Η ΰκβ έα πθ παλαηυγδυθ: Υλά β εαδ αιδκπκέβ ά κυμ κ ξυλκ βμ δ δεάμ ΰπΰάμ

Transcript

1 αυλκτζα ΟΤΛ Μ ζϋιαθ λκμ- αηϊ δκμ ΝΣΩΝΙΟΤ Η ΰκβ έα πθ παλαηυγδυθ: Υλά β εαδ αιδκπκέβ ά κυμ κ ξυλκ βμ δ δεάμ ΰπΰάμ 1.Η δ κλέα κυ παλαηυγδκτ Ο Ι ΝΘΡΩΠΟΙ ΥΡ ΙΜΟΠΟΙ Ν ΣΙ Ι ΦΟΡ ΜΟΡΦ ΤΜ ΟΛΙεκτ ζσΰκυ, ηϋ α απσ βθ αφάΰβ β ητγπθ εαδ δ κλδυθ, πμ Ϋθαθ λσπκ ΰδα θα υ κυθ θσβηα κθ εσ ηκ κυμ. Οδ δ κλέ μ πϋλα- αθ απσ β ηδα ΰ θδϊ βθ Ϊζζβ, ηαλ υλυθ αμ βθ ΰθυ β, παλϋξκθ αμ κ απσ αΰηα βμ κφέαμ εϊγ βζδεέαμ, εϊγ ΰ θδϊμ εαδ πκξάμ. Κα Ϊ βθ αφάΰβ β δ κλδυθ, αελκα Ϋμ εαδ αφβΰβ Ϋμ υηη έξαθ ηδα εκδθά - ηπ δλέα πκυ κυμ υθϋ η βθ κδεκΰϋθ δα, βθ φυζά, κ Ϋγθκμ, εαδ κυμ κ βΰκτ, ηϋ α απσ κ παλ ζγσθ εαδ κ παλσθ, πλκμ κ ηϋζζκθ (Gersie & King, 1992). αφάΰβ β παλαηυγδυθ, ητγπθ εαδ δ κλδυθ υθδ κτ-, παζαδσ λα εκδθπθδεϊ πζαέ δα, Ϋθα έ κμ πλκφκλδεάμ ουξαΰπΰέαμ πθ θβζέεπθ, εαγυμ ζϋΰκθ αθ απσ η ΰΪζκυμ ΰδα η ΰΪζκυμ. ε σμ απσ κθ ουξαΰπΰδεσ ξαλαε άλα, β δάΰβ β παλαηυγδυθ, ητγπθ εαδ δ κλδυθ εα έξ Ϋθαθ ηυβ δεσ ξαλαε άλα εαδ υθϋίαζ βθ δα άλβ β βμ α κηδεάμ εαδ υζζκΰδεάμ αυ σ β αμ, βθ κδεκ σηβ β υζζκΰδεάμ ηθάηβμ εαδ βθ θέ ξυ β βμ αέ γβ βμ κυ αθάε δθ. υ Ϊ α αφβΰβηα δεϊ ηϋ α, υθδ κτ αθ Ϋθα αθαπσ πα κ εκηηϊ δ βμ εκδθπθδεάμ ηπ δλέαμ, ίκβγυθ αμ α Ϊ κηα θα πδεκδθπθκτθ η αιτ κυμ εαδ θα κλΰαθυθκυθ δμ ηπ δλέ μ κυμ, α κηδεϋμ εαδ εκδθπθδεϋμ, θκβ δεϋμ αθαπαλα Ϊ δμ, ηϋ π βμ ξλά βμ κυ υηίκζδεκτ ζσΰκυ. Οδ δ κλέ μ, κδ ητγκδ εαδ α παλαητγδα ά αθ θϊ υθ ηϋθα η α άγβ, α πδ τπ εαδ δμ ζ κυλΰέ μ βμ εϊγ φυζάμ ά εκδθσ β αμ. θϊη α δμ δϊφκλ μ ηκλφϋμ υηίκζδεκτ ζσΰκυ, κ παλαητγδ εα Ϋξ δ ηδα βηαθ δεά γϋ β πκυ πδ ζ έ ζ δ κυλΰέ μ πκζζϊ πέπ α αεσηα εαδ ηϋξλδ Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/

2 Σ ΤΡΟΤΛ ΟΤΛ Μ, Λ Ξ Ν ΡΟ-Σ Μ ΣΙΟ ΝΣΩΝΙΟΤ δμ βηϋλ μ ηαμ. α παλαητγδα ηπ λδϋξκθ αδ η λδεϋμ απσ δμ πλαδσ λ μ παλα σ δμ βμ αθγλππσ β αμ, πκυ η α σγβεαθ απσ ΰ θδϊ ΰ θδϊ εαδ απσ σπκ σπκ, ηϋ π κυ πλκφκλδεκτ ζσΰκυ, ηϋ α απσ βθ Ϋξθβ βμ αφάΰβ βμ. Μδζυθ αμ ΰδα κ παλαητγδ αθαφ λσηα ηδα φάη λβ λϊ β βμ εκδθσ β αμ πκυ βλέα αδ βθ αθα βηδκυλΰέα, ξαλαε βλέα αδ απσ ηδα α υθ έ β β κηά, εφλϊα δ υζζκΰδεϋμ αθαπαλα Ϊ δμ, απκ ζ έ εκδθά δ δκε β έα σζπθ εαδ πδίδυθ δ ηϋ α απσ βθ δϊ κ β (Πλκτ αζβμ, 2010). Ο ζσΰκμ κυ παλαηυγδκτ, σππμ ηαλ υλ έ εαδ β υηκζκΰέα κυ βθ ζζβθδεά ΰζυ α (παλϊ εαδ ητγκμ, παλαηυγκτηαδ), εα Ϊφ λ θα υ δ γϊλλκμ, θα παλκ λτθ δ, θα παλβΰκλά δ, θα υηίκυζ τ δ εαδ θα υπκ- βλέι δ κυμ αθγλυπκυμ β δϊλε δα βμ ηαελαέπθβμ δ κλέαμ κυμ. θ εαδ ΰθπλέακυη σ δ α εζα δεϊ παλαητγδα πλκϋευοαθ απσ πλκφκλδεϋμ ζαρεϋμ παλα σ δμ πκυ πλκςπάλξαθ ΰδα ξδζδϊ μ ξλσθδα, έθαδ τ εκζκ θα πλκ ΰΰδ έ, η ξλκθκζκΰδεά αελέί δα, κ πσ απκ υπυγβε ΰλαπ σ ζσΰκ κ πλυ κ παλαητγδ. Σδμ αλξαδσ λ μ ΰλαπ Ϋμ δ κλέ μ δμ ίλέ εκυη βθ θα κζά, α Ιθ δεϊ Παθξα Ϊθ λα (Σα ΠΫθ ίδίζέα), ηδα υζζκΰά αθ ελδ δευθ παλαηυγδυθ πκυ ξλβ δηκπκδκτθ αθ ΰδα βθ επαέ υ β πθ Ιθ υθ αλδ κελα υθ, κυμ ίκυ δ δεκτμ γλτζκυμ Πα Ϊεα εαδ κυμ π λ δεκτμ ητγκυμ Ν λϊδ μ εαδ αέθδα (Cooper, 2007). Ωμ πλυ κ ΰλαπ σ παλαητγδ, βθ ζκΰκ ξθέα, υθαθ Ϊ αδ κ Έλπμ εαδ Φυξά, κ ηυγδ σλβηα κυ πκυζάδκυ, Μ αηκλφυ δμ, κ 161 η.υ. βθ υλυπβ, κ Ϋλΰκ κυ Straparola, υξϊλδ μ Ντξ μ (Noti piacevoli) πκυ υπυγβε κ 1550 βθ θ έα, γ πλ έ αδ πμ β παζαδσ λβ π αά υζζκΰά παλαηυγδυθ. θαθ αδυθα αλΰσ λα, κ 1634, κ Giambattista Basile, πμ πλυ κμ υΰΰλαφϋαμ παλαηυγδυθ, βηκ δ τ δ κ Π θ αάη λκ πκυ γ πλ έ αδ έ πμ β εαζτ λβ υζζκΰά παλαηυγδυθ. Ι κλέ μ απσ βθ υζζκΰά αυ ά η αφλϊ βεαθ βθ Γαζζέα, απσ κ Π λυ ( ), εαδ βηκ δ τ βεαθ η κθ έ ζκ Ι κλέ μ πθ ιπ δευθ. βηκφδζάμ αυ ά υζζκΰά εαγδϋλπ κ παλαητγδ βθ υλυπβ (Cooper, 2007) η κθ έ ζκ πκυ έθαδ ΰθπ σ ηϋξλδ άη λα δμ αΰΰζσφπθ μ ξυλ μ (Fairy tales). δμ αλξϋμ κυ 19κυ αδυθα, κδ Wilhelm εαδ Jacob Grimm υθϋζ ιαθ δ κλέ μ απσ δϊφκλκυμ αφβΰβ Ϋμ-παλαηυγΪ μ εαδ, γϋζκθ αμ θα δαφυζϊικυθ βθ Γ ληαθδεά παλϊ κ β, δμ παθα δα τππ αθ, ε έ κθ αμ κ Children s and Household Tales, Ϋε κ β η βθ κπκέα κ εκδθσ πθ παλαηυγδυθ η α κπέα αδ απσ κυμ θάζδε μ α παδ δϊ. θ εαδ δ δαέ λα βηκφδζά κθ εσ ηκ πθ παδ δυθ, α παλαητγδα εα αφϋλκυθ θα ζετκυθ σξδ ησθκ κθ παδ δεσ ουξδ ησ αζζϊ εαδ κυμ - θάζδε μ, εαγυμ δϋπκθ αδ απσ πζκτ κ ηβθυηϊ πθ εαδ απσ δϊφκλα πέ- 28 Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/2011

3 ΓΟ Σ Ι ΣΩΝ Π Ρ ΜΤΘΙΩΝ π α ληβθ έαμ. υ ά β πζκτ δα υηίκζδεά ΰζυ α πθ παλαηυγδυθ εαδ β πκζυ δϊ α β ληβθ έα Ϋξ δ γϋ δ α παλαητγδα, εα Ϊ εαδλκτμ, πμ αθ δε έη θκ η ζϋ βμ δαφσλπθ αθγλππδ δευθ πδ βηυθ. ζαρεά ζκΰκ ξθέα κυ παλ ζγσθ κμ, πκυ απ υγυθσ αθ θάζδε μ, απκ ζ έ άη λα ηδα κηδεά ίϊ β βμ παδ δεάμ ζκΰκ ξθέαμ. ΠαλΪ βθ αυιβηϋθβ πλσκ κ βμ ξθκζκΰδεϊ ζσΰδαμ εκδθπθέαμ, β ζαρεά παλϊ κ β πθ παλαηυγδυθ εα Ϋξ δ ηδα βηαθ δεά γϋ β βθ εκυζ κτλα βμ υ δεάμ εκδθπθέαμ. Καγυμ κδ ητγκδ, κδ γλτζκδ, κδ δ κλέ μ εαδ α ζαρεϊ παλαητγδα ίκάγβ αθ βθ δαησλφπ β βμ αθγλυπδθβμ ηπ δλέαμ, θ απκ ζ έ Ϋεπζβιβ σ δ κδ έ δ μ δ κλέ μ, άη λα, υθδ κτθ κδξ έα πζκτ δαμ αιδκπκέβ βμ ηϋ α βθ Ϊιβ δ α εαζέαμ (Mello, 2001). βθ παλκτ α δ άΰβ β πδξ δλ έ αδ β αθϊ διβ πθ ία δευθ γ ηα δευθ πκυ πλαΰηα τκθ αδ α παλαητγδα, υπσ βθ κπ δεά πθ ουξδευθ δ- λΰα δυθ, εα Ϊ α Ϊ δα βμ παδ δεάμ βζδεέαμ. Γέθ αδ, πέ βμ, αθαφκλϊ βθ γ λαπ υ δεά ξλά β πθ παλαηυγδυθ παδ δϊ πκυ αθ δη ππέακυθ πκδεέζ μ ουξκεκδθπθδεϋμ υ εκζέ μ εαδ ΰθπ δεϋμ αθ πϊλε δ μ εαδ βθ αιδκπκέβ β κυμ κ πζαέ δκ βμ δ δεάμ ΰπΰάμ. 2. Ο εσ ηκμ πθ παλαηυγδυθ: κηά εαδ γ ηα δεά Ό αθ ηδζϊη ΰδα κ παλαητγδ, σππμ αθαφϋλκυθ κδ Bolte & Polivka, ξκζδα Ϋμ πθ παλαηυγδυθ πθ α ζφυθ Γελδη, θθκκτη ηδα αθυθυηβ ζαρεά δάΰβ β πκυ Ϋξ δ βηδκυλΰβγ έ η πκδβ δεά φαθ α έα εαδ ζδ σ β α, έθαδ ηπθ υ ηϋθβ απσ κθ κθ δλδεσ εσ ηκ κυ ηαΰδεκτ, Ϋξ δ π λδ ξση θκ ηβ φαθ α δεσ, έθαδ ηδα δ κλέα κυ γατηα κμ πκυ θ ιαλ Ϊ αδ απσ κυμ σλκυμ βμ πλαΰηα δεάμ απάμ, Ϋξ δ αΰβθ υ δεσ ξαλαε άλα, εαδ βθ αεκτθ η υξαλέ β β ηδελκέ εαδ η ΰΪζκδ, Ϋ π εδ αθ θ βθ γ πλκτθ πδ υ ά ( υ έεκμ, αε ζζαλέκυ, 1995) Σκ παλαητγδ ηπ λδϋξκθ αμ βθ Ϋθθκδα κυ ητγκυ βηα κ κ έ, πμ Ϋθα ίαγησ, βθ ΰΰτ β Ϊ κυ πλκμ κ ηυγδεσ. θ εαδ κ δαξπλδ ησμ αθϊη α δμ υκ αυ Ϋμ ηκλφϋμ υηίκζδεκτ ζσΰκυ, παλαητγδ εαδ ητγκ, θ έθαδ πϊθ α τεκζκμ, παλα βλκτθ αδ εϊπκδ μ δαελδ Ϋμ δαφκλϋμ. κθ ητγκ π λδϋξκθ αδ κδ δ κλέ μ πθ γ υθ εαδ πθ γ σηκλφπθ, κδ βλπδεϋμ ηϊξ μ εαδ α αιέ δα κθ ΚΪ π Κσ ηκ (Jung & Kerrenyi, 2008). Ο ητγκμ δϋπ αδ απσ Ϋθα ίαγτ λκ γλβ ε υ δεσ θσβηα, ξαλαε βλέα αδ απσ δ κλδεά ίϊ β εαδ ιδ κλ έ α εα κλγυηα α- π λδπϋ δ μ υΰε ελδηϋθπθ βλυπθ. Οδ άλπ μ πθ ητγπθ φϋλκυθ ιαδλ δεϋμ πηα δεϋμ δεαθσ- β μ εαδ υπ λφυ δεϋμ υθϊη δμ, εφλϊακυθ α δ δαέ λα πκζδ δ ηδεϊ Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/

4 Σ ΤΡΟΤΛ ΟΤΛ Μ, Λ Ξ Ν ΡΟ-Σ Μ ΣΙΟ ΝΣΩΝΙΟΤ κδξ έα θσμ ζακτ. υθάγπμ, β Ϋεία β κυμ ητγκυμ Ϋξ δ Ϋθα λαΰδεσ Ϋζκμ (Cooper, 2007). Σκ παλαητγδ λ έ αδ δ κλδεάμ εαδ ξπλδεάμ ίϊ βμ: σζα ε υζέ κθ αδ Ϋθα απλκ δσλδ κ ηαελδθσ παλ ζγσθ εαδ Ϋθαθ σπκ εκδθσ, Ϋθα ξπλδσ, Ϋθα Ϊ κμ (Μδαθ φκλϊ εαδ Ϋθαθ εαδλσ Ϋθα ηαελδθσ ία έζ δκ ). δ κλέα κυ παλαηυγδκτ δβΰ έ αδ δμ ηπ δλέ μ θσμ απζκρεκτ άλπα, πκυ ζ δ κυλΰ έ Ϋθα δαφκλ δεσ πέπ κ απσ κυμ Ϊζζκυμ, βθ ζκΰδεά βμ εαλ δϊμ: κ άλπαμ/β βλπέ α έθαδ υθάγπμ κ λέ κμ ΰδκμ, β ηδελά εσλβ, κ πλέΰεδπαμ, β ία δζκπκτζα. Ωμ πλκμ βθ κθκηα κ κ έα κυ, κ άλπαμ έ έθαδ αθυθυηκμ έ φϋλ δ Ϋθα εκδθσ υπκ σθκηα (π.ξ. Υαθμ) έ Ϋθα σθκηα πλκ δκλδ ηκτ-δ δσ β αμ (π.ξ. αξ κπκτ α). Οδ άλπ μ πθ παλαηυγδυθ έθαδ Ϊ κηα απ δθϊ παλαΰθπλδ ηϋθα, α δεβηϋθα απσ βθ φτ β ά κ π λδίϊζζκθ κυμ, υξθϊ η πηα δεϋμ αθαπβλέ μ, ουξδεϊ ά πηα δεϊ λατηα α. Σκ παλαητγδ δϋπ αδ απσ ηδα υΰεδθβ δαεά ΰκβ- έα, εδθ έ αδ κ ξυλκ βμ φαθ α έαμ εαδ ξλβ δηκπκδ έ βθ ηαΰ έα, ξπλέμ δαξπλδ ησ αθϊη α κ υπ λφυ δεσ εαδ βθ πλαΰηα δεσ β α. ΠαλΪζζβζα πδ λϋπ δ βθ ατ δ β η αλξϋ υπ μ εα α Ϊ δμ, εαγυμ λ έ- αδ ξαλαε βλδ δευθ απσ υΰε ελδηϋθα πκζδ δ ηδεϊ πζαέ δα αθαφκλϊμ (Von Franz, 1996). Οδ δ κλέ μ πθ παλαηυγδυθ ηπθϋκυθ Ϋθα πθ τηα αδ δκ κιέαμ, ηδαμ εαδ β Ϋεία β κυμ έθαδ πϊθ α γ δεά, εαδ η αφϋλκυθ Ϋθα ηάθυηα πδ υξέαμ, φσ κθ κ άλπαμ εα αφϋλθ δ πϊθ α θα υπ λθδεά δ δμ υ εκζέ μ κυ. Ωμ πλκμ βθ κηά κυμ, ΰ θδεϋμ ΰλαηηΫμ, α παλαητγδα δϋπκθ αδ απσ βθ αεσζκυγβ πζκεά (Cooper, Zipes, 1994): πκ κζά: αθαξυλβ β ά ικλέα κυ πλπ αΰπθδ ά πλκε δηϋθκυ θα φϋλ δ πϋλαμ Ϋθα εαγάεκθ, Ϋθα Ϋλΰκ, υξθϊ αθυπϋλίζβ κ. κβγκέ : ηυ βλδυ δμ υθϊη δμ, θ λϊδ μ, αυα πκυ ηδζκτθ, έθκυθ κθ πλπ αΰπθδ ά δϊφκλα υλα, κθ ίκβγκτθ βθ πκλ έα κυ ηπσ δα: κδ ξγλκέ, εαεϋμ υθϊη δμ πκυ υθαθ Ϊ κθ λσηκ κυ, η δμ κπκέ μ πλϋπ δ θα αθαη λβγ έ. λϊ β κυ άλπα: κ άλπαμ π λθϊ απσ δϊφκλ μ κεδηα έ μ, ίδυθ δ ΰεα Ϊζ δοβ, αθ δπαλα έγ αδ η κ εαεσ, ξλβ δηκπκέ δ ξθϊ ηα- α, πκθβλδϊ, α υλα πθ ίκβγυθ πλκε δηϋθκυ θα θα φϋλ δ πϋλαμ βθ απκ κζά κυ. υ υξδ ηϋθκ Ϋζκμ, σπκυ κ εαεσ πϊθ α δηπλ έ αδ. πδ υξέα κυ πλπ αΰπθδ ά υθάγπμ κ βΰ έ : α) ΰΪηκ, ί) απσε β β αΰαγυθ, ΰ) π βλέα εαδ κφέα, ) υθ υα ησμ πθ λδυθ Σα παλαητγδα έθαδ, πέ βμ, πζκτ δα τηίκζα πκυ, αεσηα εαδ αθ 30 Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/2011

5 ΓΟ Σ Ι ΣΩΝ Π Ρ ΜΤΘΙΩΝ πλκϋλξκθ αδ απσ δαφκλ δεϋμ π λδκξϋμ κυ εσ ηκυ, εφλϊακυθ δμ έ δ μ υηίκζδεϋμ αιέ μ. υξθϊ, πκζζϊ δαφκλ δεϊ τηίκζα εφλϊακυθ κ έ δκ φαδθση θκ, ηδαμ εαδ αθαφϋλκθ αδ αλξ υπδεϋμ δεσθ μ. θϊη α α τηίκζα πκυ υθαθ υθ αδ α παλαητγδα, ηπκλκτη θα δαελέθκυη λ δμ ία δεϋμ εα βΰκλέ μ (Brun, Pedersen, & Runderg, 1993): τηίκζα βμ Φτ βμ, σππμ Ϊ κμ, ιτζκ (α υθ έ β κ), υα (απ δεκθέακυθ α Ϋθ δε α) ΜαΰδεΪ/ ηυγκζκΰδεϊ τηίκζα, σππμ Ν λϊδ μ (εαζά δεσθα βμ ηβ Ϋλαμ πκυ έθ δ υλα) ΜΪΰδ μ (εαεά δεσθα βμ ηβ Ϋλαμ) Πκζδ δ ηδεϊ τηίκζα, σππμ Μβ λδϊ (εα α λκφδεά πζ υλϊ βμ α- υθ έ β βμ δεσθαμ ΰδα βθ ηβ Ϋλα), Ά ξβηκμ/β α ζφά/κμ (ουξδεά, πθ υηα δεά, π λδεά α ξάηδα), Υλυ σμ (πθ υηα δεσ γβ αυλσμ), αξ υζέ δ (κζκεζάλπ β κυ αυ κτ), α δζδϊμ (πα λδεά φδΰκτλα) θα υξθϊ παθαζαηίαθση θκ εαδ πλκ φδζϋμ γϋηα α παλαητγδα έθαδ β εϊγκ κμ βμ ουξάμ κθ εσ ηκ, β ηπ δλέα κυ α σηκυ β απά ηϋ π βμ ητβ βμ, α πλκίζάηα α εαδ α ηπσ δα πκυ αθ δη ππέα δ εαδ β αθααά β β βμ θσ β αμ (Cooper, 2007). κεδηα έα, πμ αθαπσ πα- κ ηϋλκμ βμ ηυγκπζα έαμ, κθ εσ ηκ πθ παλαηυγδυθ, υθ Ϋ αδ Ϊ- η α η β ηυβ δεά ζ δ κυλΰέα πκυ α παλαητγδα υπβλ κτθ. ΰ θδεϋμ ΰλαηηΫμ, σππμ αθαφϋλ δ β Robert, βθ δ αΰπΰά πθ παλαηυγδυθ πθ α ζφυθ Grimm (2006), «α παλαητγδα π λδΰλϊφκυθ Ϋθα πϋλα ηα αθαΰεαέκ εαδ τ εκζκ, υθ ηϋθκ η φαδθκη θδεϊ αεα σλγπ μ κεδηα έ- μ πκυ πϊθ α Ϋξ δ Ϋθα εαζσ Ϋζκμ. δ κλέα βμ κεδηα έαμ, θσμ πυ- υθκυ π λϊ ηα κμ υθ Ϋ αδ η Ϋθα πλαΰηα δεσ ΰ ΰκθσμ πκυ εαζ έ αδ θα αθ δη ππέ δ κ Ϊθγλππκμ βμ εαθκθδεάμ απάμ: βθ αθαΰεαέα εαδ υξθϊ κ υθβλά η Ϊία β απσ κ Ϋθα Ϊ δκ κ Ϊζζκ, απσ β ηδα βζδεέα βθ Ϊζζβ, η Ϊία β πκυ θ ηπκλ έ θα κζκεζβλπγ έ παλϊ ηϋ α απσ αθαΰεαέ μ εαδ πυ υθ μ η αηκλφυ δμ, πκυ κ βΰκτθ α δαεϊ βθ πέ- υιβ ηδαμ αζβγδθάμ πλδησ β αμ» ( ζ 17). 3. Η Λ δ κυλΰέα πθ παλαηυγδυθ: β κπ δεά βμ ουξκζκΰέαμ πζ δκθσ β α πθ παλαηυγδυθ πλαΰηα τ αδ ηδα δλϊ παθαζαηίαθση θπθ πλκίζβηα δευθ, σππμ γϋηα α εκδθπθδεκπκέβ βμ, υθαδ γβηα δεάμ αυ κθσηβ βμ, πλκίζβηα δεϋμ ξϋ δμ η κ π λδίϊζζκθ πκυ εϊγ παδ έ αθ δη ππέα δ εα Ϊ βθ δϊλε δα βμ ουξκεκδθπθδεάμ κυ αθϊπ υιβμ. τηφπθα η βθ ουξαθαζυ δεά πλκ Ϋΰΰδ β, κδ γ ηα δεϋμ πκυ, Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/

6 Σ ΤΡΟΤΛ ΟΤΛ Μ, Λ Ξ Ν ΡΟ-Σ Μ ΣΙΟ ΝΣΩΝΙΟΤ ηϋ π βμ ξλά βμ βμ υηίκζδεάμ ΰζυ αμ εαδ βμ η αφκλϊμ, πλαΰηα- τκθ αδ α π λδ σ λα παλαητγδα, έθαδ κδ αεσζκυγ μ (Bettelheim, 1995, Κκυλεκτ αμ, 2010): Άΰξκμ ΰεα Ϊζ δοβμ απσ κυμ ΰκθ έμ υΰελκτ δμ ηϋ α βθ κδεκΰϋθ δα, αθ δαβζέ μ α ζφυθ Κκδθπθδεά πλδησ β α, δα δεα έα αυ κθσηβ βμ πκ κξά αλθβ δευθ εαδ γ δευθ κδξ έπθ κυ αυ κτ εαδ πθ ΰκθΫπθ πσε β β ικυαζδεάμ αυ σ β αμ- πλκίζάηα α φβί έαμ ξϋ δμ παδ δκτ ΰκθδκτ (ηβ Ϋλαμ- εσλβμ, πα Ϋλα- ΰδκυ, εσλβμ- πα- Ϋλα) υθαδ γβηα δεά κζκεζάλπ β Όζα α εαζϊ παλαητγδα Ϋξκυθ θσβηα πκζζϊ πέπ α εαδ ίκβγκτθ κ παδ έ θα κηά δ βθ π λδεά εαδ ιπ λδεά κυ πλαΰηα δεσ β α. Υπλέμ θα απαδ έ αδ απσ κ β θσμ βγδεκτ δ Ϊΰηα κμ ά ληβθ έαμ, κ παδ έ αθαεαζτπ δ ησθκ κυ εαδ δαδ γβ δεϊ α ελυφϊ θκάηα α κυ παλαηυγδκτ, θκάηα α πκυ Ϋξκυθ βηα έα ΰδα κ έ δκ ηδα κηϋθβ ξλκθδεά δΰηά, αθϊζκΰα η κ Ϊ δκ βμ ουξκ υθαδ γβηα δεάμ κυ αθϊπ υιβμ (Bettelheim, 1995). Κα Ϊ Ϋθαθ ξ σθ ηαΰδεσ λσπκ, γα κζηκτ- αη θα πκτη, α παλαητγδα αθαΰθπλέακυθ δμ δα δεα έ μ πλέηαθ βμ βθ α κηδεά αθϊπ υιβ κυ εϊγ παδ δκτ εαδ παλϋξκυθ Ϋθα πλσ φκλκ Ϋ αφκμ πκυ πδ λϋπ δ βθ τθ β η κ δ υεκζυθ δεσ π λδίϊζζκθ (Winnicott, 2003) κυ παδ δκτ. Καγυμ α παλαητγδα αΰΰέακυθ εαέλδα αβ άηα α εαδ υθαδ γβηα δεϋμ ηπ δλέ μ βμ παδ δεάμ βζδεέαμ, εδθβ κπκδκτθ τεκζα, α παδ δϊ, κυμ ηβξαθδ ηκτμ βμ πλκίκζάμ εαδ βμ ατ δ βμ (Von Franz, 1996). Οδ υθαδ γβηα δεϋμ αυ Ϋμ δ λΰα έ μ, πκυ ζ δ κυλΰκτθ Ϋθα υηίκζδεσφαθ α δαεσ πέπ κ, δα λαηα έακυθ βηαθ δεσ λσζκ βθ σηβ β βμ ουξκ υθαδ γβηα δεάμ ηπ δλέαμ κυ παδ δκτ. Οδ δ κλέ μ πθ παλαηυγδυθ, πκυ εφλϊακθ αδ ηϋ α απσ βθ ΰζυ α, πέπ κ η αφκλϊμ εαδ υηίκζδευθ αθαπαλα Ϊ πθ, δ υεκζτθκυθ βθ αθϊπ υιβ βμ υηίκζδεάμ εϋοβμ, πθ δεαθκ ά πθ αθαπαλϊ α βμ εαδ βμ ουξδεάμ π ι λΰα- έαμ πθ ΰ ΰκθσ πθ βμ απάμ, πέπ κ φαθ α έαμ (Κκυλεκτ αμ, 2010), κδξ έα πκυ απκ ζκτθ βθ ίϊ β ΰδα βθ αθϊπ υιβ βμ βηδκυλΰδεάμ εϋοβμ εαδ υθαδ γβηα δεά θκβηκ τθβμ (Gottman, 2000). αφάΰβ β παλαηυγδυθ υηίϊζζ δ δ δαέ λα βθ αθϊπ υιβ βμ βηδκυλΰδεάμ φαθ α έαμ πθ παδ δυθ, πκυ ελέθ αδ γ η ζδυ βμ ΰδα βθ ουξκ υθαδ γβηα δεά κυμ υΰ έα. Σκ θα Ϋξ δ εαθ έμ φαθ α έα βηαέθ δ θα ξαέλ αδ Ϋθαθ 32 Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/2011

7 ΓΟ Σ Ι ΣΩΝ Π Ρ ΜΤΘΙΩΝ π λδεσ πζκτ κ, ηδα α δϊεκπβ εαδ αυγσληβ β λκά δεσθπθ, θα ίζϋπ δ κθ εσ ηκ βθ κζσ β Ϊ κυ (Elliade, 1991) κθ κθ δλδεσ εσ ηκ κυ παλαηυγδκτ, σπκυ σζα ε υζέ κθ αδ Ϋ- θαθ θ δϊη κ ξυλκ η αιτ φαθ α έαμ εαδ πλαΰηα δεσ β αμ, β ηαΰδεά εϋοβ κυ παδ δκτ ίλέ ε δ ηδα πλσ φκλβ δϋικ κ. ηαΰδεά κηά πθ παλαηυγδυθ πδ λϋπ δ α παδ δϊ θα εδθβγκτθ Ϋθαθ κθ δλδεσ εσ ηκ ξπλέμ π λδκλδ ηκτμ εαδ ηα αδυ δμ. ΠαλΪζζβζα κ παδ έ, ηϋ α απσ κυμ ηβξαθδ ηκτμ βμ ατ δ βμ εαδ βμ πλκίκζάμ, Ϋξ δ β υθα σ β α θα αθαΰθπλέ δ, θα εφλϊ δ η ζσΰκ α αλθβ δεϊ κυ υθαδ γάηα Ϊ, θα απκ- υ δ ηδα βηα έα α πλκ ππδεϊ λαυηα δεϊ ίδυηα α εαδ, θ Ϋζ δ, θα αθααβ ά δ εαδ θα ίλ δ Ϋθα θσβηα βθ απά κυ (Bettelheim, 1995). Μ Ϋθαθ εα αθκβ σ εαδ αφά λσπκ, α παλαητγδα απαθ κτθ γ η ζδυ β λπ άηα α πθ παδ δυθ εαδ δα βλκτθ κθ ηυβ δεσ κυμ ξαλαε άλα, εαγυμ η αφϋλκυθ βηαθ δεϋμ ΰθυ δμ εαδ πζβλκφκλέ μ ΰδα β απά (Κκυλεκτ αμ, 2010). Οδ δ κλέ μ πθ παλαηυγδυθ θ υθαηυθκυθ βθ πέ β πθ παδ δυθ βθ δεαθσ β Ϊ κυμ θα κηά κυθ βθ δεά κυμ πλκ ππδεσ β α παλϊ δμ ιπ λδεϋμ αθ δικσ β μ, δμ π λδεϋμ υΰελκτ δμ ά α α δϋικ α πκυ ίδυθκυθ. αυ άθ αελδίυμ β υθαηδεά Ϋΰε δ αδ β ΰκβ έα πθ παλαηυγδυθ. θϊη α δμ πκζζαπζϋμ ζ δ κυλΰέ μ πκυ πδ ζκτθ, α παλαητγδα πλκ φϋλκυθ ηδα απκ ζ ηα δεά έκ κ α παδ δϊ, υ αυ Ϊ θα ηπκλϋ- κυθ θα εφλϊ κυθ εαδ θα λαηα κπκδά κυθ α υπαλιδαεϊ-αθαπ υιδαεϊ κυμ Ϊΰξβ, δμ π λδεϋμ εαδ ιπ λδεϋμ κυμ υΰελκτ δμ, δμ αηφδίκζέ μ κυμ (Von Franz, 1996). Σα παλαητγδα έθκυθ Ϋθα θσβηα δμ π- λδεϋμ εαδ ιπ λδεϋμ υΰελκτ δμ πκυ ίδυθκυθ α παδ δϊ Ϋθαθ πκζτπζκεκ, αεα αθσβ κ υξθϊ εαδ ΰ ηϊ κ υ εκζέ μ εσ ηκ. Μ βθ γ δεά Ϋεία β πθ δ κλδυθ κυμ, εα αφϋλθκυθ θα εα υθϊακυθ κυμ φσίκυμ πκυ ίδυθκθ αδ δϊφκλα αθαπ υιδαεϊ Ϊ δα, εαγβ υξϊακυθ ππμ κ Ϊΰθπ κ ηπκλ έ θα ΰέθ δ ΰθπ σ εαδ υηίϊζζκυθ βθ ΰεαγέ λυ β ηδαμ υλτ λβμ, γ δεάμ πλκκπ δεάμ ΰδα β απά θυ παλϊζζβζα απαθ κτθ ηδα ίαγδϊ αθϊΰεβ κυ παδ δκτ ΰδα δεαδκ τθβ (Bettelheim, 1995). α παλαητγδα αθαΰθπλέα αδ β πκζυπζκεσ β α βμ αθγλυπδθβμ φτ- βμ, σπκυ κ εαζσ εαδ κ εαεσ υθυπϊλξκυθ. Σα πλσ ππα α παλαητγδα θ Ϋξκυθ εαζϋμ εαδ εαεϋμ δ δσ β μ αυ σξλκθα, σππμ σζκδ Ϋξκυη βθ πλαΰηα δεσ β α. π δ ά β πσζπ β ευλδαλξ έ κ ηυαζσ κυ παδ- δκτ, αυ σ κ κδξ έκ πδελα έ εαδ α παλαητγδα. θα πλσ ππκ έθαδ έ εαζσ έ εαεσ, πκ Ϋ εϊ δ θ δϊη κ. Γδα παλϊ δΰηα β ηέα α λφά έθαδ θϊλ β εαδ λΰα δεά, κδ Ϊζζ μ εαεϋμ εαδ ηπϋζ μ, κ Ϋθαμ ΰκθδσμ έθαδ εαζσμ κ Ϊζζκμ εαεσμ. παλϊγ β αθ δγϋ πθ πδ λϋπ δ τεκζα κ Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/

8 Σ ΤΡΟΤΛ ΟΤΛ Μ, Λ Ξ Ν ΡΟ-Σ Μ ΣΙΟ ΝΣΩΝΙΟΤ παδ έ θα εα αθκά δ β η αιτ κυμ δαφκλϊ, πλϊΰηα πκυ γα υ εκζ υσ- αθ θα εϊθ δ αθ α πλσ ππα ά αθ πδκ εκθ Ϊ βθ πλαΰηα δεά απά. πδπζϋκθ, κδ πδζκΰϋμ ατ δ βμ κυ παδ δκτ βλέακθ αδ σξδ σ κ κ π σ Ϋθαθ δ κυ ζαθγα ηϋθκυ, αζζϊ ευλέπμ κ πκδκ πλσ ππκ κυ έθαδ υηπαγβ δεσ εαδ πκδκ αθ δπαγβ δεσ. Ό κ πδκ απζσμ εαδ υγτμ έθαδ Ϋθαμ εαζσμ ξαλαε άλαμ, σ κ υεκζσ λκ έθαδ θα αυ δ έ κ παδ έ ηααέ κυ εαδ θα απκλλέο δ κ εαεσ. υθάγπμ, κ παδ έ αυ έα αδ η κθ εαζσ ά- λπα σξδ ζσΰπ βμ εαζκ τθβμ κυ, αζζϊ ΰδα έ β εα Ϊ α β κυ άλπα α- ε έ πϊθπ κυ γ δεά Ϋζιβ. Ω σ κ, ιαδ έαμ κυ πζκτ δκυ υζδεκτ πθ παλαηυγδυθ η κυμ δϊφκλκυμ άλπ μ (εαζκτμ εαδ εαεκτμ) εαδ δμ π λέπζκε μ εα α Ϊ δμ πκυ αυ κέ ίδυθκυθ, κ παδ έ Ϋξ δ β υθα σ β α θα αυ δ έ εαδ η αλθβ δεϊ πλσ υπα-άλπ μ, πκυ ι φ τΰκυθ απσ κυμ βγδεκτμ π λδκλδ ηκτμ πθ ΰκθΫπθ, φσ κθ αυ ά β ατ δ β απαθ Ϊ υΰε ελδηϋθ μ αθϊΰε μ βμ ουξκ υθαδ γβηα δεάμ κυ αθϊπ υιβμ. ΚΪπκδ μ απσ δμ ία δεϋμ πδγυηέ μ, υθαδ γάηα α, παλκληά δμ εαδ αθϊΰε μ πθ παδ δυθ, πκυ υξθϊ ηπκ έακθ αδ θα εφλα κτθ εαδ εα α- Ϋζζκθ αδ κθ εσ ηκ βμ εαγβη λδθσ β αμ απσ α ΰκθ ρεϊ πλσ υπα, απκ ζκτθ αΰαπβηϋθ μ γ ηα δεϋμ δμ δ κλέ μ πθ παλαηυγδυθ. κθ α φαζά ξυλκ βμ φαθ α έαμ, α παδ δϊ ηπκλκτθ θα Ϋλγκυθ παφά η σζκ αυ σ κ φϊ ηα πθ «απαΰκλ υηϋθπθ», εκ δθυθ υθαδ γβηϊ πθαθ δ λϊ πθ εαδ αλθβ δευθ εφϊθ πθ βμ απάμ, κυ αυ κτ εαδ πθ Ϊζζπθ, ξπλέμ θα υφέ αθ αδ δμ κ υθβλϋμ υθϋπ δ μ βμ εαγβη λδθσ β αμ ά θα δα αλϊ αδ β αέ γβ β βμ πλαΰηα δεσ β αμ εαδ β ξϋ β πθ παδ δυθ η κυμ βηαθ δεκτμ Ϊζζκυμ απσ κθ εσ ηκ πθ θβζέεπθ (Bettelheim, 1995). 4. Θ δεϋμ πδ λϊ δμ βμ αφάΰβ βμ παλαηυγδυθ Σα δϊφκλα αφβΰβηα δεϊ ηϋ α σππμ κδ δ κλέ μ, κδ η αφκλϋμ, κδ ητγκδ εαδ α παλαητγδα α εκτθ ηδα βηαθ δεά ουξκπαδ αΰπΰδεά πέ λα β βθ αθϊπ υιβ πθ παδ δυθ. Οδ ξθδεϋμ βμ αφάΰβ βμ ηπκλκτθ θα υηίϊζζκυθ απσ βθ θ λΰκπκέβ β πκδεέζζπθ ουξκζκΰδευθ δ λΰα δυθ, σ- ππμ β φαθ α έα, β ηθάηβ, β πλκ κξά Ϋπμ βθ δ τλυθ β βμ θ λΰβ δεάμ εκδθπθδεκ-βγδεάμ ε δεσ β αμ κυ αελκα ά (Πκυλεσμ, 2010). Ο Egan (1999) υπκ βλέα δ σ δ α εζα δεϊ παλαητγδα Ϋξκυθ βηαθ δεά τθαηβ κ θα α εκτθ β φαθ α έα πθ ηδελυθ παδ δυθ κ πζαέ- δκ βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ, θυ β λαηα κπκέβ β δ κλδυθ ηπκλ έ θα ζ δ- κυλΰά δ πμ ηδα πλυδηβ ηκλφά δ α εαζέαμ εαδ ηϊγβ βμ ηϋ α κ 34 Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/2011

9 ΓΟ Σ Ι ΣΩΝ Π Ρ ΜΤΘΙΩΝ ξκζδεσ πζαέ δκ. πσ Ϋλ υθ μ φαέθ αδ ππμ β αφάΰβ β παλαηυγδυθ εαδ δ κλδυθ, εαγυμ εαδ β παφά πθ παδ δυθ η Ϋθα υλτ φϊ ηα ε δηϋθπθ απσ βθ παλα κ δαεά ζκΰκ ξθέα, υηίϊζζ δ : Καζτ λβ ΰθυ β κυ αυ κτ εαδ πθ Ϊζζπθ, αθϊπ υιβ βμ υθαδ- γβηα δεάμ θκβηκ τθβμ (Mello, 2001) θϊπ υιβ υΰδκτμ αυ καθ έζβοβμ (Paley, 1990), αέ γβ βμ βμ αυ- σ β αμ τιβ β βμ φαθ α έαμ (Gallas, 1994), θϊπ υιβ ηδαμ αθγλυπδθβμ βγδεάμ (Zipes, 1997) θέ ξυ β βμ πκζδ δ ηδεάμ υαδ γβ έαμ (McCabe, 1997) σ αθ α παδ δϊ ε έγ θ αδ αφάΰβ β δ κλδυθ απσ δαφκλ δεϊ πκζδ δ ηδεϊ πζαέ δα βη δυθ αδ π σ κ, ππμ ζέΰ μ Ϋλ υθ μ Ϋξκυθ δ ιαξγ έ κ υΰε ελδηϋθκ κηϋα, εαγυμ β πέ λα β βμ αλξαέαμ παλϊ κ βμ βμ αφβΰβηα- δεάμ Ϋξθβμ βθ ουξδεά αθϊπ υιβ πθ παδ δυθ εαδ βθ αθϊπ υιβ ηαγβ- δαευθ δεαθκ ά πθ έθαδ τ εκζκ θα η ζ βγ έ η αυ βλϊ πδ βηκθδεϊ ελδ άλδα (Κκυλεκτ αμ, 2010). θ ι Ϊ κυη βθ παΰεσ ηδα δ κλέα βμ πλκφκλδεάμ αφάΰβ βμ, υπσ ηδα υλτ λβ κπ δεά, γα κτη ππμ αθαφαέθκθ αδ υκ έ β αφάΰβ βμ η εκπσ βθ ουξδεά υΰ έα: αυ σ πκυ απκ- εκπ έ βθ δα άλβ β βμ ουξδεάμ υΰ έαμ εαδ λα πλκζβπ δεσ πέπ - κ εαδ αυ σ πκυ κξ τ δ βθ απκεα Ϊ α β βμ ουξδεάμ υΰ έαμ εαδ ζ δ κυλΰ έ πμ γ λαπ υ δεσ ηϋ κ (Π ζα ΰσμ, 2007). 5. Τκ Παλαητγδ κ ξυλκ βμ δ δεάμ ΰπΰάμ Ο ξυλκμ βμ δ δεάμ αΰπΰάμ π λδζαηίϊθ δ δ δεϊ ξ δα ηϋθα επαδ- υ δεϊ πλκΰλϊηηα α, πλκ αληκ ηϋθα α δ δαέ λα ξαλαε βλδ δεϊ, δμ δεαθσ β μ εαδ δμ υ εκζέ μ κυ παδ δκτ. θ πηϊ π β π σ κ πθ παδ δυθ η δ δεϋμ επαδ υ δεϋμ αθϊΰε μ απκ ζ έ υξθϊ Ϋθα τ- εκζκ ίάηα ΰδα βθ εκδθπθέα ηαμ, εαγυμ β αθ έ α β υθδ Ϊ Ϋθα τθβγ μ φαδθση θκ εα Ϊ β δα δεα έα απκ κξάμ βμ δαφκλ δεσ β αμ ( θ πθέκυ, 2008). Ϋθα επαδ υ δεσ πζαέ δκ πκυ πλκ αθα κζέα αδ βθ εα τγυθ β βμ δ τλυθ βμ πθ υθαδ γβηϊ πθ απκ κξάμ, α εζα δεϊ παλαητγδα υθδ κτθ Ϋθα αθ ε έηβ κ ίκάγβηα ΰδα κθ παδ αΰπΰσ πλκε δηϋθκυ θα ηδζά δ ΰδα κ αά βηα βμ αθαπβλέαμ εαθκθδεϊ παδ δϊ. Σκ ζαρεσ παλαητγδ ηπκλ έ θα απκ ζϋ δ, πέ βμ, Ϋθα βηαθ δεσ λΰαζ έκ α ξϋλδα πθ δ δευθ παδ αΰπΰυθ, ηπζκυ έακθ αμ δμ δ αε δεϋμ πλα- Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/

10 Σ ΤΡΟΤΛ ΟΤΛ Μ, Λ Ξ Ν ΡΟ-Σ Μ ΣΙΟ ΝΣΩΝΙΟΤ ε δεϋμ πκυ υδκγ κτθ, η σξκ βθ δ υεσζυθ β βμ Ϋθ αιβμ, θ πηϊ- π βμ, εκδθπθδεκπκέβ βμ εαδ σθπ βμ κυ αδ γάηα κμ βμ αυ κθκηέαμ κυ παδ δκτ η δ δεϋμ επαδ υ δεϋμ αθϊΰε μ (Ϊζηκθ, 2006). Όππμ αθαφϋλ δ κ Π ζα ΰσμ (2007), κ ζαρεσ παλαητγδ υθδ Ϊ κ πζϋκθ εα Ϊζζβζκ ζκΰκ ξθδεσ έ κμ πλκε δηϋθκυ κ παδ αΰπΰσμ θα θδ- ξτ δ βθ αυ κπ πκέγβ β πθ παδ δυθ η δ δεϋμ αθϊΰε μ εαδ θα κυμ θα ίκβγά δ κθ αΰυθα κυμ ΰδα πλκ αληκΰά εαδ αθαπζάλπ β. Ο/β άλπαμ/βλπέ α κυ παλαηυγδκτ, σππμ έ αη, έθαδ υθάγπμ κ ηδελσ λκ εαδ π λδφλκθβηϋθκ παδ έ βμ κδεκΰϋθ δαμ, φϋλ δ υξθϊ εϊπκδ μ ουξδεϋμ ά πηα δεϋμ δ δκηκλφέ μ: αυ ά β φαδθκη θδεά α υθαηέα κυ άλπα/ βμ βλπέ αμ δ υεκζτθ δ βθ ατ δ β πθ παδ δυθ η δ δεϋμ επαδ υ- δεϋμ αθϊΰε μ, εαγυμ εαδ αυ Ϊ Ϋξκυθ αθαπσφ υε α Ϋλγ δ αθ δηϋ ππα η δμ τ εκζ μ εα α Ϊ δμ βμ απσλλδοβμ εαδ π λδγπλδκπκέβ βμ, βθ δϊλε δα βμ απάμ κυμ. εαγαλσ β α εαδ απζκρεσ β α κυ ξαλαε άλα πθ βλυπθ, πμ Ϋθα κηδεσ κδξ έκ πκυ εαγδ Ϊ α παλαητγδα δ δαέ λα βηκφδζά α παδ δϊ, απαθ Ϊ βθ ζκΰδεά βμ εϋοβμ κυ παδ δκτ εαδ πδ λϋπ δ βθ ατ δ β, ηδα ζ δ κυλΰέα δ δαέ λα βηαθ δεά ΰδα βθ σηβ- β βμ ουξκ υθαδ γβηα δεάμ κυ ηπ δλέαμ (Bettelheim, 1995). ΜΫ π πθ παλαηυγδυθ η αφϋλ αδ, πέ βμ, κ ηάθυηα ππμ υθα κέ θ έθαδ ησθκ α η ΰΪζα ά υπ λφυ δεϊ σθ α αζζϊ εαδ α ηδελϊ παδ δϊ εαδ ηδελϊ αυα, θυ παλϊζζβζα, ηϋ α απσ βθ γ δεά Ϋεία β βθ δ κλέα κυ άλπα, θ αζϊα αδ Ϋθα ηάθυηα αδ δκ κιέαμ δμ εαλ δϋμ πθ παδ δυθ. ΜΫ α απσ βθ πδ υξέα κυ άλπα Ϋθαθ δ πθ υ εκζδυθ, βθ υπϋλία β εαευθ υθϊη πθ εαδ πθ αλξδεϊ αθυπϋλίζβ πθ ηπκ έπθ, α παλαητγδα πλκ λϋπκυθ κ παδ έ η δ δεϋμ αθϊΰε μ θα αθαζϊί δ λϊ β εαδ θα υθ ξέ δ δμ πλκ πϊγ δ μ κυ, παλϊ δμ αθ δικσ β μ πκυ υθαθ Ϊ κθ εαγβη λδθσ εσ ηκ. ΠαλΪζζβζα, δαί ίαδυθκυθ ππμ υπϊλξ δ ίκάγ δα εαδ θέ ξυ β σπκδκθ πλκ παγ έ εαδ αΰπθέα αδ, θυ πζβλκφκλκτθ α παδ δϊ ΰδα β βηαθ δεά αιέα βμ η αησλφπ βμ, πκυ ηπκλ έ θα Ϋλγ δ ηϋ α απσ βθ πθ υηα δεά εαδ ουξδεά κζκεζάλπ β, βθ αΰϊπβ εαδ αζζβζκςπκ άλδιβ (Π ζα ΰσμ, 2007). κ πζαέ δκ βμ δ δεάμ ΰπΰάμ, α παλαητγδα, ηπκλκτθ θα αιδκπκδβγκτθ, πμ ία δεά ά υηπζβλπηα δεά ξθδεά, εαζτπ κθ αμ πκδεέζκυμ ουξκπαδ αΰπΰδεκτμ σξκυμ παδ δϊ η υθαδ γβηα δεϋμ, ουξκεκδθπθδεϋμ υ εκζέ μ ά δ δεϋμ αθϊΰε μ. πέ παλα έΰηα δ, β ξλά β πθ παλαηυγδυθ ηπκλ έ θα αιδκπκδβγ έ η σξκ: α) βθ αθϊπ υιβ αθαΰθπ δεάμ δεαθσ β αμ εαδ ί ζ έπ β πθ δεαθκ ά πθ αθαπαλϊ α βμ παδ δϊ η θκβ δεά υ Ϋλβ β ά τθ λκηκ Down, ί) βθ θέ ξυ β πδεκδθπθδαευθ εαδ υηίκζδευθ ιδκ ά πθ εαγυμ εαδ βθ δεαθσ β α ΰδα παδξθέ δ εαδ 36 Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/2011

11 ΓΟ Σ Ι ΣΩΝ Π Ρ ΜΤΘΙΩΝ δϊ λα β, παδ δϊ απσ κ αυ δ δεσ φϊ ηα, ΰ) βθ αθϊπ υιβ βμ δαπλκ ππδεάμ εαδ θ κπλκ ππδεάμ θκβηκ τθβμ ξαλδ ηα δεϊ παδ δϊ, ) βθ εαζζδϋλΰ δα δεαθσ β αμ αθϊΰθπ βμ εαδ ΰλαφάμ επφϊ παδ δϊ, η ξλά β παλαηυγδυθ-δ κλδυθ βθ θκβηα δεά ΰζυ α, αθϊπ υιβ βμ πδεκδθπθέαμ η αιδκπκέβ β πθ δεσθπθ κυ παλαηυγδκτ εαδ ) αθϊπ υιβ βμ φαθ α έαμ παδ δϊ η τθ λκηκ Asperger πκυ Ϋξκυθ υ εκζέ μ βθ αθ έζβοβ θθκδυθ, β τθ β δ υθ εαδ βθ πλσ ζβοβ ηδαμ κζκεζβλπηϋθβμ κπ δεάμ. Οδ ουξκπαδ αΰπΰδεϋμ παλ ηίϊ δμ ηπκλ έ θα ΰέθκυθ κηα δεσ εαδ α κηδεσ πζαέ δκ, σ κ κ ξυλκ κυ ξκζ έκυ εαδ σ κ εαδ βμ κδεκΰϋθ δαμ (Κκυλεκτ αμ, 2010). δϊφκλκδ ΰ θδεκέ εαδ πδηϋλκυμ σξκδ ηπκλκτθ γκτθ, η ίϊ β κθ δ δεσ πζβγυ ησ πθ παδ δυθ εαδ δμ δ δαέ λ μ αθϊΰε μ κυμ. κθ υλτ- λκ ξυλκ βμ δ δεάμ αΰπΰάμ, β αιδκπκέβ β πθ παλαηυγδυθ ηπκλ έ θα υηίϊζζ δ, υθκπ δεϊ, α αεσζκυγα (Bettelheim, Brun, Pedersen & Runderg Cattanach, Κκυλεκτ αμ, Ϊζηκθ, 2006): θέ ξυ β βμ Γζπ δεάμ θκβηκ τθβμ- ιδκ ά πθ: ικδε έπ β η κθ πλκφκλδεσ & ΰλαπ σ ζσΰκ, ί ζ έπ β αθαΰθπ δευθ δεαθκ ά πθ θϊπ υιβ ιδκ ά πθ εα αθσβ βμ: Κα αθσβ β πθ ξϋ πθ η αιτ πλκ υππθ, ΰ ΰκθσ πθ, πλϊι πθ εαδ υθ π δυθ υθαδ γβηα δεά θκβηκ τθβ: θαΰθυλδ β εαδ Ϋεφλα β υθαδ γβηϊ πθ αυ κτ εαδ Ϊζζπθ, π ι λΰα έα πυ υθπθ υθαδ γβηϊ πθ θϊπ υιβ φαθ α έαμ & υηίκζδεάμ εϋοβμ: ικδε έπ β η υηίκζδεκτμ εαδ η αφκλδεκτμ λσπκυμ Ϋεφλα βμ θϊπ υιβ Κκδθπθδευθ ιδκ ά πθ: παφά εαδ πδεκδθπθέα η Ϊζζκυμ, θέ ξυ β πδεκδθπθδαευθ ιδκ ά πθ βηδκυλΰδεά αυ κϋεφλα β: θϊπ υιβ εδθαδ γβ δεάμ θκβηκ τθβμ, ουξκεδθβ δευθ ιδκ ά πθ, δεαθκ ά πθ παδξθδ δκτ, βηδκυλΰδεσ β- α θαΰθυλδ β εαδ Ϋεφλα β υθαδ γβηϊ πθ: π ι λΰα έα υθαδ γβηϊ πθ, θ κουξδευθ υΰελκτ πθ, ίδπηϊ πθ αζζϊ εαδ υ εκζδυθ πκυ υθκ τκυθ βθ δ δαδ λσ β α πθ παδ δυθ, αθαΰθυλδ β υθαδ- γβηϊ πθ Ϊζζκυμ- θ υθαέ γβ β Σβθ αθϊπ υιβ εαδ εαζζδϋλΰ δα πθ πκζζαπζυθ τππθ θκβηκ τθβμ (Gardner, 2008), πμ σξκ πκυ γα Ϋπλ π θα έγ αδ εϊγ ουξκπαδ αΰπΰδεσ πζαέ δκ, ηπκλ έ θα υπβλ ά δ η γ δεϊ απκ ζϋ ηα α β αιδκπκέβ β πθ ζαρευθ εαδ εζα δευθ παλαηυγδυθ. αθϊπ υιβ εαδ Ϊζζπθ π υξυθ βμ θκβηκ τθβμ πϋλαθ βμ ζκΰδεκ-ηαγβηα δεάμ εαδ ΰζπ δεάμ ελέθ αδ κυ δα δεάμ βηα έαμ ΰδα βθ πδ υξά πλκ αληκΰά εαδ υΰδά α- Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/

12 Σ ΤΡΟΤΛ ΟΤΛ Μ, Λ Ξ Ν ΡΟ-Σ Μ ΣΙΟ ΝΣΩΝΙΟΤ θϊπ υιβ πθ παδ δυθ, σπκδκ φϊ ηα ι ζδε δεκτ α έκυ εαδ αθ ηπέπ κυθ. υ βηα δεά παφά πθ παδ δυθ η δμ εζα δεϋμ δ κλέ μ πθ παλαηυγδυθ, ηϋ α απσ βθ Ϋξθβ βμ πλκφκλδεάμ αφάΰβ βμ, δ υεκζτθ δ εαδ θδ ξτ δ βθ παλϊζζβζβ αθϊπ υιβ πθ δαφκλ δευθ τππθ θκβηκ- τθβμ, αθϊζκΰα η κθ δ δαέ λκ υθ υα ησ πκυ εα Ϋξ δ κ εϊγ παδ έ (Π ζα ΰσμ, 2007). Υλ δϊα αδ π σ κ θα αθαφ λγ έ ππμ αθ εαδ κ Ϊ- εκυ ηα δ κλδυθ εαδ παλαηυγδυθ υθδ Ϊ ηδα υξϊλδ β ουξαΰπΰδεά λα βλδσ β α, ΰδα α παδ δϊ η δ δεϋμ επαδ υ δεϋμ αθϊΰε μ ηπκλ έ θα απκ ζ έ Ϋθα τ εκζκ, αθ σξδ υξθϊ αεα σλγπ κ, ΰξ έλβηα ιαδ έαμ πθ δαφσλπθ ΰθπ δευθ, υηπ λδφκλδευθ ά πδεκδθπθδαευθ υ εκζδυθ πκυ αθ δη ππέακυθ (Crimmens, 2006). Γδα κ ζσΰκ αυ σ, ξλ δϊα αδ κ δ δεσμ παδ αΰπΰσμ θα ζαηίϊθ δ υπσοβ κυ δμ δ δαέ λ μ αθϊΰε μ εαδ βθ αθαπ υιδαεά βζδεέα βμ κηϊ αμ βθ κπκέα απ υγτθ αδ εαδ θα πλκ αλησα δ εα Ϊζζβζα βθ αφάΰβ ά κυ. αφάΰβ β πθ παλαηυγδυθ έθαδ εσπδηκ θα ΰέθ αδ ηβηα δεϊ εαδ παλϊζζβζα θα ηπζκυ έα αδ η δϊφκλκυμ βηδκυλΰδεκτμ λσπκυμ, σππμ δεκθδεά αφάΰβ β, εσηδεμ, εφλα δεϋμ Ϋξθ μ, λϊηα, εκυεζκγϋα λκ ε.ϊ. (Martinovich, 2006). θαμ, υξθϊ, πλκ φδζάμ λσπκμ, η κθ κπκέκθ α παδ δϊ η δ δεϋμ επαδ υ δεϋμ αθϊΰε μ ηπκλκτθ θα εα αθκά κυθ κ εϊγ παλαητγδ, έθαδ ηϋ α απσ βθ αθαπαλϊ α β ά ηϋ π βμ παλα άλβ βμ Ϊζζπθ πκυ αθαπαλδ κτθ ά/εαδ λαηα κπκδκτθ βθ δ κλέα κυ παλαηυγδκτ. Κα Ϊ βθ παφά πθ παδ δυθ η κθ εσ ηκ πθ εζα δευθ παλαηυγδυθ, γα πλϋπ δ θα θδ ξτ αδ β θ λΰβ δεά κυμ υηη κξά υ θα απκεκηέακθ αδ σ κ κ υθα σθ π λδ σ λα κφϋζβ. Μδα απσ δμ πκζζϋμ υθα σ β μ υηη κξάμ ηδα δ κλέα έθαδ ηϋ π βμ ξθδεάμ κυ παδιέηα κμ λσζπθ: κ παέιδηκ θσμ λσζκυ έθ δ βθ υεαδλέα α παδ δϊ θα ι λ υθά κυθ, η Ϋθαθ η αφκλδεσ λσπκ, α δϊφκλα ουξκ υθαδ- γβηα δεϊ γϋηα α πκυ, υθ δ β Ϊ ά α υθ έ β α, κτμ απα ξκζκτθ. θ σμ γ λαπ υ δευθ πζαδ έπθ, π σ κ, ξλ δϊα αδ θα πδ βηαθγ έ ππμ β πδζκΰά λσζκυ έθαδ γ η ζδυ βμ βηα έαμ θα ΰέθ αδ απσ κ έ δκ κ παδ έ εαδ, εϊγ π λέπ π β, θα απκφ τΰ αδ κ Ϋηη κμ υΰ θδεσμ ιαθαΰεα ησμ, απσ κθ παδ αΰπΰσ ά γ λαπ υ ά, ΰδα βθ αθϊζβοβ θσμ υΰε ελδηϋθκυ τπκυ λσζκυ (Crimmens, 2006). ΜΫ α απσ βθ α φϊζ δα κυ λσζκυ εαδ βθ αδ γβ δεά απσ α β, κ παδ έ ηπκλ έ θα ηδζά δ ΰδα πυ υθα υθαδ γάηα α η Ϋθαθ Ϋηη κ λσπκ, αθ θα ηδζϊ ΰδα εϊπκδκθ Ϊζζκθ (β αξ κπκτ α αδ γϊθ αδ, α υθαδ γάηα α βμ εαεδϊμ ηϊΰδ αμ έθαδ). δ α παδ δϊ, ξπλέμ θα ηδζκτθ ΰδα α δεϊ κυμ υθαδ- γάηα α, ζαηίϊθκυθ ηϋ π πθ παλαηυγδυθ κ ζ ιδζσΰδκ ΰδα θα αλγλυ- κυθ ζϋι δμ α δεϊ κυμ υθαδ γάηα α, αθ εϊπκδα δΰηά απκφα έ- 38 Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/2011

13 ΓΟ Σ Ι ΣΩΝ Π Ρ ΜΤΘΙΩΝ κυθ θα κ εϊθκυθ (Fox Eades, 2006). Σκ υζδεσ πθ παλαηυγδυθ απκ ζ έ ηδα πζκτ δα πβΰά Ϋηπθ υ βμ ΰδα βθ αιδκπκέβ β πκδεέζπθ ουξκπαδ αΰπΰδευθ εαδ ουξκγ λαπ υ δευθ ξθδευθ. θϊζκΰα η κυμ δ δεκτμ σξκυμ πκυ έγ θ αδ εϊγ φκλϊ, α παλαητγδα ηπκλκτθ θα αιδκπκδβγκτθ αθ ζυθ αμ ξθδεϋμ απσ ηδα πζκτ- δα ΰεΪηα, σππμ (Fox Eades, Gersie & King, Martinovich, Σ δζδηϋθβ, 2004): - φάΰβ β ά εφλα δεά αθϊΰθπ β κυ παλαηυγδκτ απσ κθ παδ αΰπΰσ υηη κξά πθ παδ δυθ βθ αφάΰβ β θα δάΰβ β παλαηυγδκτ απσ α παδ δϊ θα λκπά βθ ιϋζδιβ κυ παλαηυγδκτ βηδκυλΰέα ηδαμ θϋαμ δ κλέαμ η Ϋηπθ υ β απσ κ παλαητγδ - υαά β β & π ι λΰα έα κυ παλαηυγδκτ: λπ ά δμ εα αθσβ βμ θθκδυθ εαδ ΰ ΰκθσ πθ αιδθσηβ β δεσθπθ εα Ϊ ξπλδεά εαδ ξλκθδεά δλϊ - δεα δεά Ϋεφλα β: ΚκζζΪα πΰλαφδεά: υγσληβ μ απΰλαφδϋμ, δεκθκΰλϊφβ β Ϋ κδηπθ δεσθπθ Κα α ε υϋμ: ηϊ ε μ ΰδα κυμ άλπ μ κυ παλαηυγδκτ, εκ κτηδα, εβθδεϊ παλαηυγδκτ, ηαλδκθϋ μ Θ α λδεσ λυη θκ: Θ α λδεσ παδξθέ δ, ΚκυεζκγΫα λκ - λαηα κπκέβ β βμ δ κλέαμ ά εβθυθ απσ κ παλαητγδ πηα δεά αδ γβ βλδαεά Ϋεφλα β Μκυ δεά Ϋεφλα β Πλκίκζδεσ παδξθέ δ Παδξθέ δ λσζπθ αιδκπκέβ β πθ παλαηυγδυθ, σ κ γ λαπ υ δεϊ σ κ εαδ ουξκπαδ αΰπΰδεϊ πζαέ δα, φϋλ δ κ πέε θ λκ βμ δα δεα έαμ κ παδ έ, πκυ έθαδ κ υ λκμ πυλάθαμ βμ βηδκυλΰδεσ β αμ (Jennings, 2005). υθα σ β α πηα δεάμ-ουξδεάμ Ϋεφλα βμ εαδ β αθϊπ υιβ βμ βηδκυλΰδεσ β αμ υθδ κτθ γ η ζδαεκτμ σξκυμ γ λαπ υ δευθ παλ ηίϊ πθ πκυ πλκ ίζϋπκυθ βθ κζσπζ υλβ αθϊπ υιβ κυ παδ δκτ. κ ξυλκ πθ γ λαπ δυθ ηϋ π βμ Ϋξθβμ, σππμ β λαηα κγ λαπ έα εαδ β παδΰθδκγ λαπ έα, α παλαητγδα εαδ κδ δ κλέ μ, πμ δ δαέ λα πλκ φδζ έμ γ ηα δεϋμ, υθδ κτθ Ϋθα πζκτ δκ υζδεσ αιδκπκέβ βμ εα Ϊ βθ ουξκγ λαπ υ δεά παλϋηία β ά/εαδ ηοτξπ β, λΰα έα η παδ δϊ εαδ θάζδε μ. Οδ εφλα δεϋμ εαδ βηδκυλΰδεϋμ γ λαπ έ μ ηπκλκτθ θα αθ απκελδγκτθ γ δεϊ Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/

14 Σ ΤΡΟΤΛ ΟΤΛ Μ, Λ Ξ Ν ΡΟ-Σ Μ ΣΙΟ ΝΣΩΝΙΟΤ δμ πκζυ δϊ α μ αθϊΰε μ πθ παδ δυθ πκυ ηφαθέακυθ ηαγβ δαεϋμ υ εκζέ μ, ουξδεϋμ υ ζ δ κυλΰέ μ ά/εαδ υθαδ γβηα δεϋμ εαδ ουξκεκδθπθδεϋμ υ εκζέ μ, εαγυμ αιδκπκδκτθ δμ υθαδ γβηα δεϋμ, ΰθπ δεϋμ εαδ εδθβ δεϋμ ιδσ β μ κυ α σηκυ εαδ εδθβ κπκδκτθ κζσεζβλβ βθ πλκ ππδεσ β Ϊ κυ (Wengrower, 2001). Όππμ ξαλαε βλδ δεϊ αθαφϋλ δ κ Vygotsky (1971/2010), «β Ϋξθβ έθαδ ηδα ηϋγκ κμ ΰδα βθ απσε β β δ κλλκπέαμ η αιτ κυ αθγλυπκυ εαδ κυ εσ ηκυ κυ, δμ πδκ ελέ δη μ εαδ απκφα δ δεϋμ δΰηϋμ βμ απάμ κυ» ( ζ166). α πζαέ δα βμ βη λδθάμ επαέ υ βμ πκυ λϋφ δ, η δ δαέ λβ Ϋηφα β, κ ίζϋηηα βμ βθ αθϊπ υιβ θκβ δευθ δεαθκ ά πθ αζζϊ εαδ δ- δαέ λα κ ξυλκ βμ δ δεάμ ΰπΰάμ, ε δηκτη ππμ β ξλά β εαδ β α- ιδκπκέβ β πθ παλαηυγδυθ ηπκλ έ θα πδ ζϋ δ Ϋθα Ϋλΰκ αθ ε έηβ βμ αιέαμ, παλϋξκθ αμ α παδ δϊ πζκτ δ μ υεαδλέ μ ΰδα βηδκυλΰδεσ β α: υεαδλέ μ πκυ β Ϊ εβ β πθ ξθυθ πλκ φϋλ δ σ κυμ ακυθ αυγ θ δεϊ πλκμ Ϋθαθ λσπκ πλκ ππδεάμ αυ σ-ϋεφλα βμ (Winnicott, 2003). VI. θ εα αεζ έ δ υθκοέακθ αμ, γα ζϋΰαη ππμ κ παλαητγδ έθαδ β πλυ δ β ηκλφά η βθ κπκέα κ παδ έ ηαγαέθ δ θα δαίϊα δ κ ηυαζσ κυ η βθ ΰζυ α πθ δεσθπθ- υηίσζπθ, β ησθβ ΰζυ α πκυ πδ λϋπ δ βθ εα αθσβ β πλδθ πδ υξγ έ β θκβ δεά πλδησ β α. Όππμ ξαλαε βλδ δεϊ αθαφϋλ δ κ Campbel (2001), κ ζαρεσ παλαητγδ έθαδ κ αζφαίβ Ϊλδ βμ δεσθαμ βμ ουξάμ. εα αθσβ β βμ υθαηδεάμ πκυ παλκυ δϊα αδ κ αιέ δ πκυ αθαζαηίϊθ δ κ άλπαμ/β βλπέ α κυ παλαηυγδκτ εαδ υπδεϊ κ βΰ έ απσ βθ υ υξέα βθ υοβζσ λβ κζκεζάλπ β, ηπκλ έ θα ηαμ απκεαζτο δ δϊφκλκυμ λσπκυμ ΰδα θα ίκβγά κυη, πμ γ λαπ υ Ϋμ εαδ παδ αΰπΰκέ, α παδ δϊ, αζζϊ υξθϊ εαδ κυμ θάζδε μ, βθ αθβφκλδεά πκλ έα βμ απάμ κυμ. δ δαέ λβ υηίκζά πθ παλαηυγδυθ βθ ουξκεκδθπθδεά αθϊπ υιβ πθ παδ δυθ, αθα τ αδ κ δαξλκθδεσ ηάθυηα πκυ αυ Ϊ η - αφϋλκυθ: κδ υ εκζέ μ, υξθϊ απλσκπ μ εαδ Ϊ δε μ, υθκ τκυθ αθαπσφ υε α βθ αθγλυπδθβ πκλ έα, αθ σηπμ εαθ έμ δμ αθ δη ππέ δ η γϊλλκμ, σ ευλδαλξ έ α ηπσ δα εαδ αθαεβλτ αδ θδεβ άμ. παλκυ έα β έξ πμ σξκ θα εα α έι δ, ηϋ α απσ δμ δα λκηϋμ θσμ τθ κηκυ αιδ δκτ, κθ πζκτ δκ εσ ηκ πθ παλαηυγδυθ εαδ δμ γ λαπ υ δεϋμ ζ δ κυλΰέ μ πκυ ηπκλκτθ αυ Ϊ θα πδ ζϋ κυθ Ϋθα δ δεσ ουξκ επαδ υ δεσ πζαέ δκ. Ο δ δεσμ παδ αΰπΰσμ έθαδ ξλά δηκ θα γυηϊ- αδ ππμ εαηέα ξθδεά ά ηϋγκ κμ θ ηπκλ έ θα απαθ ά δ κζσπζ υλα 40 Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/2011

15 ΓΟ Σ Ι ΣΩΝ Π Ρ ΜΤΘΙΩΝ δμ πκζυ δϊ α μ αθϊΰε μ πθ παδ δυθ, υθαδ γβηα δεϋμ, εκδθπθδεϋμ, επαδ υ δεϋμ, ΰθπ δεϋμ, ίδκζκΰδεϋμ. Ωμ ε κτ κυ, α παλαητγδα Ϋλξκθ αδ θα ζ δ κυλΰά κυθ πδεκυλδεϊ εαδ υηπζβλπηα δεϊ κ φϊ ηα πθ η γσ πθ πκυ ξλβ δηκπκδκτθ αδ Ϋθα ουξκπαδ αΰπΰδεσ ά γ λαπ υ δεσ πζαέ δκ παλϋηία βμ. δίζδκΰλαφέα ΝΣΩΝΙΟΤ,.. (2008). Φυξκζκΰέα α σηπθ η δ δεϋμ επαδ υ δεϋμ α- θϊΰε μ. γάθα: Ια λδεϋμ ε σ δμ Π. Υ. Πα ξαζέ βμ. Τ ΙΚΟ,. (1994). Σκ ζαρεσ παλαητγδ. Θ πλβ δεϋμ πλκ ΰΰέ δμ. γάθα: Ο υ Ϋαμ. BRUN, B., PEDERSEN, E. & RUNDERG, M. (1993). Symbols of the Soul. Therapy and Guidance through Fairy Tales. London: Jessica Kingsley Publisher. CATTANCH, A. (2003). Θ λαπ έα ηϋ π κυ Παδξθδ δκτ. γάθα: αίίϊζαμ. CAMPBEL, J. (2001). Ο λπαμ η α ξέζδα πλσ ππα. Ο λσζκμ κυ άλπα βθ παΰεσ ηδα ηυγκζκΰέα. γάθα: ΙΪηίζδξκμ. COOPER, J.C. (2007). Ο Θαυηα σμ εσ ηκμ πθ παλαηυγδυθ. ζζβΰκλέ- μ βμ π λδεάμ απάμ. Πκλ έα πλκμ βθ Ωλδησ β α. ( Ϋε κ β). γάθα: ΘυηΪλδ. CRIMMENS, P. (2006). Drama Therapy and Storymaking in Special Education. London: Jessica Kingsley Publisher. EGAN, K. (1999). Children's minds: Talking rabbits and clockwork oranges. New York: Teachers College Press. ELLIADE, M. (1991). δεσθ μ εαδ τηίκζα. Σκ υζζκΰδεσ υπκ υθ έ β κ. γάθα: λ θέ βμ. FOX EADES, J.M. (2006). Classroom Tales. Using Storytelling to Build Emotional, Social and Academic Skills across the Primary Curriculum. London: Jessica Kingsley. GALLAS, K. (1994). The languages of learning: How children talk, write, dance, draw, and sing their understanding of the world. New York: Teachers College Press. GARDNER, H.E. (2008). Multiple intelligences. New Horizons. New York: Basic Books. GERSIE, A., & KING, N. (1992). Story making in Education and Therapy (2 nd ed). London: Jessica Kingsley Publisher. Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/

16 Σ ΤΡΟΤΛ ΟΤΛ Μ, Λ Ξ Ν ΡΟ-Σ Μ ΣΙΟ ΝΣΩΝΙΟΤ GRIMM, J. V. (2006). Σα παλαητγδα πθ α ζφυθ Γελέηη. (Σσηκμ ). γάθα: Άΰλα. GOTTMAN, J. (2000). υθαδ γβηα δεά Νκβηκ τθβ πθ Παδ δυθ. Πυμ θα η ΰαζυθκυη παδ δϊ η υθαδ γβηα δεά θκβηκ τθβ. γάθα: ζζβθδεϊ ΓλΪηηα α JENNINGS, S. (2005). δ αΰπΰά βθ λαηα κγ λαπ έα. Θ λαπ υ δεσ γϋα λκ, Ο Μέ κμ βμ λδϊ θβμ. γάθα: αίίϊζαμ JUNG, C., & KERENYI, C. (2008). πδ άηβ βμ Μυγκζκΰέαμ. γάθα: ΙΪηίζδξκμ. ΚΟΤΡΚΟΤΣ,. (2010). Φυξαθαζυ δεά πλκ Ϋΰΰδ β πθ παλαηυγδυθ εαδ β ξλά β παδ δευθ δ κλδυθ βθ Φυξκγ λαπ έα εαδ βθ δ δεά ΰπΰά. κ M. Πκυλεσμ ( πδη). ΣΫξθβ Παδξθέ δ φάΰβ β. ΦυξκζκΰδεΫμ εαδ Φυξκπαδ αΰπΰδεϋμ δα Ϊ δμ ( ζ ). γάθα: Σσπκμ. MARTINOVICH, J. (2006). Creative Expressive Activities and Asperger s. Syndrome Social and Emotional Skills and Positive Life Goals for Adolescents and Young Adults. London: Jessica Kingsley. MCCABE, A. (1997). Cultural background and storytelling: A review and implications for schooling. The Elementary School Journal, 97(5), MELLO, R. (2001). The Power of Storytelling: How Oral Narrative Influences Children's Relationships in Classrooms. International Journal of Education & the Arts, 2 (1). Μπ ζξαρη, Μ. (1995). Γκβ έα πθ Παλαηυγδυθ. Μδα Φυξαθαζυ δεά Πλκ Ϋΰΰδ β. γάθα: ΓζΪλκμ. PALEY, V.G. (1990). The boy who would be a helicopter: The uses of storytelling in the classroom. Cambridge, MA: Harvard University Press. Π Λ ΓΟ,. (2007). Σα Μυ δεϊ κυ ΠαλαηυγΪ. Μαγβ έα βθ Ϋξθβ βμ πλκφκλδεάμ ζκΰκ ξθέαμ εαδ αφάΰβ βμ. γάθα: Μ αέξηδκ. ΠΟΤΡΚΟ, Μ. (2010). Πλκ ΰΰέ δμ βμ φάΰβ βμ εαδ κ λσζκμ βμ βθ βγδεά αΰπΰά εαδ αθϊπ υιβ: πλκμ ηδα κδεκ- πηα δεκ-ίδπηα δεά πλκ Ϋΰΰδ β εαδ ηδα δπηα δεά, υλ δεά εαδ δαζκΰδεά- πδεκδθπθδαεά Φυξκπαδ αΰπΰδεά. κ M. Πκυλεσμ ( πδη.) ΣΫξθβ Παδξθέ- δ φάΰβ β. ΦυξκζκΰδεΫμ εαδ Φυξκπαδ αΰπΰδεϋμ δα Ϊ δμ ( ζ ). γάθα: Σσπκμ. ΠΡΟΤ Λ,. (2010). Λαρεσ παλαητγδ εαδ αφβΰβ άμ: σ αθ β ζ υ αέα ζϋιβ ΰδα κθ εσ ηκ θ Ϋξ δ αεσηα δππγ έ. κ M. Πκυλεσμ ( πδη.). ΣΫξθβ, Παδξθέ δ, φάΰβ β. ΦυξκζκΰδεΫμ εαδ Φυξκπαδ αΰπ- 42 Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/2011

17 ΓΟ Σ Ι ΣΩΝ Π Ρ ΜΤΘΙΩΝ ΰδεΫμ δα Ϊ δμ ( ζ ). γάθα: Σσπκμ. Κ ΛΛ ΡΙΟΤ, Υ. (1995). Σκ παλαητγδ ξ μ εαδ άη λα. γάθα: Πα Ϊεβμ. ΛΜΟΝΣ,. (2006). H παδ αΰπΰδεά βηα έα εαδ αιδκπκέβ β κυ ζαρεκτ παλαηυγδκτ ΰδα κ παδ έ η δ δεϋμ επαδ υ δεϋμ εαδ εκδθπθδεϋμ αθϊΰε μ εαδ υθα σ β μ. α πλαε δεϊ κυ 1 κυ επαδ υ δεκτ υθ λέκυ Λαρεσμ Πκζδ δ ησμ εαδ επαέ υ β. (29/9-1/ ), σζκμ, υθ λδαεσ ΚΫθ λκ Θ αζέαμ. ΣΙΛΙΜ Ν, Ρ. (2004). λα βλδσ β μ η Ϊ βθ αφάΰβ β. κ K. Κκυζκυηπά-Παπαπ λκπκτζκυ ( πδη.). ΣΫξθβ βμ φάΰβ βμ. γάθα: Πα Ϊεβ. WINNICOTT, D. (2003). δα δεα έ μ Ωλέηαθ βμ εαδ δ υεκζυθ δεσ Π λδίϊζζκθ. Μ ζϋ μ ΰδα βθ γ πλέα βμ υθαδ γβηα δεάμ αθϊπ υιβμ. γάθα: ζζβθδεϊ ΓλΪηηα α. WENGROWER, H. (2001). Art therapies in educational settings: and intercultural encounter. Arts in Psychotherapy 28, VON FRANZ, M.L. (1996). The Interpretation of Fairy Tales. (Rev. ed). Boston: Shambhala Publications. VYGOTSKY, L.S. (1971/2010). ΣΫξθβ εαδ πά (η φ. Μ. Πκυλεσμ). κ M. Πκυλεσμ ( πδη.), ΣΫξθβ Παδξθέ δ φάΰβ β. ΦυξκζκΰδεΫμ εαδ Φυξκπαδ αΰπΰδεϋμ δα Ϊ δμ ( ζ ). γάθα: Σσπκμ. ZIPES, J. (1994). Fairy Tale as Myth, Myth as Fairy Tale. Lexington: University of Kentucky Press. ZIPES, J. (1997). Happily ever after: Fairy tales, children, and the culture industry. New York: Routledge. Abstract In fairy tales we attend the basic heroes adventures as well as the continuous struggles in which the central characters are involved with, so as to discover their own true value, to gain self awareness, to face their existential difficulties and finally smoothly being introduced to the real world of adults. As a narrative form, fairy tale has a ritual function in helping children, but sometimes adults as well, to construct their whole internal and external world, to cultivate their own distinctive personality against external social obstacles. The fairy tales also give support to children so as to cope with their internal psychological conflicts or possible deadlocks during their everyday life and experiences. Finally, though Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/

18 Σ ΤΡΟΤΛ ΟΤΛ Μ, Λ Ξ Ν ΡΟ-Σ Μ ΣΙΟ ΝΣΩΝΙΟΤ fairy tales children are helped to ask for and find an essential meaning of their life. This is the dynamic and the extraordinary power of fairy tales. In this article we attempt to explore the postulates of the world of fairy tales related to the common elements and repetitive models that are predominant in fairy tales stories. Tales eminent healing role towards children who face particular psychosocial, behavioral difficulties and learning disabilities is also presented. The authors claim that fairy tales approaches can be proved an invaluable tool in special needs teaching. Ο ζϋιαθ λκμ- αηϊ δκμ θ πθέκυ έθαδ ΛΫε κλαμ Φυξκζκΰέαμ κυ Π.Σ... κυ Παθ πδ βηέκυ γβθυθ. ξ δ πλαΰηα κπκδά δ πλκπ υξδαεϋμ πκυ Ϋμ βθ Φυξκζκΰέα εαδ βθ Φδζκ κφέα κ Παθ πδ άηδκ - γβθυθ εαδ η απ υξδαεϋμ πκυ Ϋμ (Master, Ph.D) βθ Φυξκζκΰέα, κ ΜΪθα αη θ εαδ α Παδ αΰπΰδεϊ κ Παθ πδ άηδκ εαδ κ Πκζυ ξθ έκ κυ Manchester βμ Μ. λ αθέαμ. ξ δ βηκ δ τ δ βηαθ δεσ αλδγησ λΰα δυθ ζζβθδεϊ εαδ δ γθά π λδκ δεϊ εαδ ίδίζέα εαγυμ εαδ ηκθκΰλαφέ μ. ξ δ πλαΰηα κπκδά δ αθαεκδθυ δμ ζζβθδεϊ εαδ δ γθά υθϋ λδα εαδ δ Ϊ ε δ πέ βμ πλκπ υξδαεϊ εαδ η απ υξδαεϊ πλκΰλϊηηα α κυ Παθ πδ βηέκυ γβθυθ (Ια λδεά εαδ Φδζκ κφδεά ξκζά), κυ ΠΪθ δκυ Παθ πδ βηέκυ ε.ϊ. ξ δ υηη Ϊ ξ δ εαδ υθ κθέ δ - λ υθβ δεϊ πλκΰλϊηηα α εαδ έθαδ ηϋζκμ γθδευθ εαδ δ γθυθ πδ βηκθδευθ αδλ δυθ εαδ ελδ άμ πδ βηκθδεϊ π λδκ δεϊ. Σα λ υθβ δεϊ κυ θ δαφϋλκθ α δϊακθ αδ ευλέπμ γϋηα α επαδ υ δεάμ εκυζ κτλαμ εαδ βΰ έαμ, δ δεάμ αΰπΰάμ, βγδεάμ, κλΰαθπ δαεάμ υηπ λδφκλϊμ εαδ λΰα δαεάμ ουξκζκΰέαμ. (as_antoniou@primedu.uoa.gr) αυλκτζα κυζϊηβ έθαδ Φυξκζσΰκμ-τηίκυζκμ α δκ λκηέαμ. Οζκεζάλπ δμ πλκπ υξδαεϋμ πκυ Ϋμ βθ Φυξκζκΰέα εαδ δμ η απ υξδαεϋμ πκυ Ϋμ β υηίκυζ υ δεά εαδ κθ παΰΰ ζηα δεσ Πλκ αθα κζδ ησ κ γθδεσ εαδ Kαπκ δ λδαεσ Παθ πδ άηδκ γβθυθ. λΰϊα αδ πϊθπ απσ 10 Ϋ β κθ ξυλκ βμ παΰΰ ζηα δεάμ υηίκυζ υ δεάμ, βησ δκυμ εαδ δ δπ δεκτμ φκλ έμ. ξ δ υηη Ϊ ξ δ παθ ζζάθδα υθϋ- λδα Φυξκζκΰέαμ η πλκφκλδεϋμ αθαεκδθυ δμ εαδ βθ πδ βηκθδεά - πδηϋζ δα ίδίζέπθ η αθ δε έη θκ β υηίκυζ υ δεά εαδ κθ παΰΰ ζηα- δεσ Πλκ αθα κζδ ησ πκυ Ϋξκυθ ε κγ έ απσ κ Κ Π. Σα ζ υ αέα ξλσθδα επαδ τ αδ β λαηα κγ λαπ έα η βθ κπκέα εαδ α ξκζ έ αδ παΰΰ ζηα δεϊ υθ κθέακθ αμ ουξκγ λαπ υ δεϋμ κηϊ μ. (v.doulami@gmail.com) 44 Π Ι ΓΩΓΙΚΟ ΛΟΓΟ 1/2011