ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΤΕΑΗΣ Σ. ΟΡΦΑΝΙΔΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑ ΤΙΚΗ ΔΙΑ ΤΡΙΒΗ ΘΕΜΑ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΤΕΑΗΣ Σ. ΟΡΦΑΝΙΔΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑ ΤΙΚΗ ΔΙΑ ΤΡΙΒΗ ΘΕΜΑ «Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 01 ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΔΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΒΑΜΒΑΚΟΣ ΚΑΙ ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΥ» ΕΠΙΒΑΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΤΡΑΝΙΔΗΣ

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στις μέρες μας,έχει γίνει απδεκτή η άπψη πως η θέη, η εύρυθμη λειτυργία και η ανάπτυξη τυ πρωτγενύς τμέα είναι κρίμης ημαίας όν αφρά την γενικότερη ικνμική πρεία τυ τόπυ. Η χάραξη τρατηγικής και τα αγρτικά θέματα έρχεται πλέν αν μια αναπόφευκτη αναγκαιότητα καθώς όπως είναι γνωτό η χώρα μας,ως απόρρια της ένταξής της την Ε.Ο.Κ,δεν ακλυθεί κάπια αυτόνμη πλιτική τα θέματα αυτά,αλλά υπάγεται ε ένα διεθνές ύτημα πλυάριθμων κανόνων και πλιτικών τ πί τ ύνλό τυ είναι γνωτό ως Κινή Αγρτική Πλιτική (Κ.Α.Π). Η βαρύνυα ημαία πυ έχει η Κ.Α.Π για τη χώρα μας και ι μεταβλές πυ διαδραματίζνται περιδικά τ πλαίό της τιχειθετύν έναν de fact λόγ πρς την ανάγκη ανάληψης υτηματικής μελέτης και μιας πλήρυς κατανόηης τυ περιεχμένυ και των πρπτικών της. Εξάλλυ,η κριμότητα της ημαίας της εντπίζεται ε δύ ημεία.πρώτν επειδή,όπως επιημάναμε παραπάνω, ρόλς τυ πρωτγενύς τμέα τη χώρα μας εξακλυθεί να είναι μεγάλς και δεύτερν διότι η Κ.Α.Π διέπει άμεα περιότερ από τ 90% της γεωργικής μας παραγωγής. (ATE 1989) Έτ, η εφαρμγή της Κ.Α.Π καθώς και η πρόφατη αναθεώρηή της την Ελλάδα ημαίνει τη μερική απώλεια ελέγχυ τυ αγρτικύ τμέα από τ κράτς (Μαραβέγιας Ν, 1989). Τα περιθώρια δυναμικών χειριμών και πρωτβυλιών περιρίζνται ημαντικά και ό,τι είναι εφικτό να γίνει υνψίζεται γενικά ε αυτό πυ αναφέρθηκε πρηγυμένως δηλαδή την κατάτρωη μιας εθνικής τρατηγικής με κπό την καλή πραρμγή και ανταπόκριη της αγρτικής ζωής τυ τόπυ τ λίγ πλύ δεδμέν κάθε φρά πλαί της Κ.Α.Π. Ωτό,επειδή τ διεθνές πλιτικό και ικνμικό περιβάλλν μεταβάλλεται υνεχώς,θα πρέπει και η τρατηγική αυτή να έχει ένα έντν τιχεί δυναμικότητας ενωματωμέν τ βεληνεκές της. Τ πρόβλημα της τρατηγικής τα αγρτικά θέματα,δεδμένης της ύπαρξης της Κ.Α.Π, έχει χέη με μια ειρά από ακανθώδη ζητήματα όπως ανταγωνιτικότητα.αναδιάρθρωη.παραγωγικότητα.επιλγή καλλιέργειας.πιότητα.κότς.δίκτυα διάθεης και άλλα. (Μέργς I, 1994) 1

3 Όπως ήταν αναμενόμεν υπάρχει ένας διάχυτς πρβληματιμός και μια εκτεταμένη υζήτηη για τα αγρτικά θέματα η πία αναθερμαίνεται κάθε φρά υπό τ πρίμα νέων εξελίξεων και τρππιήεων τ πλιτικό πλαί. Τ ενδιαφέρν ως εκ τύτυ επικεντρώνεται κυρίως τ τρίπτυχ τι έγινε,τι γίνεται, και τι μπρεί να γίνει καλύτερα τ μέλλν. Επιπλέν,χετικά πρόφατα ανέκυψε ένα ημαντικό πρόβλημα τις υγκινωνίες της χώρας εξ αιτίας τυ απκλειμύ των δρόμων από τυς παραγωγύς βάμβακς ως έκφραη διαμαρτυρίας και δυφρίας για την θεαματική πτώη της τιμής τυ βαμβακιύ τυς. Ακλύθως, ε κάπιν πυ ίως δεν έχει την απαιτύμενη τριβή με τα πράγματα, εύλγα ενκήπτει τ εξής ερώτημα χετικά με τ δεινό της θέης των βαμβακπαραγωγών: Η εξέλιξη αυτή υπακύει ε κάπια «φυκή» έκβαη των πραγμάτων ή μήπως εντάεται ε ένα πρόβλημα τρατηγικής της αγρτικής πλιτικής της χώρας? Βέβαια,τύτ είναι ένα μόν ερώτημα και πιθανόν να υπάρχυν χιλιάδες άλλα υνδεδεμένα με αυτό ή με παρόμια πρβλήματα,εξίυ ημαντικά και όχι αναγκατικά αμιγώς ικνμικής φύης. Στην εργαία αυτή.κυρίως τ εμπειρικό της μέρς, θα αχληθώ απκλειτικά με ζητήματα ικνμικύ περιεχμένυ ενώ τ θεωρητικό κμμάτι θα αναλύω τ πλιτικό πλαί τ πί κινείται η αγρτική μας πλιτική καθώς και τη γενικότερη κατάταη τυ αγρτικύ τμέα της χώρας. Θεωρώντας μια a priri δεδμένη κατάταη την πλιτική κηνή,όπως αυτή πρακτικά διαγράφεται από την ιχύ της Κ.Α.Π. είναι, πιτεύω.ιδιαίτερα ενδιαφέρν να αχληθώ την διπλωματική μυ διατριβή με τη διεξδική μελέτη αυτής της κατάταης και της πρβλής της τ μέλλν, πρπαθώντας ταυτόχρνα να εντπίω την επίπτωη της ΚΑΠ -και της μεταρρύθμιής της- ε αγρές ελληνικών αγρτικών πρϊόντων. 2

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ -ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η είδς της χώρας μας την Ευρωπαϊκή Κινότητα είναι ένα γεγνός με ιδιαίτερη κινωνική.πλιτική και ικνμική ημαία.ο πρβληματιμός για τις επιπτώεις της ένταξης επικεντρώθηκε ε μεγάλ βαθμό τν αγρτικό τμέα διότι αφενώς μεν τμέας αυτός είναι κυρίαρχς την ικνμική ζωή τυ τόπυ και αφετέρυ επειδή από τη τιγμή της ένταξης της, η Ελλάδα αυτόματα ειήλθε τ καθετώς της Κινής Αγρτικής Πλιτικής. Όπως και ε άλλυς τμείς της ικνμίας,η ένταξη ήμαινε για τν ελληνικό αγρτικό τμέα ημαντικές μεταβλές τν τρόπ λειτυργίας τυ,πυ λαμβάνυν χώρα ε πλλά επίπεδα,όπως την παραγωγή,την απαχόληη,τ ειόδημα,τ ύψς των ειαγωγών και εξαγωγών των αγρτικών πρϊόντων,αλλά και τις διαρθρωτικές χέεις τυ τμέα αυτύ.βέβαια, και τύτ είναι απλύτως αφές, δεν μπρεί με κανέναν τρόπ να υπτηριχθεί τι τ ύνλ των αλλαγών πυ πρκλήθηκαν τν αγρτικό τμέα της παραγωγής μετά τ 1981 πρήλθε εξ λκλήρυ από την ένταξη και την εφαρμγή της Κ.Α.Π..δεδμένυ τι δεν μπρύμε με γυριά να γνωρίζυμε πιό θα ήταν τ μέλλν τυ αγρτικύ τμέα τ ενδεχόμεν της μη ένταξης την Κινότητα Από την άλλη, ι επιπτώεις από την εφαρμγή της Κ.Α.Π. δεν εξαντλύνται τν αγρτικό τμέα (παραγωγή.ειδήματα κλπ) αλλά διαχένται και τ ύνλ της εθνικής ικνμίας (Μαραβέγιας Ν 1989). Η πρπτική μιας μελέτης πυ να λαμβάνει υπ όψη τέτιυ είδυς επιπρόθετες πληρφρίες,καίτι πλύ ενδιαφέρυα παρυάζει ιδιαίτερες μεθδλγικές δυκλίες και είναι έξω από τα όρια αυτής της εργαίας.για τ λόγ αυτό η ύγκριη με υπθετικά ενάρια μη ένταξης απφεύγεται. Η μελέτη και η ανάλυη πυ επιχειρείται τ Β ΜΕΡΟΣ της εργαίας (εμπειρικό μέρς) γίνεται την αρκετά ρεαλιτική και ευρέως χρημπιύμενη βάη τυ παρόντς και τυ παρελθόντς με τη βήθεια των τεχνικών της παλινδρόμηης και της δυναμικής πρμίωης. Εν πρκειμένω, η εργαία διακρίνεται ε δύ υναφή και αλληλένδετα μέρη. Στ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ διαπραγματευόματε ζητήματα χετικά με την κατάταη της αγρτικής ικνμίας τη χώρα μας όπως αυτή ανέκυψε από τ

5 Μετά από μια γενική τπθέτηη για τη θέη, την κατάταη και την εξέλιξη τυ αγρτικύ τμέα την Ελλάδα (ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι), θα παρυάυμε τ ιτρικό,τ πλαί δράης,τα απτελέματα και τις γενικές αρχές πυ διέπυν την Κινή Αγρτική Πλιτική (ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2). Στην λκλήρωη τυ πρώτυ μέρυς θα υμβάλλει η ξεχωριτή περιγραφή τυ καθετώτς πυ επικρατεί ε δύ πρϊόντα. Τα πρϊόντα αυτά είναι τ καλαμπόκι και τ βαμβάκι.! βαμβάκι πρόκειται να απτελέει τ πριόν-άξνα την πρεία ανάλυης για αυτό δίνεται ιδιαίτερη έμφαη τυς μηχανιμύς διαπραγμάτευής τυ.τα πρϊόντα αυτά επιλέχθηκαν διότι κατέχυν ημαντική θέη την αγρτική παραγωγή της χώρας και είναι άμεα υνδεδεμένα με την ανάλυη πυ ακλυθεί τ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ της μελέτης, δηλαδή τ εμπειρικό μέρς. 4

6 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι - Ο ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 1. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ο πρωτγενής τμέας τη χώρα μας βρίκεται εδώ και μια δεκαετία περίπυ ε ένα κρίμ ημεί καμπής. Στη διάρκεια της περιόδυ αυτής.ακλυθώντας την πρεία λόκληρης της ικνμίας, αγρτικός τμέας επέδειξε μια ταμότητα παρά τις αυξανόμενες χρηματδτικές ρές πυ απρρφήθηκαν από εθνικές και.κυρίως, κιντικές πηγές.από την άλλη μεριά είχε ήδη εκδηλωθεί μια μετατρφή των αντιλήψεων διεθνώς για τ ρόλ τυ αγρτικύ τμέα και κατ επέκταη για την αγρτική πλιτική (Μέργς I, 1994). Η μετατρφή αυτή λκληρώνεται μετά τ 1990 και τις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης υμπίπτντας με την αναθεώρηη της Κ.Α.Π. της Ευρωπαϊκής Ένωης η πία επηρεάζει ημαντικά τη χώρα μας.η επιθυμία για αναμόρφωη της αγρτικής πλιτικής ε πλλές χώρες πηγάζει από την απτυχία της να ικανπιήει μερικύς τόχυς όπως βελτίωη των ειδημάτων των αγρτών ή δημιυργία ανεπιθύμητων πλεναμάτων την παραγωγή διαφόρων πρϊόντων με απτέλεμα να ημειωθύν δυμενείς επιπτώεις τις διεθνείς αγρές.έτ,ε μια πρπάθεια ταθερπίηης των διεθνών αγρών,η Ευρωπαϊκή Ένωη δηγείται την ριζική αναθεώρηη της Κ.Α.Π τ Μλαταύτα, αγρτικός τμέας για τη χώρα έχει μεγάλη και πλυπίκιλη ημαία πυ εντπίζεται ε κρίμα ημεία όπως 1. Η πλιτική για τα αγρτικά θέματα είναι -ή πρέπει να είναι- υμπληρωματική με άλλες πλιτικές και τρατηγικές πυ αφρύν 5

7 α) Την απτρπή της τάης ερήμωης της υπαίθρυ και τυ επακόλυθυ μαραμύ της. β) Την απαχόληη. γ) Την εθνική άμυνα με την ενίχυη των παραμεθόριων περιχών, δ) Την απκέντρωη. ε) Την ιόρρπη ανάπτυξη των τμέων παραγωγής και των περιφερειών της χώρας. τ) Την πρταία τυ περιβάλλντς και τη υμβλή τη διατήρηη της ικλγικής ιρρπίας. 2. Η πυδαιότητα πυ έχει η Γεωργία όν αφρά α) Την αυτάρκεια της χώρας τις επιτιτικές ανάγκες τυ πληθυμύ. β) Την επάρκεια ε πρώτες ύλες για τη βιμηχανία και τη μεταπίηη. γ) Τη βαρύτητά της την εθνική ικνμία και τ εμπρικό ιζύγι. Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δθεί την πρώτη κατηγρία ημείων και κυρίως όν αφρά τυς τόχυς της περιφερειακής πλιτικής τυ κράτυς. Από γενικότερη ικνμική πλευρά,είναι πλύ ημαντική η υμβλή τυ αγρτικύ τμέα την καλύτερη κατανμή τυ ειδήματς και την ευημερία ενός μεγάλυ τμήματς τυ πληθυμύ. Ο τμέας αυτός απτελεί την βακή πηγή ειδήματς και απαχόληης τις περιφέρειες της χώρας' μια και ι περιότερι Νμί της Ελλάδας εξαρτώνται κατά μεγάλ πτό ικνμικά από αυτόν. Στις περιπτώεις αυτές η ενδυνάμωη της ικνμικής δρατηριότητας και η υγκράτηη τυ πληθυμύ τις χετικά μεινεκτικές περιχές απτελεί υώδη τόχ της γενικότερης ικνμικής πλιτικής κυρίως διότι ένα μεγάλ μέρς της χώρας απτελύν ι ρεινές και νηωτικές περιχές (Μέργς I, 1992). Σύμφωνα με τα παραπάνω εκτιμάται ότι για τυς ίδιυς λόγυς, πρωτγενής τμέας έχει εξέχυα ημαία για κάθε κράτς και πυδήπτε υπήρξε ιτρικά απδιργάνωη τυ τμέα αυτύ παρατηρήθηκαν ακλύθως ημάδια ικνμικής και κινωνικής κατάρρευης. Από την άλλη, η πρπτική είναι εξαιρετικά δυμενής για τις υπανάπτυκτες χώρες και για αυτές πυ ήδη αντιμετωπίζυν πρόβλημα υπτιμύ. Διάφρες έρευνες έχυν απφανθεί ότι αναμένεται τενότητα την παραγωγή βακών αγρτικών πρϊόντων και 6

8 υγκεκριμένα τηρών για τα επόμενα χρόνια,με απτέλεμα η τιμή τυς να πρδκάται πως θα διπλαατεί ως τ 2010.(Υπυργεί Γεωργίας, 1996) Ωτό,από την άλλη μεριά,η μείωη της χετικής ημαίας τυ αγρτικύ τμέα την ελληνική ικνμία θεωρείται μια επιθυμητή εξέλιξη. Όπως πρκύπτει από την παγκόμια εμπειρία,καθώς μια ικνμία αναπτύεται,η υμμετχή τυ αγρτικύ τμέα μειώνεται ως πτό τ Α.Ε.Π και τη υνλική απαχόληη.αυτό όμως δεν φείλεται τη υρρίκνωη τυ τμέα αλλά τη διαρθρωτική μεταβλή μιας αναπτυόμενης ικνμίας.λόγω αυτών των διαρθρωτικών μεταβλών,παρατηρείται ότι η μείωη της ημαίας τυ αγρτικύ τμέα είναι τό ταχύτερη ό πι μεγάλς είναι ρυθμός αύξηης τυ Α.Ε.Π και της παραγωγικότητας μιας χώρας. (Fennel Rsemary, 1983) Εντύτις,όπως αναφέρθηκε, η ημαία τυ αγρτικύ τμέα της χώρας μας παραμένει αξιόλγη όν αφρά την ικνμία κυρίως λόγω της διαύνδεής της με την απαχόληη και γενικότερα με την αγρά εργαίας (Μέργς I, 1996).Επμένως,αν η χετική τυ ημαία μειωνόταν ραγδαία, αυτό θα απτελύε τρανταχτή απόδειξη ότι η ικνμία τ ύνλό της αναπτύεται και όταν αυτό υμβαίνει,τ απόλυτ απτέλεμα τυ αγρτικύ τμέα υνήθως δεν υπλείπεται ε χέη με,τι ήταν πριν. Αντίθετα, όταν τ ύνλ της ικνμίας χαρακτηρίζεται από παρατεταμένη ύφεη,όπως πρακτικά υνέβη μετά τ 1980, η δυνατότητα της μεταπίηης και των υπηρεών να δημιυργύν νέες θέεις εργαίας είναι πλύ χαμηλή,με απτέλεμα να επιβραδύνεται η μεταφρά εργατικύ δυναμικύ από τν αγρτικό πρς τυς άλλυς τμείς,πράγμα πυ ημαίνει ότι δεν επήλθαν διαρθρωτικές αλλαγές την αγρτική παραγωγή και ύτε πρόδι παραγωγικότητας και τεχνλγίας ενωματώθηκαν υατικά ε αυτήν.απτέλεμα τύτυ είναι να διατηρεί αγρτικός τμέας τ μεγάλ τυ μερίδι την παραγωγή και την απαχόληη. Είναι ημαντικό να τνιθεί ιδιαίτερα αυτός υχετιμός,διότι η απαχόληη είναι πιό ιχυρός υνδετικός κρίκς μεταξύ τυ αγρτικύ τμέα και της ικνμίας αν ύνλ. Κατά βάη λιπόν,η μετακίνηη εργαίας από τ γεωργικό πρς άλλυς τμείς της παραγωγικής δρατηριότητας είναι επιθυμητή για τυς παραπάνω λόγυς.ο ρυθμός δε αυτής της μετακίνηης εξαρτάται απ τη μια μεριά από παράγντες πυ «έλκυν» εργαία,όπως διαφρές τις αμιβές 7

9 των εργαζμένων κατά τμέα και δημιυργία νέων θέεων εργαίας τυς άλλυς τμείς και από την άλλη από παράγντες πυ «ωθύν» εργαία πρς τυς τμείς αυτύς όπως μεταβλές την τεχνλγία.εκμηχάνιη της παραγωγής κλπ. (Μέργς, 1996). Έξω από τις πλιτικές κατευθύνεις τις Κινότητας,πυ θα δύμε εκτενώς πως επηρεάζυν τν αγρτικό τμέα της χώρας μας,υφίτανται και αφώς επιδρύν ε αυτόν ι δημνμικές και νμιματικές επιλγές τυ ίδιυ τυ κράτυς.μάλιτα,η υνλική μακρικνμική πλίτικη διαχείριης των επιτκίων,τυ πληθωριμύ ή των υναλλαγματικών ιτιμιών.πιτεύεται πως τν επηρεάζει περιότερ από ότι ι διάφρες τμεακές πλιτικές.παραδείγματς χάριν, υψηλά επιτόκια δανειμύ μπρύν να έχυν εξαιρετικά δυμενείς επιπτώεις για ριμένυς κλάδυς παραγωγής με αυξημένες ανάγκες ρευτότητας παρά την πιθανή ύπαρξη πλιτικής τήριξης για τν κλάδ αυτόν. Θέλυμε τελικά να επιημάνυμε ότι η υμβλή τυ αγρτικύ τμέα την αναπτυξιακή διαδικαία είναι τό μεγάλη ό υγιέτερη είναι η ικνμία αν ύνλ (χαμηλά επιτόκια και πληθωριμός ταθερή ιτιμία κλπ) και ό ταχύτερη είναι η τεχνλγική πρόδς και ρυθμός αύξηης της παραγωγικότητας. (Fennel, R., 1987) Παρά την ημαντική τυ μείωη την πάρδ τυ χρόνυ αγρτικός τμέας καταλαμβάνει ένα ημαντικό μέρς της παραγωγικής και εξαγωγικής δρατηριότητας (Μέργς 1996). Μια ένδειξη για τν ιχυριμό αυτό απτελεί τ περιεχόμεν τυ πίνακα πυ ακλυθεί Πίνακας 1. Η Θέη τυ Αγρτικύ Τμέα την Ελληνική Οικνμία, Η Συμμετχή τυ ε Βακύς Λγαριαμύς χρόνς GDP % Ειαγωγές % Εξαγωγές % Επενδύεις % Εργατικό δυναμικό % ,5 17,6 71,9 16, ,2 12,7 57,7 9, ,7 11,2 24,5 6, ,3 13,2 29,7 5, ,0 12,7 29,8 5,1 19 ΠΗΓΗ Υπυργεί Γεωργίας

10 Η μεγάλη διαρθρωτική μεταβλή πυ ημειώθηκε την ελληνική ικνμία την περίδ φαίνεται από τη μείωη της υμμετχής τυ αγρτικύ τμέα τα μεγέθη τυ πρϊόντς αλλά περιότερ ευδιάκριτα τη θεαματική μείωη της απαχόληης από τ 52 τ 25 τις εκατό της υνλικής απαχόληης.εκττε η μείωη αυτή είναι ταθερά ανεπαίθητη. Αυτό μάλλν φείλεται τν ανεπαρκή ρυθμό δημιυργίας νέων θέεων εργαίας τη μεταπίηη και τις υπηρείες. Επίης η επιβράδυνη της διαρθρωτικής μεταβλής της ελληνικής ικνμίας μετά την πρκειμένη περίδ φαίνεται και από τη υμμετχή τυ αγρτικύ τμέα τ ύνλ των εξαγωγών. Μετά τ 1981 όπυ ι εξαγωγές αγρτικών πρϊόντων άγγιξαν ένα «κατώφλι»,άρχιαν πάλι γά γά να ανεβαίνυν. Η εξέλιξη αυτή υνεπικυρεί την παραπάνω θέη για την αδυναμία της μεταπίηης να απρρφήει παραγωγικύς πόρυς από τη γεωργία. Τέλς,ημαντική είναι η μείωη των επενδύεων τν αγρτικό τμέα με έναν ταθερό μάλλν ρυθμό μετά τ Η επιδείνωη αυτή υπννεί πως ι τεχνλγικές μεταβλές τν τμέα παραμένυν τάμες και υνεπώς παρεμπδίζνται ι παράγντες πυ «ωθύν» εργαία ε άλλυς τμείς. Έτ υμπεραίνυμε τι μετά τ 1980 αγρτικός τμέας διατηρεί και ε κάπι βαθμό ανακτά την παλαιότερη υμμετχή τυ ε ένα μεγάλ μέρς της ικνμικής ζωής τυ τόπυ ως απτέλεμα της ταμότητας την διαρθρωτική μεταβλή της ικνμίας. Η κατάταη αυτή είναι ανηυχητική καθότι υπνμεύει μακρπρόθεμα την αναπτυξιακή πρπτική της χώρας. Ίως ι εξελίξεις αυτές να είχαν διαφρετικό νόημα αν διαθέταμε έναν αγρτικό τμέα εξαιρετικά δυναμικό ε απόλυτα νύμερα. Όμως.αντίθετα διαπιτώνεται ότι η καθυτέρηη τυ πρωτγενύς τμέα καθεαυτύ, υγκριτικά με αυτύς των περιότερων ανεπτυγμένων χωρών της Ευρώπης, ε όρυς παραγωγικότητας ανταγωνιτικότητας ιζυγίυ κλπ είναι ημαντική. (Μέργς I, 1994) 2. ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΑΑΔΑ. ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΑ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ Σύμφωνα με τα πρόφατα τιχεία, όπως είδαμε αγρτικός τμέας υμβάλλει τ 12% τυ υνλικύ ακαθάριτυ εγχώριυ πρϊόντς και κατέχει περίπυ τ 30% των εξαγωγών της χώρας. (Υπ. Γεωργίας 1996) 9

11 Στα 132 εκατ. τρέμματα πυ είναι η υνλική έκταη της χώρας, η υμμετχή της γεωργικής γης είναι 39 εκατ. τρέμματα δηλαδή περίπυ τ 29% της υνλικής έκταης της χώρας. Τ 40% της γεωργικής γης χρημπιείται για παραγωγή τηρών ενώ ένα ημαντικό μέρς της για την καλλιέργεια άλλων βιμηχανικών και κτηντρφικών φυτών καθώς και για μόνιμες φυτείες (δέντρα και αμπέλια). Τ 76% των δενδρωδών εκτάεων καλύπτεται από την καλλιέργεια ελιάς. Σημειώνυμε εδώ, πως τ 45% της καλλιεργήμης γης απτελύν ι ρεινές και ημιρεινές περιχές γεγνός πυ έχει τν αντίκτυπ τυ την απδτικότητα τυ εδάφυς. Στ ύνλ της αγρτικής παραγωγής, τα πιό βακά πρϊόντα (ως πτό) δίννται από τν ακόλυθ πίνακα. Πίνακας 2. Τα Σημαντικότερα Αγρτικά Πρϊόντα την Ελλάδα ως % επι τυ όγκυ παραγωγής Σιτηρά 9% Επεριδειδή 11,7% Βαμβάκι 9,3% Ελαιόλαδ 9,1% Καπνός 7,3% Αιγπρόβει Κρέας 9% Νωπά Λαχανικά 12,7% Γάλα 8,7% ΠΗΓΗ : Υπυργεί Γεωργίας Από την άλλη μεριά η ελληνική αγρτική παραγωγή καταλαμβάνει τ 4,4% της αξίας τυ υνόλυ της κιντικής. Στν πίνακα πυ ακλυθεί παραθέτυμε τα πρϊόντα με τη μεγαλύτερη υμμετχή τη υνλική αξία αυτών της Κινότητας. Πίνακας 3. Η Συμμετχή των Ελληνικών Πρϊόντων την Αξία των Κιντικών Αραβότς 7,1% Αιγπρόβει Κρέας 16,8% Βαμβάκι 77,6% Ελαιόλαδ 22,7% Νωπά Φρύτα 7,3% Καπνός 46,7% ΠΗΓΗ : Υπυργεί Γεωργίας Παρακάτω διενεργύμε μια ύντμη επικόπηη για τα κυριότερα διαρθρωτικά πρβλήματα τυ τμέα. 10

12 Οι γεωργικές εκμεταλλεύεις είναι περίπυ χιλιάδες αριθμός πυ είναι δυανάλγα μεγάλς για τ ύνλ της καλλιεργύμενης έκταης. Ωτό, ύμφωνα με τα τιχεία της ΕΣΥΕ,η απγραφή πυ εκπνήθηκε τ 1991.φανέρωε τ ευνϊκό υμπέραμα τι αριθμός των ενεργών ατόμων τη γεωργία.υπλείπεται των υνταξιύχων τυ ΟΓΑ κατά 100 χιλιάδες. Από την άλλη, αριθμός των απαχλύμενων ατόμων ανα 1000 τρέμματα μειώθηκε από 61 άτμα τ 1961 ε 20 τ 1993,αλλά παρόλα αυτά εξακλυθεί να θεωρείται υψηλός για τα δεδμένα της Κινότητας. Σχετικά με αυτά, ημαντικό είναι τ γεγνός τι παρατηρείται γήρανη τυ αγρτικύ πληθυμύ και ταδιακή εγκατάλειψη τυ αγρτικύ επαγγέλματς ενόω ι ενεργί αγρότες ηλικίας ετών είναι υπερδιπλάι από αυτύς της ηλικίας Επίης, ένας αναχετικός παράγντας της αύξηης της απδτικότητας των γαιών είναι πλύ μεγάλς βαθμός καταμεριμύ τυς ε μικρά αγρτεμάχια. Τ μέ, κατά παραγωγό, κληρδότημα ανέρχεται ε 43 τρέμματα (έναντι 165 τρεμμάτων για την Ευρωπαϊκή Ένωη) και είναι διαχωριμέν, κατα μέ όρ, ε 7 αγρτεμάχια. Επιπλέν, παρότι μηχανλγικός εξπλιμός των αγρτών κρίνεται ικανπιητικός την πρεία εκμηχάνιης της παραγωγής,λόγω χρόνιας απεπένδυης τη γεωγία θεωρείται ε μεγάλ βαθμό απαρχαιωμένς πυ ενδεχμένως επιβαρύνει τ κότς παραγωγής. Σύμφωνα με τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Ένωης μόν 500 χιλιάδες εκμεταλλεύεις (δηλαδή περί τ 55%) μπρύν να θεωρηθύν επαγγελματικές, ενώ ι υπόλιπες δεν είναι απτελεματικές και δεν επιδέχνται βελτίωη. Δύ τελευταία τιχεία είναι τι η χρήη ειρών και η τεχνλγική μεταβλή? είναι χεδόν εξ λκλήρυ εξωγενής (τηρίζεται ε ειαγωγές) και τι τ πρβλημα της επάρκειας τυ αρδευτικύ νερύ θα γίνεται λένα ξύτερ. Συνεκδχικά, εκτός από τις διαρθρωτικές αδυναμίες υπάρχυν και βακά ργανωτικά και θεμικά πρβλήματα. (Μαραβέγιας, 1992). Σε μια πρπάθεια μαδπίηής τυς μπρύμε να επιημάνυμε α) Ελλείψεις υπδμής τη μεταπίηη και τ εμπόρι των αγρτικών πρϊόντων (απθήκευη, υντήρηη, τυππίηη, υκευαία). 11

13 β) Χαμηλό επίπεδ τεχνικής υπτήριξης των παραγωγών με ανεπαρκή πρφρά υπηρεών εκπαίδευης, πληρφόρηης και εφαρμγών. γ) Ελλείψεις τη διακίνηη των πρϊόντων και την ργάνωη των εωτερικών και εξωτερικών αγρών. δ) Ανρθλγική χρήη τυ πακέτυ των πόρων τυ Κιντικύ Πλαιίυ Στήριξης πυ πρανατλίτηκαν κυρίως την ενίχυη των ειδημάτων. ε) Περιριμένες δυνατότητες τυ κρατικύ πρϋπλγιμύ να ενθαρρύνει έργα υπδμής και να τηρίξει τα ειδήματα των αγρτών με τη μρφή παρχών. τ) Οργανωτική και διικητική αδυναμία των Αγρτικών Συνεταιριμών, ζ) Υπερχρέωη των αγρτικών εκμεταλλεύεων. 3. ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Συνεχίζντας την ανάλυη της κατάταης τυ αγρτικύ τμέα τη χώρα μας,είναι χρήμ πιτεύυμε να τν υνδέυμε με την κατάταη πυ επικρατεί τις διεθνείς αγρές με κπό να εξάγυμε κάπια βακά υμπεράματα για τη θέη και τν υχετιμό της ελληνικής γεωργίας και κατ επέκταη της Κιντικής, με τν υπόλιπ κόμ. Για τν λόγ αυτό, τυς πίνακες 4-23 πυ ακλυθύν περιγράφυμε υνπτικά την πρεία παραγωγής των βακών αγρτικών πρϊόντων τν κόμ, την Ευρωπαϊκή Ένωη και τη χώρα μας ε μια περίδ 14 ετών.ξεκινώντας από τ 1980 πυ θεωρείται γενικά ως ένα ένα κρίμ έτς καμπής την νεότερη ιτρία τυ αγρτικύ τμέα της χώρας μας. Ξεκινώντας από τα τηρά, όπως πρκύπτει από τυς πίνακες 4-5, η πρεία παραγωγής τυς παρυάζει χετική ταθερότητα και τις τρεις αγρές πυ εξετάζνται με μια ελαφρά τάη ανόδυ τό την παγκόμια ό και την αγρά της Ευρωπαϊκής Κινότητας. Η Κιντική υμμετχή την παγκόμια παραγωγή τηρών κυμαίνεται μεταξύ 7,5-9,5%,πτό μικρό αν μερίδι επι τυ υνλικύ όγκυ αλλά αρκετά ικανπιητικό αν ληφθεί υπόψη η υνλικά καλλιεργήμη έκταη τηρών. Σύμφωνα με τα τιχεία τυ F.A.0 prductin yearbk, τ 1993 τις χώρες της Ε.Ε η καλλιεργήμη έκταη τηρών ανερχόταν ε 35,5 εκατμ. τρέμματα, την ίδια τιγμή πυ ε 12

14 λόκληρ τν κόμ η έκταη αυτή ανερχόταν ε 691,2 εκατ. τρέμματα. Εξάλλυ, η εξέλιξη της παραγωγής την Κινότητα αν ύνλ παρυάζει κατα την περίδ αυτή μια υγκρατημένη δυναμική και τα χετικά και τα απόλυτα μεγέθη. Σε αντίθεη, η παραγωγή δημητριακών τη χώρα μας φαίνεται να είναι υατικά τάμη. Τ πτό υμμετχής την παγκόμια αγρά υπλείπεται τυ 0,5 τις εκατό και κύκλς παραγωγής διατείνεται ακανόνιτα μεταξύ ΜΤ χωρίς ημάδι ανδικής τάης. Η χώρα-εταίρς της Ευρωπαϊκής ένωης με τη μεγαλύτερη παραγωγή δημητριακών ε όγκ και πτό είναι η Γαλλία. Τ 1993, η Γαλλία παρήγε 55,8 εκατ.μτ,δηλαδή τ 31% της κιντικής παραγωγής. Κυριώτερες χώρες παραγωγής διεθνώς, είναι η Κίνα, ι Η.Π.Α, η Ινδία και Καναδας. Οι δύ επόμενι πίνακες 6-7 αναφέρνται την περίπτωη βαμβακιύ πυ απτελεί όπως γνωρίζυμε πρϊόν αιχμής της αγρτικής μας παραγωγής. Ως τ 1985 η Ελλάδα ήταν υατικά απκλειτικός εκφρατής της κιντικής παραγωγής βάμβακα και παρά την ένταξη της Ιπανίας τα πράγματα δεν άλλαξαν ιδιαίτερα τη βάη αυτή της παραγωγής. Καθόλη την δειάρκεια της εξεταζόμενης περιόδυ η ελληνική παραγωγή παρυάζει αυξητική τάη και τ μερίδιό της την παγκόμια πίτα φτάνει τ 1993 τ αξιημείωτ 2,03%. Την ίδια χρνιά, η υνλικά καλλιεργήμη έκταη βαμβακιύ τη χώρα ανέρχεται κατα τα τιχεία τα τρέμματα, αριθμός πυ απρρφά μόν τ 1,10% της ανα τν κόμ καλλιεργήμης έκταης. Κυριώτερες χώρες παραγωγής βαμβακιύ είναι η Κίνα, η Ινδία,τ Πακιτάν και ι Η.Π.Α. Σπυδαίας ημαίας, για τη χώρα και την Ευρώπη, από άπψη παραγωγής είναι επίης τ ελαιόλαδ. Η υμμετχή της Ελλάδας τν κόμ κυμαίνεται από 12-20% γι αυτό τ διάτημα ενώ της Κινότητας ανέρχεται τ 1988 τ εκπληκτικό 90% της υνλικής παραγωγής. Έξαρη παρατηρείται την αρχή και τ τέλς της εξεταζόμενης περιόδυ και παρά τη μικρή ταμότητα τ μεδιάτημα, η παραγωγή έχει αφώς ανδική τάη. Εκτός την Ελλάδα, ι κυριότερες χώρες παραγωγής ελαιλάδυ είναι η Ιπανία πυ τ 1993 κατείχε τα πρωτεία με 636 ΜΤ και η Ιταλία. Οι υχετιμί την παραγωγή φρύτων παρυάζυν όπως φαίνεται (πίνακες 12-13) μια διηνεκή ιρρπία. Συγκεκριμένα, την Κινότητα και τ ύνλ τυ κόμυ διαφαίνεται μια εκατέρωθεν αργή αλλά ταθερή αυξητική τάη, χωρίς έτ να αυξάνει τ μερίδι υμμετχής της πρώτης τ δεύτερ. 13

15 Μλαταύτα, τη χώρα μας η εξέλιξη αυτή είναι αήμαντη όν αφρά τ ύνλ της φρυτπαραγωγής. Η Ιταλία είναι η μεγαλύτερη φρυτπαραγωγός χώρα της Ευρώπης με δεύτερη την Ιπανία. Στν υπόλιπ κόμ ι πυδαιότερες είναι ι Κίνα, Ινδία, Βραζιλία και Η.Π.Α. Η Ελλάδα την Κινότητα κατέχει την 4η θέη μετά τις δύ πραναφερθείες και τη Γαλλία. Ειδικότερα, ετιάαμε την παραγωγή πρτκαλιών όηυ η χώρα μας κατέχει ένα αρκετά ημαντικό μερίδι την Κινότητα και τν κόμ. Τ 1993 η χώρα μας κατείχε τ 1,6% της παγκόμιας παραγωγής και υνάμα την 3η θέη την Ευρώπη μετά την Ιπανία και την Ιταλία. Επίης, έτω και με έναν αργό ρυθμό, η πρεία της παραγωγής φαίνεται να κινείται ανδικά τη χώρα όπως και τ ύνλ τυ κόμυ ενώ αντίθετα δεν φαίνεται να υμβαίνει τ ίδι την περίδ αυτή για τ ύνλ της Κιντικής παραγωγής. Οι ημαντικότερες χώρες την παραγωγή πρτκαλιών είναι η Βραζιλία, ι Η.Π.Α, η Κίνα και η Ινδία. Η υνλικά καλλιεργήμη έκταη ζαχαρτεύτλων ττ\ν Ευρωπαϊκή Κινότητα τ 1993 ανήλθε τα 2,1 εκατμ. τρέμματα, μέγεθς πυ αντιτιχεί τ 26% της ανα τν κόμ καλλιεργήμης έκταης τη χρνιά εκείνη. Εντύτις, την ίδια χρνιά, τ πτό υμμετχής της Κινότητας την υνλική παραγωγή ξεπερνά τ 41%. Επίης τ 1993, ύμφωνα με τα επίημα τιχεία,η Ελλάδα καλλιεργύε τρέμματα με ζαχαρότευτλα,δηλαδή μόλις τ 0.6% της παγκόμια καλλιεργήμης έκταης ενώ τ μερίδι υμμετχής της είχε αγγίξει τ 1%. Η παραγωγή τό την χώρα ό και τ ύνλ της Κινότητας επέδειξε μια ιχυρή τάη ανόδυ μετά τ 1984 με εξαίρεη δύ ενδιάμεων ετών 1986 και Μεγάλες παραγωγές χώρες τυ υπόλιπυ κόμυ είναι ι Τυρκία και Κίνα. Στην Ευρώπη, πυ είναι κύρις πρμηθευτής τυ κόμυ δεπόζυα θέη κατέχυν η Ουκρανία, η Ρωία, η Γ αλλία και η Γ ερμανία. Ο καπνός, πυ απτελεί επίης πρϊόν αιχμής για την ελληνική αγρτική παραγωγή παρυάζει μια ανδική πρπτική αυτήν την περίδ, κάπως υγκρατημένη βέβαια και με αρκετές μετατρφές. Τ μερίδι της χώρας τν κόμ είναι αρκετά ημαντικό, κυμαίνεται δε μεταξύ 1,5-2,5% ενώ αυτό της Κινότητας μεταξύ 5,5-6,5%. Οι απδόεις είναι ικανπιητικές αν υγκρίνει κανείς τις αντίτιχες καλλιεργήμες εκτάεις. Μαζί με την Ιταλία, 14

16 η χώρα μας μιράζεται τις δύ πρώτες θέεις την Κινότητα,από άπψη όγκυ παραγωγής. Τέλς, ι πρώτες χώρες τν κόμ, μετά την Κίνα είναι ι Η.Π.Α η Ινδία και η Βραζιλία. Ολκληρώνντας την αναφρά και την περιγραφή της εξέλιξης της παραγωγής βακών πρϊόντων τυ πρωτγενύς τμέα παγκμίως καθώς και της θέης της Ελλάδας ε αυτήν, τυς τελευταίυς πίνακες εξετάζυμε την παραγωγή κρέατς. Ον αφρά τ αιγπρόβει κρέας αξίζει να ημειωθεί πως η παραγωγή τυ, την περίδ πυ εξετάζεται, ακλυθεί μια εμφανώς ανδική πρεία από 7442 ΜΤ τ 1980 ε 9872 ΜΤ τ 1993 για όλ τν κόμ και από 722 ΜΤ τ1980 ε 1163 ΜΤ τ 1993 για τ ύνλ της Κινότητας ενώ η ελληνική παραγωγή έμεινε περίπυ τάμη. Σαν υνέπεια τύτυ ήταν να «λιθήει» τ μερίδι της χώρας την πίτα από τ 1,61% πυ ήταν τ 1980 τ 1,26% τ Αντίθετα, τ πτό υμμετχής της Κινότητας ανεβαίνει υατικά και φτάνει τ 1993 τ 11,78% τυ υνόλυ της παραγωγής από 9,66% πυ ήταν τ Τύτ μπρεί να ημαίνει τι η κιντική παραγωγή αυξάνει με ρυθμό μεγαλύτερ από την παγκόμια. Πάντως πρέπει να αναφερθεί τι τ 1986 και τ 1993 ημειώνεται είδς νέων χωρών την Κινότητα και αυτό πωδήπτε έχει επίπτωη την υνλικά παραγόμενη πότητα. Οι ημαντικότερες χώρες παραγωγής αρνίυ κρέατς είναι ι Κίνα.Αυτραλία, Νέα Ζηλανδία, Τυρκία και Πακιτάν. Οι ημαντικότερες χώρες παραγωγής κατκίυ κρέατς είναι ι Κίνα, Πακιτάν και Ινδία. Ον αφρά τ βδινό κρέας, παρότι η υμμετχή της Κινότητας είναι μεγάλη περίπυ τ 16% της παγκόμιας παραγωγής, τ μερίδι της Ελλάδας, είναι εντελώς αήμαντ. Τ χαρακτηριτικό για τ βδινό κρέας είναι τι η παραγωγή τυ παραμένει επίης ταθερή κατά τη δειάρκεια της περιόδυ και την Κινότητα αλλά και ε όλ τν κόμ. Οι κυριότερες χώρες πυ παράγυν βδινό κρέας είναι ι Η.Π.Α, Ρωία, Γαλλία, Ιταλία και Κίνα.

17 Γ» 0 > τ Ο Ο O) > (Ο Ο) 00 id O N If) if) 0) Ο (Ο r^- < N " O) r- r- (0 (0 Φ If) Γ O ι ω ΙΟ 0) 0) - > r- LO * υο If) If) < > N O If) O) Is- ω > 0) r- Πίνακας14. Παραγωγή Σιτηρών ε 1000 ΜΤ If) r- 00 O If) r- If) ω O ν. ω If) If) «Μ ΙΟ 00 Τ O) II) O ω O D) Τ ω LO > r- r- r- 00 If) If) If) C0 ω (O If) τί- O) 00 If) if) r- if) If) If) O r- 00 (O (D If) if) μ- -< c ΙΟ 'Ό > «< «< Ia > 3 >-. c Ό * >- c > D cr Η Ο > CT * cr ι Ό < III χ Η< > Ζ in cr Ο κ Έ ω 00 in O ν Τ O (Ο GO Ο O II) if) 00 if) O r-~ ω' Γ) 00 O h- 00 Γ- m N r- ΙΟ so *< -< LD c Ι Ό > * Ο * Ό m3ο > 'U κ Ο* *. cr κ LO r- > h- in r- ω c M* (Ο Γ- U) h- r- ω in If) If) r- c c in C0 in If) O) T tj > in in ω c If) c O in If) c m in N* c H -< C t Ό > -< «< w UJ * Τα τιχεία όλων των πινάκων πρέρχνται από τ F.A.O Prductin Yearbk. Συμπεριλαμβάνεται η ένταξη Ιπανίας, Πρτγαλλίας. Συμπεριλαμβάνεται η ένταξη Αυτρίας, Φιλανδίας, Συηδίας. PM D

18 00 Ο cm" η ω w c Ν O) Ν ω n Ο ιπ > Τ N O) (0 0) Ο) N. 00 N w 0) Τ V- τ ω' n. Π ίνακας 7. Η Συμμετχή τη ς Ελλάδας και τη ς Κ ινό τη τας την Παγκόμια Παραγωγή Βάμβακα ε % > c CNI Ν -> ω 00 LO Ο) 00 Τ * Lf) 00 η Ο h- C0 Ν- 00 ΙΟ (Ο 00 > ΙΟ - - τ Ν " C0 00 > > Ο Ο 00 Ν ν* in in 00 ω ' Ο ω D 3 Ο κ> Ό -<Ο 5 -< ιυ >- 3 >-. C cr x > Ο Ο in m N Ν OJ T τ > Τ 00 C0 Ο (0 m c 33 Ni N 00 ι c τ (0 C0 00 Ν C0 (0 in c N. > 00 (0 (0 c * ud3 Ο ΙΟ Ό < 5 >- 3 >-. C Ό *> c > c & CT Ό > Ο cr * cr ι ό -< -< LU cr XT X h ω cr κ > Ε m LO in N. c 00 n ω" ω 00 c_ N 0) r*. V Τ c' ω (0 CJ) c τ* n m 00 c ω c 00 m cm' cm" C0 ω t in > c' τ* N. ΟΟ N O) 00 O) ' in V) 00 > (7) Ο " 1980 n c 937 O ω 00 in c' m «< > '3 Η η C Ό > Ό H *< ΙΟ "Ό > -< -3 -< N 5 UJ *»- t C" KO H -< Ό -< > UJ *

19 00 h- Is > Ί OS c OS C0 > OS v mm ω c > Ν- O) OS Is- h- > OS OS ^ *3* Is- ω h- > Ο) in Isin O) s OS T- c ' Iscd' OS OS M- > c in OS Π ίνακας 10. Παραγωγή Π ατάτας ε 1000 ΜΤ (0 s in Ο) > *3* OS s in OS OS ω 0) c in cr T* *3- ^3- Ό c K Ό I- > c O c OS OS s 00 r m c Tfr OS n- S T OS OS T- Is- *3 >- 3 ** * in >- D Q. > 00 OS OS γ c c in r- tt CJ) c OS 00 in m> OS in > τ m c O C a OL b O * >- c > C" t b cr Ό *- C Ι Ο > CT c Ι SO Ό *< *< LU CT c 1988 Ν α) OS T , 3 1 0, 3 3 0, 3 3 0, 3 6 ' 1 4, , 5 0 ^3-1 2, ijr 3 t Q. * cr HK u l - s 'C X h n. 3. D H DC cr sc: > if OS OS s Is- ^r- OS a. c ω OS cr y Si 00 O) ' OS in > as if 00 cm' s ' 0, , ω b > 3 ί a. Ο * e cr "C > 3 >- Is 0) in M- c c OS Ο in Is- in 0) 00 c ω O) <3- > in OS s ' c OS Ό H O *- H -< C" SO ΙΟ CT -c c SO Ό -a vo "O Ό > > -< -< > > > -< -< -< -< w Ui UJ w 5 Ui * * *

20 c CVI 0) ω > τ c c" Π ίνακας 13. Η Συμμετχή τη ς Ελλάδας και τη ς Κ ινό τη τας την Παγκόμια Παραγω γή.φρύτω ν ε % h- LO Ο) O) O) * in ω (0 Γ"- C0 (Ο V ΙΟ ω ω Τ C0 ω CNI c O) c" N U) in c" n Ο ω D > 3 -< κ Ι Ο. 3 >-. c CT κ > GO Ο) cn ω > Ό H IO C so Ι -< Ό -< > Ul * Ο Η- -< C* ΙΟ Ό > < Ό -< Μ LU *

21 c*> 60 0) O) Ο) Tf ω Ο) > 60 (0 1 r-* C0 O LO T τ O) 0) ω C0 - >" C τ (0 m ω O (0 " ω C Is- in > LO Is- in τ- > 3 -< Ι m C0 Ο in Π ίνακας 16. Παραγωγή Ζαχαρτεύτλω ν ε 1000 ΜΤ O) 1^- m 60 ω y < τ in T- r^- «0 O) 60 O) 0) 0) in h- in ω y in in0) T~ ι N. r- ω in Is- ω 0) m Is* ΙΟ 60 > in h- C0 in O) 60 t O O h- Ism in h- a) Ο r* Isc O) τ Γ-. τ 00 m in Τ- Ο Ο. X Ν >- 3 >. Ό * >- c > cr Ι Ο" Η Ό > Ο * cr κ cr ι "Ο -< -< LU CΓ X ι- <4 3 Η X cr Κ C 0) ω (0 c~ ω 60 m 00 " in 0) in in m 00 " 60 ω Is h* Is- 00 t Ο in > 00 Is- τ- t O 60 Ο) * Is- ω ~ Ο τ Is- 60 > ' ω ω Ο > t * > 3 -< >- 3 >-. C cr κ > ω ( Ο CNJ Tf Ο ω > C0 60 C0 nt cm < cr K3 Ό > -< < w Hi * H ι Ό» -< Ό -< > < 1- ΙΟ Ό > -< -< w 5 LU *

22 1993 2,03 00 M ω 1^ Ο) in C\T LD τ in O) Πίνακας 19. Η Συμμετχή τη ς Ελλάδας και τη ς Κ ινό τη τας την Παραγωγή Φύλλων,Καπνύ ε % h- «. O td Ο > C0 ι^. r^. in 00 in O) m h* 00 cm ω (Ο (Ο 00 m Τ m 00 O m in GO O) ω in O M 1^ 00 <0 c 00. cm in Μ- 00 ω cm in Ο ω Ο cr Ι Ο. * 3Ο U ca. Ό Q. C >- < >- 3 >-. CT * > if T T ^ * Ο cr Ι Ο 'W. * 3Ο ω ca. Ό. Ε >- < >- 3 >. c 5. b X> c > b cr Ό > Ο * cr Κ cr Ό ι «< «< UJ cr X Η 3 Η X cr χ if 00 h- c c cm h* cm cm ω 00 y h M ΙΟ 00 h-» ΙΟ in in O)' c η 00 LO T O) c (D in in c ί (0 (0 O) IO vo -< -< 1U H C K Ό > Σύνλ Κ ινότητα Ελλάδα IO -< «< O K C Ι Ό > Lii *

23 Ο) «τ Μ" O ω τ- h- Ο* ω > m ω ω ω " ω" Πίνακας 22. Παραγωγή Βδινύ και Μ χαρίυ Κ ρέατς ε 1000 ΜΤ 1991 Ο > LO ίϊ Ο ω in C7l N. N r* ω N. in > Τ ω c c h- c (0 c ω ω in ω > in Μ* h ω O) in > h*. «un > ω m > c (0 # ωο cr Ο ι- 'U Q. Ο 5 Q. Ό X b 2 * Ο > t m >- 3 >-. c Ξ. Ό >- c > CT Η Ό > Ο * cr ι Ό -< cr X Ο m m (0 G0 h- * in r*. ' in 00 ω 00 r- τ- " in h* ω 00 c " c' Ο in < in c * c* > in O) ό in " c in in in CNI 1980 GO ω Μ > 106 cr κ > 00 > c in LO Ο H <» > Ό < -< Μ UJ * l - t c Ό Ι << Ό «< > LU 5 *

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - Η ΚΟΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΡΟ ΥΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ- Ο! ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ Ο! ΣΤΟΧΟ! ΤΗΣ Κ.Α.Π Τ θεμικό πλαί ύπαρξης και λειτυργίας της Κ.Α.Π καθρίζεται από τα άρθρα της Συνθήκης της Ρώμης. Η βακή αρχή των ιδρυτών της ήταν η ένταξη της αγρτικής παραγωγής τυς μηχανιμύς της ελεύθερης κυκλφρίας των πρϊόντων χωρίς ιδιαίτερες ρυθμίεις. Όμως η κριμότητα της θέης τυ αγρτικύ τμέα πρκαλύε ανέκαθεν και πικιλτρόπως τν κρατικό παρεμβατιμό από τις χώρες-μέλη με απτέλεμα να δημιυργύνται ημαντικές διαφρές τις τιμές των αγρτικών πρϊόντων μεταξύ των χωρών αυτών και να απκτύνται έτ υγκριτικά πλενεκτήματα (μεινεκτήματα) ε άλλυς τμείς όπως πχ τη βιμηχανία. Για την παράκαμψη τέτιων πρβλημάτων υμφωνήθηκαν, όπως ρίζεται και από τ άρθρ 40, και υγκρτήθηκαν ι λεγάμενες Κινές Οργανώεις Αγράς. Οι ργανώεις αυτές περιλαμβάνυν ένα ύτημα κινών κανόνων θεπιμένων τ πνεύμα των βακών αρχών της Κινότητας και αφρύν την παραγωγή και τ εμπόρι για τα αγρτικά πρϊόντα, ιχύυν δε για όλα τα κράτη-μέλη. (Μαραβέγιας Ν, 1989) Οι βακές αυτές αρχές ι πίες εμφυήθηκαν τις αρχές ακόμη της ίδρυης της Ε.Ο.Κ είναι περιληπτικά ι παρακάτω. Η αρχή της ενότητας της αγράς, η πία πρδιαγράφει ένα περιβάλλν ελεύθερης κυκλφρίας των πρϊόντων τ εωτερικό της Κινότητας πραρμμέν και ρυθμιζόμεν από από τυς κανόνες των Κ.Ο.Α. Ο βακότερς από αυτύς τυς κανόνες είναι καθριμός κινών τιμών για όλα τα κράτη-μέλη. Βακή πρϋπόθεη για να έχει μια τέτια ρύθμιη νόημα, είναι να ικανπιείται ένα επίπεδ νμιματικής ταθερότητας και για τν λόγ αυτό έχυν πρβλεφθεί τα Νμιματικά Εξιωτικό Πά αντί κάπιυ είδυς αντιταθμίματς πυ θα εξιώνει τις ενδεχόμενες νμιματικές διαφρές τις υναλλαγματικές ιτιμίες μεταξύ των χωρών. Βέβαια, με την 23

25 πάρδ τυ χρόνυ πλλά πράγματα άλλαξαν ριζικά και ήμερα τα Ν.Ε.Π δεν ιχύυν πια. Η αρχή της κιντικής πρτίμηης, ύμφωνα με την πία υνιτύνται μηχανιμί πρταίας έτ ώτε ι ειαγωγείς των χωρών μελών να έχυν υμφέρν να πρτιμύν τα πρϊόντα της Κινότητας και όχι άλλων χωρών. Ωτό αυτή η αρχή εφαρμόζεται λένα λιγότερ λόγω των υμφωνιών της G.A.T.T. Η αρχή της κιντικής αλληλεγγύης. Η αρχή αυτή ημαίνει τι τα κράτη μέλη χρηματδτύν από κινύ τν πρϋπλγιμό της Κινότητας άχετα πρς τα άμεα φέλη φέλη πυ απκμίζυν από αυτή τη χρηματδότηη. Πάντως η εφαρμγή της αρχής αυτής εξαθενεί λένα περιότερ λόγω των πιέεων πυ έχυν ακηθεί από διάφρα κράτη διαμαρτυρόμενα για άνιη υμμετχή τα χρηματδτικά βάρη. (Ψυχυδάκης, Βακιρτζή, 1995) Οι αρχές αυτές απφαίτηκαν και θεπίτηκαν από την Κ.Α.Π πρκειμένυ να υλπιηθύν ι βακί της τόχι όπυ ύμφωνα με τ άρθρ 39 της Συνθήκης της Ρώμης είναι ι εξής Α] Οικνμικί τόχι Αύξηη της παραγωγικότητας τν αγρτικό τμέα με την ανάπτυξη της τεχνλγικής πρόδυ και άριτη και ρθλγική χρήη των παραγωγικών υντελετών, ιδιαίτερα της εργαίας. Η ταθερπίηητων αγρών. Β] Κινωνικί τόχι Η επίτευξη ενός ικανπιητικύ βιτικύ επιπέδυ για τν αγρτικό πληθυμό της Κινότητας, ιδιαίτερα μέω της τήριξης τυ ειδήματς πυ πρέρχεται από γεωργική εργαία. Η εξαφάλιη ενός λγικύ επιπέδυ τιμώι^γιατυς καταναλωτές. Γ] Πλιτικός τόχς Η εγγύηη επάρκειας εφδιαμύ της Κιντικής αγράς. Μετά τν πρδιριμό των τόχων και των αρχών την Ιδρυτική Συνθήκη, τα κράτη μέλη υναντήθηκαν τη Stresa(1958) και επεξεργάθηκαν περαιτέρω 24

26 τις βακές κατευθυντήριες γραμμές της Κινής Αγρτικής Πλιτικής. Πρέκυψαν ι παρακάτω θέεις. (Υπυργεί Γεωργίας 1996) Α) Η Κιντική γεωργία πρέπει να μεταχηματιθεί διαρθρωτικά έτ ώτε να γίνει πιό απδτική χωρίς παράλληλα να χάει τν ικγενειακό της χαρακτήρα. Β) Οι τιμές των πρϊόντων θα εξιωθύν πρδευτικά και θα ταθερπιηθύν ε κάπι επίπεδ υψηλότερ από την παγκόμια αγρά. Γ) Η Κ.Α.Π δεν θα αρκετεί τ ρόλ μιας πλιτικής αυτάρκειας αλλά μιας περιότερ ενεργύς πλιτικής πυ θα μεριμνά για τις πρκλήεις των εξωτερικών ανταγωνιμών. Έτ, τα 1962 είχε κιόλας διαμρφωθεί η Κ.Α.Π με τη δημιυργία των πρώτων Κινών Οργανώεων Αγράς. 2. Ο! ΒΑΣΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΗΣ (ΠΑΛΑΙΑΣ) Κ.Α.Π.- ΤΡΟΠΟ! ΕΦΑΡΜΟΓΗΣΚΑ! ΜΕΣΑ ΔΡΑΣΗΣ Αναφρικά με την άκηη της Κ.Α.Π υπάρχυν τρεις ενότητες δράεων πυ την πλαιώνυν και τις πίες περιλαμβάννται όλα τα μέτρα και ι διατάξεις πυ τη υνιτύν ( Μέργς, Σαρρής, Σάρρς, 1996) Στην πρώτη ενότητα εντάνται όλα εκείνα τα μέτρα πυ δεν έχυν άμεη χέη με τα τελικά αγρτικά πρϊόντα αλλά ύτε και με τυς παραγωγικύς υντελετές υπό την τενή έννια. Πρόκειται υγκεκριμένα για μάδες μέτρων πυ αφρύν την κτηνιατρική, τη πρκαλλιέργεια,τα φυτφάρμακα, την έρευνα ή τη νμθεία τρφίμων. Οι τμείς αυτί εμπίπτυν υνήθως τη δικαιδία των εθνικών νμθεών, των επιμέρυς κρατών και η υμβλή της Κ.Α.Π τ θέμα τχεύει την εναρμόνιη των νμθεών με κπό την ελαχιτπίηη των τριβών και εμπδίων τις υναλλαγές τ εωτερικό της Κινότητας. Αν παραδείγματς χάριν η άπψη για τις πρδιαγραφές ενός «καλύ» πόρυ διαφέρυν ριζικά ε δύ χώρες πυ τν παράγυν και τν εμπρεύνται τότε είναι δύκλη η μεταξύ τυς ανταλλαγή ή και αδύνατη,πράγμα πυ αντίκειται με τις βακές αρχές της Κ.Α.Π. Οι πρπάθειες για εναρμόνιη των νμθεών καιτι υπήρξαν 25

27 χαλαρές για πλλά χρόνια έχυν ενταθεί τελευταία, ιδιαίτερα μετά την αναμόρφωη της Κ.Α.Π τ (Μελέτες Αγρτικής Οικνμικής, 1995). Στην δεύτερη ενότητα περιλαμβάννται μέτρα πυ αφρύν τυς παραγωγικύς υντελετές. Πρόκειται για τα λεγάμενα «διαρθρωτικά μέτρα» και είναι υνπτικά τα εξής. Μέτρα πυ αφρύν τις λιγότερ ανεπτυγμένες περιχές (ΜΟΠ, Σχέδια Περιφερειακής Ανάπτυξης) Κίνητρα για επενδύεις τν αγρτικό τμέα με κπό να γίνυν απτελεματικότερες ι εκμεταλλεύεις. Κίνητρα για βελτίωη της υπδμής τν τμέα της μεταπίηης των αγρτικών πρϊόντων. Μέτρα αναδιάρθρωης των καλλιεργειών. Ρυθμίεις για την πρώθηη των μάδων παραγωγών. Μέτρα για εντατικπίηη της παραγωγής, πρόωρη υνταξιδότηη και λιπά κινωνικδιαρθρωτικά μέτρα. Τέλς μέτρα για την πρταία τυ περιβάλλντς. Η τρίτη ενότητα δράεων αφρά άμεα τα γεωργικά πρϊόντα και είναι αυτή πυ μέα από την πία κυρίως εκφράζεται η Κινή Αγρτική Πλιτική. Τα μέτρα πυ περιλαμβάνει είναι ι εγγυημένες τιμές, ι ενιχύεις την παραγωγή, ι εξαγωγικές επιδτήεις και η απθεματπίηη. Βακί ενδιάμει για την έκφραη των μέτρων αυτών είναι όπως αναφέραμε ι Κ.Ο.Α. Τα κύρια υτήματα των Κ.Ο.Α είναι τ κλακό η ύτημα ειφρώνεπιτρφών και τ ύτημα ενιχύεων την παραγωγή.(αγρτική Τράπεζα της Ελλάδς, 1989) Κατά τ κλακό ύτημα, η διαφρά της χετικά υψηλής τιμής τυ παραγωγύ της Κινότητας ε χέη με τις διεθνείς τιμές καλύπτεται με έναν διπλό τρόπ. Αφενώς την περίπτωη των εξαγωγών, τ αρνητικό υπόλιπ πυ πρκύπτει(ή ένα μέρς τυ) επιτρέφει τν παραγωγό με τη μρφή εξαγωγικής επιδότηης και αφετέρυ τις ειαγωγές επιβάλλεται κάπι ειαγωγικό τέλς. Στην περίπτωη αυτή καταναλωτής της Κινότητας είναι αυτός πυ επιβαρύνεται τις υψηλές κιντικές τιμές. 26

28 Κατα τ ύτημα των ενιχύεων την παραγωγή, η εν λόγω διαφρά καλύπτεται από μία εφ'άπαξ ενίχυη τν παραγωγό ενώ καταναλωτής πληρώνει τα πρϊόντα τις διεθνείς τυς τιμές. Εδώ τ κότς της πλιτικής επιβαρύνει τν κιντικό πρϋπλγιμό δηλαδή τν φρλγύμεν της Κινότητας. Τ κλακό ύτημα πρτιμάται για εφαρμγή τα πρϊόντα με υψηλό βαθμό αυτάρκειας διότι διαφρετικά,με τ άλλ ύτημα, θα επιβαρύννταν αφόρητα κιντικός πρϋπλγιμός. Από την άλλη, τ ύτημα των ενιχύεων επιλέγεται τα ελλειματικά πρϊόντα διότι θα ήταν αναπτελεματικό για μικρή παραγωγή να επιβαρυνθεί λόκληρη η κατανάλωη. (Μέργς, 1996) Επίης, ένα ημαντικό μέ δράης της Κ.Α.Π είναι θεμός της κιντικής παρέμβαης τη τήριξη τυ ειδήματς τυ παραγωγύ. Ως παρέμβαη νείται η υπχρέωη της Κινότητας να απρρφά τ ύνλ της παραγωγής των αγρτών της την τιμή εξαγράς την παρέμβαη, κάτω από την πία δεν μπρεί να πέει η τιμή πυ αυτί ειπράτυν. Ετ ρίζεται η ελάχιτη τιμή για τν παραγωγό (τιμές παρέμβαης). Από την άλλη πλευρά η τιμή αυτή δεν μπρεί να ανέβει πάνω από τ επίπεδ τ πί η Κινότητα ειάγει τα υγκεκριμένα πρϊόντα από Τρίτες Χώρες{τ/μές ειόδυ από Τρίτες Χώρες) και υατικά η τιμή πυ παραγωγός απλαμβάνει κυμαίνεται ανάμεα αυτά τα δύ επίπεδα. (Δεμμύης, Σαρρής, 1988) 3. ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΑ ΤΗΣΚΑΠ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣΚΑ!ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΑ Πρέπει εξ αρχής να ημειωθεί τι η δράη της (παλαιάς) Κ.Α.Π τηρίχθηκε χαρακτηριτικά και ε μεγάλ βαθμό ε μια πλιτική τιμών (Ζανιάς,1996). Για να γίνει κατανητή μια τέτια επιλγή θα πρέπει να ταθμιτεί με τις υνθήκες και τυς ιτρικύς λόγυς πυ υνέτρεχαν την περίδ της διαμόρφωής της. Και πράγματι, την περίδ πυ υτήθηκε η Ευρωπαϊκή Οικνμική Κινότητα και χαράχθηκαν ι βακές αρχές της Κ.Α.Π, τα πρώτα μέλη της ακλυθύαν παρόμιες πλιτικές, ήτι πλιτικές επί των τιμών των αγρτικών πρϊόντων και έτ η εφαρμγή της Κ.Α.Π ήμαινε την 27

29 μικρότερη δυνατή αναταραχή. Η εν λόγω πλιτική ήταν δόκιμη για την περίδ εκείνη ενόω υατικά ήμαινε μεταφρά πόρων από τν καταναλωτή τν παραγωγό και δεδμένυ τι ήταν ακόμη νωπές ι μνήμες τυ πλέμυ από ελλείψεις τρφίμων και χετικά υψηλές τιμές για τν καταναλωτή. Από την άλλη μεριά, μια πλιτική πυ θα τηριζόταν ε απ'ευθείας επιδτήεις απαιτύε έναν ευρύ και πλύπλκ μηχανιμό διίκηης πυ ήταν δύκλ να τηθεί ε εκείνα τα πρώτα βήματα της Κινότητας και θα απαιτύε πλύ μεγάλ κότς. (Ζανιάς, 1996) Με βακό άξνα δράης αυτύ τυ είδυς την πλιτική, επιδιώχθηκε για πλλά χρόνια και υντνιμένα κπός της Κινής Αγτικής Πλιτικής, κπός πυ όπως αναφέραμε ήταν πλλαπλός. Τ κύρι ζητύμεν υπήρξε η τήριξη των ειδημάτων των αγρτών. Περαιτέρω, με την εφαρμγή της πλιτικής εγγυήεων των τιμών, επιδιώχθηκε και τελικά πραγματπιήθηκε η ταθερπίηη των τιμών και των αγρών. Η ταθερπίηη αυτή πυ υπβηθήθηκε από μέτρα διαχείριης των αγρών(αγρατικές παρεμβάεις, επιτρφές και αντιταθμιτικές ειφρές) καλύνταν να απτελέει τ κλειδί για την επιτυχία των τόχων. Έτ, μένει να εξετατεί αν η ταθερπίηη δήγηε ε Αφάλεια τις πρμήθειες τρφίμων για τυς κατίκυς της Κινότητας. Βελτίωη των γεωργικών ειδημάτων Ένα ανεκτό επίπεδ τιμών αγρτικών πρϊόντων για τυς καταναλωτές. Όν αφρά τ πρώτ, δηλαδή την επάρκεια τις πρμήθειες τρφίμων, θα μπρύε κανείς να ιχυριθεί τι τ πρόβλημα πυ πρκύπτει φείλεται ακριβώς την «υπερεκπλήρωή» τυ τόχυ αυτύ. Και αυτό διότι ενώ τις δεκαετίες τυ 1960 και 1970 η ΕΟΚ ήταν ελλειματική ε αγρτικά πρϊόντα, τις δυ τελευταίες δεκαετίες είναι έντνα πλεναματική. Με την αύξηη της απόδης όλων χεδόν των καλλιεργειώνκαι την ταυτόχρνη διατήρηη ενός υψηλύ επιπέδυ εγγυημένων τιμών από τη μια μεριά και παρά την μείωη των υνλικών εκτάεων και τυ ενεργύ αγρτικύ πληθυμύ, παρατηρήθηκε μια μεγάλη αύξηη των παραγόμενων πτήτων. Έτ, υπερκαλύφθηκαν ι ανάγκες τυ πληθυμύ και δημιυργήθηκαν ημαντικά πλενάματα την πρφρά. Τ ανηυχητικό είναι τι όγκς της παραγωγής αυξάνεται κάθε χρόν περίπυ 2,5%, ενώ η κατανάλωη μόν 28

30 κατά 0,5%. Τ άμεα υνδεδεμέν ζήτημα με αυτή την πρπτική είναι η εξέλιξη των δημνμικών δαπανών. Διότι, τ πρόβλημα πλέν της Κινότητας δεν είναι η κάλυψη των αναγκών των κατίκων της αλλά η διάθεη των ανεπιθύμητων πλεναμάτων μια και τ κιντικό επίπεδ τιμών είναι ημαντικά υψηλότερ από ότι ιχύει τις διεθνείς αγρές. Και τύτ είναι φυκά ζημιγόν αφύ η διάθεη των πλεναμάτων γίνεται κατά κανόνα τις πλύ χαμηλότερες διεθνείς τιμές. Τ βάρς αυτής της διαφράς φέρει κιντικός πρϋπλγιμός ή καταναλωτής. Αρκεί να ημειωθεί πως ύμφωνα με τιχεία πυ «βγήκαν» την δημότητα, ι δαπάνες τυ Γεωργικύ Ταμείυ Πρανατλιμύ και Εγγυήεων (FEOGA) αυξήθηκαν από 5 δις ECU τ 1975 ε 12 δις ECU τ 1980 και έφτααν τελικά τα 37 δις ECU τ Περαιτέρω, τ χρηματδτικό πρόβλημα περιπλέκεται και εντείνεται ενόψει των αντιδράεων των κρατών μελών πυ υνειφέρυν καθαρά τν κιντικό πρϋπλγιμό και αυτών πυ διαθέτυν μικρό αγρτικό τμέα. Τ δημνμικό πρόβλημα ήταν μια από τις κύριες αιτίες πυ δήγηε ε μια ειρά αντιταθμιτικών μέτρων για την μείωη των πλεναμάτων και αργότερα όπως θα δύμε την μεταρρύθμιη της Κ.Α.Π. Σχετικά με τα αγρτικά ειδήματα, καιτι δύκλη η αξιλόγηη της επίδραης πυ δέχθηκαν, η επικρατέτερη άπψη είναι πως αυτά αυξήθηκαν αλλά ελάχιτα τ ύνλ των παραγωγών. Σύμφωνα με τιχεία πυ εκδόθηκαν πρόφατα από τ Υπυργεί Γεωργίας, ε ριμένα πρϊόντα τ 10% των αγρτών πρφέρει τ 60% της παραγωγής. Συνεκδχικά, τ 20% των αγρτών ειπράτει τ 80% των δαπανών τυ κιντικύ πρϋπλγιμύ για ειδηματικές ενιχύεις. Οξύτατ λιπόν πρκύπτει τ πρόβλημα της ανικατανμής των κιντικών πόρων τα ειδήματα (Σπανπύλυ Κ, 1991). Οι καταναλωτές τέλς και η μεταπιητική βιμηχανία επιβαρύννται ημαντικά από τις πλύ υψηλές τιμές των τρφίμων πυ καλύνται να πληρώυν ε ύγκριη με τις χαμηλές διεθνείς τιμές. Η αγρτική γεωργική παραγωγή είναι πλύ ακριβή για και εμπδίζει τη δημιυργία μιας ανταγωνιτικής βιμηχανίας παραγωγής τρφίμων. Σύμφωνα με τιχεία πυ εξέδωε τ Υπυργεί Γεωργίας, τ 1995 η διεθνής τιμή τυ ταριύ ήταν 30 δρχ/κιλό ενώ η κιντική 53 δρχ/κιλό, η διεθνής τιμή της ζάχαρης ήταν 85 9Q

31 δρχ/κιλό ενώ η κιντική 191 δρχ/κιλό και η διεθνής τιμή τυ βαμβακιύ ήταν 135 δρχ/κιλό ενώ η κιντική 277 δρχ/κιλό. Πέραν των παραπάνω, ιδιαίτερη θέη τν πρβληματιμό για τις επιπτώεις της Κ.Α.Π, με υνεχώς αυξανόμεν ενδιαφέρν, κατέχει τ θέμα της πρταίας τυ περιβάλλντς. Η εντατικπίηη της παραγωγής εκτός από τα πρβλήματα πυ επέφερε τα απθέματα, ήταν ένα γεγνός με πλλές αρνητικές υνέπειες για τ περιβάλλν. Οι υνέπειες της επιβάρυνής τυ την ανθρώπινη υγεία, η ικλγική ανιρρπία, η εμφάνιη απειλύμενων ειδών τη χλωρίδα και την πανίδα και η χετική παραμόρφωη και απυντήρηη της υπαίθρυ είναι μερικά από τα επακόλυθα πρβλήματα πυ άπτνται τυ ενδιαφέρντς (Μέργς, 1994). Φυκά, ως κύρια αιτία για την επιβάρυνη τυ περιβάλλντς μπρεί να θεωρηθεί η εκτεταμένη και λένα αυξανόμενη χρήη βιμηχανικών ειρών ε ταθερή πότητα γης και ζωικύ κεφαλαίυ. Έτ, από αρκετά νωρίς έχυν υιθετηθεί διάφρα μέτρα και τρατηγικές πρταίας τυ περιβάλλντς πυ κυρίως αφρύν α) Τη ρύπανη των υδάτων (αρδευτικών και πόμων) από υπλλείματα φυτφαρμάκων και λιπαμάτων. β) Τη διάβρωη των εδαφών από ανεπίδεκτες από αυτά τεχνικών καλλιέργειας. γ) Τη μείωη της πανίδας και της χλωρίδας. Τέλς, ξεχωριτό και πλύ ημαντικό ζήτημα πυ ανέκυψε τ πρκήνι ως απόρρια τυ πρτατευτικύ χαρακτήρα της ακλυθείας από την Κινότητα πλιτικής ήταν η ένταη τις εμπρικές χέεις μεταξύ της Κινότητας και των διεθνών της εταίρων και ιδιαίτερα των Η.Π.Α. Οι χώρες αυτές πυ έβλεπαν να μειώνεται ταδιακά τ μερίδι τυς την πίτα τυ εμπρίυ εξ αιτίας της πρτατευτικής πλιτικής πυ ακλυθύε η Κινότητα αντιδρύαν περιδικά και η ένταη αυτή κρυφώθηκε μέα από τις διαπραγματεύεις της G.A.T.T και τν Γύρ της Ουρυγυάης. Η κατάταη αυτή είναι η ίδια πυ καθόριε και ε ένα βαθμό δήγηε τις εξελίξεις πρς τη μεταρρύθμιη της Κ.Α.Π. Αφιερώνυμε την επόμενη παράγραφ ε μια ύντμη αναφρά την πρεία των χέεων Κ.Α.Π-G.A.T.T διότι θεωρύμε τι αυτή επηρέαε ημαντικά τις μετέπειτα εξελίξεις. 30

32 4. H G.A. Τ. ΤΚΑ! Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ Κ.Α.Π Η Γενικι/ Συμφωνία Δαμών και Εμπρίυ είναι ένα ύνλ κανόνων αρχών και πρακτικών πυ τόχ έχυν τη ρύθμιη τυ διεθνύς εμπρίυ, τν πρδιριμό της εμπρικής πλιτικής των Κρατών πυ μετέχυν τη υμφωνία,την επίλυη των διαφρών και την πρετιμαία τυ εδάφυς για τη μετάβαη τυ παγκόμιυ εμπρίυ ε ένα καθετώς φιλελευθερπίηης και κατάργηης των φραγμών και λιπών εμπδίων. (Λιανός, 1996) Η GATT ήμερα απαρτίζεται από 124 υμβαλλόμενα κράτη και έχει αναλάβει ένα ευρύ πεδί δρατηριτήτων και πρωτβυλιών. Στηρίζεται ε τέερις βακές αρχές 1) Στη μη διάκριη μεταξύ των κρατών όν αφρά τη δαμλγική μεταχείριη των πρϊόντων. 2) Στην εθνική μεταχείριη, δηλαδή δεν επιτέπεται διαφρετική μεταχείριη των ειαγόμενων πρϊόντων από τα ημεδαπά όν αφρά τέλη και έμμευς φόρυς. 3) Στην απαγόρευη ελέγχυ των ειαγωγών μέω πτικών περιριμών και άλλων μη δαμλγικών μέτρων. 4) Στην αμιβαιότητα, δηλαδή ι παραχωρήεις πυ γίννται δεν είναι μνμερείς αλλά αμιβαίες. Υπάρχυν παρόλα αυτά δύ περιπτώεις εξαιρέεων από τις βακές αρχές της GATT. Εχυμε έτ τις πρωρινές παρακκλίεις όπυ κάπι κράτς μπρεί να λάβει μη δαμλγικά πρτατευτικά μέτρα ε ριμένες περιπτώεις. Τέτιες περιπτώεις μπρεί να είναι απάντηη ε dumping, πρταία τυ εμπρικύ ιζυγίυ κ.α. Επίης υπάρχυν ι μόνιμες παρεκκλίεις πυ μπρύν να υφίτανται για λόγυς εθνικής αφάλειας, είτε όταν τ Συμβαλλόμεν Μέρς ανήκει τις αναπτυόμενες χώρες πότε εξαιρείται από την αμιβαιότητα. (Σαρρής, Μεργς, Σάρρς, 1996) Η δυαρέκεια με την ΚΑΠ καθώς και με τις αγρτικές πλιτικές άλλων χωρών ήταν αφρμή για διαπραγματεύεις και υζητήεις ε πλλύς Γύρυς Πλυμερών Εμπρικών διαπραγματεύεων τα πλαία της GATT. 31

33 Ο Γύρς τυ Dilln για παράδειγμα, είχε αν βακό αντικείμεν υζήτηης τις υνέπειες από την ίδρυη της ΕΟΚ και την εφαρμγή της ΚΑΠ. Τ ίδι υνέβη και τ Γύρ τυ Kennedy δέκα χρόνια αργότερα. Επιπλέν κατά τη δειάρκεια τυ Γύρυ αυτύ, ι Η Π Α πρπάθηαν να απκτήυν πρόβαη την αγρά τηρών της Κινότητας αλλά χωρίς επιτυχία. Αργότερα, κατά τη δειάρκεια τυ Γύρυ τυ Τόκυ ( ), ι διεθνείς τιμές των αγρτικών πρϊόντων βρικόταν ε υψηλά επίπεδα και έτ ι εμπρικές διαπραγματεύεις για τα αγρτικά πρϊόντα δεν ήταν τ επίκεντρ των υζητήεων. Με τις ζυμώεις και τις εξελίξεις αυτές φτάνυμε τα μέα της δεκαετίας τυ 1980 όπυ αρχίζυν πλέν ι πρετιμαίες για την έναρξη τυ Γύρυ της Ουρυγυάης. Κατά την περίδ αυτή η Κινή Αγρτική Πλιτική δεν υπόκειτ ε περιριμύς έναντι της GATT και η γεωργική πρφρά την Κινότητα υνέχιζε να μεγαλώνει με ρυθμό μεγαλύτερ από τη εγχώρια ζήτηη. Ακόμη και ε πρϊόντα πύ η Κινότητα ήταν ελλειματική είτε δεν είχε καθόλυ παραγωγή, ι ειαγωγές τ ύνλ μειώννταν. Μια τέτια περίπτωη απτέλεαν ι ελαιύχι πόρι όπυ μάλιτα ε αυτύς η Κινότητα διατηρύε μηδενικό δεμευμέν δαμό. Η αιτία ήταν τι τ πρϊόν αυτό τηρίζνταν πλέν με αυξανόμενες ειδηματικές ενιχύεις γεγνός πυ ώθηε κατά κόρν την παραγωγή τυ. Η μόνη εξαίρεη την κατάταη αυτή, εκτός από τα τρπικά φρύτα πυ ύτως η άλλως η Κινότητα δεν παρήγε, ήταν κάπια υπκατάτατα τηρών για ζωτρφές (πχ μανιόκα) όπυ επίης ίχυε μηδενικός δεμευμένς δαμός. Πάντως, η Κινότητα επεδίωξε να βρει λύη και ε αυτά τα πρϊόντα επειδή είναι ανταγωνιτικά πρς την Κιντική παραγωγή τηρών χωρίς όμως τελικά να βρεθεί κάπια λύη. Η Κινότητα υνέχιζε να αυξάνει τις εξαγωγές τα αγρτικά πρϊόντα δια της χρήης αυξανόμενων εξαγωγικών επιδτήεων, πυ είχαν όπως εξηγήαμε ως απτέλεμα την περαιτέρω αύξηη της παραγωγής. Οι διεθνείς εταίρι και κυρίως ι ΗΠΑ αντιδρύαν με έντνα διαβήματα κατά των μέτρων τήριξης της εωτερικής αγράς της Κινότητας, αλλά η GATT δεν μπρύε να περιρίει δρατικά την ΚΑΠ διότι δεν πρέβλεπε τέτιυ είδυς καννιμύς. Αξίζει να ημειωθεί εδώ πως τυς πρώτυς Γύρυς Διαπραγματεύεων ι ΗΠΑ δεν αντιτίθνταν την πλιτική της Κινότητας 32

34 διότι εφάρμζαν παρόμια πλιτική τήριξης για τα δικά τυς πρϊόντα. Επίης, η ΚΑΠ ακλυθύε την πρακτική των μηδενικών δεμευμένων δαμών για τα περιότερα πρϊόντα πράγμα πυ ευννύε τυς χειριμύς για εφαρμγή των αντιταθμιτικών ειφρών και άλλα παρεπόμενα μέτρα. Τ χαρακτηριτικό ημεί εδώ είναι πως τα μέτρα αυτά κατατάνται την λεγάμενη «γκρίζα ζώνη» όπυ δηλαδή δεν υπάρχει ρητός καννιμός απδχής ή απαγόρευής τυς. Στην υία λιπόν, η Κινότητα ήταν ελεύθερη να υνεχίει απρόκπτα την εφαρμγή παρόμιων χειριμών και τ μόν εμπόδι ε αυτήν την επιλγή ήταν αυτό πυ υνέθετε η δημνμική πλευρά της επιλεγείας πλιτικής (OE, 1994). Διαφαίνεται λιπόν τι παρόλη τη εκφραμένη δυαρέκεια των εμπρικών εταίρων η GATT δεν μπρύε να πειθαρχήει την ΚΑΠ λόγω αριτίας είτε ανυπαρξίας τυ κατάλληλυ θεμικύ πλαιίυ. Εξαιρετικά, η μόνη περίπτωη όπυ η GATT επιβλήθηκε την Κινότητα ήταν αυτή με τυς ελαιύχυς πόρυς όπυ ι ΗΠΑ θεωρώντας τι ι εωτερικές επιδτήεις την υία υνιτύν εκμηδένιη των δαμλγικών δεμεύεων της Κινότητας για τ πρϊόν αυτό, πραγματπίηαν δυ αλλεπάλληλες πρφυγές τη GATT κερδίζντας τελικά την υπόθεη και ανάγκααν την Κινότητα να αλλάξει πλιτική τ όλ θέμα. Εξ αιτίας των αυξανόμενων πρβλημάτων πυ η ΚΑΠ πρξενύε τ διεθνές εμπόρι και της αδυναμίας της υφιτάμενης GATT να βελτιώει τα πράγματα, ι κυριώτερες χώρες εξαγωγείς αγρτικών πρϊόντων ήταν απφαμένι και πέτυχαν ως ένα βαθμό,όπως θα δύμε παρακάτω, να χρημπιήυν τ Γύρ της Ουρυγυάης αν ευκαιρία για την αλλαγή των κανόνων τυ διεθνύς εμπρίυ και της ΚΑΠ. Ωτό πρέπει να ημειωθεί πως και η Κινότητα την αρχή τυ Γύρυ ήταν έτιμη να υζητήει και να δρμλγήει βακές αλλαγές την φιλφία της πλιτικής της διότι όπως ήδη επιημάναμε η ακλυθεία πλιτική δήε ε αδιέξδ την παραγωγή και κατ επέκταη τ δημνμικό πρόβλημα τ όριό τυ (Ζανιάς, 1996). Στην επόμενη παράγραφ υνψίζυμε την ανάλυη τ πλιτικό πλαί πύ είναι ενταγμένη και η χώρα μας με την περιγραφή των πρώτων αναθεωρητικών πρπαθειών και την τελική μεταρρύθμιη της ΚΑΠ τ Ακλυθεί αμέως μετά η λκλήρωη της αναφράς μας τν ρόλ της GATT επί των εξελίξεων πυ αφρύν την ΚΑΠ με μια ματιά τις εξελίξεις και 33

35 τις απφάεις τυ Γύρυ της Ουρυγυάι7 τυ τελεταίυ και ημαντικότερυ ίως Γύρυ Διαπραγματεύεων από όυς πραγματπιήθηκαν ως τώρα. 5. ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΠΡΙΝ ΤΗ ΜΕΤΑΡΡ ΥΘΜΙΣΗ- ΑΝΑ ΘΕΩΡΗ ΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΠΑ ΘΕΙΕΣ Λίγ πριν τη μεταρρύθμιη της ΚΑΠ χεδιάτηκαν αρκετά άλλα μέτρα και έγιναν πρπάθειες για την απθάρρυνη της παραγωγής. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάννται τα δύ πακέτα De/rs και την πρπτική για ενπίηη της εωτερικής αγράς και είναι τα παρακάτω (Υπυργεί Γεωργίας, 1996) Εγγυημένα κατώφλια παραγωγής για ριμένα πρϊόντα όπως δημητριακά, ελαιύχι πόρι και μερικά φρύτα. Στην περίπτωη αυτή ι τιμές τήριξης μειώννται αυτόματα αν υπερβεί η πρκαθριμένη πότητα παραγωγής. Βέβαια, τ κρίμ ημεί εδώ είναι πρδιριμός τυ μεγέθυς τυ κατωφλιύ παραγωγής. Τέλη υνυπευθυνότητας, ως μια μρφή φόρυ την παραγωγή, αρχικά τη ζάχαρη και αργότερα τα τηρά. Τα τέλη αυτά είχαν κάπι απτέλεμα τη υγκράτηη της παραγωγής, αλλά πιτεύεται τι κατατρατηγήθηκαν άρδην (ΙΟΒΕ, 1996). Άλλ όρι παραγωγής απτέλεαν ι πτώεις. Πρόκειται για ένα ύτημα πρόβλεψης των παραγόμενων πτήτων κατα κράτς - μέλς, πυ κατ επέκταη επιβάλλεται τυς καλλιεργητές. Η ιδιαιτερότητα ε αυτό τ μέτρ είναι τι η υπέρβαη τυ ρίυ δεν υνεπάγεται κάπι πρότιμ, αλλά τα πρϊόντα πυ τ υπερβαίνυν, δεν τυγχάνυν ύτε εξαγωγικής επιδότηης. Εξαίρεη απτελεί η περίπτωη τυ γάλακτς, τ πί η υπέρβαη της πότητας επιφέρει πλύ αυτηρή πινή. Πρπάθειες για αύξηη της ζήτηης τ εωτερικό της Κινότητας με επιδτήεις την κατανάλωη. Τ μέτρ αυτό επέφερε μεγάλ διικητικό κότς και είναι αμφίβλ αν τελικά απέδε τα αναμενόμενα. Μέτρα για την αναδιάρθρωη ή και τη διαφρπίηη της παραγωγής (όπως πχ μετατρπές ε επιχειρήεις παραγωγής γάλακτς ε επιχειρήεις παραγωγής βόειυ κρέατς). Επίης, άλλα μέτρα απτέλεαν η πρόωρη υνταξιδότηη και ε μικρό βαθμό άρχιαν να λειτυργύν ι άμεες ειδηματικές ενιχύεις. Τέλς 34

36 υιθετήθηκε μια υπτυπώδης πλιτικής υπέρ των μικρών παραγωγών πυ έμελλε να απκρυταλλωθεί αργότερα με τη μεταρρύθμιη. 6. Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΠ- Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑ/ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΤΗΣ ΣΗΜΕΙΑ. Ο! ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στη δεκαετία τυ 1990 παρυάζνται τ πρκήνι μια ειρά από νέες εξελίξεις. Από τη μια μεριά έχυμε τη τελευταία υμφωνία της GATT και την πίεη πυ ακεί την Κινότητα για τη μείωη τυ βαθμύ τήριξης τυ αγρτικύ τμέα, τη διεύρυνη της και τη διαμόρφωη χέεων με τις χώρες της Ανατλικής Ευρώπης. Από την άλλη, ημειώννται ημαντικές αλλαγές τη δμή της Ε.Ε με την αναμόρφωη της ΚΑΠ, τη δημιυργία ενιαίας αγράς, και την πρεία πρς την ΟΝΕ. Τ Μάι τυ 1992 ι αντιπρόωπι των κρατών μελών της Κινότητας απφάαν την αναθεώρηη της Κινής Αγρτικής Πλιτικής. Δεν είναι τυχαί πως η περίδς αυτή υμβαδίζει με τη ρή των διαπραγματεύεων της GATT τν Γύρ της Ουρυγυάης διότι πλύ πιθανό να ήμαινε τη διάθεη της Κινότητας για απεμπλκή των διαπραγματεύεων αυτών από την πλευρά της. Βακί λόγι πρς την απόφαη αυτή υπήρξαν ι κακές εμπρικές χέεις με τυς διεθνείς εταίρυς (κυρίως τις χώρες της μάδας Cairns) πυ είναι εξαγωγείς μειδών πρϊόντων με αυτά πυ παράγνται την Κινότητα και ι έντνες πιέεις πυ ι χώρες αυτές ακύαν την δεύτερη για αναπρανατλιμό της πλιτικής της, καθώς και η υτηματικότερη επιδίωξη αυτύ πυ από τ Ι πακέτ Dalrs ρίθηκε ως «Δημνμική Πειθαρχία». Με την πρακτική πλιτικής πυ υιθετήθηκε, όπως θα περιγράφυμε παρακάτω κατέτη ευέλπιδα η πρπτική ανάχεης των διαρθρωτικών πρβλημάτων και, κυρίως, τυ δημνμικύ χάματς πυ πρκλήθηκε από την «ηρωική» πλιτική τιμών πυ ακλυθήθηκε αφειδώς τις δεκαετίες πυ πέρααν. Μέα τ πλαί αυτών των πρβλημάτων, αλλά και όλων των υπλίπων πυ αναφέραμε παραπάνω έγινε η πρπάθεια μεταρρύθμιης της ΚΑΠ. Τ κεντρικό ημεί των αναθεωρητικών πρπαθειών απτέλεε τμέας της φυτικής παραγωγής και κπός τυς ήταν αρχικά η μείωη της τιμής των δημητριακών και κατ επέκταη όλων των πρϊόντων ώτε να πρεγγίυν τ δυνατό τις διεθνείς τιμές. Πρκειμένυ να επιτευχθεί αυτός τόχς και 35

37 παράλληλα να μην πληγεί ανεπανόρθωτα τ αγρτικό ειόδημα καταβάλλνται απζημιώεις μέα από ένα ύτημα αντιταθμιτικών ειφρώι^ανα τρέμμα. Βέβαια, τα αντιταθμίματα μειώννται ε περίπτωη αύξηης των καλλιεργύμενων εκτάεων. Ανάλγα μέτρα πριμδτήεων υιθετύνται και τη ζωική παραγωγή και ειάγνται για πρώτη φρά πτώεις ε διάφρα είδη κρέατς. Μια τέτια πλιτική αναμένεται τι θα δηγήει ε μείωη των ειδημάτων των αγρτών τ ύνλ της Κινότητας ως και 20%, μείωη πυ ωτό θα διαφέρει από χώρα ε χώρα. Τ πακέτ μέτρων υμπληρώνεται με παρεμβάεις για την πρταία τυ περιβάλλντς, τις δαώεις γεωργικής γης και την εφαρμγή τυ πρυπάρχντς μέτρυ της πρόωρης υνταξιδότηης. Αλλά η μεγάλη διαφρά της αναθεωρημένης από την παλαιό ΚΑΠ έγκειται τη νέα τελείως διαφρετική της φιλφία (Μέργς, 1994). Τ γενικό πλάν είναι τι πλέν δίνεται έμφαη ε διαρθρωτικά και όχι ε τμεακά μέτρα, λαμβάνντας υπόψη τι την κιντική ύπαιθρ παρατηρείται μια γενική μείωη των αγρτικών δρατηριτήτων. Όπως και νωρίτερα έχυμε επιημάνει, η θέη τυ πρωτγενύς τμέα μειώθηκε δρατικά την περίδ Τ 1960 τ 21% τυ υνλικύ εργατικύ δυναμικύ της Κινότητας απαχλείτ την γεωργία και την κτηντρφία. Ακλυθώντας μια υνεπή καθδική πρεία τ πτό αυτό έφταε τ 1990 να είναι κάτω από 7%. Με βάη τις εξελίξεις εκτιμάται τι τ 2000 ι περιφέρειες της Μεγείυ θα έχυν τ 75% τυ αγρτικύ πληθυμύ της Κινότητας. Τ νέ μντέλ ανάπτυξης πυ επιδιώκεται είναι να αντικαταταθεί η παρεπόμενη μείωη των αγρτικών εργαών την ύπαιθρ με διαφρετικύ χαρακτήρα εκμεταλλεύεις (πχ εγκατάταη βιμηχανιών, αγρτυριμός). Πρς την πρεία αυτή επιδιώκεται διεξδικά η ανάπτυξη της υπδμής της υπαίθρυ χάριν πρέλκυης επιχειρηματικής δρατηριότητας με τόχ την υγκράτηη τυ πληθυμύ. Έτ, η υνλική επιδίωξη είναι να αναδειχτεί μια τριπλή διάταη της πλιτικής: Παραγωγική, Κινωνική και Περιβαλλντική Όν αφρά τώρα τα λεγάμενα μεγειακά πρϊόντα, την παραγωγή των πίων υμμετέχει φυκά και η χώρα μας, πιτεύεται πως η πρώτη φάη της Αναθεώρηης δημιύργηε πρβλήματα πυ γίννται εντνότερα λόγω της εφαρμγής των απφάεων της GATT. Έτ, ύμφωνα με τυς τόχυς της 36

38 Αναθεώρηης της ΚΟΑ των Οπωρκηπευτικών πρβλέπεται μια γενική μείωη των δαπανών, μάλιτα χωρίς παρχή παρχή αντιταθμιμάτων πυ υμβαδίζει ε μεγάλ βαθμό με τις απφάεις της GATT για μείωη της κιντικής τήριξης. Ωτό, υπάρχει και η αιόδξη άπψη πως η μείωη των θεμικών τιμών δεν είναι κατ ανάγκη δυμενής για τυς Ελληνες παραγωγύς, διότι η νέα κατάταη τυς επιτρέπει να ανταγωνιθύν τυς υπόλιπυς Ευρωπαίυς αγρότες λόγω κότυς και δυναττήτων βελτίωης της ανταγωνιτικότητας. Πάντως, και αυτήν την περίπτωη υπάρχει αντίλγς και πρκύπτει από τ ενδεχόμεν μείωης της ανταγωνιτικότητας των πρϊόντων ε χέη με τν υπόλιπ κόμ ενόω τώρα η ενίχυη τυ παραγωγύ δεν είναι υνδεδεμένη με την τιμή τυς και θα μπρύε επμένως να εμφανιτεί αδιάφρς για την πιότητά τυς (Μαραβέγιας, 1992) Πιτεύεται εξ άλλυ τι η μείωη τυ αγρτικύ ειδήματς για τις μεγειακές χώρες θα είναι μικρότερη γιατί ύτως ή άλλως τα πρϊόντα των χωρών αυτών ετύγχαναν διαχρνικά μικρότερης πρταίας από αυτά των βρείων χωρών. Ακόμη, παρότι πρϊόντα όπως καπνός και τ ελαιόλαδ θα υπτύν μείωη της εξωτερικής πρταίας (για τν καπνό θα μιλήυμε την επόμενη ενότητα διεξδικά) ι υνέπειες για τις χώρες αυτές θα είναι μικρές ενόω πρβλέπνται αντιταθμίματα για τυς μικρπαραγωγύς. Συνεπώς η μείωη της εξωτερικής πρταίας αναμένεται να πλήξει λιγότερ τις μεγειακές χώρες διότι α) Απλαμβάνυν ήδη την μικρότερη εξωτερική πρταία β) Τν αγρτικό τυς πληθυμό υνθέτυν κυρίως μικρί καλλιεργητές και γ) Ειδικότερα τα κτηντρφικά πρϊόντα ι μειώεις των τιμών θα είναι μικρότερες τις χώρες αυτές γιατί ι αγρές τυς είναι ελλειματικές και ι τιμές πυ διαμρφώννται τις αγρές τυς είναι κατά κανόνα υψηλότερες από τις εγγυημένες τιμές Τέλς, η νέα φιλφία της αγρτικής ανάπτυξης της υπαίθρυ, αναδεικνύυν θα λέγαμε μια καλή ευκαιρία για την ανάπτυξη της υπαίθρυ της χώρας μας, για τη βελτίωη της υπδμής και τη δημιυργία νέας πυ θα μειώνει τ κότς των ικνμικών δρατηριτήτων καθώς και την 37

39 χωρταξική κατανμή τυς για να δθεί νέα πνή τις μεινεκτικές περιχές της χώρας (ρεινές, νηωτικές, ακριτικές). 7. Ο ΓΥΡΟΣ ΤΗΣ ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗΣ ΚΑ! Ο! ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ο γύρς της Ουρυγυάης είναι 8ς γύρς Διαπραγματεύεων την ιτρία της GATT από τα κράτη πυ υμμετέχυν ε αυτήν και θεωρείται ως περιότερ φιλόδξς. Τα θέματα και ι διαφρές τν τμέα της γεωργίας πυ τέθηκαν τ τραπέζι των διαπραγματεύεων ήταν πλλά και κρίμα, γι αυτό και Γύρς δειήρκεε 7 λόκληρα χρόνια και όχι 4 όπως αρχικά είχε πρβλεφθεί. Η έναρξη τυ Γύρυ ημειώθηκε τ Σεπτέμβρι τυ 1986 την Punta del Este της Ουρυγυάης και η λήξη τν Απρίλι τυ 1994 με την υπγραφή της Τελικής Πράξης τ Marrakesh. Καθώς όπως εξηγήαμε τα πρβλήματα τ διεθνές εμπόρι είχαν αρχίει να διαφαίννται από τη δεκαετία τυ 1970, υπήρξε πρόταη πριν την έναρξη των διαπραγματεύεων να περιληφθύν μεταξύ των άλλων και τα αγρτικά θέματα τ Γύρ της Ουρυγυάης. Εκφράτηκε δε εξ αρχής η πρόθεη να υζητηθύν θέματα ε χέη με την πρόβαη τις αγρές και ιδιαίτερα τις πρτατευόμενες, μαζί με την εκ των πρτέρων βύληη για μείωη τυ πρτατευτιμύ απανταχύ τν κόμ. Κατ αυτόν τν τρόπ η Κινότητα υπχρεώθηκε να εμπλακεί τη υζήτηη για την ΚΑΠ. Ακλύθηαν 6 χρόνια υζητήεων και κληρών διαπραγματεύεων για τα θέματα αυτά,κυρίως μεταξύ της Κινότητας και της μάδας Cairns με εκατέρωθεν παραβλή? πρτάεων και αντιπρτάεων. Η Κινότητα πρότεινε κυρίως βραχυπρόθεμα μέτρα για την βελτίωη τις διεθνείς αγρές αγρτικών πρϊόντων ενώ αφής ήταν η πρόθεη της άλλης μάδας να εντάξει αυτά τα μέτρα ε ένα πακέτ με μακρπρόθεμ χαρακτήρα. Τελικά, και αφύ για χρόνια τ χάμα φαινόταν αγεφύρωτ, λίγ πριν εκπνεύει η πρθεμία τα αντίπαλα μέρη ήρθαν ε υμφωνία και έτ η Συμφωνία της GATT έγινε πραγματικότητα. Όν αφρά τα αγρτικά θέματα η Συμφωνία αυτή είχε τρία κύρια ημεία. Ι. Διεύρυνη της πρόβαης την αγρά της Κινότητας από Τρίτες χώρες. 38

40 2. Μείωη της εωτερικής τήριξης. 3. Μειώεις τις εξαγωγωγικές επιδτήεις. Για τ Ι ημεί, ι υπχρεώεις της Κινότητας αφρύν τα εξής επιμέρυς τιχεία. Μετατρπή όλων των μη δαμλγικών μέτρων ε ιδύναμυς δαμύς. Ακλύθως, δαμί και ιδύναμι δαμί μειώννται ταδιακά την εξαετία Διατήρηη της τρέχυας πρόβαης. Αυτή η ρύθμιη έχει δύ πτυχές. Αφενώς, τη μη χειρτέρευη των όρων πρόβαης πυ ήδη υπάρχυν και αφετέρυ τη διατήρηη των ειδικών όρων πρόβαης πυ είχαν επιτευχθεί τ παρελθόν από διμερείς υμφωνίες και βρίκνται ακόμη ε ιχύ. Τη διαφάλιη ελάχιτης πρόβαης. Η ρήτρα αυτή αφρά πρϊόντα των πίων ι ειαγωγές την περίδ βάης ήταν μικρότερες από 5% Τέλς μια ειδική ρήτρα διαφάλιης πυ εφαρμόζεται τα πρϊόντα πυ υπόκεινται ε δαμπίηη και επιτρέπει την εφαρμγή πρόθετυ δαμύ υπό πρϋπθέεις. Σχετικά με τ επίπεδ της εωτερικής τήριξης ι υπχεώεις της Κινότητας αφρύν τη ταδιακή μείωη της τήριξης τυ αγρτικύ τμέα δια της χρήης των λεγάμενων μη υδέτερων μέτρων καπά 20% την εξαετία πυ πραναφέρθηκε. Για τα υδέτερα μέτρα δεν υπάρχει ρητή υπχρέωη μείωης. Τέλς, υπάρχυν μια ειρά από μέτρα πυ έχει ήδη απφαίει η Κινότητα και παρότι δεν θεωρύνται υδέτερα δεν υπόκεινται ε μείωη, τυλάχιτν κατά τη δειάρκεια αυτής της εξαετίας. Είναι τα λεγάμενα αντιταθμιτικά μέτρα της αναθεωρημένης ΚΑΠ. Όπως θα δύμε τη υνέχεια η αναθεώρηη της ΚΑΠ έχει απφαίει μείωη της εωτερικής τήριξης κατά πτό μεγαλύτερ από 20% για τα πρεχή χρόνια πότε η παραπάνω ρύθμιη δεν την περιρίζει υατικά καθόλυ. (Μέργς, Σαρρής καισάρρς, 1996) Τέλς για τις μειώεις τις εξαγωγικές επιδτήεις έχυν αναληφθεί από την Κινότητα τρεις δεμεύεις

41 Απαγόρευη χρήγηης εξαγωγικής επιδότηης ε εκείνα τα πρϊόντα πυ την περίδ βάης δεν ετύγχαναν εξαγωγικής επιδότηης. Σταδιακή μείωη τυ υνόλυ των επιδτήεων αυτών για την εν λόγω εξαετία τ 21% τυ υνόλυ των εξαγωγικών επιδτήεων της περιόδυ βάης. Σταδιακή μείωη των ανά πρϊόν δαπανών εξαγωγικών επιδτήεων την εξαετία κατά 36% υγκριτικά με την περίδ βάης. 8. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΓΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Παρακάτω παρυάζνται κριτικά ι νέες καννιτικές ρυθμίεις για μια μάδα τριών, όπως πρέκυψαν από την αναθεώρηη της ΚΑΠ τ Οι ρυθμίεις για όλα τα πρϊόντα έχυν εκτενώς παρυαθεί ε πάρα πλλά κείμενα και υνεπώς δεν θα είχε νόημα, πιτεύυμε μια περαιτέρω παράθεή τυς. Έτ πρτιμάται να γίνει μια υνπτική παρυίαη και να δθεί βάρς τις διαφρές τυ τωρινύ από τ παλαιό καθετώς για τα πρϊόντα πυ εξετάζνται, υνδιατικά με τα πρβλήματα πυ εμφανίζνται λόγω εφαρμγής της Συμφωνίας της GATT (Υπυργεί Γεωργίας, 1996). Α] ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ Τ καλαμπόκι όπως γνωρίζυμε υπάγετ ανέκαθεν την γενικότερη πλιτική για τα δημητριακά τα πία απτελύν τη ημαντικότερη μάδα πρϊόντων τν πλανήτη τό από ικνμική ό και από κινωνική άπψη. Η περίδς εμπρίας τυς αρχίζει από την 1η Ιυλίυ και τελειώνει τις 30 Ιυνίυ τυ επόμενυ έτυς. Τ παλαιό ύτημα πρταίας είχε αν βάη ένα πλήθς από πρακτικές και μέτρα όπως ι ενδεικτικές τιμές πυ απφαίζνταν κάθε χρόν από τ Συμβύλι των Υπυργών της Κινότητας, τις αντιταθμιτικές ειφρές και τις τιμές παρέμβαης για την απθεματπίηη. Από τ 1980 πυ υιθετήθηκε μια πλιτική μείωης των πτήτων, καθιερώθηκε ένα ύτημα εγγυήεων την πότητα παραγωγής. Η υπέρβαη τυ επιπέδυ εγγύηης 40

42 ήμαινε μείωη των εγγυημένων τιμών την επόμενη περίδ. Έτ επιβλήθηκε ένα τέλς υνυπευθυνότητας η πία ως απώτερ κπό είχε την μείωη των κιντικών δαπανών. Τ καθετώς αυτό δεν απέδωε τα αναμενόμενα και έτ από τ 1992 με την απόφαη τυ Συμβυλίυ Υπυργών για τρππίηη τυ καννιμύ των τηρών, η Κινότητα ειέρχεται τ νέ ύτημα πλιτικής διαχείριης των πρϊόντων. Η κυριώτερη τρππίηη αφρά τν καθριμό ενιαίας τιμής παρέμβαης για όλα τα τηρά πυ θα ιχύει από τ Μέχρι τ 1995, πρβλέπεται η ενιαία τιμή να μειώνεται δρατικά έτ ώτε να πρεγγίει τις διεθνείς τιμές. Με αυτήν την πρπτική πρδκάται να γίνυν τα κιντικά πρϊόντα περιότερ ανταγωνιτικά, να μειωθύν ι δαπάνες και να πάρυν ώθηη ι εξαγωγές. Από την άλλη έχυν πρβλεφθεί να ιχύυν αντιταθμιτικές ενιχύεις με τη μρφή τρεμματικών ενιχύεων για όλα τα τηρά για να μετριατεί τ πλήγμα τα αγρτικά ειδήματα. Τα αντιταθμίματα αυτά διαφρπιύνται κατά περιχές διότι εξαρτώνται από τη μέη απόδη των τηρών κάθε περιφέρειας. Η εξέλιξη την τιμή παρέμβαης από την αρχή της απόφαης είχε ως εξής : Από 117 ECU/t τ 1994, ε 108 ECU/t τ 1995 και τελικά ε 100 ECU/t τ Από την άλλη, τα βακά αντιταθμίματα καθρίτηκαν ε: 25 ECU/t τ 1994, 35 ECU/t τ 1995 και 45 ECU/t τ Για την απρρόφηη ωτό των αντιταθμιτικών ενιχύεων κάθε κράτς μέλς υπχρεύται να καταρτίει ένα χέδι περιφερειπίηης τ πί θα βηθά την ταξινόμηη των διαφόρων περιφερειών παραγωγής. Επίης, ως υμπληρωματική υπχρέωη, ι παραγωγί πρέπει να υπαχθύν ε ένα ύτημα αγρανάπαυης πυ τχεύει τη μείωη της παραγωγής και την ανακύφιη τυ περιβάλλντς από την εντατική καλλιέργεια των τελευταίων ετών. Από την αγρανάπαυη (set-aside) εξαιρετικά απαλλάνται ι μικρί παραγωγί, αυτί δηλαδή πυ η έκταη πυ καλλιεργύν δεν υπερβαίνει την την έκταη η πία απαιτείται για την παραγωγή 92 τόννων τηρών. Τ καλαμπόκι, όπως και τα άλλα τηρά διέπεται από Κινή Οργάνωη Αγράς. Στ πλάι αυτό, υπάρχει πρόθεη να αυξηθεί η καλλιεργύμενη έκταη και η ταθερπίηή της τα 2-2,2 εκατ. τρέμματα, με κπό την κάλυψη των αναγκών της κτηντρφίας και την διατήρηη των παραδακών εξαγωγών, δεδμένυ τι τ πρϊόν αυτό μπρεί να πετύχει υψηλή τιμή την 41

43 αρχή της περιόδυ εμπρίας λόγω πρωιμότητας. Η έκταη πυ δρμλγείται όπως θα δύμε να απδεμευθεί από τ βαμβάκι, θα επιδιωχθεί να χρημπιηθεί την καλλιέργεια καλαμπκιύ. Συνδυάζντας τη υζήτηη για τις παραπάνω ρυθμίεις και απφάεις με τη Συμφωνία GATT γίνεται αντιληπτό πως η ΚΑΠ έχει περιθώρια για δυναμική εφαρμγή της πλιτικής της για τα τηρά και επμένως για τ καλαμπόκι ενόω, όπως αναφέρθηκε τα αντιταθμίματα για την μείωη της εωτερικής τήριξης δεν υπάγνται τυς περιριμύς της Συμφωνίας. Πάντως, η Κινότητα έχει αναλάβει δεμεύεις αναφρικά με την μείωη των δυκλιών για πρόβαη την αγρά τηρών τ πί είναι ένα ημεί με ιδιαίτερη ημαία και πρέπει να τύχει μεγάλης πρχής. Οι δεμεύεις αυτές υνψίζνται τα παρακάτω - Μείωη των δαμών ως 36% την εξαετία Απδχή τυ μέτρυ ελάχιτης πρόβαης. - Απδχή τυ μέτρυ της τρέχυας πρόβαης - Απδχή υτήματς ταθερπίηης της αγράς και ειδικής ρήτρας διαφάλιης. Β] ΚΑΠΝΟΣ Ο καπνός απτελεί ένα από τα κυριότερα πρϊόντα τη χώρα μας. Η καλλιέργειά τυ είναι πρόφρη και επιτυχής λόγω ευνϊκών πρς αυτό κλιματλγικών και εδαφλγικών υνθηκών. Τα καλλιεργύμενα τη χώρα μας καπνά διακρίννται ε δύ κατηγρίες α) Τα Ανατλικύ τύπυ πυ υγκεντρώνυν τ 60% της υνλικής παραγωγής και β) τα ξενικύ τύπυηυ απτελύν τ 40% της παραγωγής. Στην Κινότητα ήμερα υπάρχυν 42 πικιλίες καπνύ από τις πίες ι 13 είναι ελληνικές. Όλες ι πικιλίες αυτές μαδπιύνται ε 8 κατηγρίες εκ των πίων ι τρεις απτελύνται απκλειτικά από ελληκικά καπνά. Για κάθε μάδα ύμφωνα με τ παλαιό καθετώς, ένα ιδιαίτερ μέτρ πυ υπάρχει είναι η λεγάμενη πριμδότηη πυ καθρίζεται κάθε χρόν. Η 42

44 πριμδότηη καταβάλλεται τυς παραγωγύς την βάη μιας ύμβαης πυ αυτί απδέχνται κάθε χρόν με κάπιν καπνέμπρ. Τα άλλα μέτρα τήριξης της εωτερικής αγράς ήταν ανέκαθεν παραδακά μέτρα τιμών. Έτ κάθε χρόν πριν τη 1η Αυγύτυ καθρίζνταν από τ Συμβύλι Υπυργών ι τιμές τόχυ, ι τιμές παρέμβαης και ι παράγωγες τιμές παρέμβαης. Η τιμή τόχυ είναι η τιμή πυ έπρεπε να απλαμβάνει παραγωγός και απτελύε κεντρικό τιχεί τυ καθετώτς. Ο καθριμός της γενικά, γινόταν τη βάη της αντίτιχης τιμής της πρηγύμενης υγκμιδής. Η τιμή παρέμβαης απτελύε την ελάχιτη εγγυημένη τιμή την πία ι παραγωγί πωλύαν τ πρϊόν τυς. Τέλς η παράγωγη τιμή παρέμβαης χρηγύνταν για τν δεματπιημέν καπνό τ πρϊόν δηλαδή πυ πρέκυπτε από εμπρική επεξεργαία και υκευαία τυ καπνύ ε φύλλα. Οι βακί αυτί καννιμί αναμρφώννται ριζικά τ νέ καθετώς πυ πρκύπτει μετά τ Εχυμε έτ κατάργηη της παρέμβαης και των επιτρφών και αναμόρφωη τυ υτήματς των πριμδτήεων και των ταθερπιητών. Αναφρικά με τις πριμδτήεις, ημειώνεται πως αν ι πραναφερθείες υμβάεις γίννται υλλγικά τότε τ πριμ αυξάνει κατά 10%. Θα πρέπει επίης να ημειωθεί πως ι επιχειρήεις πρώτης μεταπίηης δεν μπρύν να υνάψυν υμβάεις καλλιέργειας ύτε μπρύν να δεχθύν πριμδότηη την περίπτωη πυ η πότητες υπεβαίνυν την πότωη πυ έχει γι αυτές καθριτεί. Η ιρρπία της αγράς εξ άλλυ επιδιώκεται μέα από μέτρα πυ πρβλέπυν τη ταθερπίηη τν παραγωγικύ απτελέματς και τν πρανατλιμό της παραγωγής πρς πικιλίες πυ εμφανίζυν μεγαλύτερη ζήτηη. Για τ 1993, καθρίτηκε μια μέγιτη εγγυημένη πότητα τόννων για τ ύνλ της Κινότητας πυ κατανέμεται με διάφρα κριτήρια τυς παραγωγύς της. Παραγωγή πέραν της πότωης τυ καθενός δεν επιδτείται. Οι πτώεις αυτές έχυν καθριτεί ήδη για τ διάτημα Ακόμη, θα πρέπει να υμπληρωθεί τι έχει δημιυργηθεί ένας ργανιμός ελέγχυ τυ υφιτάμενυ καθετώτς ε κάθε χώρα μέλς και έχει θεμθετηθεί ένα κινό ταμεί έρευνας και πληρφόρηης για τν καπνό πυ 43

45 χρηματδτείται από μια κράτηη ως 1% από τις πριμδτήεις και κπό έχει τν πρανατλιμό την καλλιέργεια των πικιλιών εκείνων πυ έχυν τις μικρότερες υνέπειες. Τέλς, ύμφωνα με τιχεία πυ έχει εκδόει τ Υπυργεί Γεωργίας, ι δεμεύεις της Κινότητας για τν καπνό απέναντι την GATT χετικά με την πρόβαη την αγρά αφρύν μόν τη μείωη των δαμώνκατά 20% για την υμφωνημένη εξαετία χωρίς επιπρόθετα μέτρα. Γ] ΒΑΜΒΑΚΙ Ολκληρώνυμε την εκτενή περιγραφή της Κινής Αγρτικής Πλιτικής των μηχανιμών, των εξελίξεων και των αλληλυχετιμών με την Γενική Συμφωνία Δαμών και Εμπρίυ πυ αυτή είχε με την εξέταη των ρυθμίεων, παλαιών και νέων, πυ πραγματπιήθηκαν την παραγωγή και εμπρία τυ βαμβακιύ. Τ βαμβάκι είναι από τα ημαντικότερα αγρτικά μας πρϊόντα. Η παραγωγή τυ τη χώρα μας είναι η κύρια πηγή ειδήματς για περίπυ ικγένειες παραγωγών. Η δε παραγωγή τυ τη χώρα μας ανήλθε τ 1996 ε 1,35 εκατ. τόνυς ύπρυ βαμβακιύ πυ μας κατατάει ως πρώτη βαμβακπαραγωγό χώρα την Ευρώπη με δεύτερη την Ιπανία η πία είναι όμως πλύ πίω. Επίης, αξίζει να ημειωθεί πως τ βαμβάκι αν πρώτη ύλη απτελεί καθριτικό παράγντα για πλλές παραγωγικές δρατηριότητες την Ελλάδα πυ περιλαμβάνυν την εκκόκιη, την έκθλιψη τυ βαμβακόπρυ, την νηματπίηη, την ύφανη ως και την παραγωγή ρύχων. Η ΚΟΑ τ βαμβάκι απφαίτηκε για πρώτη φρά τ 1981, μετά την πρχώρηη της Ελλάδας την Κινότητα. Η βακή της φιλφία τότε τηρίχθηκε την τιμή τόχυ, την ελάχιτη τιμή παραγωγύ, και την ενίχυη την παραγωγή η πία ειπράτεται από τν εκκκιτή, εφ όν αυτός πληρώνει τν παραγωγό την ελάχιτη τιμή. Βακό τιχεί ακόμη απτέλεε ταθερπιητής δηλαδή η υνυπευθυνότητα με τν καθριμό ενός κατωφλιύ παραγωγής, την λεγάμενη Μέγιτη Εγγυημένη Πότητα όπυ ανάλγα με τ πτό υπέρβαής της καθρίζνταν και η μείωη την ενίχυη. 44

46 Τ παραπάνω καθετώς τρππιήθηκε ριτικά τν Ιύνι τυ Η νέα κατάταη πρβλέπει υνλικό πό ενίχυης περί των 770 εκατ. ECU από κινύ μιραμένα με την Ιπανία. Τ πό όμως αυτό μπρεί να απρρφηθεί μόν υπό τις παρακάτω πρϋπθέεις. - Η από κινύ παραγωγή των δύ χωρών να μην υπερβαίνει τυς 1,031 εκατ. τόνυς. -Η διεθνής τιμή τυ ύπρυ βαμβακιύ να είναι ανώτερη από των 93 δρχ/κιλό. - Ο επιμεριμός των ενιχύεων να είναι αναλγικός των καθριμένων ΜΕΠ για τις δυ χώρες και να λειτυργεί με χαρακτήρα υμπληρωματικότητας. Δηλαδή, όταν η πότωη δεν καλύπτεται από μιά χώρα ε μια παραγωγική περίδ, να μπρεί να καλύπτεται από την τυχύα υπερπαραγωγή της άλλης. - Να μην υφίταται η πινή της υνυπευθυνότητας πυ ήδη έχει αρχίει να ιχύει. Η πινή αυτή ρίζει μείωη της ενίχυης κατά 0,5% για κάθε υπέρβαη της ΜΕΠ κατά 1%. Με την αλλαγή τυ καθετώτς, εκτός από τ μέγεθς των πτώεων υπειέρχνται αλλαγές τυς τρόπυς και τις μεθόδυς ενίχυης τ βαμβάκι. Αυτές είναι Κατά κιλό ενίχυη τ ύπρ βαμβάκι με βάη τ παραχθέν εκκκιμέν Αλλαγή τυ καθετώτς πυ ίχυε μέχρι τ 1995 για την καθαρότητα παραγωγής ύπρυ βαμβακιύ διότι θεωρήκε τι δεν απέτρεπε τις νθείες και τις πρμίξεις ξένων υλών. Η υνυπευθυνότητα δεν έχει πλέν φραγμό ε αντίθεη με παλαιότερα όπυ πρβλέπνταν κάπια όρια την εφαρμγή της. Καθρίτηκε η ελάχιτη τιμή πυ διαφαλίζει κάθε φρά τ κότς τυ παραγωγύ καθώς και η τιμή τόχυ. Η ενίχυη τ βαμβάκι καθρίζεται πλέν μετά τ τέλς της καλλιεργητικής περιόδυ αλλά τ αργότερ μέχρι τις 10 Ιυλίυ. Η τελική εξόφληη τυ υπλίπυ τυς παραγωγύς γίνεται μετά τ τέλς της εμπρικής περιόδυ 45

47 Τέλς απφαίτηκε κατάργηη της τρεμματικής ενίχυης των μικρών παραγωγών ως 20 τρέμματα πυ ίχυε τ πρηγύμεν καθετώς εξ αιτίας κατάφρων κατατρατηγήεωντυ μέτρυ. Γενικά, θα μπρύαμε να πύμε πως τ νέ καθετώς ενίχυης τ βαμβάκι παρυάζει βελτιώεις πυ αφρύν κυρίως τη βάη της ενίχυης πυ είναι η αναγωγή τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ ε ύπρ αλλά και δυχέρειες έναντι τυ πρηγύμενυ πυ υνίτανται την πλυπλκότητα τυ υτήματς και την ριτικπίηη της υνυπευθυνότητας. Τέλς, αναφρικά με τ ζήτημα της πρόβαης την αγρά, ημειώνεται πως κανένα μέτρ για την ειαγωγή βαμβακιύ από Τρίτες Χώρες δεν έχει υιθετηθεί από την Κινότητα. Επιπρθέτως, η Ευρωπαϊκή Ένωη δεν έχει αναλάβει καμμία άλλη δέμευη έναντι της GATT για τ θέμα αυτό. 46

48 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ - ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 01 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ: 01 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΠ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μέρχι τώρα παρυάαμε τη θέη της ελληνικής γεωργίας την Ε.Κ μέα από τυς υχετιμύς την εξέλιξη της παραγωγής και την αναλυτική περιγγραφή των βακών αρχών και των μηχανιμών πυ διέπυν την λειτυργία της Κ.Α.Π. Επίης περιγράψαμε τις υνθήκες ι πίες δήγηαν την ΚΑΠ την αναθεώρηή της. Η αναθεώρηη αυτή επήλθε όπως είδαμε μέα από χρόνιες ζυμώεις και αλλαγές τ πλιτικό και ιδελγικό πλαί. Στην ενότητα αυτή θα αχληθύμε με ζητήματα της αγράς δύ αγρτικών πρϊόντων της χώρας μας: τυ βαμβακιύ και τυ καλαμπκιύ. Οπως και ε άλλα αγρτικά πρϊόντα, η μεταρρύθμιη της ΚΑΠ τ 1992, αναμένεται να έχει ημαντικές επιπτώεις την παραγωγή και την ευημερία τυ αγρτικύ πληθυμύ πυ καλλιεργεί τα πρϊόντα αυτά. Όπως διαφαίνεται από τ πνεύμα της μεταρρύθμιης και την διατύπωη των γενικών της τόχων, είναι μεταξύ άλλων επιθυμητή μια μείωη της παραγωγής (χωρίς να πληγεί η ευημερία των αγρτών) και μια απτελεματική αύξηη της ζήτηης. Παρακάτω εξετάζνται δια της εμπειρικής δύ ι επιπτώεις των πλιτικών αλλαγών τ παραγωγικό απτέλεμα και τη ζήτηη των πρϊόντων αυτών. Χρημπιώντας ένα ικνμετρικό υπόδειγμα θα πρπαθήυμε να αναλύυμε τις υνθήκες τις αγράς και τις βακές επιδράεις επί των μεταβλητών τόχυ την περίδ πριν τη μεταρρύθμιη. Στη υνέχεια, θα εκτιμήυμε την επίδραη της πλιτικής την πρόφατη περίδ (δηλ. από τ 1992 μέχρι ήμερα) χρημπιώντας την τεχνική της δυναμικής πρμίωης. Τέλς θα κλείυμε διατυπώνντας τα γενικά υμπεράματα της εμπειρικής μελέτης και της εργαίας μας. 47

49 2. ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ T εμπειρικό υπόδειγμα πυ θα χρημπιήυμε απτελείται από τέερις εξιώεις και μια ταυτότητα για την περίπτωη τυ βαμβακιύ και δύ εξιώεις και μία ταυτότητα την περίπτωη τυ καλαμπκιύ. Η θεωρητική τυ τεκμηρίωη πρκύπτει από την εργαία των Καραγγιάνη Γ.,Κατρανίδη Σ.και Βελέντζα Κ. (βλ. Καραγιάννης, Κατρανίδης, Βελέντζας: «Redistributin and CAP Eficciency in the Greek Cttn Industry» ως και Κατρανίδης: «Ενα ικνμετρικό υπόδειγμα για την διερεύνηη των επιπτώεων πλιτικής την αγρά αγρτικών πρϊόντων...»). Συγκεκριμένα, για την αγρά βαμβακιύ εκτιμήαμε τ παρακάτω υπόδειγμα QCt = a + aiqct-i + a2pct-i + 33ΡΜμ + Ui (1) GCt = b + bipgt-i + bgqct + U2 (2) DCt = C + CiPG t + C2YPD t + C3 Yt + U3 (3) PG, = d + dipct + d2dummy, (4) DJT ξ GC - DC - CXM (5) ενω για την αγρά καλαμπκιύ τ παρακάτω QMt a + aiqmt-i + 32PMt-i + aspct-i + Ui (6) DMt = b + bipmt 4- b2yt + U2 (7) MXM = DM - QM (8) όπυ QC : Η πρφερόμενη πότητα ύπρυ βαμβακιύ ε τόννυς PC : Η πραγματική τιμή παραγωγύ τυ ύπρυ βαμβακιύ 4 ΡΜ : Η πραγματική τιμή παραγωγύ τυ καλαμπκιύ DUMMY : ψευδμεταβλητή για τ βαμβάκι 3λες ι τιμές έχυν αππληθωριτεί με τν δείκτη τιμών καταναλωτή. 48

50 GC : Η πρφερόμενη πότητα τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ αετόννυς PG : Η πραγματική τιμή ανά κιλό τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ DC : Η (φαινμενική) ζήτηη για βαμβάκι YPD : Η εγχώρια τιμή των νημάτων Υ : Τ πραγματικό κατα κεφαλή ειόδημα DJT : Η υνλική μεταβλή τωναπθεματων βαμβακιύ CXM : Οι καθαρές εξαγωγές βαμβακιύ QM : Η πρφρόμενη πότητα καλαμπκιύ ετόννυς DM : Η (φαινμενική ) ζήτηη καλαμπκιύ ΜΧΜ : Οι καθαρές εξαγωγές καλαμπκιύ 3. Η Δ/ΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ ΚΑΙ ΚΑΑΑΜΠΟΚΙΟΥ- ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η εξίωη (1) απτελεί την μρφή μιας «Nerlvian type» υνάρτηης πρφράς όπυ για τη διαμόρφωη των απφάεων την παραγωγή λαμβάννται υπόψη ι πρδκίες ίων ατόμων για την εξέλιξη της τιμής τυ πρϊόντς. Απτελεί δε την απλύτερη εκδχή της υνάρτηης αυτής όπυ ι πρδκίες διαμρφώννται πραρμτικά (adaptive expectatins) (βλ και G.Zanias, G.JONES 1987). Εκφράζυμε κατ αυτόν τν τρόπ την πρφρά τυ ύπρυ βαμβακιύ ως μια υνάρτηη της τιμής παραγωγύ της πρηγύμενης περιόδυ, της πρφερόμενης πότητας της πρηγύμενης περιόδυ και της υτερημένης (κατα μια περίδ) τιμής ενός ανταγωνιτικύ πρϊόντς,την περίπτωή μας καλαμπόκι. Η εξίωη (2) απτελεί τη υνάρτηη πρφράς τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ πυ εξαρτάται από την πρφρά ύπρυ βαμβακιύ την ίδια περίδ και από την τιμή τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ της πρηγύμενης περιόδυ. Η εξίωη (3) είναι η υνάρτηη ζήτηης για εκκκιμέν βαμβάκι και εξαρτάται από την τιμή τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ την ίδια περίδ (τιμή 49

51 κατανάλωης), από την εγχώρια τιμή των νημάτων και από τ πραγματικό κατα κεφαλή ειόδημα. Η χέη (4) είναι μια βηθητική εξίωη τιμής πυ εκφράζει την τιμή κατανάλωης αν μια υνάρτηη της τιμής παραγωγύ την ίδια περίδ. Η ψευδμεταβλητή ειήχθη για να υμπεριλάβει πιθανές υνέπειες από την ένταξη της Ελλάδας την Κινότητα. Η χέη (5) απτελεί την ταυτότητα τυ υπδείγματς. Τα υνλικά απθέματα βαμβακιύ δίννται επαρκώς από την πρφρά μείν τη ζήτηη υν τις καθαρές εξαγωγές τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ. Η χέη (6) είναι η υνάρτηη πρφρά τυ καλαμπκιύ και θεωρύμε πως διαμρφώνεται κατά αντίτιχ τρόπ με τη υνάτρηη πρφράς τυ ύπρυ βαμβακιύ, ενώ η (7) υνιτά την υνάρτηη ζήτηης τυ καλαμπκιύ. Τέλς, η υνθήκη (8) είναι η δεύτερη ταυτότητα τυ υπδείγματς. Παρακάτω πρχωρύμε την εκτίμηη και την ερμηνεία των παραμέτρων τυ υπδείγματς. Καθότι πρόκειται για ένα ύτημα υναρτήεων απτελύμενων από αμιβαία αλληλεπιδρώμενες μεταβλητές, παρά για ένα ύνλ μεμνωμένων και αυτόνμων εξιώεων, η τατιτική θεωρία αξιώνει πως διαταρακτικός όρς της μιας εξίωης θα έχει ημαντική επίδραη ε κάπιες άλλες ή τ ύνλ των υπλίπων. Για τν λόγ αυτό επιλέξαμε να πραγματπιήυμε την εκτίμηη τυ μντέλυ αν ύτημα. Από ικνμικής άπψης εξάλλυ, η επιλγή αυτή υμφωνεί με την ιδέα της κάθετης διαύνδεης της παραγωγής την υφαντυργία. (Βλ Καραγιάννης Κατρανίδης, Βελέντζας). Οι πρώτες εκτιμήεις έγιναν με την απλή μέθδ ελάχιτων τετραγώνων δύ ταδίων. Επειδή όμως ι έλεγχι τυ υπδείγματς έδειξαν τη υνέχεια τι τ υπόδειγμα «πάχει» από ετερκεδατικότητα και αυτυχέτιη τα κατάλιπα, για τη διόρθωη της μερληψίας και της αυνέπειας των εκτιμητών επιλέξαμε τη ταθμιμένη μέθδ των ελάχιτων τετραγώνων δύ ταδίων (2SLS) (Spans, 1992). Στις εκτιμήεις χρημπιήθηκαν ετήα τιχεία και η περίδς τυ δείγματς ήταν από τ 1970 ως τ 1992 πυ πραγματπιήθηκε η μεταρρύθμιη της ΚΑΠ. Οι πηγές από όπυ αντλήαμε τις χρνλγικές μας ειρές ήταν ι εξής. 50

52 1) Μηνιαί Στατιτικό Δελτί 2) Eurstat: Agricultural Prductin 3) Στιχεία τυ Εξωτερικύ Εμπρίυ της Ελλάδς 4) Ετήα Στατιτική Βαμβακιύ 5) Εξελίξεις Βακών Μεγεθών της Αγρτικής Οικνμίας (ΑΤΕ). 4. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Τα απτελέματα πυ λάβαμε από την εκτίμηη τυ υτήματς καθώς και ι τατιτικές τυ υπδείγματς δίννται από τυς ακόλυθυς πίνακες. 1η Εξίωη Μεταβλητές Εκτιμητές5 Στατιτικές Σταθερός όρς (2,22) R2 = 0,84 QC,.i 0,545 (3,41) DW = 1,99 PCm 2580,84 (1,78) F = 29,07 ΡΜμ ,26 (-3,07) 2η Εξίωη Μεταβλητές Εκτιμητές Στατιτικές Σταθερός όρς 7758,07 (1,72) R2 = 0,987 QC, 0,30 (28,75) DW = 1,57 PGm 31,29 (0,21) F = 813,96 5 Οι αριθμί τις παρενθέεις υμβλίζυν τις τατιτικές t 51

53 3η Εξίωη Μεταβλητές Εκτιμητές Στατιτικές Σταθερός όρς ,72 (-0,23) R2 = 0,66 PG, -294,28 (-1,93) DW = 1,61 YPD, 65,23 (0,42) F = 11,36 Yt 6073,89 (3,74) 4η Εξίωη Μεταβλητές Εκτιμητές Στατιτικές Σταθερός όρς 8,72 (0,13) R2 = 0,75 PC, 2,80 (5,66) DW = 1,05 DUMC, -63,08 (-5,50) F = 28,16 6η Εξίωη Μεταβλητές Εκτιμητές Στατιτικές Σταθερός όρς ,6 (-1,08) R2 = 0,94 QMm 1,29 (6,71) DW = 2,22 ΡΜ,-ι ,62 (1,83) F = 90 PC,., ,68 (-2,28) 7η Εξίωη Μεταβλητές Εκτιμητές Στατιτικές Σταθερός όρς ,08 (-0,00) R2 = 0,60 PMt ,33 (-3,13) DW = 1,61 Yt 76649,55 (2,41) F = 13,50 52

54 Συμπληρωματικά, διενεργήαμε ελέγχυς για την ημαντικότητα των εκτιμητών (Wald test). Εξετάθηκε δηλαδή επαναληπτικά η μηδενική υπόθεη τι ι εκτιμητές δεν διαφέρυν ημαντικά από τ μηδέν. Πήραμε τα ακόλυθα απτελέματα 1η εξίωη H: ai = 0 H: a2 = 0 χ2 = 7,76 > 3.84 απρρίπτεται χ2 = 3,92 > 3,84 -» απρρίπτεται Η0: a3 = 0 χ2 = 3,89 > » απρρίπτεται Η0: b2 = 0 -» χ2 = 496 > 3,84 -» απρρίπτεται Η0: bi = 0 -> χ2 = 0,21 < 3,84 -^ δεκτή Η: Οι = 0 -» χ2 = 12,38 > 3,84 -> απρρίπτεται H: C2 = 0 χ2 = 3,88 > 3,84 απρρίπτεται Η0 : 3 = 0 -> χ2 = 0,34 < 3,84 -» δεκτή Η0: dι = 0 -» χ2 = 14,80 > 3,84 -» απρρίπτεται Η0: d2 = 0 -»χ2 = 24,68 > 3.84 απρρίπτεται 2η Εξίωη HO : ai = 0 χ2 = 12,42 > » απρρίπτεται HO : a2 = 0» χ2 = 4,12 > » απρρίπτεται HO : a3 = 0 -> χ2 = 3.98 > » απρρίπτεται HO : b 1 = 0 -> χ2 = 6,51 > 3,84 -» απρρίπτεται HO : b2 = 0 -> χ2 = 4.31 > 3.84 απρρίπτεται Οι εκτιμητές πυ πρέκυψαν,εκτός από τυς bi,ca,είναι τατιτικά ημαντικί και έχυν όλι τα ωτά ύμφωνα με την ικνμική θεωρία Ο αριθμός αυτός είναι η κριτική τιμή της κατανμής χ2 για 1 βαθμό ελευθερίας και επίπεδ ΐμαντικότητας α= 0,05 53

55 πρόημα. Επιπλέν, ι τατιτικές όλων των εξιώεων είναι ικανπιητικές και δίνυν μια καλή πρώτη εικόνα τυ υπδείγματς. Η πρφρά ύπρυ βαμβακιύ της πρηγύμενης περιόδυ, η τιμή της πρηγύμενης περιόδυ και η τιμή τυ ανταγωνιτικύ πριόντςόπως αναμενόταν επηρεάζυν ημαντικά την ενδγενή μεταβλητή Παρόλα αυτά εκτιμητής της τιμής τυ πρϊόντς τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ βρέθηκε τατιτικά αήμαντς. Καθότι τ εκτιμημέν υπόδειγμα είναι γραμμικό και ι μεταβλητές δεν έχυν υπτεί μεταχηματιμό, ι υντελετές των τιμών αναμένεται να δείχνυν αδρά τις ελατικότητες. Η μη ημαντικότητα επμένως τυ εκτιμητή αυτύ υπδεικνύει τι η πρφρά τυ πρϊόντς είναι ανελατική. Στην αγρά εκκκιμένυ βαμβακιύ επίης, η πρφρά τυ ύπρυ φαίνεται πως διαδραματίζει τν πυδαιότερ ρόλ. Ο εκτιμητής τυ είναι πλύ ημαντικός και μόνς τυ ερμηνεύει τ 98% της παλινδρόμηης. Η τιμή τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ (τιμή καταναλωτή) πρκύπτει πως εξαρτάται υωδώς από την τιμή τυ ύπρυ (τιμή παραγωγύ) ενώ ημαντικό ρόλ την εξίωη παίζει και η ψευδμεταβλητή πυ δείχνει την ένταξη της χώρας την Ευρωπαϊκή Κινότητα. Στην πλευρά της ζήτηης τέλς, τ ημαντικότερ ρόλ παίζει η ημεταβλητή τυ ειδήματς. Η τιμή τυ νήματς την εγχώρια αγρά είναι τατιτικά αήμαντη και η τιμή τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ είναι ριακά ημαντική.. Παρόμια είναι η κατάταη και την αγρά καλαμπκιύ. Η παραγωγή της πρηγύμενης περιόδυ επηρεάζει, όπως αναμένεται θετικά την τρέχυα παραγωγή ενώ η τιμή τυ ανταγωνιτικύ πρϊόντς αρνητικά. Η τιμή τυ καλαμπκιύ είναι ημαντική τ όριτέλς,την ζήτηη τυ καλαμπκιύ ι μεταβλητές τυ ειδήματς και της τιμής είναι τατιτικά ημαντικές και παρυάζυν τ επιθυμητό πρόημ. 5. ΣΤΑ ΤΙΣΤΙΚΟΣΕΛΕΓΧΟΣ Ακλύθως διενεργήαμε ένα ύνλ τατιτικών ελέγχων τα κατάλιπα, τις μεταβλητές και τυς περιριμύς των εξιώεων για να διαφαλίυμε την εγκυρότητα και την ακρίβεια των απτελεμάτων. 54

56 Με μια ειρά βηθητικών παλινδρμήεων των καταλίπων και των τετραγώνων των καταλίπων τα υτερημένα κατάλιπα και τα fitted values, εφαρμόαμε τα αντίτιχα «chi-square» tests. Δηλαδή, εξάγαμε τη τατιτική TR2 η πία θεωρείται πως ακλυθεί πρεγγιτικά την χ2 κατανμή. Επειτα ελέγξαμε την μηδενική υπόθεη πω δεν υπάγυν παραβιάεις των χετικών υπθέεων. Συγκεκριμένα κάναμε έλεγχ για τα παρακάτω 1) Ύπαρξη αυτυχέτιης τα κατάλιπα 2) Ύπαρξη ετερκεδατικότητας 3) Ύπαρξη ARCH τιχείων τα κατάλιπα 4) Μη γραμμικότητα τις χέεις των μεταβλητών. 5) Καννικότητα των καταλίπων 6) Αυνέχεια τυ δείγματς 5.1. ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΤΑΛΟΙΠΩΝ α) Ο έλεγχς για αυτυχέτιη έδωε τα παρακάτω απτελέματα Αυτυχέτιη καταλίπων Εξιώεις GC t- χ2 Απόφαη 1η εξίωη 0,31 3,84 Aut(0) 2η εξίωη 1,72, 3,84 Aut(0) 3η εξίωη 0,85 3,84 Aut(0) 4η εξίωη 8,82 7,81 Aut(2) 6η εξίωη 1,84 3,84 Aut(0) 7η εξίωη 0,42 3,84 Aut(0) Μόν η βηθητική εξίωη της τιμής παρυάζει τ πρόβλημα της αυτυχέτιης και τύτ είναι λγικό διότι η ερμηνευτική ικανότητα μιας μόν εξωγενύς μεταβλητής δεν μπρεί παρά να είναι μικρή (όπως άλλωτε 55

57 υπδεικνύει χαμηλός υντελετής ημαντικότητας της εξίωης). Έτ τ πρόβλημα της παράλειψης μεταβλητών διχετεύει τα κατάλιπα ημαντικό όγκ πληρφριών. Β) Ετερκεδατικότητα. Ετερκεδατικότητα καταλίπων Εξιώεις TR2 R2 Απόφαη 1η εξίωη 6,86 5,99 Η et( 1) 2η εξίωη 7,25 5,99 Het(1) 3η εξίωη 5,01 5,99 Het(0) 4η εξίωη 0,00 5,99 Het(0) 6η εξίωη ,99 Het(0) 7η εξίωη Het(1) γ) Έλεγχς ARCH ARCH τα κατάλιπα Εξιώεις TR2 χ2 Απόφαη 1η εξίωη 0,65 3,84 ARCH(0) 2η εξίωη 0,09 3,84 ARCH(0) 3η εξίωη 1,33 3,84 ARCH(0) 4η εξίωη 0,65 3,84 ARCH(0) 6η εξίωη 1,12 3,84 ARCH(0) 7η εξίωη 1,88 3,84 ARCH(0) 56

58 δ) Έλεγχς καννικότητας Καννικότητα καταλίπων Εξιώεις J-B τατιτική Ρπή Κύρτωη Χ2 Απόφαη 1η εξίωη 0,17 0,19 2,95 3,84 Nrm(0) 2η εξίωη 2,17 0,43 1,98 3,84 Nrm(0) 3η εξίωη 0,87 0,44 2,35 3,84 Nrm(0) 4η εξίωη 2,87 0,72 3,47 3,84 Nrm(0) 6η εξίωη 1,37 0,98 2,45 3,84 Nrm(0) 7η εξίωη 3,93 0,31 1,78 3,84 Nrm(1) 5.2 ΕΛΕΓΧΟΣΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΤΟΣ α) Γραμμικότητα των μεταβλητών Έλεγχς γραμμικότητας κατά Ramsey (Reset-type test) Εξιώεις Στατιτική F Κριτική τιμή7 Απόφαη 1η εξίωη 1,17 4,20 Lin (0) 2η εξίωη 0,61 4,17 Lin(0) 3η εξίωη 0,33 4,41 Lin (0) 4η εξίωη 1,34 4,17 Lin (0) 6η εξίωη 2,77 4,20 Lin(O) 7η εξίωη 1,02 4,17 Lin(O) Η κριτική τιμή της τατιτικής F βρίκεται για η και m βαθμύς ελευθερίας όπυ η= αριθμός των ιριριμών και m=t-2n, όπυ Τ αριθμός των παρατηρήεων. 57

59 β) Αυνέχεια τυ δείγματς. Θεωρώντας την ένταξη της Ελλάδας την Κινότητα ως ένα πλύ ημαντικό γεγνός, μπρύμε με τν έλεγχ αυτό να διευκρινήυμε κατά πό αυτό επηρεάζει τη ωτή λειτυργία τυ υτήματς. Εξετάζεται η υπόθεη πως έχυμε αυνέχεια τ δείγμα κατά τ έτς 1980, δηλαδή εκτιμάται τ ύτημα χωριτά από τ 80 ως τ 92 και εξετάζεται κατόπιν τ ενδεχόμεν να πρκύπτυν εκτιμητές ημαντικά διάφρι από την πρώτη εκτίμηη. Sample break test Εξιώεις Στατιτική F Κριτικές τιμές Απόφαη 1η εξίωη 1,6 3,13 Συνεχές δείγμα 2η εξίωη 2,91 3,51 Συνεχές δείγμα 3η εξίωη 2,41 3,29 Συνεχές δείγμα 4η εξίωη 0,97 3,51 Συνεχές δείγμα 5η εξίωη ,13 Συνεχές δείγμα 6η εξίωη 3,17 3,51 Πιθανή αυνέχεια Με την λκλήρωη των κυριότερων ικνμετρικών ελέγχων είματε ε θέη να πύμε πως τ μντέλ λειτυργεί αρκετά καλά και δεν παραβιάζει (εκτός από μερικές περιπτώεις) τις τατιτικές υπθέεις. Επμένως και ι εκτιμητές μας είναι υνεπείς και αξιόπιτι ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ - ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Στ πρηγύμεν μέρς της εργαίας μας αναλύθηκε διεξδικό τ πλαί των πλιτικών αλλαγών και των τρππιήεων την αγρτική πλιτική της Κινότητας πυ δρμλγείται απότη μεταρρύθμιη τό ε θέματα γενικών αρχών και ιδελγίας ό και τα επιμέρυς πρϊόντα πυ εξετάζυμε την εμπειρική έρευνα. Στ κεφάλαι αυτό θα πρπαθήυμε να ειάγυμε την επακόλυθη αυτή αλλαγή της πλιτικής τ θεωρητικό μντέλ και να διερευνήυμε τα απτελέματα πυ θα έχει τις ενδγενείς μεταβλητές, δηλαδή τις

60 μεταβλητές τόχυ. Η πιθανή αυτή επίδραη της πλιτικής την πραγματική ικνμική ζωή επιδιώκεται να εξακριβωθεί μέω μιας υχνά χρημπιύμενης ικνμετρικής τεχνικής, της δυναμικής πρμίωης. Βέβαια τ βεληνεκές των πλιτικών επιδράεων τις απφάεις των παραγωγών ή την κατανάλωη κλπ είναι αδύνατ να διερευνηθεί τ ύνλό τυ, διότι ένα μντέλ μερικής ιρρπίας αν αυτό πυ χρημπιύμε μόν πρωτγενείς επιδράεις μπρεί να εκτιμήει. Έτ από τ πλήθς των πιθανών δυναττήτων και υνδυαμών επιλέξαμε να διερευνήυμε τρία διαφρετικά, κντά την πραγματικότητα ενάρια. A1 Σενάρι πώτ Από τις εξαγγελίες των απφάεων για τη μεταρρύθμιη και την ακλυθύμενη πρακτική της Κινότητας, πρκύπτει μεταξύ άλλων τι η ενδεικτική τιμή για τα δημητριακά μειώνεται ταδιακά κατα 29% για μια περίδ 3 ετών. ( ). Από διάφρες μελέτες υνάγμε τι η μείωη πυ αντιτιχεί την τιμή τυ καλαμπκιύ είναι περίπυ 7%. (ΙΟΒΕ 1996, Κατρανίδης 1993). Δεν υπάρχυν ξεκέθαρες πλιτικές απφάεις για τα επόμενα χρόνια. Έτ με την καιντμία αυτή, ceteris paribus, θέαμε ε ιχύ την πρβλεπτική ικανότητα τυ υτήματς. Η πρμίωη έγινε για την περίδ Όπως φαίνεται τ διάγραμμα / η πρβλεπόμενη έκτυ εναρίυ πρφρά ύπρυ βαμβακιύ (PQC), ξεπερνά αυτή πυ θα ήταν ε περίπτωη μή παρέμβαης (RQC). Συγκεκριμένα, λόγω της υτέρηης τις αντιδράεις των παραγωγών (ι πρδκίες διαμρφώννται πραρμτικά), τ 1993 δεν υπάρχει μεταβλή την παραγωγή. Από εκεί και μετά καθότι ι παραγωγές των δύ πρϊόντων είναι ύμφωνα και με τ μντέλ μας ανταγωνιτικές, έχυμε μια αύξηη της βαμβακπαραγωγής πάνω από την χρνική της τάη. Η αύξηη δε είναι απότμη τα τρία επόμενα χρόνια (περίπυ 4.5%) ενώ εξμαλύνεται την υπόλιπη περίδ (περίπυ τ 1,5% για ). Τ ίδι υμβαίνει και με την πρφρά εκκκιμένυ βαμβακιύ (διάγραμμα 2). Αν η τιμή τυ καλαμπκιύ μειωθεί τότε θα αυξηθεί και η πρφρά εκκκιμένυ (PGC) μέω της αύξηης της παραγωγής ύπρυ. Ξανά με μιά χρνιά καθυτέρηη, η πλιτική αυτή επιδρά διαταλτικά την παραγωγή, 59

61 μέω της ενδιάμεης αγράς. Η αύξηη τα τρία επόμενα χρόνια είναι της τάξης τυ 3,5% ενώ χωρίς πλιτική επίδραη (RGC) θα ήταν μόν περίπυ 1%. Από την άλλη μεριά η πλευρά της ζήτηης μένει ανεπηρέατη από τη μεταβλή της τιμής τυ καλαμπκιύ (ceteris paribus). Κατα υνέπεια από την ταυτότητα τυ υπδείγματς θα επηρεαθύν ι μεταβλές τα απθέματα. Πράγματι, όπως φαίνεται τ διάγραμμα 3, η επιβλή τυ εναρίυ (PDJT) αυξάνει τις μεταβλές των απθεμάτων και άρα τα ίδια τα απθέματα. Η μεταβλή είναι εντνότερη τα 3 πρώτα χρόνια από την εφαρμγή της πλιτικής (περίπυ 5.5%), ενώ χωρίς πλιτική (RDJT), θα ήταν μόν 2.5%. Εντύτις την αγρά καλαμπκιύ τα πράγματα είναι διαφρετικά. Η πρφρά καλαμπκιύ βρέθηκε να αντιδρά πλύ λίγ την κατά 7% μείωη της τιμής. Η ζήτηη τυ καλαμπκιύ τ διάγραμμα 4, μετά την εφαρμγή τυ εναρίυ (PDM) αυξάνεται λόγω της μείωης της τιμής. Πρέπει να ημειώυμε εδώ τι αυτό πυ υπννείται την περίπτωη τυ καλαμπκιύ είναι τι η τιμή παραγωγύ υμπίπτει με την τιμή καταναλωτή διότι ε πλλές περιπτώεις τ πριό δεν περνά ενδιάμεα τάδια πριν φτάει ε αυτόν. Η αύξηη της ζήτηης δειαρκεί χρνικά ό και η μείωη της τιμής. Μετά εξιρρπεί τ υψηλότερ επίπεδ. Εάν δεν είχαμε μεταβλή της πλιτικής (RDM), θα ακλυθύε την φυκή της τάη. Β1 Σενάρι δεύτερ Στ ενάρι αυτό ακλυθείται η αντίτρφη πρεία. Ειάγντας από τ 1993 ως τ 1995 τις πραγματικές τιμές των εξωγενών μεταβλητών και μεταβλητών πλιτικής (δηλ. αυτές πυ έχυν ήδη επικρατήει), λαμβάνυμε την πλιτική ως δεδμένη διότι η μεταρρύθμιη έχει ήδη υμβεί και ι απφάεις τις ενωματώννται τις μεταβλητές τυ υπδείγματς. Κατα τ ενάρι αυτό μπρύμε να ελέγξυμε δύ πράγματα. 1) Γνωρίζντας τις τιμές των μεταβλητών τόχυ και υπθέτντας την πλιτική επίδραη, ζητύμε από τ υπόδειγμα να πρβλέψει τ μέγεθς αυτής της επίδραης για την περίδ τριών ετών από τ 1993 ως τ 1995 όπυ διαθέτυμε τα πραγματικά τιχεία. Έτ κρίνυμε την ερμηνευτική ικανότητα τυ υπδείγματς. Στα διαγράμματα 5-8 κρίνυμε την καταληλλότητα τυ υπδείγματς τις πρβλέψεις 60

62 . Στ διάγραμμα 5 παρυάζνται μαζί ι πραγματικές πότητες τυ ύπρυ βαμβακιύ (QC) και τα «fitted values» τυ υπδείγματς, δηλαδή ι τιμές της παλινδρόμηης (PQC). Από τ 92 ως τ 95 η PQC δίνει τις πρβλέψεις τυ υπδείγματς. Παρατηρώντας τ διάγραμμα και τις τιμές των μεταβλητών μπρύμε να πύμε πως η πρόβλεψη δεν είναι πλύ καλή, κρίνντας την μεγάλη απόταη πυ υπάρχει μεταξύ των δύ γραμμών. Πρέπει όμως να επιημανθεί πως η περίδς αυτή χαρακτηρίζεται από υπερπαραγωγή και αυτός φυκά είναι ένας ατάθμιτς παράγων πυ δύκλα τ υπόδειγμα μπρεί να πρβλέψει. Την υπερπαραγωγή την πρφρά ύπρυ βαμβακιύ ακλυθεί μια αντίτιχη υπερπαραγωγή την πρφρά τυ εκκκιμένυ διότι όπως και τ υπόδειγμα υπδεικνύει ι δυό αγρές είναι έντνα υνδεδεμένες. Όπως παρατηρύμε τ διάγραμμα 6, τ υπόδειγμα (PGC) ερμηνεύει ικανπιητικά την πρεία παραγωγής τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ (GC) ως τ Μετά, λόγω της απότμης αύξηης της παραγωγής ύπρυ βαμβακιύ, τα απτελέματα είναι λιγότερ ικανπιητικά. Η πρόβλεψη (93-95) «πιάνει» την αυξητική τάη αλλά όχι και την «υπέρ-αύξηη» πυ υνέβη. Στ διάγραμμα 7 γίνεται η πρμίωη την τιμή τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ. Τα «fitted values» (PPG) είναι κντά τις πραγματικές τιμές (PG) και η πρόβλεψη είναι αρκετά ικανπιητική. Παρατηρύμε πως η πραγματική τιμή και η πρμίωη της παρυάζυν μια διαχρνική, ταδιακή μείωη. Στ διάγραμμα 8 παρυάζεται η πρμίωη και η πρόβλεψη (PDC) της ζήτηης τυ βαμβακιύ. Παρά την πρώτη άχημη περίδ πρμίωης τ υπόδειγμα βελτιώνει υν τ χρόν την ερμηνευτική τυ ικανότητα και η περίδς πρόβλεψης πρκύπτει αρκετά ικανπιητική. Τέλς τ διάγραμμα 9 δίνει τις πραγματικές και τις πότητες πρμίωης της ζήτηης καλαμπκιύ (DM, PDM αντίτιχα). Και εδώ ι πρβλέψεις είναι αρκετά καλές και παρατηρύμε τι η ζήτηη καλαμπκιύ παρυάζει αυξητική τάη εξ αιτίας της μείωης πυ υνέβη την πραγματική τυ τιμή. 2) Έχντας διαθέμη την πρμίωη τυ υτήματς για την περίδ υγκρίνυμε με την περίπτωη ceteris paribus, όπυ δηλαδή δεν θα είχαμε μεταβλές τις μεταβλητές. 61

63 Στ διάγραμμα 10 δίννται ι πρβλέψεις τις πρφερόμενες πότητες ύπρυ βαμβακιύ με απδχή των πραγματικών τιμών πυ επικράτηαν την περίδ (PQC) και χωρίς απδχή των τιμών αυτών (RQC). Δηλαδή ειάγυμε την εναλλακτική υπόθεη τι δεν υπάρχει αλλαγή τις μεταβλητές πλιτικής. Τ διάγραμμα 11 κάνει τ ίδι για τ εκκκιμέν βαμβάκι όπυ PGC, RGC η πρμιώεις με ή χωρίς την εφαρμγή τυ εναρίυ αντίτιχα. Τέλς τ διάγραμμα 12 δίνεται η αντίτιχη περίπτωη για τη ζήτηη τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ. Η ζήτηη (PDC) υνεχίζει να αυξάνει και μετά τ 95 διότι εκτός από τη μείωη της πραγματικής τιμής αυτήν την περίδ υνεπιδρύν θετικά ε αυτήν ι μεταβλητές τυ ειδήματς και της τιμής των νημάτων. Π Σενάρι τρίτ Στ τελεταί ενάρι εξετάζεται μια κάπως δυίωνη για τυς παραγωγύς πρπτική. Όπως αναφέρφηκε τ Πρώτ Μέρς της εργαίας μας, ένας από τυς τόχυς της μεταρρύθμιης ήταν η πραγματπίηη της λεγάμενης «δημνμικής πειθαρχίας». Αυτό επιδιώκεται όπως είδαμε με την αππμπή από ένα ύτημα τήριξης των τιμών ε ένα άλλ ύτημα τήριξης των ειδημάτων. Χαρακτηριτική ως πρς αυτό ήταν η πίεη πυ δέχτηκε η Κινότητα από τυς διεθνείς της εταίρυς για μείωη των τιμών τ εωτερικό της. Για να εμπλέξυμε τ ενάρι τ ύτημα, δεχθήκαμε την μεταβλή τις τιμές των πρϊόντων για τα τρία επόμενα χρόνια από την περίδ εκτίμηης (93-95) όπως την πραγματικότητα υνέβη και θεωρήαμε τ γεγνός πως τ 1996 επήλθε απώτερς τόχς της Κινότητας δηλαδή η ύγκλιη των κιντικών με τις διεθνείς τιμές. Θέλυμε να ερευνήυμε τί θα υνέβαινε ε μια τέτια περίπτωη. Στ διάγραμμα 13 εξετάζεται η περίπτωη της πρφράς τυ ύπρυ βαμβακιύ. Τα τρία πρώτα χρόνια μετά την περίδ εκτίμηης είχαμε μια ταυτόχρνη μείωη των πραγματικών τιμών των δύ πρϊόντων κατά τ ίδι περίπυ πτό. Επειδή όμως η επίπτωη της τιμής τυ καλαμπκιύ όπως πρκύπτει από τις εκτιμήεις, είναι μεγαλύτερη ε μέγεθς και τατιτική

64 ημαντικότητα, η πρφρά βαμβακιύ τα τρία επόμενα χρόνια πρβλέπεται να αυξάνει (PQC). Από 760 χιλ. τόννυς πυ ήταν η πραγματική πρφρά τ 1992, τ υπόδειγμα πρβλέπει τι θα φτάει τυς 890 χιλ τόννυς τ Αν δεν ίχυαν αυτές ι τιμές (RQC), η πρφρά τ 95 θα έφτανε τις 830 χιλ τόννυς. Τ ενδιαφέρν ημεί πάντως ε αυτήν την περίπτωη είναι τι μετά τ 96 αν ίχυαν ι διεθνείς τιμές (PQC), η παραγωγή θα μειωνόταν. Έχυμε λιπόν τ 1996 ημεί καμπής την παραγωγή πυ τ τέλς τυ 2000 κατέρχεται τυς 876 χιλ τόννυς. Χωρίς την εφαρμγή τυ εναρίυ, θα είχαμε ταδιακή αύξηη της παραγωγής ακλυθώντας την τάη, από 830 χιλ τόννυς ε 843 χιλ τόννυς τ Τα ίδια με τα παραπάνω ιχύυν και για την περίπτωη τυ εκκκιμένυ βαμβακιύ {διάγραμμα 14). Τέλς τ διάγραμμα 15 παρυάζεται η μεταβλή τα απθέματα βαμβακιύ. Η πρβλεπόμενη από τ ενάρι μεταβλή τα απθέματα (PDJT) αυξάνει με ρυθμό ταχύτερ από αυτήν πυ θα ίχυε δίχως ενάρι (RDJT). Μετά τα τρία πρώτα έτη η PDJT μειώνεται ταδιακά ενώ η RDJT αυξάνει κατά την τάη. 63

65 ΕΠΙΛΟΓΟΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΑ Στην εργαία αυτή αχληθήκα με ζητήματα αγρτικής πλιτικής πυ πρκύπτυν αρχικά από την ένταξη της χώρας μας την Ευρωπαϊκή Κινότητα και κατ επέκταη από την υπαγωγή της την Κινή Αγρτική Πλιτική. Η μεταρρύθμιη της ΚΑΠ και η τελευταία «Γενική Συμφωνία Δαμών και Εμπρίυ» είναι τα πρόφατα πλύ ημαντικά γεγνότα πυ ειάγνται την πρπτική της Κινότητας και τέθηκαν και αυτά πρς ανάλυη. Παράλληλα με τα θέματα αυτά υζητήθηκε η κατάταη της Ελληνικής Γεωργίας τ πλαί της διάρθρωης και της παραγωγής. Παρά τις μεγάλες και αυξανόμενες διαχρνικά χρηματδτικές ρές από την Κινότητα πρς την Ελλάδα, διαπιτώαμε πως η χώρα μας επέδειξε γενικά μια ταμότητα την ανάπτυξη τυ αγρτικύ της τμέα την δεκαετία πυ πέραε και τύτ κυρίως διότι με την πάρδ τυ χρόνυ, φαίνεται να διευρύνεται τ διαρθρωτικό τυ πρόβλημα καθεαυτό, ό και ε ύγκριη με ό,τι επικρατεί τις ανεπτυγμένες αγρτικά χώρες της Κινότητας. Εντύτις, τ θέμα γίνεται πιό ύνθετ αν λάβει κανείς υπόψη τυ και την πλευρά της παραγωγής. Αν παρακάμψυμε την χρνική τάη πυ έχυν όλα χεδόν τα πρϊόντα να αυξάννται, διαπιτώνυμε - και τύτ είναι κατα την άπψή μας ικανπιητικό- πως ξεκινά την περίδ αυτή μια πρπτική εξειδίκευης την αγρτική μας παραγωγή. Δηλαδή, πρϊόντα αιχμής αυξάνυν τ μερίδιό τυς την παραγωγή ε χέη με τα υπόλιπα πυ μειώνυν ή διατηρύν ταθερό τ μερίδι αυτό. Ως πρϊόντα αιχμής νύνται εν πρκειμένω, τα πρϊόντα εκείνα πυ ευννείται η παραγωγή και πιότητά τυς από τις ιδιαίτερες κλιματλγικές και εδαφλγικές υνθήκες τις χώρας. Τέτια πρϊόντα είναι ριμένα φρύτα (πχ επεριδειδή), τ ελαιόλαδ, καπνός και τ βαμβάκι τ πί μελετήαμε διεξδικά. Παράλληλα δείξαμε πως την περίδ αυτή, με την μεταρρύθμιη της ΚΑΠ, λκληρώθηκε η μετατρφή των αντιλήψεων χετικά με τη θέη πυ θα πρέπει να έχει αγρτικός τμέας των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωης την ικνμική ζωή των χωρών αυτών και χετικά με τν ωτό τρόπ χειριμύ 64

66 των αγρτικών ζητημάτων. Οι αλλαγές πυ επακλύθηαν τ πλιτικό πλαί ήταν ραγδαίες και άλλαξαν εντελώς τη δμή και τ νόημα της ΚΑΠ. Επιπλέν, ι αλλαγές αυτές είδαμε πως πραγματπιήθηκαν ε μια περίδ πυ τ δημνμικό αδιέξδ της Κινότητας και η ένταη των χέεων με τυς διεθνείς της εταίρυς είχαν φτάει τ όριό τυς. Τ κριμότερ ημεί την νέα φιλφία της ΚΑΠ είναι πιτεύυμε η πρόθεη παραίτηης της Κινότητας από μιά πρβληματική πλιτική τήριξης των τιμών των αγρτικών πρϊόντων και μετάβαής της ε μια πιό «ήπια» πλιτική τήριξης των αγρτικών ειδημάτων. Η μεταρρύθμιη της ΚΑΠ άνιξε έναν εντελώς καινύργι και πλύπλκ δρόμ την ιτρία της αγρτικής ικνμικής ζωής των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωης και έχει μεγάλη ημαία για την Ελλάδα ως αγρτική χώρα, να εναρμνιτεί μαλά την νέα κατάταη, να δρμλγήει αλλαγές την πλιτική της, και να αναπτύξει τρατηγικές ώτε να εκμεταλλευτεί τις νέες δυνατότητες πυ παρυάζνται. Επίης, την περίδ αυτή ήταν υπ εξέλιξη Γύρς της Ουρυγυάης, τελευταίς και ημαντικότερς ίως Γύρς Διαπραγματεύεων την ιτρία της GATT. Στν Γύρ αυτό, έπειτα από κληρές και μακρχρόνιες διαπραγματεύεις με τις χώρες της μάδας Cairns (ΗΠΑ, Καναδάς κ.α) η Κινότητα υπχρεώθηκε να νμιμπιηθεί τις νέες αντιλήψεις για ακόμη λιγότερυς φραγμύς τ εμπόρι και να απεμπλήει τελικά, κεκτημένα δικαιώματα πλιτικής από πρηγύμενυς Γύρυς. Έτ, κατά τη λήξη των διαπραγματεύεων μεταξύ άλλων, δέχθηκε να λάβει μέτρα μείωης της εξωτερικής πρταίας ε πλλά πρϊόντα. Πρέπει εντύτις να ημειωθεί τι η υμφωνία GATT δεν έχει ιδιαίτερα αρνητικές υνέπειες για την Ελλάδα, μια και τα περιότερα αγρτικά πρϊόντα των Μεγειακών Χωρών είναι εκτός τυ πακέτυ των υμφωνηθέντων μέτρων. Αυτό πυ πρωτίτως ενδιαφέρει τη χώρα μας είναι τί ακριβώς απφαίτηκε την μεταρρύθμιη της ΚΑΠ χετικά με την περιβόητη «Δημνμική Πειθαρχία» και τ πρόβλημα της υπερπαραγωγής και με πιό τρόπ θα επιβληθύν αυτές ι απφάεις. Επιπλέν, επειδή η νέα περίδς πλιτικών αλλαγών έχει ήδη αρχίει, είναι δικαιλγημένα έντν τ ενδιαφέρν για την επίδραη αυτών των αλλαγών την πραγματική ικνμική ζωή. Στ εμπειρικό μέρς της εργαίας μυ πρπάθηα αφενώς από τη μια να δείξω από πιές μεταβλητές εξαρτώνται 65

67 ι μεταβλητές τόχυ {παραγωγή, ζήτηή) και από την άλλη,αν τελικά παίζει ρόλ η πλιτική τις απφάεις των ικνμύντων ατόμων. Για να κατατεί η έρευνα εφικτή, χρημπίηα ένα υπόδειγμα μερικής ιρρπίας για την περίπτωη δύ πρϊόντων ένα εκ των πίων (βαμβάκι) είναι όπως τνίαμε πρϊόν αιχμής της ελληνικής ικνμίας την παραγωγή και τ εμπρί της χώρας. Τ νόημα της αυτής της επιλγής εντπίζεται επίης τ τι τα υγκεκριμένα πρϊόντα είναι ανταγωνιτικά, υπό την έννια τι ι ίδιι παραγωγί μπρύν εναλλακτικά να καλλιεργήυν και τα δύ και ως εκ τύτυ ι εξελίξεις τ ένα πρϊόν θα πρέπει να επηρεάζυν τις εξελίξεις τ άλλ. Τ υπόδειγμα πυ χρημπίηα την εμπειρική μυ μελέτη επιβεβαιώνει την παραπάνω θέη καθότι η ταυρειδής χέη πυ υπνεί, πρκύπτει από τα απτελέματα και είναι τατικά ημαντική. Από τα απτελέματα υνάγεται επίης πως την εξήγηη της ικνμικής ζωής υμβάλλυν ι μεταβλητές πυ θεμελιώνει η ικνμική θεωρία. Από την άλλη, ε τρεις περιπτώεις (ενάρια ) φάνηκε πως η πλιτική παρέμβαη τα γεγνότα και τις μεταβλητές έχει ικνμική επίπτωη, επειδή αν τ υπόδειγμά μας θωρηθεί εύλγ,πρβλέπει (frecast, histrical and dynamic simulatin) αντίτιχες μεταβλές έπειτα από υγκεκριμένες διαταραχές. Τέλς, από την πρέγγιη πυ επιχειρήθηκε πρκύπτει τι ι απφάεις πυ αφρύν μεμνωμένα πρϊόντα, πρέπει να εξετάζνται ε ένα υνλικό πλαί, πυ δεν θα περιρίζεται την εξέταη των μέτρων την γεωργική παραγωγή αλλά και ε άλλα μεγέθη όπως ζήτηη, ειαγωγές-εξαγωγές κλπ και επιπλέν όχι μόν δεν θα παραγνωρίζει, αλλά θα εξετάζει αναλυτικά τις επιπτώεις τυ κάθε μέτρυ και τις άλλες αγρές πρϊόντων.- 66

68 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Απτόλυ, Ν. και Βαρελάς, Ε. (1987) «Συναρτήεις Πρφράς Επιλεγμένων Αγρτικών Πρϊόντων Φυτικής Πρελεύεως», Μελέτες για την Αγρτική Οικνμία, Αθήνα. 2. Andrikpuls, A.,Gergakpuls (1987) «Shrt-run Expenditure and Price Elasticities fr Agricultural Cmmdities: the Case f Greece» Eurpean Review f Agricultural Ecnmics,v 14,p Αγρτική Τράπεζα της Ελλάδς (1989) «Περιγραφή των Μηχανιμών της Κινής Αγρτικής Πλιτικής : Στατιτικά Στιχεία για την Ελληνική Γεωργία» Αθήνα 4. Ελληνικός Οργανιμός Βάμβακς (διάφρα έτη) «Ετήα Επιθεώρηη της Κατάταης τ Βαμβάκι» 5. Γεωργακόπυλς, Θ., (1992) «Η Ελληνική Γεωργία τα Πλαία της ΕΟΚ» Αγρτική Τράπεζα της Ελλάδς Αθήνα. 6. Demussis, Μ and Sarris, A. (1988) «Greece Experience Under the Cap : Lessns and Outlk» Eurpean Review f Agricultural Ecnmics, vl 15, pp Zanias, G (1987) «Adjusment Csts and RE : An Applicatin t a Tbacc Exprt Mdel».American Jurnal f Agricultural Ecnmics 8. Zanias G(1984) «Supply Cntrl With Limited Infrmatin: An Ecnmetric Study f Tbacc Prductin in Greece».Institude f Agricultural Ecnmics, University f Oxfrd. 9. Zanias, G. (1981) «An Estimatin f Supply Respnse f Cttn in Greece frm », Oxfrd Agrarian Studies, vl. 10, pp Gujarati, D. (1986) «Basic Ecnmetrics», Me Graw Hill Editin 11. Κατρανίδης, Σ (1993) «Ένα Οικνμετρικό Υπόδειγμα για τη Διερεύνηη των Επιπτώεων της Πλιτικής την Αγρά Αγρτικών Πρϊόντων : Η Περίπτωη της Αγράς Χιρινύ Κρέατς και ι Επιπτώεις της Μεταρρύθμιης της Κινής Αγρτικής Πλιτικής», Διεθνές Συνέδρι Εφαρμμένης Οικνμικής, Πρακτικά, Πειραιάς 67

69 12. Katranidis S, «Sectral Interactin In the Creek Cttn Industry» (mime) 13. Karagiannis, G., Katranidis, S and Velentzas, K (1996) «Redistributin and CAP Efficiency in the Greek Cttn Industry» cntributed in Suth Agricultural Ecnmic Assciatin, Annual Meeting, Greensbr, Nrth Carlina. 14. Lians, T. and Katranidis S. (1993) «Mdelling the Beef Market f the Greek Ecnmy», Eurpean Review f Agricultural Ecnmics,20 : Lians, T and Rizpuls, G (1988) «Estimatin f Scial Welfare Weights in Agricultural Plicy : the Case f Greek Cttn», Jurnal f Agricultural Ecnmics,Vl 39,pp Λιανός, Θ., Μέργς, I., Ντεμύης, Μ. και Κατρανίδης, Σ. (1995) «Αγρτική Οικνμική - Θεωρία και Πλιτική» Αθήνα 17. Μαραβέγιας, Ν. (1989) «Η Ένταξη της Ελλάδας την Κινότητα : Επιπτώεις τν Αγρτικό τμέα», Ιδρυμα Μεγειακών Μελετών, Αθήνα 18. Μαραβέγιας, Ν., (1992) «Η Διαδικαία της Ευρωπαϊκής Ολκλήρωης και η Ελληνική Γεωργία τη δεκαετία τυ 90» Ελληνικό Κέντρ Ευρωπαϊκών Μελετών, Αθήνα 19. Μέργς, Γ., (1994) «Ο Αγρτικός Τμέας τη Δεκαετία τυ 90 : Τάεις και Επιλγές Πλιτικής» ΙΟΒΕ Αθήνα 20. Μέργς, Γ. (1992) «Ο Ελληνικός Αγρτικός Τμέας την Νέα Ευρωπαϊκή και Κιντική Πρπτική» Επιθεώρηη Ευρωπαϊκών Κιντήτων», Τόμς 14-15, ελ Μέργς, Γ., Σαρρής, Α. και Σάρρς, Π. (1996) «Η Συμφωνία τυ Γύρυ της Ουρυγυάης για τ Διεθνές Εμπόρι και ι Επιπτώεις την Ελληνική Γεωργία» ΙΟΒΕ, Αθήνα. 22. Μέργς, Γ. (1994) «Εξωτερικό Εμπόρι Αγρτικών Πρϊόντων»,ΙΟΒΕ, Αθήνα. 23. Μελέτες Αγρτικής Οικνμικής, (1995) «Η Αναμόρφωη της ΚΑΠ και η Εφαρμγή Οριμένων Νέων Μέτρων την Ελληνική Γεωργία» Αθήνα 24. Nerlve, Μ (1956) «Estimates f the Elasticity f Supply f Selected Agricultural Cmmdities», Jurnal f Farm Ecnmics, Vl.38, pp

70 25. OE (1994) «The Uruguay Rund : Preliminary Evaluatin f the Impacts f the Agreement n Agriculture in the OE Cuntries». 26. Pindyk, R. and Rubinfeld, D. (1981) «Ecnmetric Mdels and Ecnmic Frecasts», Me Graw Hill Editin 27. Ritsn, C., (1989) «Agricultural Ecnmics - Principles and Plicy» 28. Σπανπύλυ, K., (1991) «Αγρτική Πλιτική - Κινή Αγρτική Πλιτική», Εκδόεις Σμπίλιας, Αθήνα 29. Swinbank, A., Harris, S. and Wilkinsn, G., (1989) «The Fd and Farm Plicy f the Eurpean Cmmunity», Oxfrd University Press 30. Υπυγεί Γεωργίας (1996) «Οι Επιπτώεις της Μεταρρύθμιης της ΚΑΠ» Αθήνα 31. Εκθέεις της Κινότητας (διάφρα έτη) «Η κατάταη της Γεωργίας την Κινότητα» 32. Fennell, R., (1987) «Cmmn Agricultural Plicy f the Eurpean Cmmunity», Lndn University Press 33. FAO, (1995) «Impact f the Uruguay Rund n Agriculture». 34. Χανιώτης, A.,(1995) «Αγρτική Οικνμία και Πλιτική. Νέι Πρανατλιμί και Αναζητήεις», Συνέδρι ΓΕΩΤΕ, Αθήνα. 35. Ψυχυδάκης Α.και Μαρτίκα-Βακιρτζή Μ. (1995) «Εκτίμηη των Επιπτώεων της Αναθεώρηης της ΚΑΠ και των Ρυθμίεων της GATT», Γεωτεχνική Επιθεώρηη, τ. 78, ελ

71 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

72 DIAGRAMM

73 RGC PGC DI AG R ΑίΙΜ 2

74 DIAGRAM 3 RDJT PDJT

75 DIAGRAMM 4 RDM PDM

76 DIAGRAMM 5 QC PQC

77 DIAGRAMM 6 GC PGC

78 DIAGRAMM 7 PG PPG

79 DIAGRAM 8 DC PDC

80 DIAGRAMM 9 DM PDM

81 RQC PQC

82 RGC PGC

83 RDC PDC

84 RQC PQC DIAGRAMM 13

85 DIAGRAM» 14 RGC PGC