεί ε έθδνζε εηδηθψλ ειεθηξνληθψλ θαξηψλ γηα ηα κέιε ηεο θνηλφηεηαο ηνπ, πηζαλψο κε θάπνηα έθπησζε. Δπίζεο, γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ζηαζκνχ ελνηθίαζεο ζα ήηαλ δπλαηφλ λα παξαρσξεζεί ν ππάξρσλ ρψξνο ηνπ ΟΙΚΟ-ΑΠΘ ή λα δεκηνπξγεζεί λένο, κε πξσηνβνπιία ηεο εηαηξείαο Σhessbike. Σν θνκκάηη πνπ ζα επηβαξχλεη ηελ εηαηξεία θαη ηαπηφρξνλα ζα απνηειεί ην κεγαιχηεξν φθεινο γηα ην ΑΠΘ είλαη ε εμαζθάιηζε ηεο αζθαιήο θχιαμεο ησλ πνδειάησλ. Οη ζηαζκνί ηνπ i-bike, νη πεξηζζφηεξνη ησλ νπνίσλ βξίζθνληαη εληφο ηδησηηθψλ ρψξσλ ζηάζκεπζεο, ειέγρνληαη απφ έλαλ εξγαδφκελν ζε απηνχο. Τπάξρνπλ, επίζεο, ν ζηαζκφο ζηνλ Όκηιν Φίισλ Θαιάζζεο, ν ζηαζκφο ζην Γεκαξρηαθφ Μέγαξν θαη ν ζηαζκφο ζην ιηκάλη ηεο Θεζζαινλίθεο ζηνπο νπνίνπο ε παξαιαβή θαη ε επηζηξνθή ησλ πνδειάησλ γίλεηαη ζε ειεθηξνληθφ ηξφπν, κε ρξήζε ηεο θάξηαο. Σα θνηλφρξεζηα ζπζηήκαηα ελνηθίαζεο πνδειάησλ κε ειεθηξνληθνχο ζηαζκνχο είλαη κία πξαθηηθή πνπ έρεη αθνινπζεζεί απφ πνιιέο πφιεηο ηνπ θφζκνπ, φπσο απφ ηε Λπφλ ηεο Γαιιίαο θαη ηε εβίιιε ηεο Ιζπαλίαο (Δηθφλεο 10 θαη 11). Δίλαη εθηεηακέλα ζπζηήκαηα, κε ζηαζκνχο ζε θάζε πφιν έιμεο ηεο πφιεο. Δηθφλα 10 Ηιεθηξνληθφο ζηαζκφο ηνπ θνηλφρξεζηνπ ζπζηήκαηνο ελνηθίαζεο πνδειάησλ ζηε Λπφλ, ζηαζκφο Le Parc de la Tête d or 22

23 Δηθφλα 11 Ηιεθηξνληθφο ζηαζκφο ηνπ θνηλφρξεζηνπ ζπζηήκαηνο ελνηθίαζεο πνδειάησλ ζηε εβίιιε. Μία ηέηνηα ζπλεξγαζία ζα ήην δπλαηφ λα έρεη ηελ εμήο κνξθή: Γηακφξθσζε ελφο θεληξηθνχ ζηαζκνχ κε πνδήιαηα i-bike θαη ΟΙΚΟ-ΑΠΘ πξνο ηελ νδφ Δγλαηία θαη ηαπηφρξνλε δεκηνπξγία ππνδνκψλ αζθαινχο ζηάζκεπζεο πνδειάησλ, ηνπιάρηζηνλ πξνο ηηο άιιεο ηξεηο νδνχο-φξηα. Οη εζσηεξηθέο κεηαθηλήζεηο ζα πξαγκαηνπνηνχληαη κε ηα πνδήιαηα ηνπ ΟΙΚΟ-ΑΠΘ (ηα 50 ελαπνκείλαληα). Οη ζηαζκνί πνπ ζα γίλνπλ πξνο ηηο άιιεο ηξεηο δηφδνπο ζα είλαη θη απηνί κε επηηήξεζε ή απφ πξνζσπηθφ ηνπ ΑΠΘ ή ειεθηξνληθψο. Η δεχηεξε θαηεχζπλζε είλαη ε δεκηνπξγία αζθαιψλ ρψξσλ ζηάζκεπζεο πνδειάησλ γη απηνχο πνπ θαηέρνπλ θαη επηζπκνχλ λα κεηαθηλνχληαη ηφζν πξνο φζν θαη εληφο ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο κε ην ηδησηηθφ ηνπο πνδήιαην. Οη ρψξνη ζηάζκεπζεο εληφο ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο ζεσξνχληαη ρψξνη ζηάζκεπζεο καθξάο δηάξθεηαο (Celis, & Bolling-Ladegaard, 2010). Όπσο έγηλε θαλεξφ θαη απφ ην Γηάγξακκα 2, ε αλεζπρία θαη ν θφβνο γηα θινπή είλαη έληνλνο ζηνπο ηδηνθηήηεο πνδειάησλ. Γηα λα ζεσξεζεί επηηπρεκέλε θαη ειθπζηηθή κηα ππνδνκή ζηάζκεπζεο πνδειάησλ πξέπεη λα ζπγθεληξψλεη ηνπιάρηζηνλ ηα εμήο ραξαθηεξηζηηθά: (1) θαηάιιειε ηνπνζεζία, (2) πξνζβαζηκφηεηα, (3) επαξθήο ρψξνο γηα θάζε πνδήιαην, (4) επαξθήο ρψξνο γηα ην πιήζνο ησλ πνδειάησλ θαη (5) αζθάιεηα (Cambridge City Council, 2010). Ωο πξνο ηε ηνπνζεζία εληφο παλεπηζηεκηνχπνιεο είλαη πνιινί νη ρψξνη ζηνπο νπνίνπο ζα κπνξνχζε λα δεκηνπξγεζεί έλαο ρψξνο ζηάζκεπζεο πνδειάησλ. H απφζηαζε ηνπ ρψξνπ ζηάζκεπζεο ηνπ πνδειάηνπ απφ ηνλ ηειηθφ πξoνξηζκφ ηνπ ρξήζηε πξέπεη λα είλαη φζν ην δπλαηφλ κηθξφηεξε ελψ ε κεηαθίλεζε λα κπνξεί λα 23

24 γίλεη κε ηα πφδηα. Μηα απφζηαζε ηεο ηάμεσο ησλ κέηξσλ ζεσξείηαη ηθαλνπνηεηηθή. Δάλ, σζηφζν, νη ζπλζήθεο θχιαμεο ηνπ πνδειάηνπ είλαη ηδηαίηεξα θαιέο ηφηε θαη ε απφζηαζε ησλ 100 κέηξσλ είλαη απνδεθηή (Bolling-Ladegaard & Celis, 2010). Η ηνπνζεζία είλαη αθφκε ζεκηηφ λα πξνζηαηεχεη ην πνδήιαην απφ ηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο, θπξίσο βξνρή. Όζνλ αθνξά ηε πξνζβαζηκφηεηα, είλαη ζεκαληηθφ νη πνδειάηεο λα πξνζεγγίδνπλ ηε ζέζε κε επθνιία. Αλ ππάξρνπλ θπζηθά εκπφδηα ή ζπκθφξεζε νρεκάησλ θνληά ζε απηή, δπζρεξαίλνπλ ηε πξφζβαζε ησλ πνδειάησλ. Δπηπιένλ ζπλίζηαηαη λα βξίζθεηαη ζην ίδην επίπεδν κε ην νδφζηξσκα, δειαδή κε ηελ νδφ θίλεζεο ησλ πνδειάησλ. Δμίζνπ ζεκαληηθφ είλαη ν ρψξνο ζηάζκεπζεο λα είλαη γλσζηφο θαη νξαηφο ζε φινπο. Αλ δελ είλαη, δελ ζα ρξεζηκνπνηεζεί θαη νη πνδειάηεο ζα ζπλερίζνπλ λα θαηαθεχγνπλ ζε άηαθηεο ιχζεηο εχξεζεο ρψξνπ ζηάζκεπζε. Η ζήκαλζή ηνπο είλαη απαξαίηεηε, ηδηαίηεξα ζε πεξίπησζε ππφγεηνπ ρψξνπ ζηάζκεπζεο. Γηα ην ηξίην θαη ηέηαξην ραξαθηεξηζηηθφ ε εχξεζε ελφο θαηάιιεια ζρεδηαζκέλνπ ζπζηήκαηνο καδηθήο ζηάζκεπζεο κπνξεί λα ηα επηηχρεη. Τπνινγίδεηαη πσο γηα θάζε πνδήιαην απαηηνχληαη 2.25 ηκ γηα ζηάζκεπζε θαη ρεηξηζκφ εηζφδνπ θαη εμφδνπ ηνπ πνδειάηνπ. Η χπαξμε δηπιήο ζεηξάο ζηάζκεπζεο κεηψλεη ηνλ απαηηνχκελν ρψξν θαηά 25% (Celis & Bolling-Ladegaard, 2010). ηε παλεπηζηεκηνχπνιε ηνπ ΑΠΘ, ζήκεξα, δελ είλαη ηφζα πνιιά ψζηε λα είλαη ππαξθηφ ην πξφβιεκα εχξεζεο ζέζεσλ γηα κεγάιν πιήζνο πνδειάησλ. Καηά ηελ εγθαηάζηαζε ησλ ππνδνκψλ πξέπεη λα ππνινγίδεηαη θαη έλαο ζπληειεζηήο αχμεζεο ησλ ρξεζηψλ ησλ πνδειάησλ. Πνιιέο έξεπλεο έρνπλ γίλεη ψζηε λα ππάξρεη πιένλ ε απαξαίηεηε κεζνδνινγία γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο δήηεζεο ρξήζεο ησλ ππνδνκψλ ησλ πνδειάησλ, ηφζν ησλ νδψλ θπθινθνξίαο ηνπο φζν θαη ησλ ζέζεσλ ζηάζκεπζεο (Levinson, Krizek, Tilahun, Barnes, Loutzenheiser, Poindexter, Mogush, Thompson, Kidston, Hunter, Tharpe, Gillenwater, & Killingsworth, 2006). ην κείδνλ ζέκα ηεο αζθάιεηαο, αλάινγα κε ην ζχζηεκα πνπ επηιέγεηαη ε αζθάιεηα παξέρεηαη είηε νινθιεξσηηθά απφ ην ζχζηεκα, φπσο ζπκβαίλεη κε ηα ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα αζθάιηζεο ηνπ πνδειάηνπ, είηε κεξηθψο απφ ην ζχζηεκα θαη κεξηθψο απφ ηνλ ίδην ην ρξήζηε κε ρξήζε επηπξφζζεηεο θιεηδαξηάο. Σέινο, γηα ηελ επηινγή θαηάιιεισλ ζπζηεκάησλ πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε νη θπζηθέο δηαζηάζεηο ησλ πνδειάησλ. Η δηαθνξνπνίεζε ηνπο είλαη κεγάιε. Ωζηφζν, γηα λα είλαη πηζαλφλ ην ζχζηεκα πνπ ζα επηιεγεί λα ηαηξηάδεη ζηνπο πεξηζζφηεξνπο ηχπνπο πνδειάησλ έρνπλ νξηζηεί σο ηππηθέο δηαζηάζεηο απηέο ηεο Δηθφλαο

25 Δηθφλα 12 Βαζηθέο δηαζηάζεηο πνδειάησλ Πεγή: Σα πεξηζζφηεξα ζπζηήκαηα ζηάζκεπζεο ζηνπο δεκφζηνπο ρψξνπο απαηηνχλ απφ ην ρξήζηε λα κεξηκλήζεη θαη ν ίδηνο γηα ηελ αζθάιεηα ηνπ πνδειάηνπ ηνπ κε εηδηθέο θιεηδαξηέο. Σα ζπζηήκαηα απηά παξέρνπλ ηελ απαηηνχκελε ππνδνρή ηνπ πνδειάηνπ ζηελ νπνία ην πνδήιαην κπνξεί λα αζθαιηζηεί φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξα. Ωζηφζν, ππάξρνπλ θαη ζπζηήκαηα, θπξίσο ηα ειεθηξνληθά ή απηνκαηνπνηεκέλα ζηα νπνία ην ίδην ην ζχζηεκα παξέρεη ηελ αζθάιεηα. ηα παξαπάλσ πξνζηίζεηαη θαη ε πεξίπησζε πνπ ππάξρεη επηηήξεζε ηνπ ρψξνπ ζηάζκεπζεο είηε κε παξνπζία θπζηθνχ πξνζψπνπ είηε κε παξαθνινχζεζε ηνπ ρψξνπ κε θάκεξεο θαη πξνβνιή ζε νζφλε ζε θάπνην θχιαθα ή πξνο ηνλ δεκφζην ρψξν. ηε παλεπηζηεκηνχπνιε κπνξεί λα γίλεη δηάθξηζε ησλ ρψξσλ ζηάζκεπζεο ζε ππαίζξηνπο θαη εζσηεξηθνχο. Η χπαξμε δχν ππφγεησλ ρψξσλ ζηάζκεπζεο νρεκάησλ δίλεη ηε παξαπάλσ δπλαηφηεηα επηινγήο. Οη δχν ππφγεηνη ρψξνη ζηάζκεπζεο κεραλνθίλεησλ δελ δηαθνξνπνηνχληαη ζεκαληηθά, νπφηε γίλεηαη αλάιπζε θαη γηα ηνπο δχν καδί. Οη ππφγεηνη ρψξνη πξέπεη λα είλαη θαιά θσηηζκέλνη. Η είζνδνο πξέπεη λα γίλεηαη απφ ξάκπεο πνδειάησλ. Ωζηφζν, ζε απηνχο ηνπο ήδε ππάξρνληεο ρψξνπο δελ ππήξμε ηέηνηα πξφβιεςε θαη άξα ε είζνδνο γίλεηαη αλαγθαζηηθά φπσο θαη ησλ απηνθηλήησλ. Δληφο απηψλ κπνξνχλ λα ηνπνζεηεζνχλ είηε ζηάζεηο είηε ζράξεο εηδηθέο γηα πνδήιαηα. Τπάξρνπλ δεθάδεο είδε ζραξψλ θαη ζηάζεσλ πνδειάησλ ζηε δηεζλή αγνξά, κφλν θάπνηεο, 25

26 φκσο, κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ θαηάιιειεο. Οη ζράξεο πξέπεη λα έρνπλ ην θαηάιιειν πάρνο ψζηε λα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ φζν ην δπλαηφλ πην πνιιά είδε πνδήιαησλ. Οη θάζεηεο ζράξεο ηχπνπ πεηαινχδαο είλαη θαηάιιειεο γηα ηα πεξηζζφηεξα πνδήιαηα, αξθεί λα είλαη ζθελνεηδήο. Η παξάιιειε ζπκπιήξσζε ηεο ππνδνκήο κε ζηήξηγκα γηα ην ζθειεηφ εληζρχεη ζεκαληηθά ην ζχζηεκα θαζψο κπνξεί ην πνδήιαην λα θιεηδσζεί ζε πνιιαπιά ζεκεία. Ο ρξφλνο ζηάζκεπζεο ζε απηέο κπνξεί λα είλαη κεγάινο θαζψο πξνζθέξνπλ θαιή ζηήξημε ηνπ πνδειάηνπ. Αλ γίλεη, δειαδή, ζσζηή εγθαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο, εθπιεξψλεη ηηο πξσηαξρηθέο πξνζδνθίεο ησλ πην πνιιψλ πνδειαηψλ θαη ην θφζηνο ηνπο είλαη ρακειφ. Όκσο, αλ δελ ππάξρεη επηηήξεζε ηνπ ρψξνπ ζηάζκεπζεο ηαθηηθά, δελ ζα επηιερζεί απφ ηνπο ρξήζηεο θαζψο νη ίδηνη έρνπλ κεδεληθή νπηηθή επαθή θαη ην ζχζηεκα ησλ ζραξψλ δελ απνηειεί ην πιένλ αζθαιέο. Παξφκνην θαη θζελφηεξν ζχζηεκα είλαη νη ζέζεηο αζθάιηζεο κφλν ηνπ ελφο ηξνρνχ πνπ φκσο έρεη απνδεηρηεί αθαηάιιειν γηα πξνζηαζία έλαληη θινπήο θαη δεκηψλ (Cambridge City Council, 2010). Σν κεγάιν πιενλέθηεκα ησλ θιεηζηψλ ρψξσλ είλαη ε επθνιία πνπ παξνπζηάδνπλ ζηνλ έιεγρν. ε πεξίπησζε κε χπαξμεο ζεσξνχληαη αθαηάιιεινη. Η ηνπνζέηεζε ελφο αθξηβφηεξνπ θαη αζθαιέζηεξνπ ζπζηήκαηνο ζηνπο ππφγεηνπο ρψξνπο δελ έρεη λφεκα θαζψο κπνξεί λα ηνπνζεηεί θαη εμσηεξηθψο φπνπ ε ειεπζεξία επηινγήο ηνπνζεζίαο ππεξηεξεί. Οη επηινγέο ζηνπο εμσηεξηθνχο ρψξνπο είλαη πάξα πνιιέο. Μπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ ππφζηεγα ή θιεηζηνί ρψξνη κε θηγθιηδψκαηα ή ζέζεηο ζηάζκεπζεο κε θαηάιιεια ζπζηήκαηα ππνδνρήο ησλ πνδειάησλ. Σα ζπζηήκαηα πνπ πθίζηαληαη ζήκεξα έρνπλ απνηχρεη πιήξσο. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη ην ζχζηεκα πνπ έρεη ηνπνζεηεζεί ζηνλ ππφζηεγν ρψξν έμσ απφ ην θνπαγηέ ηεο λνκηθήο ζρνιήο. Η ηνπνζεζία ηνπ είλαη εμαηξεηηθή θαζψο βξίζθεηαη ζε ρψξν ζπλερνχο θίλεζε αηφκσλ. Πξνζθέξεη 10 ζέζεηο ζηάζκεπζεο αιιά ε δηακφξθσζή ησλ ζέζεσλ είλαη ζηελφρσξε θαη δελ πξνζθέξεηαη ην θιείδσκα ηνπ πνδειάηνπ ζε πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο ζεκεία. Σα ππφζηεγα είλαη κηθξνί θιεηζηνί ρψξνη ηνπο νπνίνπο κπνξεί θάπνηνο λα ηνπο θιεηδψζεη, παξέρνπλ χςηζηε αζθάιεηα θαη είλαη ζπκβαηά κε φια ηα πνδήιαηα αιιά έρνπλ πςειφ θφζηνο (Ναικπάληεο, 2011). Η ηνπνζέηεζε ζηδεξέληνπ θξάρηε ψζηε λα δηαζθαιίδεηαη μερσξηζηή πεξηνρή γηα ηα πνδήιαηα, θαη εληφο απηνχ έλα ρακεινχ θφζηνπο ζχζηεκα αζθάιηζεο ησλ πνδειάησλ έρεη αξρίζεη λα επηιέγεηαη φιν θαη ζπρλφηεξα σο ιχζε. Η δεκηνπξγία απαηηεί αξθεηφ ρψξν θαη ζχζηεκα ειέγρνπ εηζφδνπ-εμφδνπ ησλ αηφκσλ (Bett, 2004). Η δηέιεπζε ησλ αηφκσλ εληφο ηνπ θξάρηε, αλ δελ ππάξρεη επηηεξεηήο ηνπ ρψξνπ ζα πξέπεη λα γίλεηαη κε ειεθηξνληθφ ζχζηεκα. Η έθδνζε εηδηθψλ θαξηψλ εηζφδνπ, φπσο 26

27 ζπκβαίλεη κε ηα απηνθίλεηα είλαη κηα πηζαλή ιχζε γηα ηνπο κφληκνπο ρξήζηεο πνδειάησλ. Η πξψηε είζνδνο ηνπ πνδειάηε γίλεηαη κε ρξήζε ηεο θάξηαο ηελ νπνία ην ζχζηεκα ηαπηνπνηεί κε ην πνδήιαην, ελψ γηα λα εηζέιζεη ν ρξήζηεο θαη λα παξαιάβεη ην πνδήιαην ηνπ πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ ίδηα θάξηα. Μία ηέηνηα εγθαηάζηαζε είλαη δπλαηφλ λα γίλεη ζηε Πνιπηερληθή ζρνιή ζην πξναχιην ρψξν ζην ζεκείν ησλ ππφζηεγσλ θαζψο θαη ζην ρψξν έμσ απφ ην θηίξην ηεο Ννκηθήο πνπ βξίζθνληαη ζήκεξα νη ζράξεο. Σν ζχζηεκα απηφ εθαξκφδεηαη ζην Σερληθφ Παλεπηζηήκην ηνπ Αηληρφθελ (Technishe Universiteit Eindhoven) γηα ηνπο εξγαδφκελνπο (Δηθφλα 13) ζην νπνίν γίλεηαη δηάθξηζε γηα ηνπο εξγαδφκελνπο δηφηη ην πιήζνο ησλ πνδειάησλ είλαη ηεξάζηην θαη ε ππνδνκή παξέρεη πεξηνξηζκέλν αξηζκφ ζέζεσλ. Δηθφλα 13 Υψξνο ζηάζκεπζεο πνδειάησλ ησλ εξγαδφκελσλ ηνπ παλεπηζηεκίνπ ηνπ Αηληρνθελ Έλα θαηλνηφκν ζχζηεκα ζηάζκεπζεο είλαη ην ιεγφκελν Paul Vault (Δηθφλα 14). Σν ζχζηεκα θαίλεηαη πνιχ ιεηηνπξγηθφ δηφηη: δχλαηαη λα ηνπνζεηεζεί ζε νπνηαδήπνηε ππάξρνπζα θνιψλα, βνεζάεη ζεκαληηθά ζηελ εμνηθνλφκεζε ρψξνπ, απαηηεί κφιηο ιίγα ιεπηά γηα λα ηνπνζεηεζεί, κπνξεί λα ππνδερηεί νπνηνδήπνηε είδνο πνδειάηνπ θαη πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα ζην ρξήζηε λα θιεηδψζεη θαη λα ζηαζεξνπνηήζεη ην πνδήιαηφ ηνπ πνιχ θαιά, κπνξνχλ λα θιεηδσζνχλ κέρξη θαη δχν πνδήιαηα ηαπηφρξνλα. Δπηπιένλ, ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα ηνπ γηα ρξήζε ζηε παλεπηζηεκηνχπνιε απνηειεί ην γεγνλφο πσο δελ απαηηεί δηακφξθσζε εηδηθνχ ρψξνπ καδηθήο ζηάζκεπζεο αιιά κπνξεί λα ηνπνζεηεζεί ζε πάξα πνιιά ζεκεία εληφο απηήο ( 27

28 Δηθφλα 14 χζηεκα Paul vault Πεγή: Η American Bicycle Security Company έρεη θέξεη ζηελ αγνξά ην κνληέιν ζράξαο πνδειάησλ πνπ είλαη εηδηθφ γηα παλεπηζηεκηνππφιεηο, ην Campus rack.σν ζχζηεκα απηφ πξνζθέξεη άλεζε ζηε ηνπνζέηεζε ηνπ πνδειάηνπ, θιείδσκα ηφζν ζην ηξνρφ φζν θαη ζην ζθειεηφ θαη δελ κπνξεί λα απνλνζπλαξκνινγεζεί απφ ηνπο επίδνμνπο θιέθηεο. Έρεη ρσξεηηθφηεηα απφ 3 έσο 11 πνδήιαηα θαη είλαη εχθνιν ζηελ ηνπνζέηεζε (Δηθφλα 15) (ameribike.com). Δηθφλα 15 Σν Campus rack Πεγή: amerikibike.com Οη παξαπάλσ είλαη θάπνηεο απφ ηηο ιχζεηο πνπ θαίλνληαη λα ηαηξηάδνπλ ζηηο ζπλζήθεο ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο ηνπ ΑΠΘ. Γηα λα γίλεη, σζηφζν, επηινγή ελφο ζπζηήκαηνο έλαληη ησλ ππφινηπσλ πξέπεη λα γίλεη ζπγθξηηηθή κειέηε γηα ην φθεινο θαη ην θφζηνο ηνπ θάζε ζπζηήκαηνο (benefit-cost analysis) (Levinson et al., 2006). ε έλα πξφγξακκα πξνψζεζεο ηνπ πνδειάηνπ γίλεηαη κηα ηέηνηα αλάιπζε θαη ην θφζηνο ρσξίδεηαη ζε ζηηο παξαθάησ ηξεηο θαηεγνξίεο. Πξψηε είλαη ην θφζηνο δεκηνπξγίαο ππνδνκψλ θπθινθνξίαο ζηηο νδνχο θπθινθνξίαο ησλ νρεκάησλ (π.ρ., 28

29 πνδειαηφδξνκνη), δεχηεξε είλαη ε δεκηνπξγία ππνδνκψλ θπθινθνξίαο εθηφο ησλ νδψλ θαη ηξίηε ην θφζηνο ηνπ απαξαίηεηνπ εμνπιηζκνχ γηα ηα πνδήιαηα. Η δεκηνπξγία ρψξσλ ζηάζκεπζεο απνηειεί θνκκάηη ηνπ εμνπιηζκνχ. Ο πξνζδηνξηζκφο θαη θαηαγξαθή ησλ νθειψλ ηεο θάζε ππνδνκήο είλαη απαξαίηεηα θαζψο ζπρλά ακθηζβεηνχληαη θαη πνιινί ζεσξνχλ ηελ επέλδπζε ρξεκαηηθψλ πνζψλ ζηηο ππνδνκέο ηνπ πνδειάηνπ πνιπηέιεηα. Ο αλαιπηηθφο ππνινγηζκφο, φκσο, απηψλ ησλ νθειψλ είλαη πνιχ δχζθνιν θνκκάηη δηφηη ηα πεξηζζφηεξα απφ απηά δελ είλαη εκπνξηθά πξντφληα πνπ κπνξνχλ λα ηηκνινγεζνχλ, λα αγνξαζηνχλ ή λα πνπιεζνχλ, φπσο είλαη ε αίζζεζε αζθάιεηαο πνπ παξέρνπλ ζην πνδειάηε (Levinson et al., 2006). Κεθάλαιο 6: Σςμπεπάζμαηα Πποηάζειρ Η παξνχζα εξγαζία πξνζπαζψληαο λα θαηαδείμεη ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε φζνλ αθνξά ηε ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ ζην ΑΠΘ αλέδεημε πνηθίινπο παξάγνληεο πνπ δπζρεξαίλνπλ ή απνζαξξχλνπλ παληειψο ηε ρξήζε ηνπ. Παξφηη έρεη πξνζδηνξηζηεί ην φξακα ηνπ Παλεπηζηεκίνπ γηα Βηψζηκε Αλάπηπμε θαη δηεχξπλζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο θαη έρνπλ γίλεη γλσζηά ηα νθέιε πνπ επηθέξεη ε ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ ζε ζρέζε κε ηα ππφινηπα κέζα κεηαθνξάο νη ειιείςεηο ζηηο ππνδνκέο ηνπ πνδειάηνπ είλαη πνιιέο θαη πνηθίιεο. Η ακέιεηα δεκηνπξγίαο ζπλζεθψλ επλντθψλ ζηε ρξήζε ηνπ πνδειάηνπ φπσο ε δηαηήξεζε ρακειψλ ηαρπηήησλ ησλ νρεκάησλ θαη ε παξνρή αζθαιήο ζηάζκεπζεο ησλ πνδειάησλ ζε εηδηθά δηακνξθσκέλνπο ρψξνπο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απμεκέλε θίλεζε θαη ηελ αλεμέιεγθηε ζηάζκεπζε ησλ κεραλνθίλεησλ νρεκάησλ εληφο ηεο παλεπηζηεκηνχπνιεο απνηξέπνπλ ηηο κεηαθηλήζεηο κε πνδήιαην. Ωζηφζν ππάξρνπλ δπλαηφηεηεο γηα βειηίσζε ησλ επηθξαηνπζψλ ζπλζεθψλ. Η επαλαιεηηνπξγία θαη επέθηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο ελνηθίαζεο πνδειάησλ ΟΙΚΟ-ΑΠΘ θαη ε ελνπνίεζή ηνπ κε ζχζηεκα ελνηθίαζεο πνδειάησλ ζην ππφινηπν πνιενδνκηθφ ζπγθξφηεκα ηεο Θεζζαινλίθεο δχλαληαη λα επεξεάζνπλ ζεηηθά θαη θαζνξηζηηθά ηε δηεχξπλζε ηεο ρξήζεο ηνπ πνδειάηνπ απφ ηα κέιε ηεο παλεπηζηεκηαθήο θνηλφηεηαο. 29

30 Ο πεξηνξηζκφο ησλ εηζεξρφκελσλ νρεκάησλ ζηε παλεπηζηεκηνχπνιε θαη ε αληηζηνίρεζή ηνπο κε ζέζεηο ζηάζκεπζεο,δηακνξθσκέλεο ζε θαηάιιεινπο ρψξνπο,πνπ δελ πεξηνξίδνπλ ηελ πξνζβαζηκφηεηα θαη δελ ζέηνπλ ζε θίλδπλν ηνπο πνδειάηεο, απνηεινχλ ζεκαληηθά βειηησηηθά κέηξα. Γηα αλαβάζκηζε ησλ ππνδνκψλ ζηάζκεπζεο ησλ πνδειάησλ νη επηινγέο πνηθίινπλ. ηε παλεπηζηεκηνχπνιε δίλεηαη ε δπλαηφηεηα δηακφξθσζεο ρψξσλ ζηάζκεπζεο ππφγεηα θαη ππαίζξηα. Ο έιεγρνο κε θπζηθφ πξφζσπν ή θάκεξεο, ε επθνιία πξφζβαζεο ζην ρψξν, ε αζθαιήο παξακνλή ηνπ πνδειάηε ζε απηφλ, ην επλντθφ γηα ην ρξήζηε σξάξην ιεηηνπξγίαο, ε ζήκαλζε θαζψο θαη νη πνιιαπιέο δπλαηφηεηεο θιεηδψκαηνο ηνπ πνδειάηνπ πξνζδηνξίδνπλ έλαλ θαηάιιειν ρψξν ζηάζκεπζεο πνδειάησλ. ηε πεξίπησζε ησλ ππφγεησλ ρψξσλ ζηάζκεπζεο, ε επθνιία επηηήξεζεο ησλ πνδειάησλ κε θάκεξεο είλαη κεγαιχηεξε, γεγνλφο πνπ επηηξέπεη ηελ εγθαηάζηαζε ζραξψλ ζηάζκεπζεο πνδειάησλ. ηνπο ππαίζξηνπο ρψξνπο νη απαηηήζεηο γηα αζθάιεηα είλαη πεξηζζφηεξεο νη νπνίεο, φκσο, δχλαληαη λα θαιπθζνχλ απφ ηα δηαζέζηκα ζπζηήκαηα ζηελ αγνξά. Καηαιεθηηθά, πξνθεηκέλνπ λα πινπνηεζνχλ νη πξνηάζεηο ρξεηάδνληαη πνιηηηθή βνχιεζε θαη νξζνινγηθή εθηίκεζε ηνπ θφζηνπο θαη ησλ νθειψλ ησλ πνηθίισλ επηινγψλ. 30