15άκεξν Δλεκεξσηηθφ Γειηέν. Πνιηηηθάο θαη Οηθνλνκηθάο Σεθκεξέσζεο # 5

Transcript

1 15άκεξν Δλεκεξσηηθφ Γειηέν Πνιηηηθάο θαη Οηθνλνκηθάο Σεθκεξέσζεο # 5 1 επηεκβξένπ 2011

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ [1] ΠΑΡΑΣΖΡΖΣΖΡΗΟ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΔΞΔΛΗΞΔΧΝ ΚΑΗ ΣΑΔΧΝ 4 Α. ΟΚ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΚΘΔΖ ΣΖ ΒΟΤΛΖ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΟΡΔΗΑ ΣΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ 4 Β. ΟΚ ΓΗΑ ΣΗ ΔΤΡΧΠΑΨΚΔ ΣΡΑΠΔΕΔ ΑΠΟ ΣΟ ΓΗΔΘΝΔ ΝΟΜΗΜΑΣΗΚΟ ΣΑΜΔΗΟ 5 Γ. DJ: ΊΧ ΞΔΠΔΡΑΔΗ ΣΟ 8,5% ΣΟ ΔΛΛΔΗΜΜΑ ΣΖ ΔΛΛΑΓΑ 5 Γ. Ζ ΓΔΡΜΑΝΗΑ ΠΑΝΣΧ ΠΑΔΗ ΠΟΛΤ ΚΑΛΑ: Ζ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΑΝΔΡΓΗΑ ΜΔΗΧΝΔΣΑΗ ΚΑΘΧ ΤΝΔΥΗΕΟΝΣΑΗ ΟΗ ΠΡΟΛΖΦΔΗ 6 Δ. ΤΜΦΧΝΗΔ ΓΔΡΜΑΝΗΑ ΚΑΗ ΒΡΔΣΑΝΗΑ ΜΔ ΔΛΒΔΣΗΑ ΓΗΑ ΣΖ ΦΟΡΟΛΟΓΖΖ ΚΑΣΑΘΔΔΧΝ ΣΧΝ ΓΔΡΜΑΝΧΝ ΚΑΗ ΒΡΔΣΑΝΧΝ ΚΑΣΟΗΚΧΝ Δ ΔΛΒΔΣΗΚΔ ΣΡΑΠΔΕΔ. ΑΓΡΑΝΔΗΑ ΑΠΟ ΔΛΛΑΓΑ 6 [2] ΠΑΡΑΣΖΡΖΣΖΡΗΟ ΓΔΗΚΣΧΝ 8 [2.Α] ΒΑΘΤΣΔΡΖ Ζ ΤΦΔΖ ΣΟ 2011 ΌΦΔΖ ΚΑΗ ΣΟ [2.Β]. ΔΦΗΑΛΣΗΚΖ ΑΝΔΡΓΗΑ 16,6% ΣΟΝ ΜΑΗΟ 9 [2.Γ] ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΟ ΝΑΤΑΓΗΟ: «ΔΚΣΟ ΔΛΔΓΥΟΤ» Ζ ΓΤΝΑΜΗΚΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΥΡΔΟΤ ΤΠΟΣΖΡΗΕΔΗ ΣΟ ΓΡΑΦΔΗΟ ΠΡΟΩΠΟΛΟΓΗΜΟΤ ΣΖ ΒΟΤΛΖ 9 [2.Γ] ΣΖ ΜΔΓΓΔΝΖ ΟΗ ΜΗΚΡΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ 10 [2.Δ] ΡΔΚΟΡ ΑΚΑΛΤΠΣΧΝ ΔΠΗΣΑΓΧΝ 10 [2.Σ] ΤΣΖΜΑΣΗΚΖ ΓΗΑΛΤΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΥΟΛΔΗΟΤ 10 [3] ΠΑΡΑΣΖΡΖΣΖΡΗΟ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΚΑΗ ΔΡΓΑΗΑΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ 12 [3.Α] Ζ ΔΠΗΠΣΧΖ ΣΧΝ ΑΠΟΦΑΔΧΝ ΣΟΤ ΤΜΒΟΤΛΗΟΤ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΈΝΧΖ Χ ΠΡΟ ΣΖ ΒΗΧΗΜΟΣΖΣΑ ΣΟΤ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΥΡΔΟΤ 12 Δηζαγσγά Οη απνθϊζεηο ηεο πλφδνπ Κνξπθάο Δθηηκάζεηο γηα ηελ επέπησζε ησλ απνθϊζεσλ σο πξνο ηελ βησζηκφηεηα ηνπ ειιεληθνχ ρξϋνπο Κέλδπλνη απφ ηελ ελδερφκελε επϋθηαζε ηεο θξέζεο ζε κεγαιχηεξεο νηθνλνκέεο ηεο επξσπατθάο πεξηθϋξεηαο Γηαπηζηψζεηο 17 ΠαξΪξηεκα 20 [3.Β] ΔΡΓΑΗΑ ΚΑΗ ΚΟΗΝΧΝΗΑ 20 ΔΡΓΑΗΑ 20 ΔξγαζηαθΫο ζρϋζεηο 20 Αλεξγέα 22 ΚΟΗΝΧΝΗΑ 23 ΚνηλσληθΫο ζπλϋπεηεο ηεο θξέζεο 23 ΜεηαλΪζηεπζε 24 [4] ΠΑΡΑΣΖΡΖΣΖΡΗΟ ΠΟΛΗΣΗΚΧΝ ΣΑΔΧΝ 25 [4.Α] ΠΟΛΗΣΗΚΔ ΔΞΔΛΗΞΔΗ ΚΑΗ Ο ΓΗΑΛΟΓΟ ΔΝΣΟ ΣΖ ΑΡΗΣΔΡΑ 25 Παχζε πιεξσκψλ θαη Ϋμνδνο απφ ην επξψ Oη πξνηάζεηο Λαπαβίηζα Οηθνλνκηθέο θαη πνιηηηθέο θξηηηθέο ηεο άπνςεο Λαπαβίηζα Παξαιιαγέο ηεο πξφηαζεο Λαπαβίηζα Τα φξηα ηεο πξφηαζεο πεξί παχζεο πιεξσκψλ θαη εμφδνπ απφ ην επξψ: Τν πξφβιεκα ηνπ πνιηηηθνχ ππνθεηκέλνπ 32 [5] ΠΑΡΑΣΖΡΖΣΖΡΗΟ ΔΤΡΧΠΑΨΚΧΝ ΚΑΗ ΓΗΔΘΝΧΝ ΘΔΜΑΣΧΝ 34 2

3 [5.Α] ΤΕΖΣΖΖ ΣΟ ΔΤΡΧΠΑΨΚΟ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΗΟ ΥΔΣΗΚΑ ΜΔ ΣΖΝ ΚΡΗΖ ΥΡΔΟΤ 35 [5.Β] ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΔΠΗΣΡΟΠΖ: ΣΔΛΗΚΖ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΟΤ 6ΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΓΡΑΖ ΓΗΑ ΣΟ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ ΓΗΑΠΗΣΧΘΖΚΔ ΠΡΟΟΓΟ ΣΖΝ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ, ΑΛΛΑ ΚΑΗ ΤΣΔΡΖΖ ΣΖΝ ΔΦΑΡΜΟΓΖ 36 [5.Γ] Ζ ΑΝΔΡΓΗΑ ΣΖΝ ΔΤΡΧΕΧΝΖ 36 [6] ΒΟΤΛΖ ΚΑΗ ΔΤΡΧΒΟΤΛΖ 37 [7] ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 40 [7.Α] ΟΗ ΘΔΔΗ ΚΑΗ ΟΗ ΠΡΟΣΑΔΗ ΣΟΤ ΤΡΗΕΑ ΓΗΑ ΣΟ ΓΡΑΦΔΗΟ ΠΡΟΩΠΟΛΟΓΗΜΟΤ ΣΖ ΒΟΤΛΖ ΚΑΗ ΓΗΑ ΣΟΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΟ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ ΣΖ ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ 40 [7.Β] Ζ ΔΝΗΥΤΖ ΣΖ ΡΔΤΣΟΣΖΣΑ ΣΧΝ ΣΡΑΠΔΕΧΝ ΑΠΟ ΣΟ ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΓΖΜΟΗΟ 43 ρφιηα, παξαηεξάζεηο θαη πξνηϊζεηο γηα ην Γειηέν εέλαη παξαπϊλσ απφ θαινδερνχκελα. Μπνξεέηε λα επηθνηλσλεέηε καδέ καο ειεθηξνληθϊ ζηηο εμάο δηεπζχλζεηο: (Οπξαλέα Πνχινπ) (Γαβξηάι αθειιαξέδεο) ΔΪλ ζαο ελδηαθϋξεη λα ιακβϊλεηε ειεθηξνληθϊ ην ΓΔΛΣΗΟ, επηθνηλσλάζηε καδέ καο ζηηο παξαπϊλσ δηεπζχλζεηο ψζηε λα πξνζζϋζνπκε ην ζαο ζηελ ειεθηξνληθά ιέζηα παξαιεπηψλ. 3

4 [1] ΠΑΡΑΣΖΡΖΣΖΡΗΟ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΔΞΔΛΗΞΔΧΝ ΚΑΗ ΣΑΔΧΝ ΔπηκΫιεηα: Ά. Κνχξνο & Γ. αθειιαξέδεο Τν Παξαηεξεηήξην Οηθνλνκηθψλ Εμειίμεσλ θαη Τάζεσλ παξαθνινπζεί θαη απνηππψλεη ηηο θπξηφηεξεο εμειίμεηο ηεο θπβεξλεηηθήο πνιηηηθήο γηα ηελ νηθνλνκία, θαζψο θαη θαηαγξάθεη ζεκαληηθέο ηάζεηο ή κεηαζηξνθέο ζηελ πνξεία ηεο νηθνλνκίαο. Επηπιένλ, παξαθνινπζεί ηηο θπξηφηεξεο εθζέζεηο θαη κειέηεο δηεζλψλ θαη εγρψξησλ νξγαληζκψλ ζρεηηθά κε ηελ ειιεληθή θαη επξσπατθή νηθνλνκία, ελψ επίζεο θαηαγξάθεη ηηο ηνπνζεηήζεηο ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ ζηε ρψξα. Α. ΟΚ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΚΘΔΖ ΣΖ ΒΟΤΛΖ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΟΡΔΗΑ ΣΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ νθ πξνθαινχλ νη πξνβιϋςεηο ηεο αξκφδηαο Τπεξεζέαο ηεο Βνπιάο («Γξαθεέν Πξνυπνινγηζκνχ ηνπ ΚξΪηνπο») γηα ηελ πνξεέα ηεο Οηθνλνκέαο. Τπφ ηνλ ηέηιν «Οη δεκνζηνλνκηθϋο εμειέμεηο ζην επηϊκελν ΗαλνπΪξηνο-Ηνχιηνο 2011», ζεκεηψλεηαη επέ ιϋμεη: «Σα λεφηεξα δεδνκϋλα γηα ηελ νηθνλνκηθά δξαζηεξηφηεηα ζηελ ΔιιΪδα ζε ζπλδπαζκφ κε λεφηεξεο πξνβιϋςεηο γηα επηβξϊδπλζε ηεο παγθφζκηαο Οηθνλνκέαο, νδεγνχλ ζε αλαζεψξεζε επέ ηα ρεέξσ ησλ εθηηκάζεσλ γηα ηελ Ϋθηαζε ηεο χθεζεο ην 2011 θαη δεκηνπξγνχλ Ϋλα δπζκελϋζηεξν καθξννηθνλνκηθφ πεξηβϊιινλ γηα ηελ ελ εμειέμεη δεκνζηνλνκηθά πξνζαξκνγά. Ζ πεξαηηϋξσ δηεχξπλζε ηνπ ειιεέκκαηνο ηνπ ΚΠ ζην επηϊκελν Ηαλνπαξένπ-Ηνπιένπ 2011 θαη θπξέσο ε δηεχξπλζε ηνπ πξσηνγελνχο ειιεέκκαηνο, ζε ζχγθξηζε κε ηελ αληέζηνηρε πεξένδν ηνπ 2010, αληαλαθινχλ ηε ζεκαληηθά επηδεέλσζε ησλ καθξννηθνλνκηθψλ δεδνκϋλσλ ζε ζρϋζε κε ηηο Ϋσο ηψξα εθηηκάζεηο. ην πεληϊκελν, ην Ϋιιεηκκα ηνπ ΚΠ, σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ, δηακνξθψζεθε ζην 6,9%, Ϋλαληη 5,4% ζηελ αληέζηνηρε πεξζηλά πεξένδν, θαη ην πξσηνγελϋο Ϋιιεηκκα ζην 2,4% ηνπ ΑΔΠ, Ϋλαληη 1,5% πϋξπζη. (...) Ζ αχμεζε ηνπ πξσηνγελνχο ειιεέκκαηνο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πεξαηηϋξσ πηψζε ηεο νηθνλνκηθάο δξαζηεξηφηεηαο εληζρχνπλ ζεκαληηθϊ ηε δπλακηθά ηνπ ρξϋνπο, αληηζηαζκέδνληαο ηα νθϋιε απφ ηηο απνθϊζεηο ηεο πλφδνπ Κνξπθάο ηεο 21εο Ηνπιένπ θαη απνκαθξχλνληαο ην ελδερφκελν ζηαζεξνπνέεζεο ηνπ ελ ιφγσ ρξϋνπο πξνο ΑΔΠ ην 2012». (...) Ζ δηεχξπλζε ησλ ειιεηκκϊησλ ζπλδϋεηαη θαη κε πξφζζεηεο αλεζπρεηηθϋο εμειέμεηο ζην θαζαξϊ δεκνζηνλνκηθφ πεδέν θαη, ηδηαέηεξα, κε ηηο θαζπζηεξάζεηο ζηελ πινπνέεζε ησλ πξνγξακκαηηθψλ ξπζκέζεσλ, ηελ πεξηνξηζκϋλε απφδνζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ κϋηξσλ θαη ηε ρακειά απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ κεραληζκψλ ζπιινγάο εζφδσλ». Οη απνθιέζεηο, νθεέινληαη ζχκθσλα κε ηελ Ϋθζεζε ζηα κεησκϋλα Ϋζνδα θαη ιηγφηεξν ζηελ ππϋξβαζε ησλ δαπαλψλ. Ζ αξλεηηθά πνξεέα ησλ εζφδσλ, νθεέιεηαη: ζηε ζεκαληηθά κεέσζε ησλ εηζνδεκϊησλ ζηε λϋα θνξνινγηθά θιέκαθα ζηα κϋηξα πνπ κεηψλνπλ ηα Ϋζνδα απφ ην θφξν εηζνδάκαηνο 4

5 ζηελ αλεξγέα ζηελ κεγαιχηεξε ηνπ αλακελφκελνπ χθεζε θαη ζηελ αχμεζε ηεο θνξνδηαθπγάο Β. ΟΚ ΓΗΑ ΣΗ ΔΤΡΧΠΑΨΚΔ ΣΡΑΠΔΕΔ ΑΠΟ ΣΟ ΓΗΔΘΝΔ ΝΟΜΗΜΑΣΗΚΟ ΣΑΜΔΗΟ ε κέα πξνπαξνπζέαζε ηνπ Financial Stability Report, πνπ ζα θνηλνπνηεζεέ απηφ ην κάλα, ην ΓΝΣ δειψλεη φηη νη επξσπατθϋο ηξϊπεδεο ρξεηϊδνληαη πεξέ ηα 200 δηζ. επξψ ελέζρπζε ησλ θεθαιαέσλ ηνπο! Ζ εέδεζε Ϋρεη πξνθαιϋζεη αλαηαξαρά ζηελ επξσδψλε, θαζψο ε πξφθιεζε ηνπ ΓΝΣ, ππφ ηελ θα ΛαγθΪξλη, απεπζχλεηαη ζηηο θπβεξλάζεηο ηεο πεξηνράο νη νπνέεο ζα πξϋπεη λα θξνληέζνπλ γη απηφ. ηελ πξαγκαηηθφηεηα βϋβαηα ε εθηέκεζε απηά ηνπ ΓΝΣ, ζηελ εηάζηα Έθζεζά ηνπ, ζϋηεη ζε επζεέα ακθηζβάηεζε ην πξφζθαην stress test, απφ ην νπνέν δελ πξνϋθπςε αλϊινγε ππνρξϋσζε θεθαιαηνπνέεζεο ησλ ηξαπεδψλ. Γηα ηελ Αζάλα βϋβαηα θαη ηηο ειιεληθϋο ηξϊπεδεο ε εθηέκεζε ηνπ ΓΝΣ δελ Ϋρεη ηελ έδηα ηζρχ, ιφγσ ησλ επηπιϋνλ πξνβιϋςεσλ πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ ηνλ Ϋιεγρν ηεο Black Rock θαη ηελ απαξρά ηεο δηαδηθαζέαο ζπγθεληξνπνέεζεο πνπ μεθέλεζε κε ην deal Alpha Eurobank κε νηθνλνκηθφ θαηαιχηε ην Qatar. Ζ εέδεζε γηα ηα 200 δηζ. επξψ θπθινθφξεζε θαη πξνθϊιεζε αλαηαξαρά ηφζν ζηηο θπβεξλάζεηο φζν θαη ζηηο ΚεληξηθΫο ΣξΪπεδεο θαη ηελ ΔΚΣ, ηηο νπνέεο ππφ κέα Ϋλλνηα εθζϋηεη γηαηέ δελ Ϋρνπλ θαηαζϋζεη αλϊινγεο απαηηάζεηο απφ ηηο ηξϊπεδεο... Σν πξφβιεκα πνπ ζϋηεη ην ΓΝΣ, θαη θαηαιάγεη ζηελ απαέηεζε ησλ 200 δηζ. επξψ, ζηεξέδεηαη θαηϊ βϊζε ζην γεγνλφο φηη ζηα ραξηνθπιϊθηα ησλ ηξαπεδψλ δελ Ϋρνπλ ππνινγηζζεέ ξεαιηζηηθϊ νη πηζαλϋο δεκηϋο απφ ην πξφβιεκα ηνπ θξαηηθνχ ρξϋνπο (κε αθνξκά ηελ ΔιιΪδα). Ζ ηνπνζϋηεζε απηά φκσο αθάλεη αλνηθηά θαη ηε δπλαηφηεηα ακθηζβάηεζεο ηνπ πψο Ϋρνπλ νξηζζεέ νη φξνη γηα ηελ αλαθχθισζε ηνπ ειιεληθνχ ρξϋνπο θαη ην hair cut πνπ πεξηιακβϊλνπλ ά, γηα ηελ αθξέβεηα, δελ πεξηιακβϊλνπλ. Πεγά: Γ. DJ: ΊΧ ΞΔΠΔΡΑΔΗ ΣΟ 8,5% ΣΟ ΔΛΛΔΗΜΜΑ ΣΖ ΔΛΛΑΓΑ Τςειφηεξα απφ ηηο επέζεκεο εθηηκάζεηο αλακϋλεηαη λα δηακνξθσζεέ ην δεκνζηνλνκηθφ Ϋιιεηκκα ηεο ΔιιΪδαο θαη έζσο μεπεξϊζεη αθφκε θαη ην 8,5%, ζχκθσλα κε φζα αλαθϋξεη ην Dow Jones Newswires, επηθαινχκελν θπβεξλεηηθϋο πεγϋο. Σν Ϋιιεηκκα εθηηκϊηαη πιϋνλ γχξσ ζην 8,5% ά ειαθξψο πςειφηεξα. Σα θνξνινγηθϊ Ϋζνδα ζπλερέδνπλ λα απνηεινχλ πξφβιεκα, αλϋθεξε αμησκαηνχρνο ηεο ειιεληθάο θπβϋξλεζεο, ζχκθσλα κε ην Dow Jones Newswires. Σν πςειφηεξν ησλ εθηηκάζεσλ Ϋιιεηκκα έζσο αλαγθϊζεη ηελ ειιεληθά θπβϋξλεζε λα 5

6 εθαξκφζεη λϋα κϋηξα ιηηφηεηαο γηα λα θαιχςεη ηηο ηξχπεο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ, θέλεζε πνπ αλακϋλεηαη λα βιϊςεη πεξαηηϋξσ ηα πξνζσπηθϊ εηζνδάκαηα, πξνζζϋηεη ην εηδεζενγξαθηθφ πξαθηνξεέν. πκπιεξψλεη δε, φηη αλ νη πξνβιϋςεηο απηϋο επαιεζεπηνχλ, ηφηε ζα εέλαη ε δεχηεξε δηαδνρηθά ρξνληϊ πνπ ε ΔιιΪδα απνηπγρϊλεη λα πεηχρεη ηνπο ζηφρνπο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ πνπ Ϋρεη ζπκθσλάζεη κε ηνπο πηζησηϋο ηεο. Πεγά: Γ. Ζ ΓΔΡΜΑΝΗΑ ΠΑΝΣΧ ΠΑΔΗ ΠΟΛΤ ΚΑΛΑ: Ζ ΓΔΡΜΑΝΗΚΖ ΑΝΔΡΓΗΑ ΜΔΗΧΝΔΣΑΗ ΚΑΘΧ ΤΝΔΥΗΕΟΝΣΑΗ ΟΗ ΠΡΟΛΖΦΔΗ Ζ γεξκαληθά αλεξγέα ππνρψξεζε ηνλ Αχγνπζην γηα 26ν ζπλερφκελν κάλα θαζψο νη πξνζιάςεηο ζηε κεγαιχηεξε νηθνλνκέα ηεο Δπξψπεο ζπλερέδνληαη παξϊ ηελ αλαηαξαρά ζηηο δηεζλεέο αγνξϋο θαη ηελ θξέζε ρξεψλ ηεο Δπξσδψλεο. Ο επνρηαθϊ δηνξζσκϋλνο αξηζκφο ησλ αλζξψπσλ πνπ Ϋραζαλ ηε δνπιεηϊ ηνπο κεηψζεθε θαηϊ ζηα 2,95 εθαηνκ., δάισζε ζάκεξα ν νκνζπνλδηαθφο νξγαληζκφο εξγαζέαο ηεο ρψξαο. Έηζη, ην πνζνζηφ αλεξγέαο ζηε Γεξκαλέα δηαηεξάζεθε ζην 7% πνπ εέλαη ην ρακειφηεξν απφ ηφηε πνπ ηεξνχληαη αξρεέα γηα ηελ ελνπνηεκϋλε Γεξκαλέα ην Ζ κεέσζε ηεο αλεξγέαο αςεθϊ ηνπο θφβνπο γηα κέα χθεζε ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκέαο κε ζχκα ηηο γεξκαληθϋο εμαγσγϋο. Δ. ΤΜΦΧΝΗΔ ΓΔΡΜΑΝΗΑ ΚΑΗ ΒΡΔΣΑΝΗΑ ΜΔ ΔΛΒΔΣΗΑ ΓΗΑ ΣΖ ΦΟΡΟΛΟΓΖΖ ΚΑΣΑΘΔΔΧΝ ΣΧΝ ΓΔΡΜΑΝΧΝ ΚΑΗ ΒΡΔΣΑΝΧΝ ΚΑΣΟΗΚΧΝ Δ ΔΛΒΔΣΗΚΔ ΣΡΑΠΔΕΔ. ΑΓΡΑΝΔΗΑ ΑΠΟ ΔΛΛΑΓΑ ΜΫζα ζηνλ Αχγνπζην Ϋιαβαλ ρψξα ζπκθσλέεο κεηαμχ ησλ Τπνπξγεέσλ Οηθνλνκηθψλ, πξψηα ηεο Γεξκαλέαο θαη κεηϊ ηεο Μ. Βξεηαλέαο, κε ην αληέζηνηρν Τπνπξγεέν ηεο Διβεηέαο γηα ηε θνξνιφγεζε ησλ θαηαζϋζεσλ Γεξκαλψλ θαη Βξεηαλψλ πνιηηψλ ζηηο ειβεηηθϋο ηξϊπεδεο. Ζ εμϋιημε απηά ιακβϊλεη ηδηαέηεξε ζεκαζέα θαη γηα ηελ ΔιιΪδα, αθνχ εέλαη γλσζηφ φηη νη ειιεληθϋο θαηαζϋζεηο ζηελ Διβεηέα ππνινγέδνληαη απφ ην Τπνπξγεέν Οηθνλνκηθψλ ηεο ρψξαο καο ζηα 150 δηο επξψ. Πην ζπγθεθξηκϋλα, επηβϊιιεηαη Ϋθηαθηε εηζθνξϊ ζηηο θαηαζϋζεηο Βξεηαλψλ θαηνέθσλ ζε ηξϊπεδεο ηεο Διβεηέαο, νη νπνέεο δελ Ϋρνπλ δεισζεέ. Ζ ελ ιφγσ εηζθνξϊ ζα αλϋιζεη απφ 19% σο θαη 34%, αλϊινγα κε ην χςνο ησλ θαηαζϋζεσλ θαη ην ρξνληθφ δηϊζηεκα πνπ ππϊξρνπλ. ΠΫξαλ απηάο ηεο εθϊπαμ εηζθνξϊο κε αλαδξνκηθϊ ραξαθηεξηζηηθϊ, ζα επηβιεζεέ θαη θφξνο παξαθξϊηεζεο απφ 27% Ϋσο 48%, αλϊινγα κε ην εέδνο ηνπ θεθαιαένπ πνπ Ϋρεη θαηαηεζεέ ζε απηνχο ηνπο ινγαξηαζκνχο. Ζ βξεηαληθά θπβϋξλεζε απνβιϋπεη ζε Ϋζνδα 5 δηο ζηεξιέλεο ά 5, 66 δηο επξψ εηεζέσο απφ ην 2013 νπφηε θαη ζα ηεζεέ ζε ηζρχ ε ζπκθσλέα. Δπέζεο, νη ειβεηηθϋο ηξϊπεδεο Ϋρνπλ ζπλαηλϋζεη λα δψζνπλ πξνθαηαβνιηθϊ 385 εθαη. ζηεξιέλεο ην ΜΪην ηνπ

7 ζην βξεηαληθφ δεκφζην, ελψ ζηελ νπζέα ε θαηαβνιά ησλ θφξσλ πξνο ηηο βξεηαληθϋο αξρϋο ζα γέλεηαη απφ ηηο ειβεηηθϋο ηξϊπεδεο, Ϋηζη ψζηε λα δηαηεξεζεέ ην ηξαπεδηθφ απφξξεην ηεο Διβεηέαο ζην αθϋξαην. ΑλΪινγε ζπκθσλέα εέρε ζπλαθζεέ ζηηο 10 Απγνχζηνπ κεηαμχ Διβεηέαο θαη Γεξκαλέαο, ε νπνέα πξνϋβιεπε ηελ έδηα Ϋθηαθηε εηζθνξϊ ζηηο θαηαζϋζεηο Γεξκαλψλ θαηνέθσλ κε απηά ησλ Βξεηαλψλ (απφ 19% Ϋσο 34%) αιιϊ ζεκαληηθϊ κηθξφηεξν θνξνινγηθφ ζπληειεζηά (κϋρξη 26,4% ζε ζρϋζε κε 34% γηα ηνπο Βξεηαλνχο). Οη ειβεηηθϋο ηξϊπεδεο ζα θιεζνχλ πιεξψζνπλ πξνθαηαβνιηθϊ 1,74 δηο επξψ ζην γεξκαληθφ Τπνπξγεέν Οηθνλνκηθψλ, πνζφ πνιχ κεγαιχηεξν απφ ηελ πξνθαηαβνιά ζην αληέζηνηρν βξεηαληθφ, θϊηη πνπ επηβεβαηψλεη ην γεγνλφο φηη νη Γεξκαλνέ δηαζϋηνπλ κεγαιχηεξεο θαηαζϋζεηο ζηηο ειβεηηθϋο ηξϊπεδεο απφ φ,ηη νη Βξεηαλνέ. ζνλ αθνξϊ ηελ πεξέπησζε ηεο ΔιιΪδαο θαη ηεο θνξνιφγεζεο ησλ θαηαζϋζεσλ Διιάλσλ θαηνέθσλ ζηηο ειβεηηθϋο ηξϊπεδεο, πϋξαλ ζπλερφκελσλ δεκνζηεπκϊησλ θαη δειψζεσλ θπβεξλεηηθψλ ζηειερψλ, κϋρξη ζηηγκάο δελ Ϋρεη παξαηεξεζεέ θακέα εμϋιημε, γεγνλφο πνπ ζϋηεη εξσηάκαηα γηα ηελ χπαξμε πνιηηηθάο βνχιεζεο απφ ηελ πιεπξϊ ηεο θπβϋξλεζεο, αθνχ αλαγθαζηηθϊ κέα ηϋηνηα ζπκθσλέα ζα ηελ Ϋθεξλε ζε ζχγθξνπζε κε ηα κεγϊια ζπκθϋξνληα πνπ ηεο παξϋρνπλ ζηάξημε. ηα ηϋιε Ηνπλένπ, ν Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ ηεο ΔιιΪδαο εέρε επηθνηλσλέα κε ηελ Διβεηέδα νκφινγφ ηνπ φπνπ θεκνινγεέηαη φηη ζπδεηάζεθε ε πηζαλφηεηα ζχλαςεο δηαθξαηηθάο ζπκθσλέαο κεηαμχ ΔιιΪδαο θαη Διβεηέαο γηα ηε θνξνιφγεζε ησλ θαηαζϋζεσλ ησλ Διιάλσλ θαηνέθσλ ζηηο ειβεηηθϋο ηξϊπεδεο. χκθσλα κε δεκνζηεχκαηα πνπ εέδαλ ην θσο ζηα ηϋιε Απγνχζηνπ, ζπδεηηϋηαη ε επηβνιά θφξνπ 10%-20% ζηνπο ηφθνπο ησλ θαηαζϋζεσλ, πνπ ζα απνδψζνπλ Ϋζνδα δηο επξψ γηα ην ειιεληθφ δεκφζην. Παξφια απηϊ, ηε δπζπηζηέα γηα ηηο πξνζϋζεηο ηεο θπβϋξλεζεο εληεέλεη ε απϊληεζε ηεο Διβεηάο Τπνπξγνχ Οηθνλνκηθψλ Eveline Widmer-Schlumpf ζηελ εξψηεζε ηνπ ειιεληθάο θαηαγσγάο βνπιεπηά ζην ειβεηηθφ θνηλνβνχιην Ησζάθ ΕεζηΪδε αλαθνξηθϊ κε ην δάηεκα ηεο θνξνιφγεζεο ησλ ειιεληθψλ θαηαζϋζεσλ ζηηο ειβεηηθϋο ηξϊπεδεο. Ζ απϊληεζε ηεο Διβεηέδαο Τπνπξγνχ (14/5/2011) ηνλέδεη ηελ απξνζπκέα ηεο ειιεληθάο πιεπξϊο λα πξνρσξάζεη ε ππφζεζε ηεο θνξνιφγεζεο ησλ ειιεληθψλ θαηαζϋζεσλ ζηελ Διβεηέα (νη ππνγξακκέζεηο εέλαη δηθϋο καο). πγθεθξηκϋλα ε απϊληεζε ζηελ εξψηεζε Ϋρεη σο εμάο: «ΑπΪληεζε ζηελ εξψηεζε ηνπ Βνπιεπηά ΕεζηΪδε Ησζάθ κε ζϋκα «Τπνζηεξέδεη ε Διβεηέα ηε δηαθπγά θφξσλ απφ ηελ ΔιιΪδα;». «Ζ ζπκθσλέα κεηαμχ Διβεηέαο θαη ΔιιΪδαο γηα ηελ απνθπγά ηεο δηπιάο θνξνινγέαο, θϋξεη εκεξνκελέα 16 Ινπλίνπ Απηή ε ζχκβαζε απνθπγήο δηπιήο θνξνινγίαο δελ έρεη πνηέ αλαζεσξεζεί απφ ηφηε, γη' απηφ εμαθνινπζεέ λα πεξηϋρεη δηαηϊμεηο γηα ηελ αληαιιαγά πιεξνθνξηψλ, νη νπνέεο πεξηνξέδνληαη ζηελ παξνρά πιεξνθνξηψλ γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο νξζάο εθαξκνγάο ηεο ζπκθσλέαο. Γηα αξθεηά ρξφληα, ε Ειβεηία έρεη πξνζπαζήζεη λα πξνζαξκφζεη απηή ηε ζχκβαζε απνθπγήο δηπιήο θνξνινγίαο κε ηηο εμειίμεηο ζηνλ ηνκέα ηεο πξφζβαζεο ζε ηξαπεδηθέο πιεξνθνξίεο. Απφ ην 2005, ε Ειβεηία επεδίσμε λα επεθηείλεη ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ζηηο πεξηπηψζεηο θνξνινγηθήο απάηεο, ρσξίο φκσο ε Ειιάδα λα αληαπνθξηζεί ζην Ειβεηηθφ αίηεκα. 7

8 Τν 2009, ε Ειβεηία αλαθνίλσζε ηελ πξνζπκία ηεο λα επεθηείλεη ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ θαηά ηελ έλλνηα ηνπ άξζξνπ 26 ηεο Σχκβαζεο ηνπ ΟΟΣΑ θαη λα παξάζρεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ νξζή ρξήζε ηνπ εζληθνχ θνξνινγηθνχ δηθαίνπ ησλ θξαηψλ-κειψλ ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο Ειιάδαο. Με ηε ζπκθσλία ζε έλα ηξνπνπνηεηηθφ Πξσηφθνιιν κεηαμχ Ειβεηίαο θαη Ειιάδαο ζα κπνξνχζε απηφο ν ζηφρνο λα πινπνηεζεί ζηηο 4 Ννεκβξίνπ ηνπ Σα ΟκνζπνλδηαθΪ Κνηλνβνχιηα ζα πξϋπεη λα ζπλαηλϋζνπλ ζην Πξσηφθνιιν πνπ ηξνπνπνηεέ ηε ζχκβαζε απνθπγάο δηπιάο θνξνινγέαο κε ηελ ΔιιΪδα κε ηελ ηειηθά ςεθνθνξέα ηεο 17εο Ηνπλένπ 2011 πξνθεηκϋλνπ λα εγθξηζεέ ε ζπκθσλέα απφ ηελ πιεπξϊ ηεο Διβεηέαο. Απηά ε λϋα θαηϊζηαζε ζα επηηξϋςεη ζηηο ειιεληθϋο αξρϋο λα δηαζθαιέζνπλ, ζηε ζπλϋρεηα, φηη ηα πεξηνπζηαθϊ ζηνηρεέα ησλ Διιάλσλ πνπ βξέζθνληαη ζε ειβεηηθϋο ηξϊπεδεο ζα θνξνινγνχληαη ζηελ ΔιιΪδα». [2] ΠΑΡΑΣΖΡΖΣΖΡΗΟ ΓΔΗΚΣΧΝ ΔπηκΫιεηα: Γ. ΠαπαγηαλλΪθνο Σε απηφ ην κέξνο παξαθνινπζνχληαη θαη ζπγθεληξψλνληαη νξηζκέλνη δείθηεο πνπ αθνξνχλ ζηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή πνιηηηθή, αιιά θαη άιια πεδία πνιηηηθήο. Δείθηεο θαη ζηνηρεία πνπ αλαδεηθλχνπλ ζεκαληηθέο ηάζεηο ή εμειίμεηο θαη είλαη απαξαίηεηα εξγαιεία πνιηηηθήο παξέκβαζεο. [2.Α] ΒΑΘΤΣΔΡΖ Ζ ΤΦΔΖ ΣΟ 2011 ΎΦΔΖ ΚΑΗ ΣΟ 2012 χκθσλα κε ζηνηρεέα ηεο ΔΛΣΑΣ γηα ηελ χθεζε (κε επνρηθϊ δηνξζσκϋλα) ην ΑΔΠ ζε ζηαζεξϋο ηηκϋο 2000, θαηϊ ην δεχηεξν ηξέκελν ηνπ 2011 παξνπζέαζε κεέσζε θαηϊ 6,9 % ζε ζρϋζε κε ην δεχηεξν ηξέκελν ηνπ Σν πξψην ηξέκελν ηνπ 2011 ην ΑΔΠ εέρε κεησζεέ θαηϊ 8,1%, ζχκθσλα πϊληα κε ηα λϋα ζηνηρεέα ηεο ΔΛΣΑΣ (ζηελ πξνεγνχκελε αλαθνέλσζά ηεο ε ΔΛΣΑΣ εέρε εθηηκάζεη ηελ πηψζε ηνπ ΑΔΠ ην α ηξέκελν ζην 5,5%). χκθσλα κε ηα παξαπϊλσ ζηνηρεέα, ην πξψην εμϊκελν ηνπ 2011 ε χθεζε θηλεέηαη πϊλσ απφ 7% ηνπ ΑΔΠ, πξϊγκα πνπ ζεκαέλεη φηη απηά ζα εέλαη κεγαιχηεξε απφ ηηο εθηηκάζεηο (3,5% ηνπ ΑΔΠ) κε βϊζε ηηο νπνέεο ζρεδηϊζηεθε ην Μεζνπξφζεζκν. Ο ΤΠΟΗΚ κηιϊεη γηα χθεζε ην 2011 απφ 4,5% Ϋσο 5,3% ηνπ ΑΔΠ. ΑπηΪ νη ππνινγηζκνέ φκσο ελδϋρεηαη λα απνδεηρηνχλ ππεξαηζηφδνμνη, αλ αλαινγηζηεέ θαλεέο: (α) ην βϊζνο ηεο χθεζεο ην πξψην εμϊκελν (β) ηελ επηβξϊδπλζε ηνπ ξπζκνχ αλϊπηπμεο ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκέαο, (γ) ηα κϋηξα χςνπο πϊλσ απφ 6,5 δηο ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ, πνπ ζα αξρέδνπλ λα εθαξκφδνληαη θαηϊ ην δεχηεξν εμϊκελν ηνπ 2011 (δ) ηα πςειϊ πνζνζηϊ αλεξγέαο θαη ειαζηηθψλ εξγαζηαθψλ ζρϋζεσλ θαη ηηο ηϊζεηο γηα παξαπϋξα επηδεέλσζά ηνπο. 8

9 Ηδηαέηεξα αλεζπρεηηθφ εέλαη ην ελδερφκελν ε χθεζε λα ζπλερηζηεέ θαη ην Ο ΤΠΟΗΚ δάισζε ζηε Βνπιά γηα ην 2012: "δελ ιϋσ φηη ζα θηϊζνπκε νπσζδάπνηε ζε ζεηηθφ πξφζεκν", αθάλνληαο αλνηρηφ ην ελ ιφγσ ελδερφκελν. [2.Β]. ΔΦΗΑΛΣΗΚΖ ΑΝΔΡΓΗΑ 16,6% ΣΟΝ ΜΑΗΟ χκθσλα κε ζηνηρεέα ηεο ΔΛΣΑΣ, ην πνζνζηφ αλεξγέαο ηνλ ΜΪην ηνπ 2011 αλάιζε ζε 16,6%, Ϋλαληη 12,0% ην ΜΪην ηνπ 2010 θαη 15,8% ηνλ Απξέιην ηνπ Οη Ϊλεξγνη ην ΜΪην αλάιζαλ ζε Ϊηνκα. Σν ζχλνιν ησλ απαζρνινπκϋλσλ εθηηκϊηαη φηη αλάιζε ζε Ϊηνκα θαη εέλαη κηθξφηεξν απφ ηνλ νηθνλνκηθϊ κε ελεξγφ πιεζπζκφ πνπ αλάιζε ζε Ϊηνκα. Οη απαζρνινχκελνη κεηψζεθαλ θαηϊ Ϊηνκα ζε ζρϋζε κε ην ΜΪην ηνπ 2010 (κεέσζε 6,8%) θαη θαηϊ Ϊηνκα ζε ζρϋζε κε ηνλ Απξέιην ηνπ 2011 (κεέσζε 1,24%). Οη Ϊλεξγνη απμάζεθαλ θαηϊ Ϊηνκα ζε ζρϋζε κε ην ΜΪην ηνπ 2010 (αχμεζε 36,6%) θαη θαηϊ Ϊηνκα ζε ζρϋζε κε ηνλ Απξέιην ηνπ 2011 (αχμεζε 4,6%). Ζ αλεξγέα ζηνπο λϋνπο (Ϋσο 25 εηψλ) μεπεξλϊ ην 40% θαη ζηηο γπλαέθεο ην 20%. [2.Γ] ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΟ ΝΑΤΑΓΗΟ: «ΔΚΣΟ ΔΛΔΓΥΟΤ» Ζ ΓΤΝΑΜΗΚΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΥΡΔΟΤ ΤΠΟΣΖΡΗΕΔΗ ΣΟ ΓΡΑΦΔΗΟ ΠΡΟΩΠΟΛΟΓΗΜΟΤ ΣΖ ΒΟΤΛΖ Απφ ηα ζηνηρεέα πνπ παξαηέζεληαη ζην Μεληαέν Γεκνζηνλνκηθφ Γειηέν (Αχγνπζηνο 2011) ηνπ Γξαθεένπ Πξνυπνινγηζκνχ ηνπ ΚξΪηνπο ζηε Βνπιά επηζεκαέλνπκε ηα εμάο: (α) Σα Ϋζνδα ηνπ Σαθηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ ην 7-κελν ηνπ 2011 ππνιεέπνληαη θαηϊ 4,5% ζε ζρϋζε κε ην 7-κελν ηνπ 2010 Ϋλαληη εηάζηνπ ζηφρνπ γηα αχμεζά ηνπο αξρηθϊ θαηϊ 5,6% (ζηνλ Πξνυπνινγηζκφ 2011) θαη θαηφπηλ θαηϊ 4,2% (ζην Μεζνπξφζεζκν). (β) Οη δαπϊλεο ηνπ Σαθηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ ην 7-κελν ηνπ 2011 παξνπζηϊδνληαη απμεκϋλεο θαηϊ 7,8% ζε ζρϋζε κε ην 7-κελν ηνπ 2010 Ϋλαληη εηάζηνπ ζηφρνπ γηα αχμεζά ηνπο αξρηθϊ θαηϊ 4,4% (ζηνλ Πξνυπνινγηζκφ 2011) θαη θαηφπηλ θαηϊ 3,6% (ζην Μεζνπξφζεζκν). (γ) Σα παξαπϊλσ, καδέ κε ηα ζηνηρεέα γηα ην ΠΓΔ, νδεγνχλ ην πξσηνγελϋο Ϋιιεηκκα ην 7κελν ηνπ 2011 ζην 2,4% ηνπ ΑΔΠ, δειαδά απμεκϋλν ζε ζρϋζε κε ην 7κελν ηνπ 2010 θαηϊ 52% Ϋλαληη εηάζηνπ ζηφρνπ κεέσζάο ηνπ θαηϊ 48%. (δ) Σνλ ΓεθΫκβξην 2010 ην δεκφζην ρξϋνο (θαηϊ ΜαΪζηξηρη) άηαλ 142,8% ηνπ ΑΔΠ (328,6 δηο επξψ) ελψ ηνλ ΜΪξηην 2011 άηαλ 150,1% ηνπ ΑΔΠ (340,2 δηο επξψ), απμεκϋλν θαηϊ 11,6 δηο. (ε) ηελ Ϋθζεζε ηνπ Γξαθεένπ Πξνυπνινγηζκνχ ζεκεηψλεηαη φηη «ε ζεκαληηθά πεξαηηϋξσ αχμεζε ηνπ ρξϋνπο, ην πςειφ πξσηνγελϋο Ϋιιεηκκα ην νπνέν ην επηϊκελν Ϋρεη άδε ππεξβεέ ζεκαληηθϊ ηνλ εηάζην ζηφρν θαη ε βαζχηεξε χθεζε 9

10 Ϋρνπλ εληζρχζεη ζην Ϋπαθξν ηε δπλακηθά ηνπ ρξϋνπο, ε νπνέα πιϋνλ εέλαη εθηφο ειϋγρνπ.» ΔπηπξνζζΫησο, ακθηζβεηεέηαη ε Ϋθζεζε ηνπ ΓΝΣ (Ηνχιηνο 2011), ζχκθσλα κε ηελ νπνέα ην ρξϋνο ζα αξρέζεη λα απνθιηκαθψλεηαη απφ ην 2012 νπφηε ζα θηϊζεη ην 172% ηνπ ΑΔΠ, θαζψο ζεκεηψλεηαη φηη κεηϊ ηηο λϋεο εμειέμεηο ζεσξεέηαη απέζαλν λα ζηαζεξνπνηεζεέ ν ιφγνο ρξϋνπο πξνο ΑΔΠ ην 2012, εληζρχνληαο Ϋηζη ηηο ακθηβνιέεο ησλ Αγνξψλ γηα ηελ επηηπρέα ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ θαη ηελ αλϊθακςε ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο. Αμέδεη λα ζεκεησζεέ φηη ε αχμεζε ησλ δεκφζησλ δαπαλψλ ηνπ ηαθηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ θαηϊ 3,2 δηο επξψ ζην 7κελν ηνπ 2011 νθεέιεηαη θπξέσο ζηελ αχμεζε ησλ ηφθσλ θαηϊ 1,3 δηο επξψ, θαη ζηελ αχμεζε ησλ επηρνξεγάζεσλ ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακεέσλ θαη ηνπ ΟΑΔΓ θαηϊ 2,2 δηο επξψ, ε νπνέα νθεέιεηαη ζηε κεέσζε κηζζψλ θαη απαζρφιεζεο θαη ζηελ αχμεζε ηεο αλεξγέαο. Οη δαπϊλεο γηα κηζζνδνζέα ζην 7κελν ηνπ 2011 παξνπζηϊδνληαη κεησκϋλεο θαηϊ 6,6% ζε ζρϋζε κε πϋξζη (600 εθαηνκ. επξψ). [2.Γ] ΣΖ ΜΔΓΓΔΝΖ ΟΗ ΜΗΚΡΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ Έθξεμε ινπθϋησλ, απψιεηα ζϋζεσλ απαζρφιεζεο θαη κεγαιχηεξε κεέσζε ηνπ ηδέξνπ αλακϋλνληαη ην επφκελν 12κελν γηα ηηο κηθξϋο επηρεηξάζεηο, φπσο απνηππψλεη Ϋξεπλα πνπ δηεμάγαγε ην Ηλζηηηνχην Μηθξψλ Δπηρεηξάζεσλ ηεο ΓΔΒΔΔ ζε ζπλεξγαζέα κε ηελ εηαηξέα MARC. πγθεθξηκϋλα, επηρεηξάζεηο βξέζθνληαη ζην "θφθθηλν" (21,8%), ελψ Ϊιιεο (22,7%) θαέλεηαη αξθεηϊ πηζαλφ λα αληηκεησπέζνπλ θέλδπλν θιεηζέκαηνο. πλνιηθϊ, επηρεηξάζεηο ζϋηνπλ εξσηάκαηα γηα ην εϊλ ζα κπνξϋζνπλ λα επηβηψζνπλ ην επφκελν δηϊζηεκα. Σα πηζαλϊ ινπθϋηα ζπλεπϊγνληαη θέλδπλν απψιεηαο ζϋζεσλ απαζρφιεζεο (εξγνδφηεο, απηναπαζρνινχκελνη, κηζζσηνέ) ην επφκελν δσδεθϊκελν. Ήδε ρϊζεθαλ ζϋζεηο κηζζσηάο εξγαζέαο ην πξψην εμϊκελν ηνπ εκεηψλεηαη φηη πιϋνλ ζε θϊζε 1 πξφζιεςε ζηνλ ηδησηηθφ ηνκϋα αληηζηνηρνχλ 7 απνιχζεηο. Σν πξψην εμϊκελν ε κεέσζε ηνπ ηδέξνπ αλάιζε ζην 29% θαη 8 ζηηο 10 επηρεηξάζεηο δειψλνπλ φηη Ϋρνπλ ππνζηεέ κεέσζε, ελψ νη εθηηκάζεηο γηα ην ηξϋρνλ εμϊκελν εέλαη εμέζνπ δπζνέσλεο. εκεηψλεηαη φηη ζηελ ελ ιφγσ Ϋξεπλα δελ ελζσκαηψλνληαη νη επηπηψζεηο ζηηο επηρεηξάζεηο θαη ζηελ απαζρφιεζε απφ ηελ αχμεζε ηνπ ΦΠΑ ζηηο επηρεηξάζεηο εζηέαζεο. [2.Δ] ΡΔΚΟΡ ΑΚΑΛΤΠΣΧΝ ΔΠΗΣΑΓΧΝ χκθσλα κε ζηνηρεέα ηεο εηαηξεέαο Σεηξεζέαο κϋζα ζε πεξέπνπ επηϊ κάλεο επηηαγϋο θαη ζπλαιιαγκαηηθϋο Ϋκεηλαλ ρσξέο αληέθξηζκα, κε ηα «θϋζηα» ζην ηϋινο Ηνπιένπ λα θηϊλνπλ ηα 1,516 δηζ. επξψ. ην αληέζηνηρν πεξζηλφ επηϊκελν νη αθϊιππηεο επηηαγϋο θαη απιάξσηεο ζπλαιιαγκαηηθϋο Ϊγγηδαλ ην Ϋλα δηζ. επξψ, δειαδά ζεκεηψζεθε αχμεζε 50%. Μάλα κε ηνλ κάλα ην πξφβιεκα δηνγθψλεηαη πεξαηηϋξσ. Μφλν ηνλ Ηνχιην Ϋκεηλαλ αθϊιππηεο επηηαγϋο πνπ αληηζηνηρνχλ ζε 392,937 εθαη. επξψ. [2.Σ] ΤΣΖΜΑΣΗΚΖ ΓΗΑΛΤΖ ΣΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΥΟΛΔΗΟΤ Οη θαηεδαθηζηηθϋο παξεκβϊζεηο ηεο θπβεξλεηηθάο πνιηηηθάο ζην ρψξν ηεο εθπαέδεπζεο αλακϋλεηαη λα αλαδεηρηνχλ κε ηνλ πιϋνλ ζαθά ηξφπν θαη ηε λϋα ζρνιηθά ρξνληϊ, αθνχ, ζχκθσλα κε αλαθνηλψζεηο ηεο έδηαο ηεο ππνπξγνχ Παηδεέαο, θϋηνο ζα δηνξηζηνχλ κφιηο 600 κφληκνη εθπαηδεπηηθνέ ζηελ ΠξσηνβΪζκηα θαη ηε 10

11 ΓεπηεξνβΪζκηα Δθπαέδεπζε Ϋλαληη ζπληαμηνδνηάζεσλ (ά ζχκθσλα κε πξνγελϋζηεξα ζηνηρεέα ηνπ Τπνπξγεένπ). Αλ κϊιηζηα ζπλππνινγέζνπκε φηη ην 2010 νη δηνξηζκνέ δελ μεπϋξαζαλ ηνπο 2.800, ελψ νη ζπληαμηνδνηάζεηο Ϋθηαζαλ ηηο , δηαπηζηψλνπκε φηη ηε δηεηέα ( ) γέλνληαη πεξέπνπ δηνξηζκνέ γηα λα θαιχςνπλ ηα θελϊ πνπ δεκηνπξγεέ ε ζπληαμηνδφηεζε ηνπιϊρηζηνλ εθπαηδεπηηθψλ. ΔπηπιΫνλ, ε θϊιπςε ησλ θελψλ απφ αλαπιεξσηϋο ζα εέλαη πεξηνξηζκϋλε, αθνχ ην ζρεηηθφ θνλδχιη κεηψλεηαη θϋηνο ζην 1/3 ηνπ πεξζηλνχ πνζνχ (θαιχπηνληαη πεξέπνπ ζϋζεηο Ϋλαληη ζϋζεσλ πϋξπζη). Αμηνζεκεέσηε επέζεο εέλαη ε επηδεέλσζε ησλ απνδνρψλ θαη ησλ εξγαζηαθψλ ζρϋζεσλ δαζθϊισλ θαη θαζεγεηψλ θαζψο θαη ν θπβεξλεηηθφο πξνγξακκαηηζκφο (Μλεκφλην Μεζνπξφζεζκν) γηα παξαπϋξα επηδεέλσζε. Ζ θαηϊζηαζε ζηα δεκφζηα ζρνιεέα επηβαξχλεηαη παξαπϋξα απφ παξεκβϊζεηο φπσο: (α) νη θαηαξγάζεηο-ζπγρσλεχζεηο ζρνιεέσλ πνπ ζηα κεγϊια αζηηθϊ θϋληξα ζα νδεγάζνπλ ζε ππεξϊξηζκα ηκάκαηα, ελψ ζηελ επαξρέα ζα επηδεηλψζνπλ ηα πξνβιάκαηα πξφζβαζεο ησλ καζεηψλ θαη (β) νη ηεξϊζηηεο κεηψζεηο (πϊλσ απφ 50%) ζηα θνλδχιηα γηα ηηο ιεηηνπξγηθϋο δαπϊλεο ησλ ζρνιηθψλ επηηξνπψλ, γεγνλφο πνπ ζα Ϋρεη σο απνηϋιεζκα ηελ αδπλακέα αληαπφθξηζάο ηνπο αθφκα θαη ζηηο ζηνηρεηψδεηο αλϊγθεο ιεηηνπξγέαο ησλ ζρνιεέσλ (ζϋξκαλζε, θαζαξηφηεηα, ΓΔΖ,ΟΣΔ). Πξνβιάκαηα ππϊξρνπλ θαη κε ηελ Ϋθδνζε θαη δηαλνκά ησλ ζρνιηθψλ βηβιέσλ θαζψο ζχκθσλα κε ην Τπνπξγεέν θϋηνο ε ρξνληϊ ζα μεθηλάζεη κφλν κε «ηα βαζηθϊ» βηβιέα. 11

12 [3] ΠΑΡΑΣΖΡΖΣΖΡΗΟ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΚΑΗ ΔΡΓΑΗΑΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΔπηκΫιεηα: Γ. Δπζηαζφπνπινο, Α. ΚαςΪιεο & Β. Κνπκαξηαλφο Τν Παξαηεξεηήξην Κνηλσληθήο θαη Εξγαζηαθήο Πνιηηηθήο έρεη δχν ζθέιε: (α) Θέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη επξχηεξα κε ηελ ππεξάζπηζε ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ θαη ησλ δεκφζησλ αγαζψλ: θαηαγξαθή θαη ηεθκεξίσζε ησλ ζπλεπεηψλ ησλ εκπνξεπκαηνπνίεζεο αιιά θαη αλάδεημε θνηλσληθψλ «θαιψλ πξαθηηθψλ» θαη αγψλσλ γηα ηελ επαλνηθεηνπνίεζε ηνπ δεκφζηνπ πινχηνπ. (β) Θέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο ζηελ επνρή ηνπ κλεκνλίνπ, αιιά θαη δεηήκαηα επξχηεξεο θνηλσληθήο ζπλνρήο, φπσο ε θηψρεηα, ν απνθιεηζκφο, ε μελνθνβία θ.ά. [3.Α] Ζ ΔΠΗΠΣΧΖ ΣΧΝ ΑΠΟΦΑΔΧΝ ΣΟΤ ΤΜΒΟΤΛΗΟΤ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΈΝΧΖ Χ ΠΡΟ ΣΖ ΒΗΧΗΜΟΣΖΣΑ ΣΟΤ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΥΡΔΟΤ Δηζαγσγά ην παξφλ ζεκεέσκα επηρεηξεέηαη κηα πξψηε απνηέκεζε ησλ απνθϊζεσλ ηνπ πκβνπιένπ ηεο Δπξσπατθάο Έλσζεο ηεο 21 εο Ηνπιένπ, θπξέσο σο πξνο ηε βησζηκφηεηα ηνπ ειιεληθνχ δεκνζένπ ρξϋνπο. Σν δάηεκα εμεηϊδεηαη ζε 4 ζηϊδηα. ΑξρηθΪ, παξνπζηϊδνληαη ηα ζεκαληηθφηεξα κϋηξα ηεο ζπλφδνπ πνπ αθνξνχλ ζηελ αληηκεηψπηζε ηνπ ρξϋνπο. ηε ζπλϋρεηα, παξαηέζεληαη εθηηκάζεηο πνπ Ϋρνπλ δηαηππσζεέ ζηε δεκφζηα ζπδάηεζε αλαθνξηθϊ κε ηελ απνηειεζκαηηθφηεηϊ ηνπο. ε ηξέην ζηϊδην, εμεηϊδνληαη νη απνθϊζεηο ηεο ζπλφδνπ σο πξνο ην ελδερφκελν επϋθηαζεο ηεο θξέζεο ζε κεγαιχηεξεο νηθνλνκέεο ηεο επξσπατθάο πεξηθϋξεηαο. ΣΫινο, ζε ηϋηαξην ζηϊδην, δηαηππψλνληαη κηα ζεηξϊ απφ δηαπηζηψζεηο θαη ελαιιαθηηθϋο πξνηϊζεηο αλαθνξηθϊ κε ηελ αληηκεηψπηζε ηεο θξέζεο ρξϋνπο ζηελ ΔιιΪδα θαη ηελ επξσπατθά πεξηθϋξεηα ζπλνιηθφηεξα. 1. Οη απνθϊζεηο ηεο πλφδνπ Κνξπθάο ΠαξνπζηΪδνληαη επηγξακκαηηθϊ νη απνθϊζεηο ηεο πλφδνπ Κνξπθάο ζε ζρϋζε κε ην ειιεληθφ δεκφζην ρξϋνο: ΠξνβιΫπεηαη λϋνο δαλεηζκφο απφ ηνλ EFSF ψζηε λα θαιπθζνχλ νη ρξεκαηνδνηηθϋο αλϊγθεο ηνπ ειιεληθνχ δεκνζένπ κϋρξη ην 2014 (ην ζρεηηθφ δηϊγξακκα επηζπλϊπηεηαη ζην παξϊξηεκα ηνπ ζεκεηψκαηνο). Σν λϋν παθϋην αλϋξρεηαη ζε 109 δηο επξψ θαη ζα ρξεκαηνδνηεζεέ απφ ην EFSF θαη ην ΓΝΣ. Μεηψλεηαη θαηϊ 1 κε 1.5 κνλϊδεο ην επηηφθην ησλ λϋσλ δαλεέσλ ζε ζρϋζε κε ηα πξνεγνχκελα δϊλεηα πνπ εέραλ ρνξεγεζεέ ζηελ ΔιιΪδα ζην πιαέζην ηνπ κεραληζκνχ ζηάξημεο. Σα επηηφθηα ησλ λϋσλ δαλεέσλ ζα αλϋξρεηαη ζε 3.5%. Γελ δηεπθξηλέδεηαη σζηφζν εϊλ ε απφθαζε αθνξϊ ζηα πξνεγνχκελα δϊλεηα. 12

13 Ζ δηϊξθεηα ησλ κειινληηθψλ δαλεέσλ ηνπ EFSF ζα θπκαέλεηαη απφ 15 Ϋσο 30 Ϋηε θαη ζα παξϋρεηαη 10εηάο πεξένδνο ρϊξηηνο. Απνθαζέδεηαη επέζεο ε παξϊηαζε ησλ πξνζεζκηψλ ιάμεσο ησλ πθηζηϊκελσλ δαλεέσλ πνπ Ϋρνπλ ρνξεγεζεέ ζηελ ΔιιΪδα (δελ αλαθϋξνληαη σζηφζν αθξηβεέο αξηζκνέ). Οη θϊηνρνη ειιεληθψλ νκνιφγσλ απφ ηνλ ηδησηηθφ ηνκϋα θαινχληαη λα ζπκκεηϊζρνπλ ζε Ϋλα πξφγξακκα αληαιιαγάο νκνιφγσλ χςνπο 37 πεξέπνπ δηο επξψ (Private Sector Involvement/PSI). Ζ αληαιιαγά νκνιφγσλ ζα πινπνηεζεέ βϊζεη ησλ πξνηϊζεσλ ηνπ IIF (Institute of International Finance) πνπ δηαθξέλνληαη ζε 4 εξγαιεέα 1. Ζ κϋζε ππνιεηπφκελε θπζηθά δηϊξθεηα ηνπ ειιεληθνχ ρξϋνπο πνπ θαηϋρεηαη απφ ηδηψηεο αλακϋλεηαη λα απμεζεέ απφ 6 ζε 11 Ϋηε ζχκθσλα κε ηε ζρεηηθά αλαθνέλσζε ηνπ IIF. ΣΫινο, πξνβιϋπεηαη επαλαγνξϊ ειιεληθψλ νκνιφγσλ χςνπο 12.6 δηο επξψ. Χο εθ ηνχηνπ, ε ζπλνιηθά ζπκβνιά ηνπ ηδησηηθνχ ηνκϋα Ϋσο ην κϋζνλ ηνπ 2014 ππνινγέδεηαη ζε 50 δηο επξψ. Ζ ζπλνιηθά ζπκβνιά ηνπ ηδησηηθνχ ηνκϋα αλϋξρεηαη ζε 106 δηο γηα ηελ πεξένδν ζχκθσλα κε ην θεέκελν απνθϊζεσλ ηεο ζπλφδνπ ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιένπ θαη ζε 135 δηο ηελ πεξένδν κε βϊζε ηε ζρεηηθά αλαθνέλσζε ηνπ IIF. Ζ ζπκβνιά ηνπ PSI θαη ηεο επαλαγνξϊο ρξϋνπο ζηε κεέσζε ηνπ ρξϋνπο εθηηκϊηαη ζην 12% ηνπ ΑΔΠ (πξνο επηβεβαέσζε). 2. Δθηηκάζεηο γηα ηελ επέπησζε ησλ απνθϊζεσλ σο πξνο ηελ βησζηκφηεηα ηνπ ειιεληθνχ ρξϋνπο ΠξΫπεη αξρηθϊ λα ηνληζηεέ φηη δελ εέλαη αθφκα εθηθηά ε αθξηβάο απνηέκεζε ηνπ αληέθηππνπ ησλ απνθϊζεσλ σο πξνο ηνπο ηφθνπο θαη ηα ρξενιχζηα ηνπ δεκφζηνπ ρξϋνπο. πλεπψο, νη εθηηκάζεηο γηα ηε βησζηκφηεηα Ϋρνπλ πξνζεγγηζηηθφ ραξαθηάξα. Ζ επφκελε Ϋθζεζε ηνπ ΓΝΣ, πνπ παξϋρεη ηα πην αλαιπηηθϊ θαη αμηφπηζηα ζηνηρεέα, αλακϋλεηαη λα δεκνζηεπηεέ ζηα ηϋιε επηεκβξένπ/ αξρϋο Οθησβξένπ. ΜΫρξη ηελ ζπγθεθξηκϋλε πεξένδν ζα Ϋρνπλ πξνζδηνξηζηεέ κε κεγαιχηεξε αθξέβεηα ηα κϋηξα γηα ηελ εκπινθά ηνπ ηδησηηθνχ ηνκϋα. Τπνινγέδεηαη φηη κϋρξη θαη ηελ 1 ε επηεκβξένπ, ην 70% ησλ ηδησηψλ εέρε απνδερζεέ ηε ζπκκεηνρά ζην πξφγξακκα αληαιιαγάο ειιεληθψλ νκνιφγσλ. Ζ αλαγθαηφηεηα ειϊθξπλζεο ηνπ θφζηνπο εμππεξϋηεζεο ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο πξνϋθπςε απφ ηε δηαπέζησζε φηη ην απαηηνχκελν χςνο ησλ πξσηνγελψλ πιενλαζκϊησλ γηα ηε ζηαζεξνπνέεζε ηνπ ρξϋνπο δελ εέλαη επηηεχμηκν βϊζεη ησλ πθηζηϊκελσλ επηηνθέσλ εμππεξϋηεζεο ηνπ ειιεληθνχ ρξϋνπο θαη ηηο πεληρξϋο αλαπηπμηαθϋο πξννπηηθϋο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο. Τπελζπκέδεηαη φηη κέα πξνζϋγγηζε ππνινγηζκνχ ηεο βησζηκφηεηαο ηνπ ρξϋνπο εζηηϊδεη ζην πξνζδηνξηζκφ ηνπ χςνπο ησλ πξσηνγελψλ πιενλαζκϊησλ πνπ εέλαη αλαγθαέα γηα ηε ζηαζεξνπνέεζε ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο. Δηδηθφηεξα, ην χςνπο ηνπ πξσηνγελνχο πιενλϊζκαηνο ηζνχηαη κε: Δεκφζην ρξένο σο % ηνπ ΑΕΠ x (καθξνπξφζεζκν νλνκαζηηθφ επηηφθην δαλεηζκνχ καθξνπξφζεζκν νλνκαζηηθφ πνζνζηφ αλάπηπμεο) 1 Greece Financing Offer: Statement by the IIF board of Directors, 21/7/2011, Press release, 13

14 Αμέδεη λα ζεκεησζεέ φηη, ζηελ ηειεπηαέα αλαζεψξεζε ηνπ πξνγξϊκκαηνο δεκνζηνλνκηθάο πξνζαξκνγάο ηεο Δ.Δ/Γ.Ν.Σ (Ηνχιην 2011), ην κεζνζηαζκηθφ νλνκαζηηθφ επηηφθην γηα ην ζπλνιηθφ ρξϋνο ππεξϋβαηλε θαηϊ 2 πεξέπνπ πνζνζηηαέεο κνλϊδεο ην κϋζν νλνκαζηηθφ ξπζκφ αλϊπηπμεο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέα γηα ηελ πεξένδν Ζ ζεκαληηθά απηά απφθιηζε θαζηζηνχζε εμαηξεηηθϊ δχζθνιε ηελ επέηεπμε ησλ αλαγθαέσλ γηα ηε ζηαζεξνπνέεζε ηνπ ρξϋνπο πξσηνγελψλ πιενλαζκϊησλ (πξσηνγελά πιενλϊζκαηα κεγαιχηεξα ηνπ 6.4% απφ ην 2014 κϋρξη ην 2020) 2. Με ηηο απνθϊζεηο ηεο ζπλφδνπ, ην νλνκαζηηθφ επηηφθην γηα ην ρξϋνο κεηψλεηαη ζχκθσλα κε εθηηκάζεηο ζην 4% γηα ηελ πεξένδν θαη ζην 5% ηα επφκελα Ϋηε. πλεπψο, εθηηκϊηαη φηη ηα επηηφθηα δελ ζα παξνπζηϊδνπλ κεγϊιε απφθιηζε ζε ζχγθξηζε κε ηνλ πξνβιεπφκελν νλνκαζηηθφ ξπζκφ αλϊπηπμεο θαηϊ ηελ δεθαεηέα 2020, ζπκβϊιινληαο ζηε βειηέσζε ηεο βησζηκφηεηαο ηνπ ρξϋνπο. Με βϊζε ηα παξαπϊλσ, ην ηκάκα εξεπλψλ ηεο Eurobank επηρεέξεζε ζε πξφζθαην θεέκελν εξγαζέαο λα ππνινγέζεη ηελ επέπησζε ησλ πξφζθαησλ απνθϊζεσλ ζηελ εμϋιημε ηνπ δεκνζένπ ρξϋνπο (νη ζπληϊθηεο ππνγξακκέδνπλ φηη ηα απνηειϋζκαηα Ϋρνπλ πξνθαηαξηηθφ ραξαθηάξα). Δηδηθφηεξα, παξνπζηϊδνληαη ηξέα ζελϊξηα 3 : Α) ην βαζηθφ ζελϊξην ηνπ ΓΝΣ (Ηνπιένπ ηνπ 2011). Β) Σν ζελϊξην ηνπ ΓΝΣ κε ρακειφηεξα επηηφθηα θαη ζπκκεηνρά ηνπ ηδησηηθνχ ηνκϋα (νλνκαζηηθφ επηηφθην 4.5% γηα ην ζπλνιηθφ ρξϋνο). Γ) Έλα ζελϊξην ησλ ζπληαθηψλ ηνπ θεηκϋλνπ εξγαζέαο πνπ ζηεξέδεηαη ζην βαζηθφ ζελϊξην ηνπ ΓΝΣ ελζσκαηψλνληαο ηηο πξφζθαηεο απνθϊζεηο αιιϊ κε ρακειφηεξα Ϋζνδα απφ απνθξαηηθνπνηάζεηο, ρακειφηεξα πξσηνγελά πιενλϊζκαηα (4% κεηϊ ην 2013) θαη ειαθξψο ρακειφηεξα πνζνζηϊ αλϊπηπμεο (νλνκαζηηθφ ξπζκφ αλϊπηπμεο 4% κεηϊ απφ ην 2014). 2 Πέλαθαο γηα ην ρϋδην Βησζηκφηεηαο ηνπ ΥξΫνπο ζηελ ζειέδα 73, 3 Monokroussos, P., Petropoulou, P. (2011), July 21 EU Council Statement. What it means for Greece and the euro area, Greece Macro Monitor, July , Eurobank Research. 14

15 Με βϊζε θαη ηα ηξέα ζελϊξηα, πξνθχπηεη φηη ην ειιεληθφ δεκφζην ρξϋνο ζπλερέδεη λα απμϊλεηαη κϋρξη θαη ην Ζ απνθιηκϊθσζε ηνπ ρξϋνπο δελ δηαθϋξεη δξακαηηθϊ κεηαμχ ησλ ηξηψλ ζελαξέσλ ζηελ ηξηεηέα Σν 2015, ην ειιεληθφ δεκφζην ρξϋνο ζα θπκαέλεηαη κεηαμχ 134% θαη 146% ηνπ ΑΔΠ. Οη δηαθνξϋο κεηαμχ ησλ ζελαξέσλ ην 2020 εέλαη πην αηζζεηϋο, κε ην πξψην ζελϊξην λα πξνβιϋπεη δεκφζην ρξϋνο ζην 130% ηνπ ΑΔΠ, ην δεχηεξν 99% θαη ην ηξέην 116%. Αμέδεη λα ζεκεησζεέ φηη ηα παξαπϊλσ ζελϊξηα, αθφκα θαη ζηελ πην «ξεαιηζηηθά» εθδνρά ηνπο (Eurobank), παξακϋλνπλ εμαηξεηηθϊ αηζηφδνμα αλαθνξηθϊ κε ηηο επηδφζεηο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο ηα επφκελα Ϋηε. Σελ αηζηνδνμέα απηά εληνχηνηο δελ ζπκκεξέδεηαη ην ζχλνιν ησλ αλαιπηψλ. ΔλδεηθηηθΪ, ην ζελϊξην ηνπ ηκάκαηνο νηθνλνκηθάο Ϋξεπλαο ηεο Natixis (P.Artus), πνπ ελζσκαηψλεη ηηο απνθϊζεηο ηεο ζπλφδνπ (επηηφθην 4%) ζθηαγξαθεέ κηα κϊιινλ πην ξεαιηζηηθά εμϋιημε 4. Δηδηθφηεξα, πξνβιϋπεη ζηαζεξνπνέεζε ηνπ ρξϋνπο: - Αθελφο ζε πςειφηεξα επέπεδα (πϊλσ απφ 170%). - ΑθεηΫξνπ αξθεηϊ αξγφηεξα (2014). Αμέδεη λα ζεκεησζεέ φηη αδπλακέα δεκνζηνλνκηθάο ζηαζεξνπνέεζεο, πξηλ απφ ην 2012, ζπκπεξϊλεη θαη ην Γξαθεένπ Πξνυπνινγηζκνχ ηνπ ΚξΪηνπο ζην Μεληαέν Γειηέν ηνπ Απγνχζηνπ 2011 ιφγσ ηνπ βϊζνπο ηεο νηθνλνκηθάο χθεζεο πνπ θαζηζηϊ αλεμϋιεγθηε ηελ πνξεέα ηνπ ρξϋνπο 5. Σν απνηϋιεζκα απηφ πξνθχπηεη θπξέσο απφ ηελ αδπλακέα ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο λα αλαπηπρζεέ κε ηθαλνπνηεηηθνχο ξπζκνχο ηα επφκελα Ϋηε, γεγνλφο πνπ νθεέιεηαη, κε ηε ζεηξϊ ηνπ, ζε Ϋλα Ϋιιεηκκα δηαξζξσηηθάο αληαγσληζηηθφηεηαο. Θα πξϋπεη λα ζεκεησζεέ φηη νη πξνβιϋςεηο γηα ην χςνο ηνπ δπλεηηθνχ ξπζκνχ αλϊπηπμεο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο επέζεο ηεινχλ ππφ ακθηζβάηεζε (ην χςνο ηεο αλϊπηπμεο θαζνξέδεη ηε δπλαηφηεηα απνθιηκϊθσζεο ηνπ ρξϋνπο). Ζ κϋζνδνο ππνινγηζκνχ ηνπ δπλεηηθνχ ξπζκνχ αλϊπηπμεο, ηνπ κϋγηζηνπ δειαδά ξπζκνχ αλϊπηπμεο κηαο νηθνλνκέαο, ζηεξέδεηαη ζην ξπζκφ αχμεζεο ηνπ πιεζπζκνχ ζε ειηθέα εξγαζέαο θαζψο θαη ζην ξπζκφ αχμεζεο ηεο παξαγσγηθφηεηαο εξγαζέαο. Με βϊζε ηελ ελ ιφγσ κϋζνδν ππνινγηζκνχ, ην χςνο ηνπ δπλεηηθνχ ξπζκνχ αλϊπηπμεο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο Ϋρεη θξηζεέ φηη κπνξεέ -ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο απνθϊζεηο ηεο 21 εο Ηνπιένπ- λα δηαζθαιέζεη ηε κεέσζε ηνπ δεκφζηνπ ρξϋνπο. Δληνχηνηο, ε ελ ιφγσ κϋζνδνο δελ ιακβϊλεη ππφςε ηηο Ϊθξσο αξλεηηθϋο επηπηψζεηο ηεο χθεζεο σο πξνο βαζηθϊ νηθνλνκηθϊ κεγϋζε 6. Δηδηθφηεξα, ε δξαζηηθά κεέσζε ηεο εγρψξηαο δάηεζεο ζπλεπϊγεηαη κηα ξάμε σο πξνο ηε δηαρξνληθά εμϋιημε ησλ ξπζκψλ αχμεζεο ηεο παξαγσγηθφηεηαο θαη, ζπλνιηθφηεξα, σο πξνο ηηο παξαγσγηθϋο δπλαηφηεηεο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο: - Ζ δξαζηηθά κεέσζε ησλ επελδχζεσλ επηβξαδχλεη ην ξπζκφ αχμεζεο ηεο παξαγσγηθφηεηαο. 4 Artus, P. (2011), Why could the 21 July agreement between European countries, which the markets welcomed with enthousiasm, give grounds for concern?, Special Report No 72, 26 July 2011, Natixis Economic research 5 Γξαθεέν Πξνυπνινγηζκνχ ηνπ ΚξΪηνπο, Μεληαίν Δεκνζηνλνκηθφ Δειηίν, Αχγνπζηνο Artus, P. (2011), The key issue of potential growth for the euro-zone countries in difficulty, Flash Economics No 625, 1/9/2011, Natixis Economic Research. 15

16 - Ζ κεέσζε ηεο εγρψξηαο δάηεζεο πξνθαιεέ ζπξξέθλσζε ηνπ παξαγσγηθνχ ηζηνχ ηεο ρψξαο, ιφγσ θιεηζέκαηνο βηνκεραληθψλ κνλϊδσλ ά αθφκα θαη νιφθιεξσλ εξγνζηαζέσλ ιφγσ πηψρεπζεο ά κεηεγθαηϊζηαζάο ηνπο ζε Ϊιιεο ρψξεο. - ΑπμΪλεηαη ε δηαξζξσηηθά αλεξγέα θαη, αληέζηνηρα, κεηψλεηαη ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο. πλδπαζηηθϊ, ην ζχλνιν απηψλ ησλ επηπηψζεσλ απνδπλακψλνπλ ηηο αλαπηπμηαθϋο πξννπηηθϋο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο, θαζηζηψληαο αθφκα πην αβϋβαηε ηελ πνξεέα δεκνζηνλνκηθάο πξνζαξκνγάο. Με βϊζε ηα παξαπϊλσ, πξνθχπηνπλ ηξεηο ηνπιϊρηζηνλ παξαηεξάζεηο: Σα επέπεδα δεκφζηνπ ρξϋνπο ην 2015 παξακϋλνπλ ζε απαγνξεπηηθϊ επέπεδα γηα ηελ επηζηξνθά ηεο ρψξαο ζηηο αγνξϋο. Αδεκνζέεπηε κειϋηε (draft) ηνπ ΗΝΔ/ΓΔΔ (Ηνχιηνο 2011) ππνγξακκέδεη φηη ην βαζηθφ γλψξηζκα ηεο ζπκθσλέαο απνηειεέ ε κεηϊζεζε ζεκαληηθνχ κϋξνπο ησλ δαλεηαθψλ ππνρξεψζεσλ ηεο ρψξαο κεηϊ ην Σν πξφβιεκα ηεο ρξεκαηνδφηεζεο ζπλεπψο ζπλερέδεη λα πθέζηαηαη θαη κεηϊ ην Ζ έδηα κειϋηε ππνγξακκέδεη φηη δελ εέλαη ζαθϋο ζε ηη βαζκφ νη «δηεπθνιχλζεηο» πξνο ηελ ΔιιΪδα επαξθνχλ γηα ηελ θϊιπςε ησλ δαλεηαθψλ αλαγθψλ ηεο ΔιιΪδαο αθφκα θαη κϋρξη ην Οη καθξννηθνλνκηθϋο πξνβιϋςεηο ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ Πιαηζένπ Γεκνζηνλνκηθάο ηξαηεγηθάο παξακϋλνπλ εμαηξεηηθϊ αηζηφδνμεο (ην δάηεκα απηφ Ϋρεη εμεηαζηεέ δηεμνδηθϊ ζην ζρεηηθφ ζεκεέσκα ηεο Δπηηξνπάο Μειεηψλ θαη Σεθκεξέσζεο γηα ην ΜΠΓ), ελψ εμέζνπ ακθέβνιε εέλαη θαη ε επέηεπμε ησλ εζφδσλ απφ ηδησηηθνπνηάζεηο. Τπελζπκέδεηαη φηη ε χθεζε ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο απνδεηθλχεηαη βαζχηεξε απ φ,ηη εέρε εθηηκεζεέ αξρηθϊ. χκθσλα κε ηνπο Σξηκεληαένπο Δζληθνχο Λνγαξηαζκνχο ηεο Διιεληθάο ηαηηζηηθάο Αξράο (ΔΛΣΑΣ), ε ζπξξέθλσζε ηνπ ΑΔΠ δηακνξθψζεθε ζην 6,9% ζην δεχηεξν ηξέκελν ηνπ 2011, απφ 8,1% πνπ άηαλ ζην πξψην ηξέκελν ηνπ Ϋηνπο θαη 4% ζην δεχηεξν ηξέκελν ηνπ Ζ πνξεέα ηεο δεκνζηνλνκηθάο πξνζαξκνγάο παξακϋλεη, ιφγσ ηεο νηθνλνκηθάο θαηϊζηαζεο ηεο ρψξαο, ηδηαηηϋξσο εθηεζεηκϋλε ζε ελδερφκελεο εμσηεξηθϋο νηθνλνκηθϋο δηαηαξαρϋο φπσο, γηα παξϊδεηγκα, αχμεζε ησλ ηηκψλ ησλ πδξνγνλαλζξϊθσλ θαη ησλ πξψησλ πιψλ, αζζελάο αλϊθακςε ηεο επξσπατθάο νηθνλνκέαο ιφγσ ηνπ αξλεηηθνχ αληέθηππνπ ησλ πνιηηηθψλ ιηηφηεηαο, αλαηέκεζε ηνπ επξψ. πλεπψο, ζπλερέδεη λα ειινρεχεη ν θέλδπλνο ηεο θαηϊξξεπζεο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο αλϊ πϊζα ζηηγκά. Σν πθηζηϊκελν ζρϋδην δηϊζσζεο θηλεέηαη πξαγκαηηθϊ ζε «ηελησκϋλν ζρνηλέ», γεγνλφο πνπ επεξεϊδεη αλαπφθεπθηα ην νηθνλνκηθφ θιέκα, ηηο επελδχζεηο θαη εληϋιεη ηελ έδηα ηελ αλϊθακςε ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο. πλνιηθϊ, φρη κφλν εέλαη εμαηξεηηθϊ ακθέβνιε ε κεέσζε ηνπ ρξϋνπο ζε επέπεδα πνπ λα δηαζθαιέζνπλ νκαιά πξφζβαζε ζηηο αγνξϋο απφ ην 2015 θαη Ϋπεηηα κε ζηφρν ηελ θϊιπςε ησλ κεγϊισλ δαλεηαθψλ αλαγθψλ ηεο ρψξαο (ην πην αηζηφδνμν ζελϊξην πξνβιϋπεη ρξϋνο 134% ηνπ ΑΔΠ ην 2015), αιιϊ, άδε δηαηππψλνληαη εθηηκάζεηο φηη 16

17 ζα ρξεηαζηεέ λϋν παθϋην ρξεκαηνδνηηθάο ζηάξημεο πξηλ απφ ηελ ελ ιφγσ εκεξνκελέα ιφγσ ησλ κε ξεαιηζηηθψλ ζηφρσλ ηνπ ΜΠΓ Κέλδπλνη απφ ηελ ελδερφκελε επϋθηαζε ηεο θξέζεο ζε κεγαιχηεξεο νηθνλνκέεο ηεο επξσπατθάο πεξηθϋξεηαο Ζ επϋθηαζε ηεο θξέζεο ζηελ Ηηαιέα θαη ηελ Ηζπαλέα ζϋηεη κηα ζεηξϊ απφ αληηθεηκεληθϋο δπζθνιέεο. Τπελζπκέδεηαη φηη ην ρξϋνο ησλ δχν απηψλ ρσξψλ ππνινγέδεηαη πεξέπνπ ζε 2. 8 ηξηο (Ϋλαληη 354 δηο γηα ηελ ΔιιΪδα). ηελ πεξέπησζε πνπ ρξεηαζηεέ λα ζηεξέμεη ηηο ελ ιφγσ ρψξεο, ην EFSF δελ ζα κπνξϋζεη λα αληαπνθξηζεέ γηα ηξεηο ηνπιϊρηζηνλ ιφγνπο: Ζ ζηάξημε κηαο «κεγϊιεο νηθνλνκέαο» ππεξβαέλεη ηηο πθηζηϊκελεο δαλεηνιεπηηθϋο ηθαλφηεηεο ηνπ κεραληζκνχ. ΔθθξΪδνληαη επέζεο αλεζπρέεο γηα ην χςνο ησλ πνζψλ πνπ ν ζπγθεθξηκϋλνο κεραληζκφο κπνξεέ λα αληιάζεη απφ ηηο αγνξϋο ζε Ϋλα κφλν Ϋηνο ρσξέο λα επηδεηλσζνχλ νη φξνη δαλεηνδφηεζάο ηνπ (θαη παξϊιιεια ε πηζηνιεπηηθά δηαβϊζκηζε ησλ ρσξψλ πνπ εγγπψληαη ηα δϊλεηα ηνπ κεραληζκνχ). Οη παξεκβϊζεηο ηνπ εέλαη αξγϋο. ΔΪλ ε θξέζε επεθηαζεέ ζε κηα κεγϊιε νηθνλνκέα, ηφηε ε ρψξα απηά ζα βξέζθεηαη ζηελ νμχκσξε θαηϊζηαζε λα ιακβϊλεη νηθνλνκηθά ζηάξημε θαη ηαπηφρξνλα λα εγγπϊηαη γηα ηα δϊλεηα πνπ Ϋρνπλ ρνξεγεζεέ απφ ηνλ κεραληζκφ. Με βϊζε ηα παξαπϊλσ, ν P.Artus ηνλέδεη ηελ αλαγθαηφηεηα -πεξηζζφηεξν απφ ηε ρνξάγεζε δαλεέσλ ζηηο ρψξεο πνπ πιάηηνληαη δεκνζηνλνκηθϊ- λα ηεζεέ ζε ιεηηνπξγέα Ϋλα ηακεέν ηθαλφ λα «αληηζηξϋςεη» ηηο θεξδνζθνπηθϋο επηζϋζεηο ζηηο αγνξϋο 8. Λφγσ ηνπ κεγϋζνπο ησλ πνζψλ πνπ εέλαη αλαγθαέα γηα ην ζπγθεθξηκϋλν ζθνπφ, ε ζχλαςε δαλεέσλ ζα πξϋπεη λα ππνθαηαζηαζεέ απφ ηελ απεπζεέαο ρξεκαηνδφηεζε ηεο ΔΚΣ (θνπά ρξάκαηνο). Τπνινγέδεηαη φηη ην χςνο ησλ CDS γηα ην δεκφζην ρξϋνο ηεο ΔιιΪδαο, Πνξηνγαιέαο θαη Ηζπαλέαο αλϋξρεηαη ηνλ Ηνχιην ηνπ 2011 ζε 615 δηο επξψ. 4. Γηαπηζηψζεηο Αλαθεθαιαηψλνληαο, δηαθξέλνληαη ζεκαληηθϋο ακθηβνιέεο αλαθνξηθϊ κε ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ πξφζθαησλ απνθϊζεσλ σο πξνο ηε βησζηκφηεηα ηνπ ειιεληθνχ ρξϋνπο. Οη ακθηβνιέεο απηϋο απνξξϋνπλ θπξέσο απφ ηνπο εμαηξεηηθϊ «αηζηφδνμνπο» ζηφρνπο ηνπ κεζνπξφζεζκνπ γηα ηνπο ξπζκνχο αλϊπηπμεο ησλ επφκελσλ εηψλ θαη ηα δπλεηηθϊ Ϋζνδα απφ απνθξαηηθνπνηάζεηο. πλεπψο, δηαθξέλνληαη νη αθφινπζνη θέλδπλνη: 7 Wolfgang Munchau, «Αλεπαξθάο ε ζπκθσλέα γηα ηελ ΔιιΪδα» 8 Artus, P. (2011), Le seul objectif pour la Zone Euro devrait etre d eviter la contagion, Flash Marches No 587, 29/7/2011, Natixis Recherche Economique. 17

18 Με επέηεπμε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ ζηφρσλ ηνπ ΜΠΓ, κηα εμϋιημε πνπ ζα θαηαζηάζεη ζπλεπψο απαξαέηεηε ηε ρνξάγεζε 3 νπ παθϋηνπ ρξεκαηνδνηηθάο ζηάξημεο ζηελ ΔιιΪδα πξηλ ην Ζ εμϋιημε απηά εέλαη ζρεδφλ ζέγνπξν φηη ζα πξνθαιϋζεη ζνβαξϋο αληηδξϊζεηο ζηελ θνηλά γλψκε ησλ ρψξσλ ηνπ επξσπατθνχ βνξξϊ, φπσο άδε πξνκελχνπλ νη απαηηάζεηο θπβεξλάζεσλ γηα ηελ θαηϊζεζε εκπξϊγκαησλ εγγπάζεσλ σο φξν γηα ηε ρνξάγεζε δαλεέσλ πξνο ζηελ ΔιιΪδα. Αθφκα θαη εϊλ απηνέ νη ζηφρνη επηηεπρζνχλ, ην ρξϋνο δελ κεηψλεηαη ζε ηθαλνπνηεηηθϊ επέπεδα ην 2015 ψζηε λα απνθαηαζηαζεέ ε απξφζθνπηε πξφζβαζε ηεο ρψξαο ζε δαλεηζκφ απφ ηηο αγνξϋο. ΔθηηκΪηαη φηη νη δαλεηαθϋο αλϊγθεο ηνπ ειιεληθνχ δεκνζένπ παξακϋλνπλ εμαηξεηηθϊ πςειϋο θαη κεηϊ ην Κέλδπλνη πξνθχπηνπλ θαη απφ ελδερφκελε εμϊπισζε ηεο θξέζεο ζε κεγϊιεο επξσπατθϋο νηθνλνκέεο (Ηζπαλέα, Ηηαιέα). Οη πφξνη θαη ε ιεηηνπξγέα ηνπ EFSF αλακϋλεηαη λα απνδεηρζνχλ αλεπαξθεέο σο πξνο ην ζπγθεθξηκϋλν ελδερφκελν, ζϋηνληαο ζε θέλδπλν ηελ επξσδψλε. Οη πνιηηηθϋο απνξξχζκηζεο ησλ αγνξψλ πξντφλησλ, ππεξεζηψλ θαη εξγαζέαο, αδπλαηνχλ λα ζπκβϊιινπλ ζηε βειηέσζε ηεο δηαξζξσηηθάο αληαγσληζηηθφηεηαο ηεο ρψξαο. ΠαξΪιιεια νη πξνσζνχκελεο «ιχζεηο» Ϋρνπλ βξαρππξφζεζκν ραξαθηάξα θαη δελ αληηκεησπέδνπλ ηα βαζχηεξα αέηηα ηνπ πξνβιάκαηνο, πνπ αλϊγνληαη, κεηαμχ Ϊιισλ, ζηηο αληζνξξνπέεο πνπ αλαπηχζζνληαη εληφο λνκηζκαηηθψλ ελψζεσλ (ειιεέκκαηα ζην εκπνξηθφ ηζνδχγην θαη ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ ιφγσ ηεο επηθξϊηεζεο απφιπησλ αληαγσληζηηθψλ πιενλεθηεκϊησλ 9 ). ΣΫινο, ε Ϋληαζε ηεο δεκνζηνλνκηθάο πξνζαξκνγάο ππνλνκεχεη ην παξαγσγηθφ δπλακηθφ ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο (ε δξαζηηθά κεέσζε ησλ επελδχζεσλ κεηψλεη ηελ παξαγσγηθφηεηα, ε καθξνρξφληα αλεξγέα θζεέξεη ηηο γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, θιπ). πλεπψο, κε βϊζε ηε δεκφζηα ζπδάηεζε, δηαθξέλνληαη κηα ζεηξϊ απφ ελαιιαθηηθϋο πξνηϊζεηο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο θξέζεο ρξϋνπο: Γηαγξαθά κεγϊινπ κϋξνπο ηνπ ειιεληθνχ δεκφζηνπ ρξϋνπο. Ζ επηινγά απηά βεβαέσο ελϋρεη ηνλ θέλδπλν λα εληαζνχλ νη πηϋζεηο πξνο ηελ Ηηαιέα θαη ηελ Ηζπαλέα εθ κϋξνπο ησλ αγνξψλ (νη αγνξϋο δειαδά ζα εθηηκάζνπλ φηη ε δηαγξαθά ρξϋνπο ζα εθαξκνζηεέ ζην ζχλνιν ησλ ρσξψλ πνπ αληηκεησπέδνπλ δεκνζηνλνκηθφ πξφβιεκα). Χζηφζν, πξϋπεη λα επηζεκαλζεέ φηη αθφκα θαη κηα δηαγξαθά ηνπ ειιεληθνχ νκνινγηαθνχ ρξϋνπο ηεο ηϊμεο ηνπ 30% αληηζηνηρεέ ζην 0.2% ηνπ ζπλνιηθνχ ελεξγεηηθνχ ησλ ηξαπεδψλ θαη ζεζκηθψλ επελδπηψλ ηεο δψλεο ηνπ επξψ, θϊηη πνπ ην θαζηζηϊ σο εθ ηνχηνπ δηαρεηξέζηκν. ε επξσπατθφ επέπεδν: ελέζρπζε ηνπ ξφινπ ηεο ΔΚΣ ζηηο ρξεκαηηζηηθϋο αγνξϋο κε ζηφρν ηελ αθχξσζε ησλ θεξδνζθνπηθψλ επηζϋζεσλ, Ϋθδνζε επξσνκνιφγνπ ψζηε λα ακβιπλζνχλ νη απνθιέζεηο ζηνπο φξνπο δαλεηζκνχ 9 Artus, P. (2011), The three failures of the euro, Flash Economics No 552, 19 July 2011, Natixis Economic Research 18

19 κεηαμχ ρσξψλ-κειψλ ηεο ΟΝΔ, κεηαβηβϊζεηο κεηαμχ ρσξψλ-κειψλ θαη ελέζρπζε ηνπ επξσπατθνχ πξνυπνινγηζκνχ, ραιϊξσζε δεκνζηνλνκηθψλ πεξηνξηζκψλ, πηνζϋηεζε αλαπηπμηαθψλ πνιηηηθψλ θαη εξγαιεέσλ, θιπ. Αληηζηξνθά πξνηεξαηνηάησλ ζηελ Ϊζθεζε νηθνλνκηθάο πνιηηηθάο. Δπεέγεη δειαδά ε απνθαηϊζηαζε ηεο αλϊπηπμεο ψζηε λα επηηεπρζεέ ζε δεχηεξν ζηϊδην ε κεέσζε ησλ ειιεηκκϊησλ. ην πιαέζην απηφ πξϋπεη λα κεηαηεζεέ ν ζηφρνο γηα κεέσζε ηνπ δεκφζηνπ ειιεέκκαηνο ζην 3% απφ ην 2014 ζην ΑληηζΫησο, νη αζθνχκελεο πνιηηηθϋο πιάηηνπλ, φπσο αλαθϋξζεθε πξνεγνπκϋλσο, ην δπλεηηθφ ξπζκφ αλϊπηπμεο ηεο ειιεληθάο νηθνλνκέαο. Να εγθαηαιεηθζνχλ πνιηηηθϋο πνπ επηθεληξψλνληαη ζηελ επειημέα ηεο αγνξϊο εξγαζέαο (κεέσζε θφζηνπο εξγαζέαο, απνδεκηψζεσλ, επηδνκϊησλ αλεξγέαο) θαη ζηελ απειεπζϋξσζε ησλ αγνξψλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ, θαη λα δνζεέ πξνηεξαηφηεηα ζηελ επειημέα ηνπ παξαγσγηθνχ ζπζηάκαηνο, δειαδά ζηελ ηθαλφηεηα ηεο νηθνλνκέαο λα κεηαβεέ ζε λϋεο δξαζηεξηφηεηεο πςειάο πξνζηηζϋκελεο αμέαο κε απμαλφκελε δάηεζε ζηηο δηεζλεέο αγνξϋο ά ζε δξαζηεξηφηεηεο ππνθαηϊζηαζεο ησλ εηζαγσγψλ ζε νξηζκϋλεο θαηεγνξέεο αγαζψλ (π.ρ. θεθαιαηνπρηθϊ αγαζϊ). ε αληέζεζε κε ηηο πνιηηηθϋο απνξξχζκηζεο ηεο αγνξϊο εξγαζέαο, ε επειημέα ηνπ παξαγσγηθνχ ζπζηάκαηνο πξνυπνζϋηεη ηελ πξνζηαζέα ησλ εξγαδνκϋλσλ ψζηε λα γέλεη εθηθηά ε κεηϊβαζά ηνπο πξνο ηηο λϋεο απηϋο δξαζηεξηφηεηεο. Απηφ κπνξεέ λα επηηεπρζεέ κϋζσ: α) ηεο πινπνέεζεο κηαο πξαγκαηηθάο πνιηηηθάο δηα βένπ κϊζεζεο β) ηε γελλαηφδσξε ζηάξημε ησλ αλϋξγσλ θαηϊ ηε κεηαβαηηθά πεξένδν γ) ηελ Ϋληαμε απηψλ ησλ πνιηηηθψλ ζε ζηνρεπκϋλεο αλαπηπμηαθϋο πνιηηηθϋο πνπ αμηνπνηνχλ ηα ζπγθξηηηθϊ πιενλεθηάκαηα ηεο ρψξαο. πλνιηθϊ, ην κνληϋιν ηεο εμσζηξεθνχο αλϊπηπμεο, πνπ ζηεξέδεηαη ζηελ εζσηεξηθά ππνηέκεζε, πξϋπεη λα απνξξηθηεέ, αθνχ Ϋρεη ζπγθξηκϋλνπο πεξηνξηζκνχο 10 θαη ιεηηνπξγεέ αληαγσληζηηθϊ πξνο ηελ ελέζρπζε ηεο εζσηεξηθάο δάηεζεο, νμχλεη ηηο εηζνδεκαηηθϋο αληζφηεηεο θαη λαξθνζεηεέ ηελ θνηλσληθά ζπλνρά. 10 Palley, T, (2011). The contradictions of Export-Led Growth, Public Policy Brief No. 119, August 2011, Levy Institute 19

20 ΠαξΪξηεκα [3.Β] ΔΡΓΑΗΑ ΚΑΗ ΚΟΗΝΧΝΗΑ ΔΡΓΑΗΑ ΔξγαζηαθΫο ζρϋζεηο Ζ ηϊζε επηθξϊηεζεο ελφο ππεξ-επϋιηθηνπ εξγαζηαθνχ πξνηχπνπ κε αθνξκά ηελ νηθνλνκηθά χθεζε θαέλεηαη φηη παγηψλεηαη ζηελ ειιεληθά αγνξϊ εξγαζέαο. πσο εχζηνρα αλαθϋξεηαη ζε ζρεηηθφ Ϊξζξν ζην ηχπν (Κ. Διεπζεξνηππέα 28/08/2011), νη εξγνδφηεο βξέζθνληαη πιϋνλ εθηφο ειϋγρνπ, ελψ ην ππν-ζηειερσκϋλν ψκα Δπηζεσξεηψλ Δξγαζέαο πεξηνξέδεηαη απιϊ ζηελ θαηαγξαθά ηνπ εξγαζηαθνχ κεζαέσλα πνπ θπξηαξρεέ ζηε ρψξα καο. 1. ηελ εηδηθφηεξε πεξέπησζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ θιϊδνπ ηα ζπλδηθϊηα ησλ εξγαδνκϋλσλ θαηαγγϋιινπλ φηη ηα πνζνζηϊ ηεο καχξεο εξγαζέαο μεπεξλνχλ ζε νξηζκϋλεο πεξηπηψζεηο ην 60%, ελψ νη ακνηβϋο πεξηνξέδνληαη πξννδεπηηθϊ ζηα 25 επξψ εκεξεζέσο θαη ζηα 550 κεληαέσο. ΠαξΪιιεια νη γλσζηϋο κϋζνδνη κεέσζεο ηνπ εξγαηηθνχ θφζηνπο αλζνχλ θαη κεγϊια μελνδνρεέα, αληέ ηεο απεπζεέαο πξφζιεςεο πξνζσπηθνχ κε 900 επξψ, πξνηηκνχλ ηηο εξγνιαβηθϋο ζπκβϊζεηο κε δηϊθνξα «ζπλεξγεέα» πνπ πεξηνξέδνπλ απηφ ην θφζηνο ζηα 25 επξψ εκεξεζέσο. ΣΫινο, απφ ηνλ εξρφκελν Οθηψβξε, φηαλ νη επηρεηξάζεηο ηνπ θιϊδνπ ζα κπνξνχλ λα πξνζιακβϊλνπλ λϋνπο εηψλ κε κφιηο 550 επξψ ην κάλα, αλακϋλεηαη λα μεζπϊζεη θχκα αληηθαηϊζηαζεο παιαηψλ εξγαδνκϋλσλ «πςεινχ θφζηνπο» κε λϋνπο πϊκθζελνπο εξγαδφκελνπο κηαο ρξάζεο. 2. Ζ εηθφλα ησλ επϋιηθησλ κνξθψλ απαζρφιεζεο δελ πεξηνξέδεηαη κφλν ζηνλ θιϊδν ηνπ επηζηηηζκνχ-ηνπξηζκνχ, αιιϊ απνηειεέ πιϋνλ κηα θαζνιηθά δνθεξά πξαγκαηηθφηεηα γηα ην ζχλνιν ηεο ρψξαο. χκθσλα κε ηα ζπγθεληξσηηθϊ ζηνηρεέα πνπ δεκνζέεπζε ην ΔΠΔ γηα ην πξψην εμϊκελν ηνπ Ϋηνπο, ε θαλνληθά εξγαζηαθά 20

21 ζρϋζε ππνρσξεέ Ϋλαληη ηεο κεξηθάο (θαη πξνζσξηλάο) απαζρφιεζεο ρσξέο βϋβαηα λα εέλαη γλσζηφ ηη αθξηβψο ζπκβαέλεη κε φιεο ηηο Ϊιιεο επϋιηθηεο κνξθϋο εξγαζέαο. Μηα πξψηε παξαηάξεζε Ϋρεη λα θϊλεη κε ηελ απμαλφκελε ηϊζε αληηθαηϊζηαζεο ηεο πιάξνπο απαζρφιεζεο απφ ηε κεξηθά απαζρφιεζε ηε ζηηγκά πνπ ε ζπκκεηνρά ηεο πξψηεο ζην ζχλνιν ησλ λϋσλ ζπκβϊζεσλ ζπλερψο ππνρσξεέ Ϋλαληη ηεο δεχηεξεο. Απφ 79% ην 2009 θαη 67% ην 2010, ην πξψην εμϊκελν ηνπ 2011 κε πιάξε απαζρφιεζε πξνζειάθζεζαλ κφλν ην 60% ησλ λϋσλ πξνζιακβαλφκελσλ. Δθφζνλ απηά ε ηϊζε ζπλερηζηεέ, πνιχ ζχληνκα, ελδερνκϋλσο θαη εληφο ηνπ δεχηεξνπ εμακάλνπ ηνπ Ϋηνπο, δελ απνθιεέεηαη ε πιεηνςεθέα ησλ λϋσλ ζπκβϊζεσλ λα αθνξϊ ζε κεησκϋλνπ εξγϊζηκνπ ρξφλνπ εξγαζηαθϋο ζρϋζεηο: Πνζνζηφ ζπκκεηνράο εέδνπο ζχκβαζεο εξγαζέαο ζην ζχλνιν ησλ λϋσλ ζπκβϊζεσλ πνπ θαηαηϋζεθαλ 1. πκβϊζεηο εξγαζέαο πιάξνπο απαζρφιεζεο (α' 6κελν) 79,0% 66,9% 59,77% 2. πκβϊζεηο εξγαζέαο κεξηθάο απαζρφιεζεο 16,7% 26,1% 32,09% 3. πκβϊζεηο εθ πεξηηξνπάο εξγαζέαο 4,3% 6,9% 8,14% Πέλαθαο 1, ΔΠΔ 2011 ΔπηπιΫνλ, ηδηαέηεξα αλεζπρεηηθά εέλαη ε θαηϊζηαζε ζην πεδέν ηεο κεηαηξνπάο ζπκβϊζεσλ πιάξνπο απαζρφιεζεο ζε ζπκβϊζεηο κεξηθάο απαζρφιεζεο ά εθ πεξηηξνπάο εξγαζέαο. πλνιηθϊ πεξέπνπ ζπκβϊζεηο πιάξνπο απαζρφιεζεο κεηαηξϊπεθαλ ην πξψην εμϊκελν ηνπ 2011 ζε κεξηθάο απαζρφιεζεο ά ζε εθ πεξηηξνπάο εξγαζέα κε ά ρσξέο ηε ζπκθσλέα ηνπ εξγαδνκϋλνπ, ηε ζηηγκά πνπ ν αληέζηνηρνο αξηζκφο άηαλ γηα ην ζχλνιν ηνπ 2010 θαη γηα ην ζχλνιν ηνπ Δμέζνπ απνθαξδησηηθά θαηαγξϊθεηαη ε θαηϊζηαζε θαη ζην πεδέν ηεο αδάισηεο απαζρφιεζεο. Γεηγκαηνιεπηηθνέ Ϋιεγρνη δηελεξγνχληαη πιϋνλ απφ κηθηϊ θιηκϊθηα απνηεινχκελα απφ ππαιιάινπο ηεο Δηδηθάο Τπεξεζέαο ΔιΫγρνπ ΑζθΪιηζεο (ΔΤΠΔΑ) ηνπ Η.Κ.Α. θαη ηνπ.δπ.δ. ζε θιϊδνπο πνπ, κε βϊζε φιεο ηηο κϋρξη ζάκεξα ελδεέμεηο, παξαηεξνχληαη πνιχ πςειϊ πνζνζηϊ αλαζθϊιηζηεο εξγαζέαο, φπσο: λπρηεξηλά δηαζθϋδαζε, café bar, θαζαξηφηεηα, θαηαζθεπϋο, εζηέαζε, θηινμελέα, ππεξεζέεο αζθαιεέαο (security). Ζ δηαπηζησκϋλε αδάισηε εξγαζέα αθνξϊ θαηϊ κϋζν φξν ζην πξψην εμϊκελν ηνπ 2011 ζην 40% ησλ αιινδαπψλ εξγαδνκϋλσλ θαη ζην 26% ησλ Eιιάλσλ. Σα κεγαιχηεξα πνζνζηϊ θαηαγξϊθεθαλ αθελφο ην κάλα Απξέιην γηα ηνπο αιινδαπνχο (50% αλαζθϊιηζηνη), θαη αθεηϋξνπ ην κάλα ΦεβξνπΪξην γηα ηνπο Έιιελεο (28,5% αλαζθϊιηζηνη). 21

22 ΣΫινο, ζε πςειϊ επέπεδα παξακϋλεη θαη ε ζπρλφηεηα ησλ εξγαηηθψλ αηπρεκϊησλ ζε ζχγθξηζε κε ηελ αληέζηνηρε ρξνληθά πεξένδν ηνπ 2010, ελψ 29 αηπράκαηα άηαλ ζαλαηεθφξα (Ϋλαληη 52 ην πξψην εμϊκελν ηνπ 2010). 3. Με κεησκϋλεο απνδνρϋο θαηϊ 17%-20% ζα εξγϊδνληαη ζην εμάο νη εξγαδφκελνη ηεο εηαηξεέαο Sprider stores, Ϋπεηηα απφ ηελ ππνγξαθά εηδηθάο επηρεηξεζηαθάο ζπιινγηθάο ζχκβαζεο εξγαζέαο, ε νπνέα πξνεγνπκϋλσο εέρε εγθξηζεέ απφ ην πκβνχιην Κνηλσληθνχ ΔιΫγρνπ ηνπ ΔΠΔ ( Αλεξγέα 1. ηα χςε παξϋκεηλαλ ηα πνζνζηϊ αλεξγέαο θαηϊ ηε δηϊξθεηα ηνπ ηνπξηζηηθνχ κάλα Ηνπιένπ, ζεκεηψλνληαο κϊιηζηα αχμεζε θαηϊ 1,82% ζε ζρϋζε κε ηνλ πξνεγνχκελν κάλα, ζχκθσλα πϊληνηε κε ηα επέζεκα ζηνηρεέα πνπ δεκνζέεπζε ν ΟΑΔΓ. Ο ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ αλϋξγσλ Ϋθηαζε ηηο , ελψ νη λϋνη Ϊλεξγνη ηνλ Ηνχιην άηαλ Ϊηνκα. Απφ απηνχο ηνπο αλϋξγνπο κφλνλ νη ιακβϊλνπλ επέδνκα αλεξγέαο. Αχμεζε θαηϊ πεξέπνπ 3% ζεκεηψλεηαη ζηνπο καθξνρξφληα αλϋξγνπο, ελψ ηε κεγαιχηεξε πνζνζηηαέα αχμεζε εκθαλέδεη ε ΠεξηθΫξεηα ηεο Αηηηθάο (3,4%). Κπξηφηεξνο παξϊγνληαο αχμεζεο ηεο αλεξγέαο ζεσξεέηαη ν κηθξφο αξηζκφο πξνζιάςεσλ, νη νπνέεο εέλαη κεησκϋλεο θαηϊ 20% ζε ζρϋζε κε ηνλ πξνεγνχκελν κάλα (Διεπζεξνηππέα, 24/08/2011, Γξφκνο 27/08/2011). ε θϊζε πεξέπησζε ην Ϊκεζν κϋιινλ δηαγξϊθεηαη εμαηξεηηθϊ δπζνέσλν, ζην βαζκφ κϊιηζηα πνπ επαιεζεπηνχλ νη εθηηκάζεηο ηνπ Ηλζηηηνχηνπ Μηθξψλ Δπηρεηξάζεσλ ηεο ΓΔΒΔΔ. Σα βαζηθϊ ζπκπεξϊζκαηα ηεο Ϋξεπλαο Ϋρνπλ σο εμάο (πεγά - Πξφβιεςε γηα ινπθϋηα ην επφκελν δσδεθϊκελν, εθ ησλ νπνέσλ Ϋσο ην ηϋινο ηνπ ρξφλνπ. - Κέλδπλνο γηα απψιεηα ζϋζεσλ απαζρφιεζεο (εξγνδφηεο, απηναπαζρνινχκελνη, κηζζσηνέ) ην επφκελν δσδεθϊκελν. - πλνιηθϊ επηρεηξάζεηο ζϋηνπλ εξσηάκαηα γηα ην αλ ζα κπνξϋζνπλ λα επηβηψζνπλ ά φρη ην επφκελν δηϊζηεκα Ϋλαληη ηεο Ϋξεπλαο ηνπ Ηαλνπαξένπ. - ε θϊζε 1 πξφζιεςε ζηνλ ηδησηηθφ ηνκϋα αληηζηνηρνχλ 7 απνιχζεηο. - Ζ κεέσζε ηνπ ηδέξνπ ην πξψην εμϊκελν αλάιζε ζην 29%, κε 8 ζηηο 10 επηρεηξάζεηο λα δειψλνπλ φηη Ϋρνπλ ππνζηεέ κεέσζά ηνπ. - Σν πξψην εμϊκελν 2 ζηηο 10 επηρεηξάζεηο κεέσζαλ ηηο ψξεο θαη εκϋξεο εξγαζέαο. - Σν ηξϋρνλ εμϊκελν 3 ζηηο 10 επηρεηξάζεηο ζα κεηψζνπλ κε κεγϊιε βεβαηφηεηα κηζζνχο θαη ψξεο εξγαζέαο. - 1 ζηηο 3 επηρεηξάζεηο κε θαζπζηεξεκϋλεο νθεηιϋο θαη ππνρξεψζεηο (ΗΚΑ, ΟΑΔΔ, ΓΔΚΟ θ.ιπ.). ΔιαθξΪ κεέσζε Ϋθζεζεο ζε ρξϋε ζε ζχγθξηζε κε ηνλ ΗαλνπΪξην. 22

23 - ΠξνβιΫπεηαη απψιεηα επηπιϋνλ ζϋζεσλ κηζζσηάο εξγαζέαο Ϋσο ην ηϋινο ηνπ Ϋηνπο. Ήδε ρϊζεθαλ ζϋζεηο κηζζσηάο εξγαζέαο ην πξψην εμϊκελν. ΚΟΗΝΧΝΗΑ ΚνηλσληθΫο ζπλϋπεηεο ηεο θξέζεο 1. Μηα απφ ηηο επηζηεκνληθϋο απφπεηξεο πνζνηηθάο απνηχπσζεο ησλ θνηλσληθψλ παζνγελεηψλ ηνπ ζπζηάκαηνο απνηειεέ ν δείκτης μιζέριας (misery index), ν νπνένο παξαθνινπζεέ κεηαμχ Ϊιισλ ηα πνζνζηϊ αλεξγέαο, ηνλ πιεζσξηζκφ θαη νξηζκϋλα θαέξηα νηθνλνκηθϊ κεγϋζε ζε θϊζε ρψξα. χκθσλα κε πξφζθαηα ζηνηρεέα, ηελ Ϊλνημε ηνπ 2011 (Διεπζεξνηππέα, 21/08/2011) ε ΔιιΪδα θαηϋρεη ηε δεχηεξε ζϋζε κε δεέθηε κηδϋξηαο 18,3% πέζσ απφ ηελ Ηζπαλέα (24%), φηαλ ν κϋζνο φξνο ηεο επξσδψλεο εέλαη 12,6%. χκθσλα κε ηνπο εκπλεπζηϋο ηνπ ελ ιφγσ δεέθηε, φξην γηα απξφβιεπηεο εμεγϋξζεηο, βέαηεο αλαηαξαρϋο θαη θνηλσληθϋο ζπγθξνχζεηο εέλαη ην 20%. 2. Απφιπηα νξαηϋο Ϊιισζηε εέλαη νη ζπλϋπεηεο ηεο λενθηιειεχζεξεο βαξβαξφηεηαο ελ κϋζσ νηθνλνκηθάο χθεζεο ζηηο γσλέεο ησλ πνιπθαηνηθηψλ φπνπ ρηιηϊδεο απνθιεηζκϋλνη θαη Ϊλεξγνη αλαδεηνχλ ζηα ζθνππέδηα. ΒΫβαηα νη απνινγεηϋο ηνπ ζπζηάκαηνο (Καζεκεξηλά, 21/08/2011) πέζσ απφ ηελ εμαζιέσζε αλαθαιχπηνπλ νιφθιεξε «βηνκεραλέα» παξεκπνξένπ ζθξαπ κε ηεξϊζηηα θϋξδε, ηδέσο ζε φ,ηη αθνξϊ ζηα επξάκαηα ησλ θιϊδσλ αλαθχθισζεο ηα νπνέα εθκεηαιιεχνληαη νη «πεηξαηϋο ησλ κπιε θϊδσλ». 3. Οη εκπεηξνγλψκνλεο απνδέδνπλ θπξέσο ζηελ νηθνλνκηθά θξέζε ηελ αχμεζε θαηϊ 1000% κϋζα ζε Ϋλα εμϊκελν, θαη κφλν ζηελ Αζάλα, ησλ λϋσλ θξνπζκϊησλ AIDS, ηεο κϊζηηγαο ησλ ηνμηθνκαλψλ. Ζ Ϋιιεηςε ρξεκϊησλ θαη ε ζπξξέθλσζε ηεο θνηλσληθάο κϋξηκλαο παέδνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν, ελψ επηθνπξηθϊ ε απμεκϋλε αζηπλνκηθά παξνπζέα θαη νη δηψμεηο ζην θϋληξν ηεο πφιεο ζπκβϊιινπλ κφλν ζηε δηαζπνξϊ ησλ ρξεζηψλ, θαη δπζθνιεχνπλ Ϋηζη ην Ϋξγν ησλ νκϊδσλ βνάζεηαο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην πεδέν (Κ. Διεπζεξνηππέα, 28/08/2011). 4. Άκεζν πξφβιεκα βησζηκφηεηαο θαη ηνλ θέλδπλν επηζηξνθάο ζηα ςπρηαηξεέα αληηκεησπέδνπλ 210 κνλϊδεο ςπρηθάο πγεέαο θαη πϊζρνληεο αληέζηνηρα Ϋπεηηα απφ ην ηειεπηαέν αληηθνηλσληθφ ρηχπεκα ηεο θπβϋξλεζεο, ε νπνέα δηα ζηφκαηνο ηνπ ππνπξγνχ νηθνλνκηθψλ κεηψλεη ηνλ νηθεέν πξνυπνινγηζκφ γηα ην 2011 θαηϊ 3,8 εθαη. επξψ. Ζ λϋα εμϋιημε δχλαηαη λα ζπλεπϊγεηαη επηπιϋνλ θαη απνιχζεηο πεξέπνπ επαγγεικαηηψλ ςπρηθάο πγεέαο απφ ην θιεέζηκν ησλ ΝΠΗΓ πνπ ηα ηειεπηαέα 30 ρξφληα επσκέδνληαλ ην Ϋξγν ηεο δσξεϊλ παξνράο ππεξεζηψλ ςπρηθάο πγεέαο ζε ζπλαλζξψπνπο καο πνπ ηηο εέραλ αλϊγθε. 23